1. KiesVariatie. Geef bewoners meer keuzevrijheid door het aanbod meer divers en meer uitgesproken te maken. Niet alleen qua aanbod van woningen, ook in voorzieningen en bereikbaarheid. Waarom zou elke wijk dezelfde voorzieningen moeten bieden? Of even netjes bereikbaar moeten zijn met auto én met het openbaar vervoer? Durf maatwerk te lev-eren en onderscheid aan te brengen. Kies bewust voor bepaalde doelgroepen en realiseer hun woon-wens op die specifieke plek.

2.BenutKijk goed wat er al is en benut het bestaande. Ter-echt legt het huidige programma Mooi Nederland van VROM het accent op identiteit. Identiteit is ech-ter meer dan ruimtelijke kenmerken. Zet daarom vooral in de startfase de goede mensen aan tafel. Wacht nog even met de stedenbouwkundige maar zoek samen met bewoners de (lokale stads)soci-oloog en cultuurhistoricus op. Mensen die de plek kennen. Die kansen zien en weten wat er aan de hand is. Vergeet ook de landschapsontwerper niet. Zij zijn als geen ander in staat om te adviseren over de keuze tussen inpassen en contrasteren.

3. VerrijkExterne deskundigen zijn onmisbaar, maar bewon-ers zijn de meest gedreven ínterne deskundigen. Organiseer participatie met huidige en toekom-stige bewoners op maat. Kort en goed met con-creet resultaat. Niet als moetje, maar vanwege de inhoudelijke verrijking en grotere slaagkans. Als je het doet, doe het dan goed. Vooral bij stedelijke ver-nieuwingsprojecten. Durf in andere gevallen par-ticipatie ook achterwege te laten. Omdat u zelf uw nek wilt uitsteken. Zo is het Groninger Museum er ook gekomen: eerst tegen de wil van het volk in, na realisatie door datzelfde volk in de armen gesloten.

4.DenkkleinBuurtbinding is een groot goed. Maar wist u dat die buurt veel kleiner is dan u denkt? Een woon-buurt waarin mensen zich nog verwant aan elkaar voelen, telt 150, hooguit 200 woningen. Juist die buurten moeten een eigen identiteit heb-ben, waardoor ze herkenbaar verschillen van de naastliggende buurt. Houd deze maat van herk-enbaarheid en verbondenheid in gedachten. Dat past ook bij de trend van meer binnenstedelijk on-twikkelen ten koste van uitleglocaties. Dit is géén pleidooi tegen grootschaligheid, wel een afkeer van eenvormigheid en monotonie.

5. DenkgrootDenk groot wanneer het gaat om duurzaamheid. Doe geen concessies meer aan kwaliteit. Een te sterke bezuinigingsinslag (te klein, te goedkoop, te armoedige openbare ruimte) komt als een boem-erang terug over een aantal jaren. Maak liever pas op de plaats en wacht op betere tijden, dan koste wat kost van start te willen gaan. Natuurlijk wil u graag succes bereiken binnen uw ambtstermijn. Maar we vragen u ook erover heen te kijken. Uitein-delijk wordt u in het ene geval geroemd om het project zelf. En in het andere geval – en misschien vooral - om het proces dat u van de grond kreeg!

6.OnderzoekDoe kwantitatief en kwalitatief marktonderzoek. Duld geen ontwikkelaars aan tafel als ze niet be-schikken over een goede behoeftepeiling vooraf. We moeten af van het ‘bouwen op ervaringen uit het verleden’, dat leidt tot meer van het fabrieksbrood dat we nu al hebben. Doe onderzoek naar bewoners-wensen op maat. Twee bronnen zijn hiervoor binnen handbereik. De eerste is het bestand met geïnter-esseerden voor het project. Je kunt zo’n bestand niet vroeg genoeg aanleggen. Werf en betrek je klanten, vanaf de start. De tweede bron noemden we al: de buurtbewoners als interne deskundigen!

7. WeestrotsWat zet uw project op de kaart? Welk gebouw, nieuw of bestaand, welke plek, welk verhaal is het icoon van een (toekomstige) buurt? Waar zijn mensen trots op omdat zij wel die plek of gebouw hebben en andere buurten niet? Ga een beetje voor uw eigen glorie, maar vooral voor die van de mensen die er nu en straks wonen of werken. Geen ontwikkeling als u niet overtuigend duidelijk kunt maken waar de toekomstige bewoners en gebruik-ers trots op zijn!

8.GaeropuitTot slot: mengt u zich onder de mensen. Letterlijk: ga eruit. Loop door de stad, voer gesprekken, kijk om u heen, proef de stad en haar bewoners. Maak er een goede gewoonte van elke dag ergens anders te lunchen. In de VS zijn bedrijfskantines verboden opdat medewerkers gebruik maken van horeca en winkels in de buurt. Zo ver willen wij niet gaan. Maar dat u zo een steentje bijdraagt aan de ge-wenste functiemenging en levendigheid op straat, is een plezierige bijkomstigheid.

Gabijallesvoorkwaliteit.Luistervooralgoednaaruwomgeving,maarweesnietbanguweigenwegtegaan!

Amsterdam, maart 2010