Verbindende concepten Basishouding met tekening...waarderend onderzoeken: door te focussen op wat...
4
Uit: Inspiratieverslag van de lerende netwerken Kleine kinderen, grote kansen. Hefbomen naar rijke kansen. De leraar én lerarenopleider maken het verschil. Verbindende concepten Basishouding Waarderende grondhouding Wanneer je vele aspecten uit de 7 hefbomen samenbrengt, kom je als vanzelf op een beeld van hoe een professionele basishouding voor een begeleider van kinderen eruit ziet: welbevinden en betrokkenheid creëren, rijke taal aanbieden, loskomen van al te snelle corrigerende tussenkomsten, positief inspelen op wat zich aandient, impulsen geven om te onderzoeken en te verdiepen, enz. Werken aan kwaliteitsvolle interacties, bijvoorbeeld, veronderstelt een basishouding van flexibiliteit, leren-van-elkaar en dialoog/samenwerking. Die basishouding heeft ook een team-inslag: een goede dialoog en samenwerking onder begeleiders, een stimulerend, ondersteunend en inclusief beleid, een gevoel van mede- eigenaarschap van een visie of het proces, ouders een plaats bieden op school, constructief omgaan met meertaligheid, … Volgens Aelterman 1 zijn de kenmerken van een relationele gerichtheid van professionals: echtheid, aanvaarding, ruimdenkendheid, luisterbereid, empathie en respect, de ontwikkeling van een open houding, respect en een tolerante visie op ‘anders zijn’. 1 “Aandacht voor gelijke onderwijskansen in het beroepsprofiel en de basiscompetenties voor leraren”. Aelterman, A., in School en Samenleving (16), p. 67-90. Geciteerd in “Kleine Kinderen, Grote Kansen. Hoe kleuterleerkrachten leren omgaan met armoede en ongelijkheid”, Roose, I., Pulinx, R., Van Avermaet, P., Steunpunt Diversiteit en Leren (UGent). KBS, 2014, p. 50.
Transcript of Verbindende concepten Basishouding met tekening...waarderend onderzoeken: door te focussen op wat...
Uit:InspiratieverslagvandelerendenetwerkenKleinekinderen,grotekansen.Hefbomennaarrijkekansen.Deleraarénlerarenopleidermakenhetverschil.
Verbindendeconcepten
Basishouding
Waarderendegrondhouding
Wanneerjeveleaspectenuitde7hefbomensamenbrengt,komjealsvanzelfopeenbeeldvanhoeeenprofessionelebasishoudingvooreenbegeleidervankindereneruitziet:welbevindenenbetrokkenheidcreëren,rijketaalaanbieden,loskomenvanaltesnellecorrigerendetussenkomsten,positiefinspelenopwatzichaandient,impulsengevenomteonderzoekenenteverdiepen,enz.Werkenaankwaliteitsvolleinteracties,bijvoorbeeld,veronderstelteenbasishoudingvanflexibiliteit,leren-van-elkaarendialoog/samenwerking.
Diebasishoudingheeftookeenteam-inslag:eengoededialoogensamenwerkingonderbegeleiders,eenstimulerend,ondersteunendeninclusiefbeleid,eengevoelvanmede-eigenaarschapvaneenvisieofhetproces,ouderseenplaatsbiedenopschool,constructiefomgaanmetmeertaligheid,…VolgensAelterman1zijndekenmerkenvaneenrelationelegerichtheidvanprofessionals:echtheid,aanvaarding,ruimdenkendheid,luisterbereid,empathieenrespect,deontwikkelingvaneenopenhouding,respecteneentolerantevisieop‘anderszijn’.
1“Aandachtvoorgelijkeonderwijskanseninhetberoepsprofielendebasiscompetentiesvoorleraren”.Aelterman,A.,inSchoolenSamenleving(16),p.67-90.Geciteerdin“KleineKinderen,GroteKansen.Hoekleuterleerkrachtenlerenomgaanmetarmoedeenongelijkheid”,Roose,I.,Pulinx,R.,VanAvermaet,P.,SteunpuntDiversiteitenLeren(UGent).KBS,2014,p.50.
Uit:InspiratieverslagvandelerendenetwerkenKleinekinderen,grotekansen.Hefbomennaarrijkekansen.Deleraarénlerarenopleidermakenhetverschil.
Tegelijkwetenweuitonderzoekdatereenlinkistussendeeengoedesamenwerkingineenschoolteamenhetgeloofdatzijhetverschilkunnenmakenvoorkinderen.Watuiteraardcruciaalisvoordeschoolloopbaanvankwetsbarekinderen.Wanneereenteamhetonderlingeensisovereenvisieendedoelen,zorgtditvoorgoedeonderwijsuitkomstenvoordeleerlingen2.
IndeLerendeNetwerkenkwamgeregelddebemerkingdatweafmoetenvandenadrukopeendeficit-benaderingvanleerlingen:labels,problemen,stoornissen,watze‘nogniet’kunnen,…Eenoplossingsgerichteenwaarderendeaanpakverdientmeeraandacht:optimaalinzettenengebruikmakenvaniederstalenteneninteresses.
Dewaarderendebenaderingmaaktophefvanuitdeonderzoeksmethode‘AppreciativeInquiry’,waarderendonderzoeken:doortefocussenopwatkinderenenvolwassenendoenalszeophunbestzijn,komtereenpakenergie,zelfvertrouwenenengagementvrij.Ookdegrowthmindset-theorievanCarolDweck3ligtindezelijn.Growthmindset–integenstellingtoteenfixedmindset–focustopgroei,ophetproces.Kinderenenvolwassenenontwikkelenbestzo’nmindsetwillenzijoptimaallevenslangleren.
LudoHeylen,onderzoekerbijCEGO,brachttijdenshetLerendNetwerk4volgendeslidemeediehetverschilduidelijkvoorstelt:
2“Onderwijseffectiviteit:overzichtvanonderzoeksliteratuurbinneneenevoluerenddomein”.In“Maaktdeschooleenverschil”,DeFraine,B.,e.a.,2004.Geciteerdinidem,p.51(opp.65vanditboekjevindjeeenoverzichtvancompetentiesvooreenbasishouding).3CarolS.DweckisprofessorpsychologieaandeAmerikaanseStanford-universiteit.4LerendNetwerk,28september2017
Uit:InspiratieverslagvandelerendenetwerkenKleinekinderen,grotekansen.Hefbomennaarrijkekansen.Deleraarénlerarenopleidermakenhetverschil.
Eengrowthmindsetofeenwaarderendegrondhoudingstaatnietgelijkmethetontkennenvanhetlichtvandezon:signalen(zichtbareenminder-zichtbare)herkennenvankwetsbare(thuis)situatiesofarmoedeblijftbelangrijk.Defocusverschuiftevenwelalsjedemultiperspectiviteitinkinderenziet,depotenties,talenten,krachten,…Watopzijnbeurtdanweerlinkenheeftmeteengoedeobservatiealsbasishouding:watgebeurterindeklas,opdespeelplaats,tijdensovergangsmomenten,…Waarderendeof‘groene’taal
Waarderendenoplossingsgerichtcommunicerenenbegeleidenheeftditotaalnodigalskrachtiginstrument.Taalspeeltimmerseensleutelrolinveranderprocessen.Deideeënenpraktijkvanuit‘GeweldlozeCommunicatie’5zijnalenkeledecenniagekend,maarvragenookvandaagnogaandacht.
OphetLerendNetwerkvan23maart2017brachtChristopheVansteeland,pedagogischbegeleiderbijhetOVSG,enkelebeschouwingenbinnenoverhetbelangvantaalalsmiddelomdewaarderendebasishoudingterealiseren,zowelnaardeleerlingentoealsinhetbrederecoachenenbegeleiden6.Eenwaarderendenauthentiektaalgebruikhaaltimmershetbesteindemensennaarboven,geeft
5TipvanLerendNetwerk-lidLievenVercauteren(docentAP-hogeschool):zie'Deveiligeklas',SuraHartenVictoriaKindle-Hodson;'DeGirafendejakhalsinons',JustineMol;websiteai-opener.nl6Vansteelandvondhiervoorinspiratiein“Oplossingsgerichtcoachen”,InsooKimBergenPeterSzabó,uitg.Thema,2015
Uit:InspiratieverslagvandelerendenetwerkenKleinekinderen,grotekansen.Hefbomennaarrijkekansen.Deleraarénlerarenopleidermakenhetverschil.
zelfvertrouwenenzinaanlerenden.Tegenoverhetprobleemgerichte‘rode’taalgebruikplaatstVansteeland‘groenetaal’:“Wesprekendaneerderover‘uitdagingen’en‘leerkansen’inplaatsvan‘problemen’.Uitonzepedagogischbegeleidingswerkblijktdatdit,alsditcontinu,voortdurendenconsequentdoet,zijneffectheeftenaanstekelijkwerkt.”VansteelandverweesinhetLerendNetwerkooknaarderesultatenvanhetpIEO-project7(projectInnoverenenExcellereninOnderwijs)waarhijalscoachwasingezet.Inditprojectwerdenenkelebasisscholendriejaarintensbegeleidnaareenduurzameschoolontwikkeling.Ookinditprojectwerddewaarderendegrondhoudingenhetwaarderendtaalgebruikcentraalgesteld.Eénvandelinkendiewemetdehefboom‘RijkeTaal’(zie‘KwaliteitsvolleInteracties’kunnenmaken,ishetaanwendenvanopenvragen:
“Naasteenwaarderendegrondhoudingkomtdewaarderendeofgroenetaalheelsterktotuitingindemanierwaaropvragengesteldworden.‘Groene’vragenbevorderenimmersdeconnectietussenmensenenzorgendatergekekenwordtnaarmogelijkhedenengroeikansen.”
HetpIEO-projectwasgebaseerdopdeconceptenvanhetsociaal-constructionisme8.Eénvandekernideeënisdatwetaalnietalseeninstrumentmogenzien,waarmeewedewerkelijkheidbeschrijven,maaralsietswaarmeeweonzewerkelijkheidcreëren.Vansteeland:“Taalisbijuitstekeencommunicatiemiddelenmettaalbouwenwevoortdurend‘verhalen’diewemetanderendelen.Hetmaaktduseenverschilmetwelkewoordenwedezewerkelijkheidbeschrijven.”Hijgeeftvolgendetabelmee:ROOD GROENprobleemgericht oplossingsgerichtbelemmerend/weinigwaardering behulpzaam/waarderendpolariserend verbindendaannames hierennu,feiten‘hetluktnooit’ kansenzienoordelend mildenfoutvriendelijk
Groenetaalspreektoverkansen,mogelijkheden,hoop,vertrouwen,succes,uitdagingen,groei,oplossingen,…Doorgroenetaaltegebruikenwiljealsdocent/leerkracht/begeleider/coachstimulerenenlatengroeienwateralis,waarjemeervanwil.
7“Windkracht4.PIEO,Rijkeverhalenvoorduurzameschoolontwikkeling”,KBS,2015.Citaat:p.77.8Meerinfo:www.taosinstitute.net
