Vaardige Vingerseenvoudig examensjabloon samen en breiden dat sjabloon uit om het zo...

Vaardige Vingers

Akademie voor bureauwetenschappen vzw

Driemaandelijks tijdschrift

voor leerkrachten burotica en informatica

NUMMER 133

december 2006

www.abw.be

Akademie voor Bureauwetenschappen vzw

Vaardige Vingers | nummer 133

H e t b e s t u u r

Woord vooraf

Dag lezer

Wanneer u dit woord vooraf leest is 2007 al volop aan het lopen. Namens het bestuur hoop ik dat

2007 vlot en vrolijk is ingezet en wens ik u en de u dierbaren een voorspoedig jaar.

De start van een nieuw jaar betekent ook de hernieuwing van uw lidmaatschap. We hopen u ook

in 2007 tot onze leden te mogen tellen en meer nog: we hopen dat u nog collega's kan overtuigen

lid te worden. De prijzen zijn alvast andermaal onveranderd gebleven t.o.v. vorig jaar:

Bedrag Lidmaatschap

€ 17,00 Lidmaatschap + Vaardige Vingers

€ 28,00 Lidmaatschap + Vaardige Vingers + floppykrant via het Internet

€ 34,00 Lidmaatschap + Vaardige Vingers + floppykrant thuisgestuurd op cd-rom

U kunt uw bijdrage meteen overmaken op onze rekening nummer 000-0998659-44 met eventuele

vermelding van de naam waarop u bij ons reeds geregistreerd bent. Hebt u uw lidnummer bij de

hand, vermeld het dan. Meteen doen, waarvoor dank.

In dit nummer vindt u alle informatie over onze komende studiedag die op 24 maart 2007 in Gent

plaatsgrijpt. We probeerden opnieuw een gevarieerd programma aan te bieden. Ook uw

collega's zijn welkom.

We stellen in dit nummer ook de vraag of wij als leerkrachten tekstverwerking/toegepaste

informatica geliquideerd worden. Wie de nieuwe lessentabel en het leerplan Bedrijfseconomie in

de derde graad van het katholieke handelsonderwijs bekijkt, zal vaststellen dat het er zo naar

uitziet.

Verder bijdragen over Excel, Windows en Fireworks, aandacht voor de stenomask en een uitnodi-

ging voor het 46e INTERSTENO-congres dat van 21-27 juli 2007 in Praag plaatsgrijpt. Test in dit

nummer ook uw kennis van het medisch jargon!

Hebt u suggesties of bijdragen voor een volgend nummer van ons tijdschrift, dan nemen we die in

dank aan.

We wensen u een prettige verderzetting van het lopende schooljaar, dat alweer ongeveer halfweg

is. Wat vliegt de tijd…

Namens het bestuur

Danny Devriendt

Voorzitter

Lidgeld 2007

Maak het vandaag nog over op onze rekening 000-0998659-44

Met dank!



2 Vaardige Vingers

Op zaterdag 24 maart 2007 organiseren we traditioneel onze jaarlijkse studie-

dag. Ook nu kozen we opnieuw voor de Arteveldehogeschool, campus Kattenberg

in Gent waar we over voldoende computerlokalen kunnen beschikken. Gent is

bovendien gemakkelijk met het openbaar vervoer of met de wagen te bereiken.

Zaterdag 24 maart 2007 H e t b e s t u u r

ABW-studiedag in Gent

ABW-studiedag 2007 in Gent

Onze studiedag 2007 grijpt in de Arteveldehogeschool, Kattenberg 9, 9000 Gent plaats op zaterdag 24 maart 2007 van 10.00 tot 16.00 u. De routebeschrijving vindt u op www.abw.be.

Het programma

09.30 u. Deuren open. Onthaal en koffie.

10.00 u. Verwelkoming

10.10 u. Plenair gedeelte

11.00 u. Workshops: deel 1 13.00 u. Verzorgde broodjeslunch

13.45 u. Workshops: deel 2

15.45 u. Einde workshop 2 16.00 u. Statutaire vergadering

De deelname aan de workshops is afhankelijk van de beschikbare plaatsen. Vandaar dat we

vragen om een reservekeuze op te geven. Wie eerst kiest, heeft de grootste zekerheid.

Plenaire sessie In de plenaire sessie worden enkele onderwerpen kort aan iedereen voorgesteld:

� Pedagogisch adviseur van het gemeenschapsonderwijs Daniël De Vriendt bericht over de

nieuwe leerplannen 3e graad en de ICT-leerlijn in het secundair onderwijs.

� Danny Devriendt behandelt het nieuwe leerplan toegepaste informatica in de 2e graad en geeft een stand van zaken rond het leerplan Bedrijfseconomie in de derde graad van het

handelsonderwijs (zie artikel Worden wij geliquideerd? op pagina 5 in dit nummer).

� Olivier Levrau en Danny Devriendt geven een korte demo van de nieuwste software uit de

Microsoft-stal: Windows Vista en Word 2007. Aero en ribbon zijn na deze demo gekende

begrippen.

Workshops

Zowel in de voormiddag als in de namiddag is er een aanbod van vier workshops waaruit de

deelnemers kiezen:

Voormiddag:

1 Microsoft Project 2003 (Olivier Levrau) 2 Efficiënt zoeken en vervangen in Word (Els Landuyt)

3 PhotoFiltre: gratis foto's bewerken (F. Chris Van Cauwenberg)

4 Een examensjabloon maken in Word (Danny Devriendt)

Namiddag:

5 Camtasia Studio 2004 (Olivier Levrau)

6 Opsommingen in Word (Els Landuyt)

7 PowerPoint (Martine Bodard) 8 Didactische workshop en reflectie (Danny Devriendt)



3 Vaardige Vingers

1 Microsoft Project 2003 Olivier Levrau

In deze praktijkgerichte sessie maak je kennis met MS Project door zelf een

klein project in te plannen. MS Project helpt u om een specifiek resultaat te bereiken met een zo efficiënt mogelijk gebruik van beperkte middelen, binnen

een vooropgestelde timing. Vervolgens leert u de planning bewaken, aanpas-

sen en optimaliseren. Ideaal om toe te passen bij de Geïntegreerde Proef (GIP), bij Project Algemene Vakken (PAV), bij seminariewerk…

2 Efficiënt zoeken en vervangen in Word Els Landuyt

Met zoeken en vervangen kan je heel wat in Word. Deze workshop vertrekt vanuit de basis maar gaat vooral ook in op gevorderde mogelijkheden van

zoeken en vervangen: speciale tekens, opmaak, jokertekens…

Via het gebruikte oefenmateriaal komen heel wat mogelijkheden van zoeken

en vervangen aan bod.

3 PhotoFiltre: gratis foto's bewerken F. Chris Van Cauwenberg

PhotoFiltre is een beeldbewerkingsprogramma dat

je toelaat eenvoudige en gevorderde bewerkingen op foto's uit te voeren en allerlei filters en effecten

op foto's toe te passen. Het is eenvoudig en gebrui-

kersvriendelijk aan te leren. Met enkele toets-

drukken kom je vaak al een heel eind. Je kan het programma voor educatieve doeleinden volledig gratis gebruiken.

In de workshop installeren we het programma en leren we ermee werken aan de hand van praktische voorbeelden.

4 Een examensjabloon maken in Word Danny Devriendt

De tijd van handgeschreven examens is in de meeste scholen wel definitief

voorbij. De richtlijnen voor het opmaken van examens verschillen sterk van

school tot school. Soms zijn ze volledig afwezig, soms zijn ze zeer gedetailleerd.

Om uniforme opmaak van examens zoveel mogelijk te waarborgen, stellen heel wat scholen een examensjabloon ter beschikking van hun leerkrachten.

Over die examensjablonen gaat het in deze workshop. We stellen er zelf een

eenvoudig examensjabloon samen en breiden dat sjabloon uit om het zo gebruikersvriendelijk als mogelijk te maken voor de ook minder

tekstverwerkingsvaardige collega's.

5 Camtasia Studio 2004 Olivier Levrau

Voor leerlingen is het heel handig om na de les de uitleg over een

bepaald onderwerp nog eens rustig te kunnen nazien. Met Camtasia Studio kun je op een eenvoudige manier opnemen wat je

doet op je scherm en de opname van commentaar voorzien.

Via de beschikbare tools kun je nadien de verschillende instructie-filmpjes menugestuurd op een cd-rom of website plaatsen. Niets

weerhoudt je om je cursus via e-learning aan te bieden.

Tijdens deze sessie maken we een aantal instructiefilmpjes en zorgen we ervoor dat deze filmpjes

op een gebruikersvriendelijke manier beschikbaar gesteld worden.



4 Vaardige Vingers

6 Opsommingen in Word Els Landuyt

Opsommingen worden heel vaak gebruikt in Word, helaas niet altijd technisch

even juist. In deze workshop staan eenvoudige opsommingen centraal, ver-

trekkend vanuit een gevarieerd aanbod aan oefenmateriaal. Alinea-opmaak, tabstops, opmaakprofielen… zijn hier nooit ver weg.

7 PowerPoint Martine Bodard

In het bedrijfsleven wordt er veel gebruik gemaakt van presentaties wanneer er

congressen, seminaries en vergaderingen gehouden worden. Door haar

jarenlange ervaring als sr. Management Assistant heeft Martine Bodard

gaandeweg ondervonden waar men aandacht aan moet besteden. In deze workshop van 2 uur komen enkele 'gouden regels' aan bod van hoe men een

presentatie het best opbouwt met voorbeelden van hoe het wel of hoe het beter

niet moet.

Er wordt gewerkt aan de hand van een concrete toepassing.

8 Didactische workshop en reflectie Danny Devriendt

Vertrekkend vanuit mijn eigen visie en praktijk, met hopelijk veel inbreng uit de groep,

reflecteren we over werkvormen en doelstellingen in de lessen tekstverwerking/toegepaste informatica en de daaraan verbonden wijze van evalueren. We proberen tot een boeiende en zo

concreet mogelijke discussie/dialoog te komen rond aanpak, evaluatie, geïllustreerd met

praktisch materiaal.

Samenvattend overzicht workshops

11.00-13.00 u. 1 MS Project 2003 2 Zoeken/vervangen 3 PhotoFiltre 4 Examensjabloon

13.45-15.45 u. 5 Camtasia Studio 6 Opsommingen 7 PowerPoint 8 Didactiek

Prijs

De prijs voor deelname aan de studiedag is:

� voor leden ABW: € 24,00; � voor niet-leden ABW: € 41,00 inclusief lidmaatschap 2007.

In de prijs is een cd-rom, documentatie, koffie en een verzorgde broodjeslunch inbegrepen.

Statutaire vergadering

Om 16.00 u. grijpt de jaarlijkse wettelijk verplichte algemene vergadering plaats. Wie wil deelne-men, kruist dat aan bij de inschrijving.

Inschrijvingen tot 28 februari 2007

Inschrijvingen gebeuren enkel via onze website www.abw.be. Kies de rubriek Studiedag. U

kunt er ook de lijst met reeds ingeschreven deelnemers raadplegen en de bezetting van de

workshops on-line opvolgen.

Hoe vlugger je intekent, hoe meer zekerheid je hebt de workshop van je eerste keuze te kunnen

volgen.

Studiedag 24 maart 2007 Gent

Schrijf nu online in: www.abw.be!



5 Vaardige Vingers

ABW reageert D a n n y D e v r i e n d t

Katholiek handelsonderwijs 3e graad: Worden wij geliquideerd? Een nieuwe visie In het verleden werd een studierichting samengesteld uit een aantal vakken die helemaal los van elkaar stonden. De leerplannen werden per vak opgemaakt door autonome en los van elkaar

werkende leerplancommissies. In de nieuwe benadering vertrekt men van een studierichtings-

profiel dat alle kennis, vaardigheden en attitudes beschrijft die op het einde van de studierichting

moeten verworven zijn. Op basis van die studierichtingsprofielen, gebaseerd op bestaande beroepsopleidingsprofielen die o.a.door de Vlor, Cevora, SERV en andere organisaties zijn

opgesteld, wordt dan een pakket samengesteld waarbij de grenzen tussen de vakken niet meer zo

duidelijk zichtbaar zijn.

Het leerplan bedrijfseconomie Vanuit deze visie moet het nieuwe leerplan bedrijfseconomie 3e graad handel gesitueerd worden

dat met 9 tot 12 lesuren per week de core vormt van de studierichting. De studierichting handel

profileert er zich als een commerciële studierichting met naast algemene vorming en talen een bedrijfsgerichte vorming die bestaat uit een commercieel gedeelte, een administratief gedeelte

en een bedrijfseconomisch gedeelte. Het nieuwe leerplan haast zich om te stellen dat de informaticacomponent vanzelfsprekend aanwezig is en ondersteunend werkt.

Vandaar dat het vak en de uren toegepaste informatica (in de meeste scholen 4 uur per week!)

niet meer in de nieuwe lessentabel voorkomen. Tussen de vele topics van het volumineuze

nieuwe leerplan vinden we inderdaad één en ander terug binnen een projectmatige aanpak: de BIN-normen toepassen, aandacht hebben voor een verzorgde lay-out, gegevens verwerken in een

rekenblad, grafieken maken, resultaten presenteren, organogrammen maken, een database

maken inclusief selectie- en actiequery's, formulieren en rapporten.

Specifiek voor tekstverwerking moeten de leerlingen een enquête opmaken, foutloos typen, gegevens in tabellen weergeven, een paper kunnen (op)maken, een sjabloon maken,

(sollicitatie)brieven schrijven, autovormen gebruiken om een Data Flow Diagram te maken, briefwisseling voeren, mailings maken… Duidelijk dat ze hiervoor nog heel wat kennis en

techniek missen, wil dat professioneel gebeuren.

Daarnaast komen ook nog het uitwerken van een promotiefolder met een desktoppublishing

pakket (76) en het maken van een statische website (115) expliciet aan bod. Ook hier is nog heel

wat werk aan de winkel, willen de leerlingen deze uitdagingen deftig aanpakken.

Als voorbeeld van de geïntegreerde aanpak luidt het: De opmaak van de bevraging kan met een

tekstverwerkingspakket gebeuren (door gebruik te maken van aankruisvakjes). De resultaten van de

bevraging kunnen in een rekenblad verwerkt worden met bijvoorbeeld lijndiagram, diverse

staafdiagrammen, taartdiagram… De leerlingen kunnen een presentatie voorbereiden en geven in

de klas.

De leerkracht TV Toegepaste economie die dat allemaal deskundig moet begeleiden, zal zeker een administratieve duizendpoot moeten zijn en moet wellicht nog uitgevonden worden, uitzonde-

ringen niet te na gesproken. Bovendien zijn de meeste leerkrachten TV Toegepaste economie

hier zeker geen vragende partij!

Toegepaste informatica (weg)geïntegreerd? Vanuit de nieuwe visie werd toegepaste informatica als vak dus geschrapt en geïntegreerd in het

nieuwe vak bedrijfseconomie. Is een afzonderlijk vak toegepaste informatica nodig? De leer-

lingen hebben toch al een behoorlijk aantal basisvaardigheden verworven in de tweede graad? Dat laatste is ongetwijfeld zo, maar dan met de nadruk op basisvaardigheden. De klaspraktijk

leert echter heel snel dat een afzonderlijk vak toegepaste informatica absoluut noodzakelijk blijft.



6 Vaardige Vingers

Daar wordt de basiskennis uitgebreid en wordt verder geleerd deskundig met toepassings-software om te gaan vanuit een probleemoplossende context en door bekwame leerkrachten.

Hier kunnen de leerlingen voortdurend technisch bijgestuurd worden en hun basiskennis

aanzienlijk uitbreiden zodat ze echte professionele gebruikers worden.

Vele voorbeelden van projectmatige benaderingen leren immers dat de informaticacomponent

veel te resultaatgericht gebruikt wordt zonder enige aandacht voor efficiency en good practice. Concreet betekent dit dat leerlingen wel bezig zijn met het intypen en opmaken van allerlei

documenten maar dat absoluut ondeskundig, ondoordacht en tijdsverkwistend doen.

Zonder afbreuk te doen aan de professionele ICT-capaciteiten van de collega's toegepaste economie, moet er geen tekeningetje bij gemaakt worden over hoe de ondersteunende

informaticacomponent binnen het nieuwe leerplan bedrijfseconomie zal begeleid worden.

Het broodnodige afzonderlijke vak moet evenwel geen geïsoleerd eiland zijn. De probleem-oplossende context kan voor een groot deel door inhouden van bedrijfseconomie gevoed

worden. Binnen het vak bedrijfseconomie gebruiken de leerlingen dan hun verworven kennis en

vaardigheden onder deskundige begeleiding.

Die deskundige begeleider zal/moet in de meeste gevallen de leerkracht toegepaste informatica

zijn, maar kan ook een leerkracht met een ander bekwaamheidsbewijs zijn als hij/zij voldoende

competent is.

Het moet tot de autonomie van de scholen behoren om hier de beste keuze te maken en dus

moeten de bekwaamheidsbewijzen voor het nieuwe vak bedrijfseconomie uitgebreid worden om die autonomie te garanderen.

Waarom wordt hier overigens enkel toegepaste informatica geviseerd en in het nieuwe leerplan

geïntegreerd en waarom niet de talen (Nederlands, Frans, Engels, Duits)? Ook daar zou je ervan

uit kunnen gaan dat de leerlingen na al die jaren voldoende (basis)kennis hebben en dat de

talencomponent ondersteunend is binnen het studierichtingsprofiel? Toch zijn in de lessentabel

nog afzonderlijke uren talen opgenomen (overigens, gelukkig maar als je bekijkt welke eind-producten sommige leerlingen afleveren!).

De Akademie voor Bureauwetenschappen pleit dan ook resoluut en gesteund door velen voor het behoud van toegepaste informatica als afzonderlijk vak én voor het toevoegen van de bekwaam-

heidsbewijzen TV Toegepaste Informatica en TV Dactylografie aan het nieuwe vak Bedrijfs-

economie in de derde graad handel.

Zo kunnen de scholen autonoom beslissen hoe zij best het nieuwe vak invullen en wie ze ervoor

inzetten. De scholen die een vak van 9 tot 12 uur aan één leerkracht toekennen, zullen toch

wellicht op één hand te tellen zijn.

Een kaakslag voor de leerkrachten toegepaste inform atica Dat de leerkracht toegepaste informatica helemaal uit de basislessentabel van de derde graad

handel verdwijnt, is een kaakslag voor vele collega's die met enthousiasme voor de klas staan,

zich jaar na jaar bijgeschoold hebben tot professionals en zich vaak meer dan 100 % ingezet hebben om hun leerlingen klaar te stomen voor verdere studies of de arbeidsmarkt. Die mensen

worden binnen de nieuwe aanpak volledig aan de kant geschoven.

Er is wellicht hier en daar nog een achterpoortje, maar de boodschap is duidelijk. Heeft het VVKSO-beleid hier aan gedacht?

Actie Na overleg op verschillende fronten heeft de Akademie voor Bureauwetenschappen haar

ontgoocheling en bezwaren uitgedrukt aan het VVKSO met de vraag om de situatie te herbekijken. Er werden brieven verstuurd aan de heren Chris Smits (secretaris-generaal VVKSO)

en Johan Fouquaert (voorzitter sectorcommissie Handel VVKSO) en aan mevrouw Lieve

Werbrouck (directeur Dienst Leren en Onderwijzen VVKSO).

Afhankelijk van de reactie daarop en het verdere verloop, zal onze Akademie haar verdere

reactie bepalen. We houden u op de hoogte.



7 Vaardige Vingers

Op zondag 8 oktober 2006 werden gemeenteraadsverkiezingen gehouden. Dat heeft op zich weinig of niets met de lessen informatica te maken. Toch heb ik van de gelegenheid gebruik gemaakt om in 6 Handel enkele functies van Excel in de verf te zetten. Hoe worden de zetels in de gemeenteraad eigenlijk verdeeld? En hoe kan een partij met minder dan 50 % van de stemmen toch de meerderheid van de zetels in de wacht slepen? Enkele vragen waarop 6 Handel nu zeker een antwoord weet en tegelijk een goede probleemstelling waaruit vertrokken kan worden om nuttige Excel-functies te gebruiken.

Op de floppykrant bij dit nummer vind je de nodige hulpbestanden en een

uitgewerkte oplossing.

Verkiezingen blijven actueel, met straks de federale verkiezingen. Wie maakt een

aangepaste versie van deze opdracht?

Verdeel de zetels D a n n y D e v r i e n d t

Excel en verkiezingen? Hoe open maak je een opdracht?

Je kunt een heel open opdracht geven in de zin van: Maak een model om per gemeente te berekenen op hoeveel zetels elke politieke partij recht heeft. Voorzie dat per gemeente de zetels tot

over 8 verschillende partijen zouden kunnen verdeeld worden. Test je model met concrete gegevens

op enkele gemeentes uit.

Bij bovenstaande opdracht krijgen de leerlingen heel weinig informatie en moeten ze zelf op zoek

naar de manier waarop de zetels verdeeld worden. Ze moeten ook zelf alle gegevens in Excel

binnen brengen en een gebruikersvriendelijke spreadsheet opbouwen. Ik heb ervoor geopteerd om een en ander ter beschikking van de leerlingen te stellen, te beginnen met onderstaande tekst

die ook op het Internet te vinden is:

Stap 1 – Bepaling van het aantal zetels in de gemeenteraad

Het aantal zetels in de gemeenteraad is vastgelegd door het gemeentedecreet en is afhankelijk van het inwonersaantal van de gemeente.

Bvb.: 7 leden in een gemeente met minder dan 1 000 inwoners; 21 leden in een gemeente met

10 000 inwoners ; 31 leden in een gemeente van 33 000 inwoners; … tot 55 leden in steden met meer dan 300 000 inwoners.

Stap 2 – verdeling van de gemeenteraadszetels tussen de verschillende lijsten

Hiervoor berekenen we eerst de uitslag van de verkiezingen per partij - of beter: per lijst.

Deze uitslag of stemcijfer van iedere lijst is het totaal van …

� het aantal stembiljetten waarop een geldige stem is uitgebracht bovenaan deze lijst en

� op één of meer kandidaten van diezelfde lijst.

Het stemcijfer geeft dus het algemeen totaal van de geldige stemmen voor een bepaalde partij of

lijst.

Dan verdelen we de zetels tussen de lijsten via het “systeem Imperiali”, een relatief evenredig

systeem (verhouding tussen stemmen en zetels) dat evenwel de ingebouwde bedoeling heeft om

de grote partijen te bevoordelen. Dat moet sneller zorgen voor een duidelijke meerderheid, een

stevige coalitie, … kortom: een vlotte bestuurbaarheid (>< een perfecte proportionele verdeling)

Volgens de wet deelt men het stemcijfer voor iedere lijst achtereenvolgens door 1, 1 1/2, 2, 2 1/2,

3, 3 1/2, 4, 4 1/2, enz.



8 Vaardige Vingers

Deze berekening levert dan een tabel op met de verschillende resultaten van de opeenvolgende delingen (quotiënten).

In deze tabel duiden we de hoogste getallen (=quotiënten) aan; evenveel als er zetels zijn te verdelen.

Bvb.: een fictieve gemeente van 1 300 inwoners (= 9 zetels) waar 1 000 geldige stemmen worden

uitgebracht.

PARTIJ A PARTIJ B PARTIJ C

450 220 330

:1 450 220 330

:1,5 300 147 220

:2 225 110 165

:2,5 180 88 132

:3 150 73 110

:3,5 129 63 94

:4 113 55 83

Tot zover de beschikbare tekst voor de leerlingen. Als tweede gegeven, kregen de leerlingen

een voorbeeld van een uitgewerkte lay-out:



9 Vaardige Vingers

Verder volgden nog volgende instructies:

� Van zodra je een gemeente intypt, moet het aantal inwoners per 1 januari 2006 weergegeven worden. Je beschikt hier over het Excel bestand GEMEENTEN2006.XLS. Breng die gegevens in

een afzonderlijk werkblad van je basisrekenblad over en gebruik die gegevens voor de

berekening van het aantal inwoners.

� Op basis van het aantal inwoners, kan je het aantal zetels weergeven. Je beschikt over een Word-document ZETELSPERINWONERS.DOC. Breng deze gegevens in een afzonderlijk tabblad

van je rekenblad over en pas ze zo aan dat je ze kan gebruiken om het aantal zetels vlot te

berekenen. � Op www.vlaanderenkiest.be vind je alle gegevens van de (reeds uitgewerkte) zetelverdeling.

Neem het aantal stemmen per lijst over, enkel van die partijen die zetels gehaald hebben. Noteer ook, enkel ter controle, het aantal toegewezen zetels. Voorzie berekening voor

maximum 8 partijen die zetels behalen of zouden kunnen behalen.

� Plaats boven elke lijst het partij-logo, voor zover het een nationale partij betreft. � Bestudeer bijgaande tekst en voorbeelden over het gebruikte systeem imperiali voor de

verdeling van de zetels. Bereken de stemmentabel door deling van het aantal behaalde

stemmen per lijst van 1 tot en met 15.

� Bereken nu de waarde die in de tabel minimaal moet behaald worden om een zetel te behalen. Tip: hier kan je de functie GROOTSTE gebruiken.

� Geef per partij de waarden die een zetel vertegenwoordigen in een andere kleur met

achtergrond weer. � Bereken onderaan de lijst per partij het aantal effectief behaalde zetels. Klopt dit aantal met de

gegevens op de website www.vlaanderenkiest.be? Mooi zo!

� Belangrijk is uiteraard dat je formules zo opgebouwd zijn, dat ze perfect kunnen gekopieerd

worden, waar nodig.

Werk het voorbeeld hierboven voor Brugge uit. Sla je rekenblad na controle als sjabloon op,

maar zorg ervoor dat nog enkel de gegevens aangepast kunnen worden die variabel zijn:

� de gemeente (je zou hier zelfs een keuzelijst kunnen voorzien!)

� de partijen en het aantal stemmen dat elke partij behaald heeft.

Alle overige berekeningen moeten automatisch gebeuren.

Gebruik de sjabloon en test uit voor Zedelgem, Oostkamp, Jabbeke, Blankenberge, Knokke-Heist en je eigen gemeente, mocht die niet tussen de opgesomde gemeenten voorkomen.

Uitgewerkt voorbeeld

De partijen en hun behaalde stemmen moeten natuurlijk in rijen 7 en 8 ingevuld worden, samen

met de partijlogo's die de leerlingen op het Internet zeker moeten kunnen vinden.

In D3 gebeurt de eerste berekening: het

'opzoeken' van het aantal inwoners op 1 januari 2006. Hiervoor wordt de ingetypte gemeente

(B3) gebruikt en wordt het aantal inwoners

opgezocht in een lijst die in een ander tabblad

beschikbaar is.



10 Vaardige Vingers

We maken hiervoor gebruik van de functie VERT.ZOEKEN:

=VERT.ZOEKEN(B3;Verkiezingen2006_opl.xls! gemeenten;2).

Gemeenten is hier een bereik dat in het tabblad met de gemeenten loopt van de cel B2 tot C309.

De tweede kolom bevat het aantal inwoners.

Op basis van het aantal inwoners, zoeken we op hoeveel zetels de

gemeente te verdelen heeft. Ook deze lijst is als afzonderlijk tabblad

aanwezig en aangepast om opnieuw de functie VERT.ZOEKEN te gebruiken:

=VERT.ZOEKEN(D3;Verkiezingen2006_opl.xls!zetels;2)

In de formule hierboven verwijst zetels naar een vooraf ingesteld

bereik met alle gegevens waarin opgezocht wordt (A2:B26).

In een volgende stap vul je het schema in met de berekening Imperiali. In de cel B9 komt

volgende formule: =B$8/$A9 die over de hele tabel gekopieerd wordt. In B8 staat het aantal

stemmen van de partij en in A9 het getal waardoor dat aantal moet gedeeld worden.

Om de kolom A met waarden tussen 1 en 15 in te voeren met tussenstappen van 0,5, kan je

gebruik maken van de vulgreep op de twee eerste getallen (1 en 1,5).

In H3 berekenen we wanneer een zetel verworven is. Uit de berekeningstabel Imperiali halen we

de waarde waarmee net nog een zetel bereikt wordt: =GROOTSTE(B9:I37;F3). De functie grootste

gebruikt het aantal zetels als parameter en haalt, als er bv. 47 zetels zijn de 47e waarde (van groot naar klein) uit de getallenmatrix. Alles wat lager is, krijgt geen zetel. Alles wat gelijk of hoger is, is

goed voor een zetel.

In rij 39 tellen we nu het aantal zetels per partij: =AANTAL.ALS(B9:B36;">="&$H$3) voor kolom B.

Alle getallen die groter of gelijk zijn aan het getal dat in H3 berekend werd, staan voor een zetel.

(Deze redenering klopt, behalve als er voor de laatste zetel ex aequo's zouden zijn).

Tot slot gebruiken we nog Voorwaardelijke opmaak om de getallen die een zetel

vertegenwoordigen te visualiseren.

Nu volgt nog enige afwerking. De gebruikers moeten enkel de gemeente en de partijgegevens

kunnen intypen. Alle andere cellen maak je ontoegankelijk. Via Extra > Beveiliging > Blad

beveiligen kan je het werkblad beveiligen met een wachtwoord. Dan zijn nog enkel de cellen toegankelijk waar je vooraf via Opmaak > Celeigenschappen, tabblad Bescherming, de standaard

actieve optie Geblokkeerd hebt afgevinkt.

Samengevat: mooie oefening waarin een aantal Excel-functies probleemoplossend gebruikt

kunnen worden. Vertrekken vanuit een concrete probleemsituatie is trouwens nog altijd een

ideale manier om functies praktijkgericht aan te brengen. Meteen doe je ook nog een beetje aan

'opvoeden tot burgerzin', leer je informatie op het Internet opzoeken… �



11 Vaardige Vingers

Op de volgende pagina's volgen enkele bijdrages van collega F.Chris Van Cauwenberg. Met

dank!

F . C h r i s V a n C a u w e n b e r g

Windows-viewer voor afbeeldingen en faxen In principe is het zo, als je dubbelklikt op een afbeelding in een map van het type Foto-album of

Afbeeldingen, de Windows-viewer voor afbeeldingen en faxen wordt opgestart.

Waarom principieel? Bij het installeren verbindt Windows elke afbeelding aan dit programma. Na het installeren van

een nieuw beeldbewerkingsprogramma (zoals Photoshop, Paintshop Pro, de Gimp, …) probeert

dat programma de afbeeldingsbestanden te koppelen aan zich. Bij elke dubbelklik op dat

bestand zal nu die afbeelding automatisch in het gekoppelde programma geopend worden

Zo zien in Windows Verkenner, wanneer je Irfanview geïnstalleerd hebt, alle afbeeldingen er

uit.

Heb jij al een beeldbewerkingsprogramma geïnstalleerd, dan zal dit waarschijnlijk die koppeling

al uitgevoerd hebben. Dit koppelen vind je terug in De Verkenner.

� Klik een afbeeldingsbestand aan! Bv hier ABW.JPG.

� Kies Bestand > Eigenschappen. Je raakt hier ook door met de rechtermuisknop abw.jpg aan te

klikken en voor Eigenschappen te kiezen.

� In het tabblad Algemeen kies je

!

� Je krijgt nu een lijst met Aanbevolen pro-gramma’s die afhankelijk is van de geïnstal-

leerde beeldbewerkingsprogramma’s.

� Klik nu aan.

Klik op OK en nogmaals. Vanaf nu

worden alle JPG-bestanden aangeduid met dit icoontje:



12 Vaardige Vingers

Opmerking

Wil je een ander programma dat niet in de lijst staat … bv. Photofiltre als

standaardbewerkingsprogramma? Dan moet je bladeren kiezen en

vervolgens naar Program Files / Photofiltre/ Photofiltre.exe gaan:

Dubbelklikken op dit bestand zal nu de Windows-viewer openen!

Windows Viewer voor Afbeeldingen en faxen is een heel eenvoudig

beeldbewerkingsprogramma. Je kunt een afbeelding bekijken (ook als

diashow), roteren en opslaan!

Hiervoor heb je de volgende knoppen ter beschikking:

Met deze knoppen kan je:

Door de afbeeldingen in de map terugbladeren.

Door de afbeeldingen in de map vooruitbladeren.

De afbeelding in ware grootte weergeven.

De afbeelding passend in het venster weergeven.

Een diavoorstelling weergeven met alle afbeeldingen.

Het formaat van de afbeelding in het voorbeeldvenster vergroten of

verkleinen.

Afbeeldingen links- of rechtsom draaien in een hoek van 90°.

De afbeelding verwijderen.

De Wizard Afbeeldingen afdrukken starten.

De gewijzigde afbeelding opslaan.

De afbeelding, indien gewenst, openen in een bewerkingsprogramma.

Houd er rekening mee dat Windows-viewer voor afbeeldingen en faxen hierdoor kan gesloten worden.

De helpfunctie over dit programma aanroepen!



13 Vaardige Vingers

F . C h r i s V a n C a u w e n b e r g

Wizard afbeeldingen afdrukken (Windows XP) In het besturingssysteem van Windows XP zit eigenlijk een handig afdrukprogramma namelijk de

Wizard Afbeeldingen afdrukken.

Je kunt op verschillende manieren de wizard

Afbeeldingen afdrukken starten. De meest voor de

handliggende is vanuit de map Afbeeldingen.

Dan kies je voor

Je kunt deze ook starten vanuit de Viewer

Afbeeldingen en Faxen met de knop!

In het volgende scherm kun je de afbeeldingen selecteren die je wilt afdrukken door deze aan te

vinken.

Door kun je ineens alle foto’s selecteren.

Klik op !

Hier kun je kiezen met welke printer je wilt

afdrukken. Misschien heb je een kleurenprinter en

een laserprinter op je computer aangesloten. Door de keuzelijst uit te klikken kun je dit aanpassen.

Klik op !



14 Vaardige Vingers

Nu kun je de afmetingen bepalen van je afdruk.

Je kunt kiezen uit de volgende mogelijkheden:

.

Kies je gewenste formaat en klik op

. Windows geeft je de melding

dat je even geduld moet hebben omdat de

afdrukopdracht verwerkt wordt.

Klaar!

Het eindresultaat kun je verbeteren door gebruik te

maken van fotopapier en je printerinstellingen aan te passen aan de beste kwaliteit!

Hiernaast zie je een voorbeeld van de

instellingen van een kleurenprinter! Door

het keuzerondje van kwaliteit op Beste te

plaatsen en bij Papiersoort Fotopapier aan te stippen, zal je printresultaat er nog op voor-

uitgaan. Het afdrukken zal ook merkelijk

langer duren!



15 Vaardige Vingers

Eind september 2006 had in Antalya (Turkije) de jaarlijkse bijeenkomst plaats

van alle landen die deel uitmaken van het INTERSTENO Comité Central, ter voor-

bereiding van het 46e INTERSTENO-congres met wereldkampioenschappen in juli

2007, in het prachtige Praag.

Voor België waren onze ABW-voorzitter Danny Devriendt (secretaris-penning-

meester en jury president van Intersteno), ons bestuurslid Thérèse Librecht

(nationaal afgevaardigde) en Georgette Sante (onze collega uit Wallonië) er

aanwezig.

Een druk gevulde agenda, met een uitgebreid programma stond ons te wachten,

met in de marge een demo van de STENOMASK.

Nieuws vanuit Antalya T h é r è s e L i b r e c h t

De stenomask

Thérèse Librecht als vlijtige stenomask-leerlinge bij Dave Rogala (USA) (foto: Georgette Sante)

De stenomask is een mondmasker met ingebouwde microfoon. Hierdoor is het mogelijk in de

microfoon te spreken zonder dat je iemand stoort en zo ook te voorkomen dat achtergrond mee geregistreerd wordt in de microfoon.

De stenomask is een handig hulpmiddel bij spraakherkenning die spraakomzetting toelaat in een lawaaierige omgeving. De stenomask zorgt er bovendien voor dat de eigen stem zo getemperd

wordt dat zij niet stoort voor de omgeving, zoals bvb. in een klaslokaal of in een rechtszaal.

Een stenomask-gebruiker kan zo getraind worden dat hij alles inspreekt gelijktijdig terwijl hij

luistert. Hij zorgt voor een degelijke uitspraak zodat alles correct opgenomen wordt en door het

spraakherkenningsysteem correct omgezet wordt.



16 Vaardige Vingers

Een goed geoefend gebruiker kan een snelheid van 180 woorden per minuut halen of zelfs meer met een accuraatheid van 95 %. Het systeem heeft zijn efficiëntie al bewezen in de rechtspraak,

simultane vertalingen, het weergeven van het gesproken woord op een display of computer-

scherm (ondertiteling). Zo kunnen bv. niet- of slechthorenden toch een gesproken boodschap of

conversatie meevolgen.

De Amerikaanse ingenieur Dave Rogala gaf in Antalya een uitvoerige demonstratie. Persoonlijk

kreeg ik de kans, onder zijn deskundige begeleiding, even met dit toestel te werken.

Je beschikt best over een PC met AMD-processor (geen Intel) en 2 GB werkgeheugen. Voor de

software heb je 170 MB schijfruimte nodig.

Speech recognition groeit jaarlijks en wordt de toekomst. Daarbij is de stenomask een bijzonder

handig hulpmiddel. PC keyboarding en de stenomachine zijn de fax tussen het gesproken woord

en het schrift.

46e INTERSTENO-congres

21-27 juli 2007 in Praag

www.intersteno.cz

Van 21 tot 27 juli 2007 organiseert

INTERSTENO haar 46e internationale congres

in de prachtige Tsjechische hoofdstad Praag.

In ons volgend nummer komen we uitgebreid

terug op de inhoud van het congres en de ver-schillende voordrachten, workshops en

lezingen die er gehouden worden.

Blikvangers zijn alvast de wereldkampioen-schappen in o.a. klaviervaardigheid, auteurs-

correcties, tekstverwerking, speech captio-

ning, real time reporting die er gehouden worden.

Place to be is de moderne landbouwuniver-siteit even buiten het stadscentrum van Praag.

Deelnemers kunnen op de campus zelf overnachten vanaf ca. 22 euro/nacht (op basis van twee-

persoonskamer, inclusief ontbijt).

Alle praktische informatie verschijnt (binnenkort) op de congreswebsite www.intersteno.cz.

Heb je zeer klaviervaardige leerlingen in de klas die eventueel geïnteresseerd zijn om in Praag

deel te nemen, laat dat dan even weten ([email protected]). De Akademie voor Bureau-

wetenschappen voorziet in begeleiding ter plaatse en in een tussenkomst tot 300 euro voor deelnemende jongeren die nog studeren. Deelnemers met een inkomen kunnen op een

tussenkomst tot 200 euro rekenen.

Ook voor uzelf is deelname aan zo'n congres zeker de moeite waard. Deze professionele activiteit,

die als beroepskost fiscaal aftrekbaar is, kan u uiteraard combineren met een leuke vakantie.

Uiteraard zijn in het congresprogramma zelf ook ontspannende activiteiten voorzien. Meer in ons

volgend nummer van Vaardige Vingers.



17 Vaardige Vingers

Fireworks O l i v i e r L e v r a u

Foto's retoucheren

Retoucheren

Je kunt foto’s retoucheren door er effecten op toe te passen.

Verkleuren, wazig maken, helderder maken, kleuren vervagen,

bijwerken, …Je kunt het allemaal.

Als u een filter uit het menu Filters toepast, worden de pixels binnen

het object aangepast. U kunt de eigenschappen van de filter later niet meer wijzigen. Een Live filter (in het Properties panel) zal de

totale foto (een bitmapobject) beïnvloeden, zonder de pixels

daadwerkelijk aan te passen.

Via het menu kan u echter wel een filter toepassen op een selectie –

zie onderstaand voorbeeld. Via Live filter is dit niet mogelijk.

Hieronder bespreken we enkele effecten gemaakt via Live filter.

(Vindt u terug in de properties)

Filters (via Live Filter) Hue/Saturation (Adjust Color)

Hiermee past u de kleurverzadiging (Saturation) en de helderheid (Lightness) van het beeld aan.

Met Hue gaat u alle kleuren verschuiven. Op een foto geeft dit vaak een onvoorspelbaar resultaat.

Gekleurde spiegeleieren

� Open de foto van de pan � Importeer het spiegelei

� Selecteer de witte ruimte rond het ei en verwijder dit

� Kopieer het ei en transformeer beide foto’s � Selecteer de dooier en pas de filter Hue/Saturation toe



18 Vaardige Vingers

Origineel Eindresultaat

Blur

Blur maakt het beeld onscherp. Er bestaan verschillende soorten: Gaussian, Motion, Radial en

Zoom blur.

Normaal Gaussian Blur Zoom Blur

Sharpen

Met Sharpen kan u een vaag beeld terug opscherpen. Sharpen en Sharpen More hebben invloed

op het volledige beeld.

Met Unsharp Mask bepaalt u welke pixels worden opgescherpt en welke niet. In feite gaat u enkel

de randen binnen een afbeelding opscherpen. Randen zijn gebieden met een hoog contrast.

� Sharpen Amount: een waarde tussen 1 % en 500 %. Hoe hoger de waarde, hoe sterker het opscherpingseffect.

� Pixel Radius: een waarde tussen 0,1 en 250. Deze waarde bepaalt in principe de straal

waarbinnen het opscherpen plaatsvindt. Lage waardes zorgen voor scherpe randen. Hogere waardes geven een zachter effect, maar met een hoger contrast.

� Treshold: waardes van 0 tot 255. Dit is de drempelwaarde waarbinnen Fireworks de overgang

als rand moet herkennen ofwel welke verschillen in helderheid moet zitten tussen twee aan

elkaar grenzende pixels voordat het opscherpen wordt uitgevoerd. Bij een lage waarde worden veel pixels opgescherpt. Bij een hoge waarden worden er minder pixels opgescherpt.




19 Vaardige Vingers

Edges (Other, Find Edges)

Met deze filter krijgen de plaatsen binnen de afbeelding waar het contrast tussen twee aan elkaar

grenzende pixels hoger is, een lichtere kleur.


Tools

De tools die hier aan bod komen zijn vooral bedoeld om plaatselijke

foutjes in het beeld weg te werken of om bepaalde delen binnen de

afbeelding te accentueren.

Blur en Sharpen tool

Beide zijn als filter en Live filter beschikbaar en werken op het

volledige beeld, of op een selectie binnen het beeld. Met deze tools kan u met de cursor over de afbeelding slepen en wordt het effect dus

plaatselijk toegepast. Hoe meer u over hetzelfde gebied “wrijft”, hoe

sterker het effect wordt. In het Properties palet bepaalt u de intensiteit waarmee u de actie

uitvoert.

Dodge en Burn tool

Dodge maakt het gebied waarover u wrijft lichter. Burn is het tegenovergestelde.

Smudge tool

Veegt met een natte vinger over de afbeelding.


Rubber Stamp tool

Met deze tool kun je delen van een afbeelding klonen naar een

andere plaats binnen de afbeelding.

Deze tool wordt dikwijls gebruikt om foutjes weg te werken. Op onderstaande foto is een schoonheidsvlek naast de mond

weggewerkt. Dit wordt gedaan door een stukje huid dat wel

ongeschonden is, over de schoonheidsvlek te plakken.



20 Vaardige Vingers


Werkwijze

� Zoom in op de plek die je wilt bijwerken.

� Selecteer rubber stamptool.

� Klik met een ingedrukte ALT-toets op een gebied dat net naast de bij te werken plek ligt. De

positie waar je de eerste maal klikt, bepaalt de plaats van waaraf de pixels gekloond zullen worden.

� Klik nu op de plek die je wil bijwerken. Doe dit meerdere keren. Herhaal steeds stap 2 en 3.

Replace color tool

Dit is een erg handige tool om kleuren te vervangen in een afbeelding. In onderstaand voorbeeld

veranderen we de ballon van kleur.

Werkwijze

� Selecteer de replace color tool � Stel in het eigenschappenvenster de 2 kleuren in. Enerzijds de kleur die in de afbeelding

vervangen moet worden (change) en anderzijds de kleur waarin de afbeelding gewijzigd moet

worden (to). Wijzig ook eventueel de tolerantie, grootte en vorm.

� Sleep over de foto. Indien niet alles wijzigt (of juist teveel), dien je de tolerantie aan te passen.




21 Vaardige Vingers

Red Eye removal tool

Wanneer u bij weinig licht flitsopnamen maakt, worden de ogen van een persoon rood op de foto.

Dit komt doordat het flitslicht door de ogen wordt gereflecteerd.

Met de Red Eye Removal tool kan u deze rode ogen wegwerken.

Werkwijze

� Stel de eigenschappen van deze tool in. (zowel Tolerance als Strength op 50)

� Maak een selectie rond beide ogen. � Sluit het document.


Creative (via Commands, creative)

Greyscale

Met deze mogelijkheid kan je een volledige figuur of stuk ervan in grijswaarden omzetten.

Greyscale Sepia

Sepia

Met deze mogelijkheid kan je een volledige figuur of een stuk ervan in sepia omzetten waardoor je de indruk krijgt dat het een erg oude foto is.

Oefening

Verkleur de hoed links, tot je de resultaten rechts bekomt.



22 Vaardige Vingers

De reeks ‘Test je algemene kennis’ gaat opnieuw de medische toer op. Niet eenvoudig! Om het je enigszins gemakkelijker te maken, staan de woorden bovenaan de opgave. Oplossing op volgende pagina.

Opgave E t i e n n e D ’ H a e s e l e e r

Medisch jargon ADHD - Adrenaline - AIDS - Atalectase - Coronary bypass - Cryptorchisme - EPO - Gerontofilie -

Helsinki-syndroom - Hypochondrie – Hypogonadisme - Obsessive Compulsive Disorder -

Parodontose - Pygmalionisme - Repetitive Strain Injury - sick-buildingsyndroom - syndroom van

Proteus of neurofibromatose - Tracheotomie - ziekte van Lyme - Zygote

Hoe noemt men

1 de dodelijke infectieziekte veroorzaakt door het HI-virus? ................................

2 impotentie door onderontwikkelde eierstokken of teelballen? ................................

3 het hormoon dat in het bijniermerg wordt geproduceerd en een belangrijke

rol speelt bij stress-situaties?

................................

4 de afwijking waarbij seksuele bevrediging verkregen wordt door het

betasten of vereren van standbeelden of beeltenissen?

................................

5 de seksuele afwijking waarbij de patiënt een voorkeur heeft voor heel oude

partners?

................................

6 de chirurgische ingreep waarbij in de luchtpijp een buisje wordt aangebracht onder het strottenhoofd om de ademhaling te vergemakkelijken?

................................

7 het niet indalen van één of van beide testikels in het scrotum? ................................

8 een veel voorkomende toestand waarbij het tandvlees krimpt en het kraakbeen resorbeert?

................................

9 de stimulerende stof die de aanmaak van rode bloedlichaampjes bevordert en die (soms) gebruikt wordt door sporters om de spierkracht te bevorderen?

................................

10 de reuzengroei die gepaard gaat met misvormingen van het lichaam? ................................

11 de ziekte veroorzaakt door het borreliavirus, overgebracht door een tekenbeet?

................................

12 de chirurgische ingreep waarbij een nieuwe route voor de bloedtoevoer naar het hartspierweefsel wordt aangelegd?

................................

13 het syndroom waarbij een aanzienlijk deel van het kantoorpersoneel regelmatig ziek is?

................................

14 de aandoening waarbij in de borstholte lucht buiten de longen geraakt? ................................

15 de affectie die na verloop van tijd eventueel kan ontstaan tussen een gegijzelde en een gijzelaar?

................................

16 de aandoening bij sommige kinderen, gekenmerkt door concentratiestoor-

nissen en hyperactiviteit?

................................

17 de werkziekte als gevolg van repetitieve bewegingen? ................................

18 de mentale ziekte die zich uit in obsessioneel handelen? ................................

19 de eerste cel van een nieuw individu? ................................

20 de persoonlijkheidsstoornis met een obsessie voor het lichamelijk welzijn, die

leidt tot de overtuiging dat men ziek is?

................................



23 Vaardige Vingers

Oplossing E t i e n n e D ’ H a e s e l e e r

Medisch jargon 1 AIDS AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome)

HIV (Humane Immonodeficiency Virus

2 Hypogonadisme

3 Adrenaline Naast adrenaline komen er nog andere hormo-nen vrij, zoals noradrenaline en dopamine. Het

lichaam maakt zich op deze manier klaar voor fight (vlucht), fright (angst) of flight (vlucht).

4 Pygmalionisme

5 Gerontofilie Bij pedofilie heeft de patiënt een voorkeur voor

heel jonge partners. Bij heterochromofilie is er

voorkeur voor een andere huidskleur.

6 Tracheotomie

7 Cryptorchisme (letterlijk: “verborgen testikels”) Cryptorchisme is een ontwikkelingsstoornis

waarbij de testikel(s) in het lieskanaal is/zijn

blijven steken. Door een eenvoudige ingreep,

die vóór de puberteit moet gebeuren, wordt dit defect hersteld.

8 Parodontose Een parodontoloog is een specialist die zich

bezighoudt met tandvleesproblemen.

9 EPO (= erytropoëtine) EPO is een in de sport verboden hormoon.

10 Het syndroom van Proteus of neurofibromatose Proteus (Griekse mythologie) is de zeegod die

zich in velerlei gedaanten kon veranderen. John Merrick (The Elephant Man) leed aan die

ziekte. Het leven van John Merrick is verfilmd

door David Lynch met Antony Hopkins in de hoofdrol. John Merrick werd in 1862 geboren in

Leicester (Engeland). Zijn hoofd was zo

vreselijk misvormd dat hij gedoemd was om als

kermisattractie door het leven te gaan.

11 De ziekte van Lyme Zo genoemd omdat de ziekte (in 1975) voor het eerst werd ontdekt in Old Lyme (een dorpje in

Connecticut, aan de oostkust van de VS.

De symptomen van Lyme-borreliose zijn

spierpijn, gewrichtspijn, hartklachten,

chronische artritis.

12 Coronary bypass . (Engels: omleiding) Het aanbrengen van een coronary bypass kan

soms worden voorkomen door de kransslag-ader te dotteren. Dotteren is het openmaken

van vernauwde bloedvaten door er een op-

geblazen ballonnetje doorheen te trekken. De

dotterbehandeling is genoemd naar de Ameri-kaanse röntgenoloog C.T. Dotter (1920-1985).

13 Het sick-buildingsyndroom De ziektesymptomen (hoofdpijn, misselijkheid, concentratiestoornissen, enz.) worden waar-

schijnlijk veroorzaakt door bacteriën en

schimmels in de airco.

14 Atalectase of klaplong De oorzaak is dikwijls een infectie van de

luchtwegen, bijv. door te roken. In vele

gevallen kan klaplong thuis met een eenvou-dige ingreep genezen worden. Onder lokale

verdoving wordt een kleine katheder in de

borstholte gebracht om de ongewenste lucht te

laten ontsnappen.

15 Het Helsinki-syndroom Zo genoemd omdat het fenomeen voor het

eerst werd vastgesteld, beschreven en bestudeerd in de Finse hoofdstad.

16 ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) ADHD-kinderen wordt soms rilatine voorge-

schreven. Er zijn niet alleen ADHD-kinderen.

Ook sommige volwassenen lijden eraan. www.adhd.nl en www.adhd-volwassenen.be

17 Repetitive Strain Injury (= RSI) RSI komt vaak voor uit een combinatie van

slechte werkhouding, stress en eentonig werk.

Zie “RSI, een pijnlijk geval”, Liliane Rosseels,

Vaardige Vingers nr. 110, maart 2001.

18 Obsessive Compulsive Disorder (= OCD) Obsessief compulsief gedrag is, na depressie,

de meest voorkomende mentale ziekte.

Voorbeelden van dwangneuroses zijn

smetvrees, verzamelwoede, kuisfobie.

19 Zygote Bij de conceptie versmelt een mannelijke

zaadcel (spermatozoön of spermatocyt) met een vrouwelijke eicel (ovum of oöcyt). Een

zygote is dus een eicel waarin een zaadcel is

binnengedrongen (= een bevruchte eicel). Uit

de zygote ontwikkelt zich het embryo en vervolgens de foetus. Monozygoten zijn

eeneiige tweelingen. Een dizygotische

tweeling is een twee-eiige tweeling.

20 Hypochondrie De hypochonder is meestal niet ontvankelijk

voor psychotherapie. �



24 Vaardige Vingers

n u m m e r 1 3 3

Inhoud Woord vooraf ..............................................................................................................................1

ABW-studiedag in Gent...............................................................................................................2

Katholiek handelsonderwijs 3e graad: Worden wij geliquideerd? ...............................................5

Excel en verkiezingen? ...............................................................................................................7

Windows-viewer voor afbeeldingen en faxen ........................................................................... 11

Wizard afbeeldingen afdrukken................................................................................................ 13

De stenomask............................................................................................................................ 15

46e INTERSTENO-congres van 21-27 juli 2007 in Praag.............................................................. 16

Foto's retoucheren..................................................................................................................... 17

Medisch jargon - opgave........................................................................................................... 22

Medisch jargon – oplossing ...................................................................................................... 23

Inhoud....................................................................................................................................... 24

VAARDIGE VINGERS is een uitgave van de Akademie voor Bureauwetenschappen vzw

38e jaargang • nr. 133 • december 2006

Abonnement en lidgeld

Tijdschrift ............................................€ 17,00

Tijdschrift + floppykrant op internet....€ 28,00

Tijdschrift + floppykrant op cd-rom.....€ 34,00

storten of overschrijven op PRK 000-0998659-44

van de ABW te Hoegaarden.

Redactieleden Agnes Coeckelberghs Danny Devriendt

Olivier Levrau

Verleenden hun medewerking

Etienne D'Haeseleer Thérèse Librecht

F.Chris Van Cauwenberg


Stationsstraat 6 – 3320 Hoegaarden

� e-mail penningmeester Agnes

Coeckelberghs: [email protected]

� email voorzitter Danny Devriendt:

[email protected]

De Akademie voor Bureauwetenschappen vzw

werd in 1972 opgericht als pluralistische ver-

eniging voor leerkrachten burotica door wijlen erevoorzitter Jos Jossart.

Ieder auteur is verantwoordelijk voor zijn inge-

zonden artikel.

Het opnemen van een artikel in ons tijdschrift sluit niet in dat de redactie of het bestuur zich

akkoord verklaart met de inhoud.

Vaardige Vingerseenvoudig examensjabloon samen en breiden dat sjabloon uit om het zo...

Documents

Transcript of Vaardige Vingerseenvoudig examensjabloon samen en breiden dat sjabloon uit om het zo...