De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii...

25
- - - - - - - - - - HISTORIE Van de deerlyke Deſtructie ende Ondergank Der Stad JERUSALEM. Door den Keyzer Veſpaſiaan , met veele en - verſcheyde Geſchiedeniſſen der Joden. s E. SZ - SZ E -, . Z H Te A M ST ER DA M., By de Erve H. van der PUTTE Boekverkooperophet Water, in de Lootsman. e, // . " - / -

Transcript of De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii...

Page 1: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

- - - - -

--- -

-

- -

HISTORIEVan de deerlyke

Deſtructie ende Ondergank

Der Stad

JERUSALEM.Door den Keyzer Veſpaſiaan , met veele en -

verſcheyde Geſchiedeniſſen der Joden.

s

E.

SZ

-

SZ

E-, .

Z

H

Te A M ST ER DA M.,

By de Erve H. van der PUTTE Boekverkooperophet

Water, in de Lootsman.

e, // . " -

/

-

Page 2: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

De deerlyke -

Ondergank der

Vatrent Peertig Jaaren ma

ÄY" dat onſe lieve Leere Jeſus

Äy gekrnpſt waß van den felien

: Joden zoo regeerde Deſpa

* ſiaan de Bogende Piepſer

ban Äamen / van Almangien en van

DLombardpen / ende Waß een geweldig

Leere van Jeruſalem / ende Nan alle de

Jagdſche en Hepdenſche landen.

Deſe Deſpaſiaan Baſte zeergeerne/ en

dede zijn Afgoden groote Eere en reve

rentie" hp was in 3ßnen tepd de alder

grootſte Heer van de Baereid / want

jem alle de Heeren meeſendee tendienſte

moeſten komen als bp 't gebood. En

zphädde eenen Bzoomen Edelenen UBpſe

Deſtructie ende

Stad Jeruſalem.

Hoe den Keyzer Veſpaſiaan al

heel Lazarus werd van der Ziekten,

die hcm onzen Lieven Hcerc toc

gezonden hadde.

E ſiehte was zoo zeer in Deſpaſia

nuß lighaan/ dathp geheel Laſae

ruß wierd/ ende en konde op ztjn Boeten

gaan mog ſtaan/ ende moeſte vam gr00te

Ppnen te 2Bedde itggen. Binnen deſens

tpd dat Deſpaſtaan de biepſer aldug ſiek

te Gedde gelegen wag/zoo kwam bin

nen Wäomen een van ong Weeren TDiſct

pelen geheeten Clement / dewelke dooz

de vzeſe des Ptepſers / ende den fiomep

nennietenbaddederven Pzediken't Dep

Zoone / geheeten Titu / die 3eer mag-lig Evangelium / mog het Chziften Ge

tig wasvan Goede: Wºeſe Citus/dwaal-oove : ºaar hp verſtoute beim op diendeook van den regten UDeg des Chziften-tepde/ ende Pzedikte den Komepnen hed

geloofs / ende aanbad de Afgoderpe ge-MBoozd Godts endehet Beylig Chziſten

jßk Geſpaſiaan zön Bader / want dooz Geloove waarmedebp veel Lieden be

zubtplhepd des TPupvels van der Pellenkeerde. Des kepſers Zeeueſchaal wag

was meeſtendeel den geheelen MBeered

de Afgoden onderdanig. Maar onſe

lieve Leere, die den omnatuurlühen dood

geſtoven is / orn't Menſcheiyke Geſlag

ze van der Eeuwtge dood te derloſſen /

ende heeft aan Beſpaſiaan en 3jn onder

zaten zßn dierbaren Bloede niet willen

verlooren latenf en heeftherneen bzeeſſe

lijke ſiehte toegeſonden/ am henn van de

Afgoderpente trekken. Ban welkerſiek

ten alle zijn Aangeſgte en zijnen Baard

dooz gegeeten engevuld werd/ waarom

hp en zñn Gnderſaten zeer dzoebig waa

ren. Ende 3p dedende beſte Medicpnen

tothem komen / die 3p binden konden

maar hethielpaluiet/ ende de Meeſters

zepden hern dattet niemand helpen en

mogt / dan alleen de gratte der Goden.

ook met de andere Lieden gekomen ter

Sdermoenedes Pepligen Mang Clement

ende aanhoo.de zet dermoenzeer neer

ſtelpk/ ende hp bekeerdegem tot het Pepe

lige Chziſten Geloove/aanroepende Chzi

ſtum met ootmoediger Herten. En hes

&derungen gedaan zßnde/ ging hp totzp

nen Leere den Piepſer Deſpaſiaan/ die hp

te Bedde Vand leggende zeer mißmaakt

van Lighaam. TDe Seneſchaalſende3p

nen Heere zoo deerlyl: mtsmaakt/ werd

hp Deenende mits compasſien en zug

tende. De kiepſer dat ſende / zepde tot

hennaldus: Dzienden WBeendnietmeer/

want onſe Goden mp de ſiekte verleend

hebben en als "then lieden believet/ ſg

zullen 3p nnp weder geſondmaaken. TDoen

*. de ºbeneſchaal : Beer tk otº:ZV 2. Uſ

Page 3: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

nie dat u Goden eenige magt hebben /

jari hebbe in u Daders Cempelhoº

renzeggen dat te Seruſalemeen Replig

Pjophee te regeeren plag /,Äjnde Jeſus van Kaſarenen/ ende PP

jede binnenzynieven mentgſchoone Mai

gakel : want hp genaß die beſnet Waa

zen / gelyk gpzjt. TDie Blind Waaren

maakte hp ſende/ de WDove dede PP Poo

ren de Lieke Menſchen unaakte PP ge

zond / de Stomme maakte bP ſpºkº

dej de Teode dedehp verrpſen; Ende bp

enas alle die geene/ die hemmetgoeder

Ä gan riepeU.-

gaaar de Joden benpdenhem 303eerl

om de groote Miraketen die bP dede /

dat 3p hem kirupſten enter dood bag

ten anverdiend ende zonder ſchuld / einde

Pilatus uw Pzovooſt verwees beunter

dood. Endethheb hooren 3eggen/_dat PP

tenderden. Dage Berrees vander Dood/

ende klam daar na ten Beme / -ende ſit

er ſiegterhand zijns Bader: Endek

Ä hoore zeggen /_ die tet geärPgen

onde 7 dat zijnen Lighaan genaakt

hadde die zoude geneſen vanzhnderkwa

ien hoedantg datſe waaren indien GP

goed betrouwen in den Hepigen Pºo

pheet hadde : Daarom dunkt mp leve

genadige Peere / moog dp wat gekrP

gen / dat zünen Pepligen Lighawuege

naaht heeft / gp zoud geneſen van ubºe

groote ſekten. Doen vzaagde belnde

Fiepſer: Alanbad ende geloofde de Pºo

pheet ook aan onſe Goden : Ende de

Seneſchaal antwoozde: Leere / 90e

moog dp dat gevzagen of gepePnſen /

dat de Peplige Pzopheet uwe Boben

aanbidden zoude : want ihheb hooren

zeggen/ dat hp Godt van Remelrpk is/

ende ig in deſe RHeereld gekomen om

het menſchelijke Geſlagt met zünder

dood te verlaſſen: Bok heb ik hooren

3eggendoen hp in deſe Wereld regeerde

hadde hp Twee-en-tſeventig Diſcpu

en die methem gingen / upt den Wel

- - -

»

ken hp der twaalbe koog vooz zšne ze

creetſte / 0nder de welke een was die unen

Judas moemde / ende deſe Judaſ ver

kogthem/endeleverde hemden Sodenam

Dertig Penningen/ 't welk alſo (natu

houdder Schziftuure) geſchieden moefte.

En daar Ila beroudet de voozgenoen.de

Sudag / ende wilde den Joden de TDerrig

Penningen weder gevenhen-lieden zeg

gende dat hp mißdaan hadde. Maar de

Ähoden en wilden de Penuingen niet ont

fangen/ doe wiep de voozgenoemde SU

das de Penningen in den Tempel / ende

Verzing hern zelven upt deſpenalie/ ende

zßn Ziele voer onder bp den TDupvel van

der Wellen. TPaaronn rade ik u Feer Piep

ſer / dat gp tot Jeruſalem zendet / of

nen daar iet Uinden konde Dat deg Hep

ligen Pzopheeten Lighaam gemaakt had

de/ want daar medezou dpgeneſen/ dat

weetik wel. TDaaromzend totdaar/zon

der letten ofanders zuldp niet geneſen.

Hoe de Keyzer Veſpaſiaan zij

nen Seneſchaal tot Jculalcm zand,

om daar te zocken eenig ding dat

Jeſus Lighaam genaakt hadde. -

DÄ de Kepſer Beſpaſiaan deſe

WDoozden verſtaan hadde/zepdelp

tot den Seneſchaal aldus : Iſt alſo ge

igk gP 3egt / 30o en toeſt hier niet an

ger/_naar berepd u ende neemtvan mp

nen bchat zo veel als gp beyoeft / ende

repſt terfond na de Stad van Zeruſa

lenn / onnte verneemen endete beſten of

gp daar iek vinden kond dat den Pept

gen P0pheet genaakt heeft. Endeſ

alfo dat den Pepligen Pzopheet gelievet

mp geſondte mäaken / ik zalzfjn dood

wzeeken / ende geben TPertig Zoden om

eenen Penning / gelßk als hp onn Der

tig Penningen verkogt wag. Ende tk

wil dat gp Pilato mßnen Pzovooſt

zegt / dattet mp zeer mißhaagt dat hp

mp de (Tribupt niet enzendet die hpm

uen Bader plagte zenden/ want bp Ä

Page 4: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

T

(nzeben Jaaren niet gegebenen heeft.

Heere / ik ſalu begeerte volbzengen/ bp

de hulpe Chziſtizepde de Seneſchaal. En

de hp ging hem terſtand berepden / end?

vier Gäupterg ende Schild-knegten met

hem / ende uaum des kepſers Goed ſo veel

als hp behoefde/ ende reed over 't Land

tot den Haven geheeten Barletten/ daar

Hp van de Boggers ontfangen werd /

ende van dgar reed bp met zijnen Geſel

ſchap ſo lange over Berg ende TPal / dat

zpte Caberg kwamen. Ende van baar

boerenſe te Schepe tot Ceſareen / ende

reed voot over 't Land tot in de Stad

dam Jeruſalem / ende logeerden in eens

goeden en wpſen Äoden ºup / die men

EIacob ngem.de / ende was Bader van

FDaria Jacobi / die Cßztſtum ſeer be

minden. Ende doe de Seneſchaal en zijn

Geſelſchap daardzte Daagen gewerft

hadden / zepde Jacob tot hen-liedey al

das: mp dunkt dat gp Edel ende WDel

gebooren Liedenzft/ daarom bidde tku

dat gp mp zegget van wat Lande ende

wie gp zijt / ende waarom gp hter

konnt / want mag ik U in eeniger ma

nieren helpen of raden / ik wii gaarne

doen a wat ik mag. Do antwºrten /

de Beneſchaal zßnen Weerd / en Zepde:

Wºeer Beerd / up dunkt dat gp een

eerbaar ende zecreet Manbent/ daarong

zal ik u de zaake te kennen geben daar

h mede belaft ben. WBeet dat ik des

Kepſers vau Komen Seneſchaal ben /

die u Peere is ende ook dennijnen. TDe

welke met een zwaare ſiekte gekweldi/

die men noemt de Taſerpe / woaar afhp

zeer mißmaakt ig in zßn Aangeſigte /

en iß krank alle zijn leden dooz / dat hp.

aan nog faan en kan / ende lgt zeer

rank van de boozgen0ernde ſiekte ts

bedde. Ende Men eM kalt daar geen te

medie tegen gebinden / 't welk hennen

zßn Gnderſaten zeer mishagende is / en

de ſiekte meerbert alle TDagen. En ik

hebbe h00ren zeggen / dat hier vooz

tepds in deſer Stad gen RepligPzophees

plagt te Hegeeken / gemganne Jeſu

Chziftuß / dien de Joden t' onregt ter

dood bzogten. WDelke Pzopheet vooz

zijn dood menig ſchoon Mirakel dede /

ende Ook na zßn dood / alſo ik te Ko

men in den Cempel heb hooren Pzedi

ken. TPaarom heb ik mßnen Heer den

Kepfer gezepd / mag hp eenig ding

dat dten Pepligen Pzo

3 Pheed

Page 5: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

pheet geniaakt hadde 1 dathy van zün-ſtoud genezen / ende dat wilik bewpſern

der zielten haaſt geneſen zoude. Ende

daaronn heeft hp mp hier gezonden of

k iet daar bankrpgen k01lde / ende dat

fk het tot hem bzagte. Daarom bid

de tk Heer / wild mp hier in eenigſints

Helpen / en op dat gp 't doen wild / gp

zult daar van grooten loon ontfangen van

unßnen Meere den Repſer. Dant 3Ät gp

mp hier in behulpg / bp 3al ueen goot

Bºeer maaken : TPaarom bid ik dat gp

unp hier in helpen wild / want tk en zal

tot mßnen Heer niet keeren vooz de tpd

dat ik iet gevonden hebbe van den Rep

ligen Propheet : ?ier op vzaagde hem

3ßnen MBaart Jacob alouß ; Leerzegt

mp/ believet u: Aanbid de liepſer deſen

Aepligen Pyopheet / en gelooft hp tn

Henn? doenzepdede Semeſchaal: hp Aau

hid de Afgoden/ ende hp gelosft in heu

iieden. Bzisnd zepde Jacob/gp moegt

wel'thupwaard keeren / Wantheten 3p

dat hp gelooft in den Popheet / dieil ik

hebzien pasſien ende Krupſſen / ende die

3ag dat Äoſeph van Artmathea van

dem Krupſſe deede / en begroef in een

nieuw Steen Gzaf / ende daar ua Ver

reesop denderden TPag/ 3o enzalbp daar

deur niet geneſen / Waut ik heln 3ag

ende hoog.de zjnen TDiſcipelen Pzediken

hen-lieden zeggende: Gaat alle de UBae

reld doo? , den Menſchen het Repltge

Euangelium Pzedihen endezeggethen

ieden: Loo wie in Inßnen JRaane ge

looft en gedoopt is/ die zalzondertwÜf

fei het onvergankelßke Wijke mßns Da

der beſten / om daar eeuwiglßk met

mp te verblpben. Baar wee heum die

in mßnen Jàaam nieten gelooft nog

ook gedoopten iß/ Want die zaltenEeu

wigen TDage verdoennt weſen. TDaarom

zegge ik u dat den liepſer nimmermeer

geneſenen Zal / het en 3p dat hp eerſt in

deſen Pepligen Pzopheet geloove / ende

hem Aanbidde.

Waar Wil HP dad dgen/zo zal hpter

---- --

met een exempel vau eender vzouwege

heeten Beronicavan Galileen, die zo zeer

Melaatſch was/wantzp van alle Liedern

verſtooten wag. TDät bzouwkenhad zeer

groot betroubwen/ ende ſterk Geloevens

den Pepligen P20pheet.

En doen de Peplige Pzopheet aan

den kruiſſe hiug quam dit Dzouwkens

onder den Berg daar't Ftrupſſeopftond /

ende Baget Barta ſtoud niede daar bz? /

met eeuen TPiſcipel gemaamt Johannigf.

En dit Bzouwken en dozft bphenliedern

ntet konien / v90z dat ſe de JWBoeder deg

Pzopheeten Tep / Maarzpſtond van begre

en Weende al bitterlük. Ende doen de

WDaget JlMarta dit vzouwken du jam

meripk zag WBeenen ende ſohzepen wenk

ten 5pſe tothaaren 3Pkwann. Doe nann

des Pzopheeten Woeder den THoek / die

het Bzouwken op haar hoofde dzoeg /

ende zp ſpzep.de dien op des Pzoheeten

gebenedpde ARanſchpn. CEnde doen 3p den

TPoek wederon aftoog bleefzpn Aban

ſchpn in den Doek gefigureerd ends ge

pzent ſtaan. Ende de WDaget Maria gaſ

het Bzouwkenhaaren TPoek weder. Ende

zoo haaſt als de deugdelpke bzouwe Be

ronica haren TBoek in haar hand mam /

werd 3p weder gezond al§ of 3p nopt

zteh hadde gebDeeſt / ende deſe TDoeke

heefthet bzouwken nog. TDse 3epde Gap

de Heueſchaal: Beere ik geloove dat gp

waar 3egget / daarom bid tk u dat gp

het Pzouwken zoekt / endelaatſemet mp

vooz den tepſer gaan / want lk h00P.

dat hp aan den Pepligen Pzopheet we

gelovenzal / die men Chzſtus noemde/

ende zün dood wzeeken. Jacob dede 'd

vzouwken Derontcaterſtand zoeken/ende

doen 3p vooz hem kwam/ zepdebPhaal

dat de Kepſer Seneſchaalon haarge

komen wagen datzp methem Ungeſte

gaan/ om 3ßnen Heerte geneſen van der

Laſerpen/ daar hp ſeer ſiek af Waß/ er

dat 3P hRRT TD9ek MethRat "sº

Page 6: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

hemdaar medete geneſen. Ende Dero

nica zepde: Ik zal daar geern gaan on

het Ehiſten gelove te verheffen endete

jerbzepden: want th hoope / mag bP

genezen dat hp Chziſten wo;den3almet

l zijn Dnderſaten. De Seneſchaal ver

blpdehem zeer van deſe WBoozden / ende

zepde Deronica - dat 3p Haar berepden

zaude/ om methemna Lä9nenterepfen,

Hoe de Seneſchaal van Pilatus

den Tribuyt eyſchte, die hyd

Keyzer ſchuldig was.

N deze voo?genoemde WBoozden /

zepde de Seneſchaal tot Jacob zij

nen MDeerd / dat hp Pilatum Wel Wilde

ſp;eeken. TDoenÄ Jacob met hem

vooz Salomons Cempel / daar 3p Pla

ug vonden / tot welke de Heneſchaal

pzak aldus : Pflato / ik ben Deſpaſi

aan des Liepſers 2Bode / die u Deeren

de dempue is. Ende hp ontbied u met

mp / dat gp hem de KTribupt Zend die

grhein ſchuldig zßt van agt Jaaren !

ende is zeer grau / dat gpſehern alle

Jaaren niet gefonden en hebt. TPaarom

endfe hem nu / eu ik zal Uwe Pep naa

hennethem. TDoen Pilatuſ deſe WBooz

den verſtond/ die Hemde Seneſchaalzep

he/ wierd hp zeer tooznig en antwooz.de

zem met eenen fellen toede: Äk en ben

iwen Heere niet ſchuldig / mog tk en

eb met hennntette doen: daaron pepnft

1 van hier te konnen / of ihzal u van

zer doen gaaN.

Hoe den Seneſchaal weder na

Romen keerde, endcleyde Veroni

ca methem.

MÄ deze WDoozdem ſchepde de bene

ſchaal van Pilato em dagte We

er ua Gomente keeren/ en mann oozlof

lan Jacob zßnen Baard / ende reps.de

net Beronica tot Acceroen/ en Vandaar

"oerenze te Schepe tot in de Haven

- -

ban Barti/daar den Seneſchaal groote

eere gedaan wierde van de 2Bozgerg van

der &tad. Ende doen 3p daar een wep

nig geruſt hadden regen 3p na Läonnen/

daar 3p 3eer bipdeißk antfangen wierden.

Be Liepſer was 3eer blpde van de Sene

ſchaalg komſte / want hp groot ver

langenbaddºegenbemteſpeeken/ ende

op deſeidetepd dat de Seneſchaal Kwam

hadde de Wiepſer alle 3jn leeren ontbo

den/ om' anderen Baags zynen Loon

Citum deliroon over tegeven / want

hpſe mit der ziekten ntet regeeren en

konde. Ende binnen deſer middeler-tepd

is de Seneſchaal vooz den Wiepſer geha

men / dten Bp 3eer ootmoedeißk groete.

En de Wiepſer vzaagdehem terftönd of

hp net gebenden en hadde dat henn ge

neſen mogtr; Gap de Geneſchaal ant

wooz.de : Leere dankt ende ſooft e

ſum Chziſtum / want ik een Pepſige

Dzoudwegevonden heb/ die eenen TDoek

yeeft daar Jeſus gebenedpde Aanſigt in

gepzent ſtaat / ende dooz Haar Geloove

is 5p geſond gewozdem van de Plazarßen

daar 5pte voozen 3eer krank af was ;

Daarom lieve Leer 2Gid den Almagti

gen Godt / dat PP u gezondhepd verer

neu wil/ende gelooft in bem/ of anders

en meugdp ulunermeer geſond woz

den. Doen antwooz.de den kepſer: fk

geloove wel dat gp waarzegt. Ende

doet mp Chziftuszoo veel eere / dat hp

mp geſondgepd verleene / tk zal #dood zo fellgaenwzeeken/dat noopt dies

gelßk geſien ents / daaromlaat de Dzou

we met de TPoek voozmpkonnen: §eere

antwooz.de de Seneſchaal / mozgen als

alle de Baroenen bp u vergadert Ähet MDirakel aan teien / danzaſ ik de

Bzouwe tot uaten komen / om dat zp

aan Jeſum gelovende wozden dooz Hen

groot Mºirake. Ende dannmoogdpuwen

Soon Citum Piepſer maaken believet u.

JDa deze WBoozden ig den Seneſchaal

in 3jn Merberge gegaan tot de Ä:

zou

Page 7: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

B;ouwe Deronica/haar3eggendealdué:

Dzouwe gp zult de Piepſer mo?gen ſtn /

want hp begeert dat gP W003 Penn

konut / daarom bid onſen Lieben Heere

Jeſum dat hp zhn Matrakel aan hemlaat

geſchien/ op dat hp / ende alle 3tjn Polk

Chzſti UBetaannemen mogen: Deronica

berſtaande deſe UB00zden / bad den ge

3ond-maker Jeſum / in deſer Manieren;

G God Almagtige ! Wild U gewaardt

en u Mirakelte toonen aan deſen Ede

enen Machtigen kepſer Deſpaſiaan /

Denn van 3ßnerziekten geſond maaken

de / op dat hp ende al 3ßn Bolk aan u

rnogen geloven / ende in uwen Daam het

WBaaragtige Chziſten geloabeaannennen.

JNadeſe Gebedenzag Beroutca der Stra

1en waard / ende werd ſinte Clement ſien

de / dte uaoz der Beuren paſſeerde/ ende

3p rtep tot hem aldus : 2Gzoeder Che

nent God 3p met u. Ende doen Stnte

Clement deſe WBoozden Hoozde/ verblßde

bphenn/onn dat 3p vall 0nſen Ilieven ?ee

reſpzak in des Seneſchaalshups, ende

ook on dat 3p henn Ulet zijnen Daam

R0ernde / ende Beroutca Zepde Voogt tot

hem : WBgoeder en voeeſt van mßne

WBoozden niet verwonderd/ wantikhoo

pe dat Chziſtus Bet vermeerdert zai

wozden / ende ik weet wel dat gp mp

niet en kend / 't en 3p dat ik u mijnen

JPaam zegge. Zk ben die Bzouwe die

gezondheid verkreegonder het trupſſe

Chziſti / dooz zßn Peplig ILpden en bloet

vergieten. Ende dit t den Boek die

zfn Gebenedde Moeder Maria mp

gaf / daar zßn Gebenedßde Alanſigt in

gepzent ftond. GEn ik ben hier gekomsn

om den liepſer Deſpaſiaan met den

TDoek van 3ßnder Diekte te geneſen.

Ende ik bidde u dat gp MDozgen met

mp gaan wildomhem het Peplige Chzi

ſten Geloove te Pzediken. Toen ant

wooz.de Sint Clement: Det is de gratie

God dat Wºp hier verzaamt zijn / ende

kzal geerne met u gaan als 't ubelieft/

------- --

nMaar ik bid U dat gp nnp uven Haarn

zeggen wild. Äk heet Beroutca ant

woozde 3p. Ende doe 3p een luttel t'ſa

men geſpzooken hadden / ſchepdenzp

van een tot ' anderen Baags.

Hoe de Seneſchaal ; St. CleIDCIU ende de Vrouwc Vcronica voor

den Keyſer kwamen.

D“ Liepſer en wilde binnen die Tea

gen 3jn Afgoden niet Aanbidden

want bp geen alte grooten geloove meer

in hun DLteden en hadde. Ende des an

derendaags doen alle zijn beeren ende

ÜRovelingen vergaderd Waaken / dede ds

Fiepſer 5Ün Srneſchaal vooz hem ko

men / en Methem käWannen Veronica en

St. Clement / dien3p den TDoek gaf daar

ouſen Lieve Peere gebenedßde Aauſchhn

inne gepzent ſtond. Endoenzp vooz deu

liepſerkWamen / groete 3p henn metgroo

te reverentie ſpzekends tot den Liepſer

alduß: Genadige Leere/ wild ugeweer

dtgen defen Repligen jºante aanhooren/

die een van Clyziſtu Giſcipulen ig : en

ik hoopedat bp u wei geneſenzal/ als bp

zjn ZDermoen gedaanzal hebben. TDoon

dede de tepſer al 3ßn Lieden zwpgen /

om dat 3p alte 3amen 't Sexngen des

Hepligen Bans eint Clement aauhoo

ren zouden. En de Bepltge MBan St.

Clement klon terſtond op eenen hoogen

ſtoel / ende beſtond het WDoozd Godtg

te Pzediken / welk de Piepſer ende aiie

die daar Waaren 3eer geerneh00 den : ers

na den Serrºnoen vielen St. Clement ern

Beronica op hun inpen/ enbaden onſera

Lieven Beer/ dat hp den Piepſer geſond

hepd verleenen wilde / Enna den Gebede

ontdede St. Clement den TPoek 1 en toon

deſe den Stepſer / en dede hem Chziftus

(welker Aalgeſgtedaar in gepzent ſtont )

Alanbidden. Enzoo haaſ algº de Repſer

dat gedaan hadde / 30 werd hp geſond.

Hoc

Page 8: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

Hoe Sinte Clement des ande

ren daegs voor den Keyfer Predik

te, en bad dat hy hem wilde laten

Doopen mer zyn Onderſaten.

Es anderen daegs 'g MB0zgeng

Pzedikte St. Clement wederom

vooz den Piepſer en 3yne CDnderſaten /

die heim zeer minneißk audientte verleen

dem Ende na dat 't Sermoen gedaen

was / zoo zepde Clement tot den tepſer

Deſpaſiaen alduß / Heer / madien dat

u Chziſtus gezont gemaekt heeft / zoo

bidde ik u Vztendeliker/ dat gP U inz

nen Paem laet doopen / Want hp zelve

dat TPoopſel geozdineert yeeft. Den tep

ſer gebood alle zßn onderzaten / datſe

hen lietem VPoopen/ endezepde tot Dero

nica aldu : Deronica täben gzotelſkß

in u gegouden / Vandat gp on münent

kotile zoo zeer gearbepdt hebt. Daerorn

begeert van mp alles dat gp hebben wilt

het 3p Caſteeieu of Steden/ ihzal'tuge

ben/ want gp dat tegen mp Weiberdient

Hebt. Deronica antwG0?de de Btepſer al

dus: Heere tk danke u zeer van 't grene

dat gp unp Pyezenteert. Maertk bid u

dat gp 't Clement geeft / 'tgeene dat gp

nnp geben 30tt / de Uiepſer Waß des tevze

den / ein 3epde den Hepligen man Clement

dat hp bangen begeeren30ude wat hern

beliefde. Ende de heplige unan St. Cle

neut antwooz.de / Deere ik en begeere

Van u anders niet / daR dat gp vaſtende

balſtandig in Chziftus gelove blpvetle

ben. TDoen de topſer Deſpaſiaen deze

Wooz.de hoozden/zepdshp weder tot hem

aldus: Dztent Gods ik wil dat gp een

Dader zßt van alle het Chziftenrijk/ en

'k begeer dat gp alle mßm Landen

d003 / ’t Chziften geloove doet Pzediken/

en dooptſe alle die gedoopt wtilen zßn /

naer tk enzal mp niet laten doopen /

U003 dat ik Chyiſtus dootop defelle Jo

dei gewz0ken zal hebben. Ende gelievet

Gnſen Beere Jeſu Cyziſtus datik we

der intnßm Land keere/zo zal ik mp las

ken doopen metalmtjn Dnderſaten dat

beloove tk bp müner tepſerlijke kroome.

Ende ik 3al kogt na Jeruſalem trekken

0m C)ziſtus doot te wzeken.

Hoc de Keyſer Veſpaſiaen St.Clements Pausmackte, 2.

Gºtsdaer namaekte de kepſer St.

Cleruent Paug van Wäomen welke

dede een kerl fttchten ter eeren van

Ät. ºtmon / ende eenen Autaer op

twee Pºlaren ſlaen / op den welken hu

zeer weerdeißk dede ſtellen het Beeidt

Van Derontca/ ende bp dede ook vonten

nahen on de Lieden daer in te doppen.

Eude Sint Clement doopte Deronica /

ende Dede Meitig ſchoon Sermoeu in de

V09?gengelude Kerke. Ma dat dit alle

duß geozdieert Waß / quam de Sene

ſcyael tot Deſpaſiamus/enzepde aldus:

Reer liepſer ap moogt weibljdeen

vzajhwezen? van datuonzelieve Peere

Jeſus gezont gemaekt heeft / dteg moet

PP gelooft ende gebenedyt wezen in der

esuWighept. Baer mu zat ik u verteilen

van de antwoozde / die mp Pilatus u

p?ovooſt gaf/ doen ik hem den Tribupt

epſcpede Van uwent wegen: 9p zag zeer

grammelyk op nnp / endezepde: dat

HP u geeuen Crbupt ſchuldigen was /

ende beef daer lange in de Stad / hp

zoude mp doen dooden/ maer tk was zo

blpde on dat h uwe gezonthept gevon

den hadde/datik tegen hem niet langer

en ſpzak / maer tk dzepgde hem metu

zeggende dat gphen bederven zaude.

Ende daer was een wjs Ioode neveng

bem/ die tot heruzepde: Datdeheplige

Pzopheet geſpzoen hadde dat Jeruſa

em eer lange Gedeſtrueert zoude woz

den/ 3oo 3eer/ dat den eenen ſteen op den

anderen mieten 3oude blpven itggen /

en Datter 300 groote hongerzfjn zoude

dat de là0eder haer Rinteeten zoude van

groote Honger : Ende doen Pilatus den

B v00?

Page 9: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

booznoemden Soode deze wooden 300

hoo.de zeggenſwert bp zeerººgºº

em ende dede henn net firaffe ºde

jpaen. Daer bp Heer iepſer moget

gp Pilatus deugt bekennen. -

Hoe de Keyſer zyn Heyr verga

derde, endenaby Jeruſalcm toog

AE tepſer was zeer graum van de

hoveerdige woozden I die Plaus

so den Seneſchael geſpzoohen badde /

ende ontbootterſtont alle 3pn Gnderza"

enomma Jeruzalem te trehken / dº

jelkemet joote Digelantie 5eer weltaegemaekt waren ounte ſºpdº- ende

jenºoomen vergaderde bet getal

van dzie hondert dupzent Wäldders / 30.“

der alle d anderen die geen Fälddersen

waren ende de tepſer dede derſtont der

g dupzent Galepen ende Barhºº be“

reſden in demeike hp ende alleine

denzeplden vooz wint/enmerpoofpoet

over de Zee ende quamau binnen vpf

dagen in de haven van Akers endde

WSözgers gaven de Krad op / behauſen

ijfen goed / ende de kepſer ontfugze

in genaden.

Hoe de Keyſer een Kaſteel be

leyde , dat tuſchen Akers ende Je

ruſalem ttond.

Jade doen 't Hepz binnen de Stad

van Akers zominige dagen geruft

hadde / zootsog hp vooz een ſtek tº

Keel genaemt Ätaphat ende bebºoz.

enen wopſen Jode toe / die men Jaffat

de Jaffa naende. Doen de Hodend

gzoote Hepz zagen/ hadde ºben ſº

pgegeven / maer de liepſeren Wiese

untfangen / ende zoo haeſt alſ ben

*t Zepz geſpzept hadde / viel 5oo 3ware

regen / en waepden 300 3eer da.

jemandt dogſte roeren, TBit taſteel

was zoo zeer ſterk / ende wel vooſe

van Wictualie/ want die Heere eenzubtpl

man was ende waß Zoſephspan ri

-

mathlèngeregtigen Heve 7 ende hadde

et taſtel geerne opgegeven / Maer.de

epſer eu wildeß net op neemen.

Hoe de Keyſer 't Kaſteel won,

endc doode al wat daer binnen was,

uytgenomen Jafat cnde Jolcph zyn

Newe.

E tepſer dede "t Biaſteel beſto3

men en Wonnet ma veel ſtrzºden/ zo

dede bp alle de Zoden doodſlaen /. die

daerbinuen waren./uptgenomen Jaffat

de Jaffa / en Äoſeph van Arimathien/

net mog Meer andere / die in een taver

me onder de Aerde geloopen waren / en«

de leefdeu daer wel dzte dagen zouder

eeten of dzinken.

Ende doe ds Ioden zagen / datſe van

hanger fterven moeſten / flaken 3p d'een

den anderen dood/uptgenoouuen Jaffat

en Äoſeph zijn ?eve die zudhßntet doen

en Wutlden : en doen Jaffat de andere

duß dood zag liggen / zepde hp tot Zºo

ſeph; ih was Heere van defeu kiaſteele/

ende meu reekende mp vooz een wijs

Man / daeron Waert gYoute ſchande

dat ik dug catibelßk mijn lßf verlieſen

zoude / daeroin laet on upt den hole

gaen / eer WP ban h0nger ſterben. Da

deſe woozden gingen Jaffat ende Jo

ſeph vielen op haer knpen / ende Jaffat

zepden tot den liepſer aldus : Heere ik

waſ Heere Val dit taſteel / dat gp hier

gedeſtrueert hebt / ende th heb hoozen

zeggen / dat gp na Jeruſalem trekken

wild / om de dood Chziftite wzeken/ de

Welke nßt gz60te bztent was / en deſe

mßn Reve dede henn van der krupce /

ende Iepdehem in een nieuw ſteenen graf/

daeronn iſt zahe dat gp na de Stadt van

Seruſalem witt/ 3o behoef dp onſenraet

wel / wantde Stadt zeerquaette winnen

is/ daeronn lieve Heer Riepſer weeſt on:

genadig / Wp zullen UWe gekrouwelijk

dienenen ten beſten raden. TDen hep

ſer ontfingſe in genaden ende dede

--

Page 10: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

iieden teeeten geben. Ende Kepfer byaeg

de hen lieden doen 3p gegeeten ende ge»

dzonken hadden / of 3p aen Chziſtnm

geloofden / ende antwoozden ja : doen

heeft hpze in 3pnen dienſt genomen/om

Hennteraden alshp des van mode hadde.

Hoe den Keyſer ende Titus zyne

Zoone van den Kaſteele reysden,

ende hoe zy de Stad van Jeruſalem

belyden.

A deſe Geſchiedeniſſe repsden de

kepſer ende Titus 3pne Soone

met deu geheelen Pepg Booz de Stad

van Jeruſalem / ende belepdenze zeer /

ſterkeipk. TDoe begoft te gemarken

dat onſe Lieven Heere op den Palm

dag aldnuß al weenende 3epde : Baert

u kemmelßk wat u geſchieden zal / gp

zoudt weenen / want gp en Weet noch

uurenoch td / dat gp beleegertsuitW04

S. O- i,

- EſSº S. . . <E

- bº-kW-- - Sº -

- M-SF S

- - I YB-S)

- -

-

- -

den / den eenen ſteen 3a op den ande

ren niet blpven. Ende de Doeder zak

baer kiut eeten van gebzek der ſppze.

Ptatus en haddenden Liepſerop dientßd

ntet verwagt / en hieltgzoote Feeſte bin

nen Jeruſalem / tot welke Feeſte Zero

des Sonne Archilaus gekomen wag/ en

was een gYoot Conink van Galileen /

ende mog veel andere Joden die alle ren

Feeſte gekommen waren enzoo haeſtalszp

binnen Jeruſalem quamen / werdet zoo

bpfteren weder / datniemant vanhunal

ke upt de Stadendozfte gaenom nahupg

te repzen. Ende doe Pilatus / ende an

der Joden/ alſo gzoten hepzvooz de Stad

Zagen liggen / bparen 3p verandert ends

beſchaemt. De Coning Archilauß mer

hende dat Pilatus zeer bedzoeft was /

ſpzak tot henn aldus. En weeſt niet ver

vaert / Want hierzfjn veel ſtoute Kidder:

fn deſe Stadt en deſe Stadt iszooſterle

dat menze niet wimmen en mag / en wp na bp de muren / doen 3p mepnden upt

hebben pzovianden genoeg / daeronn ente repzen / dat niemand van hen lieden

weeſt miet vervaert/ maer katen vop ons zo ſout en was dat hp upt der Poozten

gaen waepenen / ende trekken tegen hen hadden dervengaen/maer3p keerde alle

lieden upt. Veſen raed dochte Pilatus weder ter Stad waert in / en ſaoten

goedt / ende wapende hem met akzpnde Poozten wel vaſt toe / ende Pilatus

Bolk. Maer des Repſers Bepz waszoo "g dat eeniegelßkſtenen dz0eg OP ds

2. mU

Page 11: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

/

muren van der Stad 7 om des tepſers

lieden daer mede te wederſtaen / 's Welk

alſo gedaen wert. Doengingen Platus

en de Coning Archtlauß net, dertig

dupzent gewaapende mannen op de mu

xen ende Pilatus hadde eenen Witten

ſtok in zün hand. TBoenvzaegde de iTP

ſer zpnen Seneſchael / weit Pilatuſ

was. TPe Semeſchael antwooz.de / die

den witten ſtok in 5pn hant heeft / dat

Pilatus. TPoenrisp de Hiepſer Beſpa

ſiaeu tot Pilatusaldus: Be Edele lee

re mpn Dader Auguſtuß Cezar gaf U

Jeruſalem te bewaren. Ende machten

uPzovooſt / om das gp zßn Landen

hier omtrent getrouwelijk bewaeren

ende wel regeeren zoud. Baer doen gp

wiſ dat hp doot wag. / en bekent gP

de deugt niet / die hp u gedaen Hadde :

MDant gp nnp noopt 3pn Cribupt ge

3ouden hebt die gphem alle are pleget

rezenden / ende doe ik 'er mynen Sene

- ſchael om zont / woud gp Pem ſchoffie

xen / ends ontboot mp Dat gp Vall Map

niette leenen hielt / ende dat ik Lom

bardpen en Halmangien Wel bewaer.de/

gp zoudt Jeruzalem wel bewaeren :

THaerom wil ik dat gp de Poogten

vooz nnp op doet/ om mpnen wil nieru

te doen / ende net allen den gelteil / die

daer binnen 3pn. Ende Pilatus ant

wooz.de/dat hp herrl beraden 30ude uet

3pnen Baroenen. -

Hoe Pilatus en de Joden raed

hielden in Salomons Tempel.

DÄ ging Pilatus ende de Baroe

nen in Salomons Cempel ſpade/

- ende de Contng Archilaus zepde tot

den Baroenen aldus: En weeſt van den

tepſer niet vervaert / want hier 5ßn al

zo veel goede Äldders in der Stadt alſſer

in "t vierendeel van de WBeexelt 3ßn/-en

de het Waer g00te 30ttermpe 0180p te

geben in des Kepſers handen om 3ßn

Folie met onste döen. Wegen ſpäh- -

- - - -

2 Gazrabaß/ Pilatus/ Seneſchael alduſ

De Coning Archilaus Ä WakT

Hept / Want het Repr en mag utet tan

ger booz de Stad blpven/ endedat bp ge

Dzek Van Water / want 5p geen nader

Waier en Hadden dan het TSupveg-bad/

daerde twee Dteden Kodona en Go

nora ber3onken / ende het is een half

dagVaert Van hier. Daerom radelkt

Uldat gPont3egt Pilatus de Coning

Archlau en d'ander Baroeuenhieden

deſe raet vooz goet ende van weerden

ende Pilatus ging metten anderen op

deuuren / ende riep totten Kepſer ai

dus Reer ºepſer/ keert weder' hupg

ºaert ende bewaertu Tanden/ ikzaide

Stad an Jeruſalem wei bewärentegen

u / ende legen alle mijn vpamden / däer

º. Pfnu Vanpter tekonnen / ergp

ende alle Polk bedzogen wözt. Fe

epfer deſe woozden van Pilatus ver

ſtaende/ antwooz.de aldus; en vermaent

nP Vangeen wech repzen / maer geeft

mp de Stadt op 7 ofík zaiſe metfoºtſie

krPgen/ eer tk van hierſchepden za/Ten

de doen u alle tezannenkwader doof ſter

ven. Shen 3alude Stadnietovergeven/

ſpzah Pilatus / daerom keert weder na

u land/ of tk 3al met udaen'tgenedat

g? met WP doen wilt, Met deſe lietenſe

alle bepd de ſp?ake / ende de Piepſer

ging in 3ſn Leite ende verteiden Titus

zynen Zºne de woozden / die tuſſen P

latus en heln geſchiet waren / van wel

ke woozden Litus zeer blpde was en

zep.de : . Gebenedſſt 3p God Alunagtig

dat de Valſche Verzader geen genade en

begeert. Ende tk bidde uzeer lieve Leer

Bader /_dat gp zünder niet meer gena

digen 35t / daubp Jeſu Chztſto gena

dtg was. Ende met dien dat Titus

enzymen Dader aldus tezamenſpzaken/

qualmendaertwee Palſcenters enzepden

totten kepſer aldus : Genadig Seere /

Wp en Welen Watte doen met uwepeer

den/ ende met den anderen beeſten/ want

3p.

Page 12: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

zp bp navandozſte ſterben/en wpoinbengeen nader water dan's Pupvels

iviere / daer de twee Steden dodoma

ende Genozra verſonken 3pn / 't Weik

een half dagvaert Van hier ig / en daer

onnen mag 't Hepr Atet langer gedue

en. TDeepſer wert ſeer bedzoeft van

deſe tpdinge ende vzaegde den raet van

Jaffät de Jaffa / ende aen Joſeph van

Srijnathien/dewelke Pen 3epdel al

dus: eere gp hebt vee Pſſenen Buf

fes / doet'er een dee villen ende get

bleeſch ſouteu / dan doet devellen rep

nigen en ſchoon maeken / ende doetſe

d'een aen d'auder napen; en da doetſeint dal van Joſappat ſpzepden / en

doet uwen Sonntmiers 't Water Halen

upt des Teupvelsätuiere/ ende doethet

ii't dal gieten op de voozgenoemde vel

ien ende het ſal in der aerde uietmogen

ſinken, want'tdoo develen mieten ſal

mogen: TBit dochte de Liepſer goeden

raerte ztjn 1 ende dede weiten dupſent

Gſſen Koepen ende buffels blen/ ende

het vleeſch zouten/ ende de Wellen repnt

gen ende aen mapen / ende dedenſe in 'e

vooygensende da ſpzepden / ende 3epde

tot affat ende Joſeph / beſo?gt onder

u bepde dat ment water bale / want

ik u daer Iaſt af gebe. Doen Deede

Jaffat ende Joſeph tweedupſent dom

miers berepden / die al den dag water

haelden upi's TDupvels iviere / ende

özachtentinhet dal van Joſaphat totdattet dalalvol was ende’t Water bleef

zo goet als tumenigen Fontepn / want

It onſen Heere ſoo belief.de.

Hoe Pilatus de Koning Archi

laus, endede andere Riddershen ver

wonderden, doen zy't Dalvan Jo

ſaphat vol waterszagen.

EÄ doe Pilatus / de Coning Ar

chilaus 7 en die van Seruſalem het

voozgenoemde Gal vol waters ſagen /

verwonderdezp bundes / ende werden

-

kerkerte verloſſen konnt /

bervaert. Doen beroudet Pilato dat hp

de Stad ntet overgegebeuhadde, Tee

Coniug Archilauß ende 2Bazrabas/ die

hem geraden hadde de Stadt ntet over

te geben / ſpZaken tot henn aldus. bºeer

Pilato waerom verſladp u desſeer al

bleve den Wiepſer nog ſeven jaren vooy de

Stad hp en Magſe onsntstaf winnen /

want 3p veelteſterk is / ende Äacob deſs

woozden Horende / ſepde tot Pilatum /

Deere wp en mogende Stad ntet langer

houden tegen den Kepſer / maer ik ſal

u goeden raet geben wildp nnp gelooven

Wat raet ſoude hetzpn / vgaegde Pila

tus / Leere dat gp de Stad den Piepſer

over geeft eude ik weet wel dat hp on

ſer genadig weſen ſal. TPoe antwooz.de

hem Pilatus ſeggende. Gp zpt verla

ten/ want gponſe UBet verlochent hebt/

daerorn 3pta WP ſchuldig / ende allen

uwen raet altoos te verſmaden / want

waer de Kepſer de Htad magtig / gp

zoud de WBet der Chziftenen aennemen /

dat hebdp wel beweeſen / want gp hem

Deronica de valſche Dzouwe geſonden

hebt/ ende dat ſalikopuwzeken. Ende

Pilatus dede henn terftont vangen / en

in eenen diepe kelder ſetten / die omder

't gzoot Paleps ſtont. TPoen Jacob in

der gevankeniſſe Was / aenriep hp oot

moedelßhen onſen lieben Heere / bidden

de dat hp heru daer Van verloſen wilden.

Ende onlangš na dat hp zßn Gebedge

ſpzoken hadde / ſo0 quann een Engel tot

hem / daer hp in den kerkerlag/ waeraf.

Jacob ſeer vervaert was / nuits der

gzoote klaerhept / die Pp in den donke

ren kerker ſag konnen. En de CEngel

ſpzak tot hem alduß ? Jacob en weeſ.

mtet vervaert/ Wantik een Engel Godgs

ben / die u dooz zßne geboden upt den

Want gp tº

betrouwen in heru geſet hebt / ende hebt

hem met goeder herten aengeroepen /

Doen viel Jacob op 36n knpen / ende

dankte onſe lieveu Heere Jeſum Chzi

253 ſtum

Page 13: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

ſtlin/ ende de Engel ſpzak tot hem an

derwerf/ eudezepde Jacob: 0ntſaet U/

ende verloſt u van deze ketenen. Tacob

antwooz.de : mpnhanden ende voeren

3pm zoo vaſt gebonden / dat ikzeniet

entbinden ez kam. Ende 300 Haeſt als

hp dat geſpzoken hadde / bzakendekete

nen / ende vielen van 5pu Handen ende

boetenter Aerden : TD0e mam Heim dell

Engel bp de hand en lepdehem upt den

herker : endezepde: Bertrekt in des

Hepſers Lepz/ dat niemant van de Jo

den gewaeren werde / daer na ſchepde

den Engel van hem/ ende doen hem des

Piepſers TDienaers in de Cente 3agen /

mepndenzp dattet eenig Derſpteder had

de geweeſt/ ende 3p vingen hem.

Hoe de Seneſchael Jacob zyn

Weerdt kende, end: hem de Keyſcr

te kennen gaf. * ,

A Sap de Seneſchael Jacob ge

vangen zag kamen / wert hp hem

kennende / ende itep kothen ende huſte

um / endezepde totten Kepſer / Feere

et hier mpnen WGeert van Jeruſalem /

die mp ter liefden van u de goede vzou

we Berantca wpšde die ugenezenheeft

doaz de gzatte Gods. De kepſer ver

blpde henn van Zacobus homſte / ende

hp ontfing hem feeftelpk / ende vzaeg

de hoe hp daer quann / ende hoe hp upt

Ä geraekt Waß / Woant hp

adde hoozen zeggen dat hem Pilatus

Ä doen vangeln. TP0en vertelde

acoh den tepſer waerom Pilatus

Ä gewangen hadde. Doen de ktepſer

at verſtaen hadde hieldt hp hem im zp

nen Kaedt met Saffet ende Joſeph / en

geboodt dat men heln alle het Hepr dooz

Teverentig dedg.

Hoc de Keyſer raedhieldmetzy

nen Baroenen ,,en wilde dat Jacob

de Voorprakc docn zoude.

Dzts daer na wilde de tepſer raes.

houden netzpnen Baroeuen ende

dede Citus 3puen Sone vooz hem ko

unen / ende ging unet henn ende mes

Äffat Jaffa / met Joſeph van Ari

mathien en Iacob / ende met nog der

tig Baroeneu / die van 3pnen ſecreetſten

raden waren endezepdo tot hen lieden

aldus: Gp Heeren / tk hebuw htes

vergadert / Op dat gp up raedt geben

zoudt / Wat Wp Unet deze Stadt doen

zullen / eude alder eerſt begeer ik dat

ong Iacob 3egge h6e 't in der Stadt

ſtaet doe 3ePde Iacob aldus : Maßn

Heeren ik Zal U de Waerbept zeggen :

WBeet dat binnen Jeruzalem zeerluttel

victualte ts / ende daer is veei MDolks

binnen / daeroin Mogen zp de Stadt

ntet langer tegen houden ende doeu

gp vooz de Stadt quam / hielden 3p

een Feeſt / dte 3P alle Saer gewoonlhin

houden / tot Welke Feeſte het meeſten

Ä der Äoden quannen; enſint enig 'er

niemant upt ter Ädtad gegaen / Mans

nog Bzouwen/ Maer daer3pn zommige

plaetzen daer 3P Wel upt der Stad vlte

den zouden / daeronn zoudeik raeden

diepe Gzachten te doen graben om de

Stadt/ op dat on ntemanten ontloope

uptter ſtadt 3onder conzent/ dit dochte

den kepzer ende 3pnen Baroenen goe

den raedt te wezen; ende de Piepſer dede

terſtant alle 't Wepzontbieden datze alle

tot hem qnamen die graben kenden :

Ende daer qualmen voel vpf dupzent.

TDoen geboodt den kepſer hen lieden

diepe Gzachten rondton deſtadt ban

Jeruzalem te graben / ende beval Äa

cob / Haffat / en Joſeph / datze den

werk lieden wpzen waerze de Gyachten

gzaven zouden / ende doenzepden 3p

totten kepſer: Heer kepſer de Werk

lieden moeten Bolk hebben dieze be

ſchernen voo? die van de Stad al 3p

werken / ende de biepſer gaf hen lieden

terſtont dertig dupzent "ºbºg:Uſer

Page 14: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

ſchilden / dieſe bewaerden vooz t Ge

ſchut van der Stadt.

Hoe Pilatus cn dic van binnen

haer verwonderden , om des wille

dat zy de Grachten zagen maken.

Zlatus de Coning Archilang / en

P de die van binnen / ſiende datſe zoo

ſterkelßk belegert waren / dat men de

Stad begroef / Werdenſe zeer bedzukt.

Gnde de Coning -Archilaus zepde tot

Pilatus / 't waer beter dat mein Joze

phum raedt Waegde / Want bp eenzeer

wßß Capitepu is / ende Pilatus dede

gem terſtont Vooz Henkonnen/ endezep

de tot “ozephuß aldu: Wat raet geeft

gp onste doen tegen den liepſer/ dteons

belegert heeft ? Ende Sozephus ant

wooz.de : Deere / Wp en konnen daer

niet beel tegen d0en / maer ik zoude

u raden / dat Wºp on mo?gen alle teza

men wapenden/en dat Wp gingen tegen

hen iie0en ten gpgange der Sonnen

Wamt 3p het ſchün der Sonnen regt in

hun oogen hebben / en werden daer af

verblint / dan mogen wpſe lichteißh

berflaen / ende verdºpven van onſe

Stadt. TDeſe raed dachte Pilatus eude

den Coming Archlaugaetende pzofij

teljk tezhn / en geboden 's Avonds

dat alle Mannen / s anderen daegi al

Gewapent vooz Salomons Cempel

quanen vooz den Sonnen opgank/ om

legen die ban buptents Degten/ 't weik

alzoo gedaen Werdt. TDeß anderen

Daegs 's Boygens waren alle de Fild

Ders/ ende het ander gemepume bolk ver

gadert boo? Salomong STempel / ende

waren 3eer wel gewapentom te Beg

ten : 't Getal van dien wag 2oooo

äidder/ ende 69ooº Archier. Pila

tus geboad een tegelijken Arehter on

der 3}nen Capitepnte gaen. Ende de

Coming Archilausende Pilatus ge

eP.deN de AOOQo Witdder. Ende dger- -

ua gingen 3p in eene ſchoone ozdinantie

up der Stadt / 't welk een van de

Kepſers WPachters gewaar wertend

reed terfont in de Tenten / ende vond

alle dat Bolk ſlapende / want de Sonne

noch net op en was: Boen liephp to

den liepſer endezep.de Beer upt de

Stadt kamen veel Hidders en Arcierº0m u te bebechten.

Hoc de Keyſer zyn Volk dede

Wapenen »ende van der Stryd die

daei zeer wreedelyk geviel.

D“ kepſer dede zön Soon Titum /

Haffat / Joſeph ende Jacob tot

benomen / ende beval benieden dat

3P.'t Repº terſtont deden wapenenende

alſoo. gewapent tot henn dedekonnen/

ºh alſo geſchiede. Tee Widdersen

Archierdithoorende / verbipden hen

de/ ende wapende henzeer meerſtelijk

ende gingen terſtont to de Piepſer / "die

ot beneden ſpzak aldus: tºp zulien

ot ſºrpdt hebben tegen die van Ie

ruſalem / daerom ſtelt u im ozdinante /

t weh sº erfont deden / ende doen zu

gere waren ging de Kepſer vooz | en

de alſº gingen 3p na Pilatus ep/

ende quanUenaen op onntrent Tertie tßd/

eerfe negal uptter Stad waren. Ende

die Batalien vergaderden terſtont on

deren / ende ſloegen zeer vzeeſeißkop

malander / dooz ſaende harnaſchende

ſchilden / bekende die gavierende

Nºeerden/ aſoo datter van Pilatus lie

den doot bleben 3ooo 3onder der id

der ende Archiers. Ende de ktepſer

verloor 8öo Waer die van Jeruſalem

hadden demeeſte ſchade j anſe

liebe Leere dezpne altpd wel beſchermt.

Ende deſe Batalien duurde “j

Koen toe 3onderophouden

Hoe de Batalien van een ſcheyden, ende van den tweedenende ders.

den Strydt. - -

Dgen

Page 15: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

L -

DÄ 3p aldus wzeedelijken onder

linge gevogten hadden / ſchepden

depde Batalien van een. En doenzp eeu

kuttel geruft hadden / vergaderden 3p

weder als te voren / vegtende ſeer ange

nadeljken: alg doe van Ptlatus lieden

verſagen wierden ende doot bleven/ dzte

dupſent / en van des Kepſers volk on

trent acht hondert. En deſe ſtrßd bleef

Duerende tot dat de Sonne onder was.

Ende onſe lieben Beere dede op dienttjd

eeu ſchoon mirakel. WPant doe bepde de

hepr-legers van een nuepndete ſchepden/

mits de donkerhept deſ nachts dooz

den ondergank der Sonnen / ſo ſtont de

Sonne wederom terftont op Upt den

CDrienten alſ oftſe eerſte opgeftaen hadde

in den mozgenſtondt / ſoo dat tuſſchen

den ondergank en opgank der Sonnen

geenen nachten was. De Piepſer ende

Zßu Lieden dit ſchoon mirakei ſiende /

verblpden hen des en keerden terſtomt

weder na de Watalien der Toden. TDeſe

Batalie duerde totter noei / en daer bleef

van Pilatus volk dupſendt een-jon

dert en vßftig. Ende van des Etepſers

volk twee hondert en-bhftig / en bepde

de partßen waren ſoo verhit in 't vech

- -

ten / dat 3p terſtont weder verheven/en

ſtreden ſeer vzonnelßk tegen malkander

tot dat de Sonne ondergink. En daer

bleben van de Hoden verſagen dupfent

twee hondert en vßftig. Doen man

Pilatus en zijn Hepz de vlucht / en de

Läomepnen volgdenſe tot aen de Poogts

van der Stadt. En daer werden de So

denſeer geturbeert / want op de muerrn

ſtont een MDan / die met upder ſtemmt

riep: komt Deſpaſiaen / konnt binnen

Jeruſalem / ende 3p mepnden dattet de

Hepligen Pzopheet geweeſt hadde.

Hoe Pilatus, ende de Koning

Archilaus , van hunnen verliefen

leer bedroeft waren.

DÄ Pilatus enden Coning Ar

chilaus binnen Jeruſalem qua

men / warenſeſeer bedzoeft van hunnen

verlieſe. Ende Mäonnepnen reden in hun

Cente ende ſtelden hen te ruften/ Want

zp vermoept waren van den gloten ar

bepd / die zp in den ſtrpdgedaenhadden/

en 3p hadden ookgzootenhonger / Want

3p in twee dagen niet gegeten ein hadden.

Pilatus en wilde naer diendach nie

meer upt der Stad gaen / VAU es",

Page 16: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

ruſalem niet meeruptenhºamen beºa

jÄaffat/ Jacoben ºſºpdººgºÄdjvoimaaken / 't welk 3P terſtand

deden alſoo dat'er niemandupt de &dtad

gaan uog konnenen ºg 13Äs

epſers conſent. Ende GagtenÄren

3o Boeten diepel e. D0eten bzeed.

Ende doen dte van Jeruſalem 3agen /

dat'er niemandupt de Stad gaanen nog“

dan alleen bp des kepſer conſen/

werdenſe zeer dzoevig en riepen tot Pi

atus aidus: Feere gp Waard 3eerº

ißk beraden/ dat gp den bzepſer de Stad

net over engaaft / Want WP ben nu

jet joliedenen mogen. Endoen IP

Ätus dit geroep hooz.de/ºerd Pºg

j bedjoeft 7 enzepde tot den kantig

Ärchtlaus entgt den Faden wºaar Ju

envjmetde Doodenbipºndeo.de

jnepnen af geſagen hebben. Ende

zpantwoozden: Leere, ºººººº

groot Szafnasken ende werpenſe Daar

in want hievenſe bp der Stadllggen /

wp zouden ſterven van den ſtank : doen

beval 't Pilatus te doe.

Hje veel binnen Jeruſalem van

rootenhonger ſtorven» endc vande

rouwe, die haar Kindat van groo

ten honger, van het welkezy Pilatus

een vierendeel gafom te ceten.

En luttel tepd hier na was binnen

E Jeruſalem zogrooten Pierenpºvan

Zºpßſe dat een Appelvºo3evenºpa

jerkogt werd/ende Lieden aten alle

de Beeſten dieſe gekrpgen konden Loll

den tatten / Kotten ende Kaupſen/ ja

datmog meer is / 3paten Menſchen

dzek/ endedaar was groot gewten/ ende

geroep in de Sètad van gebzeken / want

daar veel Lieden van honger ſtozben/ ja

alle Dagen welhanderdeu3eftig teumtn

ſten / ende men weryſe in groote Gzag

ten bupten der Stab / Pilatus dit

merkende / dede HP TOepen dat een

pgelßh de Fººpjſe d' een den anderen na

me die kondeu / "t welk zp deden / wand

deu Bader natme den Witnde / 't Find deun

iPader Ofte de Roeder / zolange alſſer

Spßſe in de Stad was. Ende doen de

Spjſe al gegeeten Was / ſtoyvenſe mes

groote hopen V8N1 hanger. Binnen de

Stad van Jeruſalern woande op die tyds

een UBeduwe / die eenen jonge Soone

hadde/ ende3pethadde geen Spüſe/ alſo

datſezeerflaauWWaß/ sude bpkanß dood

Van gro0ten H0Uger / 30 lam 3p gaax

kind ende Bierendeeldet / ende bzted het

een Bterendeel aan eeu Spit/ onn alſo te

seten. Pilatus ende den ioning Archi

lauß gingen op den 3elben TPagal kou

tende b00zbp der Vo0znoemder Dzou

wen Äupg. Ende Pilatuſ werd den -

reuk rupkeude / -ende zepde tot zßne

TDienaars : Gaat ende beſiet waar luen

deſen reuk bzaad / want lk hebbe luſt

te eeten: De tnegten gingen Voo; der

vooznoender WGeduwen Pupg / ende

klopte vooz de TPeure / ende men dede

terſtoud open / TPe Dienaarg traden in

hup§ende groeken de Bouwe endezep

den tothaaralduß: JMßn leeren Pilatuſ

ontbledu/ dat gp heum van uwen trooſt

zendet / die gp Gebzaden hebt. Ende de

Dzouwe antwo0zde: Dat wil ik geerne

dgen / ende zp gaf de liriegten het eene

quartier van Haaren btinde. Ende doe de

Knegten 't tindzogevierendeeldzagen /

wierden 3p 30 vervaard ende verſchztkt /

datſe bpkang in onluagt Vielen / elide

riepen met vervaarder Herten tot Pila

eu / ende doen Pilatus hun alduſ

hooz.de r0epen/ vzaagde hp hen Lieden:

Woe komdp zo vervaard / en bzengdº

nnp geenen trooſt ? Peere ſpzaken 3P º

Wezouwe heeft paar kindgevierendeel

ende zendet u een Dierendeel / om dt

gp 't na uwen wille zoud doen bzadel

TBoen Pilatus dat zag / wierd hp Gökt

zeer vervaard/ ende ging in 3hn Palepº

van grooten dzukte bedde leggen / eude

N nº in dzte TDagen miet op. H

OH

Page 17: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

Hoe Pilatus al miſtrooſtig op

ſtond, ende hield mct Archiiaus de

Koning - ende met zijne Baroencn

raad, cnde hoc zy dcn Keyzerſpraa

ken,vanhuningenadcaan teacemen,

ende hoe den Koning Archilaushcm

zelven ombragt.

EDemu Pilatus dzie Dagen tebedde

D gelegen hadde/ftoud bp op als mis

rooſtig/ ende ging in Salomon KLern

pel me Archiiaus den laning / eude

Fedeal zßu Baroenen to hen konnen

endezepde tot heu-lieden: MDºn Peeren/

ken weet geenen raad tegen den liepſer

die ons geheel verderft ende verhongert /

ende in de Stadig een gr00 0Ugevalge

ſchied/ wanteen Moeder heefthaar kind

gegeeten van grooten Holger / daarom

Fouds ik raden dat wp de Städover ga

ven / ende wil hp mp dooden / dak mag

hp doen/ wantik heb liever dat ik ſter

be, danallshet Bolk van Donger beder

ve/ wanthier alle TDagenwel Bzie-hon

derd Liedsºn vall honger ſterben.

TDoen ging Pilatus en deu ioning

Archiiau / en oco äldderguet Henn

ende wilde tegen Ben Liepſer Deſpaſtaat

ſpzeeken. Den Kepfer en Citus zünen

Eaone kwannen net ooc äldderß te

gen Pilatus fpzeeken. Eude Pilatus

ſp?akaldus tot Defpaſaan den ägonn

ſcßen kiepſer: Leere ik bid U. dat gp

mp ende nuijn Bolk in genaden antfan

get/dget met de Fatad uwen UBille. De

Teepfer zepde: SIk wilde biad ende alle

"; Boltot mßnen wil hebben 30nder

maud in genaden tº outfangen. Coen

pde den toning Archtaus tot, den

, epſer alduß : Ik ben toning ero

... Loone die zoning van Gafleen

wag/ ende doen hp ſtlerf/ werde ik ko

ming gekroond van den zelve lande. Ik

bidde u mp in genade te srtſaal / Walt

Naßn Bader nogik noopt mißdaanen

Pebben / - uog wp engaven ook noopt

Ende Tijn Dader ende deuwe waren

grogte Dzteilden. KToenzepde endevzaag

de de äePfar aldus : Sßt gp Päontng

iSexodus Doone / dte Bier-dupzend

dzte-Honderd-ende-t'5eſtig. Pinderkung

dede dooden / zondersendge ontfermher

tighed ? 303altkuweg ontfermen/ geiſh

u Dader de Mitnberkens ontfermde/ doen

hp3e met grooten nßd dooden dede /

Want gP Uwe Baders boošhepd be

kopen 3ult/ ſpaard mp Chztſtus van der

dood. TDe Koning Archtlauß werd van

deſe Boozden met toornontſeeken/ ende

trad van 5ßn Paard/ antwapende bem/

trak 3ijn Eweerd uptdeſchepde/enzepde

tot de Piepſer aidug: GBp nog geeu van

uWe ätddersen zal hun beroennen vau

mßner dood / mog 3jn Dweerd in myu

bloed verwen. JDa deze UBoozdeuzettehp

deu Punt Val 36nen Zweerde tegen 3hn

herte/ en den gegte tegen d'Aarde/ende

doozftak Pem 3elveu / ende viel over de

Muuren in de Gzagte dood.

Hoe Pilatus die van Jeruſalem de

antwoorden van den Keyzer zeyde,

ende hen radc hun ſchat te eeten.

DÄ ilatus em die van Äerufa

lem dat ſtuk van den Honing za

get / Wäären 3p 3ker dzoeve / einkter

den weder in de Stad / ende verteiden

de Boger de antwooz.de die zp Tieden

van die van bupten gehad hadden/ ende

hoe den toniug Archtlau heum zelben

dood geſtohlen hadde. TDoen de Bozgers

dat hoozdet / verſcheurden 3phun iſed

rel van den Lßve en trokken't Wapzupt

baren Doofde eide3pkretenzo vervaar

ßk / dat menſe tot in dr kepfers Bºepz

hoo.de: ' Ander-daagsdede Pfſatugal

't Bolk voo Hem komen / en zepde tot

hen-ieden aldus : Gp Peeren / gp ztee

wel dat wp de Stad niet langer Haudens

nogen / want wp geen ſpizfe en hebben

en zouden ſterben van grooten honger:

Red On Chziſtuß ter dood te bzeUgen.

Baarom Weet tk geen beteren raad

DAFR

Page 18: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

dan dat wp alle tezanzet on Soud/ztl

beren Geſteenken/in Metaaten WDoztterg

wel ſtoten mogenen Eeten'tonu hetleven

te houden alſo lange als wp mogen / en

oo on dat de Repſorte minp?ofijtsban

der Stad hebbe / als bpſe gewonnen

heeft. Deſen raad dogtehen-liedengoed/

en een pgelpk ging tº ºupwaard/en

ſtanipte zjn Goud/ 3ilber ende koſtelhke

Geſternten/ ende deden 't geißk Pilatus

ben-lieden geraden Hadde. Ende leefden

alſo 1.2 TDagen / datſe nieten aten dan

Goud/zilver eu Gefteenten. Endedie veel

Schats hadden/ deelden den geenendies

luttel hadden. TDoen nu die van Jeruſa

lem hum Goud ende Ziiver gegeeten had

den gelijk gp gehogzd hebt : 30 gingen

zp tot Pſlatus endezepden aldus: Heere

vop hröbenalonſe &chatgegeeten gelßk

Wp ong geraaden hebt / Wat zullen wp

neer doen; TPoenzepde Pilatuß totyem

MLiedenal WBeenende : Gp Peeren / gp

gebt mp Gouverneur en Liegent van u

en van der Stad genlaakt / Inaar tk en

kan uniet langer regeeren. Daarom bid

ke fk u alte zannen/ hebbe ik u tet miß

daan ofte nnislepd/dat gp Mphetberge

ben wild. TPoen die van Jeruſalem Pl

atus zo deerßk om Bergiffeniſſe hooz

den bidden/ wierdenſe alte zäamen UBee

mende / ende riepeR met lupder ſtemmen

tothem aldus: Deerelaatongte Jaamen

ong betrouwen in de Goden ſtellen / en

geven de Stad ende onszelven den tep

fer over / want het is beter dat ong de

äomepnen verſlaan / ende dooden / dan

wp van Bonger ſterben. Ende bp a

vomtuurenzal hp onſer getadig weſen.

Hoe die van Jeruſalem Titum

omgenadebaden, ende vandes Key

zers woorden.

A. dgſe WDooden gingen Pilatus

en die van Jeruſalem bupten der

Stad/ binnen de Ezagten die de Fionnep

neu daar gemaakt Hadden. Ende Pi

latus ſpzak aldu tot Citus / die ober

de anderzepde van de Szagten metztjne

Kidders was : Heer kepſer / wp bid

den u ootmaedeljken / dat gp oug in

uWer genaden ontfangen wild. STitung

ontbood de WBoozden zßner Bader De

ſpaſiaan mettwee Adders. Ende zohaaſt

als de Liepfer defe tjdinge hooz.de / dede

hp al 3ßn Bolk UBapenen / ende reedº

Metten gebeeien Bepz na de Szagten

daar KLttuß Gnde Pilatus met die van

Jeruſalem zijnder verwagten / den eens

aber de eenzde van der Gzagten/ ende

de ander over de andere zepde: EndeSTi

tus zepde ztjnen Bader: Heer Bader hier

t Pilatus die u Jeruſalem over geben

Wil / indien gp 3tjng / ende zijn Gilber

Zaken genadig Woeſen Wild. TB0en ant

wooz.de de Kepſer zijnen Loon Citig

methooger ſtemmen dat het Pilatuſ

Hoogde / 't is nu te laat gebeden/ ik en

zal züns niet meer ontfermendau hp

ober Zeſus ontforruhertig waſ / die

bp ter Dood verweeg / wiens TDoodik

over bem / ende over alle zijn Dolk wzee

ken 3al. Pilatus en die van Jeruſalem

waren van der antwooz.de zeer dzoeve /

ende riepen met deſperater hertentotten

tepſer aldus / Heere neerut de Stad

met alle de Lieden die daar in zün/

en Doet "er uwen WBille mede.

Hoe de Romeynen de Stad van

Jeruſalcm in naamen, en vingen alle

dc Lieden. *

Gen dede de kepſer de Gzagten

vullen / en zand Citum / Jaffat

en Zacob / met 15.ooo Pätdderſ in de

Stad/ ende zo haaſ als 5p binnen waren

floten 3p de Poozten welvafttoe/datter

uiernand upt loopen en zeude. Daar na

bingen 3p alle Äoden en de Jodinnen/

ende bondenſe aan een wel vaſt / ende

bandenſe bp getal GTwee-on-tzeventig

dupſenden Se-honderd Wangen 19zou

Wen / ende doeuſe wel vaſt gebonden

C2 WKagº

Page 19: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

waaren dedenſe de Poozten open . . ende

jden epſer met den Lieden binnen

onnen / die rondom de Stad gewºghadden dat'er niemand upten ep. En

doenzy binnen waaren redenſe ººo? Äda

ſomons STempel 1 ende dankte ºſen

Sieven Heere van hunder Bºtoren.

FÄrnaruſiede 3p zommige Daagen

ende dedenhem zelvente gemak.

Höe de Jooden verkogt werden,

ende hoe de Romeynen Goudin hun

Lichaam zogten, ende de StadJeru

ſalem geheeſ verdeſtruccrd werd.

Hade doen de biepſer 3ag dat Dp 300

E veel Joden gewangen hield / ende

dat bp daärzhmen WPille mede doen nog

tej zözepdeyptot zßn Baroenen: Mºhn

seerennadenſaal dät on yºſuºcº

orie verleend heeft/ zo willk 5Ün TDood

op de Soden voyeeken / ende verkopenſe

Töertigon eenen Penning / gelük 3P

eſusoaoz de TPertig Penningen kogen.

# de tepſer ozdineerdsterſtond DPf

tien äldders dieſe verkegten. Ende hp

dede alle de Stad dooz roepel / dat alle

aan die Joden koopen wilde/datſe tot

je ÄidderFºkwannen / die den liepſer

daar tae geſet hadde / ende msn 30uder

Dertig om eenen Penning geben / orn

zjmen wille daar niedete doen. Ende zo

Äaſt als dit upt geroepen wa/Kvam

Haareen Kidder vooz den kiepſer / ende

zepde dat hp een kudde. Joden hedben

Folde / en men gaffer hem terſtand 3o

ann een Penning. De äldder lepdeſe

inzfjn zerberg / ende daar ſtah hp'ereen

dwärsöoozzßnen Pupd/dat HP dood ter

PLarden viel. Ende doen de äldder 3ßn

Lvueerd upt der Soden bupk trok / en

liep 'er niet een dzuppe Bloed upt zßn

3Lighaan / maar daar liep DZilver ende

Goud upt. De Fidderditztende verwan

derdehem ende greep terſtand eenen ander

“Jode heln zeggende aldus : ik voil dat

ap nnp zeggen zukt wat dit bedied / dat

- -

deſe Jodebloed uptſozte/gelpkof’t Sil

ber en Goud Waare. Peerantwgozde de

Äode / geltebet U NUpnš genadigte we

zen / ik 3al u de Waarhepd zeggen: Ih

beloobe U zepde de Fäidder / dat gp mtes

ſterven en 3Ult/ 3egget mp de waarhepd.

Pilatus dedeons onſen Schatteten om

dat de liepſer ende 3ßm Nteden niet Bäpk

5ßnen30uden / al hadden 3p de Stad ge

wonnen / ende Wop en hadden in Cwee

en-twintig TPagen anders ntet gegeeien

dan Zilver en Goud. TDoen de äldderg

deſe WBoozdem gehoozd hadde / geboodhp

zßnen tnegten / datſede andere Äoden

't h00ft af ſlaan 30uden. Ende daar na

dede HP Pun-lieden den bupk opſnpden /

eude't Gouden Silver daar upt-trekken/

en dede de Blighanen op der ſtraten wer

pen. En deen de ander Lionuepnen dat

wiſten / Wilde een pgelph TPertig kopen

om zönen Wille daar nede te doen. Pt

latu gaf die Wall Seruſalem kwannen

raad / doen bp heti-lieden riedhun CBoud

ende Silver te eeten / want daar werden

t' Zevettig-dupſend-vier-honderd ende

bpftig gedood / ende den Gupk op ge

ſneden / on 't Goud en Zilver daarupt

te trekken. Ende als de Kepſer zag dat

de Ioden bpna alle verkogt waaren /

vzaagdebp de Wäldders hoe veel datzper

nogpadden; ?p antwoozden/ wp heb

ben 'er mog negenwerf TDertig. TBoen

verbood hp den Wäldders dat zy die niet

en Berk2gten / Wlant hpſe houden wilde.

Als nu de Hoden aldus Gedeſrueerden

de gedood waren / zo dede den Piepſer

zun Lighaam in de Beſten van die Stad

werpen / ende de MBuuren van der Stad

op hun/30 dat den eenen Steenop den an

deren niet en bleef / hp dede ook alle de

Lupzen af bzteken die binnen Jeruſa

lem ſtouden uptgenomen Shalomon

Cempel / ende den Cooren Sion.

TDoe was vervuld 't WBoozd dat onze

Diebe Heer op den Palmdag met WDee

Rende GDogen ſpzak. Enna dat#L

Page 20: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

Deſtructie aldus gedaan was / gelijk

gp gehoozd hebt zolepden Jaffat-ĺ

Äph “ende Jacob 1 den Wiepſer Cusreten MGaroeuen op den Berg daar

Jeſus gekrupſt was / ende boºtºot

Flie Plaatſendaar hp gepaſſeerd hadde.

Hoé de Romeynen uyt Jeruſalem

ſcheyden, ende hoc de Keyſer dric

werf Dertig Joden mct Schepen in

de Zee dede voercn.

At aldus gedaan zjnde / wilde de

tepſerna ſäomen repſen/ ende Pi

iatus metten anderen Jaden diedaarge

Hleven waaren wel daſthouden 30 dede

menze tot Akers lepden embe boenze

ot Älters waaren/dede den hepſer die

Schepengereedmaaken/ennelli Schip

dede hp dzie-werf TPertig Hoden zetten

jdereenige Spöze endedeze met andere Schepen in de Zeelepden ende daar

ieten zpſe varen daar 't Godt beliefde,

HAaaronze lieve Leere en lietſe daarnlet

verdzinken / want hp wilde datſe in der

WOaareld bleven ter Gedagteniſſe van 3fn

Tpden. Het een Schip Lande in Herº

bönen het anderte Bourdeaux / euhet

derde in Engeland. Ende ma deſedin

gen dede de Piepſer zijn Schepen berepº

Fen/ endevaozzien van Spijze en TPZank/

ew van al dat hem beh0efds /_en daar

ging hp t' Schepe Unet 3ſne PLieden en

zepſden ſo nterſtelßkdatſete Landen arri

beerden inde Havente Barletten / daar

de Piepſervanzhn Liedenſeereerißkont

fangen werden van de Bozgers / ende

ban daar repsden 3p na Honnen.

Hoe de Paus St. Clement de

Keyſer Veſpaſiaante Romeneerlykin

haalde, endedehem met Titum, Jaf

fat, Joſeph , Jacob en meer andere

Ridders Öoopen, ende Afgoden van

Romen af werpen.

EÄ doen de deplige Ban St. Cle

ment verhooz.de dat de Riepſer Be

ſpaſiaan bp der Stad wag/ ging hp Hem

tegemoete met'er Geeſtelßkhepd de Liep

ſer ſende hem met der Pzoceßſien kouern

trad bp van den Paarde / omhesden en

huſten zeer vziendelijk / deß gelüken dede

ook de jonge Kepſer Citus. En binnen

Tonnen werden gro0te Feeften gehou-

den / on den Liepſer en zßn Bolk die

Chziſtus dood gewzoken hadden. Baar

na ging den Paustotten Piepſer/ enzep

dehemaldus: Peere / madiendat U Chzi

flug tegen uwe Bpande Bictorieverleend

heeft/ 3o bid iku/dat gp uwe Geloften

nwpten wild / want beloften iß ſchuld. De

Mitepſer vzaag.de / wat heb ik u belooft !

Heere zepde Sinte Clement / dat gp u

zoud doen TDopen. Doenzepdede kepſer

dat boil ik geerne doen ter eeren Ch?lſti

als "tu belieft. Bet deſe UBoozden ſchepde

St. Clement van den Piepſer/ dankende

onſe Lieven Heere / en berepde de Bon

te / en gebenedßbeſe / en op den derden

Dag daarma Gooptehp den tepſerzon

der zjner Jºaari te Veranderen. GPaar

na TDoopte hp KCitum den tepſers Lone /

Gap de Seneſchaal / Joſeph ban Ari

mathien/ acob eu Jaffat met Aile den

anderen Kidder en Baroenen. Ende

daen "tgemepn Bolk ſag dat alle de Peeren

en Edelieden hun lieten TPoopen / rie

pen 3p tot St. Clement: Heplige Bader

TDoopt ong ook: en leerd on de UBet der

Chziſtenen. En doen St. Clement ſag

dat alle het Volk Gedoopt wilde weſen/

wag hp ſeer blßde / ende dede de Bonte

weder vullen / ende Gebensdßdeſe/ ende

ſepde tot hen-lieden aldug : Gp Beeren

gaat alhier in den JPaame des Baderg/

de Laom/ en de Bºepligen Geeſtg/en

gp ſult alle gedoopt weſen1 dat dedenzp

al-te-maalſeer geerne / ſo dat binnen

Kamen niemanden bleef ofhp werd Ge

doopt. En de Kepſer dede alle de Afgo

den bzeken. TPaar ma gaf hp zijne Ber

togen/ Gzaben / Widders ende hetander

gemepn Volk / dat methem te Jeruſa

C3 len?

Page 21: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

icY geweef hadde oozloft hupgte rep

zen. Ende doenſeinhun Landenkwannen

sedenſe al hun Gnderdaanen Boopen.

Hoe de Keyzer de Senatoris van

Romen dede vergaderen, om Pilatus

ter dcodte verwyzen, ende van de

Zententie die zy over hem gaven.

SÄ TPagen daar na gingen de

ÄD Piepſer en Citus de Pau verma

ntngehoeren en doen 3p devermaninge

ende den dienſt Godt geho0zd hadden/

nimgenſe cp 't Paleis / en de Piepſer ont

hood de Senatooz tot hem. Eude doen

zp gekannen waaren/ gebood hp hen-lte

en dat 3p Pilatus Sufficeeren zoudenna

sßn verdienſten. Boen gingen de Hena

tooys hen-lieden daar op beraden. Ende

alſſe lange vaßle zonderlingenläaadgehou

den Hadden kwaruenſe weder totten liep

ſer endezepden alduſ: Beere wp kennen

dat Pilatus wel een Beede Dood ver

diend heeft maar u Leere Bader Augu

ſtus Cezar Sufficeerde zo wie tegende

äepſer misdede/ moeſtetn de &tad van

3Bienen gejuſticeerd wozdenten waar een

ingeſeten Bozger van der Stad van Wäo

men/en Pilatus isvanbupten / daarom

tnoethpte Bienen gejuſtieerd wozden/ erl

de datin der nlauteren hier na bolgende /

te weeten/ dat de Jugevan Bienen eenen

plaar zal doen maaken/ dzie Bademen

ooge / ende op den Pplaar eenpzeren

Saarde/ en binden Pilatus al naaktaan

de Goede / eu beſtrßken heru met Honig

en ſunout en dat nen bobenzfn Roofd

ſchºpve aldus : Teit is Pilatus die Se

fus ter Dood verwees zonder verdiene

ſten ſende die zßnen geregten Heer den

tepfer lochende 7 en dat menhem met

ten Aanzigtter Sonne waardsſtelde/ende

als hp daar van Certie-tßdtotter/Be

per-tñd geſtaanheeft zal nuenhemdeen

Goz-afſnßden ende daar na weder in de

erahms zetten/en henn welte Eeten

ente TBzinken geven/ op dathp de Pßne

22 Baagen verdzaagen mag gelhk hp /

ende die van Jeruſalem 22 TBagen van

hunnen ſchat leefden/ endatmen d'Goz

aan den Pplaathauge. Des anderdaage

za hp weder opden Pplaargeſetwozden

gelijk als b00zen / ais hP welgegeetenen

gedzanken Heeft/ danza menhsrud' an

der Go? af ſujden / enhangenſe bp een.

CBp den dsrdendazal men hewn de eene

Iºand ofhouwen. Desvierden Daagszal

men hemde andere Handafhouwen Op

den vßfden Dagzalmen hern eenen Wilern

Pleeſch uptzfnen pbeſnßden van den

Halſe totten billen. Den zeden TPagzal

nen hern mog eenen Fifen uptſnijden als

voozen. Den zevenſten Dagzalmenhem

eenen ſätem uptſnijden rondom zynen

hals den achten ºagzannenhemeenen ſätenu uptſnßden agter / en vooz on

zßn Raiddelgaande. TDen megenſten TPag

zal men henn den Lool van zßnen eenen

Doetſnßden. Den ttenden Tag zalmen

hem 3ßn eene Ädchouder bzeken. TPenelf

ſten TDagd'ander Schouder. Deutwaalf

ſtem Dag zal nen Henn den anderen Zoo

van 3ünen Poet ſnßdeu. Den dereienden

Dagzai menhemden eenen AkWM afhau

wen. Den veerttenden TPagzalmen hend

den Baart af trekken. TDen vßftienden

Dag zai menhem den eenen Poetafhou

wen. TBezeſtiende TDagzalmenhern den

anderen Doet af houwen. TDezeventken

de Teag zal men hem teene Been bee

ken. TDen agtienden TDag zal men herI

*t ander Seen byeeken. TDe negentiende

Dagzal men hemde Conge upt trekken.

TPentwintigſten TDagzai nen hem alle

zün Meden bzeken. Den ern-en-twintig

ſen TPagzainenherm Gnthoofden / ende

vergaderen alle de Fetukken / eneggenſe

op den Pplaar. Den twee-en-wintig

ſtem TPagzal nen de Zºtukken Derban

denen werpen de Aſſche in den Kone.

Hoe

Page 22: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

d

Hoe den Keyzer Pilatus metten

Ridderste Vienenvoeren, cn die van

Vienen den Pylaar hceten maaken.

ºde doen de Hepſer dit Gozdee aº

E Pilatus hoozde geben / ſchzeef HP

erſönd een bzief aan de Meeren van 1Ble

jhoe zp Pilatus Juſticeeren zauden

engaf den 5zief de Hidders/ die Pilatus

ende den Bzief tot Bieneu in der Juſ“

cieren ºanden voerden., De Beeren ºn

fingende Kidders zeer blpdelßh ende 3P

ofſteerden den Bzief die den Wiepſer g

zanden hadde / ende doe 3P des Fiepſers

Zszief geleſenhadden dedeze Pº iu

eeniendiepen Putzetten tot dº de

gemaakt was. Ende de äldders/ de

Hiatus daar bzagten / zyden ºaſe

dajr bpven wilden tot dat Pilatus ge

juſticeerd was 1 MBaaraf de Heerenende

Bozgers van Bienen bpde waaren.

Hoe de Duyvel Pilatus weg

voerde met Ziel en Lijf » met den

Tooren daar hy in gewangen lag.

EÄ doe de Pplaar gemaakt Waß /

deden de Heeren Pilato upt den Put

trekken / on hem des anderen TPaags

te Juſticeeren. Ende doenzphem upt den

Put getogeu padden / was hp 3eer mis

maakt van Aangezigte / dat bpbeter een

TDupvel ſcheente wezen dan een Ben

ſche/zo vzeeſljk zaghp. TDoe deden hem

de Bºeeren in een Coorenzetten / die op

de W5zuggevan Bienenftend/ nevens den

Äone. Endedezen (Coorendoaß dzie Zol

ders hooge. In den onderften Zolder

Wierden MDany Van UBapenengezet in den

kujeeden Bolder Wierd Pilatuß gezet/ kn

in den derdem Solder wierden ook MDanß

Van WBapenengezet die Pilatus bewaar

den. Ende 's anderen Daags ox rent

ILectie-tßd/ gingen de Juſticeeren Pfla

tus halen onn hern op den Pplaar teſtel

Ppaar

Waarden/daſehem Afözägen/ eM dden

heunde Bagters mepilden vanden SLoozin

te lepden./kwamendaar wonderlßk veel

Dupvels in den Cooren ende rondomdet

Loorengeologen enderlepeu zeer vzees

ſelßk: TDe Man is ons/ de Man is onß.

Ende de KL00ren beefde zo zeer / dat de

Beeren en de Wagters daar upt liepen

van groote verveeröhepd/ ende de Coo

ren met Pilato/ ende met de THupvels viel

terſtondiude Wäone. De Beeren/ Bozgers

en Kidder / die Pilatus gebzagt had

den/ sagen 3o veel TDupveig in't MBater

daarden KC00ren geballen was/datze hunn

alle VerVoerden: Ende Op eenen (Cßd daar

nawildende Leeren Weeken/ ofde Cooren

diep in 't WPater gezanken was / ende3p

zepden tot de Bigſcherg: Gp moet met

eenen Schepe vaareR daar den Looren

tugevallen iſ / ende 1neten met eender

Roozden of3p 3eer diepegezonäenig. Tºe

Disſcßerg en Wilden Oltnier daen - gut

dat haar het UPater 3eer vervaarijadzaat

de/ daar de Cooren ingevallen wag.

Maar 3p namen Bierhouderd Dade

men Wooz.de/en bonden't een epnde ban

der koode aan 't Scheepken / ende aan

d“andereepndreen Connevoi Blothoutg/

ende hielden 't ePnde netter SConnen in

hun Banden en leten 't Scheepken dyp

ven / regt daar den Tc aren ingebalien

was / en't Scheepken viel terſtand mes

de Koozdein't Water zowerrealst los

waß. Doen wiexpen de Bißſchers d’an

der epndernetter (Tonne oak in't Water/

en hetzs?h alte 3amen. Tibus zonk Pf

latuſ / h dagr na zag men napt niet

vantemVander GCoozue van de Schepe/

van der Mºtoozden/ nogook van der GTon

nen daar’t vlothouttn was. En't Wa

ter dzaap noghedeadaagsdaarde (Cog

rentnviel / enden PplaRrdgar Pilatus op

Gejuſticeerd zoude geweeft hebben bieef

te Bienenal gemaaht ſtaande. Tee TDup

vt dede dat orn dat hp geen berouw

len/Tende geboodeu de lieden die hem be- krpgenen zoud: van zÄn Misdaaden

WAP

M.

-

Page 23: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

want hadde hp berouw gekregen / 30

haddenze hein verlooren. Ende doedlt

aldus geſchied was / keerden de Kld

ders die Pilatus gebzagt hadden ma

Konzen / ende vertelden. Den biepſer en

den Senatorißhoe 't met Pilatuß ver

gaan Waß.

Hoe lange dat Jeruſalem geſtaan heeft, eer 't van den Keyzer

Veſpaſianus aldus jammerlijk Ge

deſtrueerd werd.

Eruſalem werd alduß geb001Ulen OP

den agtſten dag van Spelmaand /

daar nuonzer Bzouwen-dag JRativt

tatis op g / ende hier omder was Jeru

falen nog vterwerf gewonnen. WPantna

dat de Zooden Zeruſalem geſtigt hadden/

Ban Debuchodonoz07 TDeſtructle / 30

wonnet Aſoluß de Rºtoning van Egpp

Rçn. Ende daar ma Anttochuß Epipha

nug. Daar na kwain Pompejuß van

fonen / ende womnet ook. WPaar na

Ferodus met het Bepp van Homer

Maar aldereexſt 30 wonne Aebuchc

donozoz den koning ban Babplonte

ende Deſtrueerdet /doen 't geſtaan he*

de BCCC. en r. Äaaren biß. Daan

den / ende Vj. TDagen. Welchtzedek dſ.

Godes Pzteſter wag/dte fitgte eerſ I -

ruſalem / Unaar den Canantten dzeeven

hern daar upt. Hier ua kwann een to

ming die Leoblußheet / eude vermaakte

dit Jeruſalem da der Hodenpzinetpaalſte

Zdtad waß / ende nadlen datze leobing

ſttgte over 49o Äaaren / zo EReſtrueer

deze Jºebuchod0n03er. Ende ban Pleo

bluß kepden / tot datze Beſpaſiaan ende

Cituß netten Wäomepnen alternaal had

den Berdeſtrueert / waaren geleden dup

zend ende Cwee-en-t'zeventig garen.

Ende Jeruſalem hadde doengefaan 3o72

Äaaren. TDuš werd Zeruſalem Gedeſtru

eert oun 't groot Bloed datdaarin geſto3r

was van de Peplige Pzopheeten / wan"

daar mede Hadden 3p 't Wei verdiend,

Hier eyndigt de Hiſtorie van de deerlyke Deſtruct

ende Ondergank der Stad Jeruſalem.

Page 24: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer

-

2

---

T--–===

–--

-

-

-

--

--

-

-

---

-

--

-

--

-

-

-

-

--

–-

-

-

-

--

A--,

--

-

-

-

-

-

-

-

--

-

-

s

r-

-

-

--

-V

-/V.

-

-

-,

---

-

-

--

-

-

---

-

-

-

-

-

---

-

".

--

Page 25: De historie van de deerlyke destructie ende ondergank der ... · nieren helpen of raden / ik wii gaarne doen a watik mag. Do antwºrten/ de Beneſchaal zßnenWeerd/ enZepde: Wºeer