1

Deel 1Schoolgids Breda 2020-2021

Visio Onderwijs

2

Inhoudsopgave

Voorwoord pagina 5

Deel 1 Schoolgids Visio Onderwijs Breda 2020-2021 pagina 8

Adres en bereikbaarheid pagina 8 − Directeur en schooleider pagina 8 − Afdelingen pagina 8 − Adres pagina 8 Visie op onderwijs pagina 8

− Onderwijs Breda: Thuis komen in de wereld pagina 8 − Didactische en pedagogische aanpak pagina 9 − Expertise pagina 9 − Stakeholders pagina 9 − Locatie en gebouwen pagina 9 − Aantal leerlingen per 1 oktober 2019 pagina 9 − Visio Onderwijs Breda in het kort in 2020-2021 pagina 9 − Brede school pagina 10 Onderwijsopbrengsten, instroom, uitstroom en ambities pagina 10

− Instroom pagina 10 − Commissie leerling zorg (CLz) pagina 10 − Ontwikkelingsperspectief (OPP) pagina 10 − Doel van ons onderwijs pagina 11 − Doelgroepen pagina 11 − Landelijke doelgroepenmodel SO pagina 12 − Landelijk doelgroepenmodel VSO pagina 12 − Ontwikkelingsperspectief en leerroutes pagina 12 − Indeling LECSO pagina 13 − Kerndoelen pagina 14 − Leerlijnen pagina 14 − Resultaten en ambities pagina 14 − Conclusies naar aanleiding van de schoolfoto pagina 15 − Evaluatie ambities schooljaar 2019-2020 pagina 15 − Ambities schooljaar 2020-2021 pagina 16 − Sociaal maatschappelijke competenties pagina 16 − Sociale veiligheid pagina 17 − Uitstroom en doorstroom pagina 19 − SO pagina 19 − VSO pagina 19 − Bestendiging pagina 19 Ons aanbod pagina 20

− Jaarplanning pagina 20 − Vlaskamp doelen voor EMB leerlingen pagina 20 − Weekplanning/effectieve leertijd pagina 20 − Pauzes pagina 20 − Schoolvakken SO-MB pagina 21 − Schoolvakken VSO-MB pagina 22 − Lesmethodes pagina 23 − Vakonderwijs pagina 23 − Revalidatie pagina 23 − 21e-eeuwse vaardigheden pagina 24

3

− Incidentregistratie, -analyse en handelen pagina 25 − Aangepaste omgeving met structuur en oriëntatiepunten pagina 25 − Huisbezoeken pagina 25 − Anticiperen op leerlinggedrag; team moeilijk verstaanbaar gedrag pagina 25 − Burgerschapsvorming pagina 26 − Totale communicatie pagina 26 − De omgeving verduidelijken pagina 26 − De communicatieve basishouding pagina 27 − Muziek als onderdeel van ‘totale communicatie’ pagina 27 − Liedjeskist pagina 27 − Beleven in Muziek (BIM) pagina 27 − Gebruik van ondersteunende hulpmiddelen pagina 28 − Tactiele training pagina 28 − Visuele stimulatie pagina 28 − Schoolkamp pagina 28 Onderwijskundige ontwikkelingen binnen de school pagina 29

− Het transitieplan 2019-2023 (gekoppeld aan het schoolplan) pagina 29 Gedragsregels pagina 35 Medezeggenschap leerlingen pagina 36 Ouderparticipatie pagina 36

− Ouderraad pagina 37 − Medezeggenschapsraad pagina 37 Samenwerking met andere partners pagina 37

− Samenwerking met andere domeinen van Visio, direct leerlinggebonden. Samenwerking Kind pagina 37 & Jeugd − Commissie van Onderzoek (CVO) pagina 37 − Commissie Leerlingenzorg (CLz) pagina 38 − Samenwerking met Visio Wonen & Dagbesteding pagina 38 − Zorg in onderwijs pagina 38 − Samenwerking met Visio Revalidatie & Advies pagina 38 − Samenwerking met Visio Cliëntservicebureau (CSB) pagina 38 − Samenwerking met de afdeling Kennis, Expertise en Innovatie (KEI) en de Visio Academie pagina 38 − Samenwerking met Visio International pagina 38 − Samenwerking met partners buiten Visio pagina 39 Ons team pagina 39 Praktische zaken pagina 41

− Activiteiten pagina 41 − AVG pagina 41 − Gym- en zwemkleding pagina 42 − Lesuitval pagina 42 − Lunchpakket, frit en tussendoortjes pagina 42 − Overblijven pagina 42 − ParnasSys pagina 42 − Schoolbenodigdheden pagina 42 − Schooltijden pagina 42 − Telefonisch contact pagina 42 − Traktaties pagina 42 − Vakanties pagina 42 − Verlof pagina 42 − Vrije woensdagen voor leerlingen tot 7 jaar pagina 42 − Vervoer van en naar school pagina 42 − Verzekeringen pagina 42 − Video besprekingen pagina 42

4

− Ziekmeldingen en schoolverzuim pagina 43 − Ziekte pagina 43 Tot slot pagina 43

5

Voorwoord

De schoolgids geeft uitgebreide informatie over onze scholen voor kinderen en jongeren met een visuele en/of meervoudige beperking. De gids betreft vooral een naslagwerk.Naast dit voorwoord bestaat de complete schoolgids uit twee andere delen.

Deel 1 “De Visio school” gaat specifiek over de school van uw kind en biedt o.a. praktische informatie en een verantwoording van (de resultaten van) het onderwijs-aanbod. Deel 2 “Onderwijs van Visio” gaat meer algemeen in op onze expertise en de organisatie en inhoud van de verschillende schoolsoorten en ambulante onderwijs-kundige begeleiding.

Een leerling maakt een schilderij met vingerverf.

Visio Onderwijs maakt deel uit van Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen. Leerlingen met een visuele beperking, al dan niet in combinatie met een andere beperking, kunnen bij ons terecht tijdens hun volledige onderwijsloopbaan. Wij bieden primair en voortgezet onderwijs aan op scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs, evenals ambulante onderwijskundige begeleiding voor kinderen/jongeren die onderwijs volgen op reguliere of speciale scholen voor basis-, voortgezet en vervolgonderwijs (MBO, HBO en WO). Het afgelopen schooljaar stond deels in het teken van Corona en bijbehorende maatregelen in het onderwijs. Op het moment van schrijven van de schoolgids weten we nog niet wat de effecten zullen zijn in het nieuwe schooljaar. We hopen van harte dat het onderwijs zijn normale gang zal hebben en leren van hetgeen wat goed is gegaan in Coronatijd.

Alle delen samen maken duidelijk wat Visio Onderwijs de leerling en ouders te bieden heeft en vindt u op de website van Visio (www.visio.org). Via ctrl F kunt u in de digitale PDF-versie zaken makkelijk opzoeken.

Ontwikkelen van vaardigheden en mogelijkhedenHet onderwijs op de Visio-scholen sluit nadrukkelijk aan bij het onderwijs op reguliere scholen. Op aange-paste wijze hanteren wij dezelfde kerndoelen als in het regulier basis- en voortgezet onderwijs. Voor leerlingen vanaf twaalf jaar is er de mogelijkheid om praktijk-onderwijs, VMBO of HAVO te volgen en af te ronden met een regulier diploma. Leerlingen met een (ernstige) meervoudige beperking kunnen deelnemen aan prak-tisch onderwijs, gericht op het ontwikkelen van (dag-bestedings- of beschutte arbeids-) vaardigheden.

We stimuleren kinderen en jongeren om hun talenten en mogelijkheden zo goed mogelijk te benutten en bij voorkeur te leren in het –zo thuis nabij mogelijk- regu-lier onderwijs. Wij achten het van het grootste belang, dat onze leerlingen zo maximaal mogelijk leren mee te doen in onze samenleving. Op onze scholen bieden we de leerlingen de gebruikelijke schoolse vakken, maar we scholen de leerlingen ook in sociale en praktische vaardigheden. De leerlingen werken zowel zelfstandig als samen met andere leerlingen aan hun sociaal- emotionele, motorische en zintuiglijke ontwikkeling.

We vinden het van groot belang alle leerlingen te stimuleren tot maximale zelfstandigheid en zelfont-plooiing. Dit wordt op onze scholen onder andere zicht-baar bij het werken met passende dag- en weektaken en lessen in sociaal emotionele vorming. We streven voor al onze leerlingen op de Visio-scholen en in de ambulante onderwijskundige begeleiding naar het mogelijk maken van volledige maatschappelijke integratie en participatie en hebben in dit kader een leerlijn Kritische Succesfactoren ontwikkeld voor onze

6

Leerlingen schenken zelfgemaakte soep in.

doelgroepen SO, VSO en MB. We zijn alert op factoren die het voor onze leerlingen op grond van hun beper-kingen extra lastig maken om volledig te participeren in de huidige kennis- en netwerksamenleving. Daarom stimuleren we het kritisch denken en probleem-oplossend vermogen, samenwerken in netwerken en persoonlijk leiderschap, wendbaarheid en aanpassings-vermogen, initiatief en ondernemerschap, effectieve communicatie, nieuwsgierigheid en verbeeldingskracht. De leerlijn Kritische Succesfactoren onderscheidt zowel voor leerlingen in het basis- als ook in het voortgezet onderwijs verschillende niveaus van doelen om aan te werken, op de volgende thema’s:Je hebt inzicht in je eigen visuele beperking en hebt vaardigheden om hiermee om te gaanJe hebt inzicht in je eigen talenten en bouwt deze uitJe kunt communiceren over je visuele beperking en je talentenJe kunt de interactie tussen jezelf en je omgeving beïn-vloedenJe hebt een netwerk in de gemeenschap van visueel en niet-visueel beperkten

Het onderwijs op onze scholen is maatwerk dat groeps-gericht wordt ingevuld. We werken in kleine groepen, waarbij ruimte is voor het tempo en ontwikkelingsni-veau van iedere leerling. We vinden het belangrijk dat kinderen en jongeren met plezier naar school gaan en we investeren in maximale sociale veiligheid. Dit is een voorwaarde voor elke leerling om zich goed te ontwik-kelen en goed te kunnen leren.

Ontwikkelingen binnen de organisatieVisio Onderwijs heeft een nieuw meerjarenbeleidsplan (Instellingsplan) vastgesteld voor de jaren 2019-2023. Het nieuwe Instellingsplan Visio Onderwijs vormt de basis voor de afzonderlijke schoolplannen 2019-2023. Daarnaast is binnen Visio een nieuwe strategische koers bepaald (“wendbaar”). Momenteel wordt deze nieuwe strategische koers voor het onderwijs in ver-binding gebracht met het Instellingsplan. Wendbaar staat voor beter aansluiten op de veranderende vragen van leerlingen en hun ouders, voor medewerkers die dat flexibel en in samenwerking oppakken en voor een organisatie die daarbij past. In de loop van 2020 wordt u daarover nader geïnformeerd. Deze uitgangspunten zijn ook erg van toepassing binnen het onderwijs en de begeleiding van Visio Onderwijs.

We werken als managementteam aan nieuwe eigen-tijdse (hybride) vormen van onderwijs, bijv. een aanbod met een flexibel deel onderwijsontheffing aan leerlin-gen met een ernstige meervoudige beperking, begelei-

den op afstand, uitbreiding van intensieve ambulante onderwijskundige begeleiding (AOB) met een andere functionaris van de AOB dan een leraar, het leren op afstand en het werken met gastleerlingen voor een korte, afgebakende tijd vanuit het reguliere onderwijs binnen het Visio onderwijs. De school zal steeds meer uitgroeien tot een expertisecentrum, van waaruit zowel het onderwijs op onze scholen als ook de AOB-begelei-ding start. Momenteel loopt zowel een pilot in Haren als Amsterdam, waarin de schoolleiders naast de scholen eveneens de AOB Noord respectievelijk Midden aansturen en op diverse wijzen de samenwerking tus-sen de school en de AOB proberen te versterken. Ook in Zuid wordt op verschillende manieren onderzocht en uitgeprobeerd hoe de samenwerking tussen de scholen en de AOB geïntensiveerd kan worden. Tot slot valt ook te denken aan een helpdesk voor be-paalde vakken, als extra ondersteuning voor onze eigen leerlingen en docenten in het regulier onderwijs.

Visio wil voor een drietal van haar scholen in 2020 de beoordeling Goed, als opmaat naar het predicaat Excellente School in 2021 verwerven. De scholen in Haren, Rotterdam en Breda hebben daartoe een zelfevaluatie ingediend en worden in 2020 door de Inspectie bezocht. De scholen in Grave en Amsterdam ‘liften’ mee in dit traject en verwachten in 2022 het predicaat Excellent aan te kunnen vragen.

7

De overheid en sociale partners binnen het onderwijs zetten al jaren in op de versterking van kwaliteit, professionalisering en de eigen regie van de leraar. De ambities van Visio Onderwijs sluiten aan bij die ambi-ties. Visio biedt onderwijs en begeleiding met inzet van excellente medewerkers die expert zijn in hun vakge-bied. Daartoe worden jaarlijks scholingsprogramma’s voor de scholen en de AOB-afdelingen opgesteld en uitgevoerd, als afgeleide van het landelijk meerjaren-opleidingsplan. Het meerjarenopleidingsplan 2017-2021 wordt in 2020 geëvalueerd en voor 2021-2025 bijge-steld. Het behalen van (modules van) een Master door leraren blijft gehandhaafd.Visio heeft in 2020 beleid vastgesteld over de begelei-ding van startende leraren en de daarbij in te zetten instrumenten.

In samenwerking met universiteiten en hogescholen wordt vanuit of met medewerking van onderwijs gewerkt aan (evidence based) onderzoek. Dit vindt gedeeltelijk plaats in het kader van KEI-programma’s. Onderwijs participeert in bijv. projecten als One Digital School (o.a. Leerlijn Programmeren, Office 365, 3D prin-ten, Leerlijn Technologie, etc.) en Leren Programmeren.

Apart vermeldenswaard is de forse inzet binnen Onderwijs op het implementeren van nieuwe Leerling Administratie- en Leerlingvolgsystemen (ParnasSys, Somtoday en EduMaps). Onderdeel daarvan is het in 2019 in gebruik nemen van een App en in 2020 van een Portal voor beveiligde communicatie met leerlingen, ouders en andere betrokkenen.

We verantwoorden ons graag over de kwaliteit van ons onderwijs aan u en externe partijen, omdat we geloven dat kritische feedback ons onderwijs nog beter kan ma-ken. We hechten veel belang aan een goede relatie met de leerlingen en met u als ouder. Waar mogelijk werken we graag met u samen. We nodigen u en uw kind uit om uw verwachtingen met ons te delen en vorm te geven. Tips, opmerkingen en kritische noten zijn van harte welkom. Daarmee stelt u ons in staat om voor alle leer-lingen binnen Visio Onderwijs, het beste onderwijs te realiseren en daarmee optimale kansen te creëren voor een goede toekomst.

We wensen u en uw kind een goed schooljaar 2020-2021 toe.

Mede namens de Raad van Bestuur,

Directeur Onderwijs, Koninklijke VisioMarcel Janssen

De schoolgids is vastgesteld door de Raad van Bestuur van Visio op 25 juni 2020.De Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad van Visio Onderwijs heeft ingestemd met de schoolgids op 17 juni 2020.

8

Deel 1 Schoolgids Visio Onderwijs Breda 2020-2021

Onze School in Breda

Adres en bereikbaarheid

AfdelingenVisio Onderwijs Breda biedt onderwijs aan leerlingen met visuele en meervoudige beperkingen en bestaat uit twee afdelingen: de afdeling speciaal onderwijs voor leerlingen met meervoudige beperkingen (SO-(E)MB) en de afdeling voortgezet speciaal onderwijs voor leerlin-gen met meervoudige beperkingen (VSO-(E)MB).

AdresBezoekadres: Galderseweg 65, 4836 AC BREDACorrespondentieadres: Postbus 4621, 4803 EP BREDATelefoon: 088 585 82 00Email: onderwijsbreda@visio.orgWebsite: www.visio.org

Directeur en schoolleiderDirecteur: Marcel JanssenSchoolleider: Rachel Kemperman

Visie op onderwijs‘Perspectief voor ieder kind’ is het motto van Visio Onderwijs met als uitgangspunt: Meedoen mogelijk maken vanuit optimaal onderwijs en optimale begelei-ding voor leerlingen met een visuele beperking in een passende leeromgeving en passend bij hun mogelijk-heden. Het doel van SO-onderwijs is om de leerlingen toe te rusten voor het vervolgonderwijs.Het doel van het VSO-onderwijs is om de leerlingen toe te rusten voor:Werk of dagbesteding, waar de werknemer voldoening uit haalt en zijn talenten in kan blijven ontwikkelen. Woonsituaties, waarin de bewoner zich zo zelfstandig mogelijk met dagelijkse handelingen redt, veilig voelt en aan leefregels houdt.Vrije tijd, waarbij de volwassene activiteiten kiest en uitvoert waar hij van ontspant en geniet.Samenleven, waarbij de volwassene in een sociaal net-werk functioneert, kennis heeft van de wereld om zich heen, zich geaccepteerd voelt in de maatschappij en sociaal vaardig de wereld tegemoet treedt.

Onze visie op leren is op verschillende niveaus uitge-werkt met als resultaat onze visie piramide (gebaseerd op de piramide van Dilts & Bateson en de doeldomeinen van Biesta)

Figuur 1: Piramide Dilts & Bateson.

Figuur 2: de doeldomeinen van Biesta

Subjectivering‘aardig’

Socialisatie‘waardig’

Kwalificatie‘vaardig’

Onderwijs Breda: Thuis komen in de wereldIn het schooljaar 2018-2019 heeft het team van Visio Onderwijs Breda stilgestaan bij de vastgestelde landelijke visie op onderwijs. Door met elkaar items uit deze visie te bespreken is er een uitwerking van deze algemene visie ontstaan die specifiek is voor onderwijs Breda, een school voor leerlingen met een ernstige meervoudige beperking. Onderstaande visie is de aan-vulling vanuit onderwijs Breda op de landelijke visie op onderwijs van Koninklijke Visio.

9

Didactische en pedagogische aanpak:Elk kind heeft recht op onderwijs, ook een kind met een meervoudige beperking. Alle kinderen kunnen leren; soms is echter onderwijs voorwaardelijke zorg daarbij noodzakelijk. Vertrouwen en veiligheid is voor leerlin-gen bij Visio Onderwijs Breda de start om tot leren te komen. We zoeken naar de intrinsieke motivatie en sluiten daarbij aan bij de belevingswereld van de leer-lingen. Ons onderwijs staat in het teken van “ervaren”, daarbij wordt gebruik gemaakt van de zone van de naaste ontwikkeling.

De maatschappij wordt naar binnen gehaald en wij gaan met de leerlingen naar de maatschappij toe, om ons motto “thuiskomen in de wereld”’ gestalte te kunnen geven. Leren doe je heel de dag door, ook op momenten waarbij leren niet vanzelfsprekend lijkt. Onderwijs wordt zo veel mogelijk “met de handen op de rug” gegeven om zo de leerling uit te dagen zo auto-noom mogelijk te worden; zelfvertrouwen te stimule-ren; uit te dagen en eigenwaarde te creëren. De mate waarin de leerling regie kan nemen is afhankelijk van de aard van de beperking. De lessen bestaan uit een bewuste stimulans van talenten en positief gedrag. Wij streven ernaar dat de leerling optimaal tot leren komt en moeilijk verstaanbaar gedrag vroegtijdig gesigna-leerd wordt.

In samenspraak met de leerling; de ouders en de klas-senleiding wordt het leerstofaanbod op elkaar afge-stemd. De onderwijsmedewerker is zich altijd bewust van de stijgende lijn in ontwikkeling die wij na streven en zoekt multidisciplinair naar oplossingen als deze lijn stagneert.

Expertise:De uniciteit van onze doelgroep vereist specifieke expertise. Visio Onderwijs Breda hecht daarom veel

waarde aan het behouden en ontwikkelen van exper-tise. Kennis en expertise wordt gedeeld met elkaar en door na- en bijscholing vergaard, zo mogelijk in samen-werking met de verschillende domeinen binnen Visio. Bij het aanstellen van nieuwe medewerkers is het bezitten van of het verkrijgen van de juiste expertise noodzakelijk.

Stakeholders:Visio Onderwijs Breda werkt zo optimaal mogelijk aan de ontwikkeling van de leerling, daarom wordt er nauw samengewerkt met de andere domeinen binnen Visio en met diverse externe instanties. De expertise van onze stakeholders wordt gebruikt om ons onderwijs vorm te geven.

Locatie en gebouwenVisio Onderwijs Breda ligt aan de rand van het Mast-bos in Breda. Direct naast de school ligt Visio Wonen & Dagbesteding De Blauwe Kamer. Het schoolgebouw van Visio Onderwijs Breda is afgestemd op de mogelijk-heden van onze leerlingen met een visuele beperking. Aanpassingen zijn er door het gebruik van heldere kleuren, duidelijke contrasten, goede verlichting, oriëntatiepunten en reliëfstroken in wanden en vloe-ren, knokkelplanken en verwijzers. Tevens maken we gebruik van akoestische aanpassingen. De lokalen zijn ruim en licht en de gangen breed en veilig. Ook de gymzaal, het zwembad en de therapieruimten zijn voorzien van aanpassingen en specifieke apparatuur. Er zijn vaklokalen, praktijklokalen, een sensorische activeringsruimte, een donkere kamer voor visuele stimulatie (DOKA) en een lichte kamer voor visuele training (LIKA). U bent van harte welkom om een bezoek aan onze unieke school te brengen. U kunt via bovenstaand telefoonnummer of via ons algemene mailadres onderwijsbreda@visio.org een afspraak maken voor een rondleiding.

Aantal leerlingen per 1 oktober 2019

Leerling maakt muziek op trommels

Soort onderwijs Aantal leerlingen

SO-MB 25

VSO-MB 36

Totaal 61

Visio Onderwijs Breda in het kort in 2020-2021Visio Onderwijs Breda is onder te verdelen in twee afdelingen. Een SO (Speciaal Onderwijs) afdeling met leerlingen tot en met maximaal 13 jaar en een VSO

10

(Voortgezet Speciaal Onderwijs) afdeling voor leerlin-gen tot twintig jaar. Onze leerlingen hebben allemaal een meervoudige beperking. Dit wil zeggen dat ze naast een visuele beperking ook een ontwikkelings- achterstand hebben of verstandelijk beperkt zijn. Een groot deel van de leerlingen heeft daarbij nog een motorische en/of andere beperking.De beperkingen van de leerlingen vragen om aanpassin-gen van ons onderwijs. De medewerkers staan dagelijks voor de taak de ziende wereld voor onze leerlingen be-grijpelijker te maken. Daarbij houden we rekening met de mogelijkheden en beperkingen van iedere leerling.

Wij werken opbrengstgericht. Dat houdt in dat we systematisch en doelgericht werken aan het maximali-seren van de prestaties van onze leerlingen. Onderwijs heeft invloed op drie domeinen in het leven van een mens namelijk op de kwalificatie; de subjectivering of persoonsvorming en op de socialisatie (Biesta 2012). Ons onderwijs is daarom gericht op alle drie de domei-nen. We stellen zo hoog mogelijke, realistische doelen voor al onze leerlingen. We willen niet volgen maar uitdagen. Dat doen we op het gebied van cognitieve vaardigheden (kwalificatie); sociale vaardigheden (socialisatie) en het vormen van een eigen persoon-lijkheid (subjectivering). We handelen doelgericht en planmatig op basis van analyse van data over leerling prestaties. Dit gebeurt onder andere in professionele leergemeenschappen (PLG commissies). Regelmatig wordt de kwaliteit van ons onderwijs op leerling-, groeps-, locatie-, instellings- en clusterniveau geme-ten, vergeleken en zo nodig bijgestuurd. Het belangrijk-ste doel van ons onderwijs is dat onze leerlingen op hun eigen wijze “thuis komen in de wereld”.

Brede school:Visio Onderwijs Breda en de afdeling flexzorg van De Blauwe Kamer werken intensief samen in het bieden van Buitenschoolse Specialistische Begeleiding (naschoolse begeleiding); weekend opvang; logeer opvang en vakantie opvang. Daarnaast verzorgt de flexzorg “zorg in onderwijs” een onderwijs voorwaar-delijk zorgarrangement. Meer hierover is verderop in de schoolgids terug te vinden.

Onderwijsopbrengsten, instroom, uitstroom en ambitiesInstroomVoordat een leerling wordt aangemeld op school vindt er onderzoek plaats op diverse gebieden: visueel functie onderzoek; didactisch onderzoek; maatschap-pelijk werk onderzoek waarbij eerdere onderzoeken/behandelingen opgevraagd worden; onderzoek door

een gedragswetenschapper en zo nodig een motorisch onderzoek. De commissie van onderzoek (CvO) beoor-deelt de gegevens en wordt binnen Visio het “KJMD1” genoemd omdat er naast het eventueel geven van een cluster 1 indicatie integraal gekeken wordt naar het aanbod dat het kind nodig heeft binnen alle Visio do-meinen. Dit integrale beeld wordt gebruikt voor plaat-sing bij ons op school en geeft input voor het eerste ontwikkelingsperspectief (OPP). Daarnaast is de input van ouders/verzorgers zeer belangrijk. Jaarlijks wordt getoetst of een leerling nog binnen de vastgestelde criteria voor cluster 1 onderwijs valt.

Commissie leerling zorg (CLz)De CLz beheert en bewaakt de leerling zorg. Zij stelt bij binnenkomst het uitstroomperspectief vast. Voor het aanbod van lesstof is het niveau op de ‘leerstandaard’ bepalend; dit niveau wordt bijgehouden en gevolgd in het leerlingvolgsysteem EduMaps.

Op het moment dat een individuele leerling; een klas of (een deel van) de school extra zorg behoeft zal dit door de CLz in gang gezet worden. Dit kan bijvoorbeeld door het inschakelen van in- of externe ondersteuning in de vorm van extra begeleiding voor de individuele leerling; de klassenleiding of de school. Voorbeelden van (extra) begeleiding zijn:aan de doelgroep aangepaste methoden en materialengespecialiseerde leraren en vakdocenten voor diverse vakkennascholingsbeleid (zie het meerjaren opleidingsplan)begeleiding van de leraar door de coördinatororthopedagoog(paramedische) therapieënco teaching expertise ouderscommunicatiepaspoortteam moeilijk verstaanbaar gedrag; TMVGrevalidatie en advies (NVBC)consultatie van diverse artsen (oogarts; revalidatie-arts; kinderarts)flexzorg zorg in onderwijs; Buitenschoolse Specialis- tische Begeleiding; logeren; vakantieopvang enz.MEECCEonderwijs zorg consulent

Ontwikkelingsperspectief (OPP)Voor nieuwe leerlingen vindt de eerste bespreking van het OPP plaats binnen zes weken na plaatsing op school. Dit plan wordt in overleg met de ouders op- en vastgesteld. Jaarlijks, in het eerste en laatste kwartaal van het schooljaar, nodigen we u als ouder/verzorger

11

Leerlingen kijken naar het digibord

uit voor de bespreking van het ontwikkelingsperspec-tiefplan. In dit OPP staan individuele doelen en de uitstroom verwachting. Onderwerpen die besproken worden:continuering van cluster 1 onderwijs de leerroute (zie hieronder de LECSO indeling) het te verwachten uitstroom niveau (de leerrende-mentsverwachting) de cognitieve ontwikkeling de sociaal-emotionele ontwikkeling doorstroom en uitstroomstage (VSO) individuele doelen zorg in onderwijs risicovolle handelingenpersoonsbeeldeventuele onderwijstijd vermindering

Vanuit school neemt de mentor (proces coördinator) deel aan deze bespreking. Daarnaast worden ande-re betrokken professionals bijvoorbeeld de fysio- of ergotherapeut en/of de logopedist, vanuit Wonen & Dagbesteding of vanuit Revalidatie & Advies (indien uw kind van deze diensten gebruik maakt) uitgenodigd. De mentor maakt een verslag van het gesprek dat we toevoegen aan het OPP. Het OPP krijgt u als ouder/verzorger ter beschikking aan het begin van het nieuwe schooljaar. Dit vormt het vertrekpunt voor het onder-wijs aanbod.

In het afgelopen Corona schooljaar hebben wij ervaren dat deze gesprekken ook via een video verbinding ge-voerd kunnen worden zonder dat dit ten koste gaat van de inhoud. Voordeel is dat hierdoor het plannen van dit multidisciplinaire gesprek eenvoudiger is dan voorheen.

Doel van ons onderwijsHet aanbod bereidt de leerlingen voor op hun vervolg-bestemming en op de samenleving. Voor de meeste leerlingen op onze school geldt dat zij vanuit de SO af-deling van de school doorstromen naar de VSO afdeling. Deze naadloze overgang geeft pedagogisch houvast in veiligheid en structuur waardoor het leerproces niet stagneert. Na het VSO stromen de leerlingen voorna-melijk uit naar de diverse niveaus binnen dagbesteding.

DoelgroepenHet landelijke doelgroepenmodel maakt inzichtelijk welke doelgroepen er op onze school zijn. Per leerling onderbouwt het doelgroepenmodel het uitstroomper-spectief op basis van ontwikkelingsleeftijd, leerstan-daard, IQ, leerkenmerken en ondersteuningsbehoefte. (zie doelgroepenmodel op de volgende pagina)

Leerling aan het knutselen

12

50-69

50-69

6-9 jaar

FN E3-M5

SO-ZML niveau 9Basisleerlijnniveau 4

Passendeperspectievenleerroute 3

Egocentrischen performaal

Regelmatig

Regelmatig

Regelmatig

Regelmatig

Regelmatig

PRO

70-89

70-89 80-89

9-11 jaar

FN E5-E6

Basisleerlijn

niveau 6

Passendeperspectievenleerroute 2

Performaal enongericht

Incidenteel

Incidenteel

Incidenteel

Incidenteel

Incidenteel

PRO, VMBO (BBL)

PRO 55-80 90-110

90-110

kalenderleeftijd

FN M7-M8Referentieniveau 1F

Basisleerlijn

niveau 8

Passendeperspectievenleerroute 1

Toepassingsgericht

Op afroep

Op afroep

Op afroep

Op afroep

Op afroep

VMBO (KBL, GTL)

>110

110-120 >120

kalenderleeftijd

FN M8-I-IIReferentieniveau 1S/2F

Basisleerlijn

niveau 10

Passendeperspectievenleerroute 1 naar 1S**

Betekenisgericht

Leeftijdsadequaat

Leeftijdsadequaat

Leeftijdsadequaat

Op afroep

Op afroep

HAVO/VWO

Dagbesteding Beschutte arbeid Beschutte arbeid/Voortgezet onderwijs Voortgezet onderwijs

VSO VO VSO VO VSO VO VSO VO

1 2 3 4 5 6 7

Landelijke doelgroepenmodel SO - Elke leerling in beeld

Landelijk doelgroepenmodel VSO - Elke leerling in beeld

Totaal IQ

Indeling inspectie

Ontwikkelingsleeftijd (SEO)

Didactisch functioneringsniveau

Leerstandaard

Leerroutes PassendePerspectieven Praktijkonderwijs

Leerroutes PassendePerspectieven VMBO BBL/KBL

Onder-

steunings-

behoefte

t.a.v.

Leren en ontwikkelen

Sociaal-emationeleontwikkeling

Communicatie

Fysieke situatie

Medische situatie

Uitstroombestemming

1 2

20-34

2-5 jaar

VSOniveau 6

Pragmatisch

Intensief

Intensief

Intensief

Intensief

Intensief

Taakgericht enactiverend

<35

35-49

35-49

5-8 jaar

FN E3-E4

VSOniveau 9

PassendeperspectievenPRO leerroute D

Egocentrisch

Voortdurend

Voortdurend

Voortdurend

Voortdurend

Voortdurend

Beschut werk*

50-69

50-69

8-12 jaar

FN MS-E6

VSO niveau 12

PassendeperspectievenPRO leerroute C

Egocentrisch

Regelmatig

Regelmatig

Regelmatig

Regelmatig

Regelmatig

Arbeid

70-89

70-89 80-89

12-16 jaar

Referentieniveau 1F/onderdelen 2F

VSO niveau 14Conformeindtermen VO

PassendeperspectievenPro leerroute A

Performaal enongericht

Incidenteel

Incidenteel

Incidenteel

Incidenteel

Incidenteel

Arbeid metcertificatenMBO Entree

PRO 55-80 90-110

90-110

kalenderleeftijd

Referentieniveau 2F

VSO niveau 16Conformeindtermen VO

Passende perspectievenVMBO leerroute 2F (taal)Passende perspectievenVMBO leerroute 2A enleerroute 2F (rekenen

>110

110-120 >120

kalenderleeftijd

Referentieniveau 3F-4F

Conform eindtermen VO

Betekenisgericht

Leeftijdsadequaat

Leeftijdsadequaat

Leeftijdsadequaat

Op afroep

Op afroep

MBO 3/4HBO/WO

3 4 5 6 7

Dagbesteding (Beschutte) arbeid* Arbeid/Vervolgonderwijs

<20

0-2 jaar

Plancius 1-6VSO niveau 2

Sensomotorischen gevoelsmatig

Zeer intensief

Zeer intensief

Zeer intensief

Zeer intensief

Zeer intensief

Belevingsgericht

VSO niveau 12/14

PassendeperspectievenPRO leerroute B

Toepassingsgericht

Op afroep

Op afroep

Op afroep

Op afroep

Op afroep

MBO 2/3/4

Vervolgonderwijs

en perforaal

Totaal IQ

Indeling inspectie

Ontwikkelingsleeftijd (SEO)

Didactisch functioneringsniveau

Leerstandaard

Leerroutes PassendePerspectieven vanaf groep 6

Leerkenmerken

Onder-

steunings-

behoefte

t.a.v.

Leren en ontwikkelen

Sociaal-emotioneleontwikkeling

Communicatie

Fysieke situatie

Medische situatie

<20

0-2 jaar

Planciusniveau 1-6

Sensomotorischen gevoelsmatig

Zeer intensief

Zeer intensief

Zeer intensief

Zeer intensief

Zeer intensief

VSOUitstroombestemming

20-34

2-4 jaar

SO-ZMLniveau 3

Pragmatisch

Intensief

Intensief

Intensief

Intensief

Intensief

VSO

<35

35-49

35-49

4-6 jaar

FN <E3

SO-ZMLniveau 6

Egocentrisch

Voortdurend

Voortdurend

Voortdurend

Voortdurend

Voortdurend

VSO

Ontwikkelingsperspectief en leerroutesVan iedere leerling die op onze school staat ingeschre-ven stellen we een ontwikkelingsperspectief (OPP) vast. In dit ontwikkelingsperspectief staan het in-stroomprofiel (het niveau waarop de leerling start bij Visio), de factoren die belemmerend of bevorderend zijn voor de ontwikkeling, de leerroute, de van het algeme-ne leerrouteplan afwijkende individuele doelen en het

uitstroomniveau met de uitstroombestemming en de verwachte datum van de overstap. De school kende in het verleden vijf leerroutes (A t/m E), maar inmiddels hebben wij het doelgroepenmodel van het LECSO (lan-delijk expertise centrum speciaal onderwijs) overge-nomen. In het schema hieronder ziet u de indeling van LECSO in vergelijking met onze oude indeling die nog gebruikt wordt voor het invullen van de schoolfoto.

13

LECSO doelgroepen model SO & VSO

Niveau 1 Sensomotorisch en gevoelsmatig

Niveau 2 Pragmatisch

Niveau 3 Egocentrisch

Niveau 4 Egocentrisch en Performaal

Niveau 5Performaal

Aantal leerlingen per leerroute op streefniveauschooljaar 2018/2019

SO 11 (46%)VSO 14 (42%)Totaal: 25 (44%)

SO 7 (29%)VSO 12 (36%)Totaal: 19 (33%)

SO 3 (12.5%)VSO 6 (18 %)Totaal: 9 (16 %)

SO 2 (8%)VSO 1 (3%)Totaal: 3 (5%)

SO 2 (8%)VSO 0Totaal: 2 (3 %)

Leerling kenmerken

Het leren is sterk gebonden aan het hier en nu en aan de fysieke omgeving en het eigen lichaam.

Door te doen, ervaren en herha-len leert de leerling. Concrete praktische voorbeelden bieden ondersteuning.

De leerling wil leren wat nuttig is om zelfstandig het alledaag-se leren te hanteren, concreet dichtbij in tijd en ruimte en gericht op de eigen emotionele beleving.

De leerling wil leren wat nuttig is om zelfstandig het alledaagse leren te hanteren. Ook kan de leerling modellen, schema’s en diagrammen gebruiken om opge-dane kennis te structureren.

De leerling werkt met en past toe algemene en vakspecifieke strategieën en metacognitie.

Ontwikkelings-leeftijd:

Tussen 0 en 2 jaar.

Tussen 2 en 5 jaar

Tussen 5 en 8 jaar

Tussen 8 en 12 jaar

Tussen 12 en 16 jaar

Oude Visio leerroute

A niveau

B niveau & C niveau

C niveau & D niveau

E niveau

E niveau

Indeling LECSO

On

twik

keli

ng

slee

ftijd

20181614121086420

0 jaar 4 jaar 8 jaar 12 jaar 16 jaar 20 jaar

Leerroute ALeerroute BLeerroute CLeerroute DLeerroute ENormaal 2

**

**

*

xx

xx

x

*x

Leeftijd

14

KerndoelenAls streefdoelen voor alle leerlingen werken de leerlingen aan de wettelijk vereiste kerndoelen. De kerndoelen zorgen ervoor dat we de doorgaande lijn en een breed onderwijsaanbod waarborgen en een referentiekader hebben bij de verantwoording. Voor SO-MB gebruiken we de kerndoelen ZML-MG; voor VSO-MB de kerndoelen VSO.

LeerlijnenDe leerlijnen bevatten tussenstappen om aan de kerndoelen te werken.Leerlijnen geven richting aan de leergebieden in het onderwijs zodat de leerling zich optimaal kan ontwikkelen. De gekozen doelen moeten passen bij de ontwikkeling van de leerling op dat moment en moeten realistisch en zinvol zijn voor de toekomst. Door het kiezen van opeenvolgende doelen gaat de leerling in stappen vooruit. Cluster 1 (Visio en Bartimeus) gebruikt volgende leerlijnen:

SO: Doelgroep 1 Kijk wat kan! Doelgroep 2-3 CED-ZML/HUB-DGM lijn (voor doelgroep 4-7 heeft Visio Onderwijs Breda een individueel SO-aanbod op maat)

VSO: Doelgroep 1 Kijk wat kan! Doelgroep 1-3 CED-VSO/HUB-DGM lijn (voor doelgroep 4-7 heeft Visio Onderwijs Breda een individueel VSO-aanbod op maat)

Daarnaast zijn eigen leerlijnen gericht op de visueel beperkte doelgroep in ontwikkeling voor: - seksuele ontwikkeling- computational thinking- digitale geletterdheid en- kritische succesfactoren.

De doelen uit de leerlijnen zijn in overleg met alle cluster 1 scholen (via de landelijke werkgroep OGW) en vanuit het doelgroepenmodel als volgt over de leerjaren verdeeld:

PrimairLeerjaren Leerjaren

Leerroute 0 1 2 3 4 5 6 7 8

1 - Kijk wat kan! 1 1 2 2 2 3 3 4 4

2 - Vivis ZML SO 1 1 1 2 2 2 3 3 3

3 - Vivis ZML SO 1 2 2 3 3 4 5 5 6

4 - Vivis S(B)O 1 1 2 2 3 3 3 4 4

5 - Vivis S(B)O 1 1 2 3 4 4 5 6 6

6 - Vivis S(B)O 1 1 2 3 4 5 6 7 8

7 - Vivis S(B)O 1 1 2 3 4 5 6 8 10

Voortgezet

Leerroute 9 10 11 12 13 14 15 16

1 - Visis VSO 1 1 1 1 2 2 2 2

2 - Visis VSO 4 4 4 5 5 5 6 6

3 - Visis VSO 6 7 7 8 8 8 9 9

Doe

lgro

epen

Leerstandaard(niveau doelenuit leerlijn)

Resultaten en ambitiesVisio Onderwijs Breda hanteert het uitstroomperspec-tief uit het OPP als uitgangspunt voor inschaling van de leerling op de leerlijnen. Door middel van observatie wordt beoordeeld of de gestelde doelen uit de leerlij-nen gehaald worden. Dit doen wij omdat onze leerlin-gen niet of nauwelijks in staat zijn om zelfstandig een genormeerde toets te maken. Door meerdere mensen te laten observeren, maken we het oordeel minder subjectief, we gebruiken hiervoor het ontwikkelings-volgmodel OVM.

Het OVM meet de ontwikkelingsleeftijd. Dit vergelijken we met de kalenderleeftijd. Afwijkingen tussen inscha-ling in leerroute tussen OVM en OPP zijn beredeneerd en omschreven in het OPP. Jaarlijks worden de gegevens uit het OVM gebruikt om de resultaten per klas (de klassenfoto) te bekijken en resultaten voor de school als geheel te analyseren (de schoolfoto).Als benchmark gebruiken we de resultaten van alle cluster één scholen in Nederland (de clusterfoto). Voor het SO en VSO is onze ambitie dat 80% van onze leerlin-

15

gen de verwachte leerstandaard haalt. Dit is gelijk aan de landelijk gestelde ambitie voor de cluster 1 MB doel-groep. In onderstaand schema is te zien dat in het SO 83% van de leerlingen dezelfde leerstandaard behaalt als in het uitstroomperspectief in het OPP wordt ver-wacht. Voor vier leerlingen geldt dat het uitstroomper-spectief in het OPP lager is gesteld dan de resultaten uit het OVM. Er zijn geen leerlingen waar het uitstroom

perspectief in het OPP hoger is gesteld dan de resulta-ten uit het OVM. Vorig schooljaar was dit percentage 72%. De gestelde ambitie van 80 % is daarmee behaald.

In onderstaand schema is te zien dat in het VSO 88% van de leerlingen dezelfde leerstandaard haalt als in het uitstroomperspectief in het OPP wordt verwacht. Voor het VSO geldt dat voor drie leerlingen het uit-stroomperspectief in het OPP lager is gesteld dan de resultaten uit het OVM. Voor één leerling geldt dat het uitstroom perspectief hoger is gesteld dan de resulta-ten uit het OVM. De ambitie van 80% is hiermee ge-haald. Vorig schooljaar was dit percentage 92%. Onderzocht wordt wat hier aan ten grondslag ligt en/of hier interventies voor toegepast moeten worden in het nieuwe schooljaar.

Schooljaar 2019-2020

Bron: schoolfoto april 2020

SO

Gemiddeld behaalde leerstandaard SO

Aantal leerlingen met een hoger uitstroom

perspectief dan OPP twee jaar geleden

Aantal leerlingen met een lager uitstroom

perspectief dan OPP twee jaar geleden

VSO

Gemiddeld behaalde leerstandaard SO

Aantal leerlingen met een hoger uitstroom

perspectief dan OPP twee jaar geleden

Aantal leerlingen met een lager uitstroom

perspectief dan OPP twee jaar geleden

83%

4

0

88%

3

1

Uitstroomperspectief op basis van resultatenvergeleken met uitstroomperspectief in OPP van 2 jaar geleden

12,1% hoger dan

86,2% gelijk aan

1,7% lager dan} OPP van 2 jaar geleden

Conclusies naar aanleiding van de schoolfoto:Het gemiddelde uitstroomniveau van Visio Onderwijs Breda ligt op LECSO niveau 2; dit is in de schoolfoto terug te zien als niveau B/C. De meeste leerlingen stromen uit op hun ambitie-niveau. We zien een constant beeld in de afgelopen jaren. Er zit een verschuiving in percentages op het moment dat er een leerling nieuw instroomt of uitstroomt. Een individuele vooruitgang wordt niet altijd in het OVM terug gezien omdat deze verwacht wordt ten opzichte van de leeftijd; ieder gemaakt stapje per jaar verdwijnt omdat de leerling ook een jaar ouder wordt. Leerlingen tot zeven jaar geven een vertekend beeld omdat zij vanwege hun leeftijd nog in de leerlijn minder afwijken dan oudere leerlingen. Hierdoor bestaat het gevaar dat de doelen te hoog gesteld worden.

Evaluatie ambities schooljaar 2019-2020Uitstroom perspectief en OPP kloppen beter met elkaar. - Behaald Leesonderwijs: Het percentage is gelijk aan het uit-stroomperspectief.

- Voor onderwijs Breda gaat het hier om een zeer beperkt aantal leerlingen waardoor percentages op individueel niveau te duiden zijn.

Wereld verkenning, lezen en rekenen hebben geen MH leerlijn. Dit maakt dat de cijfers niet goed te duiden zijn ten opzichte van het uitstroomperspectief. - Deze lijnen zijn in de nieuwe schoolfoto ingevuld. De aanname is dat de OVM scores bij leerlingen met ASS hoger zijn dan het OPP uitstroomperspectief en de scores in EduMaps. Ambitie is te onderzoeken of en op welke lijnen zij hoger scoren en gekeken wordt of hier een verklaring voor te geven is. - Zij scoren hoger op de cognitieve vakken. Wij schalen

het verwachte uitstroomniveau in op het niveau van de basale ontwikkelingslijnen.

De bestendiging van leerlingen met ASS zal onderzocht worden, waar stroomt deze doelgroep leerlingen nu naar uit; zitten ze daar nog na twee jaar en is ons aan-bod passend geweest? De Expertise groep ASS wordt betrokken in dit onderzoek. - Voor Visio Onderwijs Breda geldt dat de bestendiging van deze groep leerlingen niet anders is dan andere doelgroepen.

16

De data voor rekenen zijn niet zuiver. Er zijn leerlingen waarvoor in OVM de lijn “ontluikende geletterdheid” wel maar de lijn voor rekenen niet is ingevuld; hierdoor tellen deze lijnen, die starten op een hoger ontwik-kelingsniveau dan waarop het individuele uitstroom-niveau is ingeschaald, mee in de uitkomsten in de schoolfoto. Hier is in de OVM scholing extra aandacht voor ge-weest. De eerste drie in te vullen vakjes zijn visueel bepaald. Dit is in de training uitgelegd en meegenomen bij het invullen van het OVM. Met ingang van het afgelopen schooljaar is er ingezet op een nieuwe, begeleide manier van buitenspelen; on-derzocht zal worden of en hoe de nieuwe opzet invloed heeft op het leerrendement. - Dit is niet terug te zien in de schoolfoto en niet in

het leerrendement. Het blijft een aanname. Komend schooljaar worden de doelen in EduMaps hiervoor ingezet en wordt hier formatief op getoetst.

Het leerrendement voor de OVM lijn “zintuigelijke ontwikkeling” zal samen met het team worden geana-lyseerd. - Dit heeft plaats gevonden tijdens de OVM scholing.

Daar is uitgekomen dat leerlingen tot zeven jaar een vertekend beeld geven omdat zij vanwege hun leeftijd nog in de leerlijn minder afwijken dan oudere leerlingen. Hierdoor bestaat het gevaar dat de doelen te hoog gesteld worden.

De OVM lijn motoriek scoort lager dan verwacht, dit is een landelijke trend. Geanalyseerd wordt of het over grove en/of fijne motoriek gaat. Bij de analyse zullen gymdocenten en fysiotherapeuten betrokken worden. - Op dit moment loopt een project “bewegen bij EMB”.

Er is gestart met een nul meting in schooljaar 2019-2020 en resultaten zullen in het nieuwe schooljaar bekend worden.

Ambities schooljaar 2020-2021Naar aanleiding van de resultaten in de schoolfoto 2019-2020 zijn onderstaande ambities gesteld: OVM basistraining en team scholing mbt ontwikke-lingsfases, waarna een vertaling naar de onderwijs-plannen wordt gemaakt. Er is hierbij extra aandacht voor taakgerichtheid van leerlingen.Extra aandacht voor resultaten in de lijn zintuigen en motoriek (SO) en vrije tijd, sport en spel en kunst-zinnige vorming (VSO) voor doelgroep 1 en 2. Dit omdat er nieuw materiaal getest wordt voor de motorisch ontwikkeling. Tijdsoriëntatie wordt hoog gescoord. Op het moment dat er een ritme/routine is kan er al iets ingevuld worden in OVM, echter de intrinsieke motivatie is vaak (nog) niet aanwezig maar wordt wel zo gescoord.

Onderzocht wordt of dit juist bij leerlingen met ASS hoger scoort dan leerlingen zonder ASS. Samenspel kan vanwege het geringe leerlingenaantal en het niveau van de leerlingen in de klas niet altijd goed worden vorm gegeven of geobserveerd. Om een hoger niveau van samenspel aan te bieden en om dit beter in kaart te brengen blijft het leerlingcontact tussen onze leerlingen en leerlingen uit het reguliere onderwijs van belang en zal de aandacht voor de diver-se initiatieven blijven. Met ingang van het schooljaar 2019-2020 is er ingezet op een nieuwe, begeleide manier van buitenspelen. Onderzocht wordt of en hoe de nieuwe opzet invloed heeft op het leerrendement. Dit was niet terug te zien in de schoolfoto en niet in het leerrendement. Het blijft daarom een aanname. Komend schooljaar worden verschillende doelen uit EduMaps hiervoor ingezet en wordt hier formatief op getoetst.

Sociaal maatschappelijke competentiesIn EduMaps wordt de sociaal maatschappelijke ont-wikkeling gevolgd. Vanuit deze opbrengsten worden de leerlingen in leerroutes geplaatst.Het aanbod binnen de leerroute wordt vastgesteld op grond van de leerlijnen van het CED. Deze leerlijnen zijn richtinggevend in het aanbod. De groepsdoelen voor sociaal maatschappelijke competenties zijn vastgelegd in de onderwijsplannen. Deze doelen worden formatief getoetst in EduMaps en eens per jaar geobserveerd volgens de OGW afspraken in het OVM. De te observe-ren items worden eens in de acht weken geëvalueerd; zo nodig bijgesteld en één keer per jaar (in april) met behulp van OVM getoetst. Er is een begin gemaakt met het meten en analyseren van de leerrendementen met de leraren op school- en groepsniveau.

Onze ambitie is, dat 80% van de MB-leerlingen voor sociaal emotionele ontwikkeling minstens het niveau passend bij hun uitstroomperspectief in de OVM-lijnen behaalt. Onderstaande OVM lijnen mbt Basale ontwik-keling worden specifiek gebruikt voor het meten van de sociaal maatschappelijke competenties.

zelfbeleving, zelfstandigheid, emotionele ontwikkeling en relatie met volwassenen

zelfbeleving, zelfstandigheid, zelfredzaam-heid, emotionele ontwikkeling, relatie met volwassenen, relatie met kinderen, omgaan met afspraken (indien meer dan vier hokjes) en de seksuele ontwikkeling (indien meer

dan vier hokjes)

LECSO niveau 1:

LECSO niveau 2 t/m 4:

17

Sociale veiligheid Jaarlijks wordt een tevredenheidsonderzoek onder de leerlingen, ouders en medewerkers uitgezet om het welbevinden en de betrokkenheid te meten. Tevens wordt jaarlijks in het kader van het sociale veiligheids-beleid een veiligheidsmonitor-vragenlijst ingevuld. De uitkomsten worden verwerkt en de verbeterpunten worden in het jaarplan van de school opgenomen. De school heeft “huisregels” afgestemd op de gedragsco-de “bejegening en omgaan met privacy, intimiteit en seksualiteit en relaties”; deze zijn op te vragen via de leraar van uw kind.Cluster 1 hanteert het instrument Q-school voor het meten van de tevredenheid en het monitoren van de (sociale) veiligheid op haar scholen. Het instrument bevat standaardvragenlijsten voor diverse (LECSO)

doelgroepen in het onderwijs: leerlingen, ouders en medewerkers. Met behulp van de vragenlijsten wordt de kwaliteitsperceptie van deze doelgroepen in kaart gebracht. Naast de standaardvragen heeft cluster 1 aan de vragen set eigen vragen toegevoegd. Deze heb-ben betrekking op het ‘meedenken en meedoen’ en op het thema ‘vriendschap, seksualiteit en weerbaarheid’.Het aantal leerlingen van Visio Onderwijs Breda dat onder begeleiding de vragenlijst (variant 1) heeft kun-nen invullen is 5 in het VSO-MB en 6 in het SO-MB. Het merendeel van de leerlingen (het betreft hier leerlingen die ernstig meervoudig beperkt zijn) is niet in staat zelfstandig of onder begeleiding de vragenlijst in te vullen. Bij deze leerlingen is een observatie-instrument gehanteerd. In totaal is bij 48 leerlingen een observatie uitgevoerd.

Resultaten afname vragenlijsten juni-juli 2019

Sociale veiligheid

Respons

Ik word/mijn kind wordt/leer-lingen worden op school gepest door andere leerlingen.

Ik word/mijn kind wordt/leerlin-gen worden online gepest door andere leerlingen.

Leerlingen doen mij/mijn kind/ elkaar expres pijn.

Ik ben/mijn kind is/leerlingen zijn bang voor andere leerlingen.

Leerlingen doen expres gemeen tegen mij/mijn kind/andere leerlingen.

Gemiddelde itemscore

VSO-MB

Breda

Variant 1

5

2,9

3,3

3,0

2,7

3,0

3,0

VSO-MB leerling – variant 1* Breda

Ouders Breda

Medewerkers Breda

Afw. tov

landelijke

benchmark

VSO

Variant 1-4

(-0,3)

(-0,2)

(-0,3)

(-0,6)

(-0,2)

(-0,3)

Afw. tov

benchmark

VSO-MB

cluster 1

Variant 1

29

(-0,1)

(0,0)

(-0,1)

(0,0)

(0,1)

(0,0)

Ouders

Breda

32

3,9

4,0

3,8

3,7

3,9

3,9

Afw. tov

benchm.

(0,2)

(0,1)

(0,1)

(0,0)

(0,2)

(0,2)

Medew.

Breda

38

3,5

4,0

3,4

3,2

3,7

3,6

Afw. tov

benchm.

(0,4)

(0,4)

(0,1)

(0,0)

(0,4)

(0,3)

* Er zijn onder leerlingen uitsluitend vragenlijsten in variant 1 (een tweepuntschaal) afgenomen, waarbij de max. haalbare score

3,25 is i.p.v. 4,0. Dit beïnvloedt de score en de afwijking t.o.v. de landelijke benchmark VSO. B&T kan geen benchmarkgegevens

van uitsluitend variant 1 leveren; B&T neemt deze vraag van cluster 1 mee voor 2020. In het schema is daarom, naast de afwij-

king t.o.v. de landelijke benchmark VSO, ook de afwijking opgenomen t.o.v. de benchmark VSO-MB binnen cluster 1 opgenomen

(waarbij uitsluitend variant 1 is gehanteerd). De gemiddelde itemscore op sociale veiligheid ligt bij VSO-MB Breda op hetzelfde

niveau als de cluster 1 benchmark VSO-MB.

18

Behaalde doelen m.b.t. (sociale) veiligheidsbelevingOns doel is dat de scores op veiligheidsbeleving mini-maal op het niveau liggen van de landelijke benchmark. Deze doelen realiseren we voor ouders, medewerkers en ook voor de leerlingen wanneer we daar een verge-lijkbare benchmark voor hanteren (VSO-MB). Wel blijkt uit de cijfers dat VSO-MB leerlingen vaker dan andere VSO leerlingen, aangeven bang te zijn voor

andere leerlingen (dit geldt ook voor SO-MB leerlingen, maar in mindere mate). Dit is een landelijk beeld bij MB leerlingen in cluster 1. Op schoolniveau wordt hier aandacht aan besteed in de Clz en in het “team moeilijk verstaanbaar gedrag” (TMVG). Binnen cluster 1 wordt besproken welke interventies mogelijk zijn om op dit punt de veiligheidsbeleving onder de MB leerlingen te vergroten.

Schoolklimaat en veiligheid

Respons

Voelt de leerling zich volgens jou veilig op school?

Behandelen alle betrokkenen op school de leerling volgens jou met respect?

Wordt de leerling volgens jou goed gesteund of geholpen door de school wanneer de leerling te maken heeft gehad met onveiligheid?

Is de leerling de afgelopen 3 maanden volgens jou gepest of uitgescholden door andere leerlingen of door personeel of andere betrokkenen bij de school?

Hebben leerlingen of andere betrokkenen volgens jou de leerling expres lichamelijk pijn gedaan? (denk aan schoppen, slaan, knijpen, enz.)

Is de leerling de afgelopen drie maanden gediscrimineerd door andere leerlingen of andere betrokkenen? (bijv. op basis van de handicap, geslacht, huidskleur, enz.)

Denk je dat de leerling bang is voor andere leerlingen of andere betrokkenen bij de school?

Is er bij de verzorging van de leerling volgens jou wel eens sprake van grensoverschrijdend gedrag? (denk aan te hardhandig vastpakken, on-gewenste aanrakingen, te grote inbreuk op de privacy of zelf-beschikking, enz.)

Gemiddelde itemscore

Visio Onderwijs Breda

Afwijking t.o.v. de benchmark Cluster 1

98

(0,0)

(0,2)

(0,1)

(0,1)

(0,0)

(0,1)

(0,1)

(0,1)

(0,1)

48

3,3

3,8

3,8

4,0 1

3,9

4,0

3,6

4,0

3,8

Resultaten observatie van ernstig meervoudig beperkte leerlingen, juni-juli 2019

1) Score 4.0 betekent: de leerling is volgens de respondenten niet gepest of uitgescholden in de afgelopen 3 maanden.

Ook voor de vragen daarna geldt: hoge score = positieve waardering.

Ook kijkend naar de resultaten op grond van de obser-vatielijst, beoordelen observanten de veiligheidsbele-ving onder leerlingen positief. De waardering komt iets hoger uit dan de benchmark in cluster 1.De resultaten uit de vragenlijsten en observatielijsten worden met de medewerkers en ouders besproken. Naar aanleiding daarvan stelt de school waar nodig verbeteracties op.Op de school is gerichte aandacht voor het pedagogisch klimaat: het creëren van een klimaat waarin gelijkwaar-digheid, acceptatie en respect voor elkaar belangrijke onderwerpen zijn. We stimuleren gewenst gedrag en gewenste omgangsvormen tussen leerlingen; de lera-ren gaan op respectvolle wijze om met leerlingen en de leraren laten het juiste voorbeeldgedrag zien in hun omgang met leerlingen en in hun omgang met elkaar.

Dit ondersteunen we met heldere gedragsregels. Er is een functionaris aangesteld (mw. M. Jacobs, orthopedagoog) die het beleid met betrekking tot sociale veiligheid coördineert en aanspreekpunt is voor de leerlingen en hun ouders.

In de afgelopen jaren is met medewerkers veel aan-dacht besteed aan het signaleren van pesten, kinder-mishandeling en seksueel misbruik. Alle medewerkers weten bij een vermoeden van kindermishandeling of seksueel misbruik hoe te handelen; leraren en ge-dragswetenschappers hebben hier een digitale cursus voor moeten volgen en een toets voor afgelegd. Visio Onderwijs Breda hanteert het “vlaggensysteem”, een handvat om seksueel gedrag adequaat te beoordelen, het bespreekbaar te maken en om gepast te reageren.

19

Uitstroom en doorstroom Elk jaar stelt de CvO (Commissie van Onderzoek)vast of een Visio-school nog de beste plek is voor de leerling. Het uitstroomprofiel bepaalt de leerroute die de leer-ling volgt. In de leerroute staat het onderwijsproces beschreven dat een leerling gedurende de schoolloop-baan aangeboden krijgt. Als een leerling de leeftijd van twaalf jaar bereikt, maakt hij in principe de overstap van het SO speciaal onderwijs naar vervolgonderwijs. Dit kan een ander dan cluster 1 VSO (Voortgezet Speci-aal Onderwijs) zijn of regulier VO (met AOB).

Voor leerlingen van Visio Onderwijs Breda geldt dat zij naar alle waarschijnlijkheid allemaal verbonden blijven aan een vorm van speciaal onderwijs. In de regel maken onze leerlingen de overstap van SO naar VSO binnen de eigen school. Deze overstap wordt in de Commissie Leerlingenzorg (Clz) voorbesproken.Een leerling kan ook tussentijds uitstromen naar een andere school of dagbesteding. Als een leerling de school verlaat dan begeleiden we de overstap altijd zorgvuldig. Door middel van het onderwijskundig rap-port of een transitiedocument en een (digitaal) portfo-lio verstrekken we informatie aan de vervolgsetting.

SODe leerroute MB heeft voor het SO als uitstroomper-spectief VSO-MB. Op onze SO-MB afdeling (tot en met maximaal dertientien jaar) is het uitstroomperspec-tief meestal de onze VSO-MB afdeling. Soms wordt er gekozen voor een overstap naar dagbesteding of een andere voortgezet speciaal onderwijs school. Voor elke leerling geldt dat de leeropbrengsten in kaart worden gebracht. Laat het kind voldoende groei zien dan wordt aan de ouders het advies gegeven om hun kind door te laten stromen naar de VSO afdeling van onze school. Als de groei gedurende twee jaar stil staat dan wordt ouders geadviseerd een andere passende plek voor hun kind te zoeken.

VSOVSO-MB leerlingen tot maximaal de leeftijd van 20 jaar lopen vaak in de transitiefase, in de laatste jaren in het VSO, al (interne) stage op de plek waar ze naar uitstromen. Dit kan op drie niveaus: doelgroep 1 Belevingsgerichte dagbesteding doelgroep 2 Taak- en activiteit gerichte dagbesteding doelgroep 3 en 4 Arbeidsmatige dagbesteding/ beschutte arbeid

Uitstroom leerlingen 2014/2015 2015/2016 2016/2017 2017/2018 2018/2019 2019/2020

SO MB Visio Breda 1 7 1 3 6 1

Totaal SO 1 7 1 3 6 VSO MB 4 3 2 1 3belevingsgerichte dagbesteding

VSO MB 2 2 1 2 3 3Taak- en activiteit gerichte dagbesteding

VSO MB 2 1 1 0 1Arbeidsmatige dagbesteding

Overig 3 2 1 0

Totaal VSO 11 8 4 2 4

Bestendiging Het grootste deel van de leerlingen die het SO-MB ver-laten hebben in de afgelopen 3 jaar, zijn uitgestroomd naar het VSO-MB, zoals voorzien was in hun OPP. Alle leerlingen die in schooljaar 2016-2017 de SO-MB verla-ten hebben, zitten –ook 1 of 2 jaar na uitstroom- nog steeds op het VSO-MB, waar ze oorspronkelijk naar toe gingen.

Een leerling is tot zijn achttiende jaar leerplichtig, ons onderwijscurriculum loopt tot de leeftijd van twintig jaar. Leerlingen binnen onze MB stroom ontwikkelen

zich cognitief en lichamelijk langzamer dan normali-ter bij hun kalenderleeftijd past. Ze zullen later hun top bereiken en zijn in de bovenbouw van het VSO erg leerbaar, o.a. op het gebied van sociale vaardigheden (hoe gedraag ik mij bij vreemden), zelfredzaamheid (je handhaven op een werkplek), weerbaarheid in een werksituatie. Kortom juist in die zaken die van belang zijn voor de toekomst na school. MB leerlingen hebben daarom baat bij een uitstroom leeftijd van 20 jaar. Het grootste deel van de leerlingen binnen Visio Onderwijs Breda stroomt uit naar een vorm van dagbesteding.Tot twee jaar na het verlaten van de school houden

20

Bestendiging leerlingen ( aantal leerlingen na 2014/2015 2015/2016 2016/2017 2017/2018 2018/2019

een jaar nog steeds op hun uitstroom bestemming

SO MB Visio Breda 11 7 3 2

Dagbesteding 9 5 2 1

Overig 2 2 1 1

Niet meer op eerder uitstroom bestemming 1 0 0 0

we bij of de leerling nog steeds overeenkomstig het uitstroomprofiel uit het OPP vervolgonderwijs, arbeid of dagbesteding volgt. Deze bestendigingsgegevens geven we jaarlijks door aan de Inspectie voor het

Onderwijs. Door deze gegevens te analyseren en er van te leren, verbeteren we ons onderwijsaanbod en aan-sluiting bij het vervolg.

Ons aanbodJaarplanningJaarlijks wordt de leerlingenzorg vastgelegd in de “handelingskalender”, een overzichtelijk schema voor de klassenleiding waarin de leerlingenzorg is uitge-werkt. In het digitaal leerlingvolgsysteem Edumaps (OntwikkelingsVolgModel) worden in de vorm van ontwikkelings- en leerlijnen allerlei aspecten van de ontwikkeling van de leerlingen bijgehouden. Op basis van deze lijnen kan continu de ontwikkeling, het leerproces en het onderwijsaanbod aan de leerlin-gen worden bijgehouden en geanalyseerd. Het Ontwikkelingsvolgmodel is gebaseerd op de cyclus van handelingsgericht werken.

In EduMaps plant de leraar per half jaar groepsdoelen per schoolvak. EduMaps kent het uitstroomniveau (1-7 doelgroepenmodel) van de leerlingen per schoolvak en weet in welk schooljaar de leerling zit (1-8 voor SO en 9-16 voor VSO). EduMaps stelt daarom voor aan welke doelen de leerlingen in een klas de komende periode gaan werken en de leraar kiest vervolgens uit deze lijst. Voor de kerstvakantie en de zomervakantie evalueert de leraar in EduMaps de resultaten op deze doelen per leerling en kiest de doelen om het volgende half jaar aan te werken. Het systeem houdt bij dat een kind naar een nieuw doel gaat als het 75% van het oorspronkelijke doel heeft gehaald. Hierdoor blijft een kind niet einde-loos aan één en het zelfde doel werken.

Vlaskamp doelen voor EMB leerlingen Voor de leerlingen in leerroute 1 bestaat een apart Vlaskamp formulier waarop de werkdoelen staan omschreven. Doelen in het werkplan moeten SMART worden geformuleerd; de leraar maakt de werkplannen en krijgt daarbij feedback van de coördinator.

Weekplanning/effectieve leertijdDoor de diverse zorgvragen die onze leerlingen heb-ben kunnen er kleine en grote tijdrovers zijn die ervoor

zorgen dat de effectiviteit van de leertijd niet optimaal is. De medewerkers zijn zich hiervan bewust en kijken kritisch naar de effectiviteit van het dagprogramma. Per leergebied is er een minimaal te besteden aantal kwartieren gesteld, welke worden verantwoord in het rooster. Hierdoor weten we wanneer aan welk doel wordt gewerkt en hoe vaak. Leertijd is een belangrijk onderdeel bij het beoordelen van behaalde resultaten.

PauzesEen gezamenlijke pauze waarbij de in de klas geldende afspraken rondom communicatie en structuur vaak los-gelaten (moesten) worden, leverde geen meerwaarde voor de leerlingen op. Echter vanuit wetenschappelijk onderzoek is bewezen dat 15-30 minuten verblijven in de buitenlucht het korte termijn geheugen bevordert, positief effect heeft om (weer) meer mentale energie te krijgen, het cortisol niveau verlaagt en het de inname van vitamine D bevordert. Daarom is afgespro-ken dat iedere leerling van Visio Onderwijs Breda elke dag 30 minuten naar buiten gaat. We hebben ervoor gekozen dat dit gebeurt in onderwijstijd in plaats van in pauzetijd. Hier is de invulling dan ook op afgestemd; gekoppeld aan de leerlijnen buiten(spel). Alle leerlin-gen binnen de school werken met een inspannings- en ontspanningsprogramma. Hierdoor krijgen de leerlin-gen door de dag heen, in een vertrouwde omgeving, met vertrouwde klassenleiding rust en pauze op maat aangeboden. Dit kan per leerling en per klas variëren, afhankelijk van de individuele behoefte van de leerling. Met deze keuzes is de school-brede pauze verdwenen. Waarmee tevens de eventuele corona maatregelen beter te handhaven zijn.

21

Schoolvakken SO-MB

Mens en samenleving

Oriëntatie op tijd

Mens, natuuren techniek

Oriëntatie op ruimte

Muziek

Drama

Handvaardigheiden tekenen

Rekenen

Zwartschriftlezen

Braille lezen

Gym

Motorisch spel

Zwemmen

Wereldverkenning Kunst Bewegingsonderwijs Algemeen MB

SO-MB

SO-MB

Basale ontwikkeling Communicatie

Oriëntatie enredzaamheid

Sociaalemotioneel

Spelen en leren

Leren leren

Spel

ICT

Grove motoriek

Fijne motoriek

Voelen (tactiel)

Ruiken/proeven

Ruiken/proeven

Luisteren/auditief

Communicatieveredzaamheid

Taal/spraak

Zintuigen en motoriek

Kritische succesfactoren

Engels

Picto lezen

22

Schoolvakken VSO MB

VSO MB

Vrije tijd

Profiel:Sport en spel

Bewegings-onderwijs

Buitenspel

Gezelschaps-spel

Profiel:Muziek

Profiel:groen

Profiel:groen

Profiel:groen

Profiel:Kunstzinnige

vorming

Drama

Handv. entekenen

Presenteren

Samen leven Domeinoverstijgendoriëntatiefase MB

Sociaalemotioneel

Mens, natuuren techniek

Oriëntatie enredzaamheid

Mens en samenleving

Rekenen

Braille lezen

Zwartschriftlezen

Pictolezen

Engels

Kritischesuccesfactoren

Huishouden

Wonen Taal encommunicatie

Zelfzorg

Koken

Boodschappendoen

Werken

Profiel: Groen

Profiel: Stage/portfolio

Profiel:Zorg en welzijn

Profiel:Techniek

Profiel:Horeca

Profiel:Kantoor

Tuin

Kas

Dieren-verzorging

Ambacht

Industrieel

Onderhoud

Koken

Catering

Brood en banket

Receptie

ICT

Administratie

Huishouden

Verzorging

Textiel

Winkel

VSO MB

23

LesmethodesLesmethodes zijn zelden zonder aanpassingen bruik-baar voor onze leerlingen. Daarnaast zal een leraar altijd concreet materiaal gebruiken om de lessen te verduidelijken. Een overzicht van de binnen Visio Onderwijs Breda gebruikte methoden is op te vragen. Dedicon levert op verzoek lesmethodes in braille, digi-taal of vergroot zwartschrift aan lezende leerlingen.

Vakonderwijs Voor de volgende vakken hebben we speciaal opgeleide vakleraren/therapeuten/trainers:muziekbewegingsonderwijs (inclusief zwemmen)oriëntatie en mobiliteitcommunicatieASS expertise

RevalidatieVanuit de volgende disciplines is behandeling tijdens onderwijstijd mogelijk na goedkeuring van de CLz (zie schema hieronder):logopedie (in dienst van Visio Onderwijs Breda)fysiotherapie (in dienst van Visio Onderwijs Breda)ergotherapie op school (in dienst van Visio Onderwijs Breda/Revalidatie & Advies)psychosociale begeleiding (TMVG; in dienst van Visio

Onderwijs/Revalidatie & Advies)O&M training (in dienst van Visio Onderwijs/Revalidatie & Advies)revalidatie arts (in dienst van Revant of het Leijpark)maatschappelijk werk (in dienst van Revalidatie & Advies) jeugdarts (in dienst van de GGD)oogarts (in dienst van Visio onderwijs en/of het Amphia ziekenhuis)orthoptist (in dienst van Revalidatie & Advies)

In het eerste schooljaar vanaf plaatsing op school krijgen alle leerlingen een screening logopedie, fysio-therapie, ergotherapie en schoolarts. Als hieruit advies tot behandeling komt, beoordeelt de Clz of dit het onderwijs ondersteunt; of een gespecialiseerde be-handelaar van Visio nodig is en of het tijdens onderwijs moet plaatsvinden. Dit geldt ook voor aanvraag voor andere hierboven genoemde behandelingen. Doordat een visuele beperking invloed heeft op vele ontwikke-lingsgebieden, heeft een behandeling door een thera-peut van Visio vaak voorkeur boven een behandelaar uit de reguliere zorg. In schooljaar 2020-2021 zal onder-zocht worden of behandelingen buiten lestijd door de flexzorg van Visio kunnen worden uitgevoerd als de behandeling wel onderwijs voorwaardelijk is maar niet in de gestelde OPP doelen past.

Paramedische vraag(logopedie

ergotherapiefysiotherapie)

Evaluerenbehandelmethode

Stoppen paramedische behandeling

Procescoördinator(leerkracht)

CLz(commissie

leerlingenzorg)

Toekennen therapiein leertijd

(Past in doelen OPP)

Startparamedische behandeling

Toekennenbehandelperiode

Toekennen therapiebuiten leertijd

Leertijdverminderingtijdens

lesgebonden uren

Buiten de lesgebonden uren

Geen behandelingtijdens

lesgebonden uren

24

21e-eeuwse vaardighedenOnder de 21e eeuwse vaardigheden worden vaardighe-den verstaan die leerlingen nodig hebben om succesvol deel te nemen in de maatschappij van de toekomst. De vaardigheden zouden leerlingen moeten uitrusten voor een toekomst die nog niet goed te voorzien is, maar die naar verwachting steeds sneller zal veranderen en die in een steeds hoger tempo aanpassing van mensen ver-wacht. Het gaat om de volgende vaardigheden:

Communiceren: doelgericht boodschappen kunnen overbrengen en begrijpen.Samenwerken: het samen realiseren van een doel en anderen daarbij kunnen aanvullen en ondersteunen.Probleemoplossend vermogen: het vermogen om een probleem te herkennen en daarna tot een plan te komen om het probleem op te lossen.Creativiteit: het vermogen om nieuwe en/of ongebrui-kelijke maar toepasbare ideeën voor bestaande vraag-stukken te vinden.Kritisch denken: het vermogen om zelfstandig te komen tot weloverwogen en beargumenteerde afwegingen, oordelen en beslissingen.Sociale en culturele vaardigheden: het vermogen om effectief te kunnen leren, werken en leven met mensen van verschillende etnische, culturele en sociale achter-gronden.ICT-basisvaardigheden: de kennis en vaardigheden die nodig zijn om de werking van computers en netwerken te begrijpen en er ook mee om te kunnen gaan.Informatievaardigheden: een informatiebehoefte kunnen signaleren en analyseren en op basis hiervan relevante informatie zoeken, selecteren, verwerken en gebruiken.Mediawijsheid: de kennis, vaardigheden en mentaliteit die nodig zijn om bewust, kritisch en actief om te gaan met media.Computational thinking: problemen zo kunnen formu-leren dat het mogelijk wordt om een computer of ander digitaal gereedschap te gebruiken om daarmee het probleem op te lossen.Zelfregulering: zelfstandig handelen en daarvoor verantwoordelijkheid nemen in de context van een bepaalde situatie/omgeving, rekening houdend met de eigen capaciteiten.

Visio Onderwijs Breda heeft zich het afgelopen jaar specifiek bezig gehouden met het verder ontwikkelen van de vaardigheden Communiceren, ICT basisvaar-digheden, Mediawijsheid en Computational thinking. De andere vaardigheden worden meegenomen in het andere onderwijsaanbod en in de dagelijks gang van zaken.

Binnen de SO-afdeling is vooral de aandacht gericht op de ICT basisvaardigheden. De leerlingen worden mid-dels een specifiek ontwikkelde screening beoordeeld waarna de leerling een ICT paspoort krijgt en er aan ICT-doelen gewerkt kan worden. Deze doelen zijn speci-aal ontwikkeld voor onze leerlingen. Tevens wordt er multidisciplinair gekeken welke (digitale) hulpmiddelen kunnen bijdragen aan de autonomie en zelfstandigheid van de leerling.

Op de VSO afdeling wordt het internetplatform ‘ikben-online.com’ gebruikt. Het platform sluit goed aan bij de vaardigheid mediawijsheid. Door ‘Ik Ben Online’ kunnen leerlingen binnen een beschermde omgeving meedoen in de digitale wereld. Zij kunnen bijvoorbeeld een mail sturen, muziek luisteren en een spelletje doen op hun eigen niveau en interessegebied. Dit platform maakt digitale participatie van leerlingen met een visuele en verstandelijke beperking mogelijk; het vergoot hun au-tonomie, hun gevoel voor eigenwaarde en hun sociale netwerk. Voor de leerlijn Computational thinking heeft een landelijke werkgroep lessen ontwikkeld. Deze leerlijn is in 2019 verfijnd en gaat ook binnen Visio Onderwijs Breda een plaats krijgen in het SO en het VSO. Helaas heeft de implementatie van deze leerlijnen vertraging opgelopen ivm COVID-19 (Corona).

Voor de gehele digitale geletterdheid werkt Visio sa-men met Bartimeus aan aanpassing van de leerlijnen voor cluster 1.

25

Incidentregistratie, -analyse en handelen Naast het meten van de veiligheidsbeleving is het registreren van incidenten ook een instrument om het veiligheidsbeleid te monitoren. Incidenten binnen Koninklijke Visio worden gemeld in het digitale systeem Triasweb. Binnen Visio Onderwijs worden incidenten in de Commissie Leerlingenzorg (Clz) besproken. De Clz onderzoekt en analyseert of en welke ondersteuning of acties van belang zijn ten aanzien van het incident. De Clz kan maatregelen nemen die van belang zijn ter voorkoming van dergelijke incidenten in de toekomst.Het leren van de oorzaken van incidenten, het opsporen van mogelijke trends en het komen tot verbeteringen zijn de doelen van het incidentmelden. Daarom worden de cijfers over incidenten, samen met cijfers over so-ciale veiligheid en tevredenheid, minimaal jaarlijks op school- en domeinniveau met elkaar besproken.

Aangepaste omgeving met structuur en oriëntatiepunten Visio Onderwijs Breda biedt onderwijs aan een speci-ale doelgroep: alle leerlingen hebben een visuele en (ernstige) verstandelijke beperking en vaak hebben deze leerlingen nog een andere beperking of hulpvraag. De leeromgeving is volledig aangepast en afgestemd op deze speciale doelgroep. Dit betekent dat de gangen leeg en overzichtelijk zijn en dat in de klassen sprake is van ordening. De omgeving (in combinatie met het pedagogisch handelen van de leraar) biedt duidelijke structuren en is voorzien van diverse verwijzers. Op deze manier kan de leerling zich oriënteren binnen de school en/of klas; het geeft de leerling houvast zodat hij/zij zich voldoende (fysiek, psychisch en sociaal) vei-lig voelt om zich te verplaatsen binnen de school. Voorbeelden van structuur:De opstelling in de klas is (zoveel mogelijk) hetzelfde: leerlingen creëren een beeld van de omgeving in hun hoofd. Zodra de klas van opstelling verandert klopt dit

beeld niet meer en duurt het enkele weken voordat ze weer opnieuw gewend zijn. Dit kan verwarring en onduidelijkheid scheppen bij de leerling. Medewerkers zijn zich hiervan bewust.Er zijn vaste plaatsen in de klas: denk hierbij aan een vaste plek waar de leerling kan werken (werktafel), een vaste speelhoek, een vaste plek om te eten en een vaste plek in de ochtendkring.Er zijn herkenningspunten in de klas: bijvoorbeeld een rondje van schuurpapier als voelbare verwijzer achter op de eigen stoel aan de werktafel en een zacht bol-letje als voelbare verwijzer achter op de stoel aan de eet- en drinktafel. Er zijn vaste looproutes in de klas: de leerlingen leren vaste routes aan. Bijvoorbeeld van de kapstok naar de stoel in de kring. Een route leren ze bijvoorbeeld als volgt: kapstok, langs de deur van de klas, muur volgen, met de rug tegen de tafel staan en dan recht overste-ken. Op de stoel de eigen verwijzer voelen.

Borgen van de veiligheid: professionalisering en regelsHet vergroten van de kennis en expertise middels professionalisering ondersteunt het voorkomen van incidenten. Naast deze professionalisering zijn er afspraken rondom omgang met moeilijk verstaanbaar gedrag, een veilige auditieve omgeving en autisme. Beleid is in algemene zin vertaald in een communica-tieve basishouding voor alle medewerkers en leer-lingen; in de eigen groep (groepsregels), in de school (schoolregels), op het plein (pleinregels). Ook zijn er afspraken ( ook besproken met de leerlingenraad en binnen het team) rondom gebruik van materiaal/mid-delen en ruimte.

We kennen een BHV team dat dagelijks wordt aange-stuurd door de hoofd BHV-er. Zij zien toe op naleving van regels en afspraken in het veilig gebruik van het gebouw en materiaal en ze dragen zorg voor eerste hulp bij incidenten, brand en andere ontruiming. Er is samenwerking met de BHV teams van de andere ge-bouwen op het terrein.

HuisbezoekenEens per twee jaar legt de klassenleiding een huis-bezoek af. Op deze manier krijgt de klassenleiding een beeld van de thuissituatie en kan de school/de klassenleiding hier in het contact met de leerling op inspelen.

Anticiperen op leerlinggedrag; team moeilijk verstaanbaar gedragWe signaleren allemaal wel eens moeilijk verstaanbaar gedrag; gedrag wat lastig te interpreteren is. Het ge-

Leerling wordt met handen begeleid.

26

signaleerde gedrag wordt altijd eerst met de leraar besproken; wat wordt herkend van het gedrag en hoe wordt ermee omgegaan. De leraar bespreekt dit met de coördinator. De coördinator is op de hoogte van eventuele eerdere interventies. Naast de communica-tieve en didactische benadering die rondom dit gedrag gebruikt kan worden blijkt ook de leeromgeving en dan met name de klassenorganisatie een belangrijke com-ponent. Soms is dit niet voldoende en is er meer nodig om gedrag van de leerling te begrijpen en er passend op te reageren. De leraar formuleert samen met de coördinator een concrete hulpvraag waarna er 2 acties mogelijk zijn:1 Er wordt een MDO (Multi Disciplinair Overleg) ge-

pland. Leraar en coördinator bekijken samen welke betrokken personen worden uitgenodigd. De eindver-antwoordelijkheid ligt bij leraar met ondersteuning van de coördinator.

2 Er volgt een aanmelding bij het Team Moeilijk Verstaanbaar Gedrag. De eindverantwoordelijkheid ligt bij TMVG/orthopedagoog.

Het Team Moeilijk Verstaanbaar Gedrag bestaat uit een orthopedagoog, logopedist, ergotherapeut/SI therapeut en een expertise leraar Autisme Spectrum Stoornissen. Op aanvraag kunnen andere paramedici of deskundigen worden uitgenodigd om aan te slui-ten. Het team moeilijk verstaanbaar gedrag heeft de ambitie dat leerlingen met (zeer) complexe gedrags-problematiek onderwijs kunnen (blijven) volgen om tot ontwikkeling te komen. Onder (zeer) complex gedrag verstaan we gedrag dat gezien wordt als niet begrepen, waardoor klassenleiding handelingsverlegen wordt, waardoor het onderwijsproces stagneert en de leerling niet (meer) tot ontwikkeling komt.

De leerling wordt een veilige en vertrouwde leef- en leeromgeving geboden, waarbij: de individuele (compensatie) mogelijkheden bepalen hoe de inhoud en de vorm van het onderwijs moeten worden ingericht.de leerling scripts leert opbouwen en zich strategieën eigen maken, om in de klas (en daar buiten) zo zelf-standig mogelijk te kunnen functioneren. de begeleiding gericht is op het bewerkstelligen van emotionele veiligheid, die gebaseerd is op vertrouwen.de begeleiding voorspelbaar is en de leerling individu-eel benadert met begrenzing, passend bij de behoefte en noodzaak van het moment.de begeleiding weet en snapt wat noodzakelijk is in begeleiding indien er een ‘crisis’ situatie zich voordoet en prioriteiten kan aanbrengen in wat noodzakelijk is bij een crisissituatie.

de begeleiding de alertheid van de leerling in kaart weet te brengen door middel van observaties en deze ook kan vastleggen.

Burgerschapsvorming Burgerschapsvorming: “thuis komen in de wereld” is het vormen van leerlingen zodat zij actief kunnen meedoen aan de samenleving en hier een positieve bijdrage aan kunnen leveren. Bij burgerschapsvorming gaat het vooral om de houding en de vaardigheden van de leerlingen. Het is geen vak, maar een taak van school. De kern van burgerschapsvorming is participatie.Visio Onderwijs Breda werkt actief aan het bevorde-ren van burgerschap tussen leerlingen met en zonder beperking. We noemen het “Omgekeerde integratie”: het bevorderen van integratie en voorkomen van segre-gatie. De deur van onze (V)SO school staat open voor normaal lerende kinderen.Dit doen wij door middel van deze zich steeds herhalende activiteiten: “kom binnen”: de twee uiterste partijen binnen het onderwijs (leerlingen van het Montessori voltijd HB onderwijs uit Breda en leerlingen van Visio Onderwijs Breda) ontmoeten elkaar bij ons op school in het kader van burgerschapsvorming. Hieraan zijn vaste doelen verbonden. samenwerking met landgoed Nuwenhuys, een B&B- en evenementenlocatie met als doelstelling de interactie te bevorderen tussen mensen met en zonder beperking. deelname aan activiteiten georganiseerd door “Breda gelijk” (voorheen “Breda actief”), een organisatie die zich inzet voor mensen met alle soorten beperkingen met als doel inclusiviteit te bevorderen.

Totale communicatieDe bijzondere doelgroep van Visio Onderwijs Breda vraagt om specifieke onderwijsmethodes die aanslui-ten bij de communicatiemogelijkheden van de leerlin-gen. Voor leerlingen met een visueel-verstandelijke beperking is taalontwikkeling en leren communiceren niet vanzelfsprekend. De methodiek ‘totale communi-catie’ die wordt gebruikt, is een basishouding om op maat aan te sluiten bij het communicatieniveau van elke afzonderlijke leerling.

De omgeving verduidelijkenDe wereld is voor onze leerlingen vanwege hun beperking(en) chaotisch en vaak onverklaarbaar. Het aanbrengen van duidelijkheid door structuur is voor onze leerlingen een noodzaak om tot leren te komen. Het helpen de omgeving te begrijpen m.b.v. verwijzers en dagschema’s zal voor veel van onze leerlingen levenslang nodig zijn. De vorm van de geboden hulp

27

verandert wel mee (bijv. van gebruiksvoorwerpen naar verwijzers). Omdat het in het dagelijks leven niet haalbaar is om alles altijd weer het zelfde te doen op dezelfde plaats en het zelfde tijdstip is dat niet ons streven. Veranderingen worden vaak alleen maar moei-lijker als daar wel naar gestreefd wordt. Wij bieden de leerlingen daarom de middelen (verwijzers, dagsche-ma’s, ruimtelijke organisatie) om een verandering aan te kunnen. Wij leren de leerling omgaan met verande-ringen. Het woord structuur leidt tot veel misverstan-den. Daarom praten we liever niet over “structuur” maar over: de omgeving verhelderen, verduidelijken, vereenvoudigen, concreter, begrijpelijker en voorspel-baarder maken. Voor onze leerlingen betekent verhel-deren vaak visualiseren of tastbaar maken.

De communicatieve basishoudingDe communicatieve basishouding is een uitgewerkte visie in de omgang met leerlingen met een meervou-dig beperking die is ontwikkeld binnen Visio Onderwijs Breda. De communicatieve basis houding is gericht op het stimuleren van communicatie bij de leerling. Deze manier van werken wordt zowel didactisch als pedagogisch ingezet. Alle medewerkers worden hier regelmatig in geschoold en zijn zich bewust van deze basishouding.

Muziek als onderdeel van ‘totale communicatie’*

*Een compilatie van communicatie ondersteunende liedjes is uitgebracht op CD en tegen betaling aan te schaffen

door een mail te sturen naar OnderwijsBreda@visio.org.

Als school zien wij meerwaarde in de muzikale ontwik-keling van leraren en ouders alsook het adviseren in naschoolse muziekactiviteiten voor uw kind. We besteden daarom veel aandacht aan muzikale vor-ming bij zowel leerlingen als onderwijzend personeel. Muziek als onderdeel van ‘totale communicatie’ is es-sentieel voor het lesprogramma. Zingen en musiceren ondersteunt de ontwikkeling van sleutelvaardigheden als luisteren en lezen en stimuleert de emotionele in-telligentie. Steeds meer wetenschappelijke onderzoe-ken tonen dit aan. Gesproken taal is abstract en voor veel van onze leerlingen moeilijk te begrijpen. Er worden liedjes gebruikt als passend alternatief om activiteiten en handelingen aan te kondigen en/of te begeleiden. De tekst geeft inhoud aan het liedje maar het is vooral de herhaling van dezelfde melodie en rit-me die op den duur herkenning, veiligheid, vertrouwen en daardoor voorspelbaarheid geeft in dat wat gebeurt of gaat gebeuren (structuur). Daarnaast is er specifieke aandacht voor het muzikaal voorstellingsvermogen van blinde en slechtziende kinderen met een meervoudige beperking. Door toekenning van de subsidie Impuls Muziekonderwijs van het Fonds Cultuur Participatie heeft onze school drie jaar de tijd hiervoor duurzame

initiatieven te ontwikkelen. Zo is vorig schooljaar gestart met een koor voor leraren en onderwijsassi-stenten waaraan meerdere scholen uit de regio Breda hebben deelgenomen. En er is aandacht besteed aan het (leren) bespelen van een instrument en de meer-waarde daarvan voor het onderwijs. Er zijn structurele digibord-lessen op het gebied van muzikale vorming en dit jaar zal de schoolkalender voor ouders in het teken staan van muzikale vorming. Ouders worden uitgeno-digd deel te nemen aan het jaarlijks terugkerend tuin-kamerconcert waarbij zij voor alle leerlingen zingen. Bent u geïnteresseerd; we houden u op de hoogte van nieuwe initiatieven via de ouderinfo of mail naar susannedevaan@visio.org.

Liedjeskist Muziek en liedjes zijn belangrijke ingangen tot com-municatie. Middels de Liedjeskist heeft Visio Onderwijs Breda muziek en ‘totale communicatie’ als werkwijze bij elkaar gebracht. Het is een praktische benadering waarbij de begeleider het kind met een (ernstig) meer-voudige beperking beter leert kennen en handvatten krijgt om het kind te stimuleren tot communicatie. De Liedjeskist is aangepast aan de visueel beperkte leerling (kleurrijke materialen met geluid of licht; con-trasterende foto’s en plaatjes mat geseald). Daarnaast wordt de communicatie middels de juiste basishou-ding aangepast aan het kind met de visuele beperking. Signalen die de begeleider gaat herkennen tijdens het aanbieden van de Liedjeskist zullen ook in het dagelijks leven sneller opgemerkt worden. En hoe adequater de begeleider op de signalen van een kind met een (ern-stig) meervoudige beperking reageert, hoe meer het kind leert deze signalen in te zetten in de communica-tie en daarmee ervaart dat het invloed kan uitoefenen op de omgeving. De liedjeskist is ontwikkeld binnen Visio Onderwijs Breda.

Beleven in Muziek (BIM)‘BIM’ staat voor ‘beleven in muziek’. Het is een binnen Visio Onderwijs Breda ontwikkelde methode voor muziekbeleving in de zorg en het onderwijs aan kinderen met een ernstig meervoudige beperking. Het uitgangspunt in deze werkwijze is dat het kind de muziek tijdens de muziekactiviteiten op het lichaam beleeft. De begeleider van de muziekactiviteit vertaalt een muziekaspect dat in de muziek te horen is zoals bijvoorbeeld sterk–zacht of een ritme, direct op het lichaam van het kind. Hierbij gebruikt de begeleider verschillende materialen. De manier waarop de begelei-der het materiaal gebruikt is afgestemd op het gekozen muziekaspect en het karakter van het muziekstuk.

28

Gebruik van ondersteunende hulpmiddelenDe school maakt veelvuldig gebruik van hulpmiddelen om de communicatie te stimuleren en te vergroten. Voorbeelden zijn:Inzet OTC en ICT hulpmiddelen- Praatknoppen- Spraakcomputers- I-pad- Go Talk- OogbesturingNMG (Nederlands met gebaren)

Tactiele trainingVoor blinde kinderen is tast het belangrijkste zintuig om objecten te herkennen, voor oriëntatie & mobili-teit en leren in het algemeen. Een blind kind moet zijn tastzintuig zo optimaal mogelijk kunnen gebruiken. Is dit wel mijn beker? Waar zijn mijn sokken en heb ik wel twee dezelfde te pakken? Observatie-instrumenten (o.a. Tactiel Profiel of Tactiel Profiel-MB en “Tast Toe”) geven inzicht in de tactiele mogelijkheden en beper-kingen van een kind. Door middel van tactiele training worden de tactiele vaardigheden en kennis van een kind gestimuleerd en getraind.

Visuele stimulatieBinnen het onderwijs aan slechtziende kinderen wordt extra aandacht besteed aan het kijken. We leren kinde-ren nieuwe compenserende vaardigheden of versterken reeds bestaande visuele vaardigheden. Dit vindt onder andere plaats in de DOKA (donkere kamer) die bedoeld is om de meest basale visuele functies uit te lokken en te oefenen of in de LIKA (lichte kamer), waar wordt gewerkt aan versterking van de wat hogere visuele functies.

SchoolkampHet belangrijkste doel van ons onderwijs is dat onze leerlingen op hun eigen wijze “thuis komen in de wereld”.

Tijdens het schoolkamp komen de leerlingen in aan-raking met verschillende vaardigheden die we in een schoolse setting niet kunnen realiseren.Door een aantal dagen intensief met elkaar om te gaan en met elkaar te “leven”, gaan kinderen op een andere manier met elkaar om. Daarnaast komen de kwaliteiten van ieder kind in andere situaties nog meer aan bod. Alle leerlingen van Visio Onderwijs Breda doen mee aan het schoolkamp. Voor leerlingen uit het SO geldt dat verblijf ’s nachts in overleg tussen ouders en leraar wordt bepaald. Voor leerlingen uit het VSO geldt dat alle leerlingen deel-nemen aan het schoolkamp. Bij hoge uitzondering, in overleg met ouders, zijn leerlingen alleen aanwezig op de vaste schooltijden.

De school vraagt een ouderbijdrage voor deelname aan het schoolkamp. Dit kan variëren van € 20,- tot € 50,- , afhankelijk van de vorm van de deelname. In schooljaar 2019-2020 heeft het schoolkamp vanwege de corona crisis niet plaatsgevonden. Of en in welke vorm het schoolkamp in dit schooljaar doorgang zal hebben is nog niet duidelijk. U wordt hier te zijner tijd over geïn-formeerd.

Leerlingen op het schoolkamp.

29

Onderwijskundige ontwikkelingen binnen de schoolVisio Onderwijs Breda werkt net zoals de andere Visio-scholen met een jaarplan. Dit jaarplan omschrijft op hoofdlijnen waar we met ons onderwijs naar toe willen komend jaar. Het is tot stand gekomen door evaluatie

van het vorige schoolplan, input vanuit de jaarlijkse kaderbrief van de Raad van Bestuur van Visio, het domein jaarplan van Visio Onderwijs Nederland, het kwaliteitskader van de Inspectie Onderwijs en door goed te luisteren naar de ouder(s)/verzorger(s), het team, de stakeholders en de domeindirectie.

Het transitieplan 2019-2023 (gekoppeld aan het schoolplan)

Beleidskader tot 2023

Doelen Activiteiten

Thematisch werken werkt stimulerend voor resulta-ten van ons onderwijs.Medewerkers begrijpen snel gedragingen van een leerling en weten hoe hierop juist te handelen (snelle overdracht). De gymzaal is aangepast aan de doelgroep met uitdagend materiaal dat zorgt voor nieuwe bewe-gingservaringen en uitlokt tot meer ( zelfstandig) bewegen.Visie op nut en noodzaak muziek impuls in het onderwijs op micro-, meso- en macro niveau.Eigen muziekvaardigheid van medewerkers wordt op een eenduidig acceptabel niveau gebracht. Zodat dit ingezet kan worden in de lessen.

Doelgroepen/leerroutes zijn gekoppeld aan uit-stroom bestemmingen en leerroutes volgens het LECSO model.Interpretatie cluster- en schoolfoto via vergelijken

Thematisch onderwijs werkt aantoonbaar beter voor de doelgroep (E)MB.De wijze waarop Visio Onderwijs Breda het vak taal en communicatie heeft vorm gegeven is leidraad voor onszelf en andere scholen met de (E)MB doel-groep. Bewegen is voor de meeste kinderen met EMB (LECSO doelgroep 1)niet van-zelfsprekend. Vanuit de gedachte dat doelgroep 1 leerlingen andere materi-alen nodig hebben om tot bewegen te komen wordt via een landelijk project on-derzocht wat hier de juiste materialen zijn.De school onderscheidt zich door het gebruik van kunst en muziek in het aanleren van cognitieve vaardigheden. Master onderzoek naar muziek en kunst als ingang voor leren. Inzet op muzikale vaardig-heidsvergroting medewer-kers.

Individuele leerrende-mentsanalyses waaraan interventies gekoppeld zijn in OPP; gekoppeld aan het verwachte leerrendement.Bij de groepsbesprekingen worden de OVM resultaten

Indicatoren

Communicatie en lichaams-beweging bij kinderen met EMB draagt bij aan verbe-teren van algehele gezond-heid, alertheid, verwerven van vaardigheden, kwaliteit van leven, participatie en verminderen van moeilijk verstaanbaar gedrag.De school stimuleert culturele ontwikkeling van leerlingen, zowel passief en actief.

Criteria en de afwegin-gen op grond waarvan de school een keuze maakt voor de leerroutes zijn hel-der en omschreven.

Onderwijs procesOP1 aanbod.

Onderwijs proces OP2 zicht op ontwik-keling en begeleiding

30

Beleidskader tot 2023

Doelen Activiteiten Indicatoren

Onderwijs procesOP3 didactisch klimaat.

Onderwijs procesOP5 onderwijs tijd.

Het didactisch klimaat is omschreven en wordt uitgedragen door de medewerkers.

Onderwijstijd wordt zo optimaal mogelijk benut Zorg in onderwijs werkt stimulerend voor het onderwijs.

van het uitstroomperspec-tief op basis van resulta-ten vergeleken met het uitstroomperspectief in het OPP. Waarbij een standaard gesteld is.(CITO) toetsen MB gekop-peld aan het LECSO model: onderzoek naar toetsen en meerwaarde cluster 1 MB. Als het meerwaarde heeft dan kijken in hoeverre het gebruikt kan worden of aangepast moet worden voor de doelgroep en wat toets je in welke leerroute en waarom.

Didactisch handelen is onderwerp van gesprek bij functioneringsgesprekken en groepsbesprekingen.

Roosters zijn aangepast aan het minimum aantal uren per week per vakge-bied.

besproken van de groep, welke trends zien we. Dit wordt gekoppeld aan een verwachting. Binnen de clusterfoto is de koppeling met leerroutes gemaakt vanuit de ontwik-kelingsleeftijd. Dit geeft richting aan het lesaanbod.Stellen van ambities/ verwachtingen vanuit uitstroomperspectief voor sociaal maatschappelijke competenties.Aanhaken bij het door CITO in ontwikkeling zijnde observatie-instrument voor EMB, in kaart brengen didactisch niveau op sociaal emotionele ontwikkeling. De methode Leefstijl aan-passen voor (E)MB en im-plementatie (op een aantal scholen).Leerlijn Kritische Succes Factoren aanpassen voor (E)MB.

Effectieve didactische stra-tegieën zijn bekend bij alle medewerkers.

Gekoppeld aan de onder-wijsplannen:Bij achterblijvende resulta-ten per klas of per leerling wordt aan de hand van de schoolfoto gekeken wat hier de oorzaak van is. Leertijd is de eerste “kritische succes factor “die bekeken zal worden.Pauze tijden zijn aangepast aan de behoeften van de doelgroep.Verzorgmomenten wor-den tevens gebruikt voor individuele leerdoelen (via observatielijsten).

31

Beleidskader tot 2023

Doelen Activiteiten Indicatoren

Onderwijs procesOP6 samenwerking.

Passend onderwijs zo thuis nabij als mogelijk, ook voor de EMB populatie.Ouders worden uitgenodigd hand- en spandiensten te verrichten (in het onder-wijs) op school. Ouders worden uitgenodigd hun specifieke expertise in te brengen. De school biedt training en ondersteuning voor ouders om beter te communiceren met hun kind.De school stelt zich als doel eventuele beperkingen vanuit de thuissituatie te overwinnen.Met vervolgsetting worden afspraken gemaakt over te beheersen competenties. De directe omgeving wordt bij het onderwijs betrokken.Uitwisselen van bestaande ICT curricula in Europa voor het trainen van EMB leer-lingen.

De AOB, de school, andere domeinen van Visio en de samenwerkingsverbanden in de diverse regio’s wer-ken intensief samen om te komen tot hybride vormen van onderwijs.Leraren betrekken ouders op een eenduidige manier bij ons onderwijs adhv de kijkwijzer ouderbetrokken-heid.Stakeholders worden met een vaste regelmaat uitgenodigd om als kriti-sche partner input op het onderwijs programma te geven. Samenwerking met woon- en dagcentrum De Blauwe Kamer en R&A Breda is onderzocht en wordt opti-maal benut in het belang van de leerling.Op papier zetten van samenwerking en doelen in de samenwerking met partners.Aansluiten van onze doelen en werkwijze op de uit-stroom bestemmingen (dit is op kind niveau wel ge-daan maar niet in algehele aanpak).Overdracht kritisch be-kijken en verbeteren ism uitstroom bestemming.Onderzoeken hoe wij leer-lingen beter kunnen voor-bereiden op hun uitstroom-bestemming zonder de kwaliteit van onderwijs te verliezen. We gaan starten met één uitgestroomde leerling. Aan de hand van

Leertijd per vakgebied is uitgangspunt bij de leerren-dements- analyse per klas en per leerling.

De school werkt samen met andere scholen uit de om-geving op school niveau en op individueel kind niveau om een passend aanbod voor elke leerling te kunnen verzorgen.Ouders zijn zichtbaar be-trokken. De kijkwijzers zijn ingevuld en besproken per klas.De school organiseert jaar-lijks vaste contact momen-ten voor ouders.Twee onderwijs gerela-teerde partners in de regio; twee landelijke onderwijs gerelateerde partners en twee uitstroom locaties worden betrokken bij de school. Resultaten van deze betrokkenheid zijn omschreven.Omschreven is hoe en waar-om er wordt samengewerkt met de andere domeinen van Visio in Breda. De focus is gericht op samenwerking met W&D De Blauwe Kamer en RC Breda College, Mon-tessorischool Bartimeus en Visio Onderwijs Haren bevindingen dagactivitei-tencentrum en evaluatie uitstroom is leidraadUitwisselen van kennis en expertise in ICT leer stra-tegieën en hulpmiddelen voor de EMB doelgroep via iExpress.

32

Beleidskader tot 2023

Doelen Activiteiten Indicatoren

Onderwijs procesOP7 praktijk- vorming en stage.

Onderwijs proces OP8 toetsing en afsluiting.

SchoolklimaatSK1 veiligheid.

De school stelt hoge, uit-dagende leerdoelen voor alle leerlingen. De school geeft leerlingen formatieve feedback met het doel het curriculum voor elke leerling te garan-deren. De school houdt data bij mbt het bereiken van de leerdoelen met het doel leerrendementen te verbe-teren.De school creëert flexibele individuele leerroutes. Maatwerk en differentiatie zijn sleutelwoorden.

De school creëert een veilige uitdagende leerom-geving waarbij kinderen. worden aangemoedigd om tot leren te komen en kunnen oefenen in “thuis-komen in de wereld”.

een interview.Validatie van een Europees curriculum in het trainen van EMB leerlingen met ICT hulpmiddelen.

De school werkt data-gestuurd.Formatief toetsen wordt gebruikt om de voortgang van de school, de klassen en de individuele leerling te meten en te verbeteren.

Het gebouw is gerenoveerd en voldoet aan de (onder-wijs)eisen van deze tijdIncidentmeldingen zijn leidraad voor controle van veiligheid.

Het aantal stageplekken is uitgebreid.De school bied externe groepsstage.Evaluatiegesprekken wor-den na elke stage gevoerd.

EduMaps, een leerling volgsysteem is ingevoerd.

Belanghebbenden zijn op de hoogte van de aanpas-singen in het gebouw die noodzakelijk zijn voor de veiligheid en het uitdragen van de onderwijskundige visie van de school. Analyse meldingen in Trias-web en actie op Clz agendaTrends in meldingen worden één keer per jaar geanaly-seerd (sociale veiligheid).

33

Beleidskader tot 2023

Doelen Activiteiten Indicatoren

SchoolklimaatSK2 pedagogisch klimaat.

Onderwijs resultaten OR1 resultaten.

Onderwijs resultaten OR2 sociale en maat-schappelijke competenties.

Onderwijs resultaten OR3 vervolgsucces.

Kwaliteitszorg en ambitie KA1 kwaliteitszorg.

Totale communicatie wordt dagelijks ingezet in het onderwijs.

Voor alle vakken zijn onder-wijsplannen aanwezigMethodes en methodieken zijn...

LOF project: is het mogelijk om leerlingen van het Mon-tessori voltijd HB onder-wijs uit Breda mee te laten draaien bij ons op school. Onderzocht wordt wat er bij elkaar gehaald en gebracht kan worden in het kader van burgerschapsvorming.Samenwerking met land-goed Nuwenhuys, een B&B- en evenementen locatie waarbij de doelstelling is samenbrengen van mensen met en zonder een beperking (“thuis komen in de wereld”).

Het jaarlijkse tevredenheids-onderzoek vormt de basis voor de evaluatie van ge-stelde doelen en eventuele aanpassing daarvan. Uitkomsten uit de interne audits zijn leidraad voor ver-betering en verandering.Literatuurstudie en on-derzoek zijn de basis voor onderwijs verbetering (via de PLG’s).De effectiviteitsladder wordt gebruikt om bestaan-de methoden in te schalen op nut en noodzaak voor (E)MB doelgroep. Per methode is gekeken waar deze op die

Het pedagogisch klimaat is omschreven en wordt uitgedragen door de mede-werkers.

Het doelgroepen model van LECSO wordt gebruikt als leidraad voor de om-schrijving van resultaten.

Het bevorderen van ac-tief burgerschap tussen leerlingen met en zonder beperking.

Leerlingen stromen uit naar een passende plaats in de maatschappij.

Dmv het tevredenheids-onderzoek verbetert de school haar kwaliteitDmv interne audits verbetert de school haar kwaliteit.Leraren hebben zich evidence-based strate-gieën dusdanig eigen gemaakt dat zij die strategieën verder kunnen uitbouwen en kritisch ver-der kunnen ontwikkelen.Leraren beschouwen de in-ternationale standaard van evidence-based werken als de eigen benchmark. Leraren verbeteren de

Pedagogisch handelen is onderwerp van gesprek bij functioneringsgesprekken en groepsbesprekingen.

De doorgaande lijn op indi-vidueel- en klassenniveau is gegarandeerd.

Omgekeerde integratie: het bevorderen van integratie en voorkomen van segre-gatie. De deur van onze (V)SO school staat open voor normaal lerende kinderen.

Bestendiging wordt voor alle Visio MB leerlingen landelijk, eenduidig opge-vraagd en beoordeeld.

Het actieplan sociale veilig-heid is leidraad voor verbe-tering en verandering.Een intern audit team bezoekt de school op vaste momenten.PLG’s zijn in vaststaande commissies de basis voor onderwijs vernieuwingen.

34

Beleidskader tot 2023

Doelen Activiteiten Indicatoren

Kwaliteitszorg en ambitie KA2 kwaliteitscultuur.

Uitvoeren zelfevaluatie.Streven naar excellentie is onderdeel van het ver-betertraject. Behouden en doorgeven van expertise. Functioneringsgesprekken in teamverband (FIT) met als doel eigenaarschap, verantwoordelijkheid, creativiteit en daadkracht in een team te ontwikkelen en de verantwoordelijkheid omtrent het individuele functioneren te vergroten.

ladder staat en is bepaald of en hoe de volgende stap gezet wordt.

Behaalde doelstellingen benutten voor verbetering van kwaliteit. Betrekken van stakeholders bij vaststellen van de norm.Wij willen als “goed” beoor-deeld worden op hoofd items van en voor OP onderwijs proces als geheel en KA kwaliteitszorg en ambitie als geheel.De school voert een actief ouderenbeleid gericht op het behouden van expertise.Door nieuwe, bij voorkeur jonge collega’s te koppe-len aan oudere collega’s wordt expertise gedeeld en behouden.Het scholingsbeleid van de medewerkers is afgestemd op de behoeften van de leerlingen waarbij tevens naar werkdruk en behoef-ten van medewerkers wordt gekeken. Zelfinzicht van profes-sionals rondom het eigen functioneren: inzicht in prestaties, verhouding tot eigen werkzaamheden, het team en de organisatieVerhogen van het niveau van zelfsturing.Inzicht in de kracht van de diversiteit binnen het teamIndividuele aandacht in een open sfeer, onderling begrip en elkaar coachen op de werkvloer.Versterken van een pro-fessionele leercultuur, teamvorming en onderlinge vertrouwen.

eigen praktijk voortdurend door continue toetsing aan nieuwe (internationale) publicaties.

De school heeft inzicht in de eigen kwaliteit en zet daarop verbeteracties in gang. De school heeft een scholingsaanbod dat aan-sluit bij de behoefte van de leerlingen en de mede-werkers.De school beoogt com-petente medewerkers in dienst te hebben die vanuit ‘eigen regie’ steeds flexibel kunnen aanslui-ten bij een veranderende ‘omgeving’ en een veran-derende ‘tijd’. Teamontwik-keling en zelforganisatie hebben daarin een belang-rijke functie.

35

Beleidskader tot 2023

Doelen Activiteiten Indicatoren

Kwaliteitszorg en ambitie KA3verantwoording en dialoog.

Financieel beheerFB2 doelmatigheid.

Stakeholders worden met een vaste regelmaat uitgenodigd om als kriti-sche partner input op het onderwijs programma te geven. Een combinatie van infor-mele en formele medezeg-genschap.

Inzet “zorg in onderwijs” vanuit Visio W&D De Blauwe Kamer waardoor onderwijs medewerkers ingezet kunnen worden op onderwijs inhoud. De formatie is toereikend om in het kader van het ouderenbeleid en nieuw-komersbeleid leegloop ivm pensioen en/of te hoge werkdruk te voorkomen.

Zie OP6 samenwerking voor verdere uitwerking.De (G)MR leden organise-ren betrokkenheid door klankbordgroepen voor de medewerkers; samenvoe-gen ouderraad en ouder-geleding MR; inspraak-avonden voor alle ouders; vaste informatievoorzie-ning via infobrieven.

Geven van inhoudelijk in-put aan de beleidsmakers binnen en buiten Visio.Koppelen oudere me-dewerkers aan nieuwe medewerkers.

Zie OP6 samenwerking voor verdere uitwerking. De betrokkenheid en in-vloed van alle belangheb-benden verrijken en ver-groten en zo een levendige dynamiek creëren die het onderwijs en de onderwijs-kundige begeleiding ten goede komt.

Door een collectieve finan-ciering van zorg in onder-wijs door de overheid is ‘zorg in onderwijstijd’ niet langer onderdeel van het PGB.Ondanks leraren/mede-werkers tekorten in het onderwijs is er voldoende expertise binnen de school door financiering van goed personeelsbeleid.

GedragsregelsVisio breed hanteren wij de volgende kernwaarden: klantwaarden, samenwerken, flexibiliteit, ruimte en leren. Deze kernwaarden vormen de basis van ons onderwijs. Daaruit voortvloeiend zijn voor de school merkwaarden opgesteld. Hieronder een uitwerking van deze visie/merkwaarden in onze communicatieve basishouding.

BetrouwbaarBenader het kind consequent en kom je afspraken na.Blijf met je aandacht volledig bij de leerling vanaf het moment dat er contact is. Ga niet in op ruis vanuit de omgeving zonder het kind erbij te betrekken.Sluit een interactie altijd goed af.Richt de omgeving zo in, dat communicatie gestimu-leerd wordt (ondersteunende communicatie binnen handbereik).

GedrevenSchep kansen voor het opdoen van ervaringen, tot het uitlokken van beurtgedrag en voor actie-reactie.Creëer zinvolle communicatiekansen op momenten dat je toch met het kind bezig bent (in dagelijks terugke-rende situaties).

Laat duidelijk aan het kind merken dat je verwacht dat het communiceert (afwachtende houding).Volg het initiatief van het kind en beloon alle commu-nicatiepogingen van het kind (bevestig door ja knikken/zeggen, instemmend benoemen).

Eigen wijzeLet goed op wat het kind bezighoudt, benoem dit en speel daar zo veel mogelijk op in (meedoen).Ga zoveel mogelijk in op alle pogingen/initiatieven tot contact die het kind op zijn eigen wijze aangaat (ont-vangstbevestiging geven/vragen).Spreek het kind aan met een vriendelijke uitstraling (intonatie, gezichtsexpressie, houding en stem).

VernieuwendLaat het kind zien/voelen hoe het kan communiceren (voorbeeldfunctie).Maak gedurende de dag zo veel mogelijk gebruik van Totale Communicatie, passend bij het kind.Geef het kind genoeg tijd om te reageren op jouw communicatie om vervolgens hierop een initiatief te nemen.

36

VeiligKondig jezelf altijd (fysiek) aan, wend je toe, kijk het kind aan en ga op ooghoogte van het kind zitten. Op deze manier volg je het initiatief van het kind en kun je hier goed op ingaan.Communiceer met alle betrokkenen zoveel mogelijk op dezelfde wijze met het kind (communicatiepaspoort).Zorg voor herkenning en voorspelbaarheid (dit doe je door bijvoorbeeld herhaling en door consequent te zijn).Verwoord voor het kind wat je gaat doen (je eigen han-deling), wat je ziet bij het kind en wat je van het kind verwacht.

Medezeggenschap leerlingenDe leerlingenraad is een vertegenwoordiging van leer-lingen uit het (V)SO. De leerlingenraad denkt mee over zaken op school, zoals schoolkamp, disco en andere activiteiten. De leerlingen leren luisteren naar elkaar en leren samen beslissingen nemen. De leerlingenraad komt drie keer per jaar bij elkaar onder begeleiding van een medewerker van de school.

OuderparticipatieVisio Onderwijs hecht zeer aan een actieve betrokken-heid van u als ouder/verzorger bij het onderwijsleer-proces van uw kind, zowel op het SO als op het VSO. U kent uw kind tenslotte het beste en het onderwijs sluit beter aan bij uw kind wanneer er regelmatig overleg en contact is tussen u en de leraren. Visio verwacht dat u ook zelf contact opneemt als u vragen heeft over of problemen met het onderwijs aan uw kind. Visio pro-beert u zo goed mogelijk te informeren en te betrekken bij alles rond de school en uw kind.

Ouderbetrokkenheid stimuleren we door:Educatief partnerschapIn het verleden was er een duidelijke taakverdeling tus-sen ouder/verzorger en school. De school was verant-

woordelijk voor het onderwijs en u als ouder/verzorger voor de opvoeding. Nu vindt er een verschuiving plaats naar ‘educatief partnerschap’. Dat wil zeggen: opvoe-ding en onderwijs zijn een gezamenlijke verantwoor-delijkheid van ouder/verzorger en school. Al blijft het natuurlijk zo dat wij als school en u als ouder/verzorger verschillende eindverantwoordelijkheden hebben. Na-tuurlijk blijft u eindverantwoordelijk voor de opvoeding van uw kind. En wij blijven eindverantwoordelijk voor het onderwijs. Een voorwaarde voor goed educatief partnerschap is onderling vertrouwen tussen ouder/verzorger en leraren.De gedachte achter educatief partnerschap dat richt zich op onze gemeenschappelijke inspanningsverplich-ting ten opzichte van uw kind. Als school streven we hetzelfde doel na als u: de optimale ontwikkeling van uw kind.

Onderwijsondersteuning door ouders/verzorgersWe nodigen u als ouder/verzorger gedurende het schooljaar uit voor diverse activiteiten, zoals een ou-derinformatiebijeenkomst, een open dag (bijvoorbeeld in de vorm van een klusdag of familiedag). Ook orga-niseren we thema-avonden waarbij u andere ouders/ verzorgers, deskundigen en leraren kunt ontmoeten. Bij feesten en vieringen nodigen we u uit om te helpen. U bent, na telefonische afspraak, ook altijd welkom voor een bezoek aan de klas om te kunnen beleven hoe we het onderwijs aan uw kind aanbieden. 1x per jaar wordt u uitgenodigd door de klassenleiding om een dag(deel) mee te komen draaien in de klas van uw zoon/ dochter. Ouders/verzorgers betrekken we ook bij het organiseren en de uitvoering van educatieve excursies.Aan het begin van elk schooljaar wordt er in elke klas een klassenouder gekozen. De klassenouder commu-niceert met andere ouders uit de klas op verzoek van de leraar. Een keer per twee jaar zal de klassenleiding met u een afspraak maken om op huisbezoek te komen. School krijgt dan een beeld van de thuissituatie en kan hier op inspelen in het contact met uw kind.

Betrokkenheid van ouder/verzorger (en leerlingen) bij keuze- en schakelmomenten zoals:1 De bespreking van de uitkomsten van het loopbaan-

onderzoek (assessment) bij leerlingen uit het derde leerjaar van het VSO

2 De uitstroomrichting van leerlingen in de eindfase van het VSO

Heldere communicatie en informatieoverdrachtAls ouder/verzorger ontvangt u een aantal maal per jaar onze digitale ouderinfo.

Een leerling ruikt aan een potje kruiden.

37

Hierin vindt u allerlei informatie en foto’s van acti-viteiten. Dagelijks ontvangt de ouder het “(digitale) heen-en- weerschriftje” (de Paro App) via de groepsle-raar. Dit is een contactschriftje waarin we de gang van zaken van het kind bijhouden.

Ieder jaar draait er in alle groepen een gezamenlijk thema. We nodigen u graag uit voor de afsluiting van dit project. Er is altijd een mogelijkheid een gesprek aan te vragen met de mentor of leraar over de voort-gang van uw kind.

OuderraadWe hebben een actieve ouderraad. De ouderraad organiseert en ondersteunt het team bij allerhande activiteiten. Daarnaast organiseert de ouderraad ieder schooljaar een informatieavond over een onderwerp dat gekozen wordt door de ouder/verzorger. De ouder-raad vraagt jaarlijks een vrijwillige bijdrage van € 25,- aan u, dit is om onder andere de sinterklaascadeautjes van te bekostigen.

De namen van de leden van de ouderraad zijn:Maaike Oosterhof voorzitter (tevens MR lid)Veronique Lans penningmeesterDaniëlle Plomp, Colinda Gijsen, Esther Dijkmans en Lisette Immink. Namens onze school zijn de MR; de schoolleider en een coördinator vertegenwoordigd in de ouderraad.

MedezeggenschapsraadVanaf 2018 loopt er een pilot voor een nieuwe inrich-ting van medezeggenschap in het Onderwijs. Doel van de pilot is om medezeggenschap informeler te laten opereren en breder medewerkers en ouders erbij te be-trekken. De structuur van de medezeggenschap binnen Onderwijs heeft daarmee ook een wijziging ondergaan: Ouders, leerlingen en medewerkers hebben meer directe invloed op onderwerpen die op of rondschool afspelen. De vormen van deelnemen aan medezeggenschap worden afgestemd op de behoefte om mee te praten, m.a.w. flexibiliteit in participatievormen: ook inciden-teel meepraten mogelijk maken Goede balans tussen formele en informele medezeg-genschapCompacte inrichting formele medezeggenschap. Verantwoordelijkheid voor het organiseren en facilite-ren van medezeggenschap ligt bij de Raad van Bestuur en in het verlengde daarvan de directeur en schoollei-ders, natuurlijk gesteund in de uitvoering door ouders, leerlingen en medewerkers.

De namen van de leden van de medezeggenschapsraad zijn:Monique Slaats personeelslid tevens GMR lidJolanda Renne personeelslidLien de Vries personeelslidMaaike Oosterhof ouder lid (tevens voorzitter ouderraad)Eric Schrage ouder lidMarco Dijkmans ouder lid

Samenwerking met andere partnersVoor informatie hierover wordt verwezen naar deel 2 van de schoolgids (te vinden op de Visio website).

Samenwerking met andere domeinen van Visio, direct leerlinggebonden. Samenwerking Kind & JeugdVoor informatie hierover wordt verwezen naar deel 2 van de schoolgids (te vinden op de Visio website).

Commissie van Onderzoek (CVO)Na aanmelding beoordelen we vanaf het schooljaar 2015-2016 in de binnen Visio domein overstijgende commissie Kind Jeugd Multidisciplinair overleg 1 (KJMD1) of een kind toegelaten kan worden tot cluster 1 onderwijs. Dat geldt ook voor kinderen die al binnen Visio bekend zijn en de leeftijd van 3,5 jaar bereiken. Dan komt immers de vraag naar welk onderwijs ze gaan aan de orde. Het KJMD1 vervult hiermee de door het Ministerie van Onderwijs wettelijke opgelegde taak van de CVO. In het KJMD1 zijn alle op het primaire proces gerichte domei-nen van Visio vertegenwoordigd. Namelijk de manager Onderwijs (voorzitter), een gedragswetenschapper (Revalidatie & Advies), een oogarts en een intaker CSB (Client Service Bureau), zo nodig aangevuld met een maatschappelijk werker, een AVG-arts (uit het domein W&D) of een andere vertegenwoordiger van een domein waarvan we inschatten, dat het de gewenste onder-steuning zal gaan leveren.

Een leerling kijkt naar een ballon

38

Op grond van toelatingsdiagnostiek en andere gege-vens stellen we vast of een kind toelaatbaar is tot Visio Onderwijs en/of zorg.Per regio en/of school fungeert tevens een tweede Commissie van Onderzoek, bestaande uit een manager Onderwijs, een gedragswetenschapper, een oogarts en de coördinatoren of maatschappelijk werkende. Deze tweede commissie bepaalt jaarlijks of een leerling nog steeds tot de doelgroep van Visio Onderwijs behoort.

Commissie Leerlingenzorg (CLz) Als de aangemelde leerling toelaatbaar is voor plaat-sing op de school of in de AOB, dan maakt u als ouder/verzorger in een eerste gesprek met een afgevaardigde uit de Clzafspraken over de startdatum en andere rele-vante zaken. De Clz adviseert en ondersteunt de direct betrokkenen bij de leerling vervolgens bij het opstellen van een (eerste, voorlopig) ontwikkelingsperspectief-plan (OPP) of begeleidingsplan (AOB). De Clz verzorgt een advies aan de Commissie van Onderzoek (CVO) met betrekking tot de jaarlijkse evaluatie van dit plan en adviseert over het nieuwe plan en over continuering van de plaatsing, terug- of overplaatsing van de leer-ling. Ook andere zorg-, behandel- en onderwijsvragen kunnen voorgelegd worden aan de Clz. De commissie buigt zich ook over de resultaten van de leerlingen, analyseert de gegevens en besluit zo nodig tot aanpas-sing van de groepsdoelen en het onderwijsaanbod.In de Clz werken een schoolarts van de GGD, een ge-dragswetenschapper, coördinatoren, coördinator flex-zorg en de schoolleider van de school samen. Deze laatste is eindverantwoordelijk. Een oogarts, een maatschappelijk werker (beide van Revalidatie & Advies), een AVG arts en een intaker (van CSB) zijn te consulteren door de commissie. De beslissingen van de Clz zijn bindend.

Samenwerking met Visio Wonen & DagbestedingTussen Visio Onderwijs (de afdeling SO/VSO-(E)MB) en Wonen & Dagbesteding bestaat van oudsher een nauwe

samenwerking. De meeste leerlingen van de afdeling SO/VSO-(E)MB wonen bij hun ouders thuis, maar er zijn ook leerlingen die bij het domein Wonen & Dagbeste-ding wonen of er regelmatig logeren. Visio “De Blauwe Kamer” flexzorg biedt Buitenschoolse Specialistische Begeleiding (BSB), weekend opvang, logeeropvang en vakantieopvang. Het komende schooljaar zal onder-zocht worden of de buitenschoolse specialistische begeleiding therapieën die anders in de thuissituatie plaats zouden moeten vinden op zou kunnen pakken. Visio Wonen & Dagbesteding biedt tevens thuiszorg: zorg op maat in de eigen thuissituatie. Criteria voor gebruikmaking van één van deze voorzieningen zijn op te vragen bij: buitenschoolsespecialistischebegeleiding@visio.org.

Zorg in onderwijsBelangrijk voor onze leerlingen is de zorg in onderwijs die vanuit de flexzorg op de school wordt ingezet. De meeste leerlingen hebben meer zorg en begelei-ding nodig dan de leraar en onderwijsassistent kunnen bieden. Dit is bekend bij de wetgever en daarom zijn er mogelijkheden gecreëerd binnen meerdere zorgwetten om deze extra begeleiding op school vorm te geven. Heeft uw kind een WLZ indicatie met de functie Begeleiding Groep (BG) dan gaan wij tijdens het plaat-singsgesprek of de jaarlijkse OPP bespreking met u in gesprek over de inzet van deze functie tijdens onder-wijstijd. Heeft uw kind een zorg arrangement vanuit de gemeentelijk Zorg voor Jeugd dan overleggen wij tijdens deze bespreking graag met u welke ruimte dit arrangement biedt voor aanvullende zorg en bege-leiding op school. Ook zal in het plaatsings- of OPP gesprek besproken en vastgelegd worden om hoeveel dagdelen of uren het voor uw kind gaat en waar de ex-tra zorg- of begeleidingsuren aan besteed worden. De leraar van uw kind zal tijdens dit gesprek een formulier met u doornemen. Aan de hand van dit formulier zal iemand van Visio Flexzorg contact met u opnemen over het verdere verloop de uitvoering van de zorg. De zorg wordt voornamelijk verleend door een (vervangende) cliëntbegeleider. Is dit niet te realiseren dan zal dit overgenomen worden door de onderwijs assistent of de leraar. De afgesproken zorguren blijven gehandhaafd tot de volgende OPP bespreking.

Samenwerking met Visio Revalidatie & AdviesSamenwerking met Visio Cliëntservicebureau (CSB)Samenwerking met de afdeling Kennis, Expertise en Innovatie (KEI) en de Visio AcademieSamenwerking met Visio InternationalVoor informatie hierover wordt verwezen naar deel 2 van de schoolgids (te vinden op de Visio website).

Leerling krijgt een beker aangeboden

39

Samenwerking met partners buiten VisioSchoolarts GGDVoor informatie hierover wordt verwezen naar deel 2 van de schoolgids (te vinden op de Visio website)

Therapeuten, werkzaam in dienst van school en vanuit een eigen praktijkAan de school in Breda zijn therapeuten (fysiotherapie, logopedie en ergotherapie) werkzaam. Voor verdere informatie over dit thema wordt verwezen naar deel 2 van de schoolgids (te vinden op de Visio website).

Samenwerking binnen het onderwijsveld, met andere scholen in het speciaal onderwijsSinds het schooljaar 2017-2018 is er bij ons op school een project gestart vanuit het LOF (leraar ontwikkel fonds). Met dit project werken we aan het bevorderen van integratie en voorkomen van segregatie. We zetten de deur van onze (V)SO school met ernstig meervoudig beperkte leerlingen open voor normaal lerende kinde-ren. Wat kunnen we van elkaar leren? In het kader van burgerschapsvorming en werken aan de sociaal emoti-onele ontwikkeling zullen onze leerlingen, evenals de normaal lerende leerlingen, hier voor hun verdere leven van profiteren. Accepteren van verschillen speelt een belangrijke rol in de maatschappij. Voor verdere infor-matie over dit thema wordt verwezen naar deel 2 van de schoolgids (te vinden op de Visio website).

Samenwerking binnen het onderwijsveld, met reguliere vormen van onderwijs en samenwerkingsverbandenOnderwijs Breda werkt intensief samen met de Montessori+ school in Breda (zie burgerschapsvorming). Voor verdere informatie over dit thema wordt verwezen naar deel 2 van de schoolgids (te vinden op de Visio website).

Samenwerking binnen het onderwijsveld, met BartiméusSamenwerking met stage verlenende bedrijven of instellingenSamenwerking met overige partijenVoor informatie hierover wordt verwezen naar deel 2 van de schoolgids (te vinden op de Visio website).

Ons teamManagement landelijkHet management van Visio Onderwijs bestaat uit één boven schoolse directeur en acht schoolleiders.

Schoolleider BredaDe schoolleider is integraal verantwoordelijk voor de onderwijsinhoud, het personeel, de verdeling en het beheer van middelen en het gebouw.

CoördinatorenDe coördinatoren geven uitvoering aan de onderwijs-inhoudelijke en organisatorische processen. Zij zijn mede verantwoordelijk voor het inhoudelijke gedeelte van het onderwijs in hun afdeling. Zij begeleiden het team bij het opstellen van het rooster, plannen de afdelingsbesprekingen, zitten deze voor en ze coachen bij het opstellen van de ontwikkelingsperspectieven plan (OPP) en het groepsplan. Daarnaast adviseert de coördinator over het planmatig werken, houdt nieuwe ontwikkelingen bij in het onderwijs en brengt deze in binnen de afdeling. De schoolleider en de coördinatoren vormen samen het managementteam van de school.

OrthopedagoogDe Orthopedagoog richt zich op de begeleiding van de medewerkers van de school bij moeilijk verstaanbaar gedrag van leerlingen of andere bijzondere situaties bij leerlingen. Hij verricht hiertoe (ontwikkelings-) on-derzoek bij leerlingen en stelt een behandelingsplan op. Hij werkt hierbij nauw samen met alle disciplines binnen de school en kan, indien nodig, contact zoeken met externe deskundigen. Voorbeelden hiervan zijn het omgaan met leerlingen met autisme spectrum stoor-nissen (ASS), en het aanleren van bepaalde vaardighe-den. Ook ouders kunnen bij de orthopedagoog terecht met (opvoedings-)vragen. Verder is de orthopedagoog betrokken bij de plaatsing van nieuwe leerlingen en de

Een leerling kijkt naar aan draden geregen schelpen.

40

uitstroom van schoolverlaters en ondersteunt bij het management van de school op inhoudelijke zaken.

Gespecialiseerde leraren Deze leraren zijn gespecialiseerde leraren met andere verantwoordelijkheden dan een reguliere leraar. Zij houden zich bijvoorbeeld bezig met het maken van beleid en dragen dit uit naar anderen. Daarnaast zijn zij intensief betrokken bij het implementeren en evalueren van school brede zaken en professionaliseringsactivi-teiten.

LerarenDe leraren zijn de regisseurs van het onderwijs en te-vens het eerste aanspreekpunt voor ouders of verzor-gers. Zij zijn verantwoordelijk voor het onderwijsleer-proces van de leerlingen in hun klas. Zij sturen de leraar ondersteuners, de onderwijsassistenten en eventuele zorgbegeleiders aan in de dagelijkse uitvoering van het werk.

Leraar ondersteunersDe leraar ondersteuners werken in de klas naast de leraar en voeren het onderwijsproces zelfstandig uit onder verantwoording van de leraar.

OnderwijsassistentenDe onderwijsassistenten werken naast de leraar in de klas en ondersteunen het onderwijsproces.

ZorgcoördinatorDe zorgcoördinator begeleidt de zorgbegeleiders. Zij is tevens het aanspraakpunt voor ouders mbt vragen over zorg in onderwijs.

ZorgbegeleidersDe zorgbegeleiders werken alleen met kinderen voor wie zorguren zijn geïndiceerd vanuit de WLZ (Wet Langdurige Zorg) of een zorg arrangement vanuit de gemeentelijk Zorg voor Jeugd. De zorgbegeleiders bie-den zorg en ondersteuning aan leerlingen op het gebied van ondersteunende begeleiding en/of persoonlijk verzorging.

VaklerarenEr zijn vakleraren voor de vakken bewegingsonderwijs (gymnastiek en zwemmen) en muziek. Afhankelijk van de leervragen nemen de leerlingen in (sub)groepen deel aan de vak lessen.

TherapeutenBinnen Visio Onderwijs Breda bestaat de mogelijkheid tot behandeling en ondersteuning door een fysiothera-

peut, een ergotherapeut of een logopedist en is er de mogelijkheid voor een training oriëntatie & mobiliteit. De Commissie Leerlingenzorg stelt vast of een leerling hiervoor tijdens lestijd in aanmerking komt.

SysteembeheerderDe systeembeheerder is verantwoordelijk voor het in bedrijf houden van alle computers op school.

Conciërge De conciërge verricht taken binnen school, zoals aller-lei aanpassingen en reparaties.

LocatiesecretaresseDe secretaresse verzorgt alle secretariële werkzaam-heden in het kader van de leerlingenadministratie, de personeelsadministratie, de financiële administratie, het beantwoorden van de telefoon en andere be-heerstaken voor de schoolleider en de coördinatoren.

School assistent De school assistent verzorgt het dagelijkse kopje koffie en thee voor de medewerkers en voor eventuele bezoe-kers van de school.

Huishoudelijke dienstDe huishoudelijke dienst zorgt ervoor dat de school dagelijks wordt schoongemaakt.

StagiairesElk schooljaar bieden wij de gelegenheid aan studenten om stage te lopen. Het betreft vooral studenten vanuit de opleidingen PABO, MBO medewerker maatschap-pelijke zorg (MMZ), MBO onderwijsassistent (OA), HBO pedagogiek, ALO, fysiotherapie, logopedie en orthope-dagogiek (wetenschappelijk onderwijs).

Ons team voor komend schooljaar bestaat uit: Domeindirecteur: Marcel Janssen Schoolleider Breda: Rachel KempermanCoördinatoren: Rijan van Geene en Miriam van HeesOrthopedagoog: Mariëlle JacobsLeraren: Ineke Aerts, Lilian Giesberts, Yfke Lucieer, André de Haan, Mariola de Jongh, Monique Slaats, Anne-Marie Martijn, Shirley Mathon, Helen van der Pol, Anja Warnier, Simone Renzema , Anna Kacpura, Josette Baartmans; Mieke Raats , Marcel GeurtsLeraar ondersteuners: Mariëtte Timmermans en Anouk Dirkse Vakleraar beweging: Nynke TilstraVakleraar muziek: Mieke van der Ven; Susanne de Vaan Onderwijs assistenten: Rian Craens, Berthie van Dongen, Cilia Gooijers, Anneke de Hoog, Hanny van

41

Kuijk, Gitte Kootwijk, Elise Luysterburg, Jolanda Renne, Marjolein Gielen, Daisy Vorst, Lien de Vries, Yvonne Sneep, Joëlle Vaes, Arlette Barendregt

TherapeutenFysiotherapeuten: Els Brouwers en Francien de VeerLogopedisten: Ingrid van Heel Ergotherapeuten: Ineke Jacobs

Beheer en secretariaatHuismeester: Frank ElandSecretaresse: Wil AertsSysteembeheerder: John Charoe School assistent: Saskia VennekerZorgcoördinator: Angela SmitsZorgbegeleiders: Anne-Marie Vermeulen-van Leijsen, Anne-Mary Vermeer, Audrey Verheezen, Carola Leijs-Dietvors, Clasien Tielemans, Jolanda Verboven, Loes van Meer-van der Put, Marina Oudshoorn-Huigen, Maud Verkuijlen, Miranda van den Born, Sandra Snijders-Rombouts, Warda Ali malow, Wilma Braspenning-Christianen

Dankzij een vaste groep invallers proberen wij bij afwe-zigheid van de vaste medewerkers zo veel mogelijk het onderwijs voor te zetten.De vakleraar gym en zwemmen worden ondersteund door een grote groep zwemvrijwilligers.

COVID-19 (Corona) crisisIn schooljaar 2019-2020 is de wereld opgeschrikt door het uitbreken van de Corona crisis. Hoe lang en op wel-ke manier deze crisis gevolgen heeft op de dagelijkse gang van zaken is ten tijde van het schrijven van deze schoolgids nog niet te bepalen. Echter kan het bete-kenen dat bepaalde zaken anders vorm gegeven zullen worden dan in deze schoolgids staat omschreven. Voor meer informatie verwijs ik u naar het protocol

“heropening school in corona tijd” en het “hygiëne protocol”. Deze documenten worden telkens aangepast aan de dan heersende maatregelen en zijn op te vragen via het secretariaat van de school (onderwijsbreda@visio.org). Wat als positieve uitkomst van deze crisis nader onderzocht zal worden is:Hybride onderwijs vormen; er lijkt meer mogelijk met onderwijs op afstand. Onderzoek naar de mogelijk-heden om ICT in te zetten in het onderwijs zowel op school als thuis. Ouderbetrokkenheid bij inhoud van onderwijs. Door op afstand over en weer mee te kijken in de schoolse set-ting of in de thuis situatie kunnen bepaalde vaardighe-den gezamenlijk aangeleerd worden. Vergaderingen/(OPP)gesprekken via de video laten verlopen waardoor de tijd efficiënter kan worden inge-deeld. De noodzaak voor constante aandacht voor hygië-nisch werken. Waarbij kritisch gekeken wordt waarom bepaalde handelingen/activiteiten op een bepaalde manier worden uitgevoerd.

Praktische zaken ActiviteitenWe besteden aandacht aan feesten en feestdagen als Sinterklaas en Kerstmis. Ook hebben we de dag van de beweging en de Nationale buitenlesdag/lentefeest. Daarnaast hebben wij jaarlijks een culturele week en organiseren we een schoolkamp voor alle leerlingen van de school.

AVGDe wetgeving rond het bewaken van de privacy is aangescherpt (wet AVG). Deze aanscherping maakt het nodig maatregelen te nemen zodat het gebruik van o.a. beeldmateriaal en het delen van contactgegevens voldoen aan de huidige vereisten op het gebied van privacybescherming.

Op onze school laten wij u met foto’s en video’s zien waar we mee bezig zijn. Opnamen(s) worden gemaakt tijdens verschillende gelegenheden zoals feestelijke activiteiten, therapieën en lessen. Ook uw kind kan hierbij te zien zijn op beeldmateriaal. Daarnaast wor-den soms opnamen gemaakt voor scholingsdoeleinden en wordt bijvoorbeeld een (deel van een) les door een stagiaire of docent opgenomen om er van te leren of om afstandsonderwijs mogelijk te maken.Tevens maken wij beeldopnamen om de voortgang van uw kind gedurende zijn of haar schoolloopbaan in beeld te brengen in het digitale portfolio van uw kind. Wij gaan zorgvuldig om met foto’s en video’s van uw kind; wij plaatsen geen foto’s waardoor leerlingen

Een leerling in het zwembad.

42

schade kunnen ondervinden en wij plaatsen bij foto’s en video’s zonder toestemming geen namen van leer-lingen. Toch kan het zijn dat u niet wilt dat er beeldma-teriaal van uw kind wordt gebruikt, dat kunt u natuur-lijk bij ons melden!Daarom krijgt u in het begin van elk schooljaar een brief van ons. Met deze brief vragen wij uw toestem-ming voor het gebruik van beeldmateriaal van uw kind voor bovengenoemde specifieke doeleinden. Natuurlijk mag u altijd terugkomen op de door u gegeven toe-stemming. Dit kunt u schriftelijk doorgeven aan het secretariaat van de school: onderwijsbreda@visio.org MMochten we foto’s of video’s willen gebruiken voor andere doeleinden dan laten we dat opnieuw weten en vragen indien nodig uw toestemming.

Daarnaast hebben wij diverse gegevens nodig om het onderwijs aan uw kind goed vorm te geven. Deze gege-vens bewaren we op een gesloten computersysteem dat voldoet aan de eisen die de AVG wet ons oplegt.De wet AVG ziet strenger toe op het verzenden en gebruiken van persoonsgegevens zoals geboorte-data, adressen en gezondheidsgegevens. Daardoor is het nodig dat wij maatregelen nemen voor het veilig verzenden van persoonlijke gegevens over uw kind (bijvoorbeeld OPP of therapieplan). Daarbij maken wij graag gebruik van uw emailadres en uw 06-nummer en ook daarvoor hebben uw toestemming nodig.Het kan voorkomen dat anderen, bijvoorbeeld andere ouders, foto’s maken tijdens bepaalde schoolactivitei-ten. De school heeft daar geen invloed op en kan daar daarom geen verantwoordelijkheid voor dragen maar wij gaan ervanuit dat ook zij terughoudend zijn bij het verspreiden van beeldmateriaal.

Gym- en zwemkledingVrijwel alle leerlingen zwemmen onder begeleiding van een vaste begeleider. U dient voor uw kind voor de zwemkleding en een handdoek te zorgen. Voor de gymlessen in het VSO verwachten wij dat u een T-shirt meegeeft.

LesuitvalDe lesuitval bij Visio Onderwijs Breda is minimaal. Vergaderingen en besprekingen zijn zoveel mogelijk na schooltijd. Bij ziekte van een leraar wordt deze zo mogelijk vervangen of zoeken we binnen het team een andere oplossing. Als in het uiterste geval het ons niet lukt om op een veilige verantwoorde manier de lessen te verzorgen, dan vragen wij u om uw kind thuis te hou-den en zo mogelijk onderwijs op afstand te volgen.

Lunchpakket, fruit en tussendoortjesWe verwachten dat u dagelijks eten en drinken voor in de pauzes aan uw kind meegeeft.

OverblijvenVisio Onderwijs Breda hanteert een continurooster. Dat wil zeggen dat de leerlingen van 09.15 uur tot 15.30 uur (m.u.v. woensdag 09.00 tot 12.30 uur) op school aan-wezig zijn. Ook tijdens de middagpauze zorgt de school voor opvang en toezicht.

ParnasSysParnasSys is het nieuwe leerling administratie systeem (LAS) en biedt ons de mogelijkheid om gebruik te ma-ken van parro en het ouderportaal. Parro is een online ‘heen-en-weer-schriftje’ app, waardoor de overdracht tussen klas en thuis makkelijk en veilig (AVG) online kan gebeuren.

Het Ouderportaal is een portaal waar dossier gegevens (OPP verslagen, oudergesprekken etc.) veilig en makke-lijk gedeeld kunnen worden met ouders. Ouders kunnen online inloggen in het portaal en de klaargezette stuk-ken lezen en/of opslaan. Hierdoor hoeft privacy gevoe-lige informatie niet meer gemaild te worden of via post of in de rugzak van de leerlingen verstuurd te worden.

Schoolbenodigdheden Op onze school worden alle benodigde materialen door de school verstrekt.

Schooltijden

Maandag 09.15 – 15.30 uur Dinsdag 09.15 – 15.30 uur Woensdag 09.00 – 12.30 uur Donderdag 09.15 – 15.30 uur Vrijdag 09.15 – 15.30 uur De middagpauze is van 12.55 – 13.25 uur.

Telefonisch contactWij verzoeken u om alleen buiten de lestijden contact op te nemen met de klassenleiding of de therapeuten. Alleen in dringende gevallen kunnen wij u met hen doorverbinden.

TraktatiesWanneer uw kind jarig is, dan besteden wij daar graag aandacht aan. In principe wordt de verjaardag gevierd binnen de eigen groep. Wij adviseren u vooraf contact

43

op te nemen met de leraar, omdat sommige kinderen gehouden zijn aan een dieet.

Vakanties

Herfstvakantie 19-10-2020 t/m 23-10-2020

Kerstvakantie 21-12-2020 t/m 01-01-2021

Krokusvakantie 15-02-2021 t/m 19-02-2021

Goede Vrijdag 02-04-2021

2e paasdag 05-04-2021

Koningsdag/ 26-04-2021 t/m 07-05-2021Meivakantie

Hemelvaart 13-05-2021 t/m 14-05-2021

2e Pinksterdag 24-05-2021

Zomervakantie 26-07-2021 t/m 03-09-2021

Voor een overzicht van de studie- en leerlingvrije dagen verwijzen wij u naar de schoolkalender.

Verlof Extra verlof is niet mogelijk, tenzij er sprake is van artikel 13A van de Leerplichtwet.Er zijn twee soorten verlof:Extra vakantieverlofExtra verlof wegens gewichtige omstandigheden.

Voor beide soorten verlof geldt dat er een maximum van tien dagen aan verbonden is. Bij extra vakantiever-lof is alleen sprake van toekenning van verlof indien aantoonbaar is dat een van beide ouders door de spe-cifieke aard van zijn of haar beroep niet in staat is om tijdens de schoolvakantie vakantie te genieten. Verlof dient schriftelijk aangevraagd te worden bij de school-leider van de school. Verlof kan nooit worden toege-kend in de eerste twee weken na de zomervakantie. Bij extra verlof wegens gewichtige omstandigheden kan verlof worden toegekend bij bijzondere plezierige of minder plezierige gebeurtenissen zoals verhuizingen, gezinsuitbreiding, overlijden, huwelijk, et cetera. Ook dit verlof dient schriftelijk te worden aangevraagd bij de schoolleider van de school. Als er voor meer dan tien dagen verlof wordt aangevraagd of genomen, dan dient de schoolleider de aanvraag te melden bij de leerplicht-ambtenaar van de gemeente. Indien de schoolleider van de school het nodig vindt, kan er overleg met de leerplichtambtenaar plaatsvinden.

Vrije woensdagen voor leerlingen tot 7 jaar in 2020: 26-8, 2-9, 10-9, 16-9, 23-9, 7-10, 14-10, 4-11, 11-11, 18-11, 25-11, 9-12, 16-12. In 2021: 6-1, 13-1, 20-1, 3-2, 10-2, 24-2, 10-3, 17-3, 24-3, 7-4, 14-4, 21-4, 19-5, 26-5, 2-6, 9-6, 16-6, 23-6, 7-7, 14-7

Vervoer van en naar schoolU bent als ouder zelf verantwoordelijk voor het regelen van taxivervoer van huis naar school en weer terug. Wij raden u aan dit op tijd te regelen. Schoolmedewerkers zorgen ervoor dat uw zoon of dochter veilig de route van en naar de taxistandplaats overbrugt. In principe is het zo dat elk kind dat is toegelaten tot Visio Onderwijs in aanmerking komt voor taxivervoer. De Clz van Visio Onderwijs Breda geeft op verzoek van de gemeente advies over de noodzaak van aangepast vervoer voor uw zoon of dochter. Voor de jaarlijkse aanvragen kunt u zich wenden tot het secretariaat van de Visio Onderwijs Breda.

VerzekeringenSchoolongevallenverzekering:Uw kind is verzekerd tegen ongevallen die plaatsvin-den op school, ook op de weg erheen en terug naar huis. Deze verzekering geldt ook bij alle activiteiten die worden ondernomen in schoolverband. Bagage is bij schoolactiviteiten niet verzekerd. Ook schade aan kleding en brillen komt niet voor vergoeding in aanmer-king. Diefstal van goederen valt evenmin onder deze verzekering.

Aansprakelijkheidsverzekering:Het bestuur van de school heeft een aansprakelijk-heidsverzekering afgesloten voor al het personeel en alle vrijwilligers. Deze verzekering dekt de risico’s van het schoolbestuur, het personeel en iedereen die op verzoek van de directie activiteiten van kinderen bege-leidt. De persoonlijke aansprakelijkheid van de kinderen valt niet binnen de dekking van deze verzekering

Video besprekingenBinnen Visio Onderwijs hebben alle leerlingen een Office365 account. Hiermee kunnen leerlingen/ouders gebruik maken van de verschillende diensten die Office biedt, zoals Onedrive, stream en Teams. Teams biedt de mogelijkheid om op een snelle, veilige en eenvou-dige manier met elkaar in contact te komen, samen te werken en te communiceren. Hierdoor is de mogelijk-heid ook ontstaan om video gesprekken met elkaar te voeren. Maar ook kunnen leerlingen die om welke om-standigheid dan ook thuis zijn en het schoolprogramma niet fysiek op school kunnen volgen, aansluiten mid-dels dit medium. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om bijvoorbeeld OPP gesprekken; MR bijeenkomsten en andere ouderbijeenkomsten via Teams te organiseren.De implementatie van Office365 binnen de scholen is door Corona in een versneld tempo uitgerold. Daardoor zullen er nog aanpassingen en richtlijnen worden bijge-steld of gemaakt.

44

Ziekmeldingen en schoolverzuimIndien een kind door ziekte of doktersbezoek afwezig is, dan dient dit zo spoedig mogelijk gemeld te wor-den bij het secretariaat van de school tussen 08.30 – 09.00 uur. Bij niet gemelde afwezigheid van de leerling nemen we zo snel mogelijk contact op met de ouder/verzorger. Zoals u weet, is uw kind verplicht de lessen bij te wonen. Zijn er andere redenen dan ziekte om niet op school aanwezig te zijn, dan is het noodzakelijk om hiervoor vooraf schriftelijke toestemming te vragen aan de schoolleider. Voor het aanvragen van verlof dient u een formulier in te vullen. Dit formulier kunt u bij de klassenleiding of het secretariaat van de school aanvragen. Voor niet-leerplichtige leerlingen hanteren wij dezelfde regels.Zonder geldige reden te laat komen wordt door de le-raar genoteerd als ongeoorloofd verzuim. Als dit regel-matig voor komt wordt u als ouder/verzorger uitgeno-digd voor een gesprek over dit onderwerp. Komt te laat komen vaak voor dan melden wij dit bij de leerplicht ambtenaar.

ZiekteEen ziek kind hoort thuis te zijn en niet op school. Wanneer uw kind bijvoorbeeld koorts (38˚ of hoger) of diarree heeft, dan kan het niet naar school. Zorgt u er daarom ook altijd voor dat wij u kinnen bereiken voor het geval uw kind ziek wordt op school.

Een leerling maakt muziek op een trommel.

Tot slotNaast het Voorwoord en deel 1 bestaat de complete schoolgids ook nog uit een deel 2. De volledige school-gids is te vinden op de Visio website ( www.visio.org ).In deel 2 van de schoolgids 2020-2021 vindt u meer (achtergrond-)informatie over o.a.De inhoud van het onderwijsaanbod van Visio (SO, VSO, (E)MB, AOB)De expertise van Visio OnderwijsSamenwerking met andere partijenVeiligheidRaad van Toezicht en Raad van BestuurKlachtenregelingPrivacySchorsen en verwijderenToelatingscriteriaBelangrijke adressen

37

Visio Onderwijs

Visio Onderwijs is er voor kinderen van vier tot twintig jaar met een visuele beperking, al dan niet in combinatie met een andere beperking. Visio Onderwijs biedt speciaal onderwijs (SO), voortgezet speciaal onderwijs (VSO) en onderwijs aan kinderen met een (ernstige) meervoudige beperking ((E)MB).

“Perspectief voor elk kind” is een belangrijk uitgangspunt van ons onderwijs. We willen als onderwijsorganisatie íeder kind, ongeacht de individuele beperkingen, een perspectief voor de toekomst bieden.

Ruim 80% van de kinderen met een visuele beperking gaat naar een gewone school met behulp van ambulante onderwijskundige begeleiding door Visio. Daarnaast heeft Visio onderwijslocaties in vijf gemeenten: in Amsterdam (SO, VSO, (V)SO MB), Breda ((V)SO MB), Grave (SO, VSO, (V)SO MB), Haren (SO, (V)SO MB), en Rotterdam (SO, VSO en (V)SO MB). De kerndoelen, zoals die binnen het reguliere onderwijs gelden, zijn het uitgangspunt en er bestaat voor leerlingen vanaf 12 jaar in Amsterdam, Rotterdam en Grave de mogelijkheid om deel te nemen aan praktijkonderwijs, VMBO of HAVO.

Koninklijke Visioexpertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen

www.visio.org

Volg ons op: