VAPRO magazine: Lol in je werk, het kan!

jaargang 10 nummer 6, december 2012

Hèt tijdschrift voor de operator en technisch vakman

Verder in dit nummer:

Massage op je werk

Koffie branden

Succes met 5S

Continu verbeteren

Denk na, vermijd een ramp

Lol in je werk, het kan!Doe de workshop ‘Boeien en binden’

Test je kennis met de

eindejaarsquiz

Hét tijdschrift voor de operator en technisch vakman, is een uitgave van de VAPRO groep.

VAPRO groepPostbus 240902490 AB Den HaagT 070 - 337 83 00F 070 - 320 51 86E [email protected] www.vapro.nl

RedactieHerbert Boland, Hanneke van Gaans, Marvin Moentadj, Kees Noort, Marion Reerds, Marjolein Veeninga, Sonja van Venrooij.

VormgevingBeeldvorm, Pijnacker

Foto omslagLourens Smak

DrukkerijVeldwijk-Van Loon Grafische bedrijven

Verschijning6 keer per jaar

VerspreidingDit tijdschrift wordt gratis verspreid onder leden van het Platform voor Operators, operators (in opleiding), leidinggevenden in de pro-ductie, praktijkbegeleiders en -opleiders en verantwoordelij-ken voor opleidingen binnen bedrijven in de (proces-)indus-trie. Wie kan aantonen tot de doelgroep te behoren kan zich als abonnee aanmelden via [email protected].

AdvertentiesMooijman Marketing & SalesT 070 - 323 40 70E [email protected]

AdreswijzigingenAdreswijzigingen kunnen onder vermelding van onder-werp (adreswijziging VAPRO) via e-mail([email protected]) worden doorgegeven.

ProductieBeatrijs Media GroepT 076 - 530 90 31E [email protected]

ISSN 1878-8033

© Copyright 2012Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overge-nomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie van VAPRO is een onafhankelijk opererend orgaan. Meningen en opinies in het blad geven niet noodzakelijkerwijs de standpunten weer van de bestuurlijke organisaties vertegenwoordigd in de VAPRO groep noch die van de redactie.

Wat kan massage voor je doen? Masseren helpt je te ontspannen zodat je makkelijker in slaap komt. Wist je dat je ook op je werk kan worden gemasseerd in het kader van een Arboplan van je werkgever? Om stress weg te werken en pijn te bestrijden.

Proces in het zonnetje Zo brand je koffieICS levert koffiebonen en gemalen koffie voor horeca en winkel. Wij volgen het proces van lossen van de boontjes tot aan de kilopakken voor La Place. Mooi om te zien en lekker om te ruiken.

Lol in je werk, het kan!Voor je bedrijf is het een hele klus om jou en je collega’s tot je pensioen gemotiveerd en productief te houden. VAPRO helpt daarbij met een reeks workshops onder de naam “boeien en binden”.

Iedere dag een betere soepzak LPF Flexible Packaging maakt verpakkingsproducten van hoogwaardige kwaliteit zoals soepzakken. Om marktleider te blijven omarmt het bedrijf het first time right-principe. Maar hoe krijgt ze dat voor elkaar?

De grote VAPRO eindejaarsquizHoe goed zit jij nog in je theorie? Test het met onze jaarlijkse quiz. Nog leuker: doe een competitie met je collega’s.

Inhoud

10

14

16

23

18

vapro nummer 6 december 2012 3

Succesvol aan de slag met 5SEen constante en hoge kwaliteit van produceren,

op een veilige wijze, dat is wat we allemaal willen. Denk je dat er bij jouw bedrijf nog wat te winnen is, dan denk je 5S.

Column

Lol in je werkIedereen heeft een bepaalde manier om met zijn werk om te gaan. De een ondergaat het, maakt zich nergens druk over en ziet wel, zolang de taak maar goed gebeurt. De ander is actief, kijkt naar wat beter kan, windt zich op als daar reden voor is.

Los van je karakter verandert je houding ook naarmate je ouder wordt of langer op een bepaalde plek zit. Sommigen komen helaas vast te zitten. Ze hebben er geen plezier meer in. Misschien herken je dat wel van anderen, of van jezelf.

De reden dat dit gebeurt ligt zowel aan jezelf als aan je werk-gever. Zowel jij als je werkgever kunnen er wat aan doen. En moeten er ook wat aan doen. Want ontevreden of ongeluk-kige collega’s doen hun werk meestal niet goed genoeg. En daar lijdt het hele team onder.

Voor je bedrijf is het nog een hele klus om jou en je collega’s tot je 67ste enthousiast, gemotiveerd en productief te hou-den. VAPRO komt die opgave overal tegen bij bedrijven en wil de helpende hand bieden.

In dit nummer van VAPRO Magazine vind je een artikel waarin we uitleggen hoe we dat doen. Met een reeks work-shops kan een groep medewerkers, samen met de werk-gever, aan de slag gaan om te ontdekken welke wensen er bij collega’s leven en hoe een werkgever kan helpen deze wensen te vervullen.

Dat kan zijn op terrein van taakinhoud, variatie, studie, andere werktijden, meer zelfstandigheid, you name it. Tijdens de workshops is er een open sfeer. Er kan over van alles worden gesproken, ook over gevoelige zaken. De kern van de workshops is dat we je voortdurend wijzen op je eigen verantwoordelijkheid en je mogelijkheden.

In plaats van je tijd uitzitten neem je zelf weer initiatief. Mop-peren maakt plaats voor nieuwe energie. Wie wil dat niet?

De redactie

En verder4 Nieuws

9 Training in the spotlight

21 En de voetbal is voor... Provimi

26 Antwoorden quiz

27 Trainingskalender

28 Puzzel en raadplaat

12

Een ramp stemt tot nadenken en googlenBij Chemiepack lag de verantwoor-delijkheid dan wel bij de directie, dat ontslaat jou als operator of teamleider zeker niet van nadenken en verstandig handelen.

24

4 vapro nummer 6 december 2012

• Piping Design 1 & 2

• Pipe Stress Analysis & Pipe Support

• Ontwerp/Berekening Drukbelaste Componenten

• Corrosie-arm Ontwerpen

• Workshop P.E.D.

• Stroming/Transport in Leidingen

• Piping & Mechanical Engineering 1

• Keuze & Selectie van Afsluiters

• Polymeer Extrusietechnologie prof.dr.ir. Leon Janssen, RuG Informatie: Ed van der Linde 06 – 2011 5926, 050 – 316 2626, [email protected]

Nieuws

Dow Benelux wint Femme Tech Award 2012Iedereen is er sterk van doordrongen dat er veel te weinig meisjes en vrouwen voor technische beroe-pen kiezen. Hoogste tijd dat er wat verandert, ook in de procesindustrie. Meer ‘technische vrouwen’, dat is wat het initiatief Femme Tech wil bereiken.

Dow Benelux in Terneuzen is al flink bezig om meer vrouwen in het bedrijf te krijgen en deze ook te behouden. Dat gaat zo goed dat het bedrijf er de Femme Tech Award 2012 voor succesvol werven, boeien en binden in de procesindustrie mee in de wacht sleepte. De jury meent dat Dow Benelux in een uitgesproken mannenwereld veel weet te bereiken op het gebied van diver-siteit.

Els Van De Velde, Production Leader bij Dow Benelux is er heel trots op: “Dow wil een werkplek creëren waar iedereen wordt opgenomen in de groep, waar iedereen optimaal presteert en waar bijdragen van medewerkers wor-den gewaardeerd, ongeacht verschillen in cultuur, afkomst, geslacht of taal. Een belangrijke doelstelling is het verho-gen van het aantal van vrouwen in alle lagen van de organisatie. Daar komt veel bij kijken, waaron-der goede arbeidsvoorwaarden, zoals de mogelijk-heid om parttime te werken, thuis te werken, dual career en flexibele werkuren.”

Van de Velde zegt dat het heel goed werkt dat de vrouwen de ambassadeurs zijn van het werk dat ze doen. “Veel vrouwen zetten zichzelf in en acteren zowel binnen als buiten het bedrijf als rolmodel. Het is geen enkel probleem om vrouwen te vinden die met plezier meehelpen Girlsday te organiseren of die naar scholen gaan om hun ervaringen te delen en te tonen hoe leuk techniek is. Dit werkt aanstekelijk, zowel buiten als binnen het bedrijf.”


Femme Tech is een initiatief van TechniekTalent.nu, een samenwer-kingsverband van bedrijven, scho-len en opleidingsfondsen. Namens de procesindustrie zijn OVP en VAPRO er nauw bij betrokken. Er is

moderne machines, gereedschap, materialen, systemen en nieuwe technieken om de olie- en gas-productie te verhogen. Chevron vraagt meer dan ooit om opera-tors met de benodigde kennis van verschillende technologieën en systemen. Daarnaast moeten ze natuurlijk beschikken over kennis van persoonlijke en operationele veiligheid en bescherming van omgeving en milieu.Operators met ambitie om door te groeien kunnen bijvoorbeeld Lead Operator of Offshore Installation Manager, leidinggevende van een platform. worden. De Chevron-organisatie is groot, er zijn veel kansen. VAPRO helpt ze deze kan-sen te benutten. Voor vragen over het Chevron project kunt u contact opnemen met Hanneke van Gaans via [email protected] of 06 222 66 903. ■

Onderhoud uitgesteldHelaas maar waar: door de reces-sie stellen veel bedrijven onder-houd uit. In de procesindustrie schuift bijna zeventig procent van de bedrijven investeringen in onderhoud voor zich uit. Dat zegt het ING Economisch Bureau, dat hiervoor een enquête van de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVDO) heeft bestudeerd. Met name in de vastgoedsector en de proces-industrie worden investeringen uitgesteld, zo ontdekte men in de cijfers.Wel is het zo dat in de procesin-dustrie niet zozeer wordt bezui-nigd op onderhoud, maar meer op modificaties van machines. Onderhoudsbedrijven kwalifice-ren modificaties vaak als onder-houd.Het onderzoek zegt niet of er door uitstel van onderhoud risicovolle situaties bij procesbedrijven ont-taan. De onderzochte bedrijven zeggen bijna allemaal dat uit-stel van onderhoud in een later stadium leidt tot extra kosten. Goedkoop is duurkoop dus.

Zie jij dit ook in jouw bedrijf? Stuur ons je reactie via [email protected]. ■

Halve en kwart marathon EgmondInschrijven voor de PWN Egmond Halve Marathon kan niet meer. Maar aanmoedigen natuurlijk wel! Kom op 13 januari naar de loop-klassieker in Egmond en schreeuw de VAPRO-lopers naar de finish. Het wordt weer een mooi sportevenement met een parcours over het strand en door het Noordhollands Duinreser-vaat. We zien je daar in het nieuwe jaar! ■

Tot voor kort werkte Chevron met een aantal ROC’s verspreid in het land, afhankelijk van waar de betrokken operators wonen. Door het schema van twee weken op en twee weken af was de studie moeilijk te plannen.Studenten volgen bij VAPRO de studie zowel op zee als op de wal in de privé-uren. De lessen zijn klassikaal of één op één les met persoonlijke begeleiding op afstand. Het is veel gemakkelijker te combineren met het werk-schema en flexibeler in te delen.VAPRO maakt de operatoroplei-ding bedrijfsspecifiek door middel van de werkplekanalyse, die na bezoek van een inhoudelijk speci-alist aan een productieplatform is opgesteld. Op deze wijze kan een geslaagde kandidaat dus zowel een erkend mbo-diploma als een VAPRO branchediploma halen.Er wordt op platforms steeds meer gebruik gemaakt van

VAPRO leidt Chevron-operators opVAPRO gaat de zee op! Voor Chevron Exploration and Production Netherlands gaan we operators op de boorplatforms opleiden. Chevron krijgt de garantie van een constant en hoog niveau van opleiden.

een speciaal tijdschrift en in novem-ber werd er een dag georganiseerd voor technische vakvrouwen en p&o functionarissen. Meer infor-matie krijg je via Mariska van de Mortel, [email protected]. ■

Van eendaagse training tot volledige branche-erkende opleiding, VAPRO College ondersteunt de professionali-sering van operators en technici in de industrie. Voor iedereen die specifieke (technische) onderwerpen wil uitdie-pen of vaardigheden wil trainen biedt VAPRO College een gevarieerd aanbod aan trainingen, branche-opleidingen, coaching en seminars.

Onderstaand treft u een overzicht van het opleidings- en trainingsaanbod. Wilt u meer weten over het aanbod van VAPRO College? Bekijk dan de informatie op VAPRO-College.nl of bel met de klantenservice op 070-3011086.

TRAININGEN

1. Vaktechnische trainingen

• Basis Procesbeheersing• Meet- & Regeltechniek en Besturingstechniek • Verdieping Procesbeheersing• Destilleren in de praktijk• Warmtewisselen• Een verdieping• Transport van vloeistoffen (pomptechniek)• Waterzuivering in de procesindustrie• Processchema’s voor operators

2. Onderhoud

• Dynamic Reliability-Centred Maintenance (dRCM)

• Eerstelijns storingzoeken

3. Branche-opleidingen

Rubber- en kunsstofindustrie (SORK)• Extruderen I (EX I)• Extruderen II (EX II)• Extruderen III (EX III)• Spuitgieten I (SPG I)• Spuitgieten II (SPG II)• Spuitgieten III (SPG III)• Composietverwerker I (CVW I)• Composietverwerker II (CVW II)• Composietverwerker III (CVW III)

Verf- en drukinktindustrie• Verfvakman (VVVF Verfvakman)• Kleurmaken

Voedselveiligheid:

• Praktische Voedselveiligheid HACCP incompany voor operators

• Praktische Voedselveiligheid HACCP voor leidinggevenden

Energie opleidingen (REWIC)

• Onderhoudstechnicus in centrales• Werktuigkundige in centrales A• Hoofdwerktuigkundige in centrales• Schakelpakket A

4. DuurzaamheidVeiligheid, gezondheid en milieu

• Veiligheid, gezondheid en milieu• VAPRO-Praktijkcertificaat Veilig werken• VAPRO-VVI Basis procesindustrie/laboratorium• VAPRO-VVI VOL procesindustrie/laboratorium• Master Class GHS/CLP• Workshop update gevaarlijke stoffen (GHS/CLP)

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

• MVO in de praktijk

Kwaliteitsmanagement

• ISO Managementsystemen• Interne Audits

5. Productie- en procesoptimalisatie

• Introductie Total Productive • Manufacturing (TPM) • Implementatie van 5-S• Implementatie van SMED• Continue verbeteren (Kaizen)

6. Communicatie en leidinggeven

• Didactische vaardigheden voor praktijkopleiders • Leidinggevende en coachende vaardigheden• Functioneringsgesprekken voeren• Time management• Leergang opleidingsmanagement• Leergang operationeel management &

persoonlijk leiderschap

OPLEIDINGEN

1. Beroepsopleidingen

• VAPRO Basisoperator• VAPRO A • VAPRO B• VAPRO C• VAPRO D • Branchespecifieke uitstroom• Instroom certificaat industrie

2. Begeleiden, beoordelen en examineren

• Trainingen eindtermengericht onderwijs • Mentoren en examinatoren• Bedrijfsbegeleider en -beoordelaar

niveau BO, A en B • Bedrijfsbeoordelaar en -examinator

niveau BO, A en B • Bedrijfsbegeleider, -beoordelaar en -examinator

Niveau C• Bedrijfsexaminator (schakelcursus)

niveau BO, A en B• Terugkomdag examinatoren

TRAININGEN & OPLEIDINGEN

VAPRO COLLEGE

20112012

Vraag de studiegids aan op VAPRO-College.nl

Opleidingen & trainingen voor operators en technici


“Dit is het verhaal van Orpav,

een kleine dappere operator.

Iedere dag gaat Orpav naar

zijn werk. Hij werkt in een heel

geheime fabriek. In die fabriek

maken ze dromen. Kan dat dan,

dromen maken? Orpav kan het.

Dromen over wat je later kan

worden bijvoorbeeld. Met een

hele grote machine. Uit die

machine komen glazen potjes.

Als je goed kijkt zie je in zo’n

potje een droom. Speciaal voor

kinderen die nooit eens een

droom hebben.”

Wij vragen ons af wat de tweejarige dochter van Danny van Vliet hier zo boeit. Niks swipen over een touch screen, gewoon old skool bladeren in de nieuwste editie van VAPRO. Voor oud en jong, zo zien we dat graag!

vacatureprocesoperator.nl

Alléén voor procesoperators!Chemie

Farmacie

Levensmiddelen

Olie en gas

Ben je op zoek naar een nieuwe baan als procesoperator? vacatureprocesoperator.nl wijst je de weg! Alle vacatures bij elkaar, handig en overzichtelijk.

Alléén voor procesoperators!

Jong geleerd

Win de unieke VAPRO kalender 2013!


VAPRO heeft voor 2013 een hilarische kalender gemaakt. De kalender staat

boordevol sketches van praktijksitua-ties. Je herkent er vast een aantal...

Win de kalender door de VAPRO Facebook pagina te ‘liken’. De eerste twintig reacties

ontvangen de kalender thuis.■

Middelbare Veiligheidskunde en Middelbare ArbeidshygiëneDit kan nu bij PHOV!

Stichting PHOV geeft al ruim 20 jaar de opleiding HVK en heeft

hiermee een stempel gedrukt op het vakgebied Veiligheidskunde.

Nu gaan we verder en delen onze kennis ook op MVK- en MAH-gebied.

Kies voor PHOV, dan kies je voor

• avondopleiding, dus geen verlies van werktijd

• boeiende combinatie van theorie en praktijk

• specialisatie Middelbare Arbeidshygiëne voor MVK’ers

• veel ervaring op veiligheidskundig gebied

De opleiding start op 4 maart 2013 in Utrecht.

De lestijden zijn van 18.00 - 21.15 uur.

Meer weten?Bel ons gerust op 030 231 82 12 of check onze website www.phov.nl

Nieuws

facebook.com/VAPROPlatform


In de training gaan we aan de slag met vragen als:

■ Waar moet ik rekening mee houden als ik communiceer met mijn medewerkers

■ Hoe ga ik om met bedrijfsbelangen en met persoonlijke belangen

■ Waarom is het niet handig om altijd dezelfde stijl van leidinggeven toe te passen

■ Hoe ga ik met mijn team om met veranderingen in de organisatie

■ Kan ik verantwoordelijkheden delegeren of moet ik alles controleren

■ Hoe combineer ik samenwerken met mijn medewerkers met aansturen van hen

■ Hoe ga ik om met conflicten in het team

■ Welke stappen kan ik zetten naar een gemotiveerd, goed werkend effectief team

■ Hoe kan ik bijdragen aan een objectieve beoordeling van mijn medewerkers.

Zelfinzicht en interactieAan het eind van de training heb je als meewerkend voorman of teamleider genoeg handvaten en tips meegekregen om je mede-werkers effectiever aan te sturen. Daarbij heb je aandacht gekregen voor het effect van je gedrag op anderen, ofwel een groter zelfin-zicht. Je kent de achtergronden van je handelen. Door te oefenen en de resultaten ervan samen te bespreken heb je je leidingge-vende vaardigheden sterk verbe-terd.Je leert het beste door te doen. Daarom is er tijdens de trainings-

dagen veel interactie. Je raakt je goed bewust van je eigen voor-keuren en ingesleten patronen. Een goed startpunt om van daaruit te veranderen en te verbeteren. Tussen de trainingsdagen krijg je uitdagende opdrachten waarmee je de leerstof verdiept.Maar omdat geen bedrijf hetzelfde is zal VAPRO vooraf eerst de doe-len, werkwijze en de onderwerpen van het traject, samen met je bedrijf opstellen. Dit gebeurt met de input van je leidinggevende en je collega deelnemers.

Voor wie?Deze training is voor jou, als team-leider of meewerkend voorman. Je geeft leiding aan productie-medewerkers. Jouw rol is bij te dragen aan een goede samenwer-king met andere afdelingen. Ook ben je contactpersoon tussen de productie en bedrijfsleiding. Het succes van de productie wordt voor een groot deel door jou bepaald. Dan is dit geknipt voor jou. ■

Ideaal voor meewerkend voormannen en teamleiders

Praktisch leidinggevenAls je beschikt over de juiste houding en een goed analytisch

inzicht, is de overstap naar een leidinggevende functie een

logisch vervolg. Maar vaak is leidinggeven voor een meewer-

kend voorman of teamleider niet vanzelfsprekend. In de dage-

lijkse hectiek van de productietargets valt het niet mee. Leiding

geven doet een groot beroep op vaardigheden als communice-

ren, organiseren, controleren, aansturen, delegeren en motive-

ren. VAPRO heeft sinds kort een training die je hierbij helpt.

Meer weten?Larissa Saparow (tel. 06 137 51 41, [email protected]) en Joost van Doorn (tel. 06 510 34 410, [email protected]) kunnen je alles over deze training vertellen.Of ga naar www.vapro-college.nl, voor informatie over deze en nog veel meer trainingen en opleidingen.

Training in de spotlight


Je draait ploegendienst en

worstelt regelmatig met slaap.

Je valt om als het niet moet

en kunt niet slapen als het wel

moet. Laat je je verrassen door

de kracht van je eigen bioritme

of kun je er goed op anticiperen

en mee omgaan? Twee uitgaven

geleden hebben we allerlei

feitjes over slaap voor je op een

rij gezet. Deze keer gaan we

kijken welke trucs er zijn om de

slaap te vatten. Heb je hier wel

eens aan gedacht: massage? We

praten met massagetherapeut

Ingrid de Jong. Ze heeft wat tips

voor je.

Slaap is essentieel voor je lijf en je hersens. Het is een proces waarbij je lichaam zichzelf repareert en weer oplaadt voor een nieuwe dag. Een chronisch slaaptekort is slecht voor de gezondheid. Het is dus zaak om voldoende slaap te krijgen, ook in onregelmatige- en nachtdiensten. Je wilt immers fit door het leven gaan en alert zijn als je aan de productielijn staat. Maar het valt niet altijd mee om de slaap te vatten.

BioritmeEr zijn allerlei redenen waarom je niet kunt slapen. Die hoeven niet

veel te maken te hebben met het feit dat je vroege diensten draait of regelmatig ‘s nachts werkt. Slecht slapen kan bijvoorbeeld komen door spanning en stress in werk of privé, of medicijngebruik. En als je bioritme is verstoord, door een verre reis naar, of door langere tijd ‘s nacht te werken, dan kun je daar niet met een won-dermiddel opeens van genezen zijn. De hormoonhuishouding van het lijf moet zichzelf herstellen. Je kunt daarbij wel een handje helpen.

WelbevindenIn dit artikel hebben we het over massage als hulpmiddel om gemakkelijker in slaap te vallen. Maar wat is massage eigenlijk? Massage is de praktijk van het toepassen van gestructureerde of ongestructureerde druk, span-ning, beweging, of trilling – met de hand of met mechanische hulp – op de zachte weefsels van het lichaam. Daaronder vallen huid, spieren, gewrichten en organen. Het doel is verhoging van eniger-lei aspect van het welbevinden van de gemasseerde. Dit kan met of zonder massageolie worden gedaan. Gewoonlijk lig je op een mat op de vloer of op een massa-getafel, soms in een stoel.

OntspannenTot zover de algemene beschrij-ving. Als we willen profiteren van het masseren om beter te slapen,

dan moet de massage zo worden uitgevoerd dat het ontspant.Een ontspanningsmassage is een massage met een kalmerende en rustgevende werking, biedt ont-spanning van de spieren, bevor-dert de doorbloeding en verbetert de stofwisseling. Bij een ontspan-ningsmassage wordt zachter en meer aan de bewustwording van het lichaam gewerkt. Het hoofd speelt daarbij een belangrijke rol. De ademhaling goed beheersen is ook belangrijk.

Groei en herstelDoor het ondergaan van een ontspannende massage wordt een bepaald deel van het zenuw-stelsel gestimuleerd dat verant-woordelijk is voor de regulatie van die processen die te maken hebben met rust, groei, herstel en spijsvertering. En dat is precies wat er in slaap gebeurt. Zo’n massage is diep en wordt rustig uitgevoerd. Je kunt het over het hele lichaam doen, van voetzool tot je kruin. Het nadeel is dat je dit niet bij jezelf kunt doen, je hebt er iemand voor nodig: een masseur of helpende partner, vriend of vriendin die er een beetje gevoel voor heeft.

VoetreflexologieDe een zweert bij een hoofd-, schouder- en nekmassage, de ander bij een volledige lichaams-massage, en de derde wil het liefst een voetmassage. Een voetmas-

Wat kan massage voor je doen?

Ontspannen, en dan slapen

Platform


sage is geënt op de al eeuwen-oude Chinese voetreflexologie. Door het bewerken van de reflex-punten op de voet, die in contact staan met organen en orgaansys-temen wordt het zelfherstellend vermogen van het lichaam gesti-muleerd. Als je dit rustig uitvoert zul je merken dat je snel een loom gevoel over je krijgt. Ook dit kun je eigenlijk niet zelf doen, dus kijk daarbij je partner maar eens lief aan.

Juiste tijdHet beste doe je een massage een uur voor je gaat slapen. Zorg voor een rustige omgeving met weinig prikkels, anders is het effect ook niet groot. Dus niet computeren of tv-kijken, geen cafeïne drin-

ken, geen of hooguit één glaasje alcohol.

AanrakenEr is nog een voordeel aan mas-sage. Het helpt tegen aanra-kingsarmoede: ook wel genaamd ‘tactiele ondervoeding’. In onze westerse maatschappij is de lichamelijke aanraking steeds zeldzamer. Toch is aanraking een biologische behoefte. Een tekort aan aanraking leidt op den duur tot slechtere kwaliteit van leven. In eerste instantie alleen emotioneel, op den duur zelfs lichamelijk. Dit is vooral nijpend bij ouderen die alleen zijn. Daarom zeggen we: masseren is gezond, hoe dan ook. En als je het verstandig doet, komt je er sneller mee in slaap en is het

voor de toch al slopende ploegen-dienst een extra hulpmiddel.

Massage op de werkvloerSteeds meer bedrijven zijn zich bewust van de positieve effecten van massage voor hun medewer-kers. Vaak is het in het Arboplan opgenomen dat je kosteloos gebruik kunt maken van massage op je werkplek. Dit kan in de vorm van een stoelmassage of je leert je zelf masseren door middel van een workshop. Je leidinggevende of P&O’er kan je meer vertellen over het Arboplan. Informatie over de mogelijkheden van stoelmas-sage en de workshop zelfmassage tref je op de website van Ingrid de Jong, www.massagepraktijkon-derhanden.nl. ■

Wat kan massage voor je doen?

Ontspannen, en dan slapen


Een constante en hoge kwaliteit

van produceren, op een veilige

wijze, dat is wat we allemaal

willen. Dat lukt alleen als je

goed georganiseerd bent.

Als productiebedrijf in zijn

geheel, en als operator op

jouw plek, aan de machine of

in de bedieningsruimte. Denk

je dat er op dat vlak nog wel

wat te winnen is, denk dan aan

5S. 5S is een methode om de

werkplek goed te organiseren.

Veel bedrijven zijn er mee bezig.

Consultant Michiel de Ruiter

geeft tekst en uitleg.

Een schone en goed georgani-seerde werkplek is essentieel. Je nek breken over neergekwakte pallets of een uur zoeken naar een stukje simpel gereedschap kan je dag behoorlijk verzieken. En dat werkt niet prettig en je bent niet productief.

Stel jezelf de vraag: hoe ziet mijn werkplek er op dit moment uit? Op een rommelige of chaotische werkplek gaat veel tijd verloren met zoeken naar onvindbare docu-menten, materialen of gereed-

schappen. Voorraden zijn ‘ineens’ op. Er is onnodig spanning tussen collega’s. Ga maar door.

Met behulp van 5S kun je je interne processen enorm verbete-ren. Uit de praktijk van VAPRO en uit audits blijkt dat bij bedrijven waar 5S succesvol is ingevoerd de resultaten in het productieproces enorm verbeteren.

Aantrekkelijke eenvoudLaten we eerst even kort 5S intro-duceren. De 5S-methode is een in Japan ontwikkelde aanpak. Hij is aantrekkelijk door zijn eenvoud. Bij de invoering doorlopen we vijf stappen: Scheiden, Schikken, Schoonmaken, Standaardiseren, Standhouden & Stimuleren.

Stap 1 ScheidenIn deze eerste stap maak je onder-scheid tussen de noodzakelijke en overbodige zaken op de werk-vloer. Wat overbodig is verwijder je van je werkplek. Dat kunnen onderdelen, gereedschappen, dos-siers of documenten zijn.

Stap 2 SchikkenIn deze stap krijgen alle materialen en gereedschappen die je nodig hebt een vaste, goed zichtbare plek, zodat alle gebruikers deze in één oogopslag kunnen zien, pak-

ken en terugleggen. Ontbreekt er iets, valt dat meteen op.

Stap 3 SchoonmakenDit is het letterlijk schoonmaken van je werkplek en je werkomge-ving. Hierbij bepaal je zelf per plek de doelstelling van het opruimen, dus hoever je er in gaat. Daarbij horen vanzelfsprekend ook de vervuilingsbronnen. Die moet je wegnemen waar het kan.

Stap 4 StandaardiserenVervolgens creëer je een standaard-procedure voor die zaken die perio-diek, bijvoorbeeld dagelijks, moeten worden uitgevoerd, zoals scheiden, schikken en schoonmaken. “Doe

Organiseer jezelf (en je bedrijf)

Succesvol met 5S aan de slag

Zo werkt dat!


alles wat je doet op de juiste wijze, altijd!” Door gestandaardiseerde procedures zijn verrassingen tot een minimum beperkt. Maak de procedures tot een vast onderdeel van het dagelijkse werk.

Stap 5 Standhouden & StimulerenTot nu toe was het vrij eenvoudig. Nu komt het lastigste: het stand-houden en stimuleren. Je borgt de eerdere stappen, ofwel je zorgt dat het niet in de versukkeling raakt. Niet verslappen en blijven volgen van de gestandaardiseerde proce-dures. Hiervoor maak je gebruik van hulpmiddelen zoals controle-lijsten of audits op orde en net-heid. De resultaten worden via de communicatieborden gepresen-teerd aan de organisatie en het team. Zo blijft iedereen scherp.

Het resultaat teltEen 5S-actie is geen doel op zich. Het gaat om het resultaat: een georganiseerde, schone en efficiënte werkplek. Dit is wat we winnen:

■ We zijn productiever ■ We hebben minder last van problemen en hebben informatie bij de hand

■ We halen gemakkelijker planningen

■ We werken op een veilige en dus betrouwbare werkomgeving.

Het starten met 5S betekent ook het doorgaan met 5S. Het houdt nooit op. Het vergt doorzet-tingsvermogen. We merken dat het opruimen en schoonmaken meestal goed lukt, maar om de werkplek vervolgens opgeruimd en schoon te houden is veel moei-lijker is. En dit wordt alleen maar lastiger wanneer het om werk-plekken gaat waar veel mensen gebruik van maken, zoals in een ploegendienst.

StappenplanVAPRO heeft voor de implemen-tatie van 5S een stappenplan ontwikkeld. VAPRO zorgt voor een trainer die ook het proces bege-leidt. De medewerkers komen daarbij zelf in actie en leren verbe-teringen te herkennen en te imple-menteren. De trainer/begeleider zet daarvoor een goede structuur op, begeleidt de uitvoering en helpt de borging in de organisatie.

StructuurDe 5S-methode is, zoals je al hebt gezien, een gestructureerd stappenplan voor het opzetten van een ‘Werkplekorganisatie en standaardisatie’. Zodra het start-schot is gegeven om met 5S te beginnen, gaan we de organisatie opzetten. Een team, bestaande uit medewerkers van de afdeling, gaat aan de slag. Het team wijst uit hun midden een kartrekker aan. Hij bewaakt de voortgang. Met je team bepaal je samen de doelen die je per 5S-stap wilt bereiken. Het is daarbij wel van groot belang dat het bedrijfsmanagement er achter staat en dat ook op alle mogelijk manieren laat blijken. Je wilt immers steun in de rug.

UitvoeringBepaal om te beginnen welke afdelingen met 5S aan de slag zullen gaan. Zorg ervoor dat elk afdeling een communicatiebord, een ‘verbeterbord’ krijgt. Via dat bord kun je op eenvoudige wijze met je team communiceren en de standaardisatie, de verbetervoor-stellen en de resultaten van al je inspanningen zichtbaar maken. Bespreek elke week op een vast tijdstip de acties en maak 5S tot een vast onderdeel van je dage-lijkse werkzaamheden. De kartrek-ker van het team neemt dat op zich. Op deze wijze blijft iedereen betrokken en kun je stappen maken.

BorgingDe kans dat het in stand houden van een georga-niseerde werkplek slaagt, is sterk afhankelijk van hoe je de standaarden hebt ontwikkeld voor het uitvoe-ren van processen en het organi-seren van de werkplek. Lastige of ingewikkelde standaarden helpen niet. Je zult snel ervaren dat mensen alternatieven zoeken die misschien minder goed werken of zelfs onveilig zijn. Dus zoek de balans. Standaardiseer, maar overdrijf niet.Voor een goede borging moet je periodiek audits uitvoeren. Dat kan de afdeling zelf doen of bijvoorbeeld de afdeling die zich met ISO bezig houdt. In zo’n audit controleer je het behaalde resultaat en stuur je bij als het resultaat afwijkt van de gezamen-lijk opgestelde doelen. Besef dat het proces altijd beter kan. En stel vast dat jouw team leert zichzelf continu te verbeteren.

Valkuil5S is een krachtige methode om verliezen op de werkplek weg te nemen en te voorkomen dat ze weer ontstaan. 5S is krachtig door de eenvoud van de methode en het gezamenlijke karakter. En dat is nu juist ook de valkuil waardoor de aandacht voor 5S makkelijk kan verslappen.Omdat daarmee alle inspanningen teniet gedaan kunnen worden, moet we extra alert zijn op die verslapping. Daarom wil ik er een heel artikel aan wijden, in het komende nummer. Stay tuned! ■

Om meer hierover te weten kan je met Michiel de Ruiter contact zoeken via [email protected] of tel. 06 – 23417404.


Van groen boontje tot kilopak koffieOp rondleiding bij ICS International, koffiebranders in Dordrecht

Robusta en Arabica: mooie namen van planten die rond de evenaar

groeien. Het zijn de leveranciers van kleine groene boontjes, bij ons

beter bekend in hun bruine, gebrande variant: koffie. ICS in Dordrecht

levert, naast een groot aantal instant producten voor koffieautomaten,

ook koffiebonen en gemalen koffie voor horeca en winkel. Wij volgen

het proces van lossen van de groene boontjes tot aan de pallet met

kilopakken bonen voor een van de ruim tweehonderd La Place locaties

in Nederland. Sieraden af, muts op, witte jas en veiligheidsschoenen

aan, daar gaan we met productiemanager Peter Vlasblom.

Lossen van een container. Steekproe-ven worden genomen om te controle-ren of de inhoud overeenkomt met de kwaliteit van het goedkeurmonster, dat eerder is verzonden uit het land van oorsprong. De bonen worden na een reinigingsstap in een van de 23 silo’s (met een totale capaciteit van 850 ton) opgeslagen.1

Drie melangeurs van ICS aan het werk. Ze bemonsteren elke container en vergelijken de inhoud met eerdere brandingen en het goedkeurmonster van bonen. Dit gebeurt door er op ‘grootmoeders wijze’ koffie van te zetten en deze te proeven. Het is net als met wijn: slurpen en spuwen. Een constante smaak en kwaliteit in het kopje, ongeacht waar de boon vandaan komt, dat is het doel.

In een menginstal-latie wordt met de

ruwe bonen een melange gemaakt, in een variërende batchgrootte van

220 tot 280 kg. Zowel de melange

als het branden bepalen in hoge mate smaak en

kwaliteit.

32

Proces in het zonnetje


Van groen boontje tot kilopak koffieOp rondleiding bij ICS International, koffiebranders in Dordrecht

Afhankelijk waarvoor de koffie bestemd is, espresso of filterkoffie, varieert de brandtijd. Het branden bestaat uit het circuleren van lucht van ongeveer 300 °C, waar de bonen al roterend en wervelend aan worden blootgesteld. Iedere batch kent een nauwkeurig bepaald brandprofiel. Met water wordt het brandproces gestopt.

Het afvullen van kilopak-ken met gebrande bonen.

De pakken hebben een versheidventiel. Bij het

branden ontstaat CO2, deze overdruk kan via het ventiel

ontsnappen, zonder dat er zuurstof in komt. Het pak

wordt begast met stik-stof en gecontroleerd op

gewicht. Zo blijft de inhoud vers.

Van iedere batch neemt de operator een monster, maalt deze en bepaalt de kleur met hulp van een fotospectro-meter.

4

6

5

Ieder pak heeft een lotnummer. Type dat in op de website van La Place en je ontdekt in welk land, ja

zelfs op welke plantage de boon is geoogst. ■

Voor en na.


Bedrijven gebruiken “levensfa-sebewust personeelsbeleid” om bovengenoemde uitdagingen het hoofd te bieden. Misschien kom je deze kreet in je eigen bedrijf ook wel tegen. Bedrijven doen hun best om zo aantrekkelijk moge-lijk te zijn voor hun waardevolle medewerkers. Ze zijn tegelijk magneet, lijmstift en wekker. Een magneet voor nieuw talent, een lijmstift voor huidig personeel en een wekker voor mogelijk wat ingedutte medewerkers die wel een oppepper kunnen gebruiken.

De reden van al die aandacht is heel simpel. Op dit moment is de arbeidsmarkt voor operators en technisch personeel nogal krap en in de komende jaren gaan veel mensen in de procesindustrie met pensioen.

VAPRO heeft de afgelopen maan-den ervaring opgedaan met de nieuwe workshops “Boeien en binden”, waar operators, voorman-nen, wachtchefs en onderhouds-

mensen van een aantal bedrijven aan meededen. Het doel van de workshops is mensen te laten nadenken over hun toekomst zodat ze het heft weer in eigen hand kunnen nemen wat hun plannen betreft.

Er waren drie leeftijdsgroepen: een jonge groep van 26 tot 42 jaar, een middengroep van 43 tot 55 jaar en een ‘rijpe’ groep van 56 jaar en ouder. Iedere groep had zo zijn eigen vragen, je zult ze vast wel herkennen.

Groep 26 tot 42 jaar: ■ Heb ik wel het juiste beroep gekozen?

■ Wil ik dit blijven doen tot mijn 67ste of 70ste?

■ Hoe vermijd ik routine, houd ik het werk aantrekkelijk?

■ Welke mogelijkheden zijn er om gericht door te leren?

■ Welke mogelijkheden zijn er om in een vestiging in het buitenland ervaring op te doen en daar te werken?

■ Hoe raak ik betrokken bij leuke, uitdagende projecten, die nu naar de meer ervaren middengroep gaan?

Groep 43 tot 55 jaar: ■ Welke mogelijkheden zijn er om eerder drie dagen per week te werken?

■ Hoe kan ik ervoor zorgen toch al met 65 jaar te pensioneren?

■ Welke mogelijkheden zijn er om intern bij andere afdelingen te kijken en van werkzaamheden te switchen in een nieuwe of andere functie?

■ Hoe kan het bedrijf me helpen in het vinden van meer variatie in het werk?

■ Ik heb veel meer in mijn mars dan ik nu kan laten zien, hoe pak ik dat aan?

■ Hoe kan ik tijdig vanuit de ploegendienst in een aantrekkelijke dagdienstfunctie terecht komen?

■ Hoe leer ik nee zeggen? Mijn work-life balance is totaal uit balans…

Van mopperen naar heft in eigen handen nemen

Lol in je werk, het kan!Je leeftijd bepaalt voor een groot deel hoe je in je werk staat. Ben je jong, dan wil je om je heen kijken,

blijf je op zoek naar spannender, leuker en beter betaald werk. Ga je richting pensioen, dan verkas je

niet snel meer, maar dan is het soms lastig om uitdaging in je werk te houden, terwijl de ploegendienst

zwaarder wordt. Voor je bedrijf is het nog een hele klus om jou en je collega’s tot je 67ste enthousiast,

gemotiveerd en productief te houden. Gelukkig biedt VAPRO uitkomst, met een reeks workshops onder

de naam “boeien en binden”.

Trend


Groep 56 jaar en ouder: ■ Hoe kan het bedrijf ervoor zorgen dat ik serieus wordt genomen en niet gepasseerd

wordt voor aantrekkelijke klussen?

■ Hoe kan ervoor gezorgd worden dat ik nachtdiensten uitruil met

collega’s die hier beter tegen kunnen?

■ Hoe krijg ik wat minder zwaar lichamelijk werk?

■ Hoe word ik een goede mentor voor jongere medewerkers?

In de workshop Boeien en binden is er een open sfeer. Er kan over van alles worden gesproken, ook over gevoelige zaken. De kern van de workshop is dat je voortdurend wordt gewezen op je eigen verant-woordelijkheid en de mogelijkhe-den die je hebt om veranderingen te bewerkstelligen. Daardoor wordt je houding anders. In plaats van mopperen ontstaat positieve energie.

Van afwachten naar zelf initiatief nemen, invloed uitoefenen. Je krijgt er weer plezier in je werk voor terug! ■

Koekjesbakkerij Veldt ‘slimste bedrijf van Nederland’

Doe inspiratie op en kijk wat deze levensmiddelenfabrikant doet om het plezier in het werk te vergroten en mensen meer kansen te geven.

In 2011 heeft Koekjesbakkerij Veldt vier teams van medewer-kers aan de slag laten gaan met medewerkertevredenheid, het samenwerkingmanagement, de innovatieve identiteit en de herinrichting van het productie-proces. Een van de belangrijk-ste resultaten is dat het plezier en de kwaliteit van het werk aanzienlijk is vergroot en dat de productiviteit daardoor met 25 procent is toegenomen.Wil je weten hoe? Check de site www.duurzameinzetbaarheid.nl of klik op de qr-code.

Niet vergeten het Youtube-filmpje te bekijken. “Van personeel, naar mede-werkers naar meedenkers”, aldus de directeur. Denk je dat jij en jouw bedrijf

kunnen profiteren van de workshop boeien en binden? Neem dan contact op met consultant Michel Koppenaal, [email protected] of tel. 06 - 226 136 95.


Grote VAPRO operator eindejaarsquiz!Daar is ie weer, de grote

eindejaarsquiz voor operators!

Hoe goed zit jij nog in je VAPRO-

theorie? En weet je echt alles

beter dan je collega’s? Dit is het

moment van de waarheid.

VAPRO helpt je graag met het up to date houden van je kennis. Test daarom nu je skills door het maken van deze quiz. Ga je de strijd met jezelf aan of neem het tegen je collega’s op? Daag ze uit om te zien wie zich de beste ope-rator 2012 mag noemen.

Hierna tref je dertig authentieke VAPRO-toetsvragen aan. We heb-ben de vragen in drie niveaus ingedeeld: van pittig Basisopera-tor-niveau tot VAPRO B. Werk je op niveau C, dan verwachten we van je dat je alle vragen van niveau B foutloos kunt beantwoorden.Beantwoord de vragen die bij je niveau passen. Dat is niet alleen afhankelijk van je diploma, maar zeker ook van je werkervaring, verantwoordelijkheid en je compe-tenties.

Doe het alleen of maak er met collega’s een competitie van. De antwoorden staan elders in dit nummer.

Veel succes!

Aan de vragen en antwoorden kunnen

geen rechten worden ontleend. Deze

toetsvragen worden niet opgenomen in

de reguliere toetsen.

Vragen VAPRO Basisoperator

1 Je ontdekt een mensenhaar in een pot jam. Welke uit-spraak over het bedrijf dat de jam maakt, is juist?a. de monstername is niet

goed gedaanb. dit kan gebeuren, maar

mag eigenlijk nietc. er zijn te weinig monsters

genomend. het laboratorium heeft

de monsters niet goed onderzocht

2 Welke waarde wijst het instrument aan?

a. 5384,614b. 645,9527c. 5348,416d. 6459,527

3 Wat staat er op een trans-portverpakking?a. het ℮–tekenb. de uiterste houdbaar-

heidsdatumc. informatie voor opslag en

transportd. welke stoffen in het

product zitten

4 Welke bewering over kunst-stoffen is niet juist?a. kunststoffen zijn brandbaarb. kunststoffen zijn kleurloosc. kunststoffen geleiden

elektriciteit slechtd. kunststoffen geleiden warmte

slecht

5 Van welk materiaal maak je kunststof frisdrankflessen?a. PAb. PUc. PETd. PTFE

6 Wat betekent hygiëne in de industrie?a. een goede verzorging van de

klantenb. alles wat je doet om ziekten

te voorkomenc. het doden van alle micro-

organismend. een regelmatige controle

van de netheid van de werk-nemers

7 Bekijk de afbeelding. Welke oorzaak van een risicovolle situatie zie je op deze werkplek?

Quiz


a. methoden en organisatie van het werk

b. materialen en middelenc. machines en omgeving

8 Hassan werkt in een omgeving met veel stof en lawaai. Welke gezondheidsrisico’s loopt hij?a. blijvende gehoorschade en

vermoeidheidb. blijvende gehoorschade en

jeukende ogenc. vermoeide ogen en pijn in

zijn orend. vermoeide ogen en hoesten

9 Je ziet een verkeerde manier van tillen. Wat is een goede manier van tillen?a. je rug buigen en je knieën

strekkenb. je rug buigen en je armen

strekkenc. je rug recht houden en je

armen buigend. je rug recht houden en je

knieën buigen

10 Je hebt voor je werk een veilig-heidshelm nodig. Je contro-leert de helm voor je hem gebruikt. Waar let je op?a. de beschadigingen en de

leeftijd van de helmb. het gewicht van de helm en

vuil op de helmc. de voering en de leeftijd van

de helmd. het gewicht en de beschadi-

gingen van de helm

Vragen VAPRO A11 Door een storing valt het

productieproces stil. In een opslagtank is een product opgeslagen, dat door een temperatuurdaling kan gaan kristalliseren. De opslagtank is voorzien van een pijpenbun-del om eventueel te koelen of te verwarmen. Hoe kun je het kristalliseren voorkomen?a. door koelwater door de

pijpen bundel te pompen

b. door stoom door de pijpen-bundel te blazen

c. door pekelwater door de pijpenbundel te pompen

d. door lucht door de pijpen-bundel te blazen

12 Hoe heet de oudste druk-methode?a. hoogdrukb. diepdrukc. flexodrukd. zeefdruk

13 Wat betekent dit pictogram?

a. gevaar voor elektrische spanning

b. laserc. bijtende stoffend. giftige stoffen

14 Je moet aan een installatie werken. Je plaatst een meer-mansslot om onverwacht in-schakelen te voorkomen. Hierin plaats je je eigen slot. Wat doe je met de sleutel?a. de sleutel hang je op een

centrale plaats opb. de sleutel geef je aan je

baas, zodat hij de zaak kan inschakelen

c. de sleutel moet je altijd bij je houden, om onverwachts inschakelen te voorkomen

d. de sleutel geef je aan een collega, zodat hij kan inschakelen als het nodig is

15 Je hebt een vijver met goud-vissen. Iedere dag geef je de vissen 50 g voer. Hoe noem je deze vorm van doseren?a. doseren per tijdseenheidb. doseren per gebeurtenisc. doseren op volumed. doseren naar verhouding

16 Welke uitspraak over een acuut effect is juist?a. een acuut effect treedt

meestal direct op maar kan

ook binnen bijvoorbeeld 48 uur optreden

b. een acuut effect is pas na langdurige blootstelling aan een gevaarlijke stof merkbaar

c. een acuut effect treedt altijd daar op waar je lichaam in contact is gekomen met de gevaarlijke stof

d. een acuut effect is niet gevaarlijk, omdat het effect weer net zo snel weg is als het gekomen is

17 Hoe kun je de stofeigenschap-pen van één en dezelfde stof veranderen?a. door een stof te smelten en

hem daarna te laten stollenb. door de stof fijn te malenc. door de stof in een laborato-

rium te onderzoekend. door de stof een scheikundige

reactie aan te laten gaan

Vragen VAPRO B18 Lees onderstaande beweringen

goed door.I Een oplossing is een homo-

geen mengsel waarin de deeltjes moleculair verdeeld zijn.

II) Een emulsie is een hetero-geen mengsel waarin de deeltjes corpusculair verdeeld zijn.

Voor deze beweringen geldt:a. I en II zijn beide juistb. alleen I is juistc. alleen II is juistd. I en II zijn beide niet juist

19 Welke eigenschappen gelden voor besloten ruimten?a. makkelijk te ventileren

en makkelijk te betredenb. makkelijk te ventileren

en moeilijk te betredenc. moeilijk te ventileren

en makkelijk te betredend. moeilijk te ventileren

en moeilijk te betreden


20 Je wilt onderhoud verrichten aan een pompinstallatie. Wat doe je eerst?a. de installatie afkoelenb. de installatie openenc. de installatie proefdraaiend. de installatie stilleggen

21 Je ziet een as met een eenrijig hoekcontactlager. Er staan twee krachten op het lager in de richting van de pijlen. Is het lager juist gemonteerd?

a. nee, de axiale kracht zal het lager uit elkaar drukken

b. nee, het lager kan geen radiale kracht opnemen

c. ja, het lager kan zowel radiale krachten als axiale krachten in de richting van de pijl opnemen

d. ja, het lager kan zowel radiale krachten als axiale krachten in twee richtingen opnemen

22 Een levensmiddel verkleurt in direct zonlicht. Welke vorm van bederf is dit?a. natuurkundig bederfb. scheikundig bederfc. enzymatisch bederfd. microbiologisch bederf

23 Welke stoffen uit de receptuur voor koekjes zijn additieven?700 kg meel200 kg vet70 kg gesnipperde pinda’s30 kg suiker0,01 kg verdikkingsmiddel

0,01 kg kleurstofa. verdikkingsmiddel en vetb. suiker en vetc. verdikkingsmiddel en kleur-

stofd. kleurstof en gesnipperde

pinda’s

24 Wat gebeurt er met de reactie-snelheid als je de temperatuur van het reactiemengsel ver-hoogt?a. de reactiesnelheid blijft gelijkb. de reactiesnelheid neemt afc. de reactiesnelheid neemt toed. de reactiesnelheid kan toene-

men of afnemen

Vragen VAPRO C25 Waar is onderstaande afbeel-

ding een grafiek van?

a. s,t-diagram van een een-parige beweging

b. s,t-diagram van een eenparig versnelde beweging

c. v,t-diagram van een een-parige beweging

d. v,t-diagram van een eenparig versnelde beweging

26 Door met je duikmes tegen jouw zuurstoffles te tikken, kun je je duikpartner alarme-ren tijdens diepzeeduiken. Dit signaal heeft een frequentie van 5577 Hz en een golflengte van 0,26 m. Wat kun je zeggen over de voortplantingssnelheid van geluid onder water als gegeven is dat vlucht = 340 m/s?a. daar kun je niets over zeggenb. de voortplantingssnelheid is

hoger dan in luchtc. de voortplantingssnelheid is

lager dan in lucht

d. de voortplantingssnelheid is gelijk aan die in lucht

27 Welke beweringen zijn waar?I Temperatuur is een maat voor

de gemiddelde bewegings-energie van de moleculen van een stof.

II Warmte is gebonden aan een hoeveelheid stof.

III Er is een lineair verband tus-sen de toegevoerde warmte en de temperatuurstijging van een stof.

a. Bewering I en bewering II zijn waar.

b. Bewering II en bewering III zijn waar.

c. Bewering I en bewering III zijn waar.

d. Alle beweringen zijn waar.

28 Wat betekent het als er een KEMA-keurmerk op een apparaat staat?a. Dat het apparaat aan de mini-

male normen voor veiligheid voldoet.

b. Dat het apparaat geschikt is voor werk in vochtige ruimten.

c. Dat het apparaat geschikt is voor professioneel gebruik.

d. Dat het apparaat dubbel geïso-leerd is.

29 De molecuulformule van water-stofperoxide is H2O2. Wat is de elektronenformule van H2O2?a. H—O—O—Hb. H—O—O—Hc. H—O—O—Hd. H—O=O—H

30 Wat zijn twee voorbeelden van endotherme processen?a. Het kraken van aardolie en het

smelten van kaarsvet.b. Het kraken van aardolie en het

stollen van kaarsvet.c. Het verbranden van aardolie

en het smelten van kaarsvet.d. Het verbranden van aardolie

en het stollen van kaarsvet.

Quiz


ding. Denk daarbij aan 5S, OEE en eerstelijns onderhoud.

In oktober 2011 begonnen acht operators met de opleiding VAPRO Basisoperator Praktijk. Inmiddels hebben alle acht het deelcertifica-

ProvimiProvimi is een producent van veevoeders in Rotterdam. Provimi

heeft opleiden hoog in het vaandel staan. Ze wil haar medewerkers

technisch scholen om adequaat te kunnen handelen bij

productiestoringen en ook om met de productieleiding te kunnen

meedenken om efficiënter te werken.

De opleiding was heel praktijkge-richt. Wat de deelnemers leerden was steeds gekoppeld aan hun eigen taken als operator. De onderwerpen die binnen Provimi sterk spelen waren geïntegreerd in deze op maat gemaakte oplei-

ten in ontvangst mogen nemen. Gefeliciteerd! Taart, een voetbal en tevreden gezichten... ■

En de voetbal is voor...

empowering people and industries

loire 150 • postbus 24090 • 2490 aB den Haag

t 070 337 83 00 • F 070 320 51 86 • e [email protected] • i www.vapro.nl

VAPRO medeweRkeRs wensen u ….

VAPRO- kerstgroet_def.indd 1 4-12-2012 8:43:51

empowering people and industries

loire 150 • postbus 24090 • 2490 aB den Haag

t 070 337 83 00 • F 070 320 51 86 • e [email protected] • i www.vapro.nl

VAPRO medeweRkeRs wensen u ….

VAPRO- kerstgroet_def.indd 1 4-12-2012 8:43:51


De meer dan honderd medewer-kers van LPF leveren dagelijks innovatieve producten. Ze moeten steeds meer kennis van materi-alen en machines bij met name het lamineerproces hebben. Denk bijvoorbeeld aan de zogenaamde high barrier producten zoals de al genoemde soepzakken. De bedrij-ven Scanflex en VAPRO zijn ze te hulp gekomen. De opdracht was het kwaliteitsbewustzijn te verho-gen en een cultuur van continu verbeteren te helpen opbouwen.Er kwamen workshops over moge-lijkheden en beperkingen van materialen, lamineertechnieken, machines en processen. Operators van LPF kregen kennis aangereikt om efficiënter te produceren en uniformer te werken. Men werd ondergedompeld in de theorie van

bekende verbetertechnieken zoals 5S, OEE en SMED.Langzaam kwam het kwaliteits-denken tussen de oren. Operators leerden de kwaliteitsketen door-gronden.

Continu verbeterenOm niet op je lauweren te gaan rusten na een eerste succes, is het concept van continu verbeteren ingevoerd. Via praktijkvoorbeelden doken de operators in de verbeter-punten op het gebied van uitval-reductie. Daarop aansluitend werd de theorie over de acht verspillin-gen eigen gemaakt en vervolgens gekoppeld aan deze verbeterpun-ten. Toen volgden nog theorietoet-sen en werden praktijkopdrachten gemaakt om de vers opgedane kennis toe te passen.

FeestelijkDe operators hebben het oplei-dingstraject feestelijk afgesloten met een diploma en een certifi-caat. Ze hebben een schat aan achtergrondkennis verworven zodat ze de processen beter beheersen. Een aantal van hen is momenteel bovendien druk bezig met het afronden van een VAPRO Basisoperator-opleiding. ■

Scanflex en VAPRO zijn na deze klus nog niet klaar. Ze gaan nog meer bedrijven in deze markt een handje helpen. René Brink-man weet hier alles over. Hij is bereikbaar via [email protected], tel. 06 295 00 317.

Feestelijke afsluiting van het

opleidings traject, met

een diploma en

een certificaat.

LPF Flexible Packaging in het Groningse Grootegast maakt verpakkingsproducten van hoogwaardige

kwaliteit: laminaten, bedrukte folies en seals van verpakkingen. Een mooi voorbeeld daarvan zijn soep-

zakken, een product waarmee ze marktleider zijn. Om dat ook te blijven moet LPF snel, flexibel en met

de juiste kwaliteit kunnen leveren. Dan geldt het first time right-principe, ofwel geen fouten maken. Maar

hoe krijg je dat voor elkaar?

Iedere dag een betere soepzak

LPF zet kwaliteitsstap

Handen uit de mouwen


De calamiteit bij Chemiepack

was groot en nu de juridische

nasleep ook voorbij is moeten

we zorgen dat we er allemaal

iets van hebben geleerd. De

verantwoordelijkheid kan

dan wel bij de directie liggen,

dat ontslaat jou zeker niet

van nadenken en verstandig

handelen.

Ik gebruik de laatste tijd tijdens trainingen vaak de film van de Veiligheidsraad over de calami-teit bij Chemiepack om samen te bekijken. Iedereen schrikt van de opeenstapeling van gebeur-tenissen bij het ontstaan van deze ramp. Maar vooral ook de omstandigheden waarin deze tot stand hebben kunnen komen zijn bijzonder. Er waren activiteiten op een gedeelte van het terrein dat er helemaal niet voor was ingericht en waarvoor beslist geen vergun-ning was afgegeven. Tel daarbij op de aanwezigheid van grote hoe-veelheden (brand)gevaarlijke stof-fen in IBC’s in de directe omgeving van waar de brand ontstond. Dat stelt het fenomeen IBC toch ook in een ander daglicht.

Directe oorzaakMaar ook de directe oorzaak wordt besproken. Hoe kan het dat een

operator een gasbrander gebruikt om een pomp te ontdooien die in een lekbak staat met daarin een laag xyleen? Heeft de man dan geen voorlichting gehad? En heeft er dan niemand toezicht op gehouden? Of deden ze dat inder-daad altijd zo en hebben ze daarbij voortdurend mazzel gehad? En dan het blussen: hebben ze dat ooit goed geoefend? Weten ze wel hoe je een vloeistofbrand moet blussen? In ieder geval niet met water.

VerantwoordelijkeMaar net zo belangrijk in dit geval: wie is daar nu verantwoor-delijk voor? We weten inmiddels dat het Openbaar Ministerie vindt dat de directie uiteindelijk ver-antwoordelijk is, vooral omdat het ontdooien vaker met een gasbrander geschiedde en omdat er geen vergunning was voor de activiteiten en de opslag van gevaarlijke stoffen op die plek op het terrein.

En jij?En hoe zit het dan met de verant-woordelijkheid van de betreffende operators? Formeel valt ze niets te verwijten, omdat ze allen in opdracht handelden. Maar heb je als operator ook geen eigen ver-antwoordelijkheid? Moet je alles maar doen wat ze je vertellen? Is het niet normaal dat je weet wat

je doet en dat je adequaat kunt handelen als er iets misgaat?

Geen slachtofferDat soort vragen leidt uiteraard tot veel discussie. Maar ik vind echt dat je jezelf dit soort vragen moet

Het nemen van verantwoordelijkheidEen ramp stemt tot nadenken (en googlen)

Dirk over veiligheid


stellen. Het is wel erg makkelijk om de werkgever de volle verant-woordelijkheid toe te schuiven. Jij bent toch ook een professional en niet alleen een gewillig slachtoffer van slechte of onvolledige voor-lichting?Ik kom een ongeïnteresseerde houding helaas vaak tegen in de

omgang met (gevaarlijke) stoffen. Iedereen zit tegenwoordig uren op internet, maar wie googlet er wel eens op een stof waar hij vaak mee werkt, om een beetje achter-grondinformatie op te doen?

KetenEn dan hebben we nog een ander soort verantwoordelijkheid, die tussen leveranciers en afnemers in de productieketen, de zoge-naamde ketenverantwoordelijk-heid. Steeds meer bedrijven pakken deze verantwoordelijkheid op en kijken over de schutting van hun eigen deel in de productie-keten heen. Ze willen weten waar de gronden hulpstoffen vandaan komen en op welke manier ze zijn geproduceerd. Een duidelijk voor-beeld hiervan is de kinderarbeid in derde wereldlanden.

Waarom kijken we niet wat beter naar de manier van werken bij onze toeleveranciers? Zoals hoe men met gevaarlijke stoffen omgaat. Datzelfde geldt natuurlijk ook voor activiteiten in de keten na ons. De wet regelt dat gedeel-telijk. Jouw bedrijf is verantwoor-delijk voor het juiste transport van de stoffen zodra ze jouw bedrijf verlaten. De juiste papieren moeten aanwezig zijn. En de juiste borden moeten aangebracht zijn.

Stof tot nadenkenEen chemische ramp en de nasleep geven veel (gevaarlijke) stof tot nadenken en discussies. Doe er je voordeel mee.

En google voor de lol eens de stoffen waar je op je werk mee in aanraking komt. Verrast? ■

Veiligheidsspecialist Dirk de Knecht is bereikbaar via [email protected] en 06-52351504.

Naast uw afgeronde MBO niveau 2 (Technische richting) of VAPRO A opleiding, worden de volgende eisen aan deze functie gesteld:

• Tekening lezen en geometrische meettechniek;• Goede schriftelijke en mondelinge vaardigheden;• Aandacht hebben voor afwijkingen in het productieproces en daarop verbetervoorstellen aanleveren;• Teamplayer.

• Bij voorkeur Spuitgieten I;• Veilig Hijsen certifi caat;• Verantwoordelijkheidsgevoel;• In staat zijn (kleine) kleurnuances te onderscheiden;

voestalpine Polynorm Van Niftrik (Putte)

De voestalpine Groep is een bedrijf met ruim 40.000 medewerkers, 360 productiebedrijven en is actief in meer dan 60 landen. Het hoofdkantoor bevindt zich in Linz, Oostenrijk. voestalpine produceert en ontwikkelt hoog gekwalifi ceerde staalproducten. voestalpine Plastics Solutions, te Roosendaal en Putte, is onderdeel van de divisie Metal Forming. Als kernactiviteit ontwerpen en produceren wij kunststof carrosseriedelen. Bij onze vestigingen werken ca. 750 medewerkers inclusief fl exkrachten.

Mocht uw interesse in een van de functies gewekt zijn en wilt u reageren dan kunt u contact opnemen met: mevrouw Judith Arntz, HR offi cer. Contactgegevens: 0164-608800 of mail uw CV naar: [email protected]

Naast uw afgeronde MBO niveau 3 (Technische richting)/ VAPRO B opleiding, worden de volgende eisen aan deze functie gesteld:

• Tekening lezen en geometrische meettechniek;• Goede schriftelijke en mondelinge vaardigheden;• Aandacht hebben voor afwijkingen in het productieproces en in staat zijn (kleine) kleurnuances te onderscheiden.

• Spuitgieten I;• Spuitgieten II;• Heftruck certifi caat;• Veilig Hijsen certifi caat;• Teamplayer;

Voor bovenstaande functies:Inschaling vindt plaats afhankelijk van uw opleiding en ervaring. Marktconform primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden.

Process Operator (drieploegendienst, M/V)

Senior Operator (drie- en vijfploegendienst, M/V)

Ten behoeve van het vergroten van onze (technische) know how, zijn wij op zoek naar nieuwe collega’s, voor de locatie Putte, in de functie van

Acquisitie naar aanleiding van deze vacature wordt niet op prijsgesteld.


Antwoorden vragen Basisoperator

1 b Een enkele haar kun je niet

vinden door monstername. Ook al

is de monstername goed, zijn er

voldoende monsters genomen en

heeft het laboratorium zijn werk goed

gedaan.

2 c Als de wijzer tussen twee cijfers

staat, neem je het cijfer waar de

wijzer voorbij is.

3 c Op een transportverpakking

zijn niet vermeld het e–teken, de

uiterste houdbaarheidsdatum en de

productsamenstelling.

4 b Kunststoffen hebben wel degelijk

een kleur. De meeste kunststoffen

zijn namelijk wit tot grijs.

5 c De kunststof frisdrankfles staat ook

bekend als de PET–fles. PA gebruik

je vooral voor machineonderdelen,

isolatiemateriaal en textielvezels.

PTFE gebruik je vooral als het

materiaal met bijtende stoffen in

aanraking komt. PU gebruik je in de

vorm van schuim.

6 b Een goede verzorging van klanten

heeft weinig met hygiëne in de

industrie te maken. Antwoord a

is daarom fout. Antwoord c is

fout, omdat je nooit alle micro–

organismen kunt doden. Antwoord

d is maar een klein deel van wat

hygiëne is.

7 b De materialen en middelen vormen

hier de oorzaak van een risicovolle

situatie.

8 b Hassan loopt kans op blijvende

gehoorschade en jeukende ogen

in een omgeving met veel stof en

lawaai.

9 d Je moet de rug recht houden en je

knieën buigen als je iets tilt.

10 a Voor je een helm gebruikt, moet je

er op letten of de helm beschadigd

is. Er kunnen bijvoorbeeld scheuren

of deuken in de helmschaal zitten.

De helm mag ook niet ouder zijn dan

drie jaar.

Antwoorden Operator A

11 b Kristallisatie vindt plaats door

afkoeling van het product. Om deze

afkoeling te voorkomen blaas je

stoom door de pijpenbundel.

12 a13 a Dit pictogram betekent gevaar voor

elektrische spanning.

14 c Zolang je nog met je

werkzaamheden bezig bent, mag

niemand de apparatuur aan kunnen

zetten. Jouw slot blokkeert de

bedieningshendel, totdat je klaar

bent.

15 a Je doseert iedere dag een vaste

hoeveelheid voer in de vijver,

namelijk 50 g. De dosering is

onafhankelijk van het aantal levende

vissen, onafhankelijk van het

jaargetijde en onafhankelijk van een

speciale gebeurtenis.

16 a Een acuut effect treedt normaal

gesproken direct op, maar niet altijd.

Vooral longoedeem kan zich iets later

openbaren.

17 d Door de reactie ontstaat

een nieuwe stof met andere

stofeigenschappen.

Antwoorden Operator B

18 a19 d Besloten ruimten zijn bijna dicht,

dus moeilijk te ventileren en moeilijk

te betreden.

20 d Voordat je onderhoud verricht,

moet je eerst de installatie stilleggen.

21 a Een eenrijig hoekcontactlager kan

radiale krachten en axiale krachten in

één richting opnemen.

22 a Verkleuren is natuurkundig bederf.

Alleen het uiterlijk verandert.

23 c De andere stoffen in het recept zijn

grondstoffen.

24 c Als je de temperatuur verhoogt,

dan gaan de deeltjes sneller

bewegen. De botsingen zijn hierdoor

harder. Je krijgt meer effectieve

botsingen. De reactiesnelheid neemt

toe.

Antwoorden Operator C

25 d Dit is een grafiek van een eenparig

versnelde beweging omdat de

verandering van de snelheid

constant is in de tijd.

26 b Gegeven: m = 0,26 m, f = 5577 s-1,

vlucht = 340 m/s

Gevraagd: vwater [m/s]

Oplossing: Voor de

voortplantingssnelheid van geluid in

water geldt: vwater = m·f

Invullen geeft: vwater = 0,26 m · 5577

s-1 = 1450 m/s

Geluid plant zich in water sneller

voort.

27 d Temperatuur zegt iets over de

gemiddelde bewegingsenergie

van de moleculen van een stof.

Verdubbeling van de hoeveelheid

stof bij gelijkblijvende temperatuur

betekent ook verdubbeling van de

hoeveelheid warmte. Het verband

tussen de toegevoerde warmte en

de temperatuurstijging noem je de

warmtecapaciteit van een stof.

28 a Bij het KEMA-keurmerk gaat het

om minimale veiligheidseisen. Aan

professioneel gereedschap worden

vaak nog strengere eisen gesteld,

met name via de NEN-normen.

29 c Waterstof heeft altijd covalentie

1 en zuurstof heeft altijd covalentie

2 (kijk maar in je tabellenboek). De

structuurformule staat in a. In een

elektronenformule staan echter ook

de niet-bindende elektronenparen.

Zuurstof heeft in totaal acht

elektronen en daarom zijn er per

zuurstofatoom ook twee vrije

elektronenparen.

30 a Voor het kraken van aardolie

moeten bindingen binnen de

moleculen worden verbroken.

Hiervoor is energie nodig. Het

kraken is dus een endotherm

chemisch proces. Voor het smelten

van kaarsvet is energie nodig. Het

smelten is dus een endotherm

fysisch proces.

Antwoorden grote eindejaarsquiz

Quiz


Service

Kijk voor informatie en inschrijven op VAPRO-college.nl. Daar is ook infor-matie over speciale in company trainingen te vinden.

Trainings -kalendervoorjaar 2013VAPRO College biedt dit jaar een keur aan

interessante trainingen voor operators,

technici en mensen betrokken bij opleiden

en begeleiden.

Kijk voor precieze data, locaties, prijzen en

aanmelden op VAPRO-college.nl.

Training Startdatum

Praktische voedselveiligheid HACCP voor leidinggevenden 14 januari

Veiligheid en milieu in laboratoria 17 januari

Veiligheid en milieu in laboratoria 31 januari

Professioneel communiceren in de praktijk 5 februari

Masterclass GHS/CLP 6 februari

Leidinggevende en coachende vaardigheden, voor voormannen en teamleiders 12 februari

Bedrijfsbeoordelaar en -examinator BGO (niveau BO, A en B) 12 februari

Veiligheid en milieu in laboratoria 14 februari

Implementatie van SMED 19 februari

Leergang operationeel management en persoonlijk leiderschap incl. iPad2 21 februari

Functioneringsgesprekken voeren voor medewerkers 4 maart

Bedrijfsbegeleider, -beoordelaar en -examinator C (BGO) 7 maart

Didactische vaardigheden voor praktijkopleiders 12 maart

Veiligheid en milieu in laboratoria 14 maart

Workshop breinleren 15 maart

Implementatie van 5S 19 maart

Beoordelingscyclus voor leidinggevenden 26 maart

Oplossing vorige Raadplaat

Het was een inkoppertje deze keer, maar dat mag ook wel eens. Je ziet een veerbelaste drukveiligheid met flensaansluiting. Zo’n klep moet snel en volledig openen als er een kleine overdruk ontstaat. Ze kunnen worden ingezet bij vloeistoffen en gas-sen. Met een ring kun je de voorspanning van de veer instellen ofwel de druk waarbij de klep opent. Hij heeft ook nog een handel voor handbediening.Dave Reinhard, operator bij Resinall Rütgers Resins, gaf een goede, ter-zakedoende beschrijving waarmee hij de bol.com-bon verdient. Gefeli-citeerd Dave! ■

Puzzelen

© w

ww

.ru

iter

pu

zzel

.nl

WoordzoekerIn deze woordzoeker zijn de woorden in verschillende richtin-gen in het diagram verborgen: van links naar rechts, van rechts naar links, van boven naar bene-den, van beneden naar boven en de beide diagonalen in twee rich-tingen. Een woord zit nooit in een groter woord verstopt, bijvoor-beeld “winter” zit niet verstopt in “wintermug”, maar ergens anders in de puzzel. Als alle hieronder opgegeven woorden in het dia-gram zijn weggestreept, blijft er een aantal letters over. Lees deze letters regel voor regel van boven naar beneden, zo vindt je de oplossing. Veel puzzelplezier.

Oplossing puzzel VAPRO 5De winnaar van de vorige puzzel is Geesje Knol uit Eesveen, ope-rator kunstofleidingsystemen bij Dyka Steenwijk. Geesje gefelici-teerd, de bol.com-bon is naar je onderweg. ■

boerenkoolehbogladglijdenhagelhoestenijsbloemenijspretijsvrij

ijzeljasjekoudloopneusmistigmutsniesbuipinda slingerrijp

saunaschaatsensjaalskiensleesneeuwsneeuwbuisneeuw-

klokje

sneeuw-vlokken

snertvlokwakwantenwinterwinter-

andijvie

winter-handen

winter-koninkje

wintermugwinterslaapwintersportwolkenwolkje

H N E S T A A H C S T E R P S IJ E

W I N T E R S L A A P IJ T N I S E

I R W IJ R V S IJ I N P S E J S A J

N T E H Z D M U T S N E R T G W K

T E R T A E S N E E U W B U I I N

E A D L N G L L E W N S M N T N I

R E G U H I E U V E E R T T S T N

A H J U O I W L T S E E L S I E O

N E I K S K O S M T R E O E M R K

D R W O L K E N N S L B O S R H R

IJ V L O K O I I P A K A K U N A E

V D K E H E W O A A S T N E G N T

I J N O S F R J W A N T E N L D N

E V E B R T S A U N A G R P IJ E I

T W U E E N S D A O B H E O D N W

P I N D A S L I N G E R O O E N D

E N E M E O L B S IJ A U B L N T O

Wat is hier afge-beeld? Wat we vooral willen horen is een duidelijke uitleg over de werking, in je eigen woorden. Vergeet niet aan te geven waar het voor kan worden ingezet.

Stuur je oplossing met naam en adres naar [email protected]. De beste inzending ontvangt een bol.com-bon.

RaadplaatWat is hier afgebeeld?

VAPRO magazine: Lol in je werk, het kan!

Documents

Transcript of VAPRO magazine: Lol in je werk, het kan!