I n d I t n u m m e r

testament Student en StadNa zestien jaar gemeentepo-litiek maakt Student en Stad haar testament op. Waar staat de partij voor? Voor studenten natuurlijk. En voor de stad. 4 >

Wat ging er mis met HIFI?Op 3 augustus ging er iets mis met HIFI, het meest complexe stukje technologie dat ooit door Nederland in de ruimte is gebracht. De bouwers van SRON-Gronin-gen moesten uitvogelen wat er was gebeurd, op anderhalf miljoen kilometer afstand van de satelliet waar HIFI in zit. Een reconstructie. 4 & 5 >

Kies je sport!Een beetje uitgekeken op gewoon voetbal en hockey? De ACLO biedt allerlei uitdagende sporten. Om je te helpen, presenteert de UK een keuzeschema. Ben jij he type voor bossaball, of toch meer voor pole-fitness? 10 & 11 >

I n t e r n at I o n a l pa g e S

the american nightmare University of Groningen alumnus Freek Staps works as US correspondent for a Dutch newspaper. He wrote a book about the economic crisis: “You cannot actually imagine that it can affect an entire society on such a scale. But it does.” Also: how the Dutch created their own country. 19 & 20 >

u K - S I t e

Wereldwijde blogsInternationalisering levert mooie verhalen op. Die zijn maar een muisklik ver op de UK-website. Klik op het kaartje van de World Wide Bloggers en lees over Redbull en cocaïne in North Carolina, uitstapjes vanuit Mexico City, verdwalen in Florence en kou lijden in Arhus. Zie: universiteitskrant.nl

o n a f h a n k e l i j k w e e k b l a d v o o r d e r i j k s u n i v e r s i t e i t g r o n i n g e n n 2 9 o k t o b e r 2 0 0 9 n j a a r g a n g 3 9

w w w . u n i v e r s i t e i t s k r a n t . n l

9De eerste krabbels op het ijs. 2 Neelie Kroes is blij 3Je P op je 88ste 9 RUG onderaan bij Elsevier 10

Nog eens 214 miljoen in gebouwenAndermaal investeert de RUG veel geld in nieuwbouwprojecten. De komende vijftien jaar wordt tenminste 214 miljoen gestoken in nieuwe gebouwen. Eigen geld, want de RUG wil leningen zo lang mogelijk uitstellen.

“Dit kan Bruin trekken”, zegt be-stuursvoorzitter Sibrand Poppe-ma van de RUG over het bouwplan voor de komende vijftien jaar. Na de honderd miljoen uit eigen vermo-gen die het afgelopen decennium al in gebouwen is gestoken, komt daar nog eens 214 miljoen bij.

Het gaat om twee grote projec-ten op Zernike en bij het UMCG. In 2012 start de eerste fase van nieuw-bouw voor Natuurkunde en Schei-kunde, de tweede fase volgt in 2015. Bij het UMCG verrijst vanaf 2010 in drie fases het ERIBA-gebouw aan de Deusinglaan. In dat gebouw komt fundamenteel onderzoek naar ‘Healthy Aging’.

Een derde project is de ombouw van de zogeheten ‘kleine huisjes’ aan de Grote Rozenstraat voor de Faculteit Gedrag en Maatschappij-wetenschappen. In goed overleg met omwonenden, benadrukt de RUG. Uitbreiding van GMW in de

buurt troebleerde jaren de verhou-dingen tussen RUG en bewoners.

De fasering van bouwprojecten gebeurt bewust om alles uit eigen middelen te kunnen financieren. Maar zal het de RUG echt lukken om alle plannen zonder leningen te realiseren? “We gaan langs de rand van de afgrond”, erkent financieel bestuurder Koos Duppen.

En bouwen pakt vaak duurder uit dan begroot. Tegenover de u-raad lichtte Duppen vorige week toe dat menig bouwproject dat nu af is of voltooiing nadert, extra kost. De Bernoulliborg was twee miljoen duurder, de verbouw van het WSN-

gebouw ook twee miljoen meer door een eigen fout. Met bouwer Heijmans van het Onderwijs en Re-search gebouw bij de medische fa-culteit voert de RUG nog altijd een verbeten gevecht met miljoenen-claims over en weer.

En tot slot wordt het prestigieuze gebouw voor Levenswetenschap-pen op Zernike vele miljoenen duurder dan begroot. “Het is nog geen Amsterdamse metro, maar het is te fors”, zegt Duppen. Een zware RUG-commissie overlegt wekelijks met de bouwer om die kosten be-heersbaar te houden. Duppen: “We zitten er bovenop.” [ jAN BLAAUW ]

Calimero maakt het verschilStudentenpartij Calimero is vóór invoe-ring van een bindend studieadvies aan de RUG. Een meerderheid van de u-raad steunt nu het principe, tot verdriet van tegenstanders SOG en GSb.

Dinsdag bleek de site van Calimero gehacked. Volgens Michiel Zwaan van Calimero is het niet duide-lijk wie erachter zat, maar zijn par-tij vermoedt dat het te maken heeft met commotie om het bsa. Op de UK-site regende het commentaar en kritiek op Calimero.

De partij is de spil in het Groning-se debat over een bindend studiead-vies in het eerste jaar van alle RUG-bacheloropleidingen. Het personeel in de u-raad is principieel vóór een bsa, het RUG-bestuur heeft gro-te haast met de invoering en de te-genstanders zijn na de stellingname van Calimero in de minderheid.

Een ontwikkeling die gunstig is voor het RUG-bestuur, maar ook een principiële botsing tussen be-stuur en u-raad voorkomt. Van-daag moet de raad een besluit ne-men over het bsa.

In deze krachtsverhouding was het dan ook pikant dat Calimero dins-dag afwezig was bij een debat bij studentenvereniging Bernlef, waar oud-rector magnificus Breimer van de universiteit Leiden zich uitsprak over het bsa. Leiden was in 1997 de eerste universiteit die zo’n bsa in-voerde. Welwillend ging Breimer in op vragen van vooral SOG en GSb, maar hij vindt de discussie achter-haald. “je komt aan een universiteit om te studeren, toch?” Een student moet er na een jaar wel uit zijn of een studie iets voor hem is.

Veel erger vindt hij massaal hoger onderwijs. Dáár zouden studenten zich meer tegen moeten keren. “Het is van den dolle dat je na de klassen van de middelbare school genoegen moet nemen met zulke grote groe-pen. Onderwijs in kleinere groepen is beter dan welk bsa dan ook.”

Michiel Zwaan zou geknikt heb-ben als hij dat had kunnen horen, Maar hij stond toen – gevolg van een misverstand – voor een dichte deur. [ jAN BLAAUW ]

Zie ook opinie op pagina 12 >

“Come on Epke…what an exciting guy…oh God I love him…he’s terrific…he deserves the gold.” RUG-student Epke Zonder-land won zilver op de rekstok bij het WK turnen. Zie pag. 4 >

TerrificFoto EPA/Jonathan Brady

De ijsbaan op Kardinge is weer open, het schaatsseizoen is weer van start gegaan. Tweemaal per week behoort de ijsbaan een uur lang aan studentenschaatsver-eniging Tjas. Om te trainen. Of les te krijgen.

Door wouter beetsma

Over het ijs klinkt een metalig ge-klik. Twee schaatsers op klap-schaatsen rijden met grote snelheid rondjes over het spiegelende ijs van Sportcentrum Kardinge. Naast de baan zit een grote groep schaat-sers veters te strikken. Marloes Dubbelaar, voorzitster van studen-tenschaatsvereniging Tjas, loopt koortsachtig langs de baan. Het is de tweede week dat de schaatsers weer op het ijs staan, en er moet nog veel geregeld worden.

Alle rijders krijgen een felge-kleurd hesje. Iedereen is ingedeeld in een groepje en elk niveau heeft een eigen kleur. Wankelend hou-den twee jongens zich vast aan de boarding. Hun rode hesje laat zien dat ze beginners zijn. Voetje voor voetje schuifelen ze verder, terwijl ze wild met hun armen zwaaien.

Een oranje jasje betekent al wat meer ervaring. Het groepje volgt braaf de aanwijzingen van de trai-ner. Geconcentreerd houden ze hun handen voor zich uit, terwijl ze de afzet oefenen. De trainers schaatsen rustig van het ene groep-je naar het andere om aanwijzin-gen te geven. Alle trainers hebben rode jassen aan waar groot ‘trainer’ op staat.

Dat is niet de enige manier waar-op ze te herkennen zijn. Ze lijken een ‘trainersslag’ te hebben ont-wikkeld. Allemaal laten ze zich af

en toe even uitglijden en kijken in gedachten verzonken voor zich uit met de handen achter de rug.

Na een paar rondjes verzamelt iedereen zich weer bij zijn eigen kleur. Malou Aalberts leunt even in de kussens. “Pfff, dat voelt heel raar!” zegt ze lachend. “Het is dit jaar de eerste keer dat ik weer schaats. Ik heb nu al pijn in mijn voeten.”

Mink Gorter heeft net als Aal-berts een oranje hesje. Eigenlijk roeit hij liever, maar door een bles-sure heeft hij even voor schaat-sen gekozen. Voor Gorter is het al de vierde keer dat hij op het ijs staat. “Ik ga proberen twee keer per week te trainen.” Aan het einde van het seizoen wil hij pootje over de bocht door kunnen. “Maar dat is nu nog niet aan de orde”, moet hij bekennen.

Voorzitter Dubbelaar heeft even rust nu de trainers de schaatsers onder hun hoede hebben. Tevreden kijkt ze hoe bijna 150 mensen over het ijs glijden. Het is koud. De hal van Kardinge ziet er kil uit. Door het hoge aluminium dak en de felle lichten lijkt het net een fabriekshal. Dubbelaar kan het niet veel schelen. “Ik ben altijd vooral bezig met lekker schaatsen. Natuurijs is leuk, maar dit mag ook wel.”

De strenge vorst van de vorige winter hoeft voor haar niet per se terug te komen. De kou en de ijs-gekte van afgelopen jaar heeft Tjas nauwelijks extra leden opgeleverd. Een verklaring heeft Dubbelaar niet. “De proeflessen zaten toen wel bomvol, maar uiteindelijk gin-gen ze gewoon weer buiten schaat-sen.”

Ze is voorzitster van een schaats-vereniging, maar Dubbelaars schaatsen zitten nog in het vet.

“Het is zo druk, dat ik me afvraag of ik überhaupt wel op het ijs kom dit jaar.”

Veel rust krijgt ze inderdaad niet. “Marloes, heb je ook pleis-ters?”, vraagt een jongen die op zijn

schaatsen de baan afstrompelt. “Ik ben al weer blaren aan het trek-ken.”

Colof on

Kardinge, Groningen > 19/10/20 0 9 18:0 0 > schaat suur van T jas

Blaren trekken in de kou

Schaatsen tijdens het trainingsuur van Tjas Foto Reyer Boxem

redactie-adres:Oude Kijk in ’t Jatstraat 28, Postbus 80, 9700 AB Groningen. Telefoon: 050-3636700; Telefax: 050-3636698; E-mail: uk@rug.nl;Internet: www.universiteitskrant.nl

Kernredactie: Hanneke Boonstra (hoofdredacteur) 3636697, Jan Blaauw (nieuwscoördinatie) 3636696, Christien Boomsma (eindredacteur) 3637802, René Fransen (wetenschap) 3636695, René Lapoutre (opmaak) 3636693, Sieb de Ruig (redactiesecretaris) 3636700, Ernst Arbouw (International Page) 3636130.overige redactieleden: Wouter Beetsma, Hinke Hamer, Peter Keizer, Lieke van den Krommenacker, Teodor Lazarov, Janita Naaijer, Tjerk Notten, Elisabeth Oosterling, Stijn Roelofs, Diane Romashuk, Birte Schohaus, Filmo Verhagen, Dorien Vrieling.Columnisten: Ana van Es, Rosa Timmer, Gerrit Breeuwsma.medewerkers: Bart Breman, Michel Dijkstra, Hans Miedema,

Marcel Wichgers.Foto’s: Reyer Boxem, Jeroen van Kooten, Elmer Spaargaren.tekeningen: Bert Cornelius, Robby van der Meulen, Eric van der Wal, Kees Willemenuitgave: Stichting Universiteitsbladoplage: 20.000 exemplarenPersbureau: de UK werkt samen met andere universiteitsbladen in het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) advertenties: Bureau Van Vliet bv, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, telefax 023-5717680RUG-advertenties, mededelingen en Ukaatjes: Heiny de Ruiter (3636699)abonnementen: € 30 per jaar, (intern tarief € 20). adreswijzigingen: schriftelijk aan de administratie van de uk. adreswijzigingen ruG-personeel: doorgeven aan betreffende afdeling Personeel & Organisatie.©UK. Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen geheel of gedeeltelijk over te nemen.

Ex

Ik heb al een half jaar niet meer op dit stoepje gefietst, ik heb al een half jaar mijn fiets hier niet neergezet en ik heb al een half jaar niet op deze bel gedrukt. Ik sta voor het huis van mijn ex Nero.

Twee seizoenen geleden liet ik hem hier huilend achter. Hij zat aan zijn glanzen-de witte tafel, keek naar zijn EvaSolo − een design theepot − terwijl Spinvis op-stond. Ik was gevoelloos, toen ik in de lift naar beneden stapte. Ik keek in de spie-gel en lachte naar mezelf. Het bleek de laatste keer.

Ik druk op de bel en weet dat ik mijn haar niet meer goed kan doen of heel hard kan weglopen. Hij heeft me gezien. Er hangt een camera die – als je geen twee meter dertig bent − te hoog hangt en dus je voorhoofd filmt. Foutje van de monteur.

“Het leven is niet leuk, Rosa”, zei mijn moeder vroeger al als ik viel en mijn knietjes had geschaafd. Nadat het uitging heb ik dat motto overgenomen. Ik dood-de de tijd met niet veel meer dan dagen tellen. Er zijn veel theorieën over wan-

neer liefdesverdriet voorbij is. Sowieso twee maanden, voor elk jaar een maand of gewoon tot er een nieuwe is. Ik was er-van overtuigd dat het na de halfwaarde-tijd over moest zijn. Dus ik wachtte.

De deur gaat open en ik stap in de lift. Ik weet niet meer welke verdieping het is en ben trots op mezelf. Dat soort dingen heb ik heel bewust uit mijn hoofd geban-nen. Net als zijn hele gezicht trouwens.

Ik kan me niet veel meer herinneren dan de paar grijze haren die hij had. Ik staar een tijdje in de spiegel en zie dat ik er anders uitzie dan toen ik hier weg-ging. Niet gevoelloos meer. Mijn hart be-gint te bonzen.

De lift gaat open en mijn knieën knik-ken. Ik ben warm, koud en rillerig tege-lijk. Wat doe ik hier? En dan zie ik hem. “Trut”, zegt hij.

Zo lief heb ik dat woord nog nooit ie-mand horen zeggen. Hij weet het, ik voel het. Ik denk dat ik toen had moeten weg-lopen.

Rosa Timmer, vierdejaars taalwetenschap

Rosa

2 D E Z E W E E K UK 9 - 29 OKTOBER 2009

Neelie Kroes: ‘Geweldige eer’Eurocommissaris Neelie Kroes krijgt de Aletta Jacobsprijs 2010 van de RUG. De aanleiding: de voorbeeldfunctie die ze als een van de machtigste vrouwen van Europa vervult voor de vrouweneman-cipatie.

Mevrouw Kroes, verrast?“Helemaal. Aletta Jacobs heeft ge-zorgd voor een historisch moment in de Nederlandse geschiedenis. Door als eerste vrouwelijke student te vechten voor het openen van deu-

ren en door haar rol in het bereiken van het vrouwenkiesrecht. Ze is het grootste rolmodel wat je kunt be-denken. En om daarmee gecombi-neerd of geassocieerd te worden, is een geweldige eer.”

De prijs bestaat al lang, had u ’m niet eerder moeten krijgen?“Het zou wel heel arrogant zijn om dat te denken. En als ze hem voor m’n bekering hadden gegeven, was het een domme beslissing geweest.

U was vroeger inderdaad niet zo van

het feminisme. Waardoor werd u be-keerd?“Door de feiten. Als we in hetzelf-de tempo doorgaan met de emanci-patie, heb je het eeuwige leven no-dig om het nodige te bereiken. Dus realiseerde ik me dat we radicaler moesten opereren.”

Het aantal vrouwelijke hoogleraren blijft nog steeds achter. Wat zou u vrouwen voor tip willen geven? “Toon wat meer lef bij sollicitaties. En durf op je bek te gaan. Daar heb ik meer van geleerd dan van de suc-

cessen die ik heb geboekt."

Wat heeft u voor tip voor het colle-ge van bestuur van de RUG dat alleen uit mannen bestaat?“Gemengde teams zijn verrassen-der en boeken betere resultaten. Daar heb je echt kwantiteit voor no-dig. Het maakt pas verschil als er meer dan één vrouw is.

Twee vrouwen en een man dus? ”Jazeker. Waarom zou je de zaak niet omkeren? [ HANNEkE booNsTrA ]

Veilingmeester Jacques d’Ancona in actie bij Vindicat. Foto Jeroen van Kooten

300 euro! Even pinnen dus

Pil tegen slaaptekort

Toename dierproeven aan de RUGAan de RUG zijn in 2008 weer meer dierproeven uitgevoerd dan in het jaar ervoor. Er werden 30.975 verricht, een stijging met 18 procent. Dit staat in het jaarverslag van de RUG-proefdierdes-kundigen.

De stijging is vooral toe te schrijven aan onderzoek met vrij levende die-ren, zoals koolmezen waarvan een bloedmonster wordt afgenomen. ook proeven met wilde veld- en woelmuizen namen in 2008 sterk toe. Het aantal dierproeven aan de rUG stijgt sinds 2003, met name vanwege dit soort veldwerk. Het ge-bruik van ratten is sinds 2003 met een kwart gedaald, dat van muizen verdubbelde echter.

Landelijk is het aantal dierproeven gedaald met 3,3 procent. Volgens rUG-woordvoerder Jos speekman ligt de stijging bij de universiteit vooral aan de toegenomen onder-zoeksinspanning. bij de meeste universiteiten is het proefdierge-bruik toegenomen.

Afgelopen week was er ophef over het grote aantal proefdieren bij fok-bedrijven dat niet werd gebruikt voor experimenten. rUG-proef-dierdeskundige Catriene Thuring stelt, dat deze dieren niet per se “nodeloos” zijn gefokt. Vaak wor-den alleen mannelijke dieren ge-bruikt door onderzoekers. En van bijzondere (veelal genetisch aan-gepaste) dieren moet een minimaal aantal aangehouden worden, ook als er geen vraag naar is.

De rUG betrekt de meeste die-ren van fokbedrijven, maar fokt niet-commercieel verkrijgbare die-ren zelf. Daarvoor zijn in 2008 en-kele duizenden dieren gebruikt. [ rENé FrANsEN ]

Vindicat veilde dinsdagmiddag twee-dehands banken om geld in te zamelen voor het Glazen Huis van 3FM. De actie leverde uiteindelijk 2400 euro op.

Zes rode vrachtwagens van Woon-forum Vesta versperden de ruim-te voor het Vindicatgebouw aan de Grote Markt. Jonge leden sjouw-den de meubels naar binnen die ’s avonds publiekelijk geveild zou-den worden. Het was de aftrap van een reeks acties van studentenver-eniging Vindicat voor het malaria-project van het Glazen Huis van radio 3FM in december op de Gro-te Markt. Directeur Dolf Vogd van Vesta: “We hebben altijd de actie ‘Geef uw meubels een tweede leven’.

Vindicat kwam met het idee om sa-men te werken voor een goed doel.”

De zaal is goed gevuld. Abactis Ju-lie-Anne siegers is tevreden, al had ze liever meer mensen van buiten gezien: “We hebben alle andere stu-dentenverenigingen uitgenodigd en posters verspreid, maar ja, blijkbaar is de drempel toch te hoog.”

Veilingmeester Jacques d’Ancona heeft er zin in: “Het belangrijkste is dat we de vaart erin houden. We hebben meer dan honderd kavels.”

Het zijn er zelfs 117. Voorname-lijk banken, wat stoelen en tafeltjes. rector Adriaan kolff geeft het goe-de voorbeeld en koopt voor 25 euro de eerste bank. De prijzen zijn laag. De meeste meubelen gaan voor niet meer dan twintig euro weg.

Eén keer wordt het spannend. Een

grote zwarte bank valt bij meer le-den in de smaak. Twee jongens bie-den tegen elkaar op, aangemoedigd door clubgenoten. onder veel ge-juich gaat de bank uiteindelijk voor 300 euro onder de hamer. De koper moet wel pinnen, want alles wordt meteen afgerekend.

Daarna zakken de prijzen weer. Een aantal banken vindt geen ko-per. siegers: “We weten nog niet wat we met de overgebleven meu-bels gaan doen. Ze blijven in ieder geval eerst hier. We hopen dat zich later nog mensen melden. Anders brengen we de rest misschien naar Mamamini.”

Uiteindelijk levert de veiling zo’n 2400 euro én een hoop lege plastic bekers op de grond op. [ birTE sCHoHAUs ]

Het is de droom van iedere student: een pil die na een nacht doorhalen de hersenen weer helemaal scherp krijgt. Voormalig RUG-promovendus Robbert Havekes heeft laten zien dat zoiets mis-schien wel mogelijk is.

in het wetenschappelijk tijdschrift Nature van vorige week schrijft een team onderzoekers, waaronder Ha-vekes, hoe zij ontdekten welke mo-leculaire processen in de hersenen het geheugen aantasten na een te korte nacht. Daarvoor hielden zij muizen vijf uur uit hun slaap. in de hippocampus, het hersengebied dat verantwoordelijk is voor het op-

slaan van nieuwe herinneringen, bleek het enzym fosfodiësterase-4 (PDE4) extra actief na slaaptekort. Daardoor daalde de concentratie van het signaalmolecuul cAMP, dat cruciaal is bij het vastleggen van herinneringen, door het vormen van nieuwe verbindingen tussen zenuwcellen te stimuleren. bij de muizen bleek een geneesmiddel dat de activiteit van PDE4 remt, de aan-maak van nieuwe verbindingen in de hippocampus te stimuleren.

Havekes kreeg in 2007 een rubi-con-subsidie van onderzoeksfinan-cier NWo, waarmee hij twee jaar buitenlandervaring op mocht doen aan de universiteit van Pennsylva-nia (Vs). [ rENé FrANsEN ]

‘Studenten hebben een slecht gebit’Studenten verzorgen hun ge-bit niet goed. Volgens tandarts Michiel Allessie, die zich met praktijken in Amsterdam en Groningen op studenten richt, heeft vijftien procent van zijn cliënten tien of meer gaatjes. De Groningse studentengebit-ten zijn het slechtst. Dat komt volgens de tandarts door de reisafstand naar de tandarts in de ouderlijke woonplaats.

Frank Abbas van het Cen-trum voor Tandheelkunde en Mondzorg in het UMCG her-kent dat niet. “De studenten die wij zien hebben doorgaans juist een goed gebit." Wel heb-ben studenten nauwelijks be-langstelling voor het gratis consult dat het centrum biedt.

Twittercollege

De Griffith University in Au-stralië heeft twitteren als ver-plicht vak ingesteld voor stu-denten journalistiek. Volgens de universiteit is er bij media-bedrijven behoefte aan jour-nalisten die goed met online sociale netwerken kunnen om-gaan. Niet alle studenten zijn positief. Sommigen noemden het “complete tijdverspilling”.

Ook in Groningen krijgen studenten journalistiek les in het gebruik van Twitter. “Maar het lijkt me onzinnig om er 5 ec’s aan te besteden”, zegt co-ordinator Sanna Buurke.

Dure overstroming

De Radboud Universiteit heeft aangifte gedaan in verband met een overstroming. Iemand zou met opzet een nooddouche hebben aangezet in een gebouw dat was verbouwd voor bedrij-ven die aan de universiteit zijn gelieerd, schrijft Vox Log. Er was schade aan de vloerbedek-king, muren, plafonds en tech-nische installaties op alle ver-diepingen. Onderzoek wees uit dat de douche niet stuk was of spontaan open kon gaan.

Snelste medicus werkt aan de RUGIn 28 minuten en twee secon-den racete medisch bioloog Johan Gibcus na 21 kilome-ter over de finish tijdens het NK tijdrijden voor medici op 11 oktober. Daarmee is hij de snelste medicus van ons land. Het was de laatste wedstrijd van het seizoen, dus Gibcus piekte net op tijd. “Ik wist een beetje wat de concurrentie was”, lacht Gibcus. Opvallend feitje: ook bij de dames waren de eerste twee plekken voor Groningse wielrensters.

Psychologie vraagt numerus fixus aanDe Faculteit Gedrags- en Maat-schappijwetenschappen heeft het college van bestuur ver-zocht een numerus fixus van 750 plaatsen aan te vragen voor psychologie. Een bewust hoog aantal, zegt decaan Henk Kiers. “We hebben twee cur-ricula, Engelstalig en Neder-landstalig, en willen studen-ten niet ontmoedigen. In de voorlichting zullen we sterk benadrukken dat de kans dat iemand wordt uitgeloot maar klein is.”

Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.

Ontdek de Leidse master die bij jou past.

Kom naar de Mastermaand november.

mastersinleiden.nl

Ingezonden mededeling

UK 9 - 29 OKTOBER 2009 N I E U W S 3

.

| a c h t e r g r o n d | Begin augustus ging er iets mis met HIFI, het ‘Groningse’ onder-deel van de ruimtetelescoop Herschel. Aan de medewerkers van SRON-Gronin-gen de taak om, met collega’s in binnen- en buitenland, de oorzaak op te sporen. Op anderhalf miljoen kilometer afstand.

Door rene fransen

De dreun

Net CSI: met weinig gegevens een complexe puzzel oplossen. Maar in dit geval was het geen moord, maar de storing in een stuk elektronica dat op anderhalf miljoen kilometer van de aarde in de ijskoude ruimte hangt. En ook een beetje Apollo 13, de film over de bijna-ramp van die bemande ruimtevlucht met de be-roemde oneliners: ‘Houston, we have a problem’ en ‘Failure is not an opti-on’. Vervang Houston door Gronin-gen, en je hebt de situatie van dins-dagmorgen 4 augustus, half tien.

Een team van SRON-Groningen, de organisatie voor ruimteonder-zoek die nauw vervlochten is met het Kapteyn-Instituut voor ster-renkunde van de RUG, zit dan in een vergaderzaaltje. De avond er-voor is projectmanager Peter Roelf-sema gebeld vanuit mission control in Darmstadt. Tijdens het dagelijk-se contact met de Herschel ruimte-telescoop kwamen er rare gegevens binnen. Het instrument HIFI, ge-bouwd onder verantwoordelijkheid van SRON-Groningen, bevond zich in een toestand waar de handlei-dingen niets over zeiden. Error co-de 14, wat betekent dat?

Roelfsema overlegde snel met Pe-ter Dieleman, de verantwoordelijke voor het testen van HIFI tijdens en na de bouw. Samen bespraken ze de eerste gegevens die ze telefonisch uit Darmstadt hadden gekregen. Dieleman piekerde na dat gesprek tot in de kleine uurtjes door. Was er iets kapot? Of was het een compu-terstorinkje dat met uit- en aanzet-ten verholpen kon worden?

Tot die zwarte maandag had HI-FI het prima gedaan. De lancering van de satelliet, half mei, en de reis naar de eindbestemming op ander-half miljoen kilometer van de aarde waren goed verlopen. HIFI, een van de drie instrumenten aan boord, werkte beter dan verwacht. Maar toen ging het mis met een instru-ment waar tien jaar aan gebouwd was en dat twee tot drie jaar lang is getest. Hoe kón dat?

Het is een dreun. In het vergader-zaaltje wordt een onderzoeksteam geformeerd om het uit te zoeken.

Aanwijzing I

De dreun is niet zo groot voor Mar-tin Stokroos. Die had op maandag pas zijn eerste werkdag bij SRON.

De elektronisch ingenieur is over-gekomen van het KVI en valt met zijn neus in de boter. Dinsdag staat hij gebogen over een kopie van HI-FI. Het stroomverbruik was in-gezakt van 2,5 naar 0.36 ampère. Printplaat voor printplaat meet hij het stroomverbruik. Aan het eind van de week is al duidelijk dat al-leen het uitvallen van de HRS-4, een component die de verdeling van de stroom regelt, de daling in verbruik kan verklaren.

Stokroos werkt met collega’s van de Poolse academie voor weten-schappen. Deze ervaren weten-schappers bouwden de elektronica. De Polen zijn afwisselend een week in Groningen voor metingen en een week thuis, om de resultaten uit te werken en plannen te bedenken.

Aan het eind van de eerste week wordt toch geprobeerd of gewoon uit- en weer aanzetten niet helpt. De helft van het SRON-team zit dan in Darmstadt waar operator Ralph de hand aan de knop heeft, om HI-FI direct weer uit te zetten als er iets mis gaat. De rest tuurt in Gronin-gen naar een beeldscherm. De tech-nici hebben gesimuleerd hoe het in-strument moet reageren als HRS-4 inderdaad kapot is.

De ingreep helpt niet. Wel komt de communicatie tussen de centra-le processor (zeg maar de boord-computer) en een van de hulpcom-puters weer op gang. Die was bij de storing ook weggevallen, iets wat in alle jaren van testen op de grond nog nooit was voorgekomen. De re-sultaten bevestigen de vermoedens van het team: HRS-4 is écht kapot.

Het probleem

Maar een kapotte printplaat ver-klaart niet alles. De onderzoekers hebben drie aanwijzingen. De da-ling in het stroomverbruik is nu te verklaren. Maar het wegvallen van de communicatie niet. Bovendien is er een veiligheidsschakelaar omge-zet die de elektronica moet bescher-men, terwijl alles al werkte.

Na vier weken analyseren, meten, denken, overleggen en opnieuw be-ginnen is het team er niet uit. Ner-gens is een aanwijzing. Aan de ene kant geruststellend: Dieleman heeft niets over het hoofd gezien. Maar het wordt nu wel érg lastig te ach-terhalen wat er fout ging.

En waaróm ging HRS-4 kapot? De schema’s van de elektronische scha-kelingen, die de muur van een ver-gaderruimte grotendeels bedekken, verklaren niet waarom een van de onderdelen de geest gaf.

Aanwijzing II

Ruimtevaartorganisatie ESA, eige-naar van Herschel, biedt rond die tijd een eigen team van specialisten aan. Ook dit zijn mensen met soms

4 O P M E R K E L I J K UK 9 - 29 OKTOBER 2009

Nog even doorbijtenWie op de fiets naar huis wil na een dag studeren in de UB, moet soms halsbrekende toeren uithalen. Door werkzaamheden is er al weken geen doorkomen aan in de Broerstraat en op het Academieplein.

Door Lieke van Den krom­

menacker en stijn roeLofs

Op het Academieplein treffen we derdejaars student technische planologie Leon Teeuw (20). Hij tilt zijn fiets over een stapel om-gevallen tweewielers. “Die zijn van mensen die te lui zijn verder te lopen”, moppert hij. Op weg naar zijn ros, aan de andere zij-de van het plein, ziet hij twee jon-gens fietsen aan de kant gooien. “Maak daar maar een foto van!”

Al sinds 1 september liggen de Broerstraat en het Academieplein vol zand, staan er honderden fiet-sen kriskras door elkaar en is de hele boel afgezet met hekken. Vernieuwing van de riolering, noemt de gemeente het. “Dikke chaos”, vinden veel studenten, die al hink-stapspringend hun fiets, UB of Mr. Mofongo probe-ren te bereiken.

Van een alternatieve plek om je fiets fatsoenlijk en veilig te stal-len, lijkt geen sprake. Maar de fietsenrekken gewoon zijn ver-

plaatst, vertelt Jaap van der Linde van Facility Management van het Bureau van de universiteit. “Bo-vendien is de stalling aan de Ou-de Boteringestraat dichtbij. Maar studenten parkeren hun fiets het liefst in de collegezaal.”

Van der Linde heeft een punt, getuige de aanblik van het par-keerterrein van het Academiege-bouw, dat helemaal vol staat. De weg erheen wordt echter ook ge-bruikt door graafmachines. Lin-ke soep? “Nee hoor”, zegt Evert Jan Panman, gemeentelijk direc-tievoerder bij de afdeling ROEZ.

“De jongens passen wel op.”Hoe lang het nog duurt, kan

Panman niet zeggen. Het terug-plaatsen van de keitjes is een tijd-rovende klus. “Alle stenen heb-ben een ander formaat.” Maar op 21 november is alles weer be-gaanbaar, verzekert hij.

Die dag maakt Sinterklaas zijn opwachting in het Academie-gebouw. Wel moet in de weken daarna waarschijnlijk nog een gedeelte van de oorspronkelijke keitjes worden teruggelegd. Pan-man: “Voor kerst hopen we hele-maal klaar te zijn.”

Testament van Student en StadStudent en Stad schrijft haar testa-ment. Tenminste... De partij wil na zestien jaar met een manifest laten zien dat ze volwassen is geworden. Mooi op tijd voor de verkiezingen.

Door Birte schohaus

De eerste regel lijkt geleend van Boudewijn de Groots beroemde jaren zestighit. “Na 21 jaren in dit leven, maak ik het testament op van mijn jeugd.”

Alleen Student en Stad wil al eerder volwassen zijn: na zéstien jaren wil de partij voor eens en al-tijd haar speerpunten en grond-beginselen duidelijk maken. Fractievoorzitter Stephan Antu-ma legt uit: “We kregen soms het verwijt geen duidelijke visie te

hebben. Daarom hebben we nu onze ideeën op papier gebracht.”

Omdat de partij niet alleen Stu-dent en Stad heet, maar ook over student en stad gáát, hebben de schrijvers een niet al te verras-sende tweedeling in de tekst aan-gebracht: student en stad. “We hebben gekeken wat in de afgelo-pen zestien jaar onze belangrijk-ste punten waren, maar ook wat in de komende zestien jaar een rol gaat spelen”, vertelt Antuma.

Huisvesting en verkeer bijvoor-beeld komen steeds terug. Student en Stad is vóór de tram en wil be-tere voorzieningen voor fietsers. Ook de huisvestiging voor stu-denten moet beter, maar studen-ten moeten ook beter communi-ceren en meer rekening houden met hun buren.

In de beginjaren had de partij met opzet geen grondbeginselen vastgelegd. Antuma: “We wilden per onderwerp ons standpunt kunnen bepalen.” Ook nu nog wil de partij nog net als voorheen op allerlei onderwerpen ingaan. De doeleinden voor de komende ja-ren komen in het partijprogram-ma.

Waarom dan dit manifest? De partij wil laten zien dat ze vol-wassen is geworden. Antuma: “Zestien jaar is toch al een be-hoorlijke periode, die hebben we nu afgesloten.”

Maar wie denkt dat er nu iets nieuws begint, heeft het mis. “Het manifest staat voor een doorgaan-de lijn én een nieuw begin.” Ver-andering en continuïteit in één verklaring. Dat is knap.

Lyrische commentatoren, een website vol fanmail en een bosje bloemen van het UMCG. Epke Zonderland kan niet meer stuk sinds hij in Londen zilver won tijdens het WK turnen.

Door hanneke Boonstra

Hoe voelt het? “Super. Helemaal super.”

De verslaggevers bij de BBC waren razend enthousiast. Ze vonden dat jij goud moest krijgen.“Ze gingen helemaal uit hun dak. Ik heb de tv-uitzending later nog bekeken, het was een heel groot compliment.”

Je website puilt uit van de felici-taties, vooral van vrouwen. Hoe komt dat? “Turnen is een sport die vooral

door meiden wordt beoefend. Als ik zou voetballen, zou ik meer re-acties van mannen krijgen.”

Of zijn ze allemaal gek op je?“Haha. Nou ja, sommigen wel, denk ik.”

Waar denk je aan tijdens zo’n wedstrijd?“Je bent bezig met de kleine din-gen. Er zit verschil tussen de-ze rekstok en m’n eigen stok. Dat weet je door de training, daar moet je dus goed op letten. En ik moest het moeilijk maken, omdat er vijf atleten voor me waren ge-weest die het heel goed hadden gedaan.”

Wist je dat je zilver ging halen?”Toen ik landde wist ik dat ik ge-noeg had voor een medaille. Dat het zilver werd, vond ik fantas-

tisch.”

De volgende is van goud?“Daar ga ik wel voor!”

Hoe zit het met je studie? “Ik studeer nu drie jaar genees-kunde en hebt m’n eerste twee jaar afgerond. Ik doe het nu even wat rustiger aan. Ik begin niet voor de Olympische Spelen van 2012 aan m’n co-schappen, dan ben ik 26.”

Jullie zijn thuis met drie atleten, je ene broer is gestopt, de andere stopt over een paar jaar. Wanneer komt er voor jou een eind aan?“Mijn beste momenten moeten nog komen! En ik ga nog lek-ker door, ik heb er zoveel voor opgegeven! Maar ik denk zo op m’n dertigste. Ik wil nog wel een tweede Olympisch circuit.”

Vraag & ant woord

‘En nu ga ik voor goud’

CSI Space: de beveiliger did it!|_ Een kosmische bitflip moet ruimte-instrument HIFI hebben lamgelegd

Hindernisbaan voor het Academiegebouw Foto Jan Blaauw

UK 9 - 29 OKTOBER 2009 O P M E R K E L I J K 5

aan. Ook dit zijn mensen met soms decennia ervaring in satellietbouw en ze leveren een frisse blik. Eén van hen levert een cruciale tip. De elektronica is niet altijd volmaakt. Als in een transformator een klei-ne onregelmatigheid zit, kán er een spanningspiekje ontstaan in een di-ode. Een piekje van 30 nanosecon-den, te kort om met normale appa-ratuur waar te nemen. De technici van SRON meten het na en vinden in de kopie van HIFI zo’n piekje. Slechts 30 miljardste van een se-conde is de spanning in een diode van HRS-4 hoger dan eigenlijk zou mogen.

Meer tests volgen, met commerci-eel verkrijgbare diodes, maar ook met exacte kopieën van de diode in HIFI. Eén commerciële diode gaat kapot door een piekje, maar de ech-te HIFI-diodes zijn niet stuk te krij-gen.

Misschien was er één diode in HI-FI zwakker dan de rest? Of is die ene verzwakt door een fout?

De doorbraakHet team weet nu hoe HRS-4 kapot kan zijn gegaan. Maar waarom ging de schakelaar om? De druk is hoog. Sommige medewerkers hebben er vijftien jaar van hun leven in zit-ten. En overal in de wereld staan as-tronomen klaar die waarnemingen willen doen. De andere instrumen-ten van Herschel leveren ondertus-sen hun eerste gegevens, die in jui-chende persberichten naar buiten komen. En het derde instrument, HIFI, doet het niet. Dat steekt.

Na negen weken volgt dan een doorbraak, uit een analyse van de gegevens over het functioneren van HIFI rond de tijd van de storing. Technici zien dat de communica-tie tussen de twee processoren als eerste uitviel, 1,6 seconden voor-dat de veiligheidsschakelaar spon-taan op ‘uit’ ging. En 1,6 seconden is een enorm lange tijd voor elek-tronica. Geen enkel ‘sterfproces’ op een printplaat duurt zo lang. Het

onderzoek richt zich nu op de soft-ware van de boordcomputer. En ja-wel, analyse laat zien, dat een her-start van de computer zo’n 1,6 seconden duurt. En bij dat herstar-ten wordt de veiligheidsschakelaar op ‘uit’ gezet. De puzzelstukjes val-len op hun plek.

Kosmische bitflip

Maar wat bracht de computer in de war? Een fout in de software lijkt er niet te zijn. Mogelijk, maar niet waarschijnlijk, is dat een kosmisch deeltje in het computergeheugen insloeg. Daardoor kan een bitflip optreden. Het computergeheugen bestaat uit enen en nullen. Wan-neer een 0 in een 1 verandert, kan dat het programma in de war stu-ren. De computer start zichzelf dan opnieuw op. Daarbij gaat de veilig-heidsschakelaar om en ontstaat die hoge stroompiek.

Het scenario klopt, maar vraagt

wel dat een kosmisch deeltje net in-slaat op die ene van 32.000 bits die het programma zo kan laten cra-shen. En de kans op zo’n inslag is al heel klein. Maar, om met Sher-lock Holmes te spreken, wanneer je al het andere hebt geëlimineerd is wat er overblijft, hoe onwaarschijn-lijk ook, de waarheid.

En nu?

Periodieke controle van het geheu-gen had die kosmische bitflip kun-nen opsporen. Achteraf bezien werd die controle te weining gedaan. Als de reservekopie van HIFI – er zijn twee complete versies van het appa-raat aan boord – aan gaat, moet dat anders. Bij onregelmatigheden kan een softwarepatch naar de satelliet worden gestuurd. Verder moet de schakelaar ontmanteld worden. Die bleek een zelfmoordschakelaar.

SRON maakt deze week het eind-rapport af, de ESA komt met een ei-

gen rapport. De komende weken zal de ESA, mét SRON en de ge-bruikers van HIFI, besluiten hoe HIFI weer een normaal werkend onderdeel moet worden. Eind no-vember, waarschijnlijk. Dan zitten de SRON-medewerkers vast en ze-ker weer even met samengeknepen billen. Want als deze kapot gaat, is er niets meer over van al die jaren keihard werken. Maar het vertrou-wen is groot. Als over drie jaar alle waarnemingen zijn verricht, praat niemand meer over die tien hecti-sche weken, toen in het najaar van 2009.

Voor dit artikel is gesproken met Frank Helmich, Principal Investiga-tor HIFI, Peter Roelfsema, project-manager HIFI, Willem Jellema, coördinator van het onderzoeks-team, Peter Dieleman, testingenieur HIFI en Martin Stokroos, elektro-nicus, allen werkzaam bij SRON-Groningen.

Illustratie René Lapoutre

CSI Space: de beveiliger did it!|_ Een kosmische bitflip moet ruimte-instrument HIFI hebben lamgelegd

Openstaande vacatures

Web-service Developer 1,0 fte | Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen

Hoogleraar Criminologie 0,5 fte | Faculteit Rechtsgeleerdheid

Nadere informatie over deze vacatures vindt u op: www.rug.nl

Nieuwe vacatures

Tenure Track (Assistant Professor) Statistics1,0 fte | Faculty of Mathematics and Natural Sciences

Wetenschappelijk Programmeur0,8 fte | Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen

Universitair Docent Privaatrecht0,8 fte | Faculteit Rechtsgeleerdheid

De RUG biedt speciaal aan meeverhuizende werkende partners van nieuwe medewerkers goede loopbaanfaciliteiten.

De RUG streeft naar een evenwichtig opgebouwd personeels-bestand. Op een aantal terreinen zijn vrouwen nog ondervertegen-woordigd. Daarom worden zij vooral uitgenodigd te solliciteren.

werken aan de grenzen van het weten

Met verslagenheid hebben wij kennis genomen van het overlijden op 12 oktober 2009 van

Professor Dr. Henri den Hartog

Emeritus hoogleraar Fysica van Defecten in Materialen aan de Rijksuniversiteit Groningen

Vanaf zijn benoeming in 1989, als bijzonder hoogleraar namens het Groninger Universiteitsfonds in de Fysica van Defecten in Materialen, heeft Henri den Hartog zich met indrukwekkend doorzettingsvermogen en vasthoudendheid ingezet voor onderzoek naar de voordelen maar ook de nadelen van de opslag van hoogradioactief afval in zoutkoepels. Tot het einde van zijn leven heeft hij zich met grote overtuigingkracht ingespannen voor onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek naar de evolutie van defecten in ionogene materialen.

Ondanks zijn lange slopende ziekte, die hij met bewonderenswaardige moed bestreed, bleef hij ook tot na zijn emeritaat in 2006 de afdelingen natuurkunde en technische natuurkunde met enthousiasme volgen en van waardevolle adviezen voorzien.

Wij verliezen in hem een uiterst bekwame hoogleraar en een aimabele collega. Met veel respect gedenken wij zijn inzet voor de natuurkunde gemeenschap.

Ons medeleven en gedachten gaan in het bijzonder uit naar zijn naaste familie die wij veel sterkte wensen dit verlies te dragen.

Namens de afdelingen Natuurkunde en Technische Natuurkunde van de Rijksuniversiteit Groningen

Prof.dr. J.T.M. De HossonProf.dr.ir. E. van der Giessen

Met leedwezen hebben wij kennis genomen van het overlijden van

Prof.dr. Henri den Hartog

Emeritus hoogleraar Fysica van Defecten in Materialen, bij het Zernike Institute for Advanced Materials, aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Prof.dr. H. den Hartog was hoogleraar van 1989 tot en met 2006.

Ons medeleven gaat uit naar de naaste familieleden.

Namens het Zernike Institute for Advanced Materials,

J. Knoester, directeur

De Nederlandse Carrièredagen is een activiteit van onderdeel van de

De NederlandseCarrièredagen ’09Dé carrièrebeurs in het najaar voor studenten en starters

13 &14 november Amsterdam RAI

www.carrieredagen.nl

Maak kennis met een groot aantal topwerkgeversBezoek de speciale Traineestraat®

Volg gratis interessante carrièregerichte en vakinhoudelijke workshops.

Promovendus (effecten competentiegerichte co-assistentschappen) Onderwijsinstituut

PhD positionClinical Pharmacology

Meer weten over deze vacatures?Kijk op www.werken.umcg.nl

Bouwen aan de toekomst van gezondheid

Geefdiabetes geen kans

collecteweek van1 t/m 7 november 2009

Collecteer mee voorhet Diabetes Fonds

www.diabetesfonds.nl/meedoenof bel: 033-4226520

gratis advertentie

| s e r i e | Voor onderhoudende expe-rimenten heb je niet per se een groot laboratorium nodig. De sterkte van het aardmagnetisch veld meet je al met een multimeter, koperdraad en een pot pindakaas.

Door ernst Arbouw

Op de hoek van de Westersingel en de Kraneweg, verscholen achter ge-parkeerde auto’s, staat het voorma-lig Natuurkundig Laboratorium. Van een afstandje doet het een beet-je denken aan het Rijksmuseum. Of anders aan het Hoofdstation. De muren zijn opgetrokken uit kleine, felrode baksteentjes. Smalle, ho-ge ramen laten het licht binnen. Op één hoek zit een torentje met uit-zicht over het straatverkeer.

Het laboratorium werd rond de vorige eeuwwisseling gebouwd voor professor Herman Haga (1852 - 1936), hoogleraar natuurkunde en meteorologie. Haga wilde aan de Kraneweg onderzoek doen naar het aardmagnetisch veld – de reden dat een kompas min of meer naar het noorden wijst. Om storende in-vloeden te voorkomen, werd bij de bouw van het natuurkundelab geen ijzer gebruikt. Scharnieren en slo-ten, t-balken, trapleuningen en muurankers werden in koper uitge-voerd. Wel jammer dat de gemeente Groningen een paar jaar na de vol-tooiing een elektrische tram aan-legde over de Kraneweg. De stroom van de bovenleidingen veroorzaak-te zulke sterke magneetvelden dat alleen ’s nachts metingen gedaan konden worden, als alle trams naar de remise waren.

Het verhaal van Haga is door Wil-lem Frederik Hermans opgetekend in De Laatste Roker. “’s Nachts in bed kon die professor de slaap niet vatten, als hij eraan dacht hoe hij met zijn studenten nauwkeurige metingen zou doen […] Metingen met […] apparaten zo verfijnd als tot dusverre geen enkele andere on-derzoeker ze nog bezeten had.”

Het had eenvoudiger gekund. De sterkte van het aardmagnetisch veld kun je thuis in de keuken me-

ten met vier onderdelen: een stuk geïsoleerd koperdraad, een 9 volt batterij, een kompas en een een-voudige multimeter (5 euro in de bouwmarkt).

De truc is dat je van het koper-draad een magneetspoel maakt die je precies dwars op de richting van het magneetveld van de aarde legt. Oost-west dus. Als je het kom-pas in de spoel legt en daarna a) het stroomverbruik van de spoel en b) de uitslag van het kompas meet, kun je met twee eenvoudige reken-sommen de sterkte van het aard-magnetisch veld becijferen.

Hoe zit dat? Het magneetveld van de aarde ‘trekt’ de kompasnaald naar het noorden. Het magneetveld van de spoel trekt de naald juist in westelijke (of oostelijke) richting. Uit de hoek van de kompasnaald kun je de verhouding in de sterk-

te van de twee magneetvelden aflei-den. (Hint: tangens is overstaande zijde gedeeld door aanliggende zij-de waarin de aanliggende zijde het aardmagnetisch veld is.)

Vervolgens de veldsterkte van je magneetspoel ((aantal windingen × stroomsterkte × 1,26 × 10-6) / (2× diameter van de spoel in meters)), delen door de tangens om de sterk-te van het veld van de aarde te krij-gen.

Het kan nog iets eenvoudiger. Daarvoor heb je een regelbare weer-stand nodig (20 cent in de elektro-nicazaak). Zet de weerstand tus-sen batterij en spoel en draai tot de kompasnaald precies 45 graden aanwijst. De verhouding tussen de twee magneetvelden is nu precies 1:1. Dat betekent dat je alleen nog de sterkte van je spoel hoeft te be-rekenen.

Om een mooie spoel te krijgen, kun je het koperdraad het beste om een rond voorwerp van een centime-ter of tien (pvc-buis, pindakaaspot) wikkelen en er daarna voorzich-tig afschuiven. De BOEM-redactie deed de proef met vijf, tien en vijf-tig wikkelingen en kreeg telkens een uitkomst van rond de 2,1 × 10-5 Tesla.

Dat lijkt mijlenver van de waar-de in de boeken (ongeveer 5 × 10-5) maar de proef meet alleen de hori-zontale component van het mag-neetveld – de kracht die parallel aan het aardoppervlak loopt. En op on-ze breedtegraad is die, blijkt na wat zoekwerk 2,2 × 10-5 Tesla.

Zie voor de filmpjes uit deze rubriek en een disclaimer: www.universiteitskrant.nl/boem Reacties of tips naar boem@rug.nl

Wakker liggen van de tram

Cogi to ergo B OE M

Wakker liggen van de tram

In samenwerking met Science LinX (Wiskunde & Natuurwetenschappen)

Illustratie Ernst Arbouw

Door rené FrAnsen

Op de lijst met ‘studieobjecten waar je op feestjes niet zomaar over moet beginnen’ staan de eetgewoonten van sociale spin-nen ongetwijfeld redelijk hoog. Je kunt be-ter een leuk gesprek aanknopen over het nepotisme van bestuurders die zich om-ringen met familieleden. Maar Jasmin Ruch uit Hamburg kan deze twee ver-schillende onderwerpen moeiteloos com-bineren. Ze publiceert samen met drie col-lega’s deze week een studie naar het nut van samenwerken met je familie (BMC Evolutionary Biology).

Spinnen eten door hun spijsverterings-sappen in een prooi te spuiten. Daarna wachten ze even tot het hapje lekker mals is en zuigen de vloeibare massa smake-lijk naar binnen. Alleen: de kost (spijs-verteringssappen maken) gaat voor de baat (eten) uit. Wanneer je als spin in een

groep leeft, kan een andere spin zomaar de vrucht van jouw kostelijke maagsap-pen opslorpen.

Wat volgt is een dilemma dat de tragedy of the commons is gedoopt: samenwerken kost het individu soms meer dan hij er voor terugkrijgt. Hoe groter de groep die samen wil werken, hoe groter de kans op free riders. Uiteindelijk ondermijnt dit de samenwerking. Overigens heeft Elinor Ol-son, dit jaar medeNobelprijswinnaar voor economie en volgende week optredend bij Studium Generale in Groningen, beschre-ven dat dit in de praktijk nog wel meevalt.

Maar terug naar de spinnen. Uit de stu-die van Ruch blijkt, dat het samen een lek-ker vliegje verteren in grote groepen niet zo eerlijk gaat. Sommige spinnen groeien bijvoorbeeld aanmerkelijk sneller dan de rest van de groep. Maar wanneer de groep bestaat uit familieleden, groeit iedereen even hard. Eten met je familie is blijkbaar

toch gezelliger dan met vreemden.Het idee dat biologen hier bij hebben, is

dat dieren eerder geneigd zijn om te de-len met familieleden dan met vreemden, omdat familie dezelfde genen heeft. Steun je je familie, dan steun je je eigen genen. Daar hoef je niet moeilijk over te doen.

In dat licht bezien is de politiek van de oude vorstenhuizen van Europa om voort-durend met elkaar te trouwen niet zo raar bekeken. Het enige nadeel is de inteelt. Dat geldt ook voor de spinnen, zo mel-den de onderzoekers, bij de meest sociale spinnensoorten bestaan kolonies uit gene-tisch bijna identieke individuen.

Spinnen en wereldpolitiek, ze hebben meer met elkaar te maken dan je zou den-ken.

In deze rubriek presenteert de UK opval-lend, schokkend of lachwekkend nieuws uit de wereld van de wetenschap.

auw! Samen eten met familieauw!

Kor t

Visolie helpt levereen vetrijk dieet stimuleert de le-ver van muizen om nog meer vet-zuren aan te maken. Daardoor krij-gen de dieren last van vervetting van de lever, en worden ze boven-dien ongevoelig voor het hormoon insuline, dat de bloedsuikerspiegel reguleert. wanneer het rundvet in de voeding deels wordt vervangen door visolie, gaat de vetaanmaak niet omhoog, al ontstaat ook dan ongevoeligheid voor insuline. Dit is een van de bevindingen die voe-dingsdeskundige Maaike oostveer deed in haar promotieonderzoek naar de regulering van de stofwis-seling.

Zij keek vooral naar de rol van ‘nucleaire receptoren’, een soort sensoren die in de celkern zitten en veranderingen in het aanbod van voeding vertalen in een aan-passing van de aanmaak van en-zymen door de cel. Dit onderzoek moet op termijn helpen om versto-ringen in de voeding die het risico op bijvoorbeeld overgewicht ver-hogen, bij te sturen. oostveer deed haar onderzoek in het research Laboratorium Kindergeneeskunde van het uMCG en promoveerde vo-rige week aan de medische facul-teit van de ruG.

Defensine regelt afweer in darmenDefensines zijn kleine eiwitten die als natuurlijke antibiotica wor-den aangemaakt door cellen, on-der meer in de darm. onderzoe-kers van het uMCG hebben met Amerikaanse collega’s laten zien, dat de hoeveelheid defensines in de darm gevolgen kan hebben voor de samenstelling van de darmflo-ra en daarmee op de activatie van het afweersysteem in de darm. In het tijdschrift Nature Immunology van vorige week schrijven de on-derzoekers dat een lage concentra-tie defensines kan leiden tot een verhoogde gevoeligheid voor chro-nische ontsteking, zoals de ziekte van Crohn.

Dochters door stress

bij postduiven kan het vrouwtje het geslacht van haar jongen bepa-len. onder normale omstandighe-den krijgen duiven aan het begin van het jaar meer zonen en aan het eind meer dochters. bioloog Vivi-an Goerlich deed een aantal expe-rimenten om uit te zoeken welke factoren belangrijk zijn voor de ge-slachtsbepaling.

Vrouwelijke duiven die het hor-moon testosteron kregen toege-diend via een implantaat, of in gewicht aankwamen, bleken ver-houdingsgewijs meer zonen te krijgen. Vrouwtjes die werden be-handeld met het stresshormoon corticosteron of een sterke ge-wichtsafname hadden, kregen juist meer dochters. Goerlich stelt dat de hormoonhuishouding van de duiven blijkbaar het geslacht beïnvloedt. Zij promoveerde afge-lopen maandag aan de bètafacul-teit van de ruG.

UK 9 - 29 OKTOBER 2009 W E T E N S C H A P 7

Geen bedrij f in Nederland ontkwam eraan: de crisis. Nog voordat die echt begon, stond Deloitte al in de startblokken om bedrij ven bij te staan. Als eerste kwamen wij met een geïntegreerde crisisaanpak. Onze multidisciplinaire teams, met o.a. consultants en fi nancieringsspecialisten, hielden alle aspecten van een organisatie tegen het licht: Cost Control, Cash & Funding en Business Portfolio. Zo werden zwakke punten verbeterd en verkeerden de bedrij ven in gezonde staat toen de crisis een feit was. Ook het talent en de ambitie om vooruit te zien, voorop te lopen, razendsnel te schakelen en perfect samen te werken met andere disciplines? Kom dan ’ns met ons praten. Lees meer over deze en andere cases op werkenbijdeloitte.nl/cases

Laat niemand je tegenhouden.

Ben jij de bedrijfskundige die straks het snelst accelereert bij een crisis?

© 2009 Deloitte, Member of Deloitte Touche Tohmatsu

| i n t e r v i e w | Op de website van Spits kreeg ze ervan langs. ‘Haar diploma wordt te zijner tijd postuum uitgereikt.’ Maar de 88-jarige studente filosofie Eddy van Drooge laat zich niet kisten. “Een ander is goed in honden verzorgen, ik studeer gewoon graag.”

Door hanneke boonstra

Ze vindt het maar niks, dit in-terview in de UK. “Wat gaat u nu doen”, vraagt ze korzelig als ik sa-men met de fotograaf de college-zaal binnenkom. Nou én, ze is 88, is dat zo bijzonder voor een stu-dent? Gaandeweg het gesprek ont-dooit ze. Natuurlijk snapt ze dat het niet vaak voorkomt dat mensen van haar leeftijd een volledige studie doen en ze realiseert zich ook dat ze de oudste student aan de RUG en wellicht van Nederland is.

De halve Nederlandse pers hing aan de lijn nadat er onlangs een be-richtje over haar had gestaan in het Dagblad van het Noorden. Dat ze net aan de studie was. Foutje. Want Ed-dy van Drooge begon twee jaar ge-leden al met haar studie filosofie en haalde onlangs haar propedeuse. Dit wordt een lastig jaar: “Ik moet er hard aan trekken. Als ik het haal, krijg ik het volgend jaar een stuk gemakkelijker.”

Ze zit vooraan, op de eerste rij. Ge-concentreerd. Microfoontje erbij, want ze neemt alles op. Praat met een paar meiden, zo’n 65 jaar jon-ger dan zij. Tijdens het college over lichaam, brein en geest ontstaat een discussie over de leerstof. Daar doet ze niet aan mee. “Ik ben vrij secun-dair. En ja eigenlijk wil ik niet op-vallen. Ik ben hier gewoon student, meer niet.”

Ze is heel intelligent, weet een medestudent. Kwestie van erfelijk-heid. “Ik heb de hersens van mijn moeder, een briljante vrouw en de conditie van m’n vader. Moeder was tijdens haar studie het enige meisje tussen allemaal jongens. De hoog-leraar zei altijd ‘Dag heren en Lot-te’.” Haar moeder promoveerde vlak voor haar huwelijk, werd domi-neesvrouw en deed verder niets met haar studie.

Eddy van Drooge trouwde vlak na haar eindexamen, ook met een do-

minee. Later ging ze fysiotherapie, heilgymnastiek en massage doen, had een praktijk in Haren. Toen de vijf kinderen het huis uit wa-ren, volgde een studie psycholo-gie, vijf jaar lang, naast haar volle baan. Ze heeft nog steeds een prak-tijk als psychotherapeut in Hooge-veen, maar daar wil ze mee stop-pen omdat de regelgeving rond de sociale zekerheid haar langzamer-hand de neus uit komt. Intussen deed ze ook wiskunde, op middel-bare schoolniveau. Gewoon, omdat ze het leuk vond.

En nu , vijftien kleinkinderen ver-der, doet ze filosofie, net als haar kleinzoon. “Ik heb filosofie altijd leuk gevonden, ik had het al als bij-vak gehad bij psychologie. Maar ik wilde het niet een beetje hap snap,

vandaar dat ik voor een universitai-re opleiding heb gekozen. Het is pit-tig, het gaat natuurlijk niet zo snel meer als vroeger, het duurt langer voordat ik de stof helemaal heb op-genomen.”

‘Ik wil dit zo graag. Ik ben nieuwsgierig, wil weten hoe dingen

zitten.’

Maandag en dinsdag heeft ze col-lege, komt ze met de trein vanuit Hoogeveen naar Groningen en pakt ze de bus naar de Bloemstraat. Met

glanzende ogen en een inmiddels stralende lach: “Ik wil dit zo graag. Ik ben nieuwsgierig, wil weten hoe dingen zitten. En ik ben gediscipli-neerd, dat heb ik van huis uit mee-gekregen. Waar ik de energie van-daan haal? Ook dat is een kwestie van discipline. En ik ben een och-tendmens. Ik lig vroeg in bed, sta vroeg op en ga dan een paar uur aan de studie. Dan heb ik nog wat pa-tiënten, daarna ga ik weer verder.”

“Dat het zo knap is wat ik doe? Onzin. Het is een hobby, ik geniet ervan. Een ander is goed in honden verzorgen en begint een kennel, ik studeer gewoon graag. Wat ik er-mee wil? Niks. Moet ik er dan nog wat mee?” Ze hoopt binnen vier jaar haar master te halen.

Op de website van Spits kreeg ze

er onlangs flink van langs: ‘Geef die plaats aan een student die er wel wat mee doet’, ‘Wat lullig voor die kleinkinderen’, ‘Haar diploma wordt te zijner tijd postuum uitge-reikt’ et cetera. Ze glimlacht: “Ik voel me daar niet door aangespro-ken. Weet je, ik zit niemand in de weg hoor. Ik heb geen OV-jaarkaart en betaal m’n studie zelf.”

Na ons gesprek breng ik haar met de auto naar het station. Voordat ik haar heb kunnen helpen met haar koffertje, slingert ze het al in de kofferbak. En met dezelfde energie zwiept ze het er weer uit. “Ik heb nog vijf minuten, dat haal ik mak-kelijk. Dag. Ik vond het toch wel leuk.”

En weg is ze.

Haar P is al binnen

Filosofiestudente Eddy van Drooge Foto Elmer Spaargaren

Ook in gebarentaal kun je dichten| r e p o r ta g e | Studium Generale orga-niseert twee lezingen over gebarentaal. Maandagavond moest het publiek zelf aan de bak. “De doven in de zaal moeten zich even koest houden bij deze oefening.”

Door teoDor lazarov

“Doven zijn meesters van commu-nicatie”, benadrukt Nini Hoiting voor een goed gevulde Geertsema-zaal in het Academiegebouw. “Er is geen plek op de wereld waarin ze zich niet zouden kunnen redden.”

Het is de eerste van de twee le-zingen van Studium Generale over een niet-gesproken taal: gebaren-taal. Spreekster Nini Hoiting is pro-movenda taalontwikkeling bij do-

ve kinderen. Ze is een klein pittig vrouwtje van middelbare leeftijd, met opgestoken geblondeerd haar. Tijdens haar verhaal gebaart ze au-tomatisch mee, alsof het de nor-maalste zaak van de wereld is.

“Ik gooi jullie gelijk in het zwem-bad. Kijk maar of je er iets van be-grijpt”, zegt ze en zet een filmpje aan. De zaal vervalt in een die-pe stilte, terwijl op het scherm een vrouw verschijnt. Ze gebaart he-vig, kijkt overdreven boos, ver-baasd, blij. Af en toe wordt het ven-ster verkleind en komen er plaatjes in beeld, waarop kinderen rondom een vreemde vrouw staan.

“Dit verhaaltje heet Juf in de Boom”, zegt Hoiting nadat het filmpje is af-gelopen. “Was het te volgen?”

Er klinkt ongemakkelijk gemur-

mel uit de zaal. “Hielpen de plaatjes mee?” Hevig geknik.

Hoiting kijkt de zaal doordrin-gend aan. “Deze taal is net als bij-voorbeeld het Chinees, Maleis of Ja-pans. Een taal die ver van de onze af staat, met zijn eigen complexiteit, grammatica en woorden die je moet leren.”

Dat is allemaal leuk en aardig, maar deze sessie gaat er meer ge-beuren dan alleen het overdragen van theoretische informatie. De aanwezigen moeten zelf aan de bak. Bottie Reitsma, een vrouw met een enorme lach stapt voor de zaal. “De doven in de zaal moeten zich even koest houden bij deze oefening”. vertaalt de doventolk, die achter Reitsma op een stoel zit. Reitsma zelf doet alles in gebarentaal.

“Wat is het teken voor een auto?” Het publiek begint te gebaren.

“Juist, het stuur. En wat is dan au-torijden?”

Weer komen de handen in bewe-ging. “Juist, het stuur heen en weer en vervolgens met je hand een rich-ting aangeven”, concludeert Reits-ma. “En wanneer je wilt duidelijk maken dat je autorijdt op een hob-belige duinenweg?”

Gelach, maar het publiek doet zijn best. Mensen maken het stuurge-baar en trillen op en neer in hun stoel.

“Nee”, gebaart eitsma. “Een auto die beweegt kun je ook zo aan ge-ven.”

Ze strekt haar hand met de duim omhoog. Dan maakt ze een golf-beweging. “Zo! Mak kelijk toch?”

Hoiting neemt het weer over. “Al-les draait om de blik, het gezichts-veld”, zegt ze. “De hele basis van taal moet in dit hokje voor je plaats-vinden.”

Ze bakent met haar armen een denkbeeldig vak voor zich af. “Het lijkt allemaal makkelijk: een auto, een rijdende auto. Maar wat nu als je iets moet zeggen met nadruk, of in gebiedende wijs? Meervoud? Is het dan ook nog steeds zo makke-lijk?”

De tijd vliegt. Er is nauwelijks ruimte om alle vragen te beant-woorden. Een jongen met rode krullen mag de laatste vraag stel-len: “Bestaat er ook poëzie in geba-rentaal?”

“Ja”, roept Hoiting gepassioneerd. “En het is prachtig!”

UK 9 - 29 OKTOBER 2009 S T U D E N T E N L E V E N 9

10 O N D E R W I J S UK 9 - 29 OKTOBER 2009

Hoogleraren kraken RUG

RUG wil meesters en juffen opleiden

| a c h t e r g r o n d | De universiteit van Utrecht is de beste brede universiteit van ons land en Groningen de slechtste. Dat zeggen hoogleraren en universitair hoofddocenten. De RUG krijgt slechts vier procent van de stemmen.

Door Hanneke Boonstra

Het is weer elseviertijd: het jaar-lijks onderzoek naar het oordeel van studenten en hoogleraren over de universiteiteiten en hun oplei-dingen. De rUG bungelt onderaan, dus dat is niet lekker voor het ima-go van je universiteit.

“Dat zit u vast niet lekker”, is dan ook de vraag aan sibrand Poppe-ma, hoogste baas van de rUG. Dat blijkt mee te vallen. “Het elsevier-onderzoek is de minst betrouw-bare van alle rankings. Veel van de hoogleraren in den lande ken-nen eerder de andere universitei-ten dan die in Groningen”, is zijn verklaring. “Ze kennen onze pro-gramma’s niet en weten niet wat we doen. Maar het betekent wel dat we

moeten laten merken dat we goed zijn”

Wie in Groningen kunstmatige intelligentie studeert, mag zichzelf op de borst kloppen. Die opleiding – onderdeel van de faculteit wis-kunde en natuurwetenschappen – is bij de rUG de beste. Wat de masters betreft scoort bedrijfskun-de aan de rUG het best. studenten geven die master een 8,4. Hoogle-

raren en hoofddocenten vinden wijsbegeerte landelijk de topper.

Het is alweer het vijftiende jaar dat studenten in elsevier oplei-dingen aan universiteiten en hoge-scholen beoordelen. er werden 48 opleidingen vergeleken door bij-na zesduizend studenten. Utrecht deed het over de gehele linie goed. Leiden en nijmegen scoorden vooral bij bachelorstudenten.

Bij de researchmasters doet de rUG het goed: gedrag en maat-schappij krijgt een 8,8, samen met rechten in Utrecht. Maar bij de ge-wone masters krijgt pedagogiek het laagste cijfer (6,7) en ook de hoogleraren vinden dat de slecht-ste opleiding. Bij communica-tie- en informatiewetenschappen is Groningen kampioen (8,4). Het laagste cijfer (6,6) kreeg de oplei-ding technische innovatieweten-schappen aan de rUG.

Uit de elseviercijfers blijkt verder dat de mobiliteit niet daverend is. slechts zeventien procent van de bachelors vertrok voor de master naar een andere universiteit.

| a c h t e r g r o n d | De Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen wil vwo-scholieren verleiden docent te worden in het basisonderwijs. Daarvoor wil ze in september 2010, in navolging van de Universiteit Utrecht, starten met een ‘academische pabo’. Samen met drie noordelijke hogescholen.

Door christien boomsma

De rUG wil het graag. en het lijkt erop dat ook de drie hogescholen die meedoen aan het project het belang inzien. Het is namelijk geen gemakkelijke klus om het onder-wijs van de rUG-opleiding onder-wijskunde enerzijds en de pabo-programma’s van de noordelijke Hogeschool Leeuwarden, stenden en de Hanzehogeschool anderzijds

in elkaar te vlechten tot één pro-gramma. Maar tot nu toe lijken de overleggen en beleidsvergaderin-gen soepel te lopen. Zo soepel dat de rUG zijn intentieverklaring al heeft getekend. De andere partij-en staan op het punt dat te doen. nodig is het ook, want de klachten over het niveau van leerkrachten in het basisonderwijs nemen toe.

De nieuwe opleiding levert stu-denten af die zowel een pabo-di-ploma als een universitaire bache-lor hebben. “We hopen dat er dan meer vwo-scholieren voor de op-leiding kiezen”, zegt GMW-decaan Henk kiers. “en natuurlijk dat het niveau van de opleidingen en indi-rect van de basisscholen stijgt.”

Het zwaartepunt komt in Gro-ningen, benadrukt hij. onderwijs-kunde verzorgt 130 ects. 110 ects

leveren de hogescholen, maar min-stens 50 ects daarvan moet op ba-chelorniveau zijn. en de nieuwe studenten – de faculteit mikt op 60 studenten − zullen ook flink wat tijd in de trein doorbrengen, want ze moeten hun vakken deels aan de rUG en deels aan de betreffen-de hogeschool volgen.

alleen afspraken over de inkom-sten kunnen nog roet in het eten gooien, denkt kiers. “een verde-ling van ruwweg fifty-fifty zou re-delijk zijn.” Maar: “ik heb er ver-trouwen in dat dat in orde komt”.

overigens zullen niet alle studen-ten die zich aanmelden ook daad-werkelijk beginnen. “In Utrecht meldden zich het eerste jaar tach-tig studenten, waarvan ze er vijf-tig aannamen. ook wij willen se-lectief zijn”, zegt kiers.

De universiteit is een bron van kennis. Maar wat gebeurt er eigenlijk in al die verschillende collegezalen? Gedurende een aantal weken schuiven UK-ver-slaggevers aan in de collegebanken, maken huiswerk en doen verslag van hun belevenissen. We begonnen bij radioactiviteit en Arabisch. Volg ons ook via www.universiteitskrant.nl/hapje

Door christien boomsma

Ik heb gespijbeld.Het állerlaatste college radioacti-

viteit. eentje met een gastspreker nog wel. Ik was er niet bij en voel me schuldig.

Vorige week was het herfstva-kantie. Geen Uk, geen school voor de kinderen, maar wél college. en toen stelde manlief voor de dertig-jaar oude camper die we onlangs hadden aangeschaft nog even te proberen. Gezellig een paar daag-jes naar de achterhoek. nú kan het. toch?

Ik spartelde tegen. Ja, luister: ik

heb college hoor en daar wil ik graag heen. en dat was ook zo.

Maar toen besefte ik dat we dan pas woensdag weg konden en dat de korte vakantie zo wel héél kort dreigde te worden. en stelde me voor hoe ik op een prachtige herfst-dag bij een rustiek watertje zou zit-ten ergens aan de Duitse grens. en capituleerde.

Het boek Radioactiviteit – mijn Bijbel deze weken - ging mee. na-tuurlijk! Want ik wilde mijn stof

bijhouden en trouwens, mijn doch-ter had ook proefwerken na de va-kantie en dan konden we gezellig samen studeren.

tja.We zijn naar aalten geweest,

waar we aan dat rustieke rivier-tje hebben gekampeerd. We zijn naar boekenstad Bredevoort ge-weest, waar we héél veel antiqua-riaten hebben bezocht en ik zelfs het boek Friese sprookjes weer te-rugvond dat ik al jaren kwijt was. We zijn naar Groenlo geweest en bezochten een werkende stoom-houtzagerij – over ‘things to do in life’ gesproken –, kregen een lek-ke band in de stromende regen en eindigden in een fantastisch res-taurant in roden.

Maar dat boek? Dat heb ik dus niet ingezien. Het ligt open op hoofdtsuk 11: radioactivitijd, over dateren door het meten van radio-actief verval. over de shrimp-ana-lyse van een zirkoonkristal en de ijsman van tirol. en dat heb ik dus gemist.

toch jammer.

Hapje. . .

Spijbelen is toch jammer

Radioactiviteit

1 Onder-water-

hockeyMet zijn allen lekker klooien onder wa-ter! Je moet wel even werken aan je long-inhoud, dus je kunt beter stoppen met roken bij het uit-gaan. De puck ligt op de bodem en je krijgt een snorkel en masker. als je ge-noeg spettert, ziet de scheids niets.

aantal leden: onge-veer 30trainingstijden: Ma 22.00-23.00 & Do 18.15-19.15Kosten – Lidmaat-schap / Gear: € 45 / € 100Leercurve: Halfjaar goed trainenblessures: Licht – Voornamelijk spier-verrekkingcontact: Gs-oV octopus – 06-49996063

2 Zaal-voetbal

kom maar op met die high fives! Het belangrijkste aspect: verzin een zo bij-dehand mogelijke naam voor je team. Voetballen maar dan vijf tegen vijf. ook niet te vergeten: de derde helft.

aantal leden: onge-veer 250trainingstijden: Ma 21.30 – 23.00 & Woe 21.30 -23.00Kosten – Lidmaat-schap / Gear: € 85 / € 90Leercurve: Halfjaar-tje goed trainenblessures: Licht tot gemiddeld – Voorna-melijk blaren en en-kelscontact: G.s.F.V. Drs. Vijfje – 06 - 17502582

3 Unihockey

Je was altijd al bang voor die harde bal! Maar nu kun je je lekker uitleven, ook als je geen tand-arts Plus Verzeke-ring hebt. Indoor hockey met een lich-te bal en een plastic stick. Voor mensen die droog willen blij-ven als het regent.

aantal leden: onge-veer 60trainingstijden: Vrij 17.00 – 19.00 (heren) & Woe 21.30 - 23.00 (da-mes)Kosten – Lidmaat-schap / Gear: € 24 / € 130Leercurve: Jaartje trainenblessures: Licht tot gemiddeld – Voor-namelijk blaren en enkelscontact: U.C. Face off – 0623505275

4 Ultimate Frisbee

Je bent vanaf nu de ster op het strand en in het park! nooit meer een afzwaaier als je die schijf gooit. Zeven tegen zeven met als doel om de frisbee te vangen in de endzone. Je mag niet lopen als je de frisbee vast hebt, dus let goed op waar je teamleden lopen.

aantal leden: onge-veer 60trainingstijden: Woe 19.00 – 20.00 & Zondag 16.30 - 1800kosten – Lidmaat-schap / Gear: € 45 / € 60Leercurve: krap jaar trainenblessures: Licht tot gemiddeld – Voor-namelijk blaren en enkelscontact: Groni-cal Dizziness – 06-28432746

Mijn favoriete tekenfilmfiguur

is...

Droog achter de

oren

ofnat gaan?

Kies je sportIn de week van 16 november kun je weer meedoen met introductiecursussen voor allerlei sporten bij de ACLO. Onder begeleiding van een instructeur kun je ruiken aan de basics. Deelname is gratis, maar er is wel een borg van 10 euro. Weet je niet welke sport bij jou past? De UK heeft het voor je uitgezocht!

Door stijn roeLofs

Road Runner

Plons! Nat word ik wel als ik

zweet

Neen Gaarne!

Met verlengstukje?

UK 9 - 29 OKTOBER 2009 O N D E R W I J S 11

4 Ultimate Frisbee

Je bent vanaf nu de ster op het strand en in het park! Nooit meer een afzwaaier als je die schijf gooit. Zeven tegen zeven met als doel om de frisbee te vangen in de endzone. Je mag niet lopen als je de frisbee vast hebt, dus let goed op waar je teamleden lopen.

Aantal leden: Onge-veer 60Trainingstijden: Woe 19.00 – 20.00 & Zondag 16.30 - 1800Kosten – Lidmaat-schap / Gear: € 45 / € 60Leercurve: Krap jaar trainenBlessures: Licht tot gemiddeld – Voor-namelijk blaren en enkelsContact: Groni-cal Dizziness – 06-28432746

5 Lacrosse

Je bent een echte ma-cho! Je hoeft niet meer te fitnessen om enorm breed te zijn: je trekt gewoon je shoulderpads aan. Fysieke sport met als doel om een klein balletje in een doel te gooien. “Ik ren rond met een netje en daarin een balle-tje.” Que?

Aantal leden: Onge-veer 75Trainingstijden: Ma 21.00 – 23.00 Kosten – Lidmaat-schap / Gear: € 35 / € 300Leercurve: 3 maan-den goed trainenBlessures: Licht tot gemiddeld – Voor-namelijk knieën en enkelsContact: Lacros-se Groningen - 0654985015

6 Bossaball

Drie meter de lucht in en dan een om-haal maken! Je moet wel eventjes goed oe-fenen, maar dan kun je ook al je atletisch vermogen inzetten. Voetvolleyball met trampolines. Let wel: niet elk strand heeft trampolines.

Aantal leden: Onge-veer 50 landelijkTrainingstijden: Geen vaste tijdenKosten – Lidmaat-schap / Gear: € 0 / € 20Leercurve: Jaren-lang oefenen, maar meedoen kun je meteenBlessures: Licht tot gemiddeld – Voor-namelijk rug en voetenContact: Heeft geen vaste vereniging, maar wel toernooi-en in Groningen

7 Pole Fitness

Leuk voor thuis en in de disco! Nu kun je werken aan je spieren, atletisch vermogen en look-ing good doing it. Le-ren paaldansen en tegelijk flink zweten. Voor de mannen: Ook leuk voor een ‘kijkdag’.

Aantal leden: Onge-veer 40 beoefenaars per cursusTrainingstijden: Ma 15.00 – 16.00 & Di 14.00 – 15.00Kosten – Lidmaat-schap / Gear: € 0 (wel cursusgeld) / € 40Leercurve: Toegan-gelijk op alle ni-veausBlessures: Licht – Voornamelijk spier-verrekkingenContact: Via ACLO

8 Systema

Vechtsport voor psy-chologen! Ontwik-keld door de Rus-sen, die inzagen dat na psychologische oorlogsvoering soms ook klappen uitge-deeld moeten wor-den. Vechtsport die focust op fysieke (en mentale) drukpun-ten. Een sterke geest in een gezond li-chaam.

Aantal leden: Onge-veer 100 landelijkTrainingstijden: Ma 20.00 – 21.30 & Vr 20.00 – 21.30Kosten – Lidmaat-schap / Gear: €2.50 voor een les / € 80Leercurve: Jaren-lange training om echt goed te wordenBlessures: Licht – Voornamelijk blau-we plekkenContact: Stichting Kelderwerk − 050 - 571 69 55

9 Klimmen

In het Dar-winjaar terug naar de apen! Eindelijk kun je uitmaken wie er nu het beste was met boompje klim-men. Eerst oefenen in de klimhal, daar-na ook buiten, als je wilt. Alleen doen als je beste vriend een beetje spieren heeft om je te zekeren.

Aantal leden: Onge-veer 200Trainingstijden: Di 18.00 – 19.30 Kosten – Lidmaat-schap / Gear: € 32,50 / € 140Leercurve: Vijf we-ken om te beginnenBlessures: Licht – Voornamelijk vin-gersContact: GSAC At-las − 0628764892

10 Wadlopen

Uitwaaien in de na-tuur! Zorg wel dat je voor het donker thuis bent. Gezel-lig met een groep-je het wad op onder begeleiding van een gids. Laatste levens-gevaarlijke insluiting op een zandbak da-teert van deze zomer.

Aantal leden: Onge-veer 100Trainingstijden: Geen vaste tijdenKosten – Lidmaat-schap / Gear: € 15 / € 10Leercurve: GeenBlessures: GeenContact: Wadloop-vereniging Arenico-la – secretaris@are-nicola.nl

11 Zwemmen

Bescherm jezelf te-gen het broeikasef-fect! Ook leuk voor op vakantie. Bij de ACLO te verkrijgen in de tak conditie of techniek. Zo kun je eindelijk die ver-draaide vlinderslag onder de knie krij-gen.

Aantal leden: Onge-veer 150Trainingstijden: Ma 20.45 – 22.00 & Di 19.30 – 21.00Kosten – Lidmaat-schap / Gear: € 41 / € 20Leercurve: Alleen moeilijk om wereld-kampioen te wordenBlessures: Licht – Voornamelijk ver-rekkingenContact: GSZV De Golfbreker – 06 20331520

Ik studeer en...

Ik wil óók wel eens wat anders?

Waterangst of

hoogtevrees?

Chillen in de mind of werken in de golven

Lekkerop elkaar slaan?

Johnny Bravo

Ja!

Liever niet Charge!

Neen Gaarne!

Zo gek mogelijk Doe maar normaal, dan doe je gek genoeg...

Brrr water :( Down to earth graag

...dat doe ik in een gezellige studiezaal ...dat doe ik rustig thuis

Yeah baby!

Maak mij gevaarlijk!

Met verlengstukje?

Seks of Rock-‘n-Roll?

Willemen

‘Bestuurders: koéster de geteisterde docent!’De docenten van nu hollen mulitaskend van evaluatie naar vergadering en van beoordelingsgesprek naar subsidieaan-vraag. En dat loopt uit de hand, vindt Antoon de Baets.

Docenten moeten zichzelf overbo-dig maken. Zij tonen studenten de weg naar zelfstandig opereren al sinds de stichting van de Universi-teit van Bologna. Deze trend moet worden verlengd wegens succes. Maar niet zonder meer.

De zelfhulp van de student steunt op een eeuwenoude techniek. Wat is het recept? Men neme één stu-dent. In zijn ene hand een goed academisch boek. In zijn andere het geheime wapen van elke weten-schapper: een potlood. Onder hem een gemakkelijke fauteuil. Boven hem een leeslampje. Rondom hem stilte. Geen muziek, televisie of te-

lefoon, geen mail, ge-msn, geskype, geblog of getwitter. De beginnende lezer vindt de ondergaande zon sti-mulerend, de fijnproever heeft iets met het krieken van de dag.

Er is nog een vorm van zelfhulp en die komt vreemd genoeg in geen enkel handboek voor: de ‘opvoe-ding per herinnering’. Zij bestaat hierin dat men zich bij de aanpak van wetenschappelijke problemen afvraagt: “Hoe zou mijn leermees-ter dit opgelost hebben?” De herin-nering aan de leermeester en zijn boek in de kast, bieden voldoende steun.

En de docent, is die afwezig? Neen, dat lijkt maar zo. Want om zichzelf overbodig te maken, moet de docent zelf student blijven. En de zelfhulp zélf toepassen. Omdat de essentie van het wetenschappelijk onderwijs bestaat uit onderricht over eigen onderzoek. Wetenschap-pers zijn nu eenmaal geen encyclo-

pediesamenvatters. En dus maakt de docent gebruik

van een simpele strategie: 24 uur per dag werken. Het gewone werk duurt maar acht uur per dag, maar om dat rendabel te maken, moeten het zaad gezaaid en de oogst bin-nengehaald worden. En dát werk is nooit af. Succes volgt vaak pas na ja-ren. Wetenschappers zijn dwergen op de schouders van reuzen.

Maar wat zien we? Het lijkt erop dat docenten supermensen moeten zijn, altijd en overal multitaskend en omni-inzetbaar, getoetst aan harde criteria, onderworpen aan perma-nente evaluatie en achtervolgd door constante afrekening, geplaagd door eindeloze vergaderingen en bijbehorende stukken, in het nauw door driftige eisen van bestuurders, studenten en maatschappij, jagend op vetpotten uit de tweede tot en met de honderdste geldstroom, op-gejaagd door projectvoorstellen en

prestatiebeloning, struikelend van beoordelingsgesprek naar basis-kwalificatie. Past hun werk in het facultaire plannetje − een formulier van ronkend bestuurderslatijn met aan te vinken blokjes − dan krijgen ze misschien de wortel van bonus en bevordering. Laat dat werk de faculteit onvoldoende stralen, past het niet in de nieuwste hype, vibe of wave, dan is er straks de stok van periodiekenverlies. Zelfs hun ware naam mogen ze niet meer dragen. Ze heten “kenniswerkers”. Rust in vrede, wetenschapper.

Vindt u dit een realistisch beeld van de toekomstige docent? U denkt misschien: zo zielig zijn ze niet. Maar als docenten ‘ja’ knikken als ze ‘nee’ bedoelen, als universitaire kaders leeglopen en de middelmaat voor doceren overblijft, als afgestu-deerden geen promotieplek ambië-ren... dan had ik gelijk. Koester dit unieke beroep dat de maatschappij

al eeuwen voordeel bracht.Bestuurders, jullie vooral, bewaak

de kwaliteit van uw wetenschap-pers, maar met mate. Wees mild en tolerant, want de wetenschap is zélf gebouwd op permanente kritiek. En daarmee bezit zij een zelfrei-nigend mechanisme. Dynamische bestuurders lopen graag voorop. Maar ze moeten niet doordraven, want als zij na al hun sprinten ten langen leste over de schouder kij-ken, riskeren zij te moeten zuchten: “Waar is iedereen?” Dan winnen zij de wedstrijd mét glans maar zónder peloton. Zodat voor die toekom-stige student alleen opvoeding per herinnering overblijft. (Ingekorte versie van een toespraak tot de Raad van Toezicht namens de personeels-fractie van de universiteitsraad op 26 oktober 2009)

Antoon de Baetslid personeelsfractie van de u-raad

‘Student moet zich verzetten tegen bsa’Het college van bestuur wil een bindend studieadvies voor de RUG invoeren in 2010. Studenten moeten dit plan vertra-gen, zodat studenten het verzet kunnen organiseren, zegt Wiebe Geert de Groot. Maar Calimero begrijpt het niet.

In 2008 zijn er afspraken gemaakt tussen de universiteitsraad en het college van bestuur (cvb), ter ver-betering van het studiesucces (de rendementen). Om na verloop van tijd op een wetenschappelijk ver-antwoorde manier de inschatting te kunnen maken of deze maatregelen effect hebben gehad, is er afgespro-ken dat er tot 2010 “vanwege in-gezet beleid” de invoering van een bsa “niet aan de orde” is. De eerste

evaluatie en dus de eerste mogelijk-heid om te spreken over een bsa ligt volgens afspraak dus in 2010. In-middels heeft het cvb deze afspraak eenzijdig geschonden en een plan op tafel gelegd: 40 punten halen in het eerste jaar en binnen twee jaar de propedeuse, anders wegwezen.

Die discussie is bovendien in een stroomversnelling gekomen. Afge-lopen zomer was opeens sprake van een pilot met bsa’s op een aantal opleidingen. Inmiddels is het cvb er blijkbaar achter dat het bsa dan een onderwijsexperiment is, waarop de u-raad wettelijk instemmingsrecht heeft. In de nieuwe constructie, in-voering op de hele RUG in één keer, is dat niet het geval. Het vermoeden rijst dat het cvb ervoor wil zorgen dat de medezeggenschap buiten de

beslissing wordt gehouden.De lancering van dit plan is des

te onverstandiger, omdat pas in december de uitkomst verwacht wordt van een landelijk onderzoek naar bindend studieadvies door het ministerie van Onderwijs. Daaruit zou wel eens kunnen blijken dat bsa niet het wondermiddel is waarvoor het gehouden wordt, want uit de cij-fers van universiteiten waar het al is ingevoerd blijkt over het algemeen helemaal geen positief effect op de rendementen.

Normaliter is het bindend studie-advies een sluitstuk van een groot pakket rendementsmaatregelen. Volgens de Wet op het Hoger On-derwijs mag het zelfs niet eens als rendementsmaatregel worden ge-hanteerd. De bedoeling is om tegen

studenten die, nadat zowel instel-ling als student hun stinkende best hebben gedaan om er wat van te maken, te kunnen zeggen: nu is het klaar, ga maar ergens anders heen.

Invoering betekent: geen verbe-teringen in de begeleiding, noch de capaciteiten van de opleidingen vergroten. Wel moeten curricula in rap tempo worden omgegooid en gaan de augustusherkansingen eraan. Inmiddels zijn capaciteits-problemen op meerdere faculteiten aan de orde gekomen, onder andere bij economie en bedrijfskunde. Wat we gaan doen, is eerstejaars, die moeten wennen aan een nieuwe manier van leren én leven, verant-woordelijk maken voor falen van de universiteit.

Dan de kern van de zaak: wat is

hieraan te doen? De u-raad kan dit onzalige plan een halt toe roepen of in ieder geval vertragen, zodat de studenten zich ertegen kunnen organiseren. Geen enkele partij heeft baat bij de manier waarop dit dossier behandeld wordt. Er is echter één partij die dit niet begre-pen heeft, namelijk Calimero. Waar GSb en SOG hun vetes aan de kant gezet hebben, lijkt Calimero er al-les aan te doen om ervoor te zorgen dat het bsa zo snel mogelijk wordt ingevoerd. Zelfs wanneer je over-tuigd bent dat het bsa een goed idee is, is het irrationeel om zo met dit dossier om te gaan. Calimero breekt in zijn eentje de unanimiteit van de studenten. Misschien zijn de stu-denten niet unaniem tegen het bsa, maar ik mag toch hopen dat wij wel eensgezind zijn tegen bestuurlijke manipulatie door Poppema c.s.

Wiebe Geert de Grootvoorzitter van de Groninger Studen-tenbond (GSb).

Reac t ie s RoetsenGraag wil ik even reageren op het artikel in UK 9 van op pagina 4 over “Roetsen met alle spieren”, waarin de indruk wordt gewekt dat er iets heel nieuws onder de zon is....

Naar mijn idee is dit niet zo nieuw; ik ben geboren in 1949 en toen ik een jaar of 6 was (dus rond 1955) was het heel gewoon dat wij reden op onze ‘Vliegende Hollan-der’, een houten skelter, waarop je deze bewegingen maakte met je armen; de benen konden nog niet heen en weer op dat apparaat, maar je hield je met kracht gestrekt om des te harder met je armen te kun-nen werken). Dus in feite een mooie voorloper van de huidige roeifiets methode?

Jacqueline Reiselsecretaresse biologische psychiatrie, UMCG

Cor re c t ieEmke Bosgraaf is geen godsdienst-wetenschapper (UK9, pagina 7), maar theoloog en godsdienstpsy-choloog en geen ‘zij’ maar een ‘hij’.

12 O P I N I E UK 9 - 29 OKTOBER 2009

Mijn...

| r e p o r ta g e | Ook behoefte aan tips over lekkere maaltijden? Zo’n goeie tjak op je bord? In deze rubriek kijkt de UK tijdens het koken mee in Groningse studen-tenkeukens. Deze week maakt Omar Kemperman pepesan. Smakelijk!

Door janita naaijer

Ken je het verhaal, van de jongens die vis gingen eten? Student Ara-bisch Omar Kemperman (21) wel. Een ware kruidenexplosie trof zijn keuken. Ketoembar, trassi, loaspoe-der… Het ging allemaal in de blen-der met maar één doel: de smaakpa-pillen van de UK zouden het na al die studentenpasta’s zwaar krijgen.

Het is half zes in het huis van de heren, die zich vanwege hun voor-liefde voor pepers de ‘draken van de Professor Rankestraat’ noemen. Omar zet net de gevulde makreel in de oven. Goede vriend Tim Hess fietst nog even naar huis om een tentamensleutel op Nestor te bekij-ken. En dan, met huisgenoten Tim van der Hoff en Jeroen Otte erbij, is de club compleet.

Voorzichtig dipt iedereen zijn le-pel in de pot met eigengemaak-te sambal. “Wauw, daar zit echt geen genade in”, merkt Tim Hess op. Toch schept hij net als de ande-re jongens vrolijk wat lepels van het rode goedje over zijn bord met nasi heen. Om half vier vanmiddag ston-den ze al achter het fornuis: want eten is voor de mannen een hele be-langrijke zaak.

Omar leerde het belang van goed en heet eten van zijn vader. De beide Tims komen uit een Indische fami-

lie. “Die zijn heel serieus als het om eten gaat.” En Jeroen? Hij kijkt even op van de voetbalwedstrijd die hij kritisch volgt. “Ik eet en was meest-al af.”

Op het moment suprème, als Omar de vis uit de keuken wil halen om ieders smaakpapillen te tarten, blijkt dat de oven niet aanstond. Ie-dereen is teleurgesteld. Zeker Tim Hess. Hij heeft een andere afspraak en gaat er vandoor. De rest van het gezelschap wacht een uur en be-spreekt de uiterlijke schoonheid van de man.

“Omar en ik zijn beide metrosexu-eel”, bekent Tim van der Hoff. “Gis-teren hebben we net een neustrim-mer gekocht.” “En we epileren al

jaren onze wenkbrauwen”, vult Omar aan. Jeroen grinnikt. “Ik laat alles met trots groeien.”

Acht uur. Omar doet een nieuwe poging om de vis te halen. Maar al snel komt hij de trap opgestormd. Hij pakt zijn mobiele telefoon en belt Tim Hess. “Idioot! Ik dacht dat jíj de oven zou aanzetten!”

Ken je het verhaal van de jongens die vis gingen eten? Ze aten het om negen uur. In volle tevredenheid: want de smaakpapillen van de UK? Die brándden.

In de sambal zit geen genade

Vlnr. Jeroen Otte, Tim van der Hoff en Omar Kemperman Foto Reyer Boxem

Coen de Vorst (23), vijfdejaars geneeskunde

“Ik ben vervloekt wat dit ding betreft. Dit jaar ben ik mijn huisvuilpas al vier keer kwijt geraakt op de meest bizarre manieren. In het begin moest ik er om la-chen, maar hoe vaker het gebeurde, hoe zuurder het werd.

De eerste keer was ik de vuilnis aan het weggooien. Er kwam iemand langs fiet-sen, ik werd afgeleid en voor ik het door had, was de klep van de bak dicht en de pas lag er in. Kan gebeuren, denk je dan. Dus een nieuwe besteld. Een maand la-ter wassie weer weg. Wat bleek? De pas was na een avondje poker in de pokerset terechtgekomen en kwam pas maanden later weer aan het licht. Hoe ik hem nog twee keer kwijt ben geraakt is een mysterie. Maar tegenwoordig hangt mijn pas in een houdertje aan de muur, zodat ik een oogje in het zeil kan houden.”

Huisvuilpas!

Pepesan(4 pers.)

2 verse makrelen (1000 gr.)2 uien

4 teentjes knoflook1/2 el assem1 dl. slaolie

2 tl kemirie nootjes2 blaadjes salam1 tl serehpoeder1 tl loaspoeder

3 tl koenjit2 tl ketoembar

1 tl trassi2 tl suiker

Zout naar smaak5 Rawit-pepertjes

Verwam de oven voor op 275 graden. Snijd de ui en knoflook fijn. Meng ze in de blender met de kruiden (m.u.v. de pepertjes). Maak de makrelen schoon en ontdoe ze van kop, vinnen en staart. Snijd de vissen in de lengte open, vul ze met de boemboe en wrijf ook de buitenkant hiermee in. Bestrooi de vissen met dunne plakjes Rawit-peper en wikkel ze, elk apart, in aluminiumfo-lie. Rooster 45 à 60 minuten op 220 graden. Lekker met nasi. Eet smakelijk!

De oplossing van de sudoku staat op http://www.universiteitskrant.nl

Tjak Ana

GhostwriterHonderden sollicitatiebrieven heb ik al geschreven. Logisch, zul je zeggen. Potentiële werk-nemers googelen, lezen deze co-lumns en bellen niet terug. Hele-maal waar, maar dat terzijde.

Ooit schreef ik beroepshal-ve sollicitatiebrieven, bij een be-drijf dat we Solliciteren met Steun noemen. De clientèle bestond uit langdurig werklozen. Zij noteer-den arbeidservaring (“dec. 1995 – jan. 1996: hulpverkoopster, Bristol”) en motivatie (“sollicita-tieplicht, wil geen werk”). Dan schreef ik uit naam van zo’n top-talent een wervend epistel.

Hoogtepunt was de 56-jarige timmerman die solliciteerde als conciërge op een Drentse school. “Hou van kinderen, maar nie-mand mag het weten.” Zijn hob-bies: internet en fotografie. Zou deze Benno L. dankzij mijn brief zijn aangenomen?

Aanvankelijk deed ik ander-half uur over een brief, later een hele avond. Gewetenswroe-ging. Maar ook verloor ik mijn enthousiasme over kreten als: “Naar dit bedrijf is het niet ver fietsen.”

De inspiratie kwam nooit te-rug. Mijn schrijftalent heb ik ver-schoten op een 56-jarige pedo. Voor eigen brieven gebruik ik nu een tekst die uitblinkt in sober-heid. “L.S. Zie mijn cv in de bij-lage. Vriendelijke groet...”

Maar hiermee word ik niet uit-genodigd. Misschien loop ik bin-nenkort weer eens binnen bij Solliciteren met Steun. Of ze voor mij ook zo’n mooie brief kunnen schrijven.

Ana van Es is bijna klaar met haar studie rechten. Ondertussen gaat ze op zoek naar een baan.

Sudoku

In de rubriek ‘Mijn...’ vertellen UK-lezers over hun bijzondere relatie met mensen of bepaalde voorwerpen: van tentzakken, piercings en fietsen tot boeken, voeten of pukkels. Ook iets te vertellen? Mail het uk@rug.nl

UK 9 - 29 OKTOBER 2009 @ U K 13

Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers

Mededelingen29 oktober t/m 5 november 2009

Algemeen

Studium Generale GroningenBraille - Inleiding en workshopRond 1825 ontwikkelde de Frans-man Louis Braille een reliëfalfa-bet voor blinden, dat uitgroeide tot een universeel systeem. Ie-dereen met een redelijke tot goe-de tastzin kan braille lezen. Hoe is braille ontstaan, hoe werkt het en waarvoor is het te gebruiken? En hoe relevant is braille nog in deze tijd waarin blinde mensen aller-lei goedkope spraaktoepassin-gen kunnen gebruiken? In een in-teractief programma verken je op de tast de wereld van het blinden-schrift en word je uitgedaagd al-ledaagse zaken met een andere bril te bekijken. Suzanne van den Bercken, geboren met een ernsti-ge vorm van slechtziendheid, werd acht jaar geleden volledig blind. Ze studeerde onderwijskunde en is als zelfstandig ondernemer ge-specialiseerd in het ontwikkelen en geven van trainingen in tactie-le vaardigheden. Datum: Dinsdag 3 november. Plaats: Academiege-bouw. Aanvang: 20.00 uur. Kaarten voor studenten gratis verkrijgbaar, anders € 2,50.

Nobelprijswinnar Elinor Os-trom spreekt in GroningenDe kersverse winnaar van de No-belprijs voor de economie geeft een publiekslezing in de Studium Generale-serie Darwin Today. Os-trom stelt dat het belangrijk is om te beseffen dat politieke organisa-ties niet statisch zijn maar steeds in ontwikkeling blijven. Het is vol-gens haar belangrijk om de dyna-miek van evolutionaire verande-ringen te ontrafelen, zowel voor een beter begrip van de ontwikke-ling van moderne organisaties als van politieke veranderingen in het algemeen. Elinor Ostrom is hoog-leraar politieke wetenschappen aan de Indiana University in Bloo-mington. Datum: donderdag 5 no-vember. Plaats: Academiegebouw. Aanvang: 20.00 uur. Voertaal En-gels. Kaarten voor studenten gra-tis verkrijgbaar, anders € 2,50.

Kaarten en informatieKaarten zijn verkrijgbaar bij: Bu-reau Studium Generale Gronin-gen, Oude Boteringestraat 13, tel. (050) 363 54 63; RUG-Winkel, Oude Kijk in ’t Jatstraat 39; Boek-handel selexyz scholtens, Gulden-straat 20

studium@rug.nlwww.rug.nl/studium

Algemeen Vor-mende VakkenCursus (o.m. AVV) Redene-ren en argumenteren

FA C U LT E I T E N , W I J S B E G E E R T E , A L-

G E M E E N

AVV/Minor/filosofiecollege Technologische CultuurCentraal in dit college (5 ec) staat de verhouding tussen wetenschap & technologie enerzijds en poli-tiek & cultuur anderzijds. Daar-bij gaat het niet alleen om de (so-ciale) constructie van kennis en de consequenties daarvan voor onze opvattingen over wetenschap en waarheid, maar ook over weten-schap en technologie als ‘makers’ van onze samenleving en de con-sequenties daarvan voor onze op-vattingen over politiek en het goede leven. Maandagavond, 9

november 2009 t/m 25 januari 2010, 19.00 – 21.30 uur, Heymans-zaal (Academiegebouw). Reader met verplichte literatuur + een

programmabeschrijving vanaf 4 november af te halen op het Filo-sofisch Instituut, Oude Boterin-gestraat 52, tussen 9.00 en 12.00 uur. Overige verplichte literatuur zelf aanschaffen. Na aanmelding in Progress kan nadere informa-tie over inhoud en opzet van het college worden verkregen via Nes-tor. Voor andere vragen neme men contact op met de docent: Dr. J.A. Harbers, tel: 3636155/6161; email:

j.a.harbers@rug.nl

Wijziging colleges Minor Modern Japan IIHet eerst college van Module II van de minor Modern Japan zal niet op maandag 26 oktober zijn, maar pas op maandag 2 november 2009 van 16:00-19:00 in de Zernikezaal van het academiegebouw plaats-vinden. Vervolgens zal op donder-dag 5 november van 16:00-19:00 in zaal (13) 12.0025 van het Harmo-niegebouw het tweede college ge-geven worden.

Bureau Vertrou-wenspersoonSommige problemen kunnen een

werk-, studeer- en leefklimaat heel erg verzieken: seksueel getinte toenaderingen, pesterijen, agres-sief gedrag, discriminatie. Vormen van ongewenst gedrag die meest-al niet vanzelf over gaan. Er over praten is vaak een hele opluchting, maar soms weet je niet met wie je dat het beste kunt of wilt doen. De vertrouwenspersoon van de Rijks-universiteit Groningen, Marijke Dam, kan in dit soort situaties als klankbord fungeren. Zij helpt uw situatie in kaart te brengen en be-kijkt met u of er aan die situatie iets te veranderen valt. Zij kan aan-geven welke stappen u beter zelf kunt zetten, maar ook, met uw in-stemming, contact opnemen met anderen om naar mogelijke oplos-singen te zoeken. Zonodig verwijst

ze u door naar andere instanties. Alle informatie wordt vertrouwe-lijk behandeld. Het Bureau Ver-trouwenspersoon is de hele week geopend van 09.00 – 17.00 uur en werkt bij voorkeur op afspraak. Bezoekadres: Visserstraat 47-49, Groningen telefoon 050 3635435. E-mail: j.m.dam@rug.nl (vertrou-wenspersoon) of a.m.wildeboer-baar@rug.nl (secretariaat). Meer informatie over Bureau Vertrou-wenspersoon vindt u op de websi-te van de RUG onder:

www.rug.nl/studenten/voorzie-ningen/Bureau Vertrouwensper-soon.

Centrum voor Informatie Tech-nologieCOMPUTERCURSUSSENExcel Basis – 2 t/m 5 november Programmeren Introductie (VBA) – 2 t/m 12 november (ma en do) Open Leercentrum – 3 november Webplatform voor redacteuren – 3 t/m 4 november Open Leer-centrum – 5 november Excel ge-vorderd – 9 t/m 18 november (ma,

wo en vrij) Endnote (UK) – 10 t/m 11 november Word: Correcte tek-sten schrijven – 10 t/m 24 novem-ber (dinsdag) Excel: Keuzemodule – 11 november Office voor Secreta-riaten – 12 t/m 26 november (don-derdag) Open Leercentrum – 12 november Publishing (UK) – 16 t/m 18 november Word: Keuzemodule – 19 november Open Leercentrum – 19 november Powerpoint Modu-le: Complexe presentaties – 23 nov SPSS – 23 t/m 26 november Ac-cess gevorderd (+modules) – 23 t/m 27 november Access Mod.: In-terfaces ontwerpen – 23 t/m 24 november Security: Virussen en andere indringers – 24 t/m 25 no-vember Access Mod.: Geavanceer-de queries – 25 t/m 26 november Open Leercentrum – 26 november Access Module: Beveiliging en be-heer – 27 november.

Inschrijving RUG-medewerkers en -studen-ten kunnen zich inschrijven via de website van het CIT of telefonisch bij CIT secretariaat (363 9200). De cursussen worden gegeven in dagdelen; ‘s ochtends van 9:15 tot 12:30 uur of ‘s middags van 13:15 tot 16:30 uur en vinden plaats in de Zernikeborg. Kijk voor meer in-formatie op de website, bel 363 3232 of e-mail:

secretariaat-cit@rug.nl http://www.rug.nl/cit/onderwijs/cursusaanbod/

Open leercentrumElke donderdagmiddag is er ge-legenheid om een cursus te doen in het open leercentrum. Het open leercentrum biedt een begelei-de zelfstudie waarbij de cursist zelf de inhoud van de cursus be-paalt en in eigen tempo een aan-tal vooraf gekozen leermodu-les afwerkt en zich bij vragen kan richten tot een docent. De cur-sustijden zijn van 13:15 tot 16:30. De volgende cursussen zijn op dit moment via het open leercentrum te volgen: • MS-Word basiscursus • MS-Word, MS-Excel en MS-Ac-cess introductie • MS-Frontpage • MS-Windows basiscursus • Visio • Thunderbird • Beheer van een ei-gen PC onder Windows XP • SPSS module Data Entry • Oracle Ca-lendar (RUGplanner) • Outlook • Outlook Express Studenten: € 25,- , medewerkers: € 60,- per dagdeel

VBA: Inleiding programme-ren in MS-OfficeDeze cursus leert u taken in MS-Office (97, 2000, XP, 2003) te au-tomatiseren m.b.v. macro’s. Het is bedoeld als basis voor de cursus-sen “Programmeren in Word/Ex-cel/Access”. U maakt in vier halve dagen kennis met de basisprinci-pes en –technieken van program-meren. Zo komen variabelen, data-typen, boolean, lussen en functies op een begrijpelijke manier aan-bod. Studenten betalen 60 euro, medewerkers 200 euro.

College van beroep voor de examensCBE-zitting 4 november 2009Op woensdag 4 november a.s. houdt het College van Beroep voor de Examens zitting van 13.30 - 15.00 uur m.b.t. de volgende be-roepzaken: 13.30 uur: studiever-traging door niet voldoen aan en-treevoorwaarden kernvak (IB/IO) 14.15 uur: beoordeling hertenta-men Inleiding Rechtssociologie (Rechtsgeleerdheid) De zitting is openbaar en vindt plaats in de fa-culteitskamer Godgeleerdheid, Broerstraat 5, eerste verdieping

c.a.m.kesselaar@rug.nl

> Verzorgd door de UK; eindredactie Heiny de Ruiter, tel. 3636699

> Mededelingen kun-nen ingediend worden via www.universiteits-krant.nl

> Aanleveren is mogelijk tot uiterlijk maandag 10 uur voor de UK van dezelfde week

> De volgende UK ver-schijnt op 5 november 2009

1

Foto: J. Lokrantz/Azote

> Nobelprijswinnar Elinor Ostrom spreekt in Groningen. Ze geeft een publiekslezing in de serie Darwin Today. Ostrom stelt dat het belangrijk is om te beseffen dat politieke organi-saties niet statisch zijn maar steeds in ontwikkeling blijven.

Algemeen > Studium Generale Groningen

AgendaIn de AGENDA worden alleen universitaire evenementen op-genomen die voor iedereen toegankelijk zijn. Aankondigin-gen inleveren uiterlijk vrijdag 12.00 uur voor de week van verschijnen: per fax naar (050) 363 6300 o.v.v. UK-Agenda, per e-mail naar communicatie@rug.nl of per post naar: afdeling Communicatie, UK-Agenda, Postbus 72, 9700 AB Groningen.

PROMOTIES EN ORATIES

29 oktober Promotie: F.J. Bex, rechtsgeleerdheid. Titel: Evi-dence for a good story. A hybrid theory of reasoning with argu-ments, stories and criminal evidence. Promotores prof.dr. H. Prak-ken, prof.dr. P.J. van Koppen. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

30 oktober Promotie: mw. M. Nicolaus, wiskunde en natuur-wetenschappen. Titel: Reproductive rates under competition. Promotores: prof.dr. J.M. Tinbergen, prof.dr.ir. J. Komdeur. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

30 oktober Promotie: E.W. van Hellemond, wiskunde en na-tuurwetenschappen. Titel: Discovery and characterization of oxidative biocatalysts. Styrene monooxygenase, putrescine oxida-se, and alditol oxidase. Promotores: prof.dr. M.W. Fraaije, prof.dr. D.B. Janssen. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 u.

30 oktober Promotie: H.A. Comas Soberats, wiskunde en na-tuurwetenschappen. Titel: Entrainment to daylength in the mouse circadian system. Behavioural and molecular analyses. Promotores: prof.dr. S. Daan, prof.dr. D.G.J.Beersma. Plaats: Acade-miegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

2 november Promotie: L. Gidijala, wiskunde en natuurweten-schappen. Titel: Towards a penicillin producing yeast. Promoto-res: prof.dr. I.J. van der Klei, prof.dr. M. Veenhuis. Plaats: Academie-gebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

2 november Oratie: mw. mr. J.E. Bosch-Boesjes, rechtsge-leerdheid. Titel: Talent in Academia: uitdagen met passie. Diffe-rentiatie in hoger onderwijs door honours programma’s. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

3 november Oratie: prof.dr. M.M.R.F. Struys, medische we-tenschappen. Titel: Kwaliteit in homeostase. Plaats: Aula Acade-miegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

4 november Promotie: mw. N. Leffers, medische weten-schappen. Titel: Targeted immunotherapy for ovarian cancer. Promotores: prof.dr. H.W. Nijman, prof.dr. C.A.H.H. Daemen, prof.dr. A.G.J. van der Zee. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

4 november Promotie: mw. S. Buck, medische wetenschap-pen. Titel: Optimization of cardiac resynchronization thera-py in atrial fibrillation and sinus rhythm. Promotores: prof.dr. I.C. van Gelder, prof.dr. D.J. van Veldhuisen. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

4 november Promotie: J.S.F. Sanders, medische wetenschap-pen. Titel: Disease activity in ANCA-associated vasculitis. Promo-tor: prof.dr. C.G.M. Kallenberg. Plaats: Academiegebouw, Broer-straat 5. Tijd: 16.15 uur.

5 november Promotie: mw. R.M. Andela, medische weten-schappen. Titel: Frailty in the clinical practice of nursing care. Promotores: prof.dr. R. Sanderman, prof.dr. J.P.J. Slaets. Plaats: Martinikerk, Breedeplaats, Franeker. Tijd: 14.45 uur.

CONGRESSEN EN SYMPOSIA

29 en 30 oktober Tweedaags symposium Faculteit der Lette-ren ‘Tegen Barbarij. De stichting van de Groningse universi-teit (1614)’. Plaats 29 oktober: Academiegebouw (Senaatskamer), Broerstraat 5. Tijd: 09.15 uur. Plaats 30 oktober: Abdijkerk Aduard. Tijd: 08.30 uur. Meer informatie en inschrijving via de website: http://www.rug.nl/let/onderzoek/onderzoekinstituten/icog/tekstenActiviteitenKa-lender/2009_10_29-30_TegenBarbarij?lang=nl

29 en 30 oktober Tweedaagse internationale conferentie i.s.m. RUG: Hansa Reinvented – Connecting strategic part-ners in Northern Europe. Lezingen en interactieve sessies. Plaats: Oosterpoort. Tijd 29 oktober: 9.30 uur. Tijd 30 oktober: 8.30 uur. Meer informatie en inschrijving via de website: http://www.hansareinvented.eu/

Universitair On-derwijscentrum Groningen

Instructional trainingLecturers can enrol in a course via our website: Storytelling as a teaching tool, Nov 18 & 25 (9:30-17:00); Small group teaching, Dec 9 (9:30-12:30) & 10 (9:30-17:00);

Course on testing & assessment: by arrangement; Professional con-sultation or Individual support: by arrangement. You can apply for the Brochure 2009-2010 via the email address below.

A.Huizinga-Walsma@rug.nlwww.rug.nl/uocg

Cursussen voor docentenTot 2 weken voor de start kunt

u zich via de website aanmelden voor: Heldere hoorcolleges ont-werpen, 19 nov (9:30-17:00); Hoe een topic uit te leggen in een vijf-minuten video (datum i.o.); Inter-actief hoorcollege geven met sms vote/quiz (datum i.o.). Onze bro-chure ‘Onderwijskundige Profes-sionalisering 2009-2010’ kunt u via onderstaand email adres aan-vragen. Op de website vindt u in-

formatie. A.Huizinga-Walsma@rug.nlwww.rug.nl/uocg

TalencentrumWie goed schrijft, wordt be-ter gelezen!Het Talencentrum biedt een Op-friscursus Stijl voor Nederlandsta-lige studenten van de RUG en de

HHS. De cursus duurt 3 uur. Er is nog plaats in de cursussen op 10, 17 of 24 november van 19.00-22.00 uur. De kosten zijn maar €30,- en je kunt je inschrijven op het se-cretariaat van het Talencentrum in het Harmoniegebouw. Meer in-formatie nodig: ga dan naar onze website of stuur ons een e-mail.

talencentrum@rug.nlwww.rug.nl/talencentrum

Opfriscursus SpellingOp 12, 19 en 28 november biedt het Talencentrum een Opfriscur-sus Spelling voor Nederlandsta-lige studenten van de RUG en de HHS. De cursus duurt 3 uur: van 19.00-22.00 uur en kost € 30,- Geef je snel op als je mee wilt doen. In-schrijven kan op het secretariaat van het Talencentrum in het Har-moniegebouw. Ga voor meer in-formatie naar onze website of stuur ons een mail

talencentrum@rug.nlwww.rug.nl/talencentrum

Faculteiten

RechtsgeleerdheidA LG E M E E N

(Onderzoeks)stage Gerechts-hof Arnhem (strafsector)Bij de strafsector van het Ge-rechtshof Arnhem is per 1 no-vember 2009 plaats voor een student(e) strafrecht en/of crimi-nologie voor een twee- of drie-daagse (onderzoeks)stage gedu-rende ongeveer een half jaar. De bevindingen kunnen mogelijk worden benut voor een master-scriptie. De stage betreft een lan-delijk experiment van een straf-kamer, waarbij de voorzitter van deze strafkamer met de verdedi-ging en het OM in een “voorover-leg” de inrichting van de strafzit-ting gaat bespreken, alsmede de vraag welke onderzoekshandelin-gen nog dienen plaats te vinden. De stagiaire wordt in het vroegste stadium dat het strafdossier bij het gerechtshof binnenkomt be-trokken bij het onderzoeken van het strafdossier, het informeel bij-eenbrengen van procespartijen en het bijwonen van dat overleg. Aan dit informele overleg kleven meer-dere strafprocessuele knelpunten die tot op heden niet zijn onder-zocht. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met M. Otte, vice-president bij het Gerechts-hof Arnhem en tevens hoogleraar organisatie van de rechtspleging bij de Groninger vakgroep straf-recht en criminologie (m.otte@rechtspraak.nl of 026-3592247). Prof. Otte begeleidt zowel de sta-ge, als de eventuele masterscrip-tie. Het gerechtshof stelt een stagevergoeding beschikbaar. Be-langstellenden kunnen zich per email d.m.v. een (korte) motivatie en een cv melden bij Prof. Otte of bij de stagecoördinator strafrecht (e.gritter@rug.nl).

An International Day in CourtThema: waar ligt de grens Op za-terdag 21 november 2009 vindt in Den Haag de vijfde editie van het International Moot Court (IMC) plaats. Een veelzijdig, internatio-naal evenement, waarbij teams van professionals (rechters, ad-vocaten) uit de Verenigde Sta-ten, Engeland, Roemenië, Turkije, België en Nederland een rechts-zaak naspelen volgens de regels van hun eigen rechtssysteem. Het

evenement wordt dit jaar afge-sloten door een optreden van een delegatie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens uit Straatsburg! Het evenement is gratis toegankelijk en biedt een unieke kans om van dichtbij te zien hoe het er in verschillende rechtszalen van de wereld aan toe-gaat. Elke presentatie duurt onge-veer een uur en na afloop is er kort de gelegenheid om vragen te stel-len aan de rechters en advocaten. Dus wie eens een Amerikaanse of Engelse ‘day in court’ live wil mee-maken, benieuwd is hoe het er in Turkije in de rechtszaal aan toe-gaat of zich afvraagt hoeveel pro-cessen in Europese landen nu ei-genlijk van elkaar verschillen, kan dat op 21 november zien en bele-ven in Den Haag. Wanneer: zater-dag 21 november 2009 van 10.00 tot 17.30 uur Waar: Paleis van Jus-titie, Prins Clauslaan 60, Den Haag Voertaal: Engels Toegang: Gratis. Vooraf aanmelden niet nodig.

www.internationalmootcourt.cominfo@internationalmootcourt.com

Kantoorbezoek Nysingh te ZwolleFrederik van der Marck organi-seert donderdag 12 november een bezoek aan Nysingh te Zwolle. Het programma zal bestaan uit een rondleiding, een lezing en een bor-rel. Opgave kan tot 30 oktober. Wil je mee? Geef je dan op via de in-schrijflijsten in de Harmo (tegen-over de Repro), de website of via de mail. Bellen mag natuurlijk ook: 06-13576945 (Jolanda Veldman)

excursies@frederikvandermarck.nlwww.frederikvandermarck.nl

Diephuis bezoekt het Ge-rechtshof in LeeuwardenHeb jij altijd al eens een zitting in hoger beroep willen bijwonen? Donderdag 19 november a.s. orga-niseert Diephuis een bezoek aan het Gerechtshof in Leeuwarden. Hier zullen we een pleidooi over een arbeidsrechtelijke zaak bij-wonen. De zitting begint om 13.30 uur en na afloop is er gelegen-heid om tijdens een borrel gezel-lig na te praten. Heb je zin om mee te gaan, geef je dan vóór vrijdag 13 november op via

bestuur@diephuis.nl! www.diephuis.nl

Kookworkshop met JFV Car-rièreBoardOp 12 november zal JFV Carrière-Board een kookworkshop organi-seren met het Groningse kantoor PlasBossinade. Ben jij geïnteres-seerd in dit kantoor en wil je nader kennismaken tijdens een gezellige informele workshop met aanslui-tend diner? Stuur een mail met je gegevens en CV! Er zijn maar een beperkt aantal plaatsen beschik-baar dus reageer snel!

carriereboard@jfvgroningen.nlwww.jfvcarriereboard.nl

Medische weten-schappen

A LG E M E E N

SpoCo Panacea wintersport!!!JAAAAAAA dames en heren op-gelet!!! De enige echte winter-sport van Panacea komt er weer aan :D:D. Heb jij zin om lekker eff eruit te gaan en te genieten van sneeuw, zon en lekker skiën en snowboarden?? kom dan naar de inschrijving! datum inschrijving: 11 november (locatie van inschrijving wordt om 17.00 op de site van pa-nacea bekend gemaakt) Wanneer:

2Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers

Mededelingen29 oktober t/m 5 november 2009

Advertenties

regels fietsparkeren stationsgebied

In het stationsgebied mag je je fiets niet langer stallen dan 12 dagen. Ook moet je fiets in de rekken staan, dus niet los in het gebied. Dit geldt ook voor bromfietsen. Je kunt fietsen stallen in de stalling onder het stads balkon, in de bewaakte rijwielstalling van de NS, in de fietsflat naast het station, of in de losse rekken in het gebied. Bromfietsen kun je alleen stallen in de bewaakte rijwielstalling. Gedurende het weekend is de bewaakte rijwielstalling van de NS gratis voor fietsen.

Als je je fiets langer wil stallen dan 12 dagen, kun je in het stationsgebied alleen terecht bij de bewaakte rijwielstalling van de NS. In het weekend - vrijdag vanaf 13.00 uur tot maandag 12.00 uur - is de bewaakte rijwiel-stalling gratis voor fietsen.

Foutief of te lang gestalde fietsen worden door of namens de gemeente verwijderd. Je kunt deze tegen vergoeding van de kosten van € 25,- ophalen aan de Travertijnstraat naast nr. 2, op werkdagen van 16.00 tot 19.00 uur. Te bereiken met onder andere bus 35 of 39.

Voor meer inlichtingen: telefoon (050) 367 11 10.

8 t/m 12 januari Kosten: 224 euro (incl. reis, verblijf, skipas, ontbijt en avondeten) BE THERE! voor vra-gen: mail naar

spoco@panacea.nl

Medische Carriere DagWeet jij al wat je wilt gaan doen na je opleiding tot basisarts? Kom op Zaterdag 14 November 2009 naar de Medische Carriere Dag en ontdek jouw specialiteit! Op deze dag kun je kennis maken met ver-schillende specialismen d.m.v. workshops, plenaire sessies en in-teractieve discussie’s. Aanvang: 9.00 uur, fonteinpatio UMCG Kos-ten: Leden: €3 niet leden: €4 Aan-melden: ga naar de site voor meer info!

mcd@panacea.nlwww.panacea.nl

Wiskunde en Natuur­wetenschappenA LG E M E E N

FMF Lustrumsymposium - A Bit of InformationNovember 18th you will be ravis-hed by the world of information, Given insight in the concept of in-formation and the application in mathematics and physics. Have you always been intrigued by what happens inside a black hole and why Niels Bohr said: “There is no quantum world”, there is only one way to get informed. Visit “A Bit of Information”, the FMF lustrum-symposium, on November 18th in Images. REGISTRATION IS OPEN NOW!

symcie@fmf.nlwww.abitofinformation.nl

Wie goed schrijft, wordt be-ter gelezen!

A LG E M E E N , TA L E N C E N T R U M

( T E C H N I S C H E ) B E D R I J F S K U N D E

Colloquium Dennis van der Meulen Bsc-PTColloquium In het kader van het integratieproject - PT Datum : 10 november 2009 Tijd : 15.00 – 15.45 uur Plaats : Vonckenzaal (Nijen-borgh 4, 5116.0124) Begeleider : Prof.dr.ir. A.A. Broekhuis Titel: “Chemical modification of starch - A study on modification methods of starch to increase the compati-bility with synthetic polymers and the application of starch in the in-dustry”

sectbk@rug.nlwww.rug.nl/tbk

LetterenS TA G E B U R E AU L E T T E R E N

Masterstage VNO-NCW, BrusselOPLEIDING: diverse PERIODE: fe-bruari t/m juli 2010 OPDRACHT: monitoren van de besluitvor-mingsprocedures van de EU en het screenen van de Eur. actua-liteiten op de voor het Ned. be-drijfsleven relevante punten, on-dersteunen van de stafleden, bijwonen en verslagleggen van commissievergaderingen, beant-woorden van info.verzoeken. MEER INFO: Stagebureau Letteren, k. 212, tel. 050-3635844. Zie de website onder ‘nieuws’. Vraag altijd eerst goedkeuring aan je docent.

stages.let@rug.nl www.rug.nl/letteren/stagebu-reau

Nederlandse Ambassade, LondenOPLEIDING: diverse PERIODE: z.s.m. in overleg OPDRACHT: bie-den van ondersteuning voor de website en aanverwante taken.

Het betreft m.n. een stage op Mas-terstage. Research en redactioneel beheer van de website.

stages.let@rug.nlwww.rug.nl/letteren/stagebureau

G E S C H I E D E N I S|- A LG E M E E N

NU UIT Groniek 183 Amerika en NederlandDe maand september stond in het teken van de 400 jarige betrekkin-gen tussen Nederland en de Ver-enigde Staten. Groniek besteedt hier uitgebreid aandacht aan met onder andere bijdragen van Doeko Bosscher en Enne Koops. Groniek 183 is nu te verkrijgen bij de bete-re boekandel of via onze website

www.Groniek.nlGroniek@rug.nl

Economie en Be­drijfskunde

A LG E M E E N

Opfriscursus SpellingA LG E M E E N , TA L E N C E N T R U M

O N D E R W I J S P R O G R A M M A B D K

Introduction to Management ConsultingHelaas wordt het keuzevak In-troduction to Management Con-sulting (EBB663A05) dat gepro-grammeerd staat voor het 1e blok van het 2e semester dit studie-jaar NIET aangeboden. Studen-ten die dit vak nog moeten afron-den, kunnen gebruik maken van de tentamenkansen zoals die ge-programmeerd staan in het ten-tamenrooster. Voor verdere infor-matie kan contact opgenomen worden met Drs. C.I. Quispel (c.i.quispel@rug.nl, tel. 050-363 3368/3458).

Gedrags­ en Maat­schappijweten­schappenP E D A G O G I E K

|- A LG E M E E N

Student-assistenten gezochtVoor een onderzoek naar de ef-fecten van een strategietraining bij rekenen in de bovenbouw van de basisschool zoek ik student-assistenten om van 1 februari – 18 maart (excl. wk 8) op maan-dag t/m donderdag elke ochtend – dan wel 2 ochtenden per week - rekenles te geven op een basis-school in Groningen e.o. of Leeu-warden. Hiervoor is een Pabo- achtergrond gewenst. Ook zoek ik student-assistenten om de lessen te observeren (Pabo-achtergrond niet nodig). Reacties uiterlijk in de week van 9 november 2009. Reac-ties en/of meer informatie: Anne-mieke Jacobse, a.e.jacobse@rug.nl, tel. 050 363 6654

a.e.jacobse@rug.nl

Scriptiestudent – Europees vergelijkend curriculumon-derzoek literatuuronderwijsSPOED! We zoeken een scriptie-student die op korte termijn (van-af 5 november) mee wil werken aan een vergelijkend curriculu-monderzoek in het kader van een Europees project over het litera-tuuronderwijs. Project wordt ge-leid vanuit het UOCG door Theo Witte en Jan Kok. Het is een sa-menwerkingsproject van zes uni-versiteiten uit zes landen. In juni moeten de resultaten van het ver-gelijkend onderzoek worden ge-rapporteerd. De voertaal is Engels. Geïnteresseerde masterstudenten Onderwijskunde kunnen hun aan-melding sturen naar Jan Kok.

j.kok@rug.nlhttp://www.rug.nl/uocg/

WijsbegeerteA LG E M E E N

Cursus (o.m. AVV) Redene-ren en argumenterenOp woensdag 11 november gaat de cursus Redeneren en Argu-menteren van start. Docenten: Dr. B. Kooi en Dr. J.A. van Laar; Studen-tassistent: C. Wansbeek; tijdstip: van 19:00 tot 21:45; zaal: Offer-hauszaal, in het Academiegebouw, Broerstraat 5. De cursus bestaat uit een inleiding in de argumenta-tieleer, een kennismaking met for-mele logica en een college over paradoxen. De cursus vormt een AVV vak, is verder onderdeel van de minor wetenschapsfilosofie, en tevens onderdeel van het pro-gramma wijsbegeerte van een wetenschapsgebied. De litera-tuur die bij deze cursus hoort is: 1) F.H. van Eemeren en A.F. Snoeck Henkemans, Argumentatie: Inlei-ding in het analyseren, beoorde-len en houden van betogen. Derde herziene druk, Wolters-Noord-hoff, Groningen/Houten 2006, ISBN9001117007. Verkrijgbaar bij de boekhandel, ± € 25 (Hfdst 1 t/m 8, 10.3). 2) Redeneren en Argumen-teren: syllabus en leesstukken, ver-krijgbaar op het Filosofisch Insti-tuut tussen 9.00 en 12.00 uur, O. Boteringestraat 52, ± € 7,60 (geen pin aanwezig).

j.a.van.laar@rug.nl

AVV/Minor/filosofiecollege Technologische Cultuur

A LG E M E E N , A LG E M E E N V O R M E N -

D E VA K K E N

Ruimtelijke we­tenschappen

A LG E M E E N

Ibn Battuta: Excursiecom-missie gezochtIbn Battuta is op zoek naar een ex-cursiecommissie. De excursie-commissie organiseert jaarlijks 8 tot 10 studiegerelateerde ex-cursies naar geografisch interes-sante plekken. Lijkt het jou leuk om een keer op een andere ma-nier met je studie bezig te zijn, an-ders dan alleen maar in de boeken te zitten? Lijkt het je leuk projec-ten in de praktijk te zien? Meld je dan aan voor de excursiecommis-sie. Dit kan door te mailen naar het bestuur op bij het prikbord bij de koffiekamer.

ibn.battuta.groningen@gmail.comwww.ibnbattuta.nl

Studenten

Studenten Service Centrum (SSC)

C E N T R A L E S T U D E N T E N B A L I E ( C S B )

Bezoekadres: Uurwerkersgang 10, Groningen Postadres: Postbus 72, 9700 AB Groningen Telefoon: 050-3638004 Fax: 050-3634623 Ope-ningstijden: op werkdagen 10.00 – 16.00 uur. Telefonisch bereikbaar: 10.00 – 16.00 uur.

www.rug.nl/hoezithet

Studenten opgelet!Studenten die hun verzoek tot in-schrijving en (uiteraard) ook de betaling in de loop van een be-paalde maand in orde maken kun-nen per de 1e van diezelfde maand (of later) worden ingeschreven.

TA L E N T & C A R E E R C E N T E R

Themabijeenkomst: Werken bij de overheid

Lijkt je dat wat, na je studie aan het werk bij de overheid? Kom dan op woensdag 4 november (14-16 uur) naar deze bijeenkomst. Kom meer te weten over de mogelijk-heden voor hoogopgeleide star-ters, de sollicitatieprocedures, stagemogelijkheden en de car-rièremogelijkheden. Met mede-werking van het Rijkstraineeship, de Academie voor wetgeving, het Jonge Ambtenaren Netwerk Noord Nederland, Ban Personeelsdien-sten en de gemeente Delfzijl. De toegang is gratis (Senaatskamer, Academiegebouw), meld je wel even aan via onze website.

info@talentcareercenter.nlwww.talentcareercenter.nl

ACLOStudentenwintersport In-dooruitje BottropKun je door de crisis of tentamens niet mee op StudentenWinter-sport? Wees niet bevreesd en ga dan op 24 november met je dis-puut, vriendengroep of gewoon lekker zelf mee op indooruitje naar Bottrop! Een hele avond ski-en, snowboarden, eten, drinken en feesten in StuWi stijl! Opge-haald en thuisgebracht in de deel-nemende steden, en dat allemaal voor maar €45,-. Lessen voor €10,- Schrijf je in via de website: www.studentenwintersport.nl

interncoordinator@aclosport.nlwww.studentenwintersport.nl

BidonsSinds vorige week heeft de ACLO weer nieuwe bidons. Het is moge-lijk om bij de balie van het Sport-centrum een prachtige oranje bi-don te kopen. Kosten zijn maar €2,-. Tevens staat in het Sportcen-trum een prachtig watersysteem, ook wel Tenq genoemd. Vul nu dus je nieuwe bidon met de Tenq!

vicevoorzitter@aclosport.nlwww.aclosport.nl

Wat is de ACLO?De ACLO is de overkoepelende studentensportstichting van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en de Hanzehogeschool Gronin-gen (HG). Voor de studenten van deze twee instellingen bepaalt de ACLO het sportaanbod. De ACLO is opgericht in 1945 en is de groot-ste studentensportraad van Ne-derland. De ACLO vertegenwoor-digt de Groninger studentensport op landelijk niveau. In 2008-2009 sportten ruim 17.000 studenten bij de ACLO. Een ACLO-sporter kan een jaar lang onbeperkt spor-ten voor slechts € 47,-. De ACLO is daarmee voor studenten in Gro-ningen de belangrijkste sport-voorziening.

vicevoorzitter@aclosport.nlwww.aclosport.nl

FitnessEen heel collegejaar lang fitnes-sen bij de ACLO? Dat kan! De kos-ten voor het verkrijgen van een fit-nessbewijs voor het collegejaar 2009-2010 is € 60,-. Voorwaar-de voor het verkrijgen van een fit-nessbewijs is een aanmelding bij de ACLO, de kosten van een ACLO-sportbewijs is € 47,-. Beide bewij-zen zijn een geheel collegejaar geldig.

Inschrijvingsperiode 2Vanaf deze week is inschrijvings-periode 2 geopend. Dit betekent dat je je vanaf deze week weer kan inschrijven voor tientallen ver-schillende cursussen! Houdt de website in de gaten!

algemeenadjunct@aclosport.nlwww.aclosport.nl

ACLO KISS 2009: Kerst In-door Sport SpektakelHet ACLO Kerst Indoor Sport Spektakel (KISS) is een sportie-ve afsluiting van het jaar. Dit eve-nement wordt georganiseerd voor zowel ACLO-sporters alsniet-ACLO-sporters, dus kun je ook je vrienden meenemen die geen ACLO-sportbewijshebben. Dit jaar wordt de Kiss in een Caribisch jas-je gestoken en uiteraard zal dan ook Zumba naar voren komen. Op het Sportcentrum van de HG en de RUG en op de HIS kun je deelne-men aan verschillende toernooi-en zoals: mini-Futsal, Blacklight Volleybal en Squash. Talloze acti-

viteitenzullen deze avond plaats-vinden met medewerking van ver-schillende verenigingen. Ook zal er een grote Circuittraining opge-steld staan in de HG-hal. Je kunt je van tevoren inschrijven, als team of als individuele sporter. Nadere informatie (o.a. omtrent inschrij-ving) volgt nog.

interncoordinator@aclosport.nlwww.aclosport.nl

Studentenwintersport 2010De zomer is weer voorbij dus de volgende vakantie staat alweer in het verschiet, de wintersport. Ook dit jaar organiseert de ACLO in sa-menwerking met andere studen-

3Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers

Mededelingen29 oktober t/m 5 november 2009

Agenda [ vervolg ]

EVENEMENTEN

Universiteitsmuseum: Activiteiten in het kader van “Ok-tober kennismaand 2009”. Thema: Reis naar het onbekende. Plaats: Universiteitsmuseum, Oude Kijk in ’t Jatstraat 7a. Zie voor meer informatie de website: http://www.rug.nl/museum/infor-matie/oktoberKennismaand

30 oktober: Stichting Van der Leeuw-lezing: 27e Van der Leeuw-lezing. Titel: Markt en moraal. Sprekers: Alain de Botton en Willem Vermeend. Plaats: Martinikerk, Groningen. Tijd: 16.30 uur. Zie voor meer informatie de website: http://www.vander-leeuwlezing.nl/ 30 oktober Theater: Theatersport. Plaats: INTheater, Munneke-holm 10. Tijd: 20.30 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspas-houders € 6,-/ overigen € 8,-

31 oktober Jazz: USVA presenteert i.s.m. Stichting Jazz Gro-ningen de USVA goes Jazz. VPRO Boy Edgar Prijs tournee- Ernst Glerum Omnibus. Plaats: INTheater, Munnekeholm 10. Tijd: 20.30 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders €6,-/ overi-gen € 2,50

3 november Studium Generale: In de serie Gebarentaal en braille – Spreken in gebaren. Workshop door Suzanne van den Bercken (een doventolk is aanwezig). Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 20.00 uur. Toegang: RUG studenten en stad-jerspashouders gratis/ overigen € 2,50

4 november Theater: Lens presenteert De Kale Zangeres. Plaats: OUtheater, Oude Kijk in ’t Jatstraat 26. Tijd: 20.15 uur. Toe-gang: RUG studenten en stadjerspashouders € 6,-/ overigen € 8,-

5 november Cabaret: Finale Amsterdams Kleinkunst Festi-val. Plaats: INTheater, Munnekeholm 10. Tijd: 20.30 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders € 6,-/ overigen € 9,-

5 november Studium Generale: Lezing in de serie Darwin To-day. Spreker Elinor Ostrom. Titel: Darwinism en Political Sci-ences- The Evolution of Institutions. Voertaal Engels/ English spoken. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders gratis/ overigen € 2,50

6 en 7 november Theater: Toneel Phtuk presenteert De Vlie-genier. Plaats: INTheater, Munnekeholm 10. Tijd: 20.30 uur. Toe-gang: RUG studenten en stadjerspashouders € 6,-/ overigen € 8,-

TENTOONSTELLINGENT/m 17 november 2009. Tentoonstelling “Litouwse Ex-libris-sen”. Plaats: Universiteitsbibliotheek (trappenhuis, derde verdie-ping), Broerstraat 4. Tijd: maandag t/m vrijdag, 08.30 - 22.00 uur. Zaterdag en zondag, 10.00 - 17.00 uur. Kijk voor meer informatie op: http://www.rug.nl/Bibliotheek/nieuws/tentoonstelling/UB/Li-touwseExLibrissen

T/m 10 januari 2010. Tentoonstelling “Geleerde gezichten – Groningse hoogleraarportretten”. Groningse hoogleraren bij-zonder geportretteerd. Plaats: Universiteitsmuseum, Oude Kijk in ’t Jatstraat 7a. Tijd: dinsdag t/m zondag, 13.00 - 17.00 uur.

T/m 10 januari 2010. Tentoonstelling “Darwins Wereld – Mens, natuur en evolutie”. Plaats: Universiteitsmuseum, Oude Kijk in ’t Jatstraat 7a. Tijd: dinsdag t/m zondag, 13.00 - 17.00 uur.

NADERE INFORMATIEAfdeling Communicatie: tel. 363 5445/5446

tensportraden uit Nederland een groots opgezette Studentenwin-tersportreis naar Risoul in Frank-rijk. Een groot skigebied met meer dan 180km aan piste is gereser-veerd voor ongeveer 1.000 studen-ten uit heel Nederland. Tijdens deze 10-daagse reis worden er al-lerelei activiteiten en themafees-ten georganiseerd in de afgehuur-de plaatselijke discotheek. Deze ligt onderaan de piste, dus je kunt direct van het skiën of snowboar-den verder gaan met de après-ski. Schrijf je nu in en ga mee skieen voor maar € 359.

aclo@studentenwintersport.nlwww.studentenwintersport.nl

Volg jij de ACLO al op Twitter?Sinds kort is de ACLO ook actief op Twitter. Kleine nieuwtjes vanuit het bestuur worden hierop geplaatst. Heb je interesse in het volgen hier-van? Kijk dan op de twitter site.

vicevoorzitter@aclosport.nlwww.twitter.com/aclosport

WK Zilver voor ACLO turner Epke ZonderlandEpke Zonderland heeft op het WK turnen in Londen een zilveren me-daille behaald. Door een fantas-tische oefening bij het onderdeel rek behaalde Epke de hoogste score die hij ooit heeft behaald. Ook op brug presteerde Epke bij-zonder goed, door hier zesde te

eindigen. Epke traint geregeld bij de ACLO om vooral zijn conditie op pijl te houden. Ook studeert hij Geneeskunde aan de RUG.

vicevoorzitter@aclosport.nlwww.aclosport.nl

USVAToneel Phtuk speelt ‘De vlie-genier’Theatergezelschap Toneel Pht-uk speelt De Vliegenier van Wan-da Reisel. Een beklemmend stuk over een familiedrama dat zich ontketent in een afgelegen pensi-on in een wintersportoord. De fa-milie Grading komt hier zoals ie-der jaar bijeen om te feestdagen te vieren, maar niemand is ech-ter in de stemming. De moord die jaren geleden op deze locatie ge-pleegd werd en nooit is opge-lost drukt een somber stempel op de sfeer. Toneel Phtuk is een klein studententoneelgezelschap dat op dit moment bestaat uit vijf ac-teurs en een regisseur, de gehele productie wordt door deze bezet-ting geregeld.We proberen met weinig midde-len hoogwaardig amateurtheater te maken. 6 en 7 november in het INtheater van de Usva, munneke-holm 10. Aanvang 20.00 uur, kaart-jes kosten 7 /5 euro

http://phtuk.speelt.nl

GSpGSp - Studentenplatform voor LevensbeschouwingEen plaats voor bezinning, religie, debat en gezelligheid. GSp, Krane-weg 33, tel. 3129926

info@gspweb.nl www.gspweb.nl

29/10 GSp-Filmhuis In de film The Wrestler is Robin Ramzinski, gespeeld door Mic-key Rourke, een uitgearrangeerde prof-worstelaar. Als alles tegen zit besluit hij nog één keer tegen zijn voormalig aartsvijand te vechten. Intrigerend zijn de parallellen tus-sen het leven van Robin Ramzin-ski en Mickey Rourke. Een rol die Rourke op het lijf is geschreven. Donderdag 29 oktober - 20.15 uur - Kraneweg 33 - gratis toegang

1/11 Engelse VesperOp zondag 1 november om 17.00 uur is er weer een Engelse ves-per (Evensong) van het GSp Mar-tinikerk.

GSp-barDe bar van het GSp is open op dinsdag-, woensdag- en donder-dagavond vanaf 19.30 uur.

Persoonlijk gesprekWie dat wil kan voor een persoon-lijk gesprek een afspraak maken

met een van de studentenpasto-res: Geert Brüsewitz 8500387, Anja Diesemer 3061039, Lense Lijzen 5260630, Tiemo Meijlink 5792805 of Matty Metzlar 0595-528775

Studentendiensten in de Martinikerk 1/11- 11.30 uur T. Meijlink 1/11- 17.00 uur J. Hamstra 8/11- 11.30 uur G. Brüsewitz 8/11- 17.00 uur J. Gel-derloos

DiversenU N I PA R T N E R S

Op zoek naar een leerzame bijbaan? UniPartners Groningen is een non-profit academisch adviesbu-reau. Studenten voeren op pro-jectbasis opdrachten uit voor be-drijven om praktijkervaring op te doen en bedrijven komen in aan-raking met academische kennis. UniPartners zoekt nieuwe project-managers. Lijkt het jou leuk om een opdracht uit te voeren op een van onze vele onderzoeksgebieden: bijvoorbeeld op het gebied van marketing, kwa-liteitsanalyses, concurrentieanaly-ses of ICT. Kijk dan op de webstite en schrijf je in! Gedempte Zuider-diep 54a 9711 HK Groningen Tel: 050- 3110635

groningen@unipartners.nlwww.unipartners.nl/groningen

I N T E G R A N D

Integrand gratis en vrijblij-vende stagebemiddelaarZoek jij een leuke en uitdagen-de stage, schrijf je dan gratis in op www.integrand.nl. Wij bege-leiden je in het opstellen van een goed CV en een pakkende motiva-tiebrief. Daarnaast helpen we je bij het vinden van een geschikte sta-ge in onze landelijke database. Bij-voorbeeld bij een van onze pre-mium partners: Procter&gambel, KPN, ABN AMRO, Unilever of Fresh-field Bruckhaus Deringer. Schrijf je

dus nu in!www.integrand.nl

O V E R I G E

Academisch SchrijfcentrumHet Academisch Schrijfcentrum Groningen is er voor alle studen-ten die bij hun schrijfopdracht een duwtje in de rug kunnen gebrui-ken. Weet je niet hoe je moet be-ginnen? Ben je de draad kwijt? Of zie je door de taalfouten de tekst niet meer? Meld je aan voor een individueel gesprek met een schrijfcoach. Schrijf je in op

www.rug.nl/schrijfcentrum.

4Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers

Mededelingen29 oktober t/m 5 november 2009

Cursussen

Woonruimte gezocht

■ Praktijk voor psycho-synthese heeft ruimte voor nieuwe cliënten; info: www.oude-riet-groningen.nl

■ Reitdiepvlees: Biolo-gisch weidevlees uit het Reitdiepdal, van de boer-derij! Welkomboerderij Onstaheerd, Singelweg 2, Sauwerd. www.onstaheerd.nl

■ Commerciële topper gezocht voor winkelver-koop in Groningen. Hoge verdiensten mogelijk! Bel voor meer informatie: 06-24208260 Flexibele werk-tijden

Diversen

Personeel gevraagd

Personeel gevraagd

UKAATJESOPGAVE:* Kantoor: Oude Kijk in’t Jatstr 28 Ma t/m don 9-17 Woe 9-16

* Per Post: Postbus 809700 AB Groningen

KOSTEN: €5,- per 20 woordenINLICHTINGEN:Heiny de Ruiter 050-3636699H.de.Ruiter@rug.nl

Diversen

DE GOEDKOOPSTE RIJOPLEIDING: € 999,-25 RIJLESSEN INCL. EXAMEN EN EVENTUEEL

BIJ ONS EEN GRATIS HEREXAMEN

OOK SPOEDOPLEIDING MOGELIJK!!

IN DE STAD GRONINGEN GEHAALD EN GEBRACHT

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP ONZE WEBSITE:www.autorijschooljossmit.nl

0595-44 36 54

Rij (be) Wijs!www.albertusrijopleiding.nl

Dinox is een onderzoeks-centrum in Groningen en Berlijn met ruim 15 jaar ervaring in geneesmid-delenonderzoek op het gebied van vrouwelijke hormonen (zoals anti-conceptie, vruchtbaar-heidsbehandelingen, premenstrueel syndroom en acné) en seksuologie.

Dinox bevindt zich op het UMCG terrein: Hanzeplein 1, ingang 53, 9713 GZ Groningen

WWW.DINOX.NL

die mee willen werken aan eengeneesmiddelenonderzoek (095).

WIJ ZOEKEN VROUWEN

In dit onderzoek wordt de werking onderzocht van een nieuwe anticonceptiepil. Tevens wordt nagegaan of deze pil een minder ongunstig effect op de leverfunctie heeft en meer voordelen biedt dan de huidige anticonceptiepillen.

U zou aan het onderzoek kunnen deelnemen als u:

Bezoeken

-

Vergoeding

(050) 3610999

Advertenties

kijk op www.aap.nL of Bel0570-858511

Spaar lege cartridges voor AAP en geef Titi een nieuwe toekomst!Berberaapje Titi werd illegaal verkocht op een markt in Marokko, nadat zijn moeder was doodgeschoten. Zoals zovelen. Gelukkig zit hij nu bij Stichting AAP. Hier heeft hij inmiddels een prima leven op een van de apeneilanden, samen met soortgenoten.

HelpHelpStichting AAP

CARTRIDGE LEEG? U kunt Stichting AAP kosteloos helpen. In

Nederland belanden miljoenen lege cartridges uit printers en kopieermachines in de prullen-bak. Dat is zonde. Want voor het milieu én Stichting AAP valt er veel winst te behalen wanneer cartridges opnieuw worden gevuld.

45 jaar rekenen bij de RUGDrie verschillende lezingen over verleden, heden en toekomst

Symposium CIT

Ter gelegenheid van het 45-jarig jubileum van deuniversitaire rekenfaciliteiten, nodigt de directie van hetCIT u van harte uit om het symposium ‘45 jaar rekenenbij de RUG’ bij te wonen. Tevens zijn er demonstratiesvan de vernieuwde visualisatiefaciliteiten en is er eententoonstelling over de ontwikkelingen in de ICT in deafgelopen dertig jaar.

Sprekers Andries Ruiter netwerkspecialist CIT

Prof.dr. Siewert Jan Marrink

hoogleraar Moleculaire Dynamica, RUG

Rob Creemers trendwatcher ICT

Datum 12 november

Aanvang 13.00 uur

Locatie Zernikeborg, Nettelbosje 1, Groningen

Aanmelden secretariaat-cit@rug.nl

Meer informatie www.rug.nl/cit12 november 2009

Valkelinghe (huur / koop)Een statig, nieuw appartementengebouw in het centrum van Waalwijk. De begane grond biedt ruimte voor een praktijk.

BaLaDe (huur)Wonen, welzijn, zorg en educatie. BaLaDe in Waalwijk wordt het centrale servicepunt in de wijk.

Koetshuis (huur)Het centrale punt in de gloednieuwe woonwijk Landgoed Driessen. Een wijk die de komende jaren nog fl ink zal groeien.

TE HUUR / TE KOOP

Casade geeft

professionele

dienstverleners de

ruimte om succesvol te

opereren. In Waalwijk

en Sprang-Capelle

(Noord-Brabant)

bieden we drie

nieuwbouwlocaties die

uitermate geschikt zijn

als praktijkruimte voor

drie tot vijf stoelen.

Voor meer informatie kunt u terecht bij

Glenn van der Vleuten, telefoon: 0416-685831,

of mail: g.vd.vleuten@casade.nl. www.casade.nl

TandartspraktijkruimteNieuwbouw

ELKE15 SECONDEN

EEN DODE

STOP TUBERCULOSE

GIRO 130www.tuberculose.nl

| i n t e r v i e w | Freek Staps (33) works as a correspondent in New York for the Dutch newspaper NRC Handelsblad. This month, he published his first book, ‘Meer Meer Minder. Amerikanen over hun grote crisis’ (More More Less. Americans on their big crisis). For the promotional tour, Staps visited Groningen, the city where he was a student and wrote for the University Paper.

By Lieke van den krommenacker

Freek Staps is small in stature, big in ambition. He speaks with passion; sometimes his words are accom-panied by large gestures. He gets a bit angry when people say the eco-nomic crisis has nothing to do with them. This is no bedtime story – it’s a huge story about how the Ameri-can dream became the world’s big-gest nightmare.

overkill“There’s no such thing as overkill with the financial crisis. There are still so many questions left unan-swered. Will I find a job once I grad-uate? Will there even be any jobs by then? What can I do if I get fired? These are the kinds of questions I’m trying to answer in my book. I don’t believe we are at a point yet where people are thinking, I don’t want to hear about it any more. And if you are, you’ve underestimated what’s happening. We’re all in this togeth-er.”

Shattered dream“In California, I met this Mexican-American girl, Patricia, the daughter of a tomato picker. Her mum wraps soap in a factory. She was the first in the family who had the chance to go to university. Patricia lived the American dream and did what she was expected to do: studied well, joined a students’ union, was an in-volved student. Suddenly, the Cali-fornian government decided to stop her scholarship. She didn’t receive less, nor was it a temporary meas-urement. It just stopped, like that. There was no money left.

Imagine what would happen if a similar situation occurred over here. It would cause massive pan-ic.”

Beat the neighbour“The stories in my book are all in-tensely human and recognizable. I spoke with students, truck driv-ers, a restaurant owner, an interior designer. They could have been us. Everybody is part of this worldwide recession. Even in Groningen. The university is also struggling with less income and has to cut down on its expenses.

In the next few years, the labour market will get increasingly worse. Current students are going to suf-fer from that. So you have to make sure that you know more than your

neighbour, you need knowledge. Otherwise someone else will get the job you wanted.”

anyone fired?“I watched things going wrong and thought, that won’t happen to me. Then I got to know Ari Can-tor, a 23-year-old man, highly ed-ucated at Cornell University, who was employed at Goldman Sachs, a well-established bank. Begging on Wall Street, he carried a piece of cardboard. ‘Will trade for food’ it read. Ari got fired, just like 24 of his friends. Twenty-four! I didn’t

even have one unemployed friend. Now, I can’t walk into a party any-more without asking who got fired this week.”

Tears, shock, horror“Often I was speechless. There I sat, sniffing at the kitchen table of a Frisian emigrant farmer’s widow, whose husband committed suicide because he couldn’t think of any other way out. That is shocking, it makes you feel horrible. When I drove away from that woman, I re-alized that she symbolized an in-credible amount of misery. Maybe that makes me an exception.

When I came to America, I was much more naïve. The problems are so widespread and broadly shared; you cannot actually imagine that it can affect an entire society on such a scale. But it does.”

recession porn“I wrote my book for two groups of people. First, it’s meant for readers who just enjoy reading about oth-er people’s grief. In America that’s called recession porn: it uncovers the rawest human emotions.

Second, there are the people who wonder why they’ve been confront-ed with miserable stories about the crisis for three years already. People who’ve lost the plot and are seeking to understand a little bit more about

the crisis. By reading how other people are handling it, you might prevent yourself ending up in the same situation. Hopefully my book can be a guide in this respect.”

obelix, still standing“At first, it took me months to find someone on Wall Street who could clearly explain what was happen-ing there. As the crisis expanded, however, I practically had to keep people away from me. When I tell Americans about the Netherlands, they look at me as if it were a lit-tle Asterix and Obelix village, still standing in the midst of the Big Re-cession. People desperately hope to be offered a job in the Netherlands, where everything is supposedly go-ing so well.”

Bye bye optimism “I don’t have a clue what is left over of the American optimism. Nobody knows. The people I spoke to are all cracked and affected. They feel be-trayed by a system they’ve always truly believed in: work hard, study hard and then do everything you’ve ever dreamed of.

Here, one tends to condemn that kind of naivety. But this ideology was supported by a complete coun-try. At the moment, the optimism is gone. Maybe it will return, may-be not.”

Who got fired this week?|_ Alumnus writes book full of recession porn

Freek Staps Photo Elmer Spaargaren

More More Less about the author name: Freek Stapsnew York name: Freak StepsHigh school grade for eco-nomics: 4.7 (“i wasn’t that good with numbers”)Graduated: in history and journalism from the Universi-ty of Groningen, 2001Lives: With girlfriend claudia and daughter Stella in new York cityTravelled: over 190,000 km to collect his storiesSpoke: To more than 300 peo-ple

Meet the crisis meet mike Payne, the mous-tached and tattooed owner of a pawn shop in South caroli-na. He is earning a lot of mon-ey due to the economic crisis, because a crisis makes peo-ple borrow. Unfortunately, it also makes people desperate. With a gun in their hands, ‘customers’ ask mike to open the safe. But mike doesn’t feel sorry for robbers. ‘He demon-strates how he acts in emer-gencies. His right hand quick-ly dives under the counter. Grab, pull, click, goes mike, and barely half a second lat-er i have a loaded gun aimed at my forehead. Welcome to the downside of the american economy.’

This is a passage from the book’s blurb. Staps chose to alternate between gripping personal stories and inter-views with american experts, like Barack obama’s highest ranking economic advisors. The chapters do not necessar-ily have to be read in chrono-logical order. Staps: “This cri-sis has so many causes, it is hard to find any coherence. What i did was categorize the stories so readers can start with the subjects they’re most interested in.”

UK 9 - 29 OCTOBER 2009 I N T E R N A T I O N A L P A G E 19

OliebolIt is the end of October, which is a good moment to start thinking about the oliebol, the most noble of traditional Dutch foods. The oliebol is more or less a deep-fried sweet dumpling or doughnut, preferably consumed with large dusting of icing sugar.Though oliebollen are tradi-tionally associated with New Year’s Eve, you can eat them all autumn and winter. You can buy them at market stalls all over the city, usually from the first week of November.

ScheringaTwo weeks ago, this column discussed the DSB Bank, which was at the time near-ly bankrupt. Since then, the bank’s founder, director and main shareholder Dirk Scher-inga (in case you wondered, yes, the first two letters of the bank’s name are his ini-tials) has not been out of the news.

Immediately following the court decision, even before DSB went bankrupt, Scher-inga started a media offen-sive, claiming that he had been set up by the central bank and the Ministry of Fi-nance and calling the affair “the biggest bank robbery in history”. Strangely, he didn’t meet with much contradic-tion from journalists, which is rather surprising consider-ing he had just run a bank in-to the ground.

On Monday last week, the DSB bank was finally de-clared bankrupt. Shortly af-ter that, Scheringa’s complete financial empire went down the drain, dragging with it the Dirk Scheringa Museum and football club AZ, win-ners of the Dutch Eredivisie football league 2008-2009. (If you’ve ever wanted to own a football club: AZ is now for sale…)

This week, Scheringa was criticized for his hugely ex-pensive security arrange-ments, consisting of eight bodyguards and three ar-moured cars. Unnecessary, I would say, considering that only a very desperate mafio-so would kidnap a bankrupt banker. [ ErNST ArBOUw ]

Who the

bleepis...?

OliebolRUG awards prize to Neelie KroesThe University of Groningen has awarded the Aletta Jacobs Prize 2010 to European Commissioner Neelie Kroes. The Aletta Jacobs Prize is awarded every two years to ‘a woman with a university ed-ucation who plays a leading role in the emancipation of women’.

Ms Kroes is receiving the prize in honour of what the university ca lls “the major socia l impact of her work and the clear exempla-ry role she plays in positions that are sometimes unique and often powerful.”

Ms Kroes (68) is currently Eu-ropean Commissioner for Com-petition. Before that, she was a member of the Dutch parliament, Secretary of State and Minister of Transport, Public works and water Management. She has a lso been president of Nyenrode busi-ness school, currently Nyenrode Business University.

Dr Aletta Jacobs was the first Dutch woman who successful-ly completed a university degree. She studied Medicine in Gron-ingen between 1871 and 1878. A sma ll bust of Dr Jacobs, who worked as a GP in Amsterdam and was a lso active as a suffra-

gette, stands in front of the Uni-versity of Groningen’s Harmonie Building. The University Museum has re-created her surgery.

Drunken students permanently injuredFifteen students of the University of Exeter in the United Kingdom have been permanently scarred after branding themselves at a drunken party. According to the Exeter student newspaper Exe-posé, the students branded the initia l of their former student ha ll on their chests, arms and up-per legs with a red-hot wire coat

hanger, heated in a gas flame. Fol-lowing the incident, at least three students were treated in hospita l and given antibiotics to fight pos-sible infection.

Eye witnesses told Exeposé that there was no coercion involved but added that the students in-volved were blind drunk. How-ever, one of them told the stu-dent newspaper that “it was not a spontaneous thing, we had dis-cussed it beforehand”.A University of Exeter spokesper-son told journa lists that the inci-dent “only serves to highlight the consequences of drinking to ex-cess.”

Manscape| i n t e r v i e w | God created the Earth, but the Dutch created the Netherlands. It is an overused cliché, but there’s definitely some truth in it. This Saturday, ESN-Groningen and geography lecturer Paul van Steen are organizing an ex-cursion to ‘The Dutch Manscape’, the man-made landscape around the former Zuiderzee. Here’s a very short selection.

By ErNST ArBOUw

1 AfsluitdijkThe Afsluitdijk is probably one of the most striking land-marks in the Netherlands. Even today, over 75 years after its completion, the 32-kilometre-long dyke remains one of the boldest feats of engineering in the world. It was built to pro-tect the coastline of the Zuiderzee, a 2500 square kilometre inland sea that was rechristened IJsselmeer after it was closed off.The first person to cross the Afsluitdijk was 30-year old Grietje Bosker, a woman from the former island of Wieringen at the western end of the dyke. On 28 May 1932, shortly after the last opening in the dyke was closed off, she defied proto-col by making a mad dash for the other side, leaving behind a score of surprised and indignant dignitaries.

2 WieringermeerThe Wieringermeerpolder was the first part of the Zuiderzee which was reclaimed as part of the so-called Zuiderzeewerk-en (trans.: Zuiderzee Works). It’s an example of how, at the time, it was thought that not only the landscape but also so-ciety could be shaped. Govern-ment officials carefully select-ed settlers for the new polder, making sure they were good farmers, respectably married to decent housewives. They also made sure that the most impor-tant social groups at the time – Protestants, Catholics and Lib-erals – were equally represented amongst the population.

One of the pioneers in the Wi-eringermeer was Sicco Man-sholt, one of the founding fa-thers of the European Union and the chief architect of the European agricultural policy.

3 Proefpolder AndijkBefore reclaiming the Wieringermeer, a test run was made near the West Fri-sian village of Andijk. After the village (its name means “At the dyke”) was hit by a flood in 1916, it was decided to strengthen the dyke protecting the village. The 1916 flood, which inundated large parts of North Holland, also prompted the implementation of the Zuiderzee Works.The Afsluitdijk was originally planned to start a little to the east of Andijk and run to the South-West corner of Friesland, which would have meant a dyke of just under 20 kilometres long.

4 NaviductAnother dyke crosses the IJs-selmeer from Enkhuizen to Lelystad – a city named after Cornelis Lely, who drew up the plans for the Zuiderzee Works in 1891. The so-called Houtrib-dijk was completed in 1976. In the 1990s, work started on the naviduct near Enkhuizen. A naviduct is essentially an aque-duct in a dyke: a waterway with two locks crosses the top of the dyke and traffic flows through a tunnel underneath, inside the dyke – as if building a 30-kilo-metre dyke across open water wasn’t enough.

5 IJsselmeerpoldersAfter the completion of the Wi-eringermeer, three more pol-ders were reclaimed in the IJs-selmeer: the Noordoostpolder (‘North-East Polder’, 1942), Oos-telijk Flevoland (1957) and Zuidelijk Flevoland (1967). To-gether, the three polders meas-ure a whopping 1450 square kil-ometres. Or to put it differently: 1 millimetre of rainfall leaves behind 1.45 billion litres of wa-ter for the pumping engines to deal with and keep the polders dry.

In the Noordoostpolder, amidst fields of potatoes, wheat and sugar beet, stands the former island of Schokland, just a few metres above ground level. A small reminder of the fact that it is, indeed, the bottom of the sea you’re standing on.

Tickets for the Dutch Manscape excursion (EUR 22) are still available from the ESN-Groningen office (Grote Rozenstraat 23). For more information go to www.esn-groningen.nl

20 I N T E R N A T I O N A L P A G E UK 9 - 29 OCTOBER 2009