Overgrootvader Gerard de Smit overleed in 1943 (87 jaar oud) in bejaardencentrum Rustoord in Colijnsplaat. Ik herinner me vaag hem daar vlak voor zijn overlijden gezien te hebben.

Het huis van mijn grootouders aan de Apeldoornstraat is in veel opzichten mijn tweede thuis geweest. Niet in de laatste plaats door Max en Joop die ik meer als oudere broers dan als ooms heb beschouwd. Ik heb ze ook nooit met oom aangesproken. Joop was een echte spelletjesman: vooral in dammen, schaken en sjoelen was hij niet te kloppen. Hij was lang bevriend met Frits Woppenkamp, tevens medemarinier. Joop was in militaire dienst tijdens de watersnood in 1953 en heeft deelgenomen aan reddingsacties in overstroomde gebieden.

Grootouders van Schaik ca. 1965 Joop ca. 1945 in Engels uniform Max ca. 32 jaar

Max hield vooral van kwartetten en ‘Mens erger je niet’. We moesten dan goed opletten dat hij niet vals speelde. Max stond in de familie bekend om de ondeugende streken in zijn jeugd.

Eens had hij een kist rotte appels gekregen voor op de mesthoop van opa’s tuin.Max bedacht wat anders. Hij stelde mij voor de appels vanuit de achtertuin één voor één over het huis te gooien waar ze terecht zouden moeten komen op de speelplaats van een openbare kleuterschool. Ik zou dan ter plekke de uitwerking van zijn gooi- en smijtwerk moeten waarnemen.Hoe het afgelopen is, herinner ik me niet meer. Vermoedelijk heb ik hem ervan kunnen afhouden.

Max ging graag naar Den Haag waar hij logeerde bij oom Co de Smit (trambestuurder) en tante Da.Oom Co en zijn zoons waren fanatieke aanhangers van ADO en voetballiefhebber Max ging uiteraard graag met de tram mee naar het Zuiderpark, ook al was het op zondag. Toen een oud mannetje vóór hem problemen had met het instappen, vroeg de conducteur aan Max of hij even wou helpen. Maar Max antwoordde doodleuk: “Ja maar ik woon hier niet”. Aldus het verhaal van één van zijn Haagse neven.

Na thuiskomst bezwoer Max mij niet te verklappen dat hij op Zondag naar het voetballen was geweest. Dat zou thuis beslist niet gewaardeerd worden.Max was lang bevriend met Govert Twigt en Tiemen Blaauw.

Tante Da (doopnaam Alida Catharina van Dijk) was in haar jeugd een schoonheid maar is haar leven lang zwak, ziek en misselijk geweest. Mijn moeder vertelde: - Al voor haar huwelijk met oom Co zei men in Colijnsplaat: “Da is gin bluvertje” (geen blijvertje)

- Samen met oom Co heeft ze 10 kinderen gehad, het laatste op 46-jarige leeftijd.- Met haar gezin is ze meer dan 40 keer verhuisd binnen Den Haag. Elke verhuizing bood financieel voordeel in de vorm van enkele weken of maanden gratis huur.- Tante Da ging elke week minstens één keer naar de huisarts en twee keer naar de schoonheids-

salon.

Desondanks is ze ruim 94 jaar geworden. Ze leefde van 1900-1995. Oom Co overleed in 1999 in Made waar ik hem nog heb bezocht. Hij werd precies 100 jaar! Had bijna in drie eeuwen geleefd!

Oom Piet en tante Grietje

Mijn oom Piet van Schaik en tante Grietje van Schaik-Zweep verdienen een bijzondere vermelding. Hun huis in de Bezemstraat, later Koenraadlaan was al eerder onderwerp van mijn verhaal.Na vijf jaar verkering trouwden zij 13 augustus 1936 in Eindhoven. Ze hebben van 1939 tot 1999 in de Bezemstraat/Koenraadlaan nr. 55 gewoond; hun huis was altijd een zoete inval. Na de bevrijding heeft een Tsjechische mevrouw, ze heette Traute Klein, tijdelijk bij hen ingewoond toen haar man Jo Marsman nog in een concentatiekamp zat. Daarna waren het kostgangers en kerkgangers die uit de pal tegenover hun huis gelegen Westerkerk een gemakkelijke oversteek maakten.

Hierboven het huis waar zij 60 jaar gewoond hebben; de foto is ca. 1985 genomen..

In 2006 vierde het echtpaar Van Schaik-Zweep, zeer uitzonderlijk, hun platina bruiloft (70 jaar!) in Zorgcentrum Genderhof. Ze waren toen resp. 93 en 92 jaar. Ze overleden in hetzelfde jaar. Oom Piet op 4 december, tante Grietje op 15 maart. Na bijna 73 jaar huwelijk dus.

Deze foto is genomen tijdens de bruiloft van oom Piet van Schaik en tante Grietje Zweep.Ik zit op de arm van mijn vader, negen maanden oud. Grootouders van Schaik staan vierde en vijfde van rechts met Joop en Max voor hen. De moeder van Henk Vijfvinkel staat ook op de foto, tweede van rechts bovenste rij. Ze was een zuster van de bruid. Haar meisjesnaam was Zwaantje Zweep en ze woonde voor haar huwelijk in de Zwaan-straat nummer zes. (4x Z dus). Bovenstaande foto is genomen voor het huis Zeelsterstraat nr. 345 in Eindhoven.Zwaantje Vijfvinkel-Zweep is in 2012 op 104 jarige leeftijd overleden.

Nogmaals mijn ouders.

Mijn vader was een vriendelijke en zachtaardige man, zorgzaam niet zo zeer voor zich zelf maar wel voor iedereen in zijn directe omgeving. Hij is nooit trots geweest op wat hij in de oorlog en daarna heeft gedaan. Hij deed het uit saam-horigheidsgevoel, stond klaar voor een ander zonder tegenprestatie.Zijn sociale betrokkenheid blijkt uit zijn werk voor de vakvereniging CNV en van daaruit in de Ondernemingsraad van Philips. Later is hij enkele perioden ouderling in de Gereformeerde kerk geweest. In de familie was hij erg geliefd. Een oude Drentse vriendin noemde hem Innik van Innik en Innikie. (Hendrik van Hendrik en Hendrikje). Als ze mij bedoelde ging er nóg een Innik aan vooraf.Ik heb het als een nadeel ervaren dat hij zolang (tot ca. zijn 48 e jaar) in drie ploegen gewerkt heeft. Zijn arbeidsdagen bestonden uit 8 uur afwisselend van 6-14, 14-22 en 22- 6 uur en dat zes, later vijf dagen per week. De papierfabriek draaide continu. Deze onregelmatige arbeidsuren hebben ontegen-zeglijk invloed gehad op ons gezinsleven.Naast zijn dagelijks werk en de uren die hij besteedde aan het CNV hield hij van dammen en puzzelen, vooral cryptogrammen. Later figuurzaagde hij afbeeldingen uit aluminiumplaat en repareerde hij mechanische klokken. Hij had een fijn gevoel voor humor, had veel geduld en maakte voor mij op beslissende momenten het verschil.

Over zijn jeugd heeft hij me nooit veel verteld. Ik moet bekennen dat ik er ook te weinig naar heb gevraagd. Helaas zijn er ook weinig jeugdfoto’s van.

Er is een schoolfoto van hem als zesjarig jongetje. Hij zit in het midden; boven hem met strik zijn oudere zus Antje. De rechter foto is in 1927 in het Philips de Jongh Wandelpark genomen. Met flinke kuif zit hij rechts achteraan.

Het gezin waarin hij opgroeide heeft in Drenthe beslist geen honger en armoede gekend.Hij had het wel eens over nu nauwelijks te begrijpen zaken als veenbranden en gedwongen winkel-nering. Voor de betekenis ervan zouden we nu de geschiedenisboeken moeten raadplegen, of Google. Maar in 1925 mede aanleiding voor de verhuizing naar Eindhoven. In tegenstelling tot zijn broer Jo is vader geen sportman geweest. Wel is hij, langs de lijn, belang-stellend geweest naar mijn prestaties. Ook in Canada ging hij soms mee naar uitwedstrijden.

Mijn moeder heb ik als (soms te) zorgzaam ervaren. Altijd aanwezig, overtuigd en zich bewust van haar beste bedoelingen. Ze liet zich daarbij leiden door adviezen van opvoedkundigen van die tijd (o.a. prof. dr. Waterink) en vrienden en vriendinnen uit familie- en kennissenkring. Bovendien was zij geabonneerd op ‘Moeder’, haar onmisbare vakblad. Ik herinner me geen bijzondere hobbies. Ze toonde smaak in kleding en duurzame woninginrichting. Ze had een uitgesproken voorliefde voor enkele (niet alle) zusters, schoonzusters, broers en zwagers. Moeder was genoemd naar haar grootmoeders Cornelia Post en Geertruida van der Weele aan wie ze dierbare herinneringen had, vooral aan de laatste (overleden 1928).

Er zijn enkele foto’s uit haar jeugd bewaard gebleven.

Rechts staat mijn moeder op ca. In dit huis ‘Achter de kerk’ woonde het gezin Van Schaik toen het 12 jarige leeftijd. naar Eindhoven vertrok. Moeder staat helemaal rechts. .

. In dit huisje in het ‘Vogelgezang’ heeft het gezin van mijn grootouders van Schaik gewoond. Het huisje, zwaar overwoekerd, stond er nog in 2013. Deze foto is van september 1971.

Tot aan haar middelbare leeftijd was ze een tamelijk opgewekte evenwichtige moeder en vrouw. Daarna, voornamelijk na terugkeer uit Canada kwam daar verandering in.Ze kreeg psychische klachten, voornamelijk angsten en depressies. Praatte ze erover met vader? Was er iets geweest in het verleden dat ze niet goed verwerkt had? Ik weet het niet. Ze praatte niet graag over het verleden.Ze ging regelmatig naar de psychiater. Kreeg elektroshocks, een slaapkuur. Slikte pillen.Ze genoot van vakanties in o.a. Veenendaal, Elst, Doorn, van vriendinnen en van haar kleinkinderen. Met vader had ze het goed getroffen; hij had eindeloos geduld, verdedigde en steunde haar en ondanks alles hadden ze een goed huwelijk, dat begonnen was tijdens een economische crisis gevolgd door de oorlog met al zijn spanningen en de schrale naoorlogse jaren. En dan die enige zoon……Mijn ouders waren niet knuffelachtig; waarschijnlijk had dit te maken met het besef dat ik enig kind zou blijven en dat ze hem beslist niet wilden verwennen.De laatste jaren van hun leven –vanaf 16-3-1984- verbleven mijn ouders in een veilige omgeving, omringd door prettige medebewoners, in bejaardencentrum Genderhof in Eindhoven. Vader overleed 12-4- 1987, moeder 24-8-1991. Van beiden was de doodsoorzaak een hart- en vaatziekte.Ik moet hen postuum bedanken voor hun milde opvoeding

De laatste foto in 1985.

Mijn slotakkoord.

Voor wie ik dit alles opgeschreven heb?Ik mag toch aannemen dat er onder mijn nakomelingen iemand zal zijn met dezelfde onbedwingbare nieuwsgierigheid naar het leven van zijn of haar voorouders. Iemand die op vragen beginnend met wie, wanneer, waarom en waar een antwoord verwacht. Niemand leeft toch alleen voor zich zelf ? Het heeft mij veel voldoening gegeven iets te maken wat er nog niet was. Wie anders had het dan moeten doen ? Tenslotte bedank ik Tini, Harco, Joke en Martine voor hun positieve reacties en hun waardevolle tips, correcties en aanvullingen.

Henk Beens

Enkele ‘ tastbare’ herinneringen

Henk Vijfvinkel

Mijn oude vriend, hij zou in december 2014 tachtig jaar zijn geworden, heeft in Canada een grote carrière gemaakt als kunstschilder. In onderstaande tekst beschrijft hij zijn scheppings-drang. Wie hem nog wil zien en horen, bezoek www.henryvyfvinkel.com.Henk is op 16 augustus 2014 in Kingston overleden maar is altijd in Brockville blijven wonen.

Hij was 56 jaar getrouwd met Juney , had vier dochters, de tweeling Tim en Tom en acht kleinkinderen.

Pas toen we in 1993 in Brockville waren heb ik hem, na 36 jaar dus, teruggezien.

Tot slot

18 september 1944, bevrijdingsdag van Eindhoven kreeg bijna 70 jaar later nog een vervolg.Ik kreeg onderstaande foto, genomen op die dag, toegestuurd met de vraag of het rechter meisje mijn tante Grietje Beens was. Ze leek er op maar ik kon het niet meer aan haar vragen. Ze was helaas al overleden. Gelukkig leefde haar zus, mijn tante Willy de Vries-Beens nog.Nee, zei die “Óns Grietje had niet zo’n jurk”.Jammer, maar mijn nieuwsgierigheid was gewekt.

Beeldnummer NIOD 102004. Fotograaf J.G. Groothuis. Cisca Janssen in maart 2011

De foto werd met de vraag: “Wie herkent deze personen?” geplaatst onder de rubriek ‘Vraag en aanbod’ in het Eindhovens Dagblad 22-2-2011.De Amerikaanse militairen werden al snel herkend door ‘airbornevrienden’ (www.battledetective.com) .Links staat Corporal Harry W. Buxton van G Company/506th Parachute Infantry RegimentGeboren 8-10-1920 in Oklahoma, gesneuveld 27-9-1944 bij Koevering onder Veghel.Rechts staat Sergeant Norman A. Capels, van hetzelfde legeronderdeel, behorend bij 101st Airborne Division. Geboren 1918 in Syracuse N,Y. overleden 17-2-2001 in East Syracuse N.Y. 27-2-2001, 82 jaar oud.Valerie Capels, nicht (oomzegster) van Norman, maakte contact met mij via Facebook, woont in Waitsfield Vermont USA. Ze heeft de foto verspreid onder de nabestaanden van haar oom Norman, die blij verrast waren.Het meisje rechts werd door haar dochter Lena uit Eindhoven herkend:Fransisca Martine Janssen, geboren in Bladel 31-3-1922. Ze verbleef in bejaardenhuis De Hoeveakker in Waalre, waar ik haar bezocht in maart 2011 heb bezocht. Helaas herinnerde zij zich niets meer van de foto. In heb onderstaande foto van haar gemaakt. Heb tevens een oud foto-album van haar bekeken met o.a. foto’s van haar met duidelijk zichtbare gelijkenis.Cisca Janssen-Janssen is overleden in Waalre 5-3-2012. Ze heeft de foto meegenomen in haar graf.Het meisje links is onbekend gebleven.Raadselachtig;Op de achterzijde van de originele foto (in bezit van het NIOD) staat als naam van de fotograaf J.G. Groothuis, Van Coevordenstraat 9 7271 XV Borculo. Op dit adres is in 2012 nog zijn dochter woonachtig. Het gezin Groothuis woonde in september 1944 in de Halvemaanstraat in Eindhoven.Dochter Groothuis herinnert zich niet dat haar vader destijds als fotograaf.actief is geweest. Hun buurjongen Ad Coumou evenmin.