Eindtekst FilosofieVerlichting

Robin Gerris

VerlichtingTja. Wat moet ik er over zeggen. Het is een zelfstanding naamwoord, maar kan ook als werkwoord gebruikt worden. Hieronder de betekenis uit het woordenboek.

1 ver·lich·ting (de; v; meervoud: verlichtingen).1 het 1verlichten.2 alles wat dient om te verlichten: elektrische verlichting.3 het helder laten worden van de geest: (historisch) de verlichting het tijdperk van het rationalisme (de 18e eeuw).

2 ver·lich·ting (de; v; meervoud: verlichtingen) 1 het 2verlichten: dat schonk mij enige verlichting.

verlichtingleniging, opluchting, verademing, vergemakkelijking, ontlasting, soelaas, troost, verzachting belichting

Het eerste begrip; alles wat dient om te verlichten: Elektrische verlichting.Voor mij zit er een tegenstrijdigheid in deze zin. Vooral dat ene woordje, elektrische verlichting. Voor mij is de zon toch echt een lichtbron. Leven wij tegenwoordig dan in een wereld waarin alles automatisch gebeurt en er van uitgegaan wordt dat alles elektrisch is? Helaas hebben de ijsberen op antartica daar niks aan. Die zullen toch echt gebruik moeten maken van de zon. Mogen wij de zon dan als vanzelfsprekend beschouwen? In mijn ogen is dit best een rare formulering van het begrip en het zet mij wel aan het denken.

Enfin, nummer 2. Het helder laten worden van de geest: (historisch) de verlichting van het tijdperk van het rationalisme (de 18e eeuw). Dit is natuurlijk een vrij ruim begrip. De verlichting van het tijdperk van het rationalisme. Pfff, wat moeten we daar nu mee? Het is duidelijk te plaatsen in een historische periode. Een periode van 1630/1687 (Er is grote onenigheid over het beginjaartal) tot de franse revolutie.

Nummer 3. Wat een opluchting. We zijn bij de laatste aangekomen. Oh, dat was tevens ook de betekenis van het begrip. Wat een opluchting…

Waar draaide het eigenlijk om bij deze verlichting? Het wordt gezien als een van de pijlers van de westerse beschaving. Tijdens deze periode wijzigden men het denken over politiek, wetenschap, de economie, de cultuur, de opvoeding en de religie van de westerse wereld. Kortom, men ging dieper nadenken en alles beredeneren. Men kreeg kennis van bepaalde zaken en was ook op zoek naar deze kennis. Men streefde naar vooruitgang.

Het bepalen van het begripNou, verlichting is in alle opzichten duidelijk als het gaat om de eerste betekenis. Het gaat om het werkwoord verlichten (Zelf spreek ik liever over belichten, dit betrekt het natuurlijke licht er ook bij.) van een object zodat het zichtbaar is. Zoals eerder gelezen is het ook te gebruiken als zelfstandig naamwoord. Hierbij draait het om het object wat verlicht. Een lamp of een kampvuur. Verlichting is hierbij alleen kunstmatig, dus de zon biedt belichting, maar geen verlichting. Ook al vind ik dit maar raar…

Bij nummer drie (wat, nummer drie? Ja ik draai ze even om.) draait het natuurlijk om een opluchting. De verlichting van een probleem. Misschien soms zelfs wel letterlijk als het probleem je arm is die geamputeerd moet worden door de beet van een giftig dier. Dan wordt je letterlijk lichter en zal het vast een verademing zijn als het niet meer pijn doet. Nee, daar wil ik niet over nadenken.

In de tweede betekenis is het al complexer. Het draait hierbij niet om een concreet, maar een abstract begrip. Verlichting van de geest. Het streven naar vooruitgang in allerlei verschillende contexten. Hierbij kan men denken aan de eerder genoemde onderwerpen. Politiek, wetenschap, de economie, de cultuur, de opvoeding en de religie van de westerse wereld. Natuurlijk is dit vrij ver dus is de verlichting misschien niet dichterbij te zoeken? Verlichting koppel ik sterk aan vooruitgang, en voor mij kan vooruitgang vrij basaal zijn. 1+1=2, en dat zal het ook blijven ook. Zelfs het aan elkaar koppelen van de simpelste feiten is van vitaal belang. Zonder basis ben je namelijk nergens. Laten we dit begrip als uitgangspunt voor de tekst nemen. Het is namelijk interessanter dan het zelfstandig naamwoord verlichting. Vanaf nu schrijf ik in het donker verder, eens kijken of ik zelf verlicht kan raken. *Klik*

Waar is verlichting op gebaseerd?Welke fundamentele filosofische principes liggen er aan ten grondslag? Dat is een pittige kluif. Als ik de letterlijke vraag pak die dikgedrukt is, dan denk ik dat men behoefte had aan verlichting in die periode. Maar graag wil ik de historische context achterwege laten en het naar het heden trekken. Heeft men niet gewoon altijd een behoefte aan verlichting/vooruitgang? Men streeft naar het sublieme en wil het beste van het beste. Dit wordt soms zelfs nagestreefd ten nadele van anderen. Het beste om te doen, is een statement te maken.

“Men wil de beste zijn. Boven aan de voedselketen, met het meeste eigendommen. Gillend en op de borst kloppend als een zilverrug gorilla. Het liefst nog een extra groot exemplaar ook.”

Wow. Wat een uitspraak. De beste? En dan de tegenstrijdigheid van een animalistische zilverrug gorilla gepaard met kennis? Hoe kan je dit in hemelsnaam zeggen! Ik bedoelde natuurlijk een oerdrift. Men wil nou eenmaal de beste zijn en uitblinken. Hierbij is kennis natuurlijk een punt waarin men kan uitblinken. Soms kan men alleen doordraven in die kennis en eigenlijk dus maar basale, soms zelfs bijna banale kennis hebben over onderwerpen. Dit leid voor mij tot onmondigheid. Het beheersen van een verbrede vorm van kennis. Over veel verschillende soorten onderwerpen, maar eigenlijk weet je niet zo veel over 1 onderwerp. Dit is voor mij dus een minder positieve vorm van kennis, omdat het alleen spectaculair is als je een gesprek aan gaat met iemand in de kroeg. Maar spectaculair, dat ben je dan zeker..

Spectaculariteit en onmondigheid. De zoektocht naar spectaculariteit, dat is iets waar men zeker op zoek naar is de laatste jaren. Snelle, esthetisch opervlakkige ervaringen. Waar eigenlijk geen kennis voor nodig is. Maar veroorzaakt dit eigenlijk wel onmondigheid? In mijn ogen wel. In mijn ogen is onmondigheid juist ontstaan door de verlichting. Ja, dat meen ik echt. Laten we nog eens kijken naar wat die verlichting precies was in zijn historische context;

“Verlichting van de geest. Het streven naar vooruitgang in allerlei verschillende contexten.”

Zijn wij niet aan het einde van verlichting? Zeker, er wordt nog steeds onderzoek verricht op verschillende gebieden. Zeer grote en belangrijke onderzoeken, begrijp mij niet verkeerd maar hoe bereikbaar is dit voor de mens die geen kennis heeft van die zaken? 1+1=2, dat begrijpt iedereen. Maar de wortel van 144 weten al weer minder mensen. En tot hoever kan men pi opnoemen tot na de komma? Dat is al weer een stapje verder. Gelukkig hebben we hier internet voor! Dit is een technologische ontwikkeling die voor mij ook bijstaat in de onmondigheid van de mensheid. Je hoeft veel minder diepere kennis te hebben, want het oppervlakkige staat toch op internet. Google maar eens lasagne, en BAM! 0.2 seconden later heb je 16 miljoen resultaten. Er is niet altijd meer diepere kennis nodig om te leven. Dit beweegt mensen niet meer en hierdoor neigen wij terug naar basale kennis. Deze is namelijk overal te vinden. Omdat meerdere mensen natuurlijk wel eens lasagne gegoogled hebben, krijgen natuurlijk meerdere mensen hetzelde recept. Gebrainwashed door het internet volgt iedereen zeer stapsgewijs het recept en staat niks meer open voor vrije interpretatie. Hierdoor krijg je onmondigheid. Het volgen van degene die het recept online heeft gezet. Hij heeft namelijk de keuze gemaakt om iets online te zetten wat schijnbaar erg aan slaat. Maar wie zegt zijn recept het beste is? Omdat hij natuurlijk het meest spectaculaire recept heeft.

Wees nou eerlijk. Dat ziet er toch fenomenaal uit. Ik krijg er echt honger van. Ik ruik het zelfs al bijna!Men wordt gefopt door zijn eigen zintuigen. Bijna misbruikt. De tuin om geleid. Mijn mening is dat men zichzelf los moet rukken van sociaal gevormde beelden die leiden tot die oerdriften. Ja, daar heb je ze weer! Het meest spectaculaire zal je altijd het meeste interesseren omdat het visuele prikkels geeft. Wat je het meeste prikkelt, spreekt je ook het meeste aan en blijft je het beste bij.

Dit brengt ons weer terug bij de ziilverrug gorilla. Gedreven door zijn oerdrift om de beste te zijn, heeft hij natuurlijk ook honger. Nu eet een zilverrug gorilla veel fruit dus ook hij wordt geprikkeld door deze kleurrijke vormen.

Het DNADus, de verlichte maatschappij heeft zichzelf ontwikkelt tot simpele, korte esthetische vormen waarin men op zoek is naar snel resultaat, wat er spectaculair uit ziet. Hoe kunnen wij dit doorbreken? Ik denk dat wij niet op zoek moeten gaan naar iets wat ons zou kunnen veranderen. Wij zijn nou eenmaal zo. Wat wij kunnen doen is goed naar ons zelf kijken. De oplossing ligt namelijk al dicht bij ons, diep verborgen in ons dna als stelletje zilverrug gorillas vechtend om de plek van het alfa mannetje. Gorillas zijn namelijk ook ontzettend inventief, en deze kern moeten wij zeker behouden. De bedoeling is alleen dat wij niet lui worden. Er moet actie ondernomen worden en afscheid genomen worden van de consumptie en snelle spectaculariteit als cultuur. Dat is veel gezonder en dat zit ook in ons. Wij zijn te ver doorgedraven in onze drang om het ons zelf makkelijker te maken dat we onszelf verloren zijn. In de meest letterlijke zin zijn we onze haren kwijt geraakt. Maar niet allemaal. Laten we dat laatste beetje haar op ons hoofd in ere houden en de verlichting in ere herstellen. Misschien moeten we wat borsthaar groeien.

UUUGHHH!