Synthese 'Het jonge geweld, over jongerencultuur en jeugdbeleid'

Inleiding

Het gedrag van jongeren is doorheen de tijd sterk verandert. Bepaalde fenomenen in de huidige (jeugd)cultuur zijn nieuw én zorgwekkend. We gaan op zoek naar mogelijke verklaringen hiervoor, waarna we op basis hiervan een aantal beleidsaanbevelingen doen.

Nieuw probleem

Er is een duidelijke toename van zinloos geweld, vooral de inhoudsloosheid van deze daden valt op, de brutaliteit, de voorbedachtheid. Misschien toont zich voor het eerst jongerengeneratie die een rechtstreekse genadeloze spiegel vormt van de heersende moraal. Een bijzonder beangstigend teken!

Tekortschieten van vertrouwde aanpak bij huidige generatie jongeren

Bij de generaties jongeren die elkaar aflosten, telkens met hun eigenheden, konden we de revolutionaire polsslagen van telkens weer een nieuwe tijd aan de lijven ondervinden. Bijwijlen meenden we dat onze zo solide methodiek door die nieuwe ontwikkelingen onderuit werd gehaald, maar toch vonden we na enig gissen en missen wel een methodisch antwoord hierop. De huidige generatie echter beheerst perfect de verwachtingen van het systeem. Ze laten zich niet grijpen, kent tal van nieuwe geheimcodes, opereert efficiënt en bliksemsnel, VOOR het volwassenensysteem zich kan organiseren. Maar het meest schrijnend is het volgende, na een ernstig vergrijp, hoe chargerend ook, is hun reactie haast dociel, gelaten. Ze lijken de sanctie emotieloos te ondergaan.

Onderzoek

Het beeld dat Willi Huyghe uit zijn ervaringen heeft opgemaakt vertoont gelijkenissen met actuele gebeurtenissen. Dat geheel wil hij vervolledigen met een aantal uitgangspunten.

1. Sommige jongeren worden door een aantal factoren van jongsafaan voorbestemd voor het gebruik van geweld in een latere fase van hun ontwikkeling.

-> Bijvoorbeeld: Opgroeien in achtergestelde buurt, slecht functionerend gezin,...2. Gewelddadig gedrag zou een tijdelijk 'angstreducerend effect' hebben. Er ontstaat een verstoorde relatie met de omringende cultuur, die men door actie en agressie (als uiting van frustratie) tracht op te lossen. Zo verzeilt de geweldpleger in een negatieve spiraal.3. De verdere ontwikkeling van het geweldpatroon van een groep (bv. bendes, hooligans,...) wordt in hoge mate beïnvloed door de manier waarop de samenleving dit 'etiketteert'.4. Achter daden van agressie kan ook het 'oplossen van statusfrustratie' schuil gaan, dit zou vooral het geval zijn bij jonge arbeiders en werklozen.5. Delinquente groepscultuur wordt soms gezien als een strijd met gevestigde waarden: men pleegt delinquente geachte feiten uit vriendschap (hogere waarden); het is de slachtoffers hun eigen schuld (er zijn geen slachtoffers); 'ze hebben het altijd op mij gemunt'. 6. Tenslotte nog een aantal factoren die deze negatieve ontwikkelingen bekrachtigen:

* Een massa doet een aantal remmingen wegvallen en werkt opwinding in de hand.* Het optreden (maar ook de afwezigheid) van ordehandhavers kan provocatief zijn.*Het sociaal gebruik van drugs, alcohol,... werkt agressie zeker in de hand.* Contact met het gerecht, boetes,... ressorteert bij sommigen heroïserend effect.

Rol van de media

De gewenning van reguliere tv-kijkers t.o.v. geweld valt sterk op, onmiddellijk na de totaalprojectie van massagraven gaat het over Paris-Dakar en wordt er fruityoghurt aangeprezen. De kijker gaat zonder noemenswaardige reflex mee. Door het massief wreedaardige waarmee de kijker wordt bestookt wordt de morele impact tot nihil herleid. Wat jongeren betreft hebben de media een specifieke verantwoordelijkheid. Willi vraagt alertheid voor de mogelijke media-invloed op een bitsiger wordende jongerencultuur. Voortdurend de pers halen, bij voorkeur met grote koppen en foto's, werkt als stimulus. De uitgebreide berichtgeving in de media zorgt ervoor dat het geweldprobleem verder uitdeint. Jongeren die in de hulpverlening terechtkomen hebben vaak reeds kennisgemaakt met de vele krachten die de media beheersen. De stereotype rolverdeling van het 'kind-slachtoffer' en de 'hulpverlener-beul' is dankbaar rapportagemateriaal. Directies zijn als de dood voor een nieuw instellingsschandaal. Het maakt hen chanteerbaar door de jongeren en hun ouders ("als je mijn zoon straft en niet naar huis laat komen, dan roep ik er de pers bij"). Een dergelijke angst tast in hoge mate de coherente begeleiding van delinquente jongeren aan.

Taal

Willi Huyghe juicht de sterke uitbreiding van de taalschat toe, maar ziet ook een evolutie die hij betreurt. Namelijk het feit dat agressief verweer, seksuele toespelingen en denigrerende verwijten evident zijn geworden in werelden als theater, strips, mode, sport, muziek, poëzie,... Die verlaagde communicatieve grofheid en botheid deint ook uit in de dagelijkse omgang. We zijn een 'een fuck en shit-samenleving' geworden.

Besluit

Schoppen volstaat niet zegt Huyghe. Hij beschrijft het als volgt: "Vroeger was ik er van overtuigd dat de weg naar een geweldloze samenleving niet moest worden georganiseerd, gezien elk individueel mens -ook diegene die een uitschuiver maakt- dit streven mee vorm wenst te geven." ... "Vele ontnuchteringen later acht ik het onvermijdelijk de samenleving zodanig te organiseren dat degenen die een individueel en geweldgereduceerde samenleving willen onderbouwen, daartoe maximaal de kans moeten voor krijgen. Blijkbaar vraagt ook een goed geweten om heldere krijtlijnen.