HOE VER VALT DE APPEL

VAN WELKE BOOM?De overdracht

door moeders en vaders op dochters en zoons

van de beoefening van

met naam en toenaam genoemde sporten

en van sport in het algemeen

in Nederland tussen 1983 en 1999

Danny BrukxAriana NeedWout Ultee

Radboud Universiteit

Nijmegen

DAG VAN DE SOCIOLOGIENEDERLANDSE SOCIOLOGISCHE VERENIGING

AMSTERDAM11 JUNI 2009

Gemakkelijke antwoord op de vraag wie sport :

Motivatie hogere opleiding, grotere kans

Gelegenheid hoger inkomen, grotere kans

Moeilijker te toetsen antwoord :

Jong geleerd, oud gedaan

BLINDE VLEK :

DAT BLIJFT VOLWASSENENSOCIOLOGIE

IN DODE HOEK KIJKEN : BESTUDEER NU EENS KINDEREN !

IETS MET DE PAPLEPEL INGEGOTEN KRIJGENZOALS DE OUDEN ZONGEN, PIEPEN DE JONGEN

WELKE OUDERE ZONG , WIE HOUDT DE PIJP VAST ?

KINDEREN HEBBEN TWEE OUDERS

BLINDE VLEK IN ONDERZOEK NAAR OVERDRACHT VAN BEROEP EN

ONDERWIJS :

VERWAARLOZING VAN DE VRAAG IN HOEVERRE MOEDERS AAN DOCHTERS OVERDRAGEN EN VADERS AAN ZOONS

WAT WORDT INGEGOTEN , WAT ZONGEN DE OUDEN ?

GENOEG TIJD BESTEED AAN OVERDRACHT BEROEP

GENOEG GELD GESTOKEN IN OVERDRACHT ONDERWIJS

GENOEG AANDACHT VOOR OVERDRACHT CULTUUR

DAAROM HIER OOG VOOR

OVERDRACHT DOOR OUDERS OP KINDEREN VAN MET NAAM EN TOENAAM GENOEMDE SPORTEN

EN VAN SPORT IN HET ALGEMEEN

NIET ÉÉN VRAAG , MAAR EEN REEKS VRAGEN

ALS EEN OUDER AAN (EEN BEPAALDE) SPORT DOET , IN HOEVERRE DOET HAAR OF

ZIJN KIND DAT DAN OOK ?

BLIJFT EEN GEVONDEN SAMENHANG BESTAAN ALS REKENING WORDT

GEHOUDEN MET OUDERLIJKE OPLEIDING EN HUISHOUDINKOMEN ?

SPORT OUDER SPORT KIND

???

SPORT OUDER SPORT KIND

OPLEIDING OUDERS

HUISHOUDINKOMEN

VAN SAMENHANG NAAR NETTO-OVERDRACHT

VRAGENREEKS VERVOLGD

NETTO-OVERDRACHT VADER - ZOON GROTER DAN NETTO-OVERDRACHT MOEDER - ZOON ?

NETTO-OVERDRACHT VADER - ZOON GROTER DAN NETTO-OVERDRACHT VADER - DOCHTER ?

NETTO-OVERDRACHT MOEDER - DOCHTER GROTER DAN NETTO-OVERDRACHT

MOEDER - ZOON ?

NETTO-OVERDRACHT MOEDER - DOCHTER GROTER DAN NETTO-OVERDRACHT

VADER - DOCHTER ?

HEKKENSLUITERS VAN DE VRAGENREEKS

NETTO-OVERDRACHT MOEDER - DOCHTER GROTER DAN NETTO-OVERDRACHT VADER - ZOON ?

NETTO-OVERDRACHT VADER - DOCHTER GROTER DAN NETTO-OVERDRACHT MOEDER – ZOON ?

NETTO-OVERDRACHT VAN DOEN AAN BEPAALDE SPORT STERKER DAN NETTO-OVERDRACHT VAN

DOEN AAN SPORT IN HET ALGEMEEN ?

ELKE NETTO-OVERDRACHT GEDAALD ?

WELKE NETTO-OVERDRACHTEN DALEN MEER ?

HYPOTHESEN :

NA-AAPHYPOTHESE

GELIJKWAARDIGHEIDSHYPOTHESE

PATERNALISMEHYPOTHESE

MOEDER-DOCHTERHYPOTHESE

ZICHTBAARHEIDSHYPOTHESE

TRENDUITSPRAAK :OVERDRACHTEN WORDEN ZWAKKER , EN DE STERKSTE HET MEEST

ALS DE OVERDRACHT VAN HET AL DAN NIET SPORTEN EN VAN HET WEL OF NIET DOEN AAN BEPAALDE SPORTEN IN

DE LOOP VAN DE TIJD AFNEEMT

KAN DAT ‘ INDIVIDUALISERING ’ WORDEN GENOEMD

TEGEN PUTNAM EN DUIJVENDAK :

SPORTEN IN GROEPSVERBAND DUIDT NIET OP MAATSCHAPPELIJKE COHESIE

OMDAT PERSONEN MET ‘ ONS SOORT MENSEN ’ SPORTEN :

BOWLING APART

GEGEVENS ONLEEND AAN

AANVULLEND VOORZIENINGEN ONDERZOEKEN VAN

HET SOCIAAL EN CULTUREEL PLANBUREAU

UIT 1983 , 1987 , 1991 , 1995 , 1999

HUISHOUDENQUÊTE

VERVAT IN BESTAND MET REGELS VOOR PERSONEN

EN ALS VARIABELEN ONDERMEER

WEL OF NIET DOEN AAN ELK VAN (+-) 25 SPORTEN OPLEIDING , INKOMEN

HUISHOUDNUMMERPLAATS IN HET HUISHOUDEN

KLAP DE REGEL VOOR EEN PERSOON UIT TOT 25 REGELS , ÉÉN VOOR ELKE MOGELIJKE SPORT

KIES PERSONEN TUSSEN 6 EN 24 JAAR UIT DIE ALS THUISWONEND KIND ZIJN AANGEMERKT

VOEG AAN ELKE KIND-SPORT REGEL DE REGELS TOE VOOR VADER-SPORT EN MOEDER-SPORT ,

VOLGENS DE VARIABELE POSITIE IN HUISHOUDEN

VOEG DE BESTANDEN VAN DE VIJF JAREN SAMEN

ZO EEN OUDERS-KINDEREN-SPORTEN BESTAND DAT BIJ STATISTISCHE ANALYSE DE REEKS

VRAGEN KWANTITATIEF KAN BEANTWOORDEN

DE MODELLEN VOOR HET WEL OF NIET DOEN AAN BEPAALDE SPORTEN ZIJN

GESCHAT OP 292.226 OUDERS-KINDEREN-SPORTEN KAARTEN

DE MODELLEN VOOR HET WEL OF NIET DOEN AAN SPORT ZIJN GESCHAT OP 12.036 OUDERS-KINDEREN REGELS

DE MODELLEN ZIJN GESCHAT MET CLUSTERCORRECTIES WEGENS TWEE

AFHANKELIJKHEDEN TUSSEN REGELS :

MEER DAN ÉÉN KIND UIT EEN HUISHOUDEN

MEER DAN ÉÉN SPORT PER PERSOON

Tabel 1: Het percentage sportende dochters en zonen (van 6 tot 24 jaar)in Nederland in 1983, 1987, 1991, 1995en 1999, evenals het percentage sportende moeders en vaders

Zoons Dochters Vaders Moeders

19831987199119951999

87,583,786,487,087,9

89,384,987,689,889,9

66,663,465,567,267,4

64,764,365,769,465,9

BEVINDINGENEERST BRUTO ODDS RATIO’S

DAN MULTIPELE LOGISCHE REGRESSIEMODELLEN ,

WAARVAN DE PARAMETERS - OMGEREKEND NAAR KANSEN -

WORDEN WEERGEGEVEN IN FIGUREN

HOE MEER EEN ODDS RATIO BOVEN DE ÉÉN UITKOMT, DES TE STERKER IS DE

OVERDRACHT VAN OUDER OP KIND

jaar Vader-zoon

Vader-dochter

Moeder-zoon

Moeder-dochter

1983 9,1 5,5 7,6 10,9

1987 7,1 4,8 5,9 9,3

1991 8,3 5,0 5,6 7,4

1995 8,5 4,9 5,7 9,2

1999 6,8 5,1 4,4 7,2

Tabel 2 : Odds ratio’s voor tabellen waarin het al dan niet doen aan eenbepaalde sport door kinderen is gekruist tegen het al dan niet doen aandie sport door hun ouders; Nederland in 1983, 1987, 1991, 1995 en 1999

jaar Vader-zoon

Vader-dochter

Moeder-zoon

Moeder-dochter

1983 6,0 2,8 4,8 5,9

1987 4,9 4,5 5,1 5,2

1991 3,4 4,0 3,7 4,6

1995 3,8 3,9 3,3 4,6

1999 3,7 3,7 2,5 3,4

Tabel 3 : Odds ratio’s voor tabellen waarin het al dan niet doen aan minstens één of geen sport door kinderen is gekruist tegen het doen aan minstens één of geen sport door hun ouders; Nederland in 1983, 1987, 1991, 1995 en 1999

Multipele logistische regressiemodellen voor wel of niet aan bepaalde sporten doen en voor wel of niet aan sport doenAfhankelijk van

Geslacht kind leeftijd kind opleiding vader opleiding moeder huishoudinkomen

sportgedrag vader sportgedrag moeder

jaar van onderzoek meerdere interactietermen

Parameters in plaatjes omgezet

0.5

1985 1990 1995 2000 1985 1990 1995 2000

zoon dochter

Geen van de ouders beoefent deze sport Vader beoefent deze sport

Moeder beoefent deze sport Beide ouders beoefenen deze sport

kan

s o

m e

en b

epa

alde

sp

ort t

e be

oef

enen

jaar

Graphs by vrouw

naar beoefenen van deze sport door ouders en geslachtKans om een bepaalde sport te beoefenen

.75

.8.8

5.9

.95

1985 1990 1995 2000 1985 1990 1995 2000

zoon dochter

Geen van de ouders sport Vader sport

Moeder sport Beide ouders sporten

kan

s o

m a

an e

en s

port

te d

oen

jaar

Graphs by vrouw

naar al dan niet sporten ouders en geslachtKans om aan een sport te doen

ALLE VORMEN VAN OVERDRACHT DOEN ZICH VOOR , OOK ALLE NETTO-OVERDRACHTEN

OVERDRACHT DOEN AAN BEPAALDE SPORT IS STERKER DAN OVERDRACHT

DOEN AAN SPORT

ALLE WIE-OP-WIE OVERDRACHTEN NIET EVEN STERK

OVERDRACHTEN DOOR MOEDERS STERKER DAN DIE DOOR VADERS

MOEDER - DOCHTER OVERDRACHT STERKER DAN VADER - ZOON

OVERDRACHT

OVERDRACHTEN NEMEN IN DE TIJD AF

MAAR ER IS NIET EENVOUDIG

INDIVIDUALISERING

ER IS ‘ ONTMOEDERING ’

SLOTHYPOTHESE:

DOOR TOENAME PERCENTAGE WERKENDE MOEDERS , STERKERE AFNAME

SPORTOVERDRACHT DOOR MOEDERS VERGELEKEN MET VADERS