Vaktaal Poezie

7/24/2019 Vaktaal Poezie

1/11

VAKTAALEEN BEKNOPT OVERZICHT VAN DE VAKTERMEN BIJ PROZA- ENPOEZIEANALYSE

Cursus 2013/2014

CS !"##$% &'( Or'()$

*+ Or,$#%'(A+T+ &'( ,$( B$r

INHOUD

1


2/11

A+ B$$#,s.r'' 3B+ R")% 4C+ M$ru%

D+ E()'%$%$( E+ S")#ur$( *+ $s'(,''r,"s$$r,$ &$rs&5r%$(/Sr56$5u7

8

2


3/11

A+BEELDSPRAAK

B$$#,s.r'' "s '#"), fguurlijk ''#$ru"+ J$ $ru" $$( beeld5%,u",$#") $ %'$( 7' )$ $,5$#+

!$ 5(,$rs9:$",$( ; s55r$( $$#,s.r''5(,$r '#s?2+ M$'655r3+ P$rs5("9'"$4+ S@($s:$s"$;+ M$5(@%"'

1 vergelijking: er worden twee zaken met elkaar vergeleken.V+ $$( $r$# '#s $$( r$us =&$r$#")"( %$ '#s?V+ K5% #$ u7 :'(, 5. ," .'."$r %")( :u",+ =&$r$#")"( >5(,$r '#s?

2. metaoor: Het verbeelde i weggelaten en alleen !et beeld iovergebleven.V+ H$u.7"$$(, 7'% ,$ $rs'# :$ 9'6 "(($(

". #eronif$atie: levenloze dingen krijgen menelijke%dierlijkeeigen$!a##enV+ D$ 7"(, u"s$r :''r (''%

&. 'net!eie: vermenging van zintuiglijke gewaarwordingen.

V+ H") s.r' >5$$ 755r,$(+

(. meton'mia: )r worden geen zaken vergeleken* maar er i #rakevan een ander oort verband +bijv. maker,voorwer#* ge!eel,onderdeel* #laat,bewoner* voorwer#,in!oud-.

V+ I #us (5 7$# $$( 5r,V+ R5$r,'% )u"9: *$@$(55r, "s '%."5$(V+ I >' $$( .r'9:"$ M5(,r"''( "( :$ %us$u%+V+ D$ 'u5 ,$$, :$ ("$+V+ E&$( ,$ ($u>$( $##$(

3


4/11

B+RIJM

R")% "s ,$ 5&$r$$(5%s "( #'( &'( ,$ $#$%55(,$ #$$rr$.$(+!$ 5(,$rs9:$",$( &$rs9:"##$(,$ s55r$( r")%u9: &'( ,$ >"$,$(,$ >$$

onantie: alleen de beklemtoonde klinker i gelijk.V< ,"$. F ("$ / s''( F s''rV< D$ r55,$ 55%$( r'(,,$( "( :$ .'r 5%:55

2. /olrijm: de beklemtoonde klinker en wat volgt i gelijk.

&+ ,55s F r55s / $r$# F %$r$# / "(,$r$( :"(,$r$(

B"(($( &5#r")% 5(,$rs9:$",$( 7$ &$rs9:"##$(,$ s55r$($(

1. ge#aard rijm: aa bb $$&+ Z") :',,$( $$( s$% "( :$ #"9: &$r(5%$(+?

". omarmend rijm: abba&+ L'$( 7") >'9: >")( &55r $#'(,$r "(,

7'( 5 ,$ %''#5>$ &$r#'$(:$,$( ,"$ 5&$r 5(>$ %5$$>75r&$( #$,$( 5(,$r ,$ s$rr$( 7''"$ "( ,$ 5u,$ 7"(,+

&. gebroken rijm: ab$b o aba$* ook wel abb$

&+ H$ 7$r, %")( ,r55% "( s 7$r$#,s r"( &5#5%$( >5r$#55s $$( s9:$#. $ >")( $$( su">$(, &uur $$( r'( $$( 7"#,$ r55s

5(u(," &'( $#u $( #$$, &'( .#'( $( 5&$r#$ :$ su"6%$$# ,' ,$ 7"(, &$r75$" #"9:>"((" #'(s ,$ 7$ =$(>+?

(. ver#ringend rijm: ab$ab$ +komt veel voor in de twee terzettenvan een onnet-&+ ") :$ ,$ 7"$ $( ,$ r55,$ r5>$#',$( $$ur, "( u7$ s%'##$ :'(, >") &"$#$(

;


6/11

V59:" $( s",,$r$(, 7$$r "( ,"$.$ r's+

H5$ >'# ,'( :'r &'( $&$( $$,$r$ s9:',$ $($>$( (u 5% u ,$ r5>$( &"$#$( Nu u7$ :'(,$( s"# >")( ,"$. "( r's+

4. blanke verzen: !ierin ontbreekt !et rijm

C+ METRMDe regelmatige awieling van terker en zwakker beklemtoonde

lettergre#en.

E$( >7' $#$%55(,$ #$$rr$$. $&$( 7$ ''( %$ $$(< L$$rr$.$( %$ $$( s$r$r$ (',ru %$ $$(<

E$( &$rs "( &$rs&5$$( &$r,$#$( (5$%$( 7$ s9'(,$r$(+

1+ /ervoetenD$ %$$s &55r5%$(,$ >")(")( ,' ,$ #"$r ,"$ s"(,s #'( ("$ %$$r ru"s$ Is''9 ,' C5s'

1.&. da$t'lu: 65 5&+ r'u7 "s u7 :$%$# $( s5r%" u7 sr'(, E.J.Potgieter

2+ ntimetrie

A#s "( $$( 5&$r"$(s %$r"s9: &$rs ,$ ,"9:$r 5. $$( ")>5(,$r$ .#''s &'( ,$>$%'' '67")+H") ,5$ ," 5% $$( $.''#, $$9 $ $r$"$( %$$s'# (',ru+

3+ )liieE$( >7' $#$%55(,$ #'( 75r, 7$$#'$( 5%7"##$ &'( :$ %$ru%+V< K"(,r$(

N+B+ $#"s"$ :5$6 ("$ '#"), ,55r $$( '.5sr56 ''($$&$( $ 75r,$(+


7/11

D+ ENJAMBEMENT

H$ ,55r#5.$( &'( ,$ >"( 5&$r :$ $"(,$ &'( ,$ &$rsr$$# :$$( 5. >5( %'("$r,' $$( .'u>$ 5(('uur#") >5u >")(+H$ $()'%$%$( r$( ") :$ #$>$( $$( %5$"#"):$", %$ >"9: %$$< ,$

#5"s9:$ >"( $"s ,' 7$ $755( ,55r#$>$( ,$ &$rs%$#5,"$ &r'' 5% $$( .'u>$+

&+ Z") &5$#$ 5&$r $#''rs $>"9:$( #"),$( ,$ s9:',u7$( &'( ,$ ,"($( ,"$ 7'r$(

&55r &''r7$# %''r u(($( :u( :'r$ s('r$(("$ s$%%$ 5. ,$( 55( &'( &55r")$ "),$(+ H.

Roland Holst

E+ STIJL*IREN

O(,$r s")#ur$( &$rs''( 7$ '67")"($( &'( ,$ (5r%'#$ %'("$r &'( >$$(%$ ,$ $,5$#"( $$( $.''#, $$9 $ $r$"$(+ ron:www.$ambiumned.nl1. Her!aling +re#etitio-: 7e gebruikt twee keer !etzelde woord.

Geld, geld"s :$ $("$ 7' :$% $>" :5u,+Ja, ja,)$ u( %$ (5 %$$r &$r$##$(+Nooit, nooit' " ,''r (5 $$(s (''r 5$

2. 8autologie: 7e zegt twee keer !etzelde met ver$!illendewoorden. De woorden betekenen ongeveer !etzelde enbe!oren tot dezelde woordoort.

D' 7$$ :") wis en waarachtig7$#+Z") $(,$( ,''r heg noch steg+H") 7$r, %$ &$$#pracht en praal$r'&$(+

". leoname: 7e gebruikt een logi$!* overbodig bijvoeglijknaamwoord bij een zeltandig naamwoord dat die inormatie

al in zi$! draagt.

D$ gele onne!loe"en%'$( ,$ '%$r &$$# $>$##"$r+I( ,$>$ witte sneeuw :$ " $$( >5(($r"# (5,"+

&. )uemime: )en euemime gebruik je om iet wat niet zo#rettig o netje i* o# een verza$!tende manier % nette manieronder woorden te brengen .

"s$r$( :$$( 7$ 5.' (''rijn laatste rustplaats

$r'9:+Z") 7$r ,''r als interieurverorgster


8/11

H5$ "s :$ %$ uw stoelgang "(65r%$$r,$ ,$ ,5$r+

(. Undertatement: ij een undertatement wordt iet o# een#ottende manier verkleind o verzwakt. Het ver$!il met !eteuemime zit !em in de #ot.

T5$( >")( .'r") 7$$r &"$r >$$#s :', $75(($( "( ,$ .$"#"($(r$'$$r,$ ,$ 6r'9"$#$",$r %$< Niet slecht#+

I :', $$( 7$$ &55r :$ .r5$67$r " :', ,us 7$# een paar $outjes$%''+%& doe dat wel even >$" ,$ %'( 5$( :") :$ r'(,$(,$ :u"s "( r$(,$5% >")( "(,$r$( $ r$,,$(+

4. 9itote: De litote lijkt o# een undertatement. Het i eentijlfguur waarbij je $!ijnbaar iet ontkent o verkleint met!et doel datgene wat je bedoelt de te meer uit te latenkomen.

D''r $( " niet !lij "ee+D' "s niet onwaarschijnlij&+D' &"(, " geen ver&eerd plan.

. H'#erbool: ij een !'#erbool wordt iet o# een overdrevenmanier uitgedrukt. 7e gebruikt een !'#erbool om iet te lateno#vallen.

I( N$,$r#'(, r$$( :$ '( van de )* dagen+J$ 75r, doodgegeooid%$ "(65r%'"$ 5&$r ,$ &$r"$>"($(+

I :$ 7$# $$( eeuw5. )$ s''( 7'9:$(+

;. role#i +vooro##laating-: ij een #role#i wordt een woordo woordgroe# voor in de zin ge#laatt waardoor er de nadruko# valt.

+e etter!a& " 7"# he"("$ %$$r >"$(++ee $oto," :',die#"$&$r ("$ $.#''s+


9/11

gezi$!t niet kan* maar die* al je nog een nadenkt* weldegelijk mogelijk i.

chrijven"s ,$ u(s &'( :$schrappen+-einig alcohol'(te veel>")(+

11. 0etori$!e vraag: )en retori$!e vraag i een vraag waaro#je geen antwoord verwa$!t. Het antwoord zit namelijk in devraag o#geloten.

iggen we hier niet le&&er/

*+ $s'(,''r,"s$$r,$ &$rs&5r%$( //sr56$(5u7

1. diti$!on? tweeregelige troe

2. terzine: drieregelige troe

". kwatrijn: vierregelige troe o een zeltandig gedi$!t

&. e>tet: zeregelige troe

(. o$taa: a$!tregelige troe

4. onnet: gedi$!t van veertien regel* verdeeld over tweekwatrijnen +amen o$taa- en twee terzinen +amen !et e>tet-.

M$$s'# #" $r (' :$ 59''6 ,$ 7$(,"( =9:u$ $$r &5#' &'#?+ D$>$7$(,"( '' &'( &+ $$#, (''r ",$$ s"u'"$$$("( (''r .$rs55(#")$r$'9"$ $(>+

4.1. Italiaan onnet: zie boven

&+ N'u7 >"9:''r 7"$$( 5. $$( #"9:$( >u9:D$ 7"$ #5$s$%s "( ,$ s9:$$%r"( >"$H5$ #'(s %")( &$(s$r (5 %$ r's9: $ru9:E$( $($#$ '# $ #'$ &5$# "$,+

E( &$r ,''r "(,s ,"$ >'9: $#$ur,$ #u9: A#s .$r#$%5$r 7''r "$,r$ "( &$r"$I( $$r:$",+++++ Rus 5 75(,$r &r$$%, $(u9:!'( '##$s "s ") ,' >55 "((" ("$+

A##$ $#u", ,' (5 &'( &$rr$ s.r'V$rs"$r6 ,$ 7"(, ,$ 75#$( '##$s ''

A# >'9:$r $( >'9:$r '##$s 75r, >55 s"#+++

8


10/11

E( " 7$$ ("$ :5$ :'(s ," :'r >55 >7'D' '# >55 %5$ "s '#"), #u",$r s#''A#"), %''r #u",$r $( ("$ rus$( 7"#+ -ille"0loos

4.2. @!ake#eare onnet: betaat uit drie kwatrijnen +vaak aan elkaarge$!reven- en een diti$!on.

. rondeel: a$!tregelig gedi$!t* gebouwd o# twee rijmklanken?verregel 1A&A en 2A;.

&+ D"$ :$$( .#u")%$( $( 9'( sr")$(D"$ $( ,559: $r 7$r$# ("$Is :") '$r% :") $( s'# ("$ r")9$(D"$ :$$( .#u")%$( $( 9'( sr")9$(

A#5%%$ s5$ :$$6 :") '9:$r")9$($#6s >$$r r56 >")(+ D$ #''s$ r$$# "s $$(s55r .5"($ 56 u"s%")$r+

V+ A $rr"#$ "(6'( 9'##$, P$$rs.r"(#$, :"s $, 7": ' :$$r+H"s 6':$r 5 755s55 :5#, 56 ' 9(55s'(, '&$ :"% ' .'9 5( :"s %$$r+ John

2#3ill

Er 7's $$(s $$( (''"s$r u" K(5$,"$ (''",$ .$r ,' 7"(" r5$(+D' "( ("$ %$$r 5$,,us 7$r, >$ %$ s.5$,&$r.#''s (''r ,$ '6,$#"( s5$(+

10


11/11

11. vrije o d'nami$!e ver: i aan geen enkele van te vorenvatgetelde ei gebonden. )r i geen vate troebouw* geen metrum*geen rijm$!ema* geen uniorme regellengte.

&+ $$(s 5$( " ") ,$ %"$r$("( Z7"s$r#'(, 755(,$:55r,$ " ,' ,$ 7")s:$",$$( $r$$ &55rs$##'$r$(, u" ,$ :$%$#%''r " #u"s$r,$ ("$

#'$r 7'9:$" &55r ,$ 5.$( r5s%''r ,$ ur$( s%5#$(:$ #'u7 r"s'# ("$

$"(,$#") &"$#

$$( #'($ r$$( H.odeien

11

Vaktaal Poezie

Documents

Transcript of Vaktaal Poezie