GoodPlanet Belgium I Edinburgstraat 26 Rue d’Edimbourg I Brussel 1050 Bruxelles I T +32 (0)2 893 08 08 I www.goodplanet.be

Mijn natuurbeleving

MOS duurzame scholen straffe scholen I www.mosvlaanderen.be

Heb jij ooit in de natuur gespeeld?

Voel en denk terug aan die momenten…

GoodPlanet Belgium I Edinburgstraat 26 Rue d’Edimbourg I Brussel 1050 Bruxelles I T +32 (0)2 893 08 08 I www.goodplanet.be

Op de speelplaats…

MOS duurzame scholen straffe scholen I www.mosvlaanderen.be

Welke competenties heb je ingezet?

Kansen voor het kind• Sociale en emotionele vaardigheden (samenwerken,

preventie pestgedrag)• Morele ontwikkeling• Technische vaardigheden (bouwen, waterloop)• Spelkwaliteit• Welbevinden• Cognitieve ontwikkeling• Respect voor milieu• Gezondheid (voeding, beweging, rust,…)• Motorische ontwikkeling

GoodPlanet Belgium I Edinburgstraat 26 Rue d’Edimbourg I Brussel 1050 Bruxelles I T +32 (0)2 893 08 08 I www.goodplanet.be

Kapstok voor een groene school

MOS duurzame scholen straffe scholen I www.mosvlaanderen.be

• Natuur• Speelnatuur• Leernatuur

Kapstok voor een groene school

• Inheemse planten• Nestkastjes/insectenhotels/takkenrils• FSC-hout• Pesticidevrij• Recuperatie en hergebruik van materialen• …

Natuur

• Kruipen, klauteren, klimmen: motoriek• Een eigen hoekje om te zitten• Samen spelen: sociale vaardigheden• Ontdekken• Zintuigen • Constructie met losse materialen• 4 elementen (water, lucht, aarde, vuur)• …

Speelnatuur en leernatuur

• Leren van, in en met de natuur: verlenging van de klasBv.- plant- en boomsoorten - Dieren- Voeding (moestuin)- Taal (amfitheater, leesboom …)- Rekenen (vierkante meter,…)- Leemoventje - …

Binnen de lessen

GoodPlanet vzw

GoodPlanet Belgium I Edinburgstraat 26 Rue d’Edimbourg I Brussel 1050 Bruxelles I T +32 (0)2 893 08 08 I www.goodplanet.be

Kansen voor de leerkracht

ok voor een groene school

MOS duurzame scholen straffe scholen I www.mosvlaanderen.be

Wat kan jij doen?

Een aantal kinderen spelen een spel: ze zijn piraten en gaan op avontuur… Ze lopen in treintje over de speelplaats op zoek naar het volgende eiland.Een kind kijkt vanop een afstandje toe.

Wat kan jij doen?

Een kind zoekt diertjes tussen de planten en vindt er eentje…

• Toezicht houden• Observeren• Sturen• Actief participeren• Loslaten

Verschillende rollen als leerkracht

GoodPlanet Belgium I Edinburgstraat 26 Rue d’Edimbourg I Brussel 1050 Bruxelles I T +32 (0)2 893 08 08 I www.goodplanet.be

Activiteiten op een groene speelplaats

MOS duurzame scholen straffe scholen I www.mosvlaanderen.be

Natuurbeleving en leeftijd

Baby en peuters

Ervaringsgericht leren:

• Nieuwsgierigheid als drijfveer

• Zintuiglijk onderzoek

• Actie – Reactie

Kleuters

• Beleving!• Menselijke eigenschappen toekennen aan natuur• Schoonheid van het kleine (geen landschappen)• Zintuigelijk onderzoek• Contact met dieren• Fantasie• Eigen logica• Groene natuur = niet levend• Functioneren: individueel • Imitatie

Lager: 1ste graad

• Groene natuur = speelomgeving

• Spel • Fantasie (+ realiteit)

• Eigen logica, verklaringen

• Zwart / wit denken

• Interesse voor eigen omgeving

• Verlenging van de klas: tellen, woorden, schrijven (krijt),

Lager: 2de graad• Mens en milieu: belang natuur• Milieu: zwerfvuil• Verzamelingen, hobby’s• Spel: competitie• Interesse voor ruimere omgeving (stad…)• Ervaring• Logica en verklaringen < ervaringen• Realiteit ( / realistische fantasie)

• Verlenging van de klas: kriebeldieren, leren over bos (WO!), rekenen (bloembakken/moestuinbakken,…)

Lager: 3de graad• Groene natuur = levend

• Twijfels over niet-levende natuur (water, stenen…)

• Aandacht voor milieu kritiek op volwassene

• Spel: competitie, avontuur!• Groepsdynamiek

• Interesse voor de wereld (Europa…)

• Abstract denken Eigen waarden

• Inzicht in belangenverschillen

• Verlenging van de klas: Frans koppelen aan buitenruimte, vierkante meter,…

Adolescent / Volwassene• Romantische natuur, ‘chillnatuur’

• Spelen doen ze ook nog graag!

• Ruimer: Samenhang natuur en milieu (bijv. zichtbare en onzichtbare vervuiling)

• Verlenging van de klas: contact met natuur…

Tips voor activiteiten:• Zintuigen betrekken:

- Laten proeven van eetbare plant

- Voelen aan schors

- Ruiken aan paddenstoel

- Luisteren naar vogels

- Kijken naar kriebeldiertjes

• 4 elementen (water, vuur, lucht, aarde)

• DOE-activiteiten

• Evt materiaal (loeppotjes, touw, klei…)

• Vrij spel!

• Oudere kinderen: uitdaging en competitie

• Gevarieerd

Maak je eigen activiteit/les!Op basis van

• 4 thema’s (uit de roos)• Een speelplek (foto)• Een doelgroep (peuters-kleuters-LO-SO)

Leuke tools: outdoor education

Je hebt niet veel nodig!

GoodPlanet Belgium I Edinburgstraat 26 Rue d’Edimbourg I Brussel 1050 Bruxelles I T +32 (0)2 893 08 08 I www.goodplanet.be

Een natuurlijke speelplaats vol kansen voor iedereen!

MOS duurzame scholen straffe scholen I www.mosvlaanderen.be

• Verlenging van de klas: leerkansen!• Kinderen hebben het nodig:

rust+ geborgen/actief (spel en avontuur)/creatief (experiment en exploratie)/natuur/zintuigen

• Kinderen hebben het graag: welbevinden• Bijdrage tot biodiversiteit• Het ‘verleukt’ de werking• Ouders appreciëren het• Draagvlak in de buurt

GoodPlanet Belgium I Edinburgstraat 26 Rue d’Edimbourg I Brussel 1050 Bruxelles I T +32 (0)2 893 08 08 I www.goodplanet.be

Meer info?

MOS duurzame scholen straffe scholen I www.mosvlaanderen.be

• www.goodplanet.be/natuurspelenderwijs• www.deboomin.eu• www.springzaad.be• http://www.mosvlaanderen.be/• http://ecohuis.antwerpen.be/• Vitamine G(roen): onthaal en opvang• …

GoodPlanet Belgium I Edinburgstraat 26 Rue d’Edimbourg I Brussel 1050 Bruxelles I T +32 (0)2 893 08 08 I www.goodplanet.be

GoodPlanet Belgium vzw

‘Leren duurzaam leven’

GoodPlanet Belgium vzw

Tekst/texte

Wij geloven dat we samen kunnen leren duurzame keuzes te maken voor de planeet.

www.mosvlaanderen.be