V R IJ

VRIJE VERKENNINGENE r is weer eens een afschuwelijk misverstand aan de hand. De rede

van den Rijkscommissaris, de Winterhulp en de vacantie*uitzen*dingen vpor vrouwen en kinderen, die vanwege het N. V. V. wor«

den georganiseerd, hebben de redactie van „De Volkskrant" dermatevan stuur gemaakt, dat zij deze drie afzonderlijke feitelijkheden opgruwelijke wijze is gaan dooreenhaspelen, met als uitkomst een be*nauwenis des gemoeds, waaraan zij in de navolgende treffendebewoordingen uiting geeft:„De Rijkscommissaris, Dr. Seyss*Inquart, heeft ook verhelderend ge*sproken over wezen en doel van Winterhulp Nederland. Winterhulp,zeide hij, heeft met liefdadigheid niets te maken. Zij spruit voort uitde verantwoordelijkheid van de volksgenoot en is de vervulling vaneen vertraagde plicht, die ontstaat uit de grotere mate van recht enbezit. In dit verband deelde de Rijkscommissaris mede, dat Winter*hulp deze mooie daad mede zal vervullen door ook Nederlandsekinderen en moeders naar Duitse herstelhuizen te zenden. Hieroversprak enige dagen later ook de heer Kaub, leider der nieuwe afdelingVolksgezondheid van het N. V. V. Deze deelde mede, dat in aanmer*king komende vrouwen en kinderen van N. V. Vlieden geheel gratis•gedurende 3 a 5 weken naar die herstelhuizen worden uitgezonden,maar dat ook vrouwen en kinderen van niet bij het N. V. V. aange*sloten vakorganisaties hiervan kunnen profiteren, doch dan tegeneen vergoeding van resp. 75 en 50 cent per dag. Dit is een uiterstgeringe vergoeding, erkennen wij met den heer Kaub. Maar moetenwij een en ander nu zo verstaan, dat Winterhulp de gehele kostenvoor vrouwen en kinderen van N. V. Vlieden betaalt, terwijl voorandere vrouwen en kinderen de benodigde bijdragen worden gevor*derd? Wij menen, dat dit niet de bedoeling kan zijn, omdat allevolksgenoten op Winterhulp gelijke rechten hebben. Hier is dus eenmisverstand, dat om opheldering vraagt."Tot zover „De Volkskrant", die wij gaarne willen bijlichten. Er zouvoor de redactie van dit katholieke orgaan generlei reden tot mis*verstand aanwezig zijn, indien zij de betreffende passage uit de redevan den Rijkscommissaris juist had weergegeven. Immers, rijksminis*ter dr. Seyss*Inquart, sprekende over de Duitse Winterhulp, deeldein zijn rede mede, dat op kosten van deze instelling Nederlandsemoeders en kinderen naar Duitse vacantiehuizen zullen worden uit*gezonden.Nu is „De Volkskrant" van oudsher een bedilzuchtig orgaan, maardat het zijn neus zou willen steken in de wijze, waarop de DuitseWinterhulp de daar inkomende gelden wil verdelen, lijkt ons eenzelfs voor dit blad ietwat te krasse onderstelling. Vanwaar danechter de zonderlinge verwarring met het Nederlandse Winterhulp*werk? De woorden van den Rijkscommissaris gaven hiertoe in geenenkel opzicht aanleiding. Die waren volmaakt duidelijk. Vermoede*lijk heeft innerlijke afkeer van de gehele Winterhulpgedachte deredactie hier parten gespeeld. Zij moet zo weinig hebben van dezevoor ons land nieuwe vorm van betrachting der gemeenschapsplicht,dat zij als een stier op de rode lap is af gevlogen, toen zij, door al tevluchtige lezing van de woorden van den Rijkscommissaris, meende,dat de Nederlandse Winterhulp bezig was inzonderheid de ledenvan het N. V. V. te bevoordelen. Een treffend voorbeeld van de zon*derlinge vergissingen, waartoe de boze argwaan den mens kan ver*leiden.

De uitzending van vrouwen en kinderen naar Duitse vacantietehui*zen, die door de zorgen van het N.V.V. geschiedt, berust uitsluitendop een overeenkomst tussen dit vakverbond en de Duitse National*sozialistische Volkswohlfahrt. Het N.V.V. betaalt ten behoeve vanzijn leden een kleine vergoeding, die voor de volwassenen 75 cent envoor de kinderen 50 cents per dag bedraagt. Dit is alles en de enigen,die hiermede iets te maken hebben, zijn dus de leden van het N.V.V.Deze echter zijn wel zodanig ingesteld op het betrachten van deonderlinge gemeenschapszin, dat zij dit geringe offer gaarne zullenbrengen ten behoeve van de vrouwen en kinderen der leden, die al*dus in de gelegenheid worden gesteld om kosteloos in een prachtigbuitenverblijf herstel van gezondheid te vinden. Men kan de vraagstellen waarom hiervoor oorden zijn aangewezen, die buiten onzelandsgrenzen liggen. Het antwoord is zeer voor de hand liggend. Hetaanbod, dat het N.V.V. van de zijde der N.S.V. werd gedaan, wasdermate gastvrij, dat men de vrouwen en kinderen hier te landenimmer tegen zo lage prijs zou hebben kunnen onderbrengen, afge=zien nog van het feit. dat het N.V.V. niet beschikt over instellingenals de Duitse moeder* en kindertehuizenFoto vuorpagina „Arbeid": Bii ons artikel: ,J)e lijAensweo der ouderdomszorg"

De Nederlandse Winterhulp staat, zoals gezegd, hier geheel buiten.Doch ook, indien zulks niet het geval ware, wat dan nog? Vooral inde katholieke hoek voegt enige mate van bescheidenheid, wanneergesproken wordt over de besteding van gemeenschapsgeld voor bij*zondere doeleinden. Men is er daar nooit vies van geweest om, in devorm van allerhand subsidies, gelden uit de publieke kas voor zuiverkatholieke instellingen te erlangen. Evenmin als men in de tijd vande speldjesdagen ooit geschroomd heeft om voor dergelijke insti*tuten ook bij het niet*katholieke volksdeel gelden in te zamelen.Maar zo zijn de heren! Voor hun eigen standje weten zij opperbestte zorgen. Dan strekken zij wat gaarne de handen uit naar geld, datook met anderer hulp werd bijeengebracht. Maar nauwelijks hebbenzij het vermoeden, dat uit de baten der Winterhulp een bijzonderebijdrage voor een sociaal werk van het N.V.V. wordt terzijde ge*legd. of zij slaan alarm. Het N.V.V. mocht eens een grijpstuiverkrijgen, die aan het R.K. Werkliedenverbond onthouden werd!

Hier komt de nare schotjesgeest weer in zijn oude trieste glorie omde hoek kijken. Men heeft in die hoek blijkbaar nog niets geleerd enmen is in zijn hart onveranderlijk blijven voortdenken in de oudetermen, die politiek zo voordelig waren. Voor de vorm leutert menwat over een nieuwe geest en een gavere volkseenheid. In werkelijk*heid heeft men zijn zinnen nog altijd gezet op de oude bedeling methaar inhalig groepsbelang, waarbij de een den ander het licht niet inde ogen gunde, terwijl de volkseenheid werd opgeofferd aan aller*hand particularisme.Wij mogen „De Volkskrant" erkentelijk zijn, dat zij, met haar on*nozele vraag, dit feit nog eens duidelijk in het licht heeft gesteld.Want zij herinnert ons er aan, dat deze in wezen reactionnaire geestniet dood is, doch zich slechts schuil houdt, om aanstonds het hoofdop te steken, indien zich hiertoe de kans mocht voordoen.Daartegen zullen wij krachtig moeten strijden. Vóór de Meisgebeur*tenissen van het vorige jaar waren alle vooruitstrevende elementenin den lande, hoe verschillend hun pluimage ook mocht zijn, het hier*over eens, dat het partijenstelsel vast was gelopen. Men zocht het incritiek op de evenredige vertegenwoordiging, in de valse splitsingtussen Christelijke en niet*Christelijké partijen, men voelde, dat ereen vernieuwing moest komen. Sommigen droomden daarbij van eenreorganisatie van het partijwezen binnen een democratische om*lijsting; anderen beschouwden dit als een illusie en bekenden zich totde autoritaire staatsvorm. Maar feit was het, dat al wat vernieuwingzocht, niets meer moest hebben van de oude schotjesgeest en hetbenepen particularisme, waardoor vooral de rechterzijde zich wistte onderscheiden.

Sinsdien is de 10de Mei aangebroken en daarop is in ons land wel zohet een en ander gebeurd. Allerwege wordt gesproken van eennieuwe saamhorigheid en van socialistische opbouw. Maar reeds bijhet simpele vermoeden, dat het N.V.V. iets uit de kas van deNederlandse Winterhulp zou hebben ontvangen, is „De Volkskrant"er als de kippen bij om daarop critiek te oefenen. Ziedaar de katho*lieke nationale solidariteit in de practijk.Nogmaals, wij zijn het blad dankbaar voor dit lesje. Vele argelozezielen in den lande zullen er hun voordeel mede kunnen doen. Van*daar dat wij dit op zichzelf onbenullige incident niet stilzwijgendwilden voorbijgaan. Voor het overige: de honden blaffen, maar dekaravaan trekt voort.Het N.V.V. stelt zich meer en meer in op zijn nieuwe en uitgebreidetaak. Belangrijk inwendig organisatiewerk wordt verricht, om straksbeter toegerust naar buiten te kunnen optreden. Een geest vansocialistische vernieuwing breekt door. Die taak wordt door allewerkers van het N.V.V. in hechte kameraadschap volbracht. Eenverleden week in Bellevue te Amsterdam gehouden kameraadschaps*avond was van die gezindheid het symbool. Daar waren de perso*nelen der vakbonden in de hoofdstad, van „Vreugde en Arbeid" envan „De Arbeiderspers" in goede makkerschap bijeen. Terwijl aldusnaar binnen een hechte eenheid wordt gevormd, bereidt men zichvoor op de brede wiekslag, die het werk geleidelijkaan gaat nemen.Nieuwe horizonten openen zich voor het werk van het N.V.V. enhet nerspectief daarvan schenkt ons de daadkracht, die de tijd vanons eist.

Het spookbeeld„oud en arm"dientuitgebannen l

feite ook nog geruime tfld daarna —door de coalitiepolitiek der rechterzijdeoverschaduwd is geworden, heeft ditprincipiële verzet uit rechtse kring erwezenlijk toe bijgedragen de totstand»koming van een behoorlijke staatspen'sionnering te verijdelen.

Daarnaast speelde ook de kostenfactoreen rol van betekenis. Staatspensioen iseen kostbare aangelegenheid. Reeds in1928 werd van socialistische zijde bere»kend, dat toekenning van een bescheidenpensioen van ƒ6. — per week voor onge»huwden en van ƒ 10. — voor gehuwdentelkenjare van de schatkist een bedragvan ƒ 104 millioen zou vorderen. En daarzag men tegenop. Bovendien was menmin of meer in een slop geraakt. Aange»zien het reeds in de negentiger jarenvan de vorige eeuw duidelijk was ge»worden, dat er iets diende te geschiedenom den arbeider te beschermen tegen degevolgen van ouderdom en invaliditeit,terwijl men toch het staatspensioenwilde vermijden, vond men een tussen»weg in de invoering ener verplichte ver»zekering. Die kwam overigens pas na dewereldoorlog tot stand en dan nog ineer 'volstrekt onvoldoende mate. De uitte keren renten zijn ten enen male on»toereikend en bovendien lopen er zekerdas 140-OOQ personen in den lande rond,die boven de 65~jaïr zijn, maar generleiuitkering genieten. Om dit jammerlijkebeeld te voltooien moet nog wordenvermeld, dat de staat zich bij herhalingniet heeft gekweten van de aangeganeverplichting om jaarlijks een bedrag vanenkele tientallen millioenen in het ouder»doms» en invaliditeitsfonds, als gemeen»schapsbijdrage, te storten. Met h«t ge»

DE LIJDENSWEG DEROUDERDOMSZORG

(Foto's: „Arbeid")

Oud en arm l Ziedaar het schrik»beeld, dat nog altijd een grootdeel van de werkers van Neder»

land bedreigt Reeds bijkans een halveeeuw geleden kwam een staatscommissietot de slotsom, dat de arbeiders niet instaat waren om door zelf sparen zicheen onbezorgde oude dag te verzekeren,en, hoeveel er sindsdien ook in desociale verhoudingen moge zijn veran»derd, dit feit heeft zich niet gewijzigd.Wel is er over dit onderwerp ontzag»lijk veel gesproken en geschreven, ter*wijl wij ook een ouderdoms» en invali»diteitsverzekering tot stand zagenkomen, die echter volstrekt onvoldoendemoet heten. Van een behoorlijk staats»pensioen zijn wij dan ook nog even ver

"verwijderd als vijftig jaar geleden, toendeze aangelegenheid voor het eerst deopenbare mening begon te beroeren.Het loont de moeite, de oorzaken vandeze diep onbevredigende ontwikkelingeens wat nader in beschouwing te nemen.Dan zien wij, dat het staatspensioen inonze parlementaire geschiedenis vooralis afgestuit op twee factoren: principieelverzet van een deel der rechterzijde enongeneigdheid om de inderdaad belang»rijke geldmiddelen te voteren, die voorde doorvoering ener dergelijke voorzie»ning noodzakelijk zijn. Over beidepunten een enkel woord. Om de princi»piële tegenstand te kunnen begrijpenmoet men beginnen met zich te ver»diepen in een geestesgesteldheid, dieouderdomszorg van staatswege als eensoort misplaatste, zelfs min of meer ont»erende bedeling ziet De in 1895 inge»stelde staatscommissie Pijnacker Hordijkschoor dan ook staatspensioen en armen»zorg over één kam. Voor de gedachtedat ouderdomszorg van overheidswegeeenvoudig een solidariteitsplicht dergemeenschap moet heten, was in dezevoorstellingswereld geen plaats. Daar hetpolitieke leven in Nederland gedu-rendehet eerste kwart van deze eeuw — en in

volg, dat de fondsvorming allengs der*mate in de knel is gekomen, dat onlangseen staatscommissie rapport heeft moe»ten uitbrengen over de vraag op welkewijze men uit de nesten kon komen.Wie de parlementaire geschiedenis vande ouderdoms» en invaliditeitsverzorgingdan ook nagaat, vindt daarin weiniganders dan mateloze traagheid en on»toereikende beslissingen. De kern vande moeilijkheden schuilt wel in de over*wegend kapitalistische gezindheid vanwaaruit men dit vraagstuk voor en nategemoet is getreden. Dit ligt in de aardvan het gekozen verzekeringsstelsel. Ookhet feit, dat de werkgever en niet dewerknemer de premie betaalt, veranderthierin niets. Immers, de betaalde pre»miën mogen worden beschouwd als eenbestanddeel van het loon, dat ten be»hoeve van den werknemer door denwerkgever gestort wordt. Weliswaardraagt ook de gemeenschap, langs deweg van de jaarlijkse stortingen, haardeel bij, doch het hoofdaccent blijftniettemin liggen op het feit, dat dewerknemer zich door zijn arbeid eenrente verzekert.Deze gehele gang van zaken brengtechter met zich mede, dat de ouder»doms» en invaliditeitsverzorging herleidwordt tot een zuiver kapitalistische ver»zekeringssaangelegenheid, waarbij depremiestorting een doorslaggevende fac»tor vormt. Hier nu doet zich echter deinvloed van de veel te lage premiëngelden, met als gevolg, ook een tenenen male onvoldoende ouderdoms»en invaliditeitsvoorziening. Alle pogingenom deze onvolkomenheden door bijdra*gen uit de staatskas weg te nemen,hebben wij tot dusver zien falen. Welverre van de stortingen naar behorenuit te breiden, heeft men er trouwensop een hopeloze wijze mede geknoeid.Het is duidelijk, dat wij in een slopzijn geraakt, waaruit'alleen een radicaleommekeer ons kan bevrijden. De op»

I ndien niet alle tekenen bedriegen, dangaat de vakbeweging in ons land eentijd tegemoet, waarin zij meer dan

ooit tevoren als maatschappelijke factorerkenning zal vinden. In grote trekkenkan men de ontwikkelingsgeschiedenisder Nederlandse vakbeweging in tweetijdperken verdelen. De aanvangsperiodekenmerkte zich door strijd en propa»ganda. waarbij het vooral gold de werf»kracht der bonden te vergroten, terwijlde economische mogelijkheden bijmenige eis op het tweede plan stonden,zo zij al niet geheel uit het oog werdenverloren. Naarmate de kracht en deinvloed der vakbeweging toenam, zienwij haar optreden aan bezadiging winnenen het verantwoordelijkheidsbesef .oorhet grote maatschappelijke geheel stij=gen. Maar de strijdpositie bleef gehand*haafd en dat kon ook niet anders in eenmaatschappelijk bestel, waarin het kapi»talistisch winst motief zo sterk de toonaangaf. Toch bleef er een voortdurendespanning bestaan tussen de drang derVakbeweging om zieh tegenover de wil»lekeurige kapitaalmachten te doen gel»den en haar erkenning van de grenzenvan het sociaal mogelijke, waarbinnenzich de maatschappelijke gegevens be=•wogen. Teleurstellende ervaringen ble»ven daarbij niet uit. Men kon zelfs vanhet ontstaan van een zekere vakvereni»gingsmoeheid spreken, terwijl ook hetwassende leger der ongeorganiseerdenals een voortdurend bedenkelijker wor«dend verschijnsel mocht worden be»schouwd.

C. Cramer (Foto: A.P.-Archief J

Nu staan wij voor een geheelontwikkeling vfaarbij kapitalistische zelf»zucht êh eigengereidheid aan bandenzullen worden gelegd, zodat aan werk'nemer en werkgever beiden een rede»Irjke plaats in de gemeenschap zal wor»den verzekerd Wij mogen deze ontwik»keling van harte begroeten.De vakbeweging noch de gemeenschapheeft er enig belang bij, de werknemers»verlangens te maken tot voortdurendetwistappel tussen werkgever en werk»nemer.Het belang van allen eist iets heelanders, namelijk een harmonische samen»werking en voldoende begrip voor watde samenleving kan en daarom ook

(Vervolg van de vorige bladzijde)

lossing zal moeten worden gevonden ineen breuk met het „verzekerings"»beginsel en invoering van een werkelijkstaatspensioen, te financieren uit de op»brengst van ons jaarlijks volksinkomen.Ieder lid van de gemeenschap kan er nueenmaal een zedelijk recht op doen gel»den, dat hij, bij invaliditeit of ouderdom,zich behoorlijk verzorgd moet weten. Inhet kapitalistisch bestel wordt de arbeidbeschouwd als een soin van individueleinspanningen, waarbij als leidend zede»lijk beginsel geldt: „Ieder voor zichzelfen God voor ons allen!". Dit is voor onsals socialisten onaanvaardbaar. Wij ziende arbeid als een harmonisch opge»bouwde gemeenschapsverrichting, waar»in een ieder zijn zelfstandige plaatsvindt, doch tevens in solidariteit ver»bonden is met het grote maatschappelijkbestel. Deze binding legt echter aan degemeenschap de dure plicht op om aanden individuelen arbeider, die oud ofinvalide is geworden, een behoorlijkeverzorging te verschaffen. Dit is geenoverheidsbedeling, maar een eis vansociale gerechtigheid. De practische ver»wezenlijking van het Christelijk beginsel:„Drayg! elkanders lasten!"Van socialistisch standpunt beoordeeld,hebben wij hier te maken met een zelfdeoverheidstaak als de defensie, de ge»zondheidszorg en aanverwante takkenvan dienst. Zo beschouwd ligt de finan»cieringswijze voor de hand. Evenals an»dere staatstaken dienen de kosten uitde belastinggelden te worden bestreden.Daardoor wordt gewaarborgd, dat elk lidder gemeenschap naar draagkracht hetzijne bijdraagt tot de kwijting van dezeprimaire sociale plicht.Het is zaak, dat wij dit vraagstuk meternst gaan aanvatten. Niet, dat wij eenoplossing verwachten temidden van hetoorlogsgewoel. Maar in Duitsland heb»ben wij gezien, dat men reeds nu metgroti energie aan de voorbereiding isgetogen ener ouderdoms* en invalidi»teitsverzorging, waarbij gebroken word"tmet het thans nog geldende rentestelsel.De leider van het Duitse Arbeidsfront,Dr. Robert Ley, heeft voor het Duitse

arbeidsleven één pensioenstelsel doenontwerpen, dat geheel is opgezet naarde socialistische richtlijnen, die wij indeze uiteenzetting hebben getrokken.

De bedoeling is, dat hiervoor benodigdeingrijpende maatregelen onmiddellijk nahet beëindigen van de oorlog zullenkunnen worden doorgevoerd. Desniette»min blijft het een opmerkelijk feit, dat,tegelijk met de onzaglijke inspanning,die het voeren van de oorlog eist, defundamenten voor dit opbouwwerk wor»den gelegd, terwijl tevens een levendigegedachtenwisseling over allerlei tech»nische uitvoeringsvragen plaats heeft.Daarbij is ook de gedachte geopperd omde financiering te doen geschieden uiteen speciaal te heffen pensioenbelasting.Hiervan blijkt Dr. Ley echter niets temoeten hebben, want hij speurt reeds bijvoorbaat de neiging om dan op dezeheffing te gaan beknibbelen. Net zo minals men een speciale gezondheids» ofonderwijsbelasting heeft, moet er z.i. vaneen afzonderlijke pensioenbelastingsprake zijn. Op dit gebied kan geenhaitheid worden geduld — zo zegt hij —wanneer het socialisme in onze toekom»stige staatsopbouw geen lippenbekentenis,maar een volksgemeenschappelijke van»zelfsprekendheid wil zijn.Ziedaar de plannen, die in Duitsland opstapel staan. Gegeven de nauwe aanslui»ting, die zich bezig is te voltrekken lus*sen allerlei Duitse en Nederlandse instel»lingcn, kan het wel niet anders, of ook,wat dit betreft, zullen wij binnen onzelandgrenzen tezijnertijd de weerslag be*speuren van deze sociale ontwikkeling.In het belang van de 140.000 ouden vandagen, die generlei uitkering genietenen de talloos velen, die onvoldoendegeholpen zijn, mogen wij hopen, dat hetook hier te lande mogelijk zal blijkenuiteindelijk voor de ouderdoms» en in»validiteitsverzorging een werkelijk af»doende oplossing te scheppen.Daarom: opnieuw de hand aan deploeg l

moet dragen inzake de algemene ar»beidsvoorwaarden, om deze aan rede»lijke eisen te doen beantwoorden.Dit betekent in de eerste plaats, dat descheidsmuren tussen de verschillendewerknemersgroepen moeten worden ge»slecht. Voorts betekent dit. dat hetgemeenschapsgevoel dermate moet wor»den ontwikkeld, dat het als iets van»zelfsprekends wordt aanvaard, dat hetwerkelijke algemene belang boven allesstaat en daaraan alle andere belangenondergeschikt worden gemaaktSlechts wanneer aan deze allesoverheer»sende voorwaarden zal zijn voldaan, isde grondslag gelegd voor een samen»leving, die voor den werknemer debeste mogelijkheden biedt. Er zal danzijn een binding van krachten, die bijnormale economische verhoudingen eneen weldoordacht geleide economie tenbaïe van het volk, slechts het welzijnvan de gemeenschap dient en bevordertEr moet dus nog wel het een en anderveranderen. De werkgever b.v. zal zichmeer dienaar van de gemeenschap moe»ten voelen en daarnaar moeten handelen.Produceren, louter om de winst voorzichzelf en een beperkt aantal geldelijkbij de bedrijven geïnteresseerden, ver»draagt zich niet met het begrip gemeen»schapszin. Het winstprincipe als eersteen alles overheersende factor bij debedrijfsvoering zal daarom niet gehand»haafd kunnen blijven op een wijze en ineen mate als tot heden voor juist ennoodzakelijk werd gehouden. Dit wilniet zeggen, dat men met het oog opde productie»opbrengst in een te nauwkeurslijf zou moeten worden gedrongen.Voor instandhouding en uitbreiding vaneconomisch noodzakelijke, dus levens»vatbaarheid bezittende bedrijven envoor perfectionering der arbeidsmetho»den ten behoeve van bedrijf en perso»neel is reservering, dus kapitaalvorming,onontbeerlijk, terwijl een matige winst»verdeling evenmin is af te wijzen.Maar wel zal het uitgesloten moetenzijn, dat deze winst slechts weinige be»voorrechten ten goede komt, terwijl denarbeider, die door zijn arbeidskrachthet nodige tot het verkrijgen van diewinst heeft bijgedragen, slechts veroor»loofd zou zijn een bestaan te voeren,dat hem in staat stelt te leven zondermeer.Kortom, de werkgever zal in het alge»meen tot de erkenning dienen te komen,

'dat het leiden en het goed leiden vaneen bedrijf geen plicht ten behoeve vanenkelen is, maar het vervullen van eentaak waarbij men de gemeenschap heeftte dienen.Dit brengt mede, dat er geen maat»schappelijk misdeelden meer kunnenzijn, dat ieder die werken kan, de ge»legenheid tot werken moet worden ge»boden, dat de arbeidsvoorwaarden metinachtneming van het algemeen belangzo goed mogelijk moeten zijn, dat dearbeider zich in zijn vrije tijd aan ont»wikkeling en ontspanning zal moetenkunnen wijden, kortom dat er inderdaadvan sociale rechtvaardigheid zal gespro»ken kunnen worden.Hoewel zich hier en daar reeds ver»schijnSelen voordoen, die een aanwijzingin de goede richting vormen, is het overhet algemeen toch nog zo, dat .de werk»gever zijn personeel niet ziet als eenschare van medewerkers, die door hunarbeidsvermogen hem ondersteunen inzijn streven zijn bedrijf te doen bloeien,waartegenover hij de verplichting opzich zou moeten nemen hun positie zogoed mogelijk te regelen.Men beschouwt in vele gevallen hetpersoneel nog te veel als middel totwinstvorming en toont geen voldoendebegrip van de hoge morele en zedelijkewaarde van de arbeid.Het zal echter ook aan dezen duidelijkmoeten worden gemaakt, dat in eengeordende samenleving het gemeen»schappelijk volksbelang voorop dient testaan, met uitschakeling van de bevoor»rechting van enkelingen.

Wij realiseren ons, dat doorvoering vanons inzicht betekent het radicaal om»gooien van het roer, het slechten vanheilige huisjes en het verlaten van eenweg, die onder het kapitalistische stelselaltijd gevolgd is. Ook realiseren wij ons,dat men zal menen, dat hiermede dezelfstandige, vrije bedrijfsvoering te zeerzal worden aan banden gelegd of be»lemmerdInderdaad staat ons hier een gang vanzaken voor ogen, die fundamenteel af»wijkt van wat tot heden in het bedrijfs»leven op het gebied van arbeidsvoor»waarden was waar te nemen. Dat dezede bedrijfsvoering zou belemmeren ofte zeer aan banden leggen, geloven wijechter niet. Immers, onze basis is hetgemeenschapsbelang. En daar goed func»tionnerende bedrijven een gemeenschaps»belang bij uitnemendheid vormen, is hetduidelijk, dat toepassing van onze op»vattingen de aangeduide gevaren nietin zich verborgen houden.Thans nog het een en ander over denwerknemer en zijn vakbond.Deze beiden dienen zich, evenals dewerkgever, volkomen in te stellen ophet gemeenschappelijk belang.De werknemer kan dit door zich ergoed van te doofgrtngen, cfat hij voort»aan niet meer zal zijn een middel totwinstmakerij, doch een levend, denkenden handelend deel van de samenleving,dat zijn arbeidskracht ten behoeve vandie samenleving ter beschikking steltDoor te ondervinden, dat hij als waar»lijk medewerker wordt beschouwd eneen waardevolle schakel vormt in deketen van hen, die door hoofd» of han»denarbeid de gemeenschap dienen, zalhem dra als vanzelfsprekend voor»komen, dat zijn persoonlijk belang ofhet belang van de groep, waartoe hijbehoort, noodzakelijkerwijs moeten wij»ken voor het belang van het geheel.In de situatie, zoals wij ons die voor»stellen, is het niet meer mogelijk, datde een bevoordeeld wordt ten koste vaneen ander, doch moeten allen van goedekansen profiteren en moeten allen offersbrengen als dit nodig is.Deze zienswijze brengt als practischresultaat mede, dat vele stenen des aan»stoots verdwijnen en kameraadschap enharmonische samenwerking daarvoor inde plaats komen.Voor de vakbeweging brengt een enander ook de nodige consequentiesmedeDeze zal, eveneens optredende op debasis van het gemeenschappelijk belang,zich veel meer nog dan voorheen heb»ben bezig te houden met de economi»sche mogelijkheden?O.i. zal het zo moeten zijn, dat bij hetstellen van eisen vooraf wordt nagegaanof de algemene toestand verandering inde arbeidsvoorwaarden nodig maakt entoelaat. Is dit het geval, dan dient vast»gesteld te worden hoever, rekening hou»dende met alle in acht te nemen fac»toren, zou kunnen worden gegaan endan dient ook zover gegaan te worden.Men zou hiermede bereiken, dat degrote arbeidersbelangen geen twistappelmeer zouden vormen tussen werkgeveren werknemer en vooraf geen verwach»tingen worden gewekt, welke niet gerea»liseerd kunnen worden.De taak van de vakbeweging wordt hier»mede weliswaar niet gemakkelijker, maargezien het doel van de wijzigingen, diethans reeds hebben plaats gevonden ende bewerktuiging, welke men thans het

- vakbewegingsapparaat wil verschaffen,is e.e.a. naar onze mening in het geheelniet bezwaarlijk.Bovendien, wij zien geen andere moge»lijkheid dan de omschrevene, omdatdeze slechts zal passen in een samen»leving, waarin het gemeenschapsbelanghet richtsnoer van alle handelen vormt.

C. CRAMER,Secr. Ned. Ver. van Spoor»en Trarnwegpersoneel.

Correspondentie, de algemene redactio;nele leiding van het weekblad „Arbeid"betreffende, richte men aan den Hoofd'redacteur van het Weekblad ..Arbeid",Postbus 100, Amsterdam. G'ien perssoonsnaam vermelden!Bij brieven, bestemd voor de verzorgersder onderscheidene rubrieken vermeldemen de naam van de rubriek duidelijkop de omslag Voorts adresseren aan:Redactie Weekblad „Arbeid", Postbus100, Amsterdam.

EEN BOEKVOOR U?

DE GROTE OMMEKEER

D e oude brievenbesteller van Alblas,die meer dan een half pond gesausde

pruimtabak per week verwerkt en dannog de zwarte sigaren oprookt, die hijhier en daar van het nievere en zuinigeboerenvolk krijgt, is goed voor Jan enalleman. Hij is tot hulp altijd bereid.Daar weet oude Mientje, die lezen nochschrijven kan, van mee te praten. Zeheeft een zoon in de Oost en Dirk dePost is zoveel als haar secretaris, om heteens deftig te zeggen. Maar de manheeft één gebrek: hij weet niet van zwij»gen. Als Jan, Piet of Klaas een briefvan de belasting of iets belangrijks nave»nant ontvangt, nog diezelfde dag weetheel de buurt er van af, want de brie*vengaarder bazuint het rond. Brengt hijergens een rouwbrief, wat hij voor eenpostbooi een zwaar karwei acht, zo weetweldra iedereen, dat die of die doods»tijding bekomen heeft.Maar vrijensgezinde daggeldersdochter*tjes, die mooie gekleurde aanzichtenkrijgen met minnekozende paartjes erop, afzender: „l, 2, 3, je weet lekker nietvan wie", en de postzegel schuin op z'nkop geplakt (en dat betekent gewisselijkduizend zoenen van de afzender metbovendien onder de zegel nog iets vanaanbelang geschreven), die speulsigerneidjes blieven Dirk de Postbooi niet't Is een beste man, goed tot in de pit.moeten ze eerlijk erkennen, maar het.ventje wauwelt teveel en dat is tochniet naar de aard van een brievenbe»steller.Mijntje van Portengen, een helblondkoerduif j e met een moedervlek op dew-ang en het aankijken dubbel en dwarswaard, Mijntje heeft bittere ervaringenniet den praatgragen Dirk.Ze was nog amper zeventien jar-en entoen kreeg ze al volop jong dartelvolkje achter haar rokjes aan. En aan»zichten en brieven, nou, 't was meer danbar; eerlijk mensen. De Postbooi werkteten leste bijna alleen voor de liefde.Soms kreeg Mijntje vijf of zes stuks perdag en allemaal van verliefde gasten af»kornstig, dat spreekt.Maar Mijntje kreeg vaste verkering, teWeten met Gijs Hoppenbrouwer, eenlelijken vent, maar met een beurs volgeld. Dit kon echter niet korten ofkeren, dat andere jonkmannen hun zin»nen gezet hadden op het blonde huppel»ding van Pieter van Portengen en stugbleven dingen naar Mijntje's gunst. DePostbesteller, toen hij hoorde, dat hetWulpse vlindertje ernstig had aangekop»peld met Gijs Hoppenbrouwer, gezegdGijs de Snijer (omdat hij keuensnijer vanzijn vak was) hij dacht: nou is het ge»lukkig afgelopen met de sjoruwerij vanflauwekulkaarten. Maar al dacht hij dat,daarom was het nog niet afgelopen! 'tWerd nog gekker, ook al omdat dekeuensnijer niet erg gezien was. ErWaren er. die zeiden tot elkaar: „Wezullen de keuensnijer er uit werken." Zemaakten ook een versje, dat zongen ze°p de wijs van Moeder onze kraai isdood. maar een beetje anders.

Ellek diertjeZijn pleziertje^Maar de snijerNiet de vrijerVan het knappe keindjeWillemijntje!. . . .

Dirk de Post wilde wel, dat hij niet vandie ontaard knappe landsvolkmeisjes inzUn bestelkring had. want dat gaf veel

.Toen hij weer eens wat kaarten afge»Seven had aan het minzieke meidje en'•"e morgen ook bij de Hoppenbrouwer»tjes wezen moest, zegde hij tot Gijs:••Jouw meidje heeft nog aanhang ge»n°eg, al 'denk je ze alleen te hebben. IksJouw me ongans aan poststukken naarhaar. Vanochtend vier aanzichten, alle»gaar even flauw en misselijk. Maar wijVan de Post. wij moeten dat goed en

etjes bezorgen, alsof het van veel be»*ng is En 't gaanpad naar heur huis is2° beestachtig ver weg, dat er nog bij."

Toen Gijs de Snijer dat hoorde (enweet: het was een oersterke gast methanden als kolenschoppen en haren alskoperdraad op z'n armen) werd datjonk zo ontaard woest, dat hij hol overbol naar z'n Mijntje ging en haar uit=maakte voor al wat maar lelijk was,daarbij dreigend met een scheêmes vanongelogen tien duim lang. En Mijntje,hoewel verschrikt klagend, dat zij hettoch niet helpen kon als jonge ventersgek op heur waren en fotokaarten enbriefjes stuurden, die ze nooit beant»woordde, Mijntje kon niet verhinderen,dat haar woeste vrijer schrikkelijk ging

staan uitpakken en daarna de kuitennam, voorgoed.Deze affaire was te wijten aan depraatzucht van Dirk den Post. Neen,Mijntje van Portengen heeft het niet opden brievengaarder met zijn al te rappetong. Hij mag dan goed van inborst zijnen tot helpen graag bereid, 't warebeter, dat hij naar de stad van Dordtging en zich in de oude, grafelijke sme»derij op de Voorstraat een slot op demond liet klinken, insteê van gruwelijkerge verliefden van mekaar te scheurendoor zijn wauwelplezier. Zo heeft dehelblonde Mijntje zich al eens over hemuitgelaten, o zo!

„Koenraad van Vliet heeft een briefontvangen van een madam uit Boskoop,dat zal wel scharrelen wezen met dietwee", aldus heeft de Alblasse brieven*besteller op een dag aan die en geneverteld; en dat nieuwtje ging weldra alseen lopend vuurtje door de contreije.Dat is wel te begrijpen, want al lijkt hetgek, o, de mensen hebben zo'n belang»stelling in liefdeszaken.Koenraad had daar in het eerst geenerg in, want hij had er niet bijzonder opgelet, dat op de klep van de envelopvoluit geschreven stond: AfzendsterElza Beckering, benevens haar adres.En dat de postbode daaruit zijn con«clusies zou trekken, het was niet in hemopgekomenDe praat ging intussen door het dorpen waaide ook aan bij Gerbrand Uitten»bogaard, een kerks en stuurs boerman,die naar te zeggen van sommige mensen— en waarom zal men zonder oorzaaker om gaan liegen? — zo gruwelijkgierig was, dat hij slechts in alleruiterstenoodzaak naar een tandarts ging en dannog alleen in een barre vrieswinter, wantdan kostte het trekken minder, naar zijnmening. Als het zo venijnig bar vriest,is het verdoven toch niet nodig, wantfelle kou maakt al gevoelloos genoeg.

Zó danig uitgerekend was deze Ger»brand Uittenbogaard.Wat deed Gerbrand toen hij hoorde,dat Koenraad van Vliet connectiesmoest hebben met een wildvreemdkuiken uit een locht dorp, waar menveel bloemen kweekt, teneinde. aan's mensen sierzucht te voldoen? Ger»brand Uittenbogaard stapte naar dehofstee in"de krom nabij de korenmolenvan Evert de Groot en sprak vaderSijmen van Vliet, die juist op de wurfdoende was met het oliën van eentilbury met echte patent=assen, aan overhetgeen hij had horen vertellen,„'t is niet om je te affronteren, Sijmen",begon hij na een korte groet zonderenige inleiding, „maar mijn is aan»gebriefd, dat jouw jonk zich afgeeftmet een meidje, dat niet uit onze streekis. Ik wil je daar voor waarschouwen,want ik zal maar horrie=op zeggen, dathet een schand voor de boerenstand isen vooral voor jouw stam. Lest isArend Aanen hier ook al geweest omeen maanwoord te zeggen, want wijhadden ommers op de Lekboot eentijdje terug al in de gaten, dat het af»schouwelijk mis moest gaan met jestamhouder. Hij zoekt de waereld enhaar begeerlijkheid, hij zal jouw naamop onte wijs gaan bekladden. Versta megoed, Sijmen. Ik wil niet roeren in jouwzaken, maar je alleen maar inlichten,zoals des mensen plicht tegenover, deevennaasten is."Sijmen van Vliet was bleek geworden.„Is 't waar?" vroeg hij ongelovig.„Jaat, ik heb er een muisje van horenpiepen. De postbooi heett een brief aanKoen van jou afgegeven, een brief vaneen steedse frullie."„Dank je, Gerbrand", zegde Sijmendaarna met toonloze stem.„En in Boskoop, zit daar wel volk datleeft naar de Leer?" vervolgde de aan»brenger.Maar iijmen begeerde verder geen on»heilspeilende berichten te horen. Hijstond sidderend op uit zijn geknieldehouding bij de tilbury, hij leek plotse»ling zo oud en gebroken.„Ga nou maar, Gerbrand, ga maar",weerde hij af.Gerbrand Uittenbogaard wilde er echternog wel een schepje opgooien.„Jouw jonk tippelt de brede weg op,regelrecht op het schrikkelijke verderfaan", zegde hij met een stem als vaneen boeteprediker uit de oudheid.Maar Sijmen van Vliet luisterde al nietmeer. Hij keerde zich om en liep moei»zaam weg, gelijk hij gelopen had, toenhij vergeets zijn zoon bij de achterwete»ring had pogen over te halen boer teblijven en zijn plannen van een graan»handel te laten varen. En deze slag wasmogelijk nog pijnlijker dan de eerste.Zijn Koenraad zou geen boer worden,dat was zwaar om te bedenken. Maarmoeilijker te verwerken was de ramp»tijding, die hij nu te horen had gekre»gen: „Je jonk verkeert met een wuftmeidje, heel niet uit de boerenstand".De oude boer sukkelde naar binnen enin de sombere pronkkamer, omdat demeidjes het niet behoefden te horen,dee Hij zijn vrouw verslag van wat hijgenoord had. Maar toen hij haar verteldhad wat Gerbrand Uittenbogaard waswezen zeggen, voer een grote verbitte»ring m hem. Hij rees uit de zorgstoel,nu weer _groot en machtig, als stroom»den nieuwe strijdkrachten door zijnleden en hij sprak hard:„Maar nooit of nooit zal ik dit toe»laten. We hebben gebogen voor Koenzijn willen en wouen op het stuk vaneen graanhandel. Dit echter is te ont»aard om aan te horen. Die bloed»vreemde neiging zal ik er uithalen bij't jonk, niet goedschiks dan kwaad»scniks!"Moeder Lideweij hoorde de toornigewoorden van haar man! /iijn stem klonkbars door de pronkkamer, waai hetanders zo rustig was. Ze gaf geen weer»woord, maar ze snikte stil voor zichhenen en keek hem angstig aan. Hijstond daar thans weer als de knoestigeboer, weerbarstig en gespannen vaningetoomde driften.Moeder Lideweij dacht: Sijmen heeftgelijk, Koenraad van ons leeft niet naaronze aard. Maar ze zei niets. Ja, Sijmenheeft recht gesproken, ons boeren»geslacht moet zuiver blijven en vrij vanvreemde dingen, die niet zijn naar boe»renmanier. Maar ze zei niets. Ze huilde,

want ze zag alreeds voor zich haar on»buigzamen inan, tegenover een even taaivolhardenden zoon. En dit — aldusdacht ze smartelijk — moet kwaad af»lopen en een kloof brengen tussenouders en kind. Maar ze zei niets,moeder Lideweij.„Koen moet weten, dat ons geslacht rijken rechtschapen geleefd heeft en geenvreemdigheden ooit heeft gedaan", ver»volgde Sijmen. Hij sloeg met de vuist optafel, zodat de Delftse pul met detwaalf verspieders er op, rinkelend om»ver viel en een barst opliep, onherstel»baar.Maar moeder Lideweij, verschrikt overdeze driftuiting, ze zei toch niets.„En waarom spreek je nou niet, Luie»weij? Waarom zeg je nou niks?" vroeghij daarop met ingehouden stem.En toen gaf ze antwoord.„Omdat ik jou ken en Koen ken,Sijrnen. ..."„Wat wil je daarmee zeggen?"„Allebei taai als perzikhout."„Maar ik als vaar, ik zal winnen", riepde boer gram uit. En dit gezegd heb»bende, liet hij zijn vrouw alleen. Zijnvrouw, die huilde en anders nietDie dag heeft Koen van zijn vaderdanig de wind van voren gekregen. Deverbolgen vader ontzag zijn kloekenzoon niet en dreigde met van alles.Koenraad zegde maar weinig. Hij er»kende een brief van een meisje uit Bos»koop te hebben gekregen; maar daarstak toch geen kwaad in? Daarbij kwamnog, dat hij toch ruim de jaren had.En zeker, hij had zin in dat meisje, hijwilde het niet verhelen voor zijn vader,maar hij had er toch geen verkeringmee, zover was het nog niet.Vanaf die dag echter kon Sijmen vanVliet maar kwalijk meer den postbodeop zijn erf verdragen. Als Dirk post»stukken kwam bestellen, steevast vroegde boer, of dat alles was, of er nietsvoor Koenraad bij was. En ten lestekon Sijmen den brievengaarder net zoslecht zetten als Mijntje van Portengen,die zulke bittere ervaringen van denpraatgragen man heeft. Maar kon DirkKletskous het helpen, dat een Boskoopspronkjuweeltje brieven ging sturen aaneen boerenjonk in de Alblasserwaard,een boerenzoon, die zin in handelenhad?

* * *•

Het bovenstaande is een fragment uitde dezer dagen bij La Rivière en Voor»hoeve te Zwolle verschenen roman „Degrote ommekeer" door J. W. Ooms. Hetverhaal, dat voor een deel speelt tijdensde Meidagen van het vorige jaar, doet,wat inhoud zowel als stijl betreft, enigs»zins denken aan Herman de Man. Tochbezit de heer Ooms een geheel eigen,boeiende verteltrant, die den lezerdirect midden in het verhaal voert. Eenboerenroman, zonder die valse roman»tiek, welke men maar al te vaak in ditgenre aantreft.

l Lente-stemming

g De hele familie zegt: „Doe niet g[zo dol",

g Ik kan het niet helpen, het zit in =_[m'n bol,

\ Ik heb in m'n eentje geweldige lol, fg Ja heus, ik kan dansen en springen, gg Waarom ik zo blij ben?; ik zag in l

[een topg Van een boom een pieterpeut'rige g

[knop,g En daarbij zat een vogel te zingen, i

g Ik lach om het spreekwoord van: g[„Maart roert z'n staart". |

g Nu weet ik het zeker, 't wordt g[Lente, 't is Maart.

g Ik ben in m'n sas, en ik hol met g[een vaart

g De trap ai; ik moet nu naar buiten. \\ Ik tippel een eind, ik lach en |

[geniet.g Nog steeds in m'n oren klinkt er g

[hej lied,l Dat de vogw zo blij zat te fluiten. |

(Foto's: „ArbeW)l l «bergen hebben een merkwaardigeIJ overeenkomst met oude steden: hetbelangrijkste deel bevindt zich onderdeoppervlakte. Tweederde van een ijsbergbevindt zich onder de waterlijn en vande meeste steden in ons land ligt hetgeheim van oorsprong en eerste ontwik;keling onder de begane grond.

De drassige grond van ons vaderland isbijzonder gulzig. Hij slokte hele stedenop en onder de tere madeliefjes vanmenig rustig weiland of onder de ericavan een stil veenmoeras vinden oud*heidkundigen soms heerbanen, waarovereens de Romeinse legerscharen in dezegewesten rondtrokken.Een weiland of een heideveld is onder»tussen nog vrij gemakkelijk te door*wroeten. De landbouwers staan gemak»kelijk een stukje af en voor enkeleduizenden guldens kunnen heel watkubieke meters grond verplaatst wor*den. Zo Hebben de hoogleraren Holwer»

voudige werkman, één van de duizenden„puinruimers", die zich al in de zomervan het afgelopen jaar begon te interes»seren voor de oudheden, die rondom deSint Laurens, bij de Binnenrotte, op deNieuwe Markt en verder in het hart deroude stad aan het licht kwamen.Bezemer was een eenvoudig amateur»oudheidkundige, zoals er honderden inons land zijn. Hij komt van één van deZuid»Hollandse eilanden en daar snuf»felde hij als jongen al rond bij de boe»ren om dingen uit de oude tijd op tesnorren. Als er iets gesloopt werd,stond hij er altijd vóóraan bij en vaakwist hij met wat moeite en wat goedewoorden aardige antiquiteiten te be»machtigen. Zo bracht de arbeider»oud»heidkundige menig belangwekkend ver»zamelingetje bij elkaar, maar als dewerkloosheid kwam, was hij vaak ge»dwongen zijn collectie weer van de handte doen. Trouwens, het was den land»arbeider Bezemer meer om de kennis en

-.. s - - . • • _ _ •;. : - • • : - .

BELANGRIJKE VONDSTEN IN ROTTERDAMda en Van Giffen heel wat geheimenontrukt aan de vaderlandse bodem enmenig hunebed, vele oude kastelen enheerwegen zijn voor ons thans een openboek.Moeilijker is het oudheidkundig onder»zoek, wanneer op de plaats, die mengraag zou doorvorsen, in latere tijd eennieuwe bebouwing is verrezen. En zo ishet in onze steden.Wat wisten wij tot voor kort bijvoor»beeld van het oude Utrecht? Uit deoude naam „Trajectum" of Trecht wistmen, dat het al vroeg een „overzet»plaats" is geweest over de Rijnbedding,die in oude tijden de voornaamste taken monding van die rivier was.Maar pas uit professor Vollgraff's op»gravingen op het Domplein weet menthans sinds enkele jaren, dat de Romei»nen reeds een versterkte plaats, een„castellum", op de plek van het tegen»woordige Utrecht hebben gehad. Menweet nu, dat zij er ongeveer tweeeeuwen lang de rivierovergang bewaakthebben, dat zij hun kamphuis van bin»nen met bruin leer bekleed hadden endat zij een zoldering uit „duplex" had»den. Deze oude, Romeinse nederzettingkon voor een belangrijk deel opgegra»ven worden, omdat het Domplein vrijwas. Maar als Balderik in 918 zijnnieuwe Dom voor den heiligen Martinusniet naast de Oudmunster van Sint Sal»vator had gebouwd — en als de SintSalvator van bisschop Willebrord nietnaast de gerestaureerde kapel vanDagobert had gestaan — dan was hetondergrondse mysterie van Utrecht wel»licht nog honderden jaren onder defundamenten van de Dom verborgen ge»bleven. Nu kon professor Vollgraff defundamenten van de Dagobert»kapel nogherkennen als de eerste grondslagen vanhet Romeinse hoofdgebouw uit detweede eeuw na Christus!Men begrijpt hoe moeilijk het is oud»heidkundige onderzoekingen te doen opplaatsen, waar de laatste eeuwen telkensopnieuw gebouwd is, zoals in het hartvan onze steden. Vooral in het hart vandie steden, die op de lage en moerassigeHollandse veengrond zijn gebouwd. Wanthet veen is gulzig, zoals gezegd, en hetslokt hele steden op, die langzaam ver»zakken en verzinken en die, doorspietstvan nieuwe heipalen, nu hele nieuwe stra»ten en gebouwen op hun kruin dragen.Zo is het bijvoorbeeld met Rotterdam.Slechts broksgewijze, bij toevallige ver»bouwingen, zou in de stadskern iets aande dag zijn gekomen, ware er niet 'destorm yan Mei 1940 over de stad gegaan.Door die catastrofe is met één slag dehele stadskern opengelegd voor oud»heidkundig onderzoek. Want de totaleverdwijning van honderden „moderne"gebouwen bracht de fundamenten vanveel oudere huizen, burchten en fabrie»ken aan het daglicht.Toch waren het niet de geleerden, diezich het eerst met dit „buitenkansje"bezighielden. Neen, het was een een»

De laatste belangrijke vondst in hetRotterdamse puin. Enkele meters onderde oppervlakte vonden puinruimers eenmuurtje met veertig tegels van dertig aveertig gulden per stuk misschien. Dankzij het initiatief van de „tegelploeg","komen deze tegels nu niet bij de opko-

de „aardigheid" te doen, dan om het„hebben".Zo kwam het ook, dat Bezemer, toenhij verleden zomer in het Rotterdamsepuin werkte en vaak merkwaardige din»gen vond, ook dacht aan het algemeenbelang. Lagen hier onder brokken enmuren niet kostelijke documenten tegrijp, die ons veel konden leren over hetoude Rotterdam en over het leven vanonze voorouders in het algemeen? Een

pers terecht, maar vinden zij een voorde wetenschap zeer nuttige bestemmingin het museum Boymans. Geheel linksde landarbeider Besemer, wiens belang-stelling de stoot gaf tot de stichtingvan de „tegelploeg."

(Eigen foto).

gesprek, dat de puinruimer Bezemervoerde met iemand van het museumBoymans, die toevallig passeerde, leiddetot een belangrijk resultaat. Dr. Hanne»ma, de directeur van het museum, kreegcontact met den puinruimer en in over»leg met den leider van een puinruimers»ploeg in de buurt — niemand minderdan de bekende snelwandelaar Cor Gub»bels, die ook al liefhebberde in anti»quiteitenl — vormde de Gemeentelijke

De gevonden tegels in de Toe Rystuinzijn zogenaamde „niertegels." De versie-ring midden op de afzonderlijke tegelheeft immers ongeveer de vorm van eennier. Maar in vakken van vier of zestienbij elkaar gezet, laten de tegels pas vol-ledig de fraaie werking van het orna-ment zien. Spaanse en Italiaanse invloe-den in de versiering zijn onmiskenbaar.

(Foto Van der Hoeven)Oude flesjes en potten komen in grootaantal onder het puin en onder oudefundamenten te voorschijn. Sommigeflessen hebben door de inwerking vande bodemzuren „gouden", „zilveren" ofpetroleumkleurige laagjes op het glasgekregen. (Foto Van der Hoeven)4Een „zogenaamde Rotterdamse tegel" meteen wonderlijk zeegedrocht: een meer-

man met twee staarten.(Foto Van der Hoeven)

Een vorige tegelvondst, in het jaar 1917gedaan, leverde dit prachtige tegel-tableau op: een voorstelling^ van denRomeinsen veldheer Cajus Julius Caesar.Door de recente vondsten in het Rotter-damse puin en de geestdrift van de„tegelploeg", gestimuleerd door vele publi-caties in het dagblad „Voorwaarts", heeftzich in Rotterdam een grote belangstel-ling voor tegels ontwikkeld en men zoektthans met hartstocht naar nieuwe schat-ten in de bodem. (Foto Van der Hoeven)6Cor Gubbels, de bekende snelwandelaar,houder van veertig records, is thans lei-der van de befaamde Rotterdamse tegel-ploeg. (Foto A.P.-archief)

Technische Dienst een aparte „tegel»ploeg", met den snelwandelaar als lei»der en den landarbeider als voorman.Wat deze ploeg in de weinige maanden,die sindsdien zijn verlopen, bij elkaarheeft gezameld is bewonderenswaardig!In een keet op de Rotterdamse NieuweMarkt, die met de trotse titel „Ge»meentelijke Technische Dienst. AfdelingOudheden" prijkt, vindt men nog slechtseen klein gedeelte. De kostbaarste stuk'

Met het schone voorjaarsweer begonFranske Tuimelaar uit zijn winter»

strooi te kruipen. In de koude tijd kwamhij bijkans niet buiten, of het was omeens naar de misse te gaan, één keer inde maand; maar zodra het voorjaar,scherp en vei tegelijk, tot in zijn hui«zing doordrong, trilde er een driftigheidW zijn leden. Staande op het stoepke,schudde hij de muftigheid der winter»woonste van zich af. Hij keek in dezonne totdat hij ervan begost te niezen,en het deed hem deugd tot in zijnkloefen.Hij gebaarde met zijn handen, binst hijde hof overzag: h i e r moeten de pe»tatten kornen, d a a r de radijskes en desalaai. En dan bleven er nog plekkenover voor de ajuin en de peterselie. Enniet te vergeten: voor zijn eerdbezen!Die droegen 't profijtigst in die vettige,donkere grond langsheen de oude, brok*kelige tuinmuur, waar mossen en won»dere bloemen op groeiden, en die resttevan wat eens een groot klooster was.Hij lekte zijn lippen af: eerdbezen!Schoner vruchten waren er niet. En dievan hém schenen ieder jaar groter enSappiger te worden!Nu hij daar met halveling toegeknepenogen naar die grond bij de muur zag,was het, 'lijk of het reeds volle zomerwas, en hij de kostelijke vruchten alrijpe en rood 'lijk de helkleurige roodtevan zijn baaien hemde, gesmaakte ensrnekte.Franske Tuimelaar, dat móet ge nogweten, had zijn hof en zijn huis temid»den van het oude D a m m e. Hier had*den vroeger de schoonste woonsten enkloosters gestaan. Als hij op zijn achter»plaatske stond, zag hij sjuist over degesnoeide haag en de boomgaard vanzijn gebuur, de toren van de kerke, diegroot boven hem stond; een dreigingen een geruststelling tegelijkertijd....Dagenlang zaaide hij zijn zaaiseU, na

doorEmile Buysse

een straffe bemesting en een diepe spit»ting van de tuingrond. waaruit hij destenen en de vuilte zorgvuldig ruimdeen 't hope schartte. Hij stekte zijn eerd»bezen, hij zette ze uit; achteraf smoordehij een pijp, een bruin stenen pijpke datalsaan op en neder wipte in zijn mond,alsof hij tegen iemand stond te klap*pen....Na de arbeid in de zon»overglansde hofrolde hij gerust in zijn polke. Daar ivasniks, dat hem aan 't herte 'greep. Hijdroomde van zijn groensels en zijn pa»tatten, é n . . . . van zijn eerdbezen!..En des daags wrocht hij dan weer ver*der, in zijn eenzaamheid ... Neen, tóchniet, Franske Tuimelaar was ni e t eeu»zaam.Want daar zat een veugelke in zijn hof,zo eentje met van die schone geko»leurde veerkes, dat zo vertrouwelijk enzo tierig was. Een roodborstje!... .Het kwam bijkans op zijn spa zitten ofop zijn kloefen, en het zag met van diekraaloogskes zo verstandig naar dienouden hovenier, dat Franske er somte»mets beschaamd van wierd. — Een dier»ke, zegde hij voor zich, zoudt ge geloven,Franske Tuimelaar, dat die dierkes méérverstand hebben dan de mensen? Diezijn zo vertrouwelijk nie'.... die mijdenmalkander. . . .En hij gooide brood en graan.Vaneigen duurde dat maar totdat hijlast kreeg; na al dat filosoferen. Nee,niet met dat roodborstje, dat oe»ïét. ...oe»iet riep, 's achternoens, als het zun»neke zonk. Maar met een ratte! Toenhij op een uchtend de uitkoom belette,voordat.hij aan zijn werk begon, begostzijn hand ineens te trillen. Hij zag daarentwat! In zijn eerdbezen waren de rat»ten bezig geweest.Wat ze bij hem zochten? Ja, snapt eenkeer de gepeinzen van een ratte, die opzoek is naar voer! Verzeker! 't was hemom dat graan en dat brood te doen.

't Snokte aan Franske zijn goedgehu»meurdheid. Des daags zag hij van deratte niets. Hij stampte een keer degaten dicht, herplatte zijn eerdbezen»stekken, die als het ware uitgeredenwaren, en hij wachtte 't af. Maar toende dagen verder gingen, alsaan schoon»der gekoleurd en gepolijst door hetmeerder glanzen en vonken van hetvoorjaar, kwam er een wanhoop in zijnkop en zijn herte. Misschien was het ermaar ééne, één ratte, dat wist hij niet.Maar altijd zat ze --toch in zijn eerd»bezen. En 't hadden er gemakkelijk ooktwee of drie kunnen zijn, zodanig verde»struweerden zij de hele boel.Droef < n gedachten karweide hij in zijnhof, droef ging hij naar zijn polke, en allokte het roodborstje nóg zo schoon,Franske Tuinr-laar hoorde er nietnaar. . . .

Het wierd op de duur een ambetantehistorie. Franske zag in zijn verbeeldingde vernietiging die die ratte had aange»richt nog veel erger dan zij was. Daarmoest een einde aan gemaakt worden.Hij zat op de loer. Maar een vent meteen rood»baaien hemd, daar moet eenratte niets van hebben, en Franske zatdaar voor niets op de uitkijk. Hij haaldezijn eerdbezen uit de grond. Hij sloegmet een einde pannelatte, goot water inde gaten die rosse moest haar nestuit! En als ge nu mocht peinzen, datdie rosse daarom wegbleef, dan hebt ge't mis! Dan weet ge nog niet wat rattenzijn!.. . . Die kwam weerom, en Franskelegde een stukske brood bij de muurneer, . . . . om te proberen, 's Anderdaagswas het brood weg. En daar za,tennieuwe gaten in de grond. En toen hijeens van zijn keuken uit door het ven»ster schouwde, z a g hij ze, die ratte !'t Was er maar éne . . . . , maar mense»lieve toch, ze was wel een halve meterlang, docht Franske, een steert swim»pelde daarachter 'lijk een koorde! Eneen dikke rattekop. .. !Dit kost niet langer zijn. „Ik laat mijheel mijn leven niet door een ratteambeteren!" riep hij, , a'l was 't ereen zo groot 'lijk een kalf !"Vergift! Nee, geen vergift, daar had hijentwat tegen. Maar een klemmel Diezou hij zetten. Hij begaf zich op straat,liep drie, vier stammenees af, en kwamte lange leste bij Pele Verdiest terecht,die ratteklemmen had staan, meer daneen beetje, profijtelijk opgetast nevensdrogevis, pakken met stekskens, toebaken broden.

DPuinruimers worden oudheidkundigen

ken zijn terstond naar het museumBoymans vervoerd.Het belangrijkste werk van de puin»ruiming is nu al achter de rug. MaarVoortdurend patrouilleren de leden vande tegelploeg langs Schiedamse Dijk,Hoofdsteeg met Houttuin en Gedempte"innenrotte met Botersloot en nog tel»kens vinden zij belangrijke stukken. Danontdekt men weer een kelder, dan vindtmen weer een kostbare tegelwand nietbijv. vijftig goedbewaarde tegels vandertig a veertig gulden per stuk — welkeen fortuintje! — en dan treft men, zo»a's enkele dagen geleden, een fraai ge»beeldhouwde engel Gabriël van prachtigeterracotta aan.Hoe die engel Gabriël, die reeds sedertde zeventiende eeuw in Rotterdam moethebben verbleven, daar zo plotseling,een beetje weggestopt tussen twee'"uurtjes, kwam te staan? Waarschijnlijk&tond hij daar klaar om meegenomen teworden door puinruimers, die nog in deverte familie waren van de „puin»Schuimers" van voor enige maanden, diede puinarbeid bijna een slechte naamhadden gegeven.*•> een gesprek met de mannen van detegelploeg hebben wij deze kant van deZaak ook even aangeroerd. Zij bleken ereen open oog voor te hebben. Hoe zoudat in een land, waar het strandjutten°iet onbekend is, ook anders kunnen?klke puinruimer zal wel eens een schat»Sraversgevoel over zich krijgen en zo is"et ook aannemelijk, dat de engel

l gevlogen zou zijn, als de tegel»hem niet ontdekt had, half ver» .

?«holen....Half=verscholen heeft men ook meerdingen gevonden. Maar interessanter dan

een vermelding van de vondst van kost»bare tegels in rioolbuizen of op andereplaatsen, waar zij vanzelf toch niet had»den kunnen komen, is het om vast testellen, dat de geestdrift van de ledenvan de tegelploeg aanstekelijk heeft ge»werkt en dat vele arbeiders nu spontaanmet merkwaardige vondsten komen aan»dragen. De vreugde over een belangwek»kende ontdekking is blijkbaar bij heelvelen toch groter dan de zucht om zichte verrijken rnet een privé aditergehou»den voorwerp.En zo vindt men in de keet van deafdeling oudheidkunde naast de engelGabriël vele oude kruiken, zogenaamdebaardmannetjes bijvoorbeeld. Kruikenmet mannekoppen»met»baarden op dehals. Omstreeks 1590—1600 moeten dieverdronken zijn in het Rotterdamseveen: nu komen ze aan de dag en staanze in een kring van Jacoba»kannetjes,Spaanse potten, vuurtesten, kandelaarsen waterkannen te kijk.Zoals bij alle menselijke bezigheden, ont»stond ook bij de oudheidkundige puin»ruimers weldra de neiging om zich tespecialiseren. Dat gebeurde toen deeerste „zogenaamde Rotterdammer te»gels" werden gevonden.Onder de fundamenten van de GaleriesModernes, anders gezegd de FranseBazar, aan de Hoogstraat, werden over»blijfselen van een oude • Rotterdamsetegelbakkerij gevonden, die daar mis»schien al vóór 1600 moet hebben ge»staan! En héél misschien kan deze bak»kerij van nut zijn bij het onderzoeknaar de zogenaamde „Rotterdammertegels", die mogelijk helemaal niet uitRotterdam afkomstig zijn, maar die inelk geval heel veel in Rotterdam zijngevonden en zelden elders. Deze ge»kleurde tegels vertonen schepen enmonsters, meerminnen en meermannen,

soms gezeten op dolfijnen en daaroprijdende over kopergroene zeeën onderhelderwitte luchten met blauwbelijndewolken. Het mooie oranjebruin en geelis verder typerend voor deze z.g. „Rot»terdammer tegel".Waarom dié tegels en tegels in hetalgemeen nu zo van belang zijn? Omdatzij ons iets overleveren, dat ouder enNederlandser is dan veel kostbaar„Delfts blauw", dat immers voor eengoed deel onder invloed van het Chineseporcelein werd vervaardigd.Op de eenvoudige tegel, die in vroe»gere tijden als een hygiënisch „behang"werd gebruikt, worden nog oude orna»menten en oude tradities levendig ge»houden, die van de Delftse borden alverdwenen zijn.Daarom zoekt de Nederlandse oudheid»kundige met bijzondere hartstocht naartegels en daarom zijn de bewoners vande keet Oudheden ook bijzonder inge»nomen met vondsten, die ons iets wijzerkunnen maken over het oud»Hollandseaardewerk.Het is verbazingwekkend, welk een ken»nis omtrent het oud»Hollandse aarde»werk de leiders van de tegelploeg zicheigen hebben gemaakt en met welk eenzekerheid vele voorwerpen al herkendworden, nog vóór de mannen van dewetenschap alles precies geklassificeerdhebben.De eenvoudige keet op de RotterdamseNieuwe Markt is het bewijs van wat deeerlijke geestdrift van eenvoudige arbei»ders vermag. Zij gaf het aanzijn aan eenonderzoek, dat voor de geschiedenis vande kunst en de cultuur in ons land vangrote betekenis kan zijn. De mannenvan de wetenschap, die straks wellichtgewichtige conclusies zullen trekken uitwat hier bijeen werd gebracht, kunnende puinruimers dankbaar zijn.

Ha! Franske Tuimelaar zou een ratten»vanger worden. Hij zou — voor de diten dat!.— in zijn hof doen en laten wathij wilde. Hij zou de wereld op zijnduim doen draaien, en van de zomereerdbezen eten met patelen vol!Hij liep naar huis, sneed langzaam eenstukske spek af. „We gaan de ratjeseens aan 't spek zetten, Franske",grinsde hij, en zijn liefde voor de bees»ten was gedaan.Misschien kwam dat roodborstje ooknog wel in zijn hof. Hij wist het niet,hij peinsde er niet meer op, hij luisterdeer niet meer naar. Hij liet de vogelsvoor wat zij waren, en hij zette dieratteklemme dicht bij de gaten. Hij sliepslecht die nacht, misschien dat hij dieratte nog kost horen piepen in de klem»me. „Ge piept maar", zei hij, „ge komter niet uit....!" Maar hij hoorde niets,en hij zag ook niets. Het spek zat nogschoon vastgemaakt.... En de daaropvolgende morgen zat het er nog aan.Hij komst het al uit de verte zien. Géénratte!.... Drie dagen duurde dat spel»leke.En in die tijd van nietsdoen —' hijwrocht niet in zijn hof, om die ratteniet te doen verschieten — in die tijdbegost hij verdorie de stammenees af telopen van kolleire. In de bedden schoothet onkruid boven de radijskes en desalaai uit, door het malse regentje, dat's nachts viel.Franske Tuimelaar begost te peinzen.Alles was zo schoon begonnen. Hijkreegv heimwee naar die eerste voor»jaarsdagen met het werk, met het rood»borstje, dat oe»iét.... oe»iét! riep in deappelaar, en dat hij nu hoorde noch zag.„Die ratte hangt' mij de blauwe huikom!" zuchtte hij, zijn woede verbijtend,Hij wachtte.En daar kwam de morgenDie schone morgen, waarop ge zoudtgezegd hebben, dat het al zomer was.Franske, voorzichtig zijn achterdeureopenend, zag entwat!„De ratte!" riep hij. Met zijn pinsterk»ogen merkte hij van verre al, dat hetwitte stukske spek niet meer in deklemme t'e zien was. Daar zat er eenegvangen! Hij pakte zijn spa en vloognaar de hoge tuinmuur. „De ratte!" riephij nogeens....Maar hij liet zijn spa zakken. Hij hurktenu neer, hij merkte niet, dat zijn bruin»stenen pijpke rats kraakte in zijn broek»zak.

„De ratte", zuchtte hij, en hij zag naarde klemme, waar een veugelke in gevan»gen was, een roodborstje.... met vandie kraaloogskes voorzeker. Daar zat nueen vliesje voor gespannen, van datgelig»blauweHij zat daar lange tijd. Hij peinsde niet,hij roerde niet. En 's avonds zagen degebuurs van de kant van de haagFranske Tuimelaar een groot gat in zijnhof maken, en daar entwat inleggen. Entoen hij terugkeerde in zijn huis, hoordehij 'lijk entwat roepen in zijn appelaar,van: oe»iét.... oe»iét!.. En de gebuurszeiden: „Franske Tuimelaar is zeker aanhet zot worden! Die wrocht van nuvoort 's navends in zijn hof, binst eengewone mens rust...."

Gastvrije N.S.V.-tehulzen openen hun deuren — Ook voor Nederlandse vrouwen en kinderen

D e aanmeldingen van moeders enkinderen, die in aanmerking wensente komen voor een kosteloos vacan»

tiesverblijf in één der schitterend gelegenen voortreffelijk ingerichte Duitse va»cantiestchuizen, stromen bij honderd*tallen binnen. Zij bezorgen den leidervan de afdeling volksgezondheid van hetN.V.V. handen vol arbeid. Want iedereaanvrage dient natuurlijk te wordenonderzocht en indien zij voor goedkeu»ring in aanmerking komt, dan valt ernog heel wat voorbereidend werk te ver»richten voor en aleer vastgesteld is,waar de vacantie zal worden doorgesbracht en wanneer deze kan plaats vin»den. Naar men weet nemen de uitzen»dingen begin April een aanvang enzullen zij tot October toe voortduren.Het is met dit al een blijde arbeid, diehier kan worden verricht. Maar al' tevaak besluipt dengene, die in het huidigmaatschappelijk bestel met sociale nodenin aanraking wordt gebracht, een gevoelvan machteloosheid, omdat er zoveelontbering is, die nu eenmaal in de ge»geven verhoudingen niet kan wordengelenigd. Zij echter, die zich met dituitzendingswerk bezig houden, verkerenIn de gelukkige omstandigheid, dat zijmetterdaad hulp en uitkomst kunnenbieden, waar deze nodig Is. En dat isaltijd een fijn gevoel.De lectuur van de binnenkomende brie»ven is overigens vrij eentonig. Het iseen bijkans ononderbroken klacht overde ondermijnende gevolgen der lang»durige werkloosheid. Hier is een bleek»neusje het slachtoffer geworden van dekarige gezinsomstandigheden; daar•wacht reeds lang een moeder vergeefsop een gelegenheid om in een zorgendeomgeving eens ter dege op haar verhaalte komen. Telkens weer ontmoeten wijde klacht, dat de dokter reeds lang eenbuitenverblijf wenselijk oordeelde, maardat de materiële mogelijkheid hiertoeontbrak. Dank zij de samenwerkingtussen de Duitse NationalsocialistischeVolkswohlfahrt en het N.V.V. kan in aldeze gevallen thans uitkomst wordengebracht.Dat deze daad van onmiddellijk prac»tisch hulpbetoon ook ter dege wordtgewaardeerd, komt in menige brief totuiting. Mensen, die nooit met vacantiegeweest zijn, zien hier plotseling eenongedachte mogelijkheid voor zich op»dagen. Ook voortreffelijke staaltjes vangezinssaamhorigheid komen tot uiting.

Slechts in uitzonderingsgevallen blijkt tervervanging van de afwezige moeder bij»zondere hulp van buiten te worden ver»langd. Verreweg de meesten der «an»vragers geven er de voorkeur aan ditonderling te regelen.Ten einde onzen lezers een indruk tegeven van de omgeving, waarheen demoeders en kinderen zullen worden ge»bracht, brengen wij ditmaal een reeksfoto's, die met elkaar een goede indrukgeven van de aangewezen verblijfplaatssen. Deze zijn niet alleen uit een oog»punt van natuurschoon voortreffelijk ge»legen, maar munten ook uit door eenbijzonder aantrekkelijke inrichting, gelijkuit de afgebeelde interieurs blijkt.De tehuizen zijn gelegen in de Harz, inWestfalen en in Detmold en de rust»behoevenden zullen dus volop van bos»en berglucht kunnen genieten.Hieronder volgen nogmaals de voor*waarden van deelneming.De deelneming is kosteloos voor vrou»wen en kinderen, waarvan de kostwinnerlid is van een bij het N^V.V. aange»sloten organisatie. Nietsleden komen ookin aanmerking, doch moeten dan ƒ 0.75per volwassene en ƒ 0.50 per kind be»talen.In de eerste plaats komen in aanmer»king: moeders van grote gezinnen. Deuitzending is niet bedoeld voor ziekevrouwen of kinderen, maar voor die»genen, die rust behoeven of voor wie hetgoed is in een andere omgeving te ver»toeven.De uitzending der vrouwen staat los vande uitzending der kinderen. De leeftijdder vrouwen gaat tot ten hoogste 50jaar, die der kinderen is beperkt tot deschoolplichtige leeftijd, dus van 7 tot 14jaar.Doktersonderzoek vóór de uitzending isverplicht. In aanmerking komen uitslui»tend rustbehoevende vrouwen en kinde»ren, die geen bijzondere verpleging nodighebben, of door hun gemoedsgesteldheid(b.v. een ernstige mate van overspan»ning) bezwaar opleveren voor hun om»geving.Zwangerschap, die verder dan de derdemaand vis, levert eveneens bezwaar op.

Aanmeldingen bij de districtsdienst van„Vreugde en Arbeid" in uw district;indien dit adres u onbekend is bij deafdeling Volksgezondheid van hetN.V.V., P. C. Hooftstraat 178—180,Amsterdam (Z.).

(Foto't;

Dat klinkt heel mooi: de muziek bren»gen ^aan het werkende volk — zo zei

ons een week of wat geleden een trans»portarbeider, die onze beschouwingenover volksconcerten in „Arbeid" gelezenhad — maar er moet toch iets niet hele»maal kloppen.Natuurlijk: als alles klopte, was hét nietnodig geweest, erover te schrijven. Maarzó bedoelde deze transportarbeider hetniet. „Ik ben zelf dol op muziek", zeihij plotselingsuitbundig. „Als ik moe benof uit mijn humeur (dat bén ik weleens!) dan geeft een goed stuk muziekrnij als het ware nieuwe fut in mijnknoken. Maar denken alle arbeiders erwel zó over, of zelfs maar de meeste?Vóór de oorlog in ons land kwam,Waren er jaren achtereen in Amsterdameen keer of vier in een seizoen zoge»naamde bijzondere volksconcerten. Doorbemiddeling van de bestuurdersbondenkregen georganiseerde arbeiders op dieconcerten toegang tegen extra ver»laagde prijs. En wat was het resultaat?Dat maar al te vaak niet meer dan eentiende van de beschikbare duizendplaatsen werd gebruikt. Is dat geenbewijs, dat de grote massa van de ar»beiders er eigenlijk helemaal niet opgesteld is, dat er goede muziek binnenhun bereik wordt gebracht?"Hij vroeg het een beetje onzeker, wantwat hemzelf betrof, kon men niet ge»noeg goede muziek binnen zijn bereikbrengen. Of hij zélf altijd naar die bij»zondere volksconcerten was gegaan,vroegen wij hem. Dat was hij l NaaraNe „gewone" volksconcerten ook, zo»Ver de beurs het toeliet. En of hij eraltijd even tevreden vandaan was ge»komen? „Niet helemaal", bekende hijaarzelend, als pleegde hij met diewoorden verraad aan zijn mooie muziek.

Terdege „besteed"Wij hebben hem over één ding gerust»fiesteld: dat er heel veel arbeiderszouden zijn, aan wie goede muziekeigenlijk niet is besteed. „Muziek is hethart van den mens", zei Wagner, diehet weten kon en die er niet aan dacht,alleen maar een kleine groep intellec»tuelen „mens" te noemen. Het is ookSeen toeval, dat muziek en dans (waar»mee in dit geval nu juist niet het ,,mon»daine" geschuifel over een glimmendeParketvloer is bedoeld) de .oudste vanalle kunsten zijn. De vreugdesaansde»

Géén „kliekjes", maar eigen programma!

Géén willekeur, maar opbouwend systeem!

klank en de vreugde<=aan«de?beweging,ze behoren tot het oersinstinct van allevolken en ze waren er al lang vóór devaardigheid in bouwen, tekenen enschrijven de architectuur, de schilder»kunst en de letterkunde mogelijkmaakten.De meeste arbeiders, die zich in over»maat van bescheidenheid „onmuzikaal"noemen, omdat ze geen instrumentleerden bespelen, vertonen op de keperméér muzikaliteit dan sommige bevoor»rechten in deze maatschappij, die alskind dagelijks met geweld een uurachter de piano gedreven werden en dieop rijpere leeftijd dure abonnements»concerten en onbetaalbare voorstellingenvan de Wagnervereniging bezoeken,„omdat men zich toch vertonen moet".Daar zit de kneep dus niet De grotevraag richt zich naar de andere zijde,naar de verantwoordelijke leiders vanonze al te exclusief op draagkracht in»gestelde concertspraktijk. De volkscon»certen waren voor de beheerders vanonze grote, „officiële" muziekinstellin»gen slechts een onwelkom en veelalveracht aanhangsel, een lastig bijproductvan de subsidiesvoorschriften. Men koner zich, zo meenden zij (natuurlijk zon»der het hardop te zeggen), niet slordiggenoeg van af maken.Men propte in het programma van eenvolksconcert maar willekeurig wat wer»ken samen, die het orkest omstreeksdezelfde tijd tóch al voor het vorigeabonnementsconcert doorgenomen bad.Maar natuurlijk was de beroemde solistvan - het deftige abonnementsconcertvoor een simpel volksconcert „te duur",— natuurlijk kon niet elke belangrijkenoviteit van het abonnementsconcert ópeen volksconcert worden herhaald.Want waar bleef dan het standsverschiltussen duur en goedkoop? Het is metConcertgebouw=concerten tenslotte nietanders dan met doperwten in blik: jehebt ze van eerste soort en in „huis»houdkwaliteit"....

Géén huishoudkwaliteit!

Dit is de grote grief tegen de zogehetenvolksconcerten van voor de oorlog: datze slechts huishoudkwaliteit wensten te

geven, instede van het allerbeste. In depractijk waren ze doorgaans gelijk aanhet laatste abonnementsconcert.... ver»minderd met het hoofdmoment daar»van. Omdat de „grote solist" al wasafgereisd door verbintenissen elders —of om een andere, bij voorbaat ongel»dige reden.Op het programma schoof men dan inhet ontstane gat eenvoudig een ander,veelgespeeld of tochsvoorseensandere»gelegenheidsgerepeteerd werk. Maardaardoor kwam het nieuwe „program»ma" van het volksconcert geheel oplosse schroeven te staan. Juist hethoofdmoment, waaromheen het pro»gramma van het abonnementsconcertpleegt te worden opgebouwd, wasimmers „afgereisd".Wat overbleef, was bij herhaling eensysteemloos, onsamenhangend, onbelang»rijk en onaantrekkelijk aanveegsel —een opgewarmd kliekje, waaruit devoedzaamste en smakelijkste hapjes metzorg waren verwijderd — een zevende»rangs gebeurtenis, waar de „eerste"muziekscriticus van een groot dagbladzich wél voor wachtte zélf heen te gaan,omdat ze eigenlijk nauwelijks de moeitewaard was voor den „tweeden" criticus.En toch: voor een volkscohcert was zo'ntriest programma klaarblijkelijk goedgenoeg.

Rechten der gemeenschap

Wij zouden met de vuist op tafel willenslaan bij de directies van al onze grotemuziekinstellingen en roepen: „Nee, zois het bij lange na niet goed genoegt"In het budget van het Concertgebouw,de eerste muziekinstelling van ons land,draagt de hoofdstedelijke gemeenschapdoor een jaarlijks subsidie van meerdan honderdduizend gulden bij. Zijdraagt méér bij dan de kopers van dedure Donderdagavondsabonnementen enzij heeft (niet alléén om die bijdrage)méér rechten dan de kleine groep dezermaatschappelijk betersgesitueerden. Daar»om mag de massa der nietsdraagkrach»tige muziekvrienden verlangen, dat„volksconcerten" primair zullen zijn. Zemag verlangen, dat ieder volksconcertminstens het peil heeft van een zorg»

vuldig voorbereid abonnementsconcert,— dat het gedragen wordt door eenopbouwend en opvoedend systeemZolang^ zulke wezenlijk waardevollevolksconcerten geen regel zijn en zolangde volksconcerten alleen gelijken opeen loterij met vele nieten, zolang kanniemand het de massa der arbeiderstot verwijt maken, als ze er zelfs de„bijzonder lage prijs" niet voor durftop te brengen. Er zijn maar al te veelgezinnen, waarin twee kwartjes aan»merkelijk méér gewicht in de schaalleggen dan twee rijksdaalders in hetbudget van den abonnementsconcert»bezoeker. Waarom zou een arbeidervertrouwen moeten hebben in wat eengrote en officiële muziekinstelling nietbelangrijk acht — waarom zou eenarbeider vertrouwen kunnen hebben involksconcerten, waarop zelfs de eersteconcertmeester van het orkest niet aan»wezig is, omdat „het seizoen" pas bijde abonnementsconcerten begint?Onze muzieksminnende transportarbei»der bezocht vele volksconcerten en namvele „nieten" voor lief, omdat deschaarse prijzen hem onmisbare levens»behoefte zijn. Het gevoel van onbevre»digdheid, waarvan hij zich langzaambewust werd, schrikt echter de grotemassa des volks onbewust, maar nietzonder reden af. Omdat zij geen mu»ziek wenst of verstaat? Nee: omdat menhaar geen betrouwbare, waardevolleprogramma's geeft, die muzikale vol»doening waarborgen.

OorlogsgevolgDe oorlogstoestand heeft merkwaard!»gerwijze een invloed ten goede gehad enhet „standverschil" tussen abonnements»concert en völksconcert aanmerkelijkverkleind. Dat komt, doordat vele be»roemde buitenlandse solisten Nederlandniet bereiken kunnen en er dus ookrond hun illustere persoon geen abon»nementsconcertsprogramma's worden op»gebouwd, die voor opvolgende volks»concerten weer afgebroken worden.Zo werd uit de nood een deugd en erzijn waarschijnlijk nog weinig seizoenengeweest met zóveel zelfstandig=opge»gebouwde volksconcerten als thans.Maar aangezien het vooralsnog ont»breekt aan een principiële koerswijzigingbij de programmassamenstelling, valt tevrezen, dat de oude ondeugd terug zalkeren, zodra de grenzen weer voor destroom der reizende virtuozen opengaan.In dit verband is het van belang tijdigen nadrukkelijk te eisen, dat de „goedeoude tijd", die een kwade tijd was voorvolksconcertvrienden, niet terugkeertHet volksconcert is een factor in deopvoeding en geestelijke verheffing vanhet ganse volk. Geen materiële, veelminder botte koopmansargumenten mo»gen verhinderen, dat het volksconcerfde eerste plaats inneemt, in stede vande laatste.

.•louw, Louw", riep hij zachtjes, toen deWolleboer dicht bij hem aan de anderekant van de haag ging, maar de Molle»"Oer hoorde niets en genoot alleen maaryan het wegkrimpen der krakende bal»*en onder de vretende vlammen.*en star, bezweet, door angst vertrokkenfiezicht staarde tussen de takken door,Zenuwachtig trappelden de voeten. Arie"eet op zijn lippen en kneep zijn handen*'s schroeven om de ruwe stammetjes*an de hagedoorn heen. Het moest, het'noest! Maar hij kon niet; hij had geen^acht meer over zich zelf.~en man kwam haastig lopend het huis£'*> lachend, en praatte druk nog eer5*J goed en wel tussen de mensen stond."ij lachte met een brede grijns. Of leek• maar lachen door het vreemde rosse'cht van de vlammen? De woorden

verloren in het geroezemoes, Arie°n niets verstaan, al trok hij zijn hoofd

mogelyk tussen de stekelige tak»0

NACHTDOOR C. F. ROOSENSCHOON

ken door. Waarom lachte die idiootnou? Plotseling schoot hij weer terag,schrik en afgrijzen vertrokken zijn ge»zicht, de veldwachters kwamen de eenna den ander buiten. Daar waren zenou, — nu gingen ze hem zoeken 1Maar achter de veldwachters kwam nogiemand naar buiten op wien Arie, diezijn blikken niet van de politiemannenkon afhouden, niet had gelet. Maar eendol gejoel, dat plotseling opsteeg, deedhem verder kijken. Het laatste beetjekleur .week uit zijn gezicht en kwamonmiddellijk daarop met een gloeiendegolf terug. Stokkend haalde hij diepadem. Zijn hart hamerde plotseling wildin zijn borst. Maar daar stond hij, daarstond de Blaffertl Hoor maar, de men»sen riepen: „Daar is ie nou!" „Daarhesje den vermoorde zelvers." „Wat eenouwe grappenmaker." „Laat ons denkendat ie op de brandstapel leit en zitstilletjes thuis bij een bakkic,"

Vreemd, schuw, bleek, afwezig, stond deoude man daar, plotseling heel oud entreurig. Al zijn schreeuwerigheid wasweg; zijn hoofd was tussen zijn schou»ders gezakt en hij keek niet=begrijpendnaar de vele mensen en de herrie opzijn erf. En Arie lachte, lachte zondergeluid. Als in vervoering staarde hijnaar den ouden, gebroken man. DeBlaffert was niet dood en niet gewond!„Nee, hij weet niks meeF1', hoorde hijiemand roepen. „De veldwachters hebsben er geen woord uit kunnen krijgen."Arie -was opgesprongen. Nu kon hij im»nners veilig naar zijn broers gaan! — metgrote stappen liep hij het erf over,duwde een man met een emmer op aijen vloog de ladder op.„Dirk, kom d'r af. Kom dalijk thuis!"„Wat mot je?" galmde Dirk terug. Inhet lawaai was het haast onmogelijkelkaar te verstaan.„Je moet naar Mijntje komme. Moederzeit 't!"Dirk verschoot van kleur. Geen ogen»blik had hij meer aan zijn vrouw gedachttoen deze brand hem zo onverwacht inbeslag genomen had. Haastig liet hij zichnaar beneden glijden.„Laat Geert maar, die is nog met despuit bezig."

Maar een van de andere mannen zaghun het erf afgaan en waarschuwde denderden broer. „Waar gaan Dirk en Ariezo in eens naar toe?"Geert keerde zich om, zag hoe zijnbroers haastig wegstapten. Er was ietsmet Mijntje natuurlijk. „Ik ga ook, —dat spuiten wordt toch niks." En hijholde de andere twee achterna.Wat zenuwachtig morrelde Dirk de deuropen. Hij was nog meer geschrokken,toen hij het rijtuigje van den dokter zagstaan. Daar kwam moeder hun tege*moet.„Wat is er?"„Gaat 't niet goed?" hijgde Dirk.Maar tegelijk zagen de jongens aanmoeders gezicht, dat de zorg gewekenwas. Ze lachte. „Wat er is? Een zoonnatuurlijk!"„Keurig afgemiktP Bevrijd zoog Dirkzijn longen vol lucht en stapte de kamerin. Hij had wel geweten dat hij op zijn-moeder en Mijntje vertrouwen kon lMet tevreden vermoeidheid deed moe»der De Fuicker de deur zorgvuldig dichtHaar jongens waren thuis. En uit hetgrote bed kwamon de eerste kreetjesvan Mijntje's jongste.Toen viel ze in haar stoel en huilde.....

EINDE

l MbOISCHE VRAGEN J(Vragen voor deze rubriek r ichfe mantot den meüischen medewerker van hetWeekblad „Arbeid", Postbus 100. Am,sterdam.fG. T. te N Voor de verbetering van enigelittekens en rode vlekken op hel aanee-zicat, die na een verwonding zijn ontstaan,moet u zich tot een arts wenden, die decosmetische chirurgie beoefent Laat uzich bij de keuze van een dergelijken chi-rurg door uw huisdokter radenL. P. W v. o.. B. te 's Gr. OJ uw manrecht heeft op extra-toewijzing van be-paalde voedingsmiddelen, zondei dat in-trekking van andere voedingsmiddelendaartegenover staat, kan ik niet beoorde-len, omdat u m uw brief niet mededeeltvoor welke ziekte de specialist extra-voe-ding heeft aangevraagd.3. W. V. te G. Uw tegenzin tegen een der-gelijke operatie kan ik mij berijpen; zon-der onderzoek is tot mijn spijt geen oor-deel mogelijk. Kunt u nog niet eens n eiadvies van een anderen specialist op ditgebied inwinnen?P. P. te M. Zoudt u mij nog willen mel-den, in welk milieu u bent opgegroeid enhoe oud u thans bent?J. H. te D. Zonder onderzoek is over deklacht van uw vrouw geen oordeel moge-lijS. Laat u uw dochtertje, dat uit haarmond riekt, regelmatig tanden poetsenen geel haar 's avonds vóór het naar bedgaan rauwe appel of winterwortel of kool-raapG. M., te A. Een operatie aan aambeienis noch gevaarlijk noch buitengewoonpijnlijk. Aan de sluitspier wordt hierbijniets veranderd. In de regel zal men nietlanger dan 7 a 8 dagen hiervoor behoevente worden opgenomen.P. D. te R. Het knobbeltje in uw boven-ooglid is waarschijnlijk een z.g. chalazioa.Het is geheel onschuldig en ontstaat ten-gevolge van een verstopping van de uit-lozingsbuis van een smeerkliertje. Eenenkele maal verdwijnt een chalazion van-zelf; wanneer het groot is geworden, isdaarvoor een operatie nodig.L. v. T. te D. Ik kan mij begrijpen, dathet overlijden van uw huisdokter een grootverlies voor uw gezin betekent. Uit alles,wat u schrijft, blijkt, dat hij uw man uit-stekend heeft behandeld.Over de klachten, die uw man thans heeft,kan ik, tot mijn spijt, zonder onderzoekniet oordelen. Laat hij zich eens wendentot den opvolger van uw vroegerèn huis-arts.J. V. te R. Tot op zekere hoogte kan ikhet met u eens zijn, wanneer u deg'een.die zich aan homosexuele handelingenschuldig maakt, als een zieke wilt be-schouwen, maar u moet niet vergeten, datde uitingen van zijn ziekte steeds anderenmeeslepen in, laten we dan maar zeggen,deze ziektesfeer. U zult moeten toegeven,dat dit volkomen ontoelaatbaar is en dathet dus zéér juist is gezien, dat deze men-sen bij de politie bekend staan. Dit sluitniet uit, dat ook de medicus helpend kanoptreden. Er zijn mij gevallen bekend,waarin de rechter een voorwaardelijkestraf heeft opgelegd onder voorbehoud vangeneeskundig toezicht, of van het onder-gaan van een bepaalde operatie.J. C. P. v. W. te IJ. In uw geval zou ikzeker eens een zenuwspecialist raadplegen.H. t. K. te H. Dringt u op het consultatie-bureau nog eens aan op een onderzoek vande ogen van uw zoontje. Wanneer men udaar niet geheel kan geruststellen, is eenverwijzing naar huisarts of oogarts op z'nplaats. Zonder nauwkeurig onderzoek isgeen oordeel mogelijkG. v. H. H. te R. Zonder onderzoek is hier-over geen oordeel mogelijk.C. A. v. d. H. te A. O schrijft: „ook ditoorlogsbrood valt haar soms zwaar, maar't moet nu eenmaal". Ik ben het vol-komen met u eens, echter hetzelfde moetu ook doen niet nagenoeg alle voedings-middelen, die thans verkrijgbaar 3ijn.Wanneer men een dergelijk eenzijdig dieet,als uw moeder volgt, lange tijd achtereenvolhoudt, verdragen de ingewanden op dede duur steeds minder; men wordt daar-

.door lichamelijk zwakker en boet ook inop 't gebied van de psychische weerstand(nervositeit, reisangst). Uw moeder zalzich dus moeten wennen aan 't gebruikvan aardappelen, van bruinbrood. vanverse groente (ook voor een gedeelte inrauwe vorm) en, zo mogelijk, van i litermelk per dag. Af en toe eens è ons Jeveren het volledig opgebruiken van het kaas-rantsoen is ook van veel belang; vanzelf-sprekend geldt dit ook voor uzelf Eendergelijke verbetering van de voeding kan

ook goede invloed hebben op de klooijesm uw vingers en geoaisten nagelriemen,bovendien kan üe weerstand tegen ver-koudheden er door toenemen, zodat u m't algemeen sterker en gezonder wordt.G. S. te Z. Het üjKt me, dat uw huisdotiergelijk heeft, wanneer hij meeat, dat alleennet dragen van andere schoenen zal kun-nen helpen.G. v. Z. te R. De ziekte van Burger isgekenmerkt dooi tiet optreden van Dlowl-stolseltjes zowei ui üe Kleine siagadeicaals ui de kleine aaereii, vooral bij mannen.en voornamelijk m ue benen. Met behuipvan vaatverwijdende stolfen, van hormo-nen en door nuaael van inspuiting vanüeukenzoutoplossiiigen kan veelal debloedsomloop aanzienlijk worden ver-beterd.G. A. T. te A. In mt geval neett uw col-lega gelijk. Gist is oij ae zieKte, waarvanu üe symptomen m uw oriet zo üuiae^ijK.oeschrijlt, inaeruaaü een zeer waarüevolgeneesmiddel, wog beier werkt lever, maarüan liefst in een vorm, waarin de loverzo min mogelijk wordt toebereid, dus ft.v.i ons per dag rauw gemalen met een beetjeappelmoes. Het gebruik van dergelijkehulpmiddelen ontslaat u echter in geenenkel opzicht van de noodzakelijkheid, ombij het optreden van nieuwe verschijnselentelkens weer opnieuw te gaan rusten. Ditis de enige weg, om in uw geval valide teblijven.J. d. J. te R. Niet voluit ondertekende vra-gen kunnen niet in behandeling wordengenomen.W. R. te A. Na de geboorte van enigekinderen komt een dergelijke vetvormingveel voor. Zij moet hier vooral geen diéecvoor gaan houden, maar alles meeëten watde pot schaft. Het verschijnsel is vanvoorbijgaande aard.G. v. d. B. te A. De behandeling vanzomersproeten is buitengewoon ondank-baar. Ik zou er dus niet aan dokteren.

B. v. H. te A. l. Neen, dit is niet nood-zakelijk; 2. Soms helpt deze behandelinginderdaad.M. J. P. te T. De pukkeltjes op de handenen in de hals, onder invloed van het voor-jaarslicht, kan men afdoende bestrijdenmet behulp van zuuramide (één van deB-vitamines). Hiervan moet men een hoe-veelheid van omstreeks 100 mg per dagopnemen. Veel nicotinezuuramiüe komtvoor in: savoyekool, melk, karnemelk eataptemelk; ook in schelvis, rund-, var-kens- en kippenvlees en vooral in varkens-lever. Zomers zijn tomaten een rijke bronvoor die vitamine. Het is thans ook alsgeneesmiddel verkrijgbaar.P. K. te A. Het „stofzuigen", waarover uschrijft, bestaat uit afzuigen, schoonvegen.schoonspuiten en masseren van de aman-delen. Deze ingewikkelde behandeling,volgens Roder wordt ongeveer 12 maalmet tussenpozen van 4 a 5 dagen her-haald, is dus kostbaar en tijdrovend. Renkeel-, neus-, oorarts kan beoordelen, ofvoor u een dergelijke behandeling gewenktzou zijn. Niet zelden moet de gehele kuurna l of 2 jaar opnieuw worden onder-gaan.L. M. te A. Een te sterke-werking van detalgklieren is voor een belangrijk gedeelteeen erfelijk bezit. Wanneer men hierbijmet dieet iets wil bereiken kan men hetmet een inperking van de hoeveelheidsuiker en zetmeel proberen, dus weinigzoetigheid, weinig chocolade, weinig koek-jes, terwijl daarentegen rijkelijk groenteen fruit worden gebruikt. Een beperkingvan de hoeveelheid vlees, die ge uzelfhebt opgelegd, helpt niet. Zwavelzeep enzwavelpraeparateii worden vaak met voor-deel gebruikt; dat ook hoogtezonbehande-ling zou helpen, is mij niet bekend.H. d. Z. te G. Wanneer u het hartje vanuw baby bij het opleggen van de handduidelijk voelt kloppen, is dit wel een aan-duiding, dat het harder moet werken dannormaal. Ook d i t is echter geen reden omongerust over te zijn, al liet ik in uwgeval nu en dan het kleintje nog eensbeluisteren.L. N. v. d. D. te 's Gr. Inderdaad kunnende gevolgen van een dergelijk ongeval, ugedurende zeer lange tijd blijven hinde-ren. De mooiste vorm van massage is hetverrichten van werk. De periode, dat udoor te zwaar werk aan te pakken, zichschade kunt doen, ligt al lang achter u.In uw geval zou ik me op m'n werk toe-leggen met de overtuiging, dat u uw vroe-gere kracht geheel zult terugwinnen.H. J. te O. Haaruitval en roos berusten invele gevallen op een te sterke werKing

van de talgklieren. Misschien wilt u inverband hiermede mijn antwoord aaaL. M. te A. in deze rubriek lezen.S. K. te A. In de methode van dr. S. tergenezing van suikerziekte, hebben de des-kundigen tot op heden geen vertrouwen.Ik zou u niet raden zich daarin te ver-diepen.Of u „diadrop", „diazoet" en moutkoffieals onschuldige genotmiddelen kunt be-schouwen, hangt van de ernst van uwsuikerziekte af. U moet hierovei dus over-leg plegen met den arts, die uw dieetheeft geregeld.C. A. te A. Wanneer vetpuistjes, zoals inuw geval, tot het 28ste jaar olijven be-staan, moet men bedenken, dat ze ookdoor maag-darm-stoornissen en bloed-armoede kunnen worden veroorzaakt. Eeneenvoudig middeltje ertegen kan niet wor-den gegeven. Vraagt u dus eens raad aanuw huisdokter.L. te H. Bij lupus gebruikt men wel hetultraviolette licht van een kwartslampmet kwikdamp. „Philips Biosol" en„Hanau" zijn bekende merken op dit ge-bied. Sommige artsen maken met eenkleurstofinjectie (trypaflavine) tegelijker-tijd de patiënt extra gevoelig voor ditlicht. De bestralingstijd wordt echter nietbijzonder lang genomen bij deze ziekte,nl. l a 3 minuten, die in de loop van enigeweken tot maanden tot 10 a 20 minutenkan stijgen. De afstand tussen brander enhuid moet ongeveer 50 cm. bedragen.D.D.D. is hierbij- waardeloos,J. C. K. te D. Inderdaad kan üalk-armoedevan uw voeding bij dit eczeem een rolspelen. De beste drank voor u is dan ookmelk of taptemelk, die immers veel kalkbevat. Daarnaast moet u vooral veelgroente gebruiken en een gedeelte hiervanrauw als sla. Suiker, jam, zoetigheid, pud-ding en wittebrood moet u vermijden, ter-wijl het gebruik van vlees en vooral vanlever, gunstig zou werken.Vraagt u uw dokter ook nog eens, wat hij

denkt van het voorzichtig gebruik vanl pet caruoi-giycerine op het eczeeui aaade anus. Wanneer niets helpt, kan altijdnog door een zwakke Röntgen-bestralinggenezing worden verkregen.G. W. te Ri Tot mijn spijt is zonder onder-zoek over de pijnen in de kaak geen oor-deel mogelijk.S. v. W. te A. De kans is niet groot, maartoch blijft onder deze omstandighedenzwangerschap mogelijk.C. D. te O. Hét is geen wonder, dat u nahet doormaken van een spontane pneumo-thorax in een bepaalde houding pijn m i?erug krijgt. Dit heeft op zichzelf geen be-tekenis. Het wassen van de plek met watlauw water én wat brandewijn zal velniet veel helpen.Ook de kortademigheid bij het lopen tegeade wind in is begrijpelijk. Bij de geneziagvan deze aandoening ontstaan immersbijna steeds vergroeiingen tussen de longen de borstwand. Waar u aan 2 kanteneen dergelijk proces hebt doorgemaakt,kunnen uw longen zich niet zo vrij ensoepel meer bewegen als bij een ander en,zult u zich dus enigszins moeten ontzien.Zwaar lichamelijk werk zou ik dus zeuerniet op mij nemen.Uw ingewandsstoornis kan ik zonderonderzoek niet beoordelen.A. d. V. te L. Het is mij niet bekend of„berkenwater" inderdaad waardevolle r>e-standdelen bevat.W. H. v. W. te H. Het is met waar, datmen aan aambeien toch niets kan doen.De pijn, de jeuk, de ontsteking kunnenmet zalf en zetpillen in zeer veel gevallenafdoende worden bestreden. Een defini-tieve genezing kan door middel van in-spuitingen worden verkregen. Een tragestoelgang is niet de enige oorzaak van hetontstaan van aambeien. Mijn raad is:gaat u niet knoeien met „patent-genees-middelen", maar stelt u zich onder behan-deling van uw huisdokter.J. L. te A. In vervolg op mijn antwoordop uw brief van 10 Pebr. j.L, kan ik Uthans berichten, dat begin April a.s., bijvoldoende deelname, te Amsterdam weercursussen E.H.B.O. zullen worden gehou-den. Men kan zich hiervoor opgeven bijdr. Max Juda, Leliegracht 15.

Het nut van gebarenOvervloedig eten en drinken schijnt nietbevorderlijk voor de kunstzin in hetalgemeen en voor de kunstzinnige pro»ductie iii het bijzonder. Wie zal preciesbepalen, in welke mate een verfijndmenu inwerkt op de grijze hersen»specie, het centrum van 's mensen ver»stand en vindingrijkheid? Wij althanswagen ons aan zulk een onderzoek nietMaar het staat vast, dat er nauwelijkseen groter smulpaap in het rijk derkunsten valt aan te wijzen dan de Ita»liaanse componist Gioacchino Rossini,beroemd door zijn „Barbier van Sevilla''.En deze spreekwoordelijke veelvraatcomponeerde op 37*jarige leeftijd zijnlaatste meesterwerk („Willem Teil"),hoewel hij bijna tachtig jaar oud isgeworden. De laatste helft van zijn levenbesteedde hij aan.... etenDe vermaarde filosoof Schopenhauerschijnt door een eenvoudige proef al«venzeer tot de conclusie gekomen tezijn, dat de mens, die al te grote toe»wijding betoont voor lekker eten, nau»welijks tijd en energie overhoudt omzich geestelijk van zijn beste kant tedoen kennen.Zélf sprak hij graag aan tafel en hijprobeerde het levende bewijs te vormen,dat men ook onder het eten verstandigeen diepgaande gesprekken kan voeren.Maar dat lukte lang niet altijd, bijgebrek aan even intelligente disgenoten.Men vertelt, dat Schopenhauer een tijdlang iedere dag aan tafel een goudstukvoor zijn bord legde en dan zelfzwijgen bleef. Toen eindelijk iemandhem vroeg, wat dit vreemde gebaar tebeduiden had, antwoordde hij:„Het goudstuk is voor de armen«bus, zo»dra één der hier aan tafel aanzittendeheren over wat anders spreekt dan overpaarden, honden en vrouwen."De in de tweede helft van de vorigeeeuw zeer bekende Franse dirigentCharles Lamoureux, naar wien een nogheden in Parijs bestaande concertinstel»ling is genoemd, is tijdens een tourneedoor Nederland op merkwaardige wijzehet slachtoffer van zijn eetlust geworden.Lamoureux hield niet alleen van „lekker"eten, maar ook van zeer omstandig en

langdurig tafelen. In de negentiger jarenzou hij dirigeren in het AmsterdamseConcertgebouw. Hij logeerde met zijnimpresario in het Doelen=hotel, waarhij vóór zijn concert ook het avondmaalgebruikte: een echt maal«van=Lamoureux,zonder einde. Omstreeks zeven uurkeek de impresario bedenkelijk op zijnhorloge.„Met ons rijtuig hebben wij zeker eenkwartier nodig om het Concertgebouw

te bereiken", zei hij. „Het concert begintprecies om acht uur. Wij moeten op'stappen."„Maar het dessertl" protesteerde La'moureux.„Daarvoor wordt het te laat."„Waarom? Ik heb een bewijs om directdoor te rijden."„Daar zou ik maar niet teveel op ver»trouwen."Maar Lamoureux maakte zich niet on'gerust.„Ga maar vast vooruit", zei hij. „Ikwerk het menu af en ben op tijd in hetConcertgebouw om de dirigeerstoel tebeklimmen."De impresario vertrok. Maar al spoedigmoest zijn rijtuig halt houden in deenorme stroom voertuigen van .concert»gangers. ledere Amsterdammer, die hetbetalen kon. wilde blijkbaar Lamoureu*zien dirigeren. Het was een drukte e°

Lu»

I k ben er trots op een aardappel te zijn,want de aardappels vormen een even

machtige, als nuttige familie. Hele volkenkunnen wij van de ondergang redden, oftot de ondergang doemen, want van deaardappel hangt de voeding van denmens voor een groot deel af. Meen niet,lezer, dat ik overdrijf. Toen bijvoorbeeldin de veertiger jaren van de vorigeeeuw plotseling de aardappelziekte op»trad en in Ierland de oogst werd ver«Woest, sleepte dat een hongersnood metzich mee, die duizenden en duizendenIeren naar Amerika deed verhuizen enVan die landverhuizing ondervindt Ier*land nu nog de gevolgen. Wij aardappelsbehoren tot de grootste scheppers vanVoedingswaarde, die er op de wereldbestaan. Geen enkel gewas levert in onsklimaat zoveel zetmeel als wij. En hetis dan ook niet erg billijk, dat een koren»aartje nog steeds wordt beschouwd alshet zinnebeeld van de landbouw en vande vruchtbaarheid der aarde. Een koren*•ar! Het is eigenlijk om te lachen. Waar*om nu juist een korenaar? Alsof er geenandere gewassen in de wereld zijn! Naarmijn bescheiden mening zou een aard*appel, die toch ook een decoratief stukVan de schepping is, veel meer op zijnplaats wezen. Maar dat is nu traditie, hè,de macht der gewoonte. Koren wordthier in Europa al zo'n vier* of vijfduizendJaar verbouwd en wij, aardappels zijneen goede 300 jaar geleden uit Amerikanaar dit zonderlinge werelddeel geko*Dien. En dat was maar goed voor deEuropeanen ook, want als ze het alleenniet graan hadden moeten stellen, had'den ze zeker al die oorlogen van delaatste eeuwen niet overleefd. Ja, ja,Europa heeft heel wat te danken aan deaardappels en daarom is het niet ergbillijk, dat die korenaar nog altijd hetZinnebeeld van de landbouw is. Zo zieJe, dat ware verdienste lang niet altijdwordt erkend.Gelukkig is mijn volkstuinder van eenbeter inzicht. Zou hij een kiemend graan*korreltje opgeraapt hebben, als hij hetBevonden had? Zou hij zo'n armzaligBrasachtig plantje opgemerkt hebbenen in zijn tuin geplant? Het is nietwaarschijnlijk. Maar mij, de aardappel,die aan alle kanten forse spruiten begonte vertonen, die heeft hij zorgvuldig be*Waard en geplant. Ja, mijne lezers, ikben geplant! Dat is voor mij net zo be*langrijk, als voor u uw trouwdag. Lach•ne niet uit, want het hangt van mij entaijn rasgenoten af of u in de naaste toe»komst te eten zult hebben of niet. Enals ik zeg „eten", dan bedoel ik nietalleen gekookte of gestampte aardappels,taaar dan bedoel ik nog een hele serieandere levensmiddelen, die allemaal vanaardappels worden gemaakt. Van deweek zat mijn volkstuinder een stuk voorte lezen uit de krant, waarin de beschrij»Ving stond van een jaarbeursstand, die'n het bijzonder de verwerkingsmogelijk»"eden van de aardappel liet zien; en datwas niet zo'n klein bee'tje. Ik heb altijdWel geweten, dat wij een belangrijk ge»Was waren, maar nu hoeft geen graan»Korrel of suikerbiet meer bij mij over de

te komen, want ik weet mijn weetje

Slot

en sta mijn mannetje. Moet u zich eensvoorstellen. Van aardappels maken wein de eerste plaats ---- nou natuurlijkaardappels, d.w.z. eetaardappels. En alsdie eetaardappels worden opgegeten doorde koeien of de varkens of de kippen,(Jan komen we ook nog weer op tafel inde vorm van melk, of boter, of vlees, ofspek, of eieren. Ja, ook eieren! Want menheeft juist gevonden, dat gekookte aard*appelen een heel best voer zijn voorkippen. En wat er allemaal al niet ge*maakt wordt uit aardappelmeel! Sago enpap* en puddingpoeder, en stijfsel; en alsde kinderen jam op hun brood krijgen,dan bestaat die jam voor een groot deeluit glucose. Dat maken ze ook uit aard*appelmeel en zonder die glucose kan debakker geen gebak maken en kan delimonade*fabrikant geen limonade ma*ken. Dus zelfs als u uitgaat, vergezelt deaardappel u nog op uw tochten. Daarom:loop een aardappelveld niet met eeneigenwijs gezicht voorbij. Probeer nietuw hoofd minachtend af te wenden vande piepers, want uw witte, vers*gestevenboordje zal het draaien van uw hoofdniet gemakkelijk maken en bedenk dangoed, dat zo'n wit boordje alleen geste*ven wordt met aardappelmeel, want stijf*sel van rijst of tarwe is er nagenoeg nietmeer.Zo zou ik nog een tijdje kunnen voort*gaan, maar ik ben de rest vergeten endat hoef ik ook niet allemaal te onthou*den, als ik maar weet wat ik waard ben.Ik weet, dat de aardappel de ruggegraatvan Europa is.Nu zit ik dan veilig in de grond envoorlopig heb ik geen andere zorgendan veldmuizen en nachtvorsten. Mijnvolkstuinder heeft de grond netjes om»gespit en . goed bemest. Zijn verenigingheeft gezorgd, dat hij de 25 kilo kunst»mest, waarop iedere tuinder recht heeft,heeft gekregen en het zal aan hem nietliggen of er zal een goed gewas komen.Hij heeft gedaan, wat hij kon.Zo, nu ga ik aan het werk. Mijn spruitenbeginnen al te groeien. Ik voel ze gewoonnaar beneden kriewelen tussen de aard*kruimeltjes door en ik denk: „Goed zo,jongens, zoek het maar diep in de grond,dan zullen we van de zomer geen tekortaan water hebben." Want/ de mensenkijken wel altijd naar wat er boven degrond groeit, maar veel belangrijker isnog wat er onder zit. Uiteraard is daar*van niemand beter overtuigd dan eenaardappel.U begrijpt 'wel, dat ik nu de eerstemaanden- mijn handen vol heb. Ik moetwortels naar beneden sturen en stengelsnaar boven. Ik moet zorgen, dat errond om mij heen een grote familie vannieuwe aardappels opgroeit en, om u dewaarheid te zeggen, is dat voor mij be»langrijker dan iedere week een praatjete maken met de mensen. Daarom neemik nu afscheid van u en ga eens lekkeraan het groeien. Avonturen beleef ikniet meer, totdat van het najaar de volks»tuinder met zijn spa komt en eens kijkt,wat ik ervan gemaakt heb. En dus: totziens en vaarwel, met de beste groetenvan

BLAUWE VAN ZEELAND.

VOLKSTUINDERS gebruikt

Ambtenaren en vast particulier perso-neel tot maandinkomen ZONDER BOBO.

I Wettelijk tarief. Vlug en discreet. iInlicht, en »fwlkk. moudel. ol echriftel. l

Rotterdam-C.: Maurttsweg 45;Amsterdam-C.: Sarphatlstraat 36; .

•g-Graven hage: Riviervlschmarkt 4.

Voor bloemkool, tomaten, meioenen, kom-kommers, stam- en stamsuijbooneii en-peulen. Groei bevorderend. Doodt ongedier-te. Schitterende resultaten. Onmisbaar voorden volkstuinder. De „PERFECT" betaaltzich vele malen terug door grotere envroegere oogsten. Per 100 st. ƒ2.—, 1000 st.ƒ 16.—. Bestel heden. Postbus 2, MAAS-LAND, Z.-H. Vertegenwoordigers gevraagd.Goede bijverdienste.

uit de Perzische littera-tuur onder de naam van

DUIZEND ENE E N D A G

Perzische Sprookjes alleenvoor volwassenen. Vroe-ger uitsluitend in zeerdure uitgaven te krijgen.Nu in 4 deelen in linnenbanden gebonden, rrjltgeïllustreerd met repro-ducties naar Oud-Perzi-sche prenten voor slechtsJ 3.50. Porto f 0.30.

Gezamenlijke omvang1050 bladzijden.

ug«t.

Alleen verkrijgbaar bij:

BOEKHANDEL J. DE SLECTEKALVERSTHAAT 196 - AMSTERUAM - GIRO 120640Filialen: Rotterdam, Coolslngel 79 en Kat. Lage-dijk 467; Den Haag, V)amingstraat 35; Utrecht,Choorstraat 10; Haarlem, Gr. Houtstraat IJ'J.

CVervolg: Het nut van gebaren

een opstopping van belang. De impre*sario werd wanhopig. Zélf kwam hij vijf*ftinuten te laat in het Concertgebouw."oe moest het den eetgragen dirigentdan wel vergaan? Alleen: voor waar*Schuwingen was het nu te laat.En inderdaad: het werd tien over acht,*Wart over acht, bij half negen, — enQ°g was Lamoureux er niet. Een half

uur over tijd verscheen hij eindelijk,zenuwachtig, drijfnat en buiten adem inde solistenkamer. Wat hem gebeurdwas?Na zijn smakelijke dessert had ookLamoureux een rijtuig laten voorkomen,dat al even spoedig als dat van zijnimpresario in de file bleef steken. Totovermaat van ramp begon het teregenen. Lamoureux bleef een tijdlanggelaten wachten. Toen verloor hij zijngeduld, opende het raampje en wenkte

met heftige gebaren een politie*agentHet was een echte Amsterdamse agent,zoals wij hem ook nu nog kennen:plichtsgetrouw, maar door niets van zijnstuk te brengen.„Wat is er van uw dienst, meneer?"vroeg de politieman.„Ik ben Lamoureux, ik moet het orkestin het Concertgebouw dirigeren. Kuntu mijn rijtuig niet even laten vóór»gaan?" vroeg de dirigent.Maar hij vroeg het in het Frans, de

enige taal die hij kende. En dus verstondde agent er geen woord van. Woedendherhaalde de Fransman zijn wensen mettoepasselijke gebaren:„Ik (wijsvinger op de borst) diri«geren (hevige zwaai met de armen).....doorri jden. . . . Lamoureux.... l"De agent glimlachte breed.„Begrepen meneer!" zei hij. „U moetnaar Lamoureux. net als alle anderen.Wacht u maar Kalm, tot er ruimtekomt "

In ons nummer van 14 Maart ü optiet eerste diagram een fout inge-slopen Het stuk op. veld 75 is oee?iAam., maar moet een schijt sim zo-als ook blijkt uit tiet onder schrotin cijfers en trouwens uit de spel-yang van dit einAspel.

Slagen m de opening

In de voorgaande rubrieken is üet spel-reglement toegelicht. De beste voorbeel-den daarvoor vindt men in het eindspelen het lag dus voor de hand, dat wevoorbeelden gaven met weinig stukkenop het bord.Nu gaan we eens een poosje werken metalle stukken op het bord en we kiezenals uitgangspunt de aanvangsstelling.Dus de stelling van 20 stukken voorbeide kleuren, waarin de eerste zettenworden gedaan.Wij zetten de zwarte schijven dus opde ruiten van l tot en met 20 en dewitte op de ruiten van 31 tot en met 50.Al bij de tweede zet is er een kans, dac"wit een fout maakt, die hem twee stuk-ken kost. Dat gaat als volgt:

Wit1. 33—2*2. 39—33?

Zwart18—22

Tussen haakjes: 38—33 is voor wit -welgoed. Ook wordt wel 31—27 gespeeld.Na <4e foutzet 39—33 is de volgendestand op het bord gekomen:

Zwart

Wit

Zwart: 20 schijven op l t/m 17', 19, 20en 22.Wit: 20 schijven op 28, 31 t/m 38, 40t/m 50.

Als zwart nu goed speelt, wint hij altijdtwee stukken. Er moet nu volgen: zwart»22—27. Slaat wit met 31x22, dan zwart

19—23, met hetzelfde verloop als in devolgende „variant".Slaat wit met 32x21. dan zwart 16x27.wit 31 x 22, zwart 19—23, wit 28 x 19, zwart17 x 30, wit 35 x 24, zwart 20 x 29. «n oofchet witte stuk op veld 19 is niet teredden.Nu zetten we de aanvangsstelling weereven op. Als wit begint met 32—28 tespelen als eerste zet en zwart antwoordtmet 18—23, ziet u dat wit om dezelfdereden nu niet 37—32 mag speien. Erontstaat dan dezelfde slag als pas is be-handeld. Maar nu eindigt die aan deandere kant van het bord, n.l. opveld 26.Dit zijn de twee eenvoudigste manierenom voordeel te behalen. Deze slag heetdan ook ,,groenzet" Maar wie hem een-maal kent, is meteen ontgroend en loopter niet meer in. Toch zijn er stellingen.waarin die slag niet mag- worden ge-nomen. Dat zult u zien in de vraagstuk-ken van deze week.

Iets moeilijker

In het eerste voorbeeld speelde wit inde aanvangsstelling 33—23. Men zegt ge-woonlijk: „Wit heeft met 33—28 ge-opend.". In dezelfde opening spelen wijnu eens iets anders. Dus wéér d« stuk-ken in de aanvangsstellins geplaatst. Nuspelen we:

Wit1. 33—282. 39—333. 44—394. 31—275. 37—316. 41—37

De stelling is au:

Zwart

12—1*7—12

17—2121—26

Zwart

WitZwart: 20 schijven op l t/m 6, 8 t/m16, 18, 19, 20, 23 en 28.Wit: 20 schijven op 27, 28, 31 t/m 40, 42,43, 45 t/m 50.

Als zwart het gevaar kent, zal hij nuniet 12—17 spelen. Voorlopig moeten wevolstaan met te zeggen, dat 20—24 eengoede zet is. Maar op 12—17 van zwartzou wit een schijf gaan winnen door27—21, zwart 16x27, wit 32x12, zwart23x41, (meerslag), wit 12x23 (op 46x37BOU het plan mislukken en wit zelfs eenstuk verliezen).Na 12 x 23 van wit, kan zwart zowel met19x28 als met 26x37 slaan. Het blijftzo goed als gelijk. We spelen dus zwart26 x 37. wit 42 x 31, zwart 19 x 28, wit46 x 37.Het gevolg is. dat beiden 15 stukken heb-ben, maar het zwarte stuk op 28 gaatdadelijk verloren. Zwart kan het nietbeschermen en ook niet terugwinnen.Ook hier zijn uitzonderingen op de regelmogelijk Evenals bij de vorige slag hetgeval was, grijpen wij bij de tweede slagde gelegenheid aan om er bij de proble-men van deze week iets dieper op .in tegaan.

Onze wedstrijd

Doordat er een ruim termijn is voor hetinzenden van oplossingen, begint nu eennieuwe oplosserswedstrijd, vóórdat deeerste is afgelopen, (U denkt er wel aan,dat we uiterlijk 6 April de oplossingenvan de nummers 15 en 16 van de eerstewedstrijd in ons bezit hebben?)Deze nieuwe wedstrijd bevat drie vraag-stukken, die in deze rubriek ineens ge-plaatst worden. Na de „8-weekse" heb-ben wa dus nu een 1-weekse. Dit is bijwijze van proef of deze soort van wed-strijden misschien nog meer in de smaakvalt dan de eerste wedstrijd.Natuurlijk kan men de oplossingen vande onderstaande problemen inzenden

1 tegelijk met die van de eerste wedstrijd.Als men de termijn maar in acht neemt.We beginnen de vraagstukken nu weerte nummeren van no. l af, om niet tegrote getallen te krijgen en ook om ver-gissingen met de vraagstukken van deeerste wedstrijd te voorkomen.Hier volgen nu drie vraagstukken, dieaansluiten op het behandelde in deopenings-tüeorie en hier wat dieper opingaan, 't Zijn alle standen, die in eenpartij zijn voorgekomen. Deze week — endit is weer een verandering — is -er geenverschil tussen klasse A en B, omdathet vraagstukken zijn van een bijzonderepractische waarde en ze voor oplossersvan beide klassen een aanvulling kunnenzijn van hun spelkennis. Het is wel dete handhaven.In alle drie de vraagstukken luidt devraag: „Wit begint en lokt een foutzetvan zwart uit. Hoe is het spelverloop, aLszwart hierop ingaat?"Natuurlijk moet de fout van zwartlogisch verklaarbaar zijn. Zwart moet witniet een handje helpen, want dan is ergeen kunst aan. Het moet zó gaan, datmen kan aannemen, dat zwart er voor-deel in ziet een bepaald spel te spelen.Wel blijkt dat tenslotte ,een fout vanzwart te zijn, maar dan toch een fout,waar een aannemelijke gedachtengangaan vastzit.Op deze manier zal wit dan tenslotte inno. l een schijf winnen en in no. 2 en 3de partij. Als prijzen worden twee fraaieboekwerken beschikbaar gesteld.

Drie „lokzetten"(Bezint, vóór ge begint!)

No. 1.

Zwart

WitZwart: 20 schijven op l t/m 8, 11 t/m16, 18, 19. 20. 23, 24 en 26.Wit: 20 schijven op 25, 27, 28, 31, 32. 33,35 t/m 40, 42, 43, 45 t/m 50.

No. 2.zwart

WitZwart: 12 schijven op 3, 6, 8, 11, 12, IS,14, 16, 17, 19, 23 en 24.Wit: 12 schijven op 28, 32 t/m 39, 42.43 en 48.

No. 3.

Zwart

WitZwart: 18 schijven op 3, 6 t/m 17, 19.20, 23, 24 en 25.Wit: 18 schijven op 26, 27, 28, 30 t/m36, 38, 39, 40. 43, 45, 47, 48 en 49.

Oplossingen worden ingewacht tot uiter-lijk 13 April: Adresseren: Red. Weekblad„Arbeid", Postbus 100, Amsterdam. Opadreszijde duidelijk „Damrubriek" ver-melden.

PUZZLE No. 12Het land van boer JapiksBoer Japiks had zes flinke zoons, diehem allen bij zijn arbeid op het land ter»zijde stonden, waarbij de een niet voorden ander onderdeed. Hun arbeid bleefdan ook niet zonder vrucht, want hetvee 'van de Japiksen was het beste uitde omtrek, de boerderij zag er goedonderhouden en welverzorgd uit en zelfshet gras in de weide van boer Japiks,een groot vierkant stuk land met eenvierkante vijver in het midden, scheenmalser en het hooi geuriger, dan dat inandere weiden. Toch liep boer Japiksde laatste tijd vaak te piekeren. Hijwerd oud en dikwijls vroeg hij zich af,hoe dit prachtige stuk land onder zijnzoons verdeeld moest worden, wanneerhij er eenmaal niet meer zou zijn. Allenwerkten ze even hard en hadden de«zelfde rechten, dus moest het land inzes gelijke stukken worden verdeeld enwel zo. dat van elk stuk af de vijverte bereiken was; dat was nodig voor debeesten. Er was echter nog een moei*lijkheid, want over het land verspreidstonden zes appel» en zes perenbumen,waarvan elk er dus van ieder één moestkrijgen. Oude bomen verplant men niet.ze moesten dus blijven staan waar ze

stonden. Lang dacht boer Japiks hier»over na. zonder echter een bevredigend*oplossing te vinden. Tenslotte wenddehij zich tot den notaris en deze, eenechte puzzelaar, hielp hem bij dit moei»lijke vraagstuk en legde de gevondenverdeling in het testament van boerJapiks vast. Elke zoon kreeg nu nietalleen een stuk, dat even groot was, destukken waren bovendien van gelijkevorm.Hoe moet nu dit stuk land in zes gelijkeen gelijkvormige stukken verdeeld war»den, zodat van elk stuk af het water ia

de vijver bereikt kan worden zonder overeen ander stuk te gaan en elk der deleneen appel» en een perenboom bevat?In nevenstaande tekening, die een plat»tegrond van het land voorstelt, zijn deappelbomen met een kruisje en de pe«renbomen door een kringetje aange»geven.Oplossingen van bovenstaande puzzleworden ingewacht tot uiterlijk 10 April.Adresseren: Redactie Weekblad „Ar»beid", postbus 100, Amsterdam. >Op de omslag duidelijk „Puzzle no. 12"vermelden. Als prijs wordt wederom eenfraai boekwerk beschikbaar gesteld.

Oplossing pazzle No. 9De oplossing van onze puzzle»apgave„Het verminkte bericht", verschenen in„Arbeid" van 7 Maart, is als volgt:De tekst l u i d t :

Amsterdam, — Dinsdag.

Gistermorgen vroeg is een brutale roof»overval gepleegd op den ongeveer 50»jarigen bankdirecteur M. Z. Deze begafzich, zoals gewoonlijk op Maandagmor«gen, reeds vroeg naar het bankgebouw,teneinde enig geld uit de brandkast te

halen en zich vervolgens op reis te bc»geven.Nauwelijks was hij evenwel in de kamer,waar de brandkast staat, of hij werdvan achteren aangevallen en op de grondgeworpen. Twee gemaskerde mannendwongen hem, onder bedreiging met eenrevolver, de brandkast te openen. Metde dreigende revolvers voor ogen, achttede directeur het raadzaam, de dievenhun slag maar te laten slaan. Deze heb'ben daar dankbaar gebruik van gemaakt;Na afloop van hun werk, hebben zij dendirecteur in zijn eigen safe opgesloten,waaruit hij later door het personeelwerd verlostHet vermoeden bestaat, dat de dievenzich reeds des nachts toegang tot hetgebouw hebben verschaft en toen zijgeen kans zagen hun slag te slaan, een»voudig op den directeur hebben ge»wacht. Van de daders ontbreekt tot nogtoe elk spoor, hoewel de politie alles inhet werk stelt, de beide mannen aan tehouden.

Toegekend zijn drie boekprijzen en welaan: H. Veltman, Looxmastraat 40.Sneek; A. Verschoor, Kennemerlaan18 r., Umuiden; G. Kooij. Slotschedijk135, Nieuw Valkenstein, Poortugaal.De prijswinnaars kunnen een keuze doenuit een boeken lijstje, dat hun zal wt>r»den toegezonden.

V O O R D f V R O U W

2

Wat de pot schaftGroenfe behoort tot onze noodzakelijke dagelijkse behoeften

D e overtuiging, dat groente werkelijkvoor onze gezondheid onmisbaar zou

zijn, werd bij onze grootouders niet ge»Vonden, bij onze ouders misschien zelfsnog niet. Groente werd beschouwd alsiets wat wel lekker kon smaken, maar*at in voedingswaarde niet meetelde: wekonden, zo oordeelde men. ons goedeJeld beter gebruiken dan het uit te ge»Ven aan „alleen maar water"Ja. en nu is het merkwaardige van hetJeval, dat juist in dat water voedings»*aarde te vinden is, die beslissend blijkt'oor onze gezondheid In dat water n.l.'Ün stoffen opgelost, die niet alleen voorket leven van de plant, maar ook voor•lat van den mens van overwegend bejang*Ün, o.a. kalk. ijzer, iostör en verschuiwnde Vitamines. \/êrtoont zich in onslichaam een tekort aan zulke stoffen, dan*orden we ziek, of wel ons weerstands»*ermogen tegen ziekte neemt op beden»kelijke wijze afNiet iedere groente helpt ons aan de»*elfde stoffen. Daarom is het goed, dat*e m onze voeding beurtelings een kansgeven aan verschillende soorten en nu*ens een bladgroente, dan weer een wor»telgewas (wortelen, koolraap, biet, enz.)*f een koolsoort voor het middagmaalkiezen, een lijstje, dat we in de zomer"og kunnen uitbreiden met de jongePeulvruchten (peulen, erwtjes, tuinbo»°en, snij* en spersiebonen) en met de z.g.nVruchtensgroenten", de tomaat en dekomkommer. Door de week heen zullendie dan met elkaar ons lichaam van deËewenste stoffen voorzien.Een dergelijke gezondheidsmaatregel be»hoeft ons niet veel te kosten. In elkJaargetij zijn er bepaalde groenten, diein overvloed aan de markt worden ge»bracht en waarvan dus de prijs laag kan"lijven: de verscheidenheid daarin isruirn genoeg — zelfs in de winter» envtoege voorjaarsmaanden — om vol»doende afwisseling te waarborgen.Het volgende lijstje voor drie weken inhet vroege voorjaar (Maart) geeft udaarvan 't bewijs

Maandag ...öinsdag ...Woensdag ..Öonderdag .Vrijdag ....Zaterdag ...Zondag

Ie weekzuurkoolwortelenboerenkoolbietuiensavoyekoolspruitjes

2e weekkoolraaprodekooluienboerenkoolwortelenzuurkoollof

3eMaandag ..Dinsdag ..Woensdag .DonderdagVrijdag ...Zaterdag ..Zondag ...

weck. bieten. savoyekool. wortelen. zuurkool. rode k ooi

koolraap. raapstelen

' ziet, dat voor de meestal drukkeMaandagen en Zaterdagen het menu8teeds een „gemakkelijke" groente

Verder merkt u op, dat iederede volgorde van de groentesoorten

is gekozen, een middel, dat saai»"eid en sleur in de menu's voorkomt. Tens'o.tte blijkt, dat voor de Zondagen aaneen extraatje is gedacht in de vorm vanten groente, die voor „door de weeks"|ebruik te duur uitkomt."an de inmaak is alleen zuurkool geko»*en: die staat n.l. m voedingswaarde op

CD [ijn met verschillende verse winters8' Oen ten, terwijl de verdere „groenten1111 't zout" (snijbonen, andijvie) voor^ze voeding zo goed als geen beteke»J\'s hebben.loe u de bovengenoemde groenten op'afef wilt brengen. Iaat ik aan u over:11 kunt de meeste in de vorm van stamp»')°t opdienen, maar u kunt verschillendes°orten ook als afzonderlijke gerechtenEeven (vooral wortelen, koolraap, biet*n rodekool; ook natuurlijk de „Zon»H,ags" groenten)..*0ch laat ik u in de bereiding niet ge*

behoort n.l. bij onze nieuwerwetseg over de waarde van groente,

we er zo goed als niets van laten

verloren gaan. Indertijd vertelde tk u al,hoe zuinig we met boerenkool kunnenomspringen, maar hetzelfde geldt ook voorde andere groentesoorten. We maken zedus zuinig schoon, maar we maken ookbij de verdere bereiding het verhes aanwaardevolle stoffen zo gering mogelijk.Daarom zetten we alle bladgroenten —goed uitgeknepen — zonder water op enwe houden ons voor alle andere soortenaan het voorschrift om ze met slechtseen bodempje water aan de kook tebrengen, zó weinig, dat het er juist ineen è uur op kan verkoken en er dusniets behoeft te worden afgegoten^Die kooktijd van een j tftir vormt eentweede punt van bezuiniging: in de eer»ste plaats op ons brandstofverbruik,maar verder ook met 't oog op het hè*houd van de vitaminewaarde in onzegroente, 't Is weer precies zoals ik u bijde boerenkool onlangs al vertelde: webeginnen waarschijnlijk met te twijfelenaan de mogelijkheid om die „stugge"wintergroenten in zo korte tijd gaar temaken. ... en toch gaat het; zelfs wordtde groente op die manier smakelijker enis ze beter verteerbaar dan ze door lang»durig koken in ruim water zal zijn U be»gint met ze vlug aan de k^-k te brengen(de rode» en de savoyekool goed fijn ge»snipperd of anders over een grove raspgehaald) en u geeft ze dan op een zachtvuur in de goed gesloten pan een halfuur tijd om gaar te wordenNastoven van groente schaften we af,want daar kunnen bepaalde vitaminesniet tegen en dat zou dus weer waarde»verlies voor ons betekenen; we roerenop 't laatst wat vet of wat boter door degroente en dien ze dan dadelijk op.Laat ik eindigen met enige recepten, diede nieuwe bereidingswijze vastleggenvoor een paar van de groentesoorten uitdeze tijd: u kunt er !an meteen eens deproef mee nemen. Mocht u daarbijmoeilijkheden ondervinden, dan hoor ikdie wel V

Koolraap (4 personen)l a U kg koolraap, 50 g (| ons) boter ofmargarine, ietsje zout, wat fijngesnedenpeterselie.Snijd de koolraap in dikke plakken enschil die vrij dik, zodat het houtige ge»deelte verwijderd wordt. Leg telkensenige plakken op elkaar en verdeel ze inreepjes; was ze en breng ze inet eenbodempje water vlug aan de kook. Laatze op een zacht vuur in de goed geslo»ten pan gaar worden en tegelijkertijddroog koken (20 a 30 minuten); schuder dan de boter en de peterselie doormet. als het nodig blijkt, wat zout (ge*•woonlijk is zout niet nodig, omdat deop deze wijze bereide koolraap zo zoetis als worteltjes!)

Wortelen (4 personen)l a Ij kg winterwortelen, 50 g (J ons)boter of margarine, wat fijngesnedenpeterselieWas de wortelen en schrap ze (dit gaatheel vlug met een panncnspons!); geefin het Brede gedeelte fcruisgewijs »endiepe insnijding en verdeel ' dan doordwarse sneden de wortelen in repen, dieongeveer de grootte van worteltjes heb»ben. Was ze, breng ze met een bodempjewater vlug aan de kook •en laat ze op •een zacht vuur in de goed gesloten pangaar en tegelijkertijd droog koken (20 a30 mmuten). Maak ze af door er de boteren de peterselie door te schudden.

Rodekool (4 personen).l a IJ kg rodekool, 50 g (è ons) boterof margarine, 15 g (l af gestreken eet»lepel) suiker, ongeveer 2 eetlepels azijn(naar smaak), 4 kruidnagelen, l uitje.Verwijder van de koo! de buitenste bla»deren en schaaf of rasp de kool fijn (opeen grove, z.g. zeeprasp gaat dit heelvlug). Breng ze aar. de kook met eenbodempje water, het gesnipperde uitjeen de kruidnagelen; laat ze op een zachtvuur m de goe.d gesloten pan gaar entegelijkertijd droog koken (ongeveer \uur) en maak ze dan af met de boter, desuiker en de azijn.

\ - —- -

Wanneer U met de fiets er op uirtrekt om de schoonheid van onsland op te zoeken, maak dangeen haast! Er kan U ook inhet donker niets gebeuren metUw mooie, en in ieder opzichtbetrouwbare BOSCH fietslamp.

fn Flinke stroomreserve voor het achter-lampje - stabiele constructie - weer-bestendig - lange levensduur.

Verkrijgbaar bij Jen bona-fide rijwïelhandel.

Let op het merk ROTODYN.

DE MOOIE FIETSLAMPN.V. WILLEM VAN RIJN, HAARLEMMERWEG 475, AMSTERDAM-W., TEL. 86211 (4 LIJNEN)

BOSCH

Maakt zelf een hoest-middeitje voor uw

kinderenRuim een kwart liter komt U

slechts op 76 cent

Hier Is een nieuw recepttegen hoest, verkoud-heid, kinkhoest en bron-chitis, dat onze lezeres-sen zelf kunnen klaar-maken: Vraag aan TJwipotheker of drogist een30-grams fleschje Vervus(dubb. geconcentreerd),dat overal tegen denvastgestelde!! prijs van

76 cent verKnjgbaar is. Vermeng het thuismet een kwart liter water en een eetlepelsuiker of stroop. Goed doorroeren tot hetgeheel is opgelost. Dosis: voor kinderen van3 tot a jaar: een theelepel; 8 tot 12 Jaar:een dessertlepel: volwassenen: een eetlepel.(Te nemen na de drie voornaamste maal-tijden en voor het naar bed gaan). Ditmiddeltje is, zooals U ziet. heel gemakkelijkte bereiden en zoo'n flinke flesch medicijnis zeer voorüeelig. Knip dit recept uit enbewaar het goed.

VLOT DUITS in 3 mnd.spr., lezen en schr.. compl. cursus v.a.ƒ2.50. Steno, Boekh., Talen, Opl Ex

Inst i tuut „l'KOGRESS",RENSSENSTBAAT 8 — A R N H E M .

Adverteren doet verkopen

Olympia Schrijf machines N.V.-A'damKantoor: Keizersgracht 62«, tel. 35660.Winkel : Kal verstraat 103. tel. 35Ü60.

HELPT ELKAAR

Een lezeres uit Oegstgeest morste metjodium op een overhemd van haar man.„Het zou andere lezeressen van uwblad", aldus deze lezeres, „ook wel eenskunnen gebeuren, dat zij met jodiummorsten. Daarom zou ik graag willen,dat u publiceerde, hoe ik op eenvou*dige manier de vlek uit het overhemdkreeg. Jk hield de vlek een poosje strakgespannen boven stoom en deze ver*dween van zelf.

Een lezeres uit Heetsum schrijft ons:

Ik heb een eikenhouten tafel, die, hoedat komt weet ik niet. altijd met kringenzit. Zodra er ook maar één kopje op

staat, zitten er weer kringen in. Omdatdit zo'n lelijk gezicht is, wordt de tafeliedere dag gewreven. Het helpt echterallemaal niets, enige tijd later is hetweer precies hetzelfde. Een kleed wil ikniet over de tafel leggen, omdat dan hetbijzondere model er van verloren gaatKunt u mij misschien raad geven?Onze lezeres zou de tafel eens met heelfijn schuurpapter 00 voorzichtig kunnenafschuren en dan in de was zetten, waarwat beits door is gedaan. Waarschijnlijki» dan het euvel wel «erholpen. Helptdit niet, dan doet onze lezeres verstar»»dig er maar eens een vakman bij tehalen.

Een lezeres uit Soestdijk heeft een ge»makkelijke manier om gordijnen overe«n roe te schuiven. Zij doet namelijkeen vingerhoed om het eind van de roeen heeft dan niet de minste moeite onihet gordijn er over te schuiven.

Van buis tot huisBeste Cor,Wat heerlijk, dat onze Rie het zo naarhaar zin heeft. Jan en ik vinden hettoch zo'n geruststellende gedachte, datze bij jou een zo goed tehuis heeft ge»vonden.Dat Rie met de kinderen van mevrouwDe Vries best zou kunnen opschieten,wist ik eigenlijk wel vooruit. Zij is dolop kinderen. Onze kleintjes missen haarerg en vragen steeds naar haar. Het isgek, Rie is een héél rustig kind en wijhebben een druk gezin, maar we kunnenecht merken, dat ze weg is. Het is toch'oi faat jüer_nu_yeel stiller is.Rie schreef mij, dat ze met de Faas*dagen vrij mocht. Ik verheug mij numeer dan ooit op deze dagen en wezullen er zoveel mogelijk een feestelijktintje aan geven.Je tip voor de schoonmaak vind ik reus»achtig. Mijn gordijntjes zijn van onderenstuk, doordat de twee kleintjes ze altijdvasthouden als zij voor het raam kijken.Soms peuteren zij er met hun kleinevingertjes in. Ik maak van m'n gordijnennu ook maar halve gordijntjes.Ik ben nog niet aan de schoonmaak bengonnen. We hadden het nog te druk metde tuin. Het was 's avonds betrekkelijkvroeg donker en ik vind het niet zoleuk als Jan een hele Zondag in de tuinbezig is.We zijn met het tuinwerk later begon»nen dan andere jaren, omdat de vorstzo diep in de grond zat Het heeft zódikwijls gevroren en iedere keer komt erdan een hard grondlaagje bij. Het duur*

de daardoor zo lang eer de grorid geheelontdooid was.Dikwijls wordt hier niet voldoende aan»dacht aan geschonken. Dan gaan demensen toch spitten — ze doen dat danniet diep genoeg, met het gevolg, datze van die verkeerde handelwijze nietsdan narigheid ondervinden.Ik hoop, dat we dit jaar weer zo veelplezier van onze tuin hebben als ver*leden jaar. Toen hebben we van Apriltot November zeker 4 a 5 dagen perweek groenten uit onze eigen tuin ge»geten.Het viel ons wel tegen, dat het zaad zoduur is geworden. Het is ongeveer 2Q%opgeslagen.We hadden nu ook meer moeite danandere jaren om aan mest te komen.Tenslotte heeft Jan maar paardenmestgenomen. Die is ook heel best voor degrond, maar er is één bezwaar waaronze dokter °P wees: het gevaar vantetanussinfectie is oG«r paardenmestheel groot. De dokter gaf ons Se Faftdmet handschoenen aan de grond t« be»werken. Ik lachte om het idee en ikdacht eerst, dat de dokter mij voor hetlapje hield. Maar hij bleef ernstig enzei, dat het gevaar van tetanusrfnfectieniet onderschat mocht worden, als degrond niet paardenmest is bewerkt.Ik geloof nu wel, dat de dokter gelijkheeft Je hebt in de huishouding zogauw een wondje aan je handen; hetmes schiet uit, of je haalt je handenopen aan een spijker. Als ik tenminsteeen kamer of een keuken een goedebeurt heb gegeven, ben ik haast altijdgeblesseerd. Je doet dan wel altijd

' een doekje of een pleister op de wond,maar ate het wondje niet meer bloedt,vind je een verband of een pleister algauw te lastig in je werk. Nu doe ik

maar handschoenen aan — flc vmd helveel te leuk om Jan te helpen.Ik heb hem met moeite een klein hoekjeafgedwongen om wat bloemen te zaaien.Daar heb ik zelf goudsbloemen, godetiaen slaap muts j es in gezaaid. Een bloe*metje op tafel maakt het huis altijd zo»veel vrolijker. Dat wil ik niet missen.We hebben dit jaar scherp zaad vooronze spinazie gekocht Dat komt veelvlugger op, maar het is later, wat dedoorntjes betreft, wel ,even meer werkom uit te zoeken.We hebben nu al voor de tweede keerspinazie, wortelen, radijs, raapstelen ensla gezaaid. Jan vindt het altijd beterniet te grote hoeveelheden tegelijk tezaaien. Hij zaait liever nog een keer.We hebben met onze sla geboft. Jankon van een kennis slaplanten krijgen.Nog wel Meikoningin, dat is een van debeste soorten. Doppers en peulen zittennu ook in de grond en als' het weer watmeewerkt, zal het best meelopen. Danhsbbsn wij tenminste altijd verse groen»ten.Gelukkig hebben we nog goede poter»gekregen: eerstelingen en eigenheimers,dit zijn de goede voorjaarsaardappelen.Jan heeft zelf nieuwe paden in de tuingemaakt. Hij was bang, dat ik ze tediep zou uitscheppen. Als het danregent, kan je op die diepe paden welpootjes baden.Nu beste Cor, ik eindig weer. Doevooral de groeten aan onze RietZij zal het wel jammer vinden, dat zehelemaal niet in de tuin kan helpen.Daar hield ze óók zo van. Maar och,je kan niet op twee plaatsen tegelijkzijn. Wees zelf en je gezin ook hartelijkgegroet van ons allen hier in Harrelaar.

RIEK.Harrelaar, 26 Maart 1941.

J A R E N JONGERgevoelt U zich en

U blijft ilanlt. fit «n gezonddoor hal dagelijkiche kopje

DR E. RICHTER'SK R U I D E N T H E E

vanaf 80 et. p. pk

Ook In labletvorm.Extra-sterk alt thee «n dragee'*

unt er;, omverlegen zitten]

Net all om Asplrin. Dat kleinetabletie knapt U gauw weer opals U zich „niet lekker" voeltZorg dus steeds, een huisje bij dehand te hebben.

Damesjapon met bolero uit een oude mantel

Men begint met de mantel uit te tornen. Daarna de afzonderlijke stukken flink afborste-len en gladstrijken. Vervolgens maakt men het grondmodel van voor- en rugpand. Op ditpatroon worden de revers en de bolero afgetekend.De revers komt 4 a 5 c.m, buiten het patroon.Men trekt een lijn van de hals uit, langs die 4 a 5 c.m. tot op ong. jj van de voorlengte— gemeten van de schouders af en verder door tot 3 a 4 c.m. boven de taille.Bij deze bolero wordt de zijnaad 2 c.m. wijder gemaakt.Hieronder kan een blouse zonder mouwen van een andere stof worden gemaakt.Indien er zakken in de mantel zaten, kunnen op die hoogte siemaden worden aangebrachtMen stikt de naad in de ronding naar boven, zoals de tekening aangeeft.Wil men een waaierplooi of binnenplooi middenvoor hebben, dan kan men deze makenuit de onderkant van de tegenrevers.

Als men het grondmodel van de mouw heeft ge-maakt, legt men dit met de achterkanten tegenelkaar. Men krijgt de elleboog dan vanzelf wijdgenoeg om deze in plooit j es in de aangeknipt»manchet te kunnen verwerken.Aan de voorkant van het manchetje wordt eeastukje aangezet, hetgeen de tekening duidelijk t«zien geeft.De hier afgebeelde J mouw, kan eventueel ook dooreen lange mouw worden vervangen,

Beschrijving van het grondmodelMen trekt een lijn in horiaontale richting.Op deze lijn wordt van A tot B de halva boven-wijdte gemeten.Van A tot C meet men de halve borstwijdte.A tojt. P is de helft van A tot C min l cjn.. Het-zelfde aantal centimeters als de lijn van A tot Pheeft, wordt van A at naar beneden gemeten. ISdus de lijn van A tot F 4 c.m. lang, dan moetde lijn A tot G ook 4 c.m.. lang zijn. Van O naarP wordt de halslijn getrokken.G tot H is de borstlengte. De lijn van D tot Bis de halve rugbreedte.De lijn van B tot E is è van de rugbreedte. Ditwordt de achterzijde van de hals. Men trekt dezehalslijn l c.m. boven de horizontale lijn.Van B tot I is de ruglengte. Deze lijn wordt intweeën gedeeld. Van dit punt uit wordt de heuplijagetrokken J tot L.De lijn D tot K wordt in vieren gedeeld. Van hetbovenste i af, naar E wordt een lijn getrokken.Dat is dan de achterschoudernaadDeze schouderlijn wordt nagemeten De voorschou-derlijn moet even lang zijn.Bij C wordt 2 cjn. naar beneden gemeten, mentekent de voorschouder van P, door het punt vande 2 c.m. beneden C naar N.Van C tot M wordt weer een hulplijn getrokken.De lijn M tot K wordt in drieën gedeeldVan N naar P tekent men een ronding voor hetarmsgat.Van P tot O is de zijlijn; tieze wordt doorgetrok-ken voor de gehele lengte.De taillewijdte wordt nagemeten. Dit is dan O.BrJ strakke, getailleerde modellen tekent men delijn P tot Q recht zoals de tekening aangeeft; bijbloüsende modellen tekent men een ronding totde taille.De heupwijdte wordt nagemeten. Wat deze t«nauw is, wordt aan de zijkanten bijgetekend. 1*deze te wijd, dan tekent men het verschil aan dezijkanten naar binnen. Dit Is R.Daarna tekent men van de taille langs de heupnaar onder.Nu trekt men een lijn van Q langs R voor de gfr-hele roklengte (S).Voor een mantel tekent men van de hals uit V*bovenwijdte voor de revers bij.Bovenstaand patroon stellen wij voor onze leze-

. ressen beschikbaar. Zij dienen zestig cents aanpostzegels te zenden aan de Redactie „Arbeid"fPostbus 100, Amsterdam-C., en op de envelop ver-melden: „Knippatroon". Het patroon wordt danfranco tnuisgezondèn.

CorrespondentieDe lezeres, die een patroon voor een bolero zondermouwen verzoekt, heeft misschien iets aan hetpatroon, dat deze week werd geplaatst. Als zij demouwen weglaat, moet ze echter de armsgatenongeveer 2 c.m. dieper uitknippen.In een der volgende nummers zullen wij een een-voudige bolero zonder mouwen plaatsen.Mevr. N. M., Zuidhoom. Aan uw verzoek, eenpatroon voor een jurkje te geven voor een meisjevan 9 jaar, zullen wij binnenkort voldoen.

l c

l G \ t

l N | E h

| E

l F 'l L l C

VOO/? DE KINDEREN

BabbeltjeVAN OOM NIEK

Beste Neven en Nichten,Nu had ik verleden week zo zitten testoffen op de prachtige manier.- die iktoepaste om de prijzen voor de goederaadseloplossingen zo eerlijk mogelijk toete kennen — ik had jullie verteld van dehulp, die ik daarbij van mijn tweejarigendikken zoon Ronnie ondervond en zie:ook bij de schoonschrijfwedstrijd kon ikvan Ronnie's medewerking geen gebruikmaken. Ik kan toch moeilijk een jongetjevan twee jaar laten beslissen, wie nu welhet mooist had geschreven. Alle neven ennichten, die aan deze wedstrijd deel-namen, hadden hun uiterste bcst op hetschrift gedaan en ik had er heel watmoeite mee. de beste van de hesten eruitte pikken. Eindelijk had ik een stapeltjekeurig geschreven brieven, die om dePrijs moesten dingen. Ik had al In m'n ge-dachten, welke twee ik zou nemen, maarom nog eens, extra zekerheid te krijgen,dat ik de beste heus wel had genomen,vroeg ik Tante Cor — zo heet de vrouwvan Oom Niek — of zij óók eens Kijkenwilde. Nu moet je weten dat Oom Nieken Tante Cor het altijd roerend eens zijnen het behoeft je dus niemendal te ver-wonderen, dat Tante Cor dadelijk de tweeeruit haalde, die ik zélf ook al had uit-verkoren. Nu eerst de

Ph'/swmnert/esl Leendert Klumpes. j., 14 ].. Brouwers-straat 5a. Rotterdam-O2. Greetje Vellinga, m., Nieuwe Plein 22,Arnhem.Er waren jongens en meisjes, die.-., nogmooier hadden geschreven dan Leenderten Greetje Waarom die dan ^een prijskregen? Dat is doodeenvoudig: zij haddenniet goed geraden — zij hadden waar-schijnlijk gedacht: Oom Niek zal zo'lauw niet kijken... ik weet wel met pre-cies, hoe ik die door elkaar gezette regelste de goede volgorde kan krijgen, maaiöat komt er niet op aan. Het is jammervoor hen. dat dit et wél op aankwam.Want ik had duidelijk gezegd dat deschoonsciirijvers óók goed moesten kun-ften raden.Ik kan me voorstellen, dat degenen, diezo hun best hebben gedaan, het niet aar-Öig vinden, dat ik zo streng ben. Dat had* van Oom Niek niet gedacht... ik hoorhet jullie denken.Hallo., wacht eens even. Zélf zijn jullieei ook gauw bij om net me w vertellen.als je maar deiikt, dat ik een fout hebSemaakt. Dat moeten de schoonschrijversbij gelegenheid maar eens aan de oplos-sers van de kruiswoordpuzzle vragen.Daar zaten — heus, Oom Niek z'n schuld*as het niet — een paar kleine foutjes'n, die van weinig betekenis waren. Jullie"logen wel weten, hoe dat gekomen is.£°'n kruiswoordpuzzle moet voor het inQR krant komt, worden overgetetend om-"8t Oom Niek... helemaal niet mooi teke-°en kan. Bij dat overtekenen zijn diefoutjes erin geslopen. Het spreekt van-Zelf. dat de jongens en meisjes die dooröie foutjes een paar woorden niet had-oen ingevuld, toch meedongen voor dePrijzen. Het grappige was. dat alle in-Sendertjes begonnen om me te vertellen,?at er fouten in waren. Gelijk haddenJullie- tik me maai op m n vingers als"et mis is.

hier komen de prijswinnertjes. Het*'n er weer twee, omdat ik vandaag inj*1* bijzonder royale bui ben. Hoe kanJ^t anders, als je met open ramen zit en« het zonnetje zo heerlijk schijnt?

°w het Kruiswoord-raadsel. ""egen de prijzen:*• Frans Oppe. j.. 14 j., Axelsestr. A133,

(Zld.),

2. Attda v. d. HijSen, m., IS J., W. deZwijgerlaan 277 III, Amsterdam-W.Na de gelukwensen aan de winnaars,geef ik voor deze week

Drie nieuwe raadsels

op. Het eerste hokraadsel is ingezondendoor mijn nicht Nannie van Esch, teSluiskil.

12

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

De figuur moet als volgt worden ingevuld:1. Deel van bomen.2. Een dozijn.3. Voertuigen.4. Soort stenen.5. Geneesmiddelen.6. Logé's.7. Muziekinstrumenten.8. Bloemen9. Nemen, grijpen.

10. Ziekteverschijnsel.11. Voor rokers.12. Drukte.13. Hebben vissen.

De letters tussen de vette lijneA vormen,gelezen van boven naar beneden, een be-kende figuur uit ,.Arbeid".Henk Ruules, te Groningen, zond mij hetvolgende invulraadsel:

...x... Jongensnaam.

...x... Dorp in Utrecnt.

...x... Mannetjeshuisdier.

...x... Roofdier in het water.

...x... Een vis

...x... Bakken oir vis ui te bewaren.

...x... Vrucht van een palm.

...x... Rivier vis.

..Jt... Ledematen

Op de kruisjes komt de naam van eengrote stad te staan — de naam van de-zelfde stad is tevens de oplossing van hetraadsel, dat Arte fiagoort Gz.. te.Klaas-waal mij zond en dat hier nu volgt:1. Soort hout.2. Een vogel.3. Gedeelte van Overijsel.4. Meisjesnaam.5. Plaats in Overijsel.6. Knaagdier.7. Vogel, wordt ook vaak door stads-

mensen gehouden.8. Dier, dat veel van een mens heeft.9. Een beestje, dat de naam heeft zeer

ijverig te zijn.De éérste letters vormen bij bovenstaandraadsel bedoelde stad M'n neven en nich-ten mogen alle raadsels inzenden. Je weethoe we doen: één raadsel goed: één kans;twee raadsels goed. twee kansen — alieraadsels goed: drie kansen op een prach-tig boek.Oplossingen zo spoedig mogelijk, ir. elkgeval vóór 10 April, inzenden aan OomNiek, Postbus 100, Amsterdam-C.En thans begin ik als de maan met het

beantwoorden der briefjes.Eerst een paar, die van verleden weekzijn overgebleven. Het komt wel eensvoor. dat Oom Niek te veel brieven heeftbeantwoord. Dan zegi de man, die dekrant in elkaar zet: „Van Oom Niek hebik te veel — dat stukje moet maar wach-ten tot de volgende week." Dat is nu welniet zo prettig — voor jullie niet en ookvoor Oom Niek niet — maar die zetter(opmaker noemen ze dien meneer) kanhet ook niet helpen. Vol is vol. Dat geldtvoor de tram, maar ook voor de krant.Voor Jan Wtltjes te Ten Boer, vond ikhet vooral jammer, dat zijn antwoordwerd weggelaten. Jan had nog een prach-tig gedicht gemaakt op de KareltjeKraan-plaatjes. Al ben ik er dan watlaat mee: nog wel bedankt.A d r i V ë*r h e ij, Scheveningeu. Nee,uitzonderingen kan Oom Niek nietmaken. Alle goede inzendertjes hebbendezelfde kans op een prijs.E l m a van D ij k, Den Haag. Ik benblij, dat je dat snapte. En ook, dat jeniet meer boos bent. Dat helpt je toch.niemendal!G r e e t j e van D i j k , Hilversum. „Loen de koek" is een aardig gedicht.E m m y, Piet, Geeske en Vera

S c h u r i n k . Jullie tekeningen warenmooi Ze zijn voor de krant niet geschikt.Daar kunnen ze alleen zwarte. ™et inktgetekende plaatjes in zettenC o r r i e van O o r s c h o t , Amstel-veen Het zou nog veel gekker zijn, alsje nergens aan mee deed en altijdeen prijs won!T i 11 a H a r m e n z o n . Amsterdam.Raadsels uit een boekje hoef je OomNiek niet te sturen. Je moet ze zélfmakenA d r i de V r i e s , Den Haag, Je oplos-sing was goed, maar je zal wel gezienhebben, dat je toch geen prijs kreeg. Eenvolgende keer meer gelukCo e n K n ij f f, Venlo Als jij me eenbrief in dat dialect schreef, zou ik hemvast en zeker niet kunnen lezen. Dat isme een mooi taaltje. Je voorbeeld wasprachtig Je meende het toch niet?Geert Huisman en Dirk Mirck, te Nijme-gen, zijn gezworen kameraden. Ze zendensamen in en ze beloven ene een opstel„zuiider plagiaat" Ik verwacht nietanders. Maar ik ben wel benieuwd, wan-neer dat opstel komtPietje Overweel, te Middelharnis, heeftde stoute schoenen aangetrokken om aanOom Niek te schrijven. Stoute schoenenheb je daar niet voor nodig, maar ik bener toch blij om: het was een leuke brief,die ik van Pietje kreeg Ze vertelt vanhaar getrouwde broers en zusters en vanhaar neefje; ze doet me een lang verhaalover Vierhouten. Pietje heeft goed gera-den: Oom Niek woont in Amsterdam.Maar... er wonen daar zn ongeveer800.000 mensen. Die kennen elkaar nietallemaal... lang niet! Natuurlijk ben jewelkom en je antwoord?.. Dat heb jenu al.Johan Willemse, Amsterdam, tiou jijEctress maar goed vast. Ik zag verledenweek nog, dat een grote nond een katdoodbeet. Toen de mensen erbij kwamen,was het al te laat. De juffrouw van depoes stond erbij te huilen en de eigenaarvan die hond kreeg een heleboel narig-heid. Je oplossing heb ik niet in je briefgevonden. Waren de raadsels te moeilijkof... had je ze vergeten erbij te doen?Aafke Geertje Tinge, Tarmsum. Op diegrote tuin van jullie is Oom Niek jaloers.In Amsterdam zijn er niet zoveel grotetuinen, waar kleine kinderen, zoals jouwzusje rustig kunnen spelenRosa Bom, 's Gravenhage, maakt voorhaar kleine zusje Stientje een boek vanKareltje Kraan. Dat is een kranig ideevan Rosa. Neven en nichten, die kleinebroertjes of zusjes hebben, kunnen datvoorbeeld volgen. Als je eerst de plaatjeskleurt, heb je een prachtig prentenboek.Allemaal de hartelijke groeten van

OOM NIEK.

DE A V O N T U R E N VAN K A R E L T J E K R A A NKareltie Kraan en de tol • Een grappige tekenfilm • Beeld: Jan Lutz • Regie en tekst: N. J. P. Smith

Het is tollenttijd.„Ha, Karelfie! Heb jij geen tol?"

„Nee — wél een zweep. Laten we naar „Daar kömta'e/"elkaar toeslaan."

,'k Zat ém toch een klep gevenf' Rinkeldektnk.

VREUGDE EN ARBEID

TONEELVOORSTELLINGENProgramma: Een blijspel uit het volksleven „Niét voor de Poes...!" te spelen door„De Voortrekkers", medespelenden: Minny Erfmann, Mien v. d. Lugt Melsert, AdriDozy, Ko van Sprinkhuyzen, Piet Rienks, Lou van Dommelen, Karel Baars, HenriMenning. Spelleiding: Adriaan van Hees. De toegangsprijs voor onderstaande voor-stellingen is ƒ 0.36 per persoon, alle rechten inbegrepen.

DORDRECHT. Zaterdag 29 Maart, zaal „Kunstmin", aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Dordrechtse Bestuurdersbond, Toulonschelaan 41; Alg. Ned. Metaal-bewerksbond,- Singel 115; Centrale Bond van Transportarbeiders, Wijnstraat 63;Ned. Ver. v. Fabrieksarbeiders, Nic. Beetsstraat 9 rd.; „Mercurius", Willemstraat 10;Ned. Ver. v. Fabrieksarbeiders, Pr. Hendrikstraat 8, Zwijndrecht; Alg. Ned. Bouw-arbeidersbond, Dubbelstraat 7, Dubbeldam en 's-avonds aan de zaaLToegangsprijs ƒ 0.36 en ƒ 0.10 vestiaire.

DELFT. Zondag 30 Maart, Stads Doelen, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop bij: de bestuursleden van de Bestuurdersbond; bii de secretariatender aangesloten organisaties; gebouw „Ons Huis", Oude Delft 201; en 's-avondsaan de zaal.

BARENDRECHT. Maandag 31 Maart, „Van Ouds het Raadhuis", aanv. 7.30 u. n.m.Kaartverkoop bij: P. Sneep, Gebroken Meeldijk 109; M. v. d. Ree, Bakkersdijk 21;J. de Neef, Ziederwijksedijk 174; M. Nouwen, Voordijk 172; P. Drinkwaard, Dorps-straat 172; C. Snoek, Julianastraat l, Heer jansdam; J. v. Gurp, Dorpsstraat en's-avonds aan de zaaL

GOUDA. Dinsdag l April, „Kunstmin", aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop bij: „Ons Huis", Turfmarkt; A. de Groot, Pretoriaplein 62; J. J. Kolen-brander, Reigerstraat 72 en 's-avonds aan de zaaL

BEVERWIJK. Donderdag 3 April. Kennemer Theater, aanvang 8 uur n.m.Kaartverkoop bij: A. de Bie, Strick van Linschotenstraat 31; A. Wernke, GroteHoutweg 133; C. B. Meijer, Merensteijnplein 29 en 's-avonds aan de zaaL

SPECIALITEITEN-VOORSTELLINGENEen specialiteitenprogramma onder leiding van Henri Orvan, met medewerking vaneen groot orkest, kapelmeester John Crawford; cönferencier John Kloos; optredenvan Piet Brechts en partners, komische buitensporigheden —r Dan Louis, instrumen-tale virtuose — Leberto??? Tempo-manupulator en grootmeester der goochelkunst,phenomenale dansfantasieën — 4 Kentons, groot acrobatie intermezzo — Brook enBosfield, excentrieken.

DEN HAAG. Zaterdag 29 Maart, Dierentuin, aanvang 7.30 uur n.m.Kaarten a ƒ 0.60 en ƒ 0.75, resp. voor georganiseerden en ongeorganiseerden^ verkrijg-baar bij: Buffet Volksgebouw, Transportarbeidersbond, Fabrieksarbeidersbond,Prinsegracht 73; Metaalbewerkersbond, Prinsegracht 72; Handels- en Kantoorbe-diendenbond „Mercurius", Prinsegracht 33; Toonkunstenaarsbond, J. P. Coenstraat22; Transportarbeiders Af d. Scheveningen, Treilerweg 81 en kantoor „Vreugde enArbeid", Dr. Kuyperstraat 10 en 's avonds aan de zaal.

AMSTERDAM. Zondag 30 Maart, Concertzaal Bellevue, ingang Marnixstraat, aan-vraag 7.30 uur n.m."Kaarten a ƒ 0.60 en ƒ 0.85, resp. voor georganiseerden en ongeorganiseerden, verkrijg»baar bij: N.V.V. District Amsterdam, Frederiksplein 14; Ambtenaarsbond, Sarphati-straat 92; Bouwarbeidersbond, de Kempenaerstraat 51; Diamantbewerkersbond, PLFranselaan 9; Fabrieksarbeidersbond, H. Houttuinen 10; Handels- en Kantoorbedien-denbond, P. C. Hooftstraat_ 179; Bprid van Hotelpersoneel en Sigarenmakersbond,Stadhouderskade 126; Metaalbewerkersbond, 2e J. v. d. Heydenstraat 101; Meubel-makersbond, Da Costakade 69; Bond van Overheidspersoneel, Stadhouderskade 126;Transportarbeidersbond, Stadhouderskade 139; Typo- en Litografenbond, Lelie-gracht 47; Bond in de Voedingsbedrij ven, Sarphatlkade 21; Kantoor „Vreugde enArbeid". Amstel 224—226 en 's-avonds aan de zaal.

AMSTERDAM. Maandag 31 Maart, Grote «aal Bellevue, ingang Leidsekade, aan-vang 7.30 uur n.m.Kaarten a ƒ0.60 en ƒ0.85, resp. voor georganiseerden en ongeorganiseerden, ver-krijgbaar bij: hiervoor verwijzen wij naar de adressen hierboven vermeld voor despecialiteitenvoorstelling van 30 Maart.

UTRECHT. Dinsdag l April, Tivoli, aanvang 7.30 uur n.m.Kaarten a ƒ0.60 en ƒ0.85 verkrijgbaar bij: Utrechtse Bestuurdersbond, OudeGracht 245, ingang Springweg; Boekhandel Arbeiderspers; Spoor en Tram, OudeGracht 245; Overheidspersoneel, Domplein 22; Techn. en Opzichth.personeel, Malie-baan 41; Handels- en Kantoorbediendenbond, Joh. de Wittstraat 9; Bouwarbeiders-bond, Geertekerkhof 14; Transportarbeidersbond, Weerdsingel 57 (W.Z.); Metaal-,bewerkersbond, Hagelstraat 32; Fabrieksarbeidersbond, Springweg 102; Sigaren-makersbond, Ambachtstraat 2; Sig.mag. Pallieter, Beethovenplein l, Steenweg 21,Nachtegaalstraat 56; Sig.mag. Donkers, Gansstraat 3b en 's-avonds aan de zaaL

FILMVOORSTELLINGENProgramma: Hoofdfilm „De School des Levens", met Kathe von Nagy, Theo Lingenen Hans Moser.De toegangsprijs bedraagt f 0.25 voor georganiseerden en ƒ 0.35 voor ongeorganiseer-den, alle rechten inbegrepen.

DE RIJP. Zondag 30 Maart, zaal „Het Rijper Wapen", Oosteinde 126, aanvang7.30 uur n.m. Tevens wordt 's-middags om 3.30 uur een uitstekend verzorgd kinder-programma gegeven. Toegangsprijs voor kinderen ƒ0.15; voor begeleiders ƒ0.25.Kaartverkoop bij: D. Tol, Oosteinde 127, de Rijp; B. Lageweg, Driehuizen, Gr.Schermer; J. Ton, Zuideinde 161, Schermerhorn; Jn. Dubbeld, Stompetoren en's-middags en 's-avonds aan de zaaL

ENKHUIZEN. Donderdag 3 April, „West Friese Munt", Westerstraat, aanvang7.30 uur n.m.Kaartverkoop bij: S. Zoethout, Paludonusstraat 1; J. Mourik, Sr. v. Loozenpark;W. van Dok, Z. Havendijk en 's-avonds aan de zaal.

VIANEN. Zaterdag 5 April, Hotel Hartman, Voorstraat, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop bij: J. v. Bemmel, Hoeufftlaan 66; G. Hazendonk, Buitenstad 67 en's-avonds aan de zaaL

' Programma: „Vivere" met Tito Schipa in de hoofdrol.

EDE. Zondag 6 AprU, „Reehorst". Edeseweg, aanvang 10.30 uur v.m.Kaartverkoop bij: Verlengde Parkweg 46, Poortlaan 56, Poortlaan 39, Kolkakkerweg20, Twijnstraat l en 's-morgens aan de zaalProgramma: Hoofdfilm „Koning en Kruier".

KORTENHOEF. Zaterdag 29 Maart, zaal van J. H. B. Winthorst, Kerklaan, aan-vang 7.30 uur n.m.Tevens wordt 's middags om 3 uur een uitstekend verzorgde kindervoorstellinggegeven.Kaarten. a ƒ0.20 en ƒ0.30 voor de avondvoorstelling en ƒ0.10 (kinderen) en ƒ0.20(begeleiders) voor de kindervoorstelling, verkrijgbaar bij:P. Bakker, Moleneind 50; L. den Broeder, Oranjeweg 89; J. Oekhuyzen, Emnm-weg 360 en 's middags en 's avonds- aan de zaal.

ZONDAGOCHTEND-BIJEENKOMSTENDEN HAAG. Zondag 30 Maart, Odeon Theater, aanvang 10.30 uur v.m.Optreden van Anton Verheyen in zijn voordracht van Peter Krasnow „Van deDubbele Adelaar naar het Rode Vaandel".Toegangsprijs ƒ0.35 per persoon, alle rechten inbegrepen.Kaarten verkrijgbaar bij: Buffet Volksgebouw, Transportarbeidersbond, Fabrieks-arbeidersbond, Prinsegracht 73; Metaalbewerkersbond, Prinsegracht 72; Handels- enKantoorbediendenbond „Mercurius", Prinsegracht 33; Toonkunstenaarsbond, J. P.Coenstraat 22; Transportarbeiders, Af d. Scheveningen, Treilerweg 61; kantoor„Vreugde en Arbeid", Dr. Kuyperstraat 10 en op vertoon van lidmaatschapskaartof bondsboekje 's morgens aan de zaal.

ROTTERDAM. Zondag- 30 Maart, gebouw „Odeon", aanvang 10.30 uur v.m.Hoofdfilm: „Hoera, ik ben Papa" met Heinz Rühmann. Tevens optreden van hetdanspaar „De Boya's".Toegangsprijs ƒ 0.35 per persoon, alle reehten inbegrepen.Kaarten verkrijgbaar bij: N.V.V. District Rotterdam, 's-Gravendijkwal 95; de secre-tariaten der aangesloten organisaties en op vertoen, van lidmaatschapskaart ofbondsboekje 's-morgens aan de zaal

AMERSFOORT. Zondag 30 Maart, City-Theater, aanvang 10 uur v.m.Hoofdfilm: „Hoera, ik ben Papa" met Heinz Rühmann. Bijprogramma: „Symphonie-in 't Blauw", „De Vliegende Hollander" en „Licht" (culturele film).Toegangsprijs ƒ0.25 per persoon, alle rechten inbegrepen.Kaartverkoop bij: J. W. Polder, Oude Soesterweg 21; H. Kroon, Utrechtseweg 65b;H. G. Huslage, Zonnebloemstraat 8; H. Fremouw, Soesterweg 142; S. v. d. Veen,Ampèrestraat 18; C. H. Cornelissen, Methorststr. 27; Het Volksgebouw, Snouckaert-laan 11; bij de secretariaten van de aangesloten organisaties en op vertoon vanlidmaatschapskaart of bondsboekje 's morgens aan de zaaL

MET „VREUGDE EN ARBEID" ER OP UITNAAR DE BOLLENVELDENElk jaar in het voorjaar kwamen vele buitenlanders naar de omgeving tussenHaarlem en Leiden om te genieten van, de kleurenpracht, die ten toon gespreidwerd door bloeiende bloembollenvelden.Deze streek van ons Nederland heeft door deze velden een wereldnaam gekregen enook wij, Nederlanders, stroomden elk jaar in drommen naar dit gedeelte van ons land.Waarom toch eigenlijk? Waren het alleen de schitterende velden, die ons tot eenbezoek lokten? Dat is haast niet mogelijk, want jaar in jaar uit trokken wij opnieuwer op uit. Neen, dit moet een diepere oorzaak hebben. De bloeiende narcissen,hyacinthen en tulpen in al hun verscheidenheid van kleuren, kondigen ons eennieuwe zomer aan en wekken ons uit onze winterslaap. Wij willen de stad ontvluch-ten en onze longen verzadigen met frisse lucht. We willen ons uitleven in de natuuren grijpen daarom elk jaar weer opnieuw deze unieke gelegenheid aan om ons teverlustigen in alles wat het voorjaar ons biedt. Vanzelfsprekend gaat onze eerstegedachte dan uit naar het altijd frisse en harmonische kleurenspel, dat de bollen-velden kenmerkt.„Vreugde en Arbeid" wil u de schitterende pracht van dit onvolprezen landschaptonen en organiseert daarom dit jaar voor het eerst dag- en halve dagtochten perauto, tram en fiets naar dit jaarlijks terugkerende bloemenfestijn.Het uitgangspunt van al deze tochten is te Amsterdam onze eigen toekomstigereisafdeling, Leidseplein, tegenover Stadsschouwburg en te Den Haag, Dr. Kuyper-straat 10.

Tochten van Amsterdam:

Tocht I. Halve dagtocht per autobus, vanaf 21 April, dagelijks. Prijs f 1.50 perpersoon, vertrek 13.30, terug 18 uur.Tocht II, Dagtocht per autouus, vanaf 20 April, eiken Zondag. Prijs ƒ3.— perpersoon, koffiemaaltijd inbegrepen, vertrek 10 uur, terug 18 uur.Tocht III. Dagtocht per tram, vanaf 20 April elke Zondag. Prijs ƒ 2.— per persoon,koffiemaaltijd inbegrepen, vertrek 9.30 uur, terug 18 uur.Tocht IV. Fietstocht, vanaf 20 April elke Zondag. Prijs ƒ0.60 per persoon, 2 con-sumpties (koffie, thee of chocolade) inbegrepen, vertrek 9 uur, terug 18 uur.

Tochten van Den Haag:

Tocht V. Dagtocht per tram, vanaf 20 April elke Zondag. Prijs ƒ2.— per persoon,koffiemaaltijd inbegrepen, vertrek 9.30 uur, terug 18 uur.Tocht VI. Fietstocht, vanaf 20 April elke Zondag. Prijs ƒ0.60 per persoon, 2 con-sumpties (koffie, thee of chocolade) inbegrepen, vertrek 9 uur, terug 18 uur.Aanmeldingen schriftelijk, zowel als mondeling, te richten tot Reisbureau „Vreugdeen Arbeid", voorlopig Amstel 224—226 te Amsterdam, of Dr. Kuyperstraat 10 teDen Haag.Levehsmiddelenbonnen medebrengen. Zij, die niet in het bezit zijn van wisselbonnenvoor boter, wordt aangeraden een klontje boter van huis mede te nemen.

NATUURVRIENDENHUIZEN HEROPENDOngetwijfeld zullen velen tot hun genoegen vernemen, dat de welbekendeNatuurvriendenhuizen „Ons Honk" te Lage Vuursche, „Over-Holland" teNieuwersluis, „Krikkenhaar" bij Almelo en het „Hunehuis" te Havelte met dePaasdagen wederom geopend zijn. De bij velen bekende beheerders der tehuizenzijn weder op hun post en zullen de bezoekers met open armen ontvangen. Ookde prijzen zijn hetzelfde gebleven; n.l. voor leden van het N.V.V. 40 cent voornachtlogies en voor niet-leden 60 cent. Kook- en eetgerei zijn aanwezig.De jongeren, die weldra, nu de lente in aantocht is, erop uit zullen trekke^n,zullen met genoegen van het een en ander kennis nemen. Kinderen van ledenbetalen voor nachtverblijf 25 cent, terwijl de prijs voor kinderen van niet-ledenis gesteld op 40 cent. Voor de leeftijd van 6—14 jaar wordt voor dagverblijf eenvergoeding van 5 cent gevraagd. Groepen genieten een reductie van 10 pet.In „Ons Honk" verkrijgt men pension voor ƒ 12.50 per week.Waar het mogelijk was, zijn in de thans geopende tehuizen de nodige verbeterin-gen aangebracht.Helaas was het nog niet mogelijk, ook de andere tahuizen open te stellen. Binnen-kort zullen hieromtrent nog nadere mededelingen worden gedaan.Aanvragen kunnen, als voorheen, gericht worden aan de van ouds bekendeadressen. Verdere inlichtingen worden gaarne verstrekt door het Centraal Bureau,Amstel 224—226, te Amsterdam. .