Valpreventie en fixatiearme zorg in WZC: wat zegt de ... · –Multifactoriële interventies...

Valpreventie enfixatiearme zorg in WZC:wat zegt de evidentie?

Prof. dr. Koen Milisen

Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen

Departement Maatschappelijke Gezondheidszorg

en Eerstelijnszorg, KU Leuven

www.valpreventie.be [email protected]

Valproblematiek: incidentie

3531

70

40

0

10

20

30

40

50

60

70

80

val ≥ 1 / jaar val ≥ 2 / jaar

%

valindicentie per specifieke doelgroep

Valincidentie 65+ thuis versus WZC

thuis

WZC

(CBO guideline 2004, Allan et al. 2009, Milisen et al. 2012, Cameron et al. 2012)


Valproblematiek: gevolgen

• Gevolgen valincident

– Fysiek

– Psychosociaal

– Economisch




– Fysiek

• Klein letsel: 30-50%

• Ernstig letsel: 10-15%

– Heupfractuur: 4%

– Psychosociaal

– Economisch

(Tinetti et al. 2003, Kannus et al. 2005, Berry et al. 2008, Haentjens et al. 2010, Sawka et al. 2010, Papaioannou et al. 2000)


Valproblematiek: gevolgen• In VS stijgt mortaliteit tgv valgerelateerde letsels van

29,6/100.000 (in 2000) naar 56,7/100.000 (in 2013)

(Kramarow et al. 2015)




– Fysiek

– Psychosociaal

• Valangst: 50%

• Zowel vallers alsniet-vallers

• 67% activiteiten

– Economisch

+++ Valrisico

Socialeinteractie

Functioneren

Bewegen

(Gillespie et al. 2007, Zijlstra et al. 2007, scheffer et al., 2008, Zijlstra et al. 2009)




– Fysiek

– Psychosociaal

– Economisch

• Duurste categorie alle trauma’s ouderen

• Vnl. heupfracturen

(Englander et al. 1996, Masud et al. 2001,

Haentjens et al. 2001&2005, Seematter-Bagnaud et al. 2006,

Dejaeger et al. 2008, Meerding et al. 2006, Watson et al. 2011)

Bijkomende kost€10.000 - €15.000 jaar volgend op fractuur vgl. met ouderen zonder heupfractuur


Valproblematiek

• Vallen = acuut gebeuren

• Valrisico = chronisch

• Resultaat complexe interactie onderliggende factoren:– Intrinsiek vb. evenwicht en spierkacht, slecht

zicht, orthostatische hypotensie, pijn, … – Extrinsiek vb. medicatie, omgevingsfactoren– Gedrag van de oudere vb. op ladder gaan

staan(Ganz et al. 2008, Zijlstra et al. 2009, Woolcott et al. 2009,

Tinetti & Kumar 2010 Close & Lord 2011)


Soorten interventies

• In literatuur verschillende soorten interventies:

– Unifactoriële interventies

– Multifactoriële interventies

(Lamb et al. 2007, Lamb et al. 2011)



• Unifactoriële interventies:

1

aan alle

(Lamb et al. 2007 , Lamb et al. 2011)



• Multifactoriële interventies:

meerdere

individueel assessment

(Lamb et al. 2007 , Lamb et al. 2011)


Evidentie


Evidentie

• Evidentie minder sterk ivg met evidentiethuiszorg

• Unifactorieel: vitamine D supplementen– 37% valincidenten

(RR=0.63, 95% CI: 0.46-0.86)

– Geen effect op vallers

(Cameron et al. 2012)


Evidentie

• Unifactoriële oefentherapie – Trend: valincidenten in intermediate level care

– Trend: valincidenten in high level nursing care

• Multifactoriële interventies– Positieve trend valincidenten & vallers

(Cameron et al. 2012)


Evidentie

• Grote variatie definiëring WZC

zeer heterogene groep bewoners

grote verschillen in zorgzwaarte

• Deels verklaring waarom meta-analyses weinig effect

(Flicker et al. 2005, Sorensen et al. 2006, DHHS 2011, PubMed MeSH 2012, http://www.legislation.gov.uk 2012, Cameron et al., 2012)


Evidentie

• Nieuwe meta-analyse


Evidentie

• Inclusie van studies met duidelijk omschreven doelgroep

– “Residential facilities that provide 24-hour-a-day surveillance, personal care and limited clinical care for persons who are typically elderly and infirm.”

(Sorensen et al., 2006)


Evidentie

• Karakteristieken valpreventieprogramma’s

– 6 unifactorieel

• Training & educatie (3)

• Medicatie aanpassing (2)

• Vitamine D supplementen (1)

• Oefenprogramma (1)

– 6 multifactorieel(Vlaeyen et al. 2015)


Evidentie

• Karakteristieken multifactoriële valpreventieprogramma’s

Multidisciplinaire interventie in alle studies behalve Kerse et al. (Vlaeyen et al. 2015)

Studie

Interventiecomponenten

Oefen-programma

Medicatie Orthostatischehypotensie

Omgeving Heup protector

Zicht Voet & schoen

Goalsetting & Feedback

BeckerRapp

X 0 0 X X 0 0 X

Dyer X X X X 0 X X 0

Kerse X 0 0 0 0 0 0 X

McMurdo X X X X 0 X 0 0

Neyens X X 0 X 0 0 0 0

Ray 0 X X X 0 0 X X


Evidentie

• Conclusie nieuwe meta-analyse

– Geen significante daling in

• Aantal valincidenten(RR=0.93, 95% CI: 0.76-1.13)

• Aantal vallers(RR=0.97, 95% CI: 0.84-1.11)

– MAAR 21% herhaaldelijke vallers(RR=0.79, 95% CI: 0.65-0.97)

(Vlaeyen et al. 2015)


Evidentie

• Conclusie nieuwe meta-analyse(priori subgroep analyses)

– Unifactorieel: geen effect • CAVE: training & educatie: 29%

valincidenten (RR=1.29, 95% CI: 1.23-1.36)

– Multifactorieel door MD-team: • 33% valincidenten

(RR=0.67, 95% CI: 0.55-0.82)

• 21% herhaaldelijke vallers(RR=0.79, 95% CI: 0.65-0.97)

• Geen effect op aantal vallers(RR=0.83, 95% CI: 0.68-1.01)

(Vlaeyen et al. 2015)


Evidentie

• DUS:

– Multifactoriële interventies uitgevoerd door een MD-team leiden tot significant minder valincidenten en minderherhaaldelijke vallers

– Cave oefentherapie (zeker als unifactoriële interventie)

• bijzondere aandacht voor ouderen met hoog kwetsbaarheidsprofiel; altijd onder supervisie!


Epidemiologie fysieke fixatie

• 2 maanden registratie in 7 WZC

– 23 afdelingen, 570 bewoners

– alle soorten fysieke fixatie

– exclusief bedhekken OP VRAAG van bewoners

– 47.5% minstens 1 keer of vaker gefixeerd

• 80% dagelijks gefixeerd

(Heeren, Van de Water, De Paepe, Boonen, Vleugels & Milisen, 2014)


Epidemiologie fysieke fixatie

Ruime variatie in gebruik (4.8% en 90.9%)

(Heeren, Van de Water, De Paepe, Boonen, Vleugels & Milisen, 2014)


Fysieke fixatie en vallen

• Fysieke fixatie vaak aangehaald als belangrijkste reden om valincidenten te voorkomen

• Is dit een juiste strategie?



• Meta-analyse van 5 studies waarvan 3 in WZC en 2 in ZH

– CAVE matige methodologische kwaliteit!

• 2 prospectieve studies met historische controle

• 3 observationele cohort studies

• Valrisico neemt niet af door fixatie– Rate Ratio voor valincidenten = 0.59 (95% CI = 0.19 - 1.77)

– Relatief Risico voor vallers = 0.83 (95% CI = 0.42 -1.66)

(Oliver et al, BMJ, 2007)



• Fysieke fixatie enkel als middel van laatste keuze !!

– Fixatie is geen efficiënt middel in de

• preventie van valincidenten

• behandeling van onrust

– onrust kan er door verhoogd worden

– Er zijn risico’s verbonden aan fixatie


Risico’s van fixatie

• Hogere kans op letsels indien de persoon valt– vb. over de bedhekken kruipen

• Pols- en enkelletsels, huidletsels als de persoon zich uit fixatie probeert los te wrikken

• Kans op een dodelijk ongeval– vb. door verstikking bij inadequate fixatie

(Capezutti 2004; Castle & Mor, 1998; Gallinagh et al., 2001; Healy et al., 2008; Hignett & Griffiths, 2005; Parker & Miles 1997)



• Door langdurige immobilisatie

– verlies van spiermassa, mobiliteit en stabiliteit met een verhoogd risico op vallen

– risico op decubitus, incontinentie, constipatie en dehydratatie

(Capezutti 2004; Castle & Mor, 1998; Gallinagh et al., 2001; Healy et al., 2008; Hignett & Griffiths, 2005; Parker & Miles 1997)



• Psychisch lijden– voor sommige ouderen een gevoel van

veiligheid en stabiliteit

– meestal een gevoel van vrijheidsbeperking zonder echt te begrijpen waarom• kan aanleiding zijn voor het ontwikkelen van

meer angst en onzekerheid, agressie en/of depressie

– belemmering sociale contacten


Reductie van fysieke fixatie



• Multi-componente interventie bestaande uit 4 kernelementen:

– Verbod op gebruik van banden

– Intensief scholingsprogramma voor zorgverleners

– Beschikbaarheid van alternatieve interventies, lage bedden, infrarood systemen, extra activiteiten, bewegen, …

– Gespecialiseerde verpleegkundige als consultant voor specifieke casussen

(Gulpers et al 2011 & 2012)



• Gulpers et al 2011

– Quasi-experimentele studie over 8 maanden

– 26 afdelingen in 13 WZC, 520 bewoners met psycho-geriatrisch profiel

– In interventiegroep

• 50% minder gebruik van banden

• geen toename van

– andere vrijheidsbeperkende maatregelen

– psychofarmaca

– valincidenten



• Gulpers et al 2012

– Quasi-experimentele studie over 8 maanden

– 26 afdelingen in 13 WZC, 104 NIEUW opgenomen bewoners met psycho-geriatrisch profiel

– In interventiegroep

• 90% reductie in gebruik van banden bij “nieuw opgenomen” bewoners

• trend in verminderd gebruik andere vrijheidsbeperkende maatregelen

• geen toename– psychofarmaca

– valincidenten en valgerelateerde letsels


Conclusie

• Multi-componente aanpak met– Duidelijke beleidsvisie (vb. verbod op

gebruik van – bepaalde - materialen)– deskundigheidsbevordering– Beschikbaar stellen van

• Alternatieven• Klinisch expert (vb. Verpleegkundig specialist)

• Reduceert gebruik fixatie– zonder toename van valincidenten en

valgerelateerde letsels


Week van de Valpreventie


Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen

Departement Maatschappelijke Gezondheidszorg en EerstelijnszorgAcademisch Centrum voor Verpleeg- en Vroedkunde

Kapucijnenvoer 35 blok d - bus 70013000 LEUVEN

+32 16 32 00 51

Contact

www.valpreventie.be

[email protected]

Valpreventie en fixatiearme zorg in WZC: wat zegt de ... · –Multifactoriële interventies...

Documents

Transcript of Valpreventie en fixatiearme zorg in WZC: wat zegt de ... · –Multifactoriële interventies...