06 March 2010 1

Visuele informatieverwerking en verkeersgedrag

Karel Brookhuis

Rijksuniversiteit Groningen

Technische Universiteit Delft

06 March 2010 2

Aantallen verkeersslachtoffers in Nederland (SWOV), aantallen motorvoertuigen

0

1

2

3

4

5

6

1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000

mln

06 March 2010 3

Waar ligt het probleem ??

Crash Feature

59%26%

12%3%

Driver Error Driver Impairment

Environment Vehicle

•Crashes: >85% direct te wijtenaan de bestuurder

•Drukte, variabiliteit (ontbrekenvan harmonie), distractie

06 March 2010 4

Menselijk gedrag in het verkeer

• Wat bepaalt / beperkt het menselijk gedrag:

• infrastructuur (visueel)

• informatieverwerking (overwegend visueel)

• Oplossing problemen: ondersteuning met behulp van geschikte (moderne) technieken

• → ook weer informatie

• → distractie

06 March 2010 5

Veel variabiliteit, veel informatie, distractie

06 March 2010 6

Perception

Decision and

response

selection

Response

execution

working

memory

long-term

memory

Memory

Short-

term

storeStimuli Responses

Feedback

Attention

resources

06 March 2010 7

Perception

Decision and

response

selection

Response

execution

working

memory

long-term

memory

Memory

Short-

term

storeStimuli Responses

Feedback

Attention

resources

Expectations

06 March 2010 8

| 8

The pencil illusion(Gerbino 1997)

06 March 2010 9

Perception

Decision and

response

selection

Response

execution

working

memory

long-term

memory

Memory

Short-

term

storeStimuli Responses

Feedback

Attention

resources

Expectations Distraction

06 March 2010 10

Distractie

06 March 2010 11

De rol van het mobieltje, relatieft.o.v. vermoeidheid en alcohol

• Verkeersveiligheid → risico (odds)

• Mobiel bellen (Redelmeier & Tibshirani, 1997)

• Odds 2.5 - 4

• Drowsiness case control study (Connor et al., 2002)

• Odds <5 uur slaap: 2.7 (95%: 1.4 - 5.4)

• Odds nachtrijden (2-5 AM): 5.6 (95%: 1.4 - 22.7)

• Alcohol (SWOV)

• BAC 0.8 – 1.3 ‰: Risico Verhoging 3-18

• BAC > 1.3 ‰: Risico Verhoging > 80

06 March 2010 12

Reisinformatie: thuis, voorzieningonderweg, in het voertuig

• Soort / type informatie• Thuis, vooraf

• Aanwijzingen, ondersteuning onderweg

• Wijze van aanbieden van informatie• OV9292, www, etc.

• In de auto of in de infrastructuur

06 March 2010 13

PLANNING

REISTIJD

BEPRIJZING

GEDRAG

06 March 2010 14

Informatie: thuis, voorzieningonderweg, in het voertuig

• Soort / type informatie• Thuis, vooraf

• Aanwijzingen, ondersteuning onderweg

• Wijze van aanbieden van informatie• OV9292, www, etc. (zie ook Haaglanden!)

• In de auto of in de infrastructuur

06 March 2010 15

TomTom Car Navigationroutekeuze ondersteuning

06 March 2010 16

V2I informatieuitwisseling

Coöperatieve Systemen

6-3-2010 16InTraffic

DRIP informatie

MultimodaleReisinformatie

Signaalgeverinformatie

Incident informatie

Route informatie

V2V informatieuitwisseling

Voertuiginformatie

06 March 2010 17

Twintig jaar Informatie en OndersteuningGeneric Intelligent Driver Support (GIDS studies, EU_DRIVE 1989 - 1991)

• Philips (CARIN) & Bosch navigation systems

• RDS – TMC (Radio Data System – Traffic Message Channel)

• Simulator studies (VSC, Groningen)

• Instrumented Vehicle (TNO, Soesterberg)

06 March 2010 18

( GIDS in 1989 … HASTE in 2004)

06 March 2010 19

GIDS: (vroeg, 1990) Carin navigatie systeem

06 March 2010 20

Informatie en Ondersteuning (ITS)

• Centraal staat de mens (informatieverwerking)

• Beperkingen m.b.t. informatie →→→→

• Hoeveelheid

• Tempo

• Modus

• Locatie

• Timing

• …

06 March 2010 21

Invloeden op gedrag reiziger (bestuurder van een motorvoertuig)

• Onmiddellijke (weg)omgeving: (visuele) informatie

• Ongevalskans:• 2 a 2.5 second rule (within car)

• 4 second rule (outside car)

• 15 second rule (total processing time)

• Onbekendheid, bijvoorbeeld buitenlanders

• Aanwijzingen: eenduidig, gemakkelijk en snel te begrijpen →→→→ bij voorkeur pictogrammen e.d.

06 March 2010 22

Onderzoek naar presentatie van reisinformatievia “nomadic systems”: Simulator (2007)

06 March 2010 23

Handsfree Mobile phone:SMS (only visual)

06 March 2010 24

Handsfree Mobile phone: In-Vehicle audio system

•Male voice: “Problem.”

•Female voice: “Traffic jam.”

•Male voice: “Consequence.”

•Female voice: “Delay, an extra thirty minutes.”

•Male voice: “Option.”

•Female voice: “Take the exit after 1500 meters, the N36 direction Zuiddorp. Delay, an extra fifteen minutes.”

06 March 2010 25

PDA (visual, pictograms)

06 March 2010 26

06 March 2010 27

Design experiment

• Conditions:

• 3x2x2 mixed design

• 3: Mobile auditory, Mobile visual, PDA visual

• 2: light traffic versus dense traffic

• 2: 2 groups: 12 natives (Dutch) + 12 non-natives

• All participants drove 6 times

06 March 2010 28

Metingen in de simulator

•Objective

•Vehicle sensor parameters (-500 m +500 m)

•Speed

•Following time

•Lateral control

•Video registration

•Eye movements / fixations

•Subjective

•Memory report

•Overall grade (rating the system)

•Acceptance scale

•Effort scale

•Self evaluation

06 March 2010 29

Results

Speed across systems and group

Mean speed for natives and non-natives

20

22

24

26

28

30

natives non-natives

Language proficiency

Mean s

peed (m

/s)

SMS pre

SMS post

PDA pre

PDA post

AUDITORY pre

AUDITORY post

06 March 2010 30

Results

Eye fixations across (2) systems and group

Total duration of eyemovements to system

0

5

10

15

20

natives non-natives

language proficiency

tim

e in s

econds

SMS

PDA

06 March 2010 31

Conclusie

Preferentie voor audio & PDA

• Auditief (i.e. car audio system) besteprestatie

• SMS negatief

06 March 2010 32

Beïnvloedt informatie gedrag ?

• Ja: distractie, tenzij zorgvuldig gebracht

• Hoeveelheid en aard informatie

• Human – Machine - Interfacing

• Ja, gedragsverandering, mits de informatie duidelijk en relevant is.

• Alternatieve wegen en vervoersmodus

• doel, reistijd, comfort, reistijd etc.

• “Tailoring”, personaliseren, afstemmen

06 March 2010 33

PI(T)APersonal Intelligent (Travel) Assistant

(vrij naar collega’s Caspar Chorus en Serge Hoogendoorn)

06 March 2010 34

Personal Intelligent Assistant PIA

PIA PIA

Pia: “ik zal je ‘t

kaartje even laten

zien, hier ben je nu !”

06 March 2010 35

PIA dankt u voor uw aandacht

K.A.Brookhuis@tudelft.nl

K.A.Brookhuis@rug.nl