I n d I t n u m m e r

Vrouwenplan krijgt kritiekCollegevoorzitter Sibrand Poppema wil 21 extra vrou-welijke hoogleraren aanstel-len. De studentenfracties in de u-raad zijn tegen deze positieve discriminatie. “Nu zijn we bezig met het creëren van 21 excuustruussen die er op eigen kracht kennelijk niet kunnen komen.” 3 >

e-readers komen nog nietHet lijkt zo’n mooi idee: vervang je hele boekenkast door een e-reader van een paar ons. Maar een testpanel oordeelt negatief. “Wil je bladeren, dan duurt dat een seconde per pagina. Veel te traag.” Alleen de trendwatcher is enthousiast. 4 & 5 >

Sneue zeehondjesDe zeehonden in de Wad-denzee doen het stukken slechter dan hun soortgeno-ten in de buurt van Schot-land. RUG-masterstudente ecology & evolution Anne Hoscheid vond de vermoede-lijke oorzaak: inteelt na de slachting die de virusinfec-ties in 1988 en 2002 aan-richtten. 9 >

I n t e r n at I o n a l pa g e S

life, the universe and more The theory of evolution appears to be in need of an update. Species evolve faster then any theory predicts and nobody really knows how new species evolve. Also on the international pages: the quest for planets. And more. 15 & 16 >

u K - S I t e

rosa online of gebundeldDeze week verscheen Al-lemansvriend, waarin een selectie van Rosa’s UK-columns is gebundeld. Voor slechts €9,95 is ze helemaal van jou, verkrijgbaar in de boekhandel en bij de UK. Gratis lezen kan ook, op de UK-site onder ‘series’. Kijk op: www.universiteitskrant.nl

o n a f h a n k e l i j k w e e k b l a d v o o r d e r i j k s u n i v e r s i t e i t g r o n i n g e n n 2 6 n o v e M b e r 2 0 0 9 n j a a r g a n g 3 9

w w w . u n i v e r s i t e i t s k r a n t . n l

13Studentenpiet geen kindervriend 2 Boksen op de Wii 4Veilig vliegen met een laserpen 7 Mijn breiwerkje 11

Referendum oogst 2500 stemmenBijna driekwart van de 2353 geldige uitgebrachte stemmen in het ‘referen-dum’ van het Platform BSA Groningen over bindend studieadvies was tegen. De vraag is nu wat de uitslag betekent.

In totaal stemden 2484 studenten. Van deze waren 131 stemmen on-geldig, want uitgebracht door Han-zestudenten. “Die waren zo gemoti-veerd dat ze ook iets wilden zeggen over de RUG”, aldus Platformwoord-voerder Willem Bos.

Er waren 15.000 formulieren ver-spreid en nog niet alle ingevulde

stembiljetten zijn geteld. Hier en daar gingen er ook verloren, zoals bij een roeivereniging waar volgens Bos een stembus overboord viel. “Die konden we niet meer lezen.”

Rector magnicifus Frans Zwarts nam de uitslag van het door meer dan twintig studentenorganisaties opgezette referendum over bindend studieadvies in ontvangst. Hij zeg-de toe te kijken of het document kan worden “meegenomen” door de stuurgroep die de invoering van bindend studieadvies voorbereidt.

Deze stuurgroep studeert mo-menteel op deelgebieden als ‘ad-ministratie’, ‘juridisch’, ‘studiebe-

geleiding’ en ‘voorlichting’ op alle praktische consequenties van een snelle invoering van een bindend studieadvies in Groningen.

Het voortvarende werk van deze stuurgroep volgt op de steun van een meerderheid van de partijen in de universiteitsraad voor het prin-cipe van invoering van een bsa.

Als enige studentenpartij steunde Calimero het plan. Meer dan tach-tig procent van de stemmende stu-denten in het referendum vindt dat eerst draagvlak onder studenten no-dig is voordat een dergelijke maat-regel kan worden ingevoerd. Maar Calimero zegt het referendum te

beschouwen als een “surrogaat-re-ferendum”, omdat het een initiatief is van verklaarde tegenstanders.

Niettemin protesteert een unieke coalitie van studentenorganisaties tegen het plan. Vandaag (26 novem-ber) steunen Vindicat en Albertus de Groninger Studentenbond en partij SOG zelfs in een betoging op het Broerplein.

Zwarts begrijpt de sensitiviteit bij de verenigingen. “Maar het gaat nu om de vraag hoeveel ruimte er is voor kwesties die niet strikt ver-bonden zijn met het curriculum.” [ jAN BlAAUW ]

Zie ook pagina 3 >

Decaan wil ‘bankrun’ ABN Amro Decaan Elmer Sterken van de Facul-teit Economie en Bedrijfskunde is zo ontevreden als klant van ABN Amro dat hij zijn geld weghaalt bij die bank. Hij vraagt zich openlijk af of Pieter Lakeman na DSB geen “second case” wil.

“Stomverbaasd” was Sterken naar eigen zeggen toen zijn bankvesti-ging in zijn woonplaats Apeldoorn niet in staat bleek dollars om te wis-selen in euro’s. Eerder was het Ster-ken niet gelukt om via de bank een cheque naar Amerika te zenden of een cheque uit japan te incasseren. Op een door de bank gemaakte af-spraak over zijn spaargeld kwam de uitnodigende manager niet opda-gen.

De verbolgen decaan schreef er een blog over op de site van de fa-culteit. “Het servicepakket van de bank is zo dramatisch laag”, licht hij toe. “Als je nu nog met valuta uit Zimbabwe komt of zo. Maar moet ik dan voor dollars echt naar Schiphol of het grenswisselkantoor, zoals ik te horen kreeg? Dus ik ging denken: wat zou die bank eigenlijk moeten kunnen doen?”

Als monetair deskundige wierp Sterken de afgelopen maanden veel-vuldig zijn licht op de wereldwijde financiële crisis, tot en met de on-dergang van DSB aan toe. Nu zegt hij sympathie te krijgen voor Pieter lakeman, de bedrijfsonderzoeker die publiekelijk klanten opriep hun geld weg te halen bij DSB.

“Ik maak me zorgen. Ik vind dat een bank waar moet leveren voor het geld. En juist in deze tijd met zoveel publieke steun voor een bank als ABN Amro mag je dat ver-wachten. je hoeft als belastingbe-taler toch niet op te draaien voor slecht beleid bij een bank?”

Maar is het dan niet riskant als door zijn oproep à la lakeman nog werkelijk meer grote problemen bij ABN Amro zouden ontstaan? Dat hoeft van Sterken niet. Maar: “In eerste instantie denk je als macro-econoom: het is welvaartsverla-gend, dus je houdt iedereen maar in leven. Maar uiteindelijk zegt ook de theorie dat het goed is als een slecht bedrijf omvalt.” [ jAN BlAAUW ]

Foto Jeroen van Kooten

Censuur

Wat is onschuldiger dan Gullivers reizen of Reynaert de Vos? Maar de kinderboekversies zijn flink gekuist. Hoe seks, poep en maatschappijkritiek verdwenen vertelt Sanne Parlevliet. Pag. 8 & 9 »

Het is iets dat je eens in je leven gedaan moet hebben: Piet spelen tijdens de intocht van Sinterklaas. Twee studenten deelden pepernoten uit en zwaaiden vrolijk. “Ik ben niet echt een kinder-vriend, maar dat hoeft ook niet, toch?”

Door stijn roelofs

Het was hun kinderwens om ooit eens Zwarte Piet te spelen, voor-dat ze te oud zouden worden. Dat schreven economiestudent Vin-cent van Leeuwen (24) en student bouwkunde Erjen Prins (23) in een mailtje naar de Koninklijke Ver-eeniging voor Volksvermaken. En nu zijn ze aangenomen als strooi-pieten en zitten ze op de geheime schminklocatie. “We waren van plan er gewoon tussen te sneaken, als we er niet bij mochten.”

En Vincents bucketlist is groter. Hij wil ook een keer Sinterklaas zijn. En verder: skydiven en bun-geejumpen. “Het is niet een fysieke lijst, maar het zijn van die dingen die je ooit een keer in je leven ge-daan moet hebben”, vindt hij.

Dan ziet hij hoe Erjen eruit ziet onder een dikke laag zwarte verf. Hij lacht. “Hulde. Nu nog even ba-retten halen.”

Even later zit de enorme groep Zwarte Pieten Alles is Liefde te kij-ken. Ze drinken thee, koffie en cola met rietjes om de schmink niet uit te smeren. Achteraan zit een groep-je Pieten in een pak met bolletjes. Ze hebben een touwtje aan hun ba-ret zodat deze niet afvalt bij hun koprollen. Dit zijn de stuntpieten, oftewel de Gym Pieten. Allemaal leden van de plaatselijke turnver-eniging.

Blauwrode pakken kenmerken

de Hoofdpieten, die alles in goe-de banen moeten leiden. De meis-jes met opplaksnorren zijn van de paard rijvereniging. Zij zullen de Sint als ‘Spaanse edelen’ begeleiden te paard.

En dan is het tijd en krijgen Vin-cent en Erjen op het allerlaatste moment een kraag en een roe in de hand gedrukt. Ze vertrekken met de bus naar de opstapplek voor de boten. Een blikje Berenburg-Ice-tea komt tevoorschijn. “Het wordt misschien wat te gortig om dit ge-heel nuchter te doen.”

Honderdtwintig Pietermannen beginnen alvast liedjes te oefe-nen. Vincent playbackt liever dan dat hij zingt. Erjen kijkt naar bui-ten, naar de verbaasde gezichten van mensen die twee busladingen Pieten, die op het raam bonken, voorbij zien schieten. Een hoofd-piet grijpt de microfoon: “We zijn er bijna en als we uitstappen zijn er kinderen, dus meteen je rol in! En veel plezier!”

Na een tocht van een uur meert de boot aan bij Roeivereniging De Hunze, maar de studenten hebben nog energie zat. Erjen: “We moes-ten concurreren met de Sint. Die stond een meter verder op de boot. Dus dan hoef je wat minder hard te zwaaien.”

Vincent: “Volgens mij moeten we bijgeschminkt worden, waar is dat? Hier binnen?”

Even later staan ze tussen de kin-deren pepernoten uit te delen. Er wordt volop politiek bedreven door de ouders. Dat kind heeft “nog niks gehad”. Een moeder wijst naar een blond meisje dat tevreden haar mond afveegt. Vincent en Erjen doen glimlachend wat gevraagd wordt. Een meegenomen step-je gebruiken ze om langs de op-

tocht heen-en-weer te racen; langs de olifant, voorbij de fanfare en te-rug naar het paard Amerigo. Aan

het eind van de optocht zijn ze dan ook doodmoe. Vincent: “Ik vond het tof. Ik ben niet echt een kinder-

vriend. Maar dat hoeft ook niet om een dagje leuk te doen met kinde-ren, toch?”

Colof on

Geheime loc at ie, Groningen >21/11/20 0 9 0 8:15 > Veranderen in Zwar te Pie t

Piet loopt op Berenburg

Vincent van Leeuwen wordt geschminkt. Foto Elmer Spaargaren

redactie-adres:Oude Kijk in ’t Jatstraat 28, Postbus 80, 9700 AB Groningen. Telefoon: 050-3636700; Telefax: 050-3636698; E-mail: uk@rug.nl;Internet: www.universiteitskrant.nl

Kernredactie: Hanneke Boonstra (hoofdredacteur) 3636697, Jan Blaauw (nieuwscoördinatie) 3636696, Christien Boomsma (eindredacteur) 3637802, René Fransen (wetenschap) 3636695, René Lapoutre (opmaak) 3636693, Sieb de Ruig (redactiesecretaris) 3636700, Ernst Arbouw (International Page) 3636130.overige redactieleden: Wouter Beetsma, Hinke Hamer, Peter Keizer, Lieke van den Krommenacker, Teodor Lazarov, Janita Naaijer, Tjerk Notten, Elisabeth Oosterling, Stijn Roelofs, Diane Romashuk, Birte Schohaus, Filmo Verhagen, Dorien Vrieling.Columnisten: Ana van Es, Rosa Timmer, Gerrit Breeuwsma.Medewerkers: Bart Breman, Michel Dijkstra, Hans Miedema,

Marcel Wichgers.foto’s: Reyer Boxem, Jeroen van Kooten, Elmer Spaargaren.tekeningen: Bert Cornelius, Robby van der Meulen, Eric van der Wal, Kees WillemenUitgave: Stichting Universiteitsbladoplage: 20.000 exemplarenPersbureau: de UK werkt samen met andere universiteitsbladen in het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) Advertenties: Bureau Van Vliet bv, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, telefax 023-5717680RUG-advertenties, mededelingen en Ukaatjes: Heiny de Ruiter (3636699)Abonnementen: € 30 per jaar, (intern tarief € 20). Adreswijzigingen: schriftelijk aan de administratie van de uk. Adreswijzigingen rUG-personeel: doorgeven aan betreffende afdeling Personeel & Organisatie.©UK. Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen geheel of gedeeltelijk over te nemen.

Stortvloed

Ik word wakker, het bed schommelt. Mijn buik voelt warm, de hand erop is sterk maar aait me zachtjes. Dit bed hangt aan touwen maar dat is niet nodig om me te laten zweven. Hij kust me.

Ik denk aan alle zoenen die ik giste-ren heb gekregen op mijn feestje. Gladde wangen, koude wangen, stoppelige wan-gen, kleine wangen, warme wangen.

De wangen van rector magnificus Frans Zwarts verrasten mij nog het meest. Ik had hem veel te laat gemaild en toch stond hij daar in al zijn olijkheid. “Ik vond je uitnodiging zo leuk”, zegt hij. En dat vertel ik aan iedereen die het horen wil. Van de zenuwen begin ik spontaan te tutoyeren. Hij merkt het niet eens en vraagt: “Waar is je vader? Ik heb je moe-der al gezien maar ik ga je vader ook nog feliciteren.”

Het bed schommelt een beetje meer als hij me nog steviger vasthoudt. Zijn han-den zijn duidelijk die van een kunste-naar. Dit is anders dan de greep van een advocaat, de ritmische tikjes van een muzikant, de trillingen van doktershan-

den en de gretige vingers van een stu-dent. Ik voel me welkom in deze han-den. Het is alsof ze willen dat ik altijd het drukpunt van hun kootjes zal zijn. “Je was fantastisch op je boekpresentatie”, zegt hij, terwijl hij lichte kracht zet op mijn ruggengraat.

Het applaus was zo lief als honderd pa-gepuppies in een bloemenweide. Ik kreeg een brok in mijn keel toen mijn broer me honderd euro toeschoof. “Niet te op-zichtig doen hoor, maar ik wil graag tien exemplaren van je boek.”

Een paar uur geleden stond ik in een zaal vol met liefdevolle mensen. Daarna zingt Sabrina Starke Home is you, terwijl ik met mijn hoofd op zijn borstkas lig en even later kom ik thuis in een bloemen-zee. Ik vraag me af hoeveel voorspoed een mens kan verdragen voor het weer ellende wordt. Voor dit moment maakt het niet uit. Zolang dit een stortvloed van geluk is, houd ik mijn adem in en dom-pel me onder.

Rosa Timmer, vierdejaars taalwetenschap

Rosa

2 D E Z E W E E K UK 13 - 26 NOVEMBER 2009

Fel verzet tegen vrouwenplanZe hebben er formeel weinig over te zeggen, maar de studentenpartijen in de u-raad zijn fel tegen het plan 21 extra hoogleraarsposities aan de RUG te scheppen voor vrouwen. Bestuursvoor-zitter Poppema is verbaasd, maar krijgt steun van een meerderheid van het personeel.

Studentenpartij SOG is al jaren te-gen positieve discriminatie. Lijst Calimero windt er inmiddels ook geen doekjes meer om. “We vinden

het een universiteit onwaardig”, al-dus Jacco Kwakman. “Nu zijn we bezig met het creëren van 21 ex-cuustruussen die er op eigen kracht kennelijk niet kunnen komen.” Een stellingname die zo duidelijk was dat zelfs de GSb er niets meer aan toe te voegen had.

Ook een vertoning van de docu-mentaire The mind has no sex kon de studenten niet op andere gedachten brengen. In die film leggen Ameri-kaanse topwetenschappers uit Har-vard en het Boston MIT uit hoe diep de wereld van de wetenschap door-

drongen is van (onbewust) manne-lijk denken. Het punt: de kansen zijn niet gelijk.

Volgens Poppema werkt de benoe-mingscultuur subtiel maar beslis-send in het nadeel van vrouwen. “Een man zegt: maar ik ben toch buitengewoon geschikt om hoog-leraar te zijn? Een vrouw zegt dat niet. Het komt dus voor dat we niet zien dat vrouwen goed genoeg zijn.” Zelf heeft hij in zijn vorige baan als medisch decaan ook niet genoeg vrouwen benoemd, erkent Poppe-ma nu.

“Wel hebben de vrouwen die ik heb benoemd meer gepresteerd dan ik had verwacht. Terwijl ik dat niet van alle mannen kan zeggen.”

Het deze zomer al bekend gemaak-te plan om 21 hoofddocenten te be-vorderen tot hoogleraar krijgt een comfortabele steun van de meerder-heid van het personeel in de u-raad. Fractievoorzitter Douwe Fokkinga: “Je kunt wel zeggen dat je tegen dis-criminatie bent, maar we zien dit toch als een correctie op een vorm van discriminatie die tot ver in het verleden reikt.” [ JAN BLAAuW ]

Wat betekent het nog: student in 2010?

Eén van de Bernlef-lustrumlopers in volle actie ergens tussen Drachten en Frieschepalen. Foto Pepijn van den Broeke

Een kilometer per jaar

8+ maakt nog geen dokterScholieren met uitstekende examencij-fers moeten niet automatisch worden toegelaten tot de geneeskundeoplei-ding. Dat vindt prodecaan Jan Borleffs van het UMCG.

Decentrale selectie via onder meer mini-interviews is volgens Borleffs geschikter om goede toekomsti-ge professionals te krijgen. Goede schoolcijfers voorspellen weliswaar goede studieprestaties, maar uit in-ternationaal onderzoek blijken an-dere correlaties belangrijker.

Zo blijkt ‘onprofessioneel gedrag’ tijdens de studietijd een indicator te zijn voor de kans om later met me-dische tuchtzaken te maken te krij-gen. Borleffs: “Iemand die als stu-dent een hark is, zal als professional ook een hark zijn.”

Borleffs bepleitte deze week in zijn oratie het uitbouwen van het sys-teem van decentrale selectie. Mo-menteel selecteert geneeskunde de helft van de eerstejaars op compe-tenties. Wat Borleffs betreft, wordt dat snel honderd procent. Nu mag bij die selectie niet worden geke-ken naar schoolcijfers, maar Bor-leffs vindt dat wel beter. In beide ge-vallen is toestemming van minister Plasterk nodig. [ JAN BLAAuW ]

Onrust bij FEB over ‘toekomst’ De vakbonden hebben deze week bij het universiteitsbestuur geprotesteerd tegen de zogeheten toekomstgesprekken die de Faculteit Economie en Bedrijfskunde belegt met tientallen medewerkers.

Decaan Elmer Sterken van FEB be-vestigt dat het een “innovatief” ge-sprek is waarin de faculteit met me-dewerkers nadrukkelijker naar de gezamenlijke toekomst wil kijken dan in fuctionerings- of ontwikke-lingsgesprekken.

De faculteit wil voldoen aan accre-ditatie-eisen voor het Amerikaan-se AACSB-systeem voor business schools. Medewerkers met veel on-derwijstaken moeten dan meer on-derzoek doen. “Wij moeten wel”, zegt Sterken. “Rotterdam, Tilburg en Maastricht hebben die accredi-tatie al. Dat zijn concurrenten.”

De vakbonden gaan niet akkoord. “Wat ons betreft gaan mensen al-leen onder protest naar die gesprek-ken”, zegt woordvoerder Geert Wil-kens. [ JAN BLAAuW ]

| a n a ly s e | Van natuurlijke partners worden gezelligeheidsverenigingen en universiteit deze dagen steeds meer rivalen. Beiden strijden om de schaarse tijd van eerste- en tweedejaars studenten. Ergens daar tussenin zit de student zelf.

Vraag 1: waarom trekken gezellig-heidsverenigingen en de Groninger Studentenbond samen op in hun verzet tegen het RuG bestuur dat zo snel mogelijk een bindend studie-advies wil invoeren?

Vraag 2: hoe kan het dat niemand er volledig van overtuigd is dat bin-dend studieadvies de studierende-menten zal verhogen, maar dat vrij-wel elke universiteit in Nederland het normaal vindt om dit advies te gebruiken?

Feit is dat een groot deel van de Groningse commotie over bindend studieadvies neerkomt op een strijd om aandacht van eerstejaars en tweedejaars studenten. De univer-

siteit vraagt van hen onversneden prioriteit voor de studie. Verenigin-gen zijn bang dat als een actief stu-dentenleven niet in die eerste jaren komt, het nooit meer komt.

Maar ja, zo’n vraag van een onder-wijsinstelling klinkt wel logisch. Zolang je tenminste die instelling ziet als vooral een onderwijsinstel-ling. Op een school kom je tenslot-te om te leren. Hoe kun je het daar nou niet mee eens zijn?

Probleem is dat universiteiten zo-wat sinds hun oprichting veel meer doelen en waarden gekoesterd heb-ben dan alleen onderwijs. In me-nig boek valt na te lezen hoe trots de RuG is op het actieve studenten-leven. Hoe belangrijk de studietijd voor oud-studenten wel niet is ge-weest voor hun ontwikkeling. Als mens, onderzoeker, burger, kiezer.

Maar ieder nieuw jaar begint de universiteit zich meer als een school op te stellen. Meer regels voor stu-denten, meer regels voor docenten. Terwijl nog altijd het grootste deel van het universitaire budget naar

onderzoek gaat, staat juist onder-wijs in de schijnwerpers. Het kost allemaal zo veel belastinggeld en de samenleving is al zo snel onte-vreden. Studeer sneller, kies eerder, kijk sneller na. Verzin maar wat, want er is niet meer tijd!

Ook het georganiseerde studen-tenleven merkt dit. Verenigingen willen beginnende studenten graag aan hen binden en botsen met de universiteit. Niks mee te maken, kan de universiteit zeggen. Dat is voor vrije tijd immers.

Ach ja, die vrije tijd. Persoonlijke ontwikkeling, eigen verantwoorde-lijkheid voor keuzes en studiege-drag, et cetera. Zegt de universiteit daarvan straks ook dat het pas echt begint in jaar drie? En begint dan de universiteit niet pas in jaar drie?

Vraag het maar aan ouders of do-centen: hoe waren de rendementen dan in jullie tijd? En waarom is het dan nu wèl een probleem van ieder-een? Daar wringt toch iets. En let op het antwoord: ‘andere tijden’ is echt te gemakkelijk. [ JAN BLAAuW ]

Precies in het 85e jaar van het bestaan van de Friese studentenvereniging Bern-lef vertrokken hardlopende leden vanuit Sneek om 85 kilometer te rennen naar de Groningse Tuinstraat. Met een nieuwe likeur van Weduwe Joustra.

Liefst 32 leden van Bernlef liepen

afgelopen dinsdag mee door de re-gen in de lustrumrun vanuit de ves-tiging van de Weduwe Joustra in Sneek om de ‘Bernlef-likeur’ naar Groningen te brengen. Voorafge-gaan door een verkenner op de fiets die kijkt of de route wel vrij is. “Je weet maar nooit”, zegt bestuurslid Jurjen Draaijer.

Bij de sociëteit in de Tuinstraat

werd de estafette woensdagavond opgewacht met fakkels. Voor deze verjaardag was het mooi dat Sneek precies op die afstand ligt. Wat Bernlef in de toekomst moet beden-ken weet Draaijer ook niet één twee drie. “We zullen iets anders verzin-nen, anders komen we nog in het IJsselmeer uit vanwege de afstan-den.” [ JAN BLAAuW ]

Buurvrouw: Happietaria eruit!De buurvrouw van de Happie-taria in de Violenstraat protes-teert bij de rechter tegen het tijdelijke studentenrestaurant. Happietaria heeft geen exploi-tatievergunning, maar kreeg van de burgemeester een ge-doogbeschikking, omdat het hier om een goed doel gaat. De opbrengst gaat naar de aids-bestrijding. Vandaag dient de zaak. De studenten zitten sinds vorige week in het pand.

College wil jacht op talentenDeze week ontvingen zes RUG-onderzoekers van onder-zoeksfinancier NWO een Vi-di-beurs voor gevorderde on-derzoekers. Te weinig, vindt collegevoorzitter Sibrand Pop-pema, want er werden lande-lijk 89 verdeeld. De RUG mik-te op tien procent.

Faculteiten moeten mis-schien scoutingcommissies opzetten, suggereert Poppe-ma. Via subsidies als de Vidi-beurzen moet de RUG een deel van de miljoenen terugverdie-nen die minister Plasterk naar NWO overhevelde.

Glazen Huis

Eerstejaars van studentenver-eniging Albertus zamelden donderdag 3205 euro in ten behoeve van het Glazen Huis. Daarmee staat Albertus twee-de in de donateurs top-tien. 29 jaarclubs organiseerden taart-gooien of sumo-worstelen. Eén jaarclub nam een single op die op straat werd verkocht.

Andere verenigingen hebben nog acties op stapel staan. Vol-leybalvereniging Donitas orga-niseert van zaterdag op zondag een nachttoernooi en interna-tionale studentenvereniging ESN Groningen houdt maan-dag een benefietveiling.

RUG bereidt voor op slecht nieuwsDe RUG treft een financië-le voorziening voor het geval het hoger beroep in de bursa-lenrechtzaak slecht afloopt. Bestuursvoorzitter Poppema meldde dit vorige week aan de universiteitsraad. Een ne-derlaag in het geschil met de vakbbeweging over de status van beurspromovendi kan de universiteit veel geld kosten. Bijvoorbeeld wanneer de Be-lastingdienst met een nahef-fing komt.

Studente scootert naar Klimaattop Honderd Nederlandse studen-ten scooteren in drie shifts op een elektrische scooter naar de VN-Klimaattop in Kopen-hagen: IB/IO-studente Astrid Dunselman (24) is een van de zeven Groningse deelnemers en rijdt in de week van 11 tot en met 16 december van Kiel naar Kopenhagen. Dunselman zat nooit eerder op een scoo-ter, “maar ik heb mijn autorij-bewijs. Bovendien rijden die dingen 30 kilometer per uur.” Essent organiseert de actie, waaraan driehonderd Europe-se studenten meedoen. 2 de-cember start de eerste kolon-ne in Den Bosch.

UK 13 - 26 NOVEMBER 2009 N I E U W S 3

| a c h t e r g r o n d | E-readers worden steeds beter, juichen de uitgevers. Ze zijn handzaam, zuinig en je kunt er tientallen boeken op kwijt. Stappen we in Gro-ningen binnenkort over? Testgebruikers hebben hun twijfels. “Dit voelt aan als verouderde techniek.”

Door peter keizer

Hij weegt niet meer dan een paar honderd gram, maar kan een com-plete boekencollectie vervangen. Ideaal voor het onderwijs zou je zeggen, zo’n e-reader. In Ameri-ka zijn er scholen die hun comple-te bibliotheek al hebben vervangen door virtuele boeken. Maar voor Groningen is die stap nog ver weg. Tenminste: drie RUG-docenten die het apparaat uitprobeerden hadden hun twijfels.

“Ik wilde wel eens uitproberen of ik die stapels artikelen van mijn bu-reau in zo’n apparaatje kon krijgen. Maar dat is absoluut niet gelukt”, vertelt docent accounting IMBA Martijn van der Steen.

Hij noemt zichzelf gadgetfreak, ie-mand die de laatste snufjes in het onderwijs probeert te integreren. Digitaal lezen heeft potentie, vindt hij. “De leeskwaliteit is spectacu-lair. Ik kan er uren op lezen zon-der hoofdpijn te krijgen. Dat hoef je met een laptop niet te proberen. Le-zen vanaf een beeldscherm is slecht voor je ogen en de accu van zo’n ap-paraat is zo leeg.”

Het scherm van een e-reader be-staat niet uit miljoenen pixels die worden verlicht, zoals een beeld-scherm. Maar is opgebouwd uit kleine bolletjes die reageren op elektrische lading. Letters worden gevormd door verschillende bolle-tjes naar boven te duwen. Een pagi-na kan zo dagenlang blijven staan, het apparaat heeft namelijk alleen stroom nodig als de pagina wordt ‘omgeslagen’. Elektronisch papier leest daardoor niet alleen pret-tig, het is zo energiezuinig dat een e-reader wekenlang vooruit kan op een volle accu. Maar, de nieu-we techniek heeft ook z’n nadelen, merkte Van der Steen aan zijn eigen BeBook van Nederlandse makelij.

“Wil je bladeren, dan duurt dat een seconde per pagina. Veel te traag. Als ik wetenschappelijke ar-tikelen lees, dan wil ik af en toe even snel naar de inhoudsopgave of eindnoten. Dat gaat op een e-reader tergend langzaam. Daardoor is het direct niet meer interessant voor mij.”

Daarnaast is het apparaat ge-maakt voor simpele tekst. Een lees-boek met alleen maar letters is geen probleem, maar in de wetenschap worden bijna alle artikelen in pdf’s rondgestuurd waarin de vormge-ving vaststaat. “De layout kan zich niet aanpassen aan het scherm. De e-reader kan dan alleen inzoo-men. Wil je scrollen, dan duurt dat

een eeuwigheid”, verzucht Van der Steen.

Hoogleraar organische chemie Kees Hummelen is het daarmee eens. Via de UK mocht hij een paar dagen lang de pocketeditie van de Sony Reader proberen. “Toen ik de pdf-versie van de UK wilde bekij-ken, begaf hij het direct. Ik moest ’m zelfs opnieuw opstarten.”

Het beeld is zwart-wit en plaatjes zien er niet uit. “Eigenlijk is ie al-leen goed voor platte tekst. Dit voelt als een stuk verouderde techniek.”

Op het apparaat kunnen 350 boe-ken worden opgeslagen (op de meeste e-readers nog veel meer). Zit je eenmaal in een boek, dan

Zelfs een gadgetfreak vindt ’t niks|_ Dus die e-readers zien we voorlopig niet in het onderwijs

4 O P M E R K E L I J K UK 13 - 26 NOVEMBER 2009

Gratis is niet écht gratis Gratisprint.nl stelt dat studenten gra-tis en klimaatneutraal hun werkstuk-ken, verslagen en studiestof via hun site kunnen uitprinten. Klinkt te mooi om waar te zijn. En dat is het ook.

Door peter keizer

Je gaat naar de website gratis-print.nl, maakt een account, up-load wat documenten en print ze op een van de locaties in stu-dentensteden. In Groningen is er één: boekhandel Selexyz.

Op de eerste verdieping staat tussen de studieboeken een stoer beplakte printer. Inloggen kan via het touchscreen om vervol-gens de printer opdracht te geven het werk uit te spugen. In totaal mag je veertig printjes maken per week. In kleur, dubbelzijdig be-drukt en gratis. Maar je moet er

wel wat voor slikken.Gratisprint.nl is ontstaan op

een zolderkamer als project van studenten van de New Business School. De bedenkers vonden dat ze wel veel moesten printen en kwamen op het idee van het gra-tis printen. Maar gratis is natuur-lijk niet echt gratis. Op elke pagi-na komt boven- en onderaan een advertentie (soms over de tekst). En na iedere print volgt een vol-ledig afgedrukte advertentie. “Als je je registreert, geef je ook aan van welke muziek je houdt en wat je studeert”, legt vennoot Thomas van der Kleij uit. “De advertenties worden gekoppeld aan die infor-matie. Zo voorkom je dat je als man reclame voor tampons op je printjes krijgt. Of dat je als vrouw reclame krijgt over voetbal.”

De prints zijn misschien niet handig voor verslagen of scrip-

ties. Maar voor stapels aante-keningen is het een goedkope oplossing. En stel dat je in het bui-tenland zit voor een stage. Mag je dan ook pagina’s vol kleurenfo-to’s naar de printer in Nederland sturen? “Het is bedoeld voor stu-denten die readers, gidsen of aan-tekeningen willen printen. Maar we kunnen natuurlijk moeilijk controleren wat je afdrukt”, geeft Van der Kle ij toe.

Volgens het persbericht zijn de printjes klimaatneutraal. Maar dat betekent niet dat de teksten in gedroogde koeienpoep wor-den gebeiteld. Het bedrijf koopt z’n schulden af. “De CO2 uitstoot compenseren we door te betalen aan de Klimaat Neutraal Groep. Die stopt het geld in groene pro-jecten. Dat heet Carbon Off-set.” Oftewel handel in gebakken lucht.

Nu nog een biljart in de gangTwee Wii-spelcomputers, een grijze gang en een spierwitte muur. Dat was dinsdag het toneel voor een virtuele bokswedstrijd van de vakgroep busi-ness en ict op de tweede verdieping van het WSN-gebouw.

Door Lieke van Den krommen-

acker

Secretaresse Durkje van Lingen loopt over de gang met chips, co-la, nootjes, komkommer- en pa-prikasnackjes. Tegen de muur staat een krat Hertog Jan. Enkele aio’s sluiten de computers aan.

Sinds kort is de vakgroep be-drijfskunde en ict in het bezit van een Wii, vandaag het stralende middelpunt van de maandelijk-se borrel die de afdeling sinds het begin van het kalenderjaar orga-niseert. “De borrels zijn goed voor het groepsgevoel op de af-deling. Bovendien is het een leu-ke manier van integreren. Zeker omdat we veel werken met bui-tenlandse aio’s”, vertelt een en-thousiaste Van Lingen. “En van-daag is er een Wii-competitie.”

Niet veel later is het tl-verlichte halletje in ieders verbeelding ver-anderd in een boksring. Van Lin-gen neemt het op tegen Ype van Wijk, docent IT Auditing en een

flinke kop groter. Maar in de vir-tuele wereld van Wii-sport doet het er weinig toe. Het colbertje en de jas gaan uit.

Van Lingen neemt de controller en stoot in het luchtledige. Van Wijk – ‘Jan’ in de ring – heeft een zware dobber aan zijn opponente. “Er gaat wat trillen in mijn hand... oh, een uppercut!”, schatert Van Lingen. “Durf je nog wel?”

Intussen is ook hoogleraar en initiator van de borrel Hans Worthmann aangeschoven. Hij

is bezig aan zíjn sportieve bij-drage aan de middag: het ope-nen van twee biertjes, zonder opener. “Ik ben altijd in geweest voor een beetje sociale interac-tie op de werkvloer”, verklaart hij. “Daarmee creëer je een goe-de groep. Wat je niet moet heb-ben is dat mensen binnenkomen, de hele dag in hun kantoor zitten en geen boe of bah zeggen.” Stie-kem droomt hij van een biljart in de gang. Of een tafeltennistafel. “Dat komt nog wel een keer.”

Carlo Heip, bijzonder hoogleraar marine biologie, zit in het European Steering Committee van de Census of Marine Life, dat vorige week ruim 17.000 nieuwe soorten uit de diepzee presenteerde.

Door rené Fransen

Zeventienduízend nieuwe soorten?“En wat wij vonden is het topje van de ijsberg. Er zijn nog zeker 100.000 onbeschreven soorten. Het is trouwens een hele klus om mensen te vinden voor zo’n be-schrijving.

Er zijn wereldwijd niet meer zo-veel taxonomen actief. En som-mige onderwatersoorten zijn zo vreemd, dat niemand er iets van-af weet.”

Niemand?“Nee! We weten minder van de oceanen dan van de maan, of Mars. Het is wonderlijk om te zien hoe anders het leven in de oceanen is in vergelijking met het leven op het land. Je vindt in de diepzee de meest bizarre dingen. Alsof het leven is uit een ander melkwegstelsel.”

Wat kunnen we met de kennis?“Een liter zeewater bevat alleen al een miljard microben, in 20.000 verschillende soorten. We heb-ben geen idee wat die doen. Daar zitten ongetwijfeld potentieel in-teressante eigenschappen tussen, die we kunnen gebruiken als ge-neesmiddel of in de industrie.

Daarnaast absorberen de ocea-nen de helft van alle kooldioxide

die in de atmosfeer komt. Dat hal-veert onze problemen. Maar hoe lang leggen de oceanen die kool-dioxide vast?

Daarvoor moeten we meer we-ten van de kringlopen in de oce-anen. Ten slotte levert de inven-tarisatie informatie op over de gevolgen van bijvoorbeeld over-bevissing. Wat gebeurt er met het systeem als je de grote vissen wegvangt?”

De Census eindigt volgend jaar.“Dat klopt, met een grote show in Londen. Georganiseerd door Amerikanen, die weten er altijd wat van te maken.

We willen graag door, maar daar zijn nieuwe financiers voor nodig. Het project kostte de afge-lopen tien jaar een half miljard.”

Vraag & ant woord

‘Je vindt er de bizarste dingen’

E-readers in de biebDe bibliotheek van de Univer-siteit van amsterdam (Uva) heeft uitvoerige onderzoek ge-daan naar de toepasbaarheid van e-readers en elektroni-sche boeken in het onderwijs. maar daar liepen ze al snel te-gen de beperkingen van Drm aan, een beveiliging tegen on-geoorloofd kopiëren.

“ik heb er een heleboel on-diplomatieke woorden voor, maar laat ik zeggen dat Drm een hoofdpijndossier is”, re-ageert mark van den Berg, hoofd afdeling elektronische diensten. “een e-book kun je niet even onder je kussen leg-gen, je kunt er geen aanteke-ningen in maken of het onder het kopieerapparaat plaatsen. als je een elektronisch boek bijvoorbeeld naar je laptop wilt kopiëren dan is dat niet toegestaan. iedere uitgever heeft andere eisen. sommige willen dat je maar een beperkt aantal exemplaren uitleent, van de ander mag je een boek maar een beperkte tijd lenen. Dat is moeilijk uit te leggen aan gebruikers.”

ook de Uva klaagt dat het scherm van een e-reader te klein is, dat het apparaat niet overweg kan met pdf-bestan-den en bladeren bijna onmo-gelijk. “met de iLiad van irex die wij hebben getest kon je met een digitale pen wel aan-tekeningen maken. maar het gaat erg traag en de accu was zo leeg. “

De Uva-e-readers zijn na drie jaar gebruik inmiddels kapot, uitgeput. “op studen-ten maakt het apparaat ook weinig indruk”, merkt van den Berg op. “Die willen naast hun laptop niet nog een ap-paraat in hun tas. Daarnaast kun je er niet mee internetten, chatten of je facebook-pagina bezoeken.”

Vagroep bedrijfskunde en ict bokst via de Wii. Foto Reyer Boxem

Zelfs een gadgetfreak vindt ’t niks|_ Dus die e-readers zien we voorlopig niet in het onderwijs

UK 13 - 26 NOVEMBER 2009 O P M E R K E L I J K 5

gaat het lezen goed, constateert de hoogleraar. “Maar zodra het inge-wikkelder wordt kan ’ie het niet

aan. Daarnaast was het mij niet di-rect duidelijk hoe ik die boeken er-op moest krijgen. Zodra het ge-

pruts wordt, druk ik liever op print. Klaar!”

Proefkonijn Wim Vuijk, docent

CIW, is ook niet onder de indruk. “Het scherm is zo klein dat je geen goed overzicht van een pagina hebt. Een computerscherm is veel ge-makkelijker, een gewoon boek ook trouwens.”

Als koper moet je wel een drem-pel over als je een digitaal boek aan-schaft, waarschuwt Van der Steen nog. “De prijs scheelt misschien maar twee euro met de papieren-versie. En dan koop je iets dat je in je handen kunt houden. Toen ik in mijn omgeving de e-reader liet zien,

vond iedereen het prachtig, maar ik kon niemand aan z’n verstand bren-gen dat je ook voor die digitale tek-sten moest betalen. Dan haken ze af.”

Van der Steen neemt het ding vaak mee op vakantie. “Dan kan ik zo vijftig boeken mee het vliegtuig in nemen”, zegt hij. Maar zijn vriendin wil niets van het apparaat weten. “Ze wil het papier voelen en ezels-oren maken. Dat begrijp ik wel, een e-reader is wel heel klinisch.”

De UB in Groningen heeft inmid-dels 300.000 elektronische boeken. Maar e-readers komen er niet. “We hebben het overwogen”, geeft Peter van Laarhoven, hoofd afdeling in-formatievoorziening en collectie-vorming, toe. “Uiteindelijk heb ik er zelf eentje gekocht, een wijnro-de van Sony. Het is een waardeloos ding, je mag ’m zo van me overne-men.”

Van Laarhoven kan zich in de be-zwaren van zijn collega’s vinden. “De e-reader is geinig voor een ro-mannetje of thriller, maar voor we-tenschappelijke literatuur nog niet geschikt. Misschien wordt het inte-ressant als je er een krantenpagina op kunt weergeven, maar dat gaat nu niet. En een wetenschappelijk boek? Laat me niet lachen.”

Wat kost dat?De modellen variëren in prijs van 200 tot zo’n 700 euro. In-middels zijn er heel wat boe-kenwinkels die online e-rea-ders en boeken verkopen. Bol.com heeft een collectie van duizenden e-books, Bruna is net begonnen en ook Selexyz heeft een virtuele boekenkast. Hoewel het aanbod in de dui-zenden loopt, zijn veel boeken uit de top tien nog niet digitaal verkrijgbaar.

Digitale boeken zijn nauwe-lijks goedkoper dan de papie-ren exemplaren, terwijl uitge-vers niet te maken hebben met druk- of distributiekosten. De elektronische versie van Het Diner van Herman Koch kost bijvoorbeeld bijna 16 euro, ter-wijl de hardcover voor 20 euro over de toonbank gaat.

Daarnaast werken veel uitge-vers met hun eigen bestands-formaat, waardoor het nog maar de vraag is of je het di-gitale boek kunt behouden als je later een nieuwe e-rea-der koopt. Gelukkig zijn er ook plekken waar je gratis e-books kunt vinden. Bijvoorbeeld op books.google.nl, waar je dui-zenden rechtenvrije boeken kunt downloaden. Of in de e-bookscollectie van de RUG-bi-bliotheek (http://bit.ly/5MMtO7).

TrendwatcherIs er dan niemand blij met e-rea-ders? “Natuurlijk wel!”, reageert e-vangelist en trendwatcher Vin-cent Everts. “Die docenten doen enorm hun best om kritiek te le-veren, daar word ik zo moe van.

Je moet kijken naar de evolu-tie van die dingen. Ze worden al-lemaal sneller, beter, groter en draadloos.”

Het probleem ligt niet bij de ap-paratuur, maar bij de docenten. “Sinds ik ben afgestudeerd, en dat is jaren geleden, is er niets

aan het onderwijs veranderd. Ze kijken alleen maar naar hoe ze nieuwe ontwikkelingen kun-nen afkraken. Het onderwijs is één grote langzame, krankzinni-ge machine. Laat ze hun lesme-thoden maar eens aanpassen aan het apparaat.”

Dinox is een onderzoeks-centrum in Groningen en Berlijn met ruim 15 jaar ervaring in geneesmid-delenonderzoek op het gebied van vrouwelijke hormonen (zoals anti-conceptie, vruchtbaar-heidsbehandelingen, premenstrueel syndroom en acné) en seksuologie.

Dinox bevindt zich op het UMCG terrein: Hanzeplein 1, ingang 53, 9713 GZ Groningen

WWW.DINOX.NL

die mee willen werken aan eengeneesmiddelenonderzoek (095).

WIJ ZOEKEN VROUWEN

In dit onderzoek wordt de werking onderzocht van een nieuwe anticonceptiepil. Tevens wordt nagegaan of deze pil een minder ongunstig effect op de leverfunctie heeft en meer voordelen biedt dan de huidige anticonceptiepillen.

U zou aan het onderzoek kunnen deelnemen als u:

Bezoeken

-

Vergoeding

(050) 3610999

Ontdek jouw mogelijkheden bij de overheid

11 en 12 decemberAmsterdam RAI

Voor meer informatie en gratis entree ga je naar

www.carrierebeursoverheid.nl

De Carrièrebeurs Overheid is een activiteit van een onderdeel van de

Mediapartners:

Webspace nodig?Gratis Windows Server 2008 web hosting

en .nl domeinnaamGa naar: http://www.gratiswindowshosting.nl

Ben jij eenHigh Potential?www.dekortstewegnaardetop.nl

BestGraduates Law wordt georganiseerd in samenwerking met onderstaande topkantoren

BestGraduates wordt georganiseerd in samenwerking met onderstaande topwerkgevers

BestGraduates is een activiteit van onderdeel van de

20 februari 2010 Flevonice

Geef alles!www.ijsstrijd.nl

| s e r i e | Voor onderhoudende expe-rimenten heb je niet per se een groot laboratorium nodig. Vloeibare explosie-ven spoor je op met een laserpen en een knäckebroodbus.

Door ernst Arbouw

Appelsap, scheerzeep, deodorant: het mag niet meer mee in het vlieg-tuig. Dat hebben we te danken aan de Britse terrorist Abdullah Ahmed Ali die in augustus 2006 een aantal trans-Atlantische vluchten wilde opblazen met explosieven in fris-drankflesjes.

Ali werd begin september veroor-deeld tot 40 jaar cel en twee van zijn handlangers kregen respectie-velijk 36 en 32 jaar, maar appelsap in je handbagage is nog steeds ver-boden.

Het is treurig maar waar: als het de bedoeling was blijvende maatschap-pelijke ontwrichting te veroorza-ken, dan zijn Ali et al. geslaagd in hun boze opzet. Sinds 2006 zijn er miljoenen liters volstrekt ongevaar-lijke waar in beslag genomen. Par-fum, babymelk, tandpasta, braad-boter. Braadboter? Ja, braadboter! Ga maar eens kijken in de vitrine met in beslag genomen spulletjes op het vliegveld in Eelde.

Allemaal paniekzaaierij. Met een laserpen en een doorzichtige knäc-kebroodbus (Hema) kun je razend-snel achterhalen of een fles is ge-vuld met ongevaarlijke sportdrank of een explosief brouwsel.

Het idee is dat je vloeistoffen iden-tificeert met de hand van hun bre-kingsindex, het verschijnsel dat licht van richting verandert zodra het door een ander medium valt. In deze proef gebeurt dat vier keer: lucht knäckebroodbus gevaar-lijke vloeistof knäckebroodbus lucht.

De manier waarop lichtstralen af-buigen, werd voor het eerst beschre-ven door de Leidse wis- en natuur-kundige Willibrord Snel van Royen (1580 - 1626). En later nog een keer door René Descartes. Daarom is de beschrijving in de hele wereld be-kend als de Wet van Snellius, maar heet hij in Frankrijk Le loi de Snell-Descartes: n1sinθ1 = n2sinθ2, waar-bij n1 en n2 de optische dichtheid van de twee verschillende media

zijn en θ1 en θ2 de hoek van het licht ten opzichte van de loodlijn.

Knutsel een dwarslatje op een plankje of zorg met schroefjes of kleine spijkertjes dat de bus niet kan verschuiven. Maak met schil-dersplakband een strook (grafiek)papier aan het uiteinde van de plank en plaats de laserpen met een statief onder zo’n hoek dat de bundel door de lege bus schijnt en het stipje op het grafiekpapier valt. Markeer de plek van het stipje en schrijf er ‘lege bus’ naast. Dit is de nulmeting die je kunt gebruiken om te controle-ren of je opstelling tussen de metin-gen verschoven is.

Vul de bus met water en mar-keer opnieuw de plek van de stip. (‘kraanwater’). Herhaal de proce-dure met verschillende vloeistof-fen, van redelijk onschuldig (azijn)

tot redelijk gevaarlijk (wasbenzine). Hoe meer stipjes en streepjes je ver-zamelt, hoe makkelijker het wordt een onbekende vloeistof te identifi-ceren. Vul de knäckebroodbus met de vloeistof en kijk waar het stipje van de laserpen valt. 95-102 milli-meter? Slaolie. 93-100 mm? Toch wasbenzine.

Toegegeven: het is niet feilloos. Het is mogelijk dat er explosieve stoffen zijn met een brekingsindex gelijk aan de index van een ongevaarlijke vloeistof. Is dat erg? Wel als airport security straks knäckebroodbussen gaat gebruiken.

Om dat probleem – deels – op te lossen, zou je gebruik kunnen ma-ken van zogeheten absorptie. Sim-pel: als licht door een vloeistof of een gas valt, wordt een deel van

het spectrum tegengehouden. Door nauwkeurig te kijken welke kleuren licht je wel en niet ziet, kun je ge-makkelijk vaststellen met wat voor stof je te maken hebt. Werkt dat?

Ja. Absorptie en z’n zusje emis-sie worden gebruikt om te kijken waar interstellaire gaswolken en sterren van zijn gemaakt. Eind vo-rige maand presenteerden weten-schappers van Forschungszentrum Jülich, net over de grens bij Heerlen, een methode om absorptie te ge-bruiken voor beveiliging op lucht-havens. Zodat Vrije Burgers straks gewoon braadboter in hun handba-gage kunnen doen.

Zie voor de filmpjes uit deze rubriek en een disclaimer: www.universiteitskrant.nl/boem Reacties of tips naar boem@rug.nl

Cogi to ergo B OE M In samenwerking met Science LinX (Wiskunde & Natuurwetenschappen)

Illustratie Ernst Arbouw

Kor t

Diversiteit is goedook dieren hebben verschillende persoonlijkheden. Maar hoe kan dat, vroeg Max wolf zich af, als de evolutie het best mogelijke ge-drag beloont. binnen een soort zou dan één soort persoonlijheid moe-ten gaan overheersen. tijdens zijn promotieonderzoek bij theoreti-sche biologie aan de ruG maakte wolf – opgeleid als econoom – mo-dellen die de evolutie van gedrag beschrijven.

uit deze modellen concludeert hij, dat een mengeling van persoon-lijkheden evolutionair voordeel op-levert. In een populatie van rigide individuen hebben dieren die zich snel aanpassen een voordeel. Maar aanpassers gebruiken veelal meer energie om alle opties te onderzoe-ken, wat onder veel omstandighe-den minder gunstig is. en voor suc-cesvolle dieren (de ‘rijken’) is het vasthouden aan beproeft gedrag juist voordelig. ook laat wolf zien dat populaties met veel variatie in gedrag zich sneller aanpassen als hun omgeving verandert.

wolf promoveert vandaag aan de bètafaculteit.

Anderhalf miljoen voor evaluatie GGZDe ruG en het uMCG krijgen van de nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorgin-novatie ZonMw anderhalf miljoen euro voor een onderzoek naar de effectiviteit van jeugdzorg in de GGZ. onderzoekers van gezond-heidswetenschappen (uMCG) en orthopedagogiek (ruG) gaan twee-duizend kinderen en hun ouders enkele jaren volgen. De onderzoe-kers willen weten hoe effectief de zorg voor de kinderen georgani-seerd is en welke zorg op termijn het beste werkt. Het onderzoek be-gint volgende maand en moet in 2013 de eerste wetenschappelijke resultaten opleveren.

Onderzoek Zuidpool vooral om politieknederland investeert momenteel flink in onderzoek op en rond An-tarctica. Aan het onderzoekspro-gramma van het vierde Internatio-nale Pooljaar (2007-2009) deden tientallen nederlandse onder-zoeksgroepen mee. De belangstel-ling voor de Zuidpool was er niet altijd. Volgens ruG-onderzoeker Peter Abbink lijken politieke be-langen de doorslag te geven bij het besluit om de Zuidpool hoog op de onderzoeksagenda te zetten. Door een ‘substantiële’ onderzoeksin-spanning op Antarctica te leveren, mag nederland als Consultatieve Partij meepraten bij het Antarc-tisch Verdrag over het beheer en de toekomst van de Zuidpool.

Historicus Abbink analyseerde binnen het Arctisch Centrum vam de ruG de motieven voor poolon-derzoek in nederland, belgië en Duitsland over de periode 1957-1990. Hij promoveert vandaag aan de letterenfaculteit.

Door GerrIt breeuwsMA

Tegen het einde van zijn leven spreekt Prospero, in het toneelstuk The Tempest van William Shakespeare, het verlan-gen uit terug te keren naar zijn Milaan: “Where every third thought shall be of my grave”.

Prospero is oud en dan ontkom je er niet aan de dood onder ogen te zien. Die houdt zich echter niet altijd aan de af-spraak om, zoals bij Shakespeare, pas in het laatste bedrijf op toneel te verschij-nen. Soms neemt het leven zo’n wending dat je al ver daarvoor een-op-drie loopt.

In 1941 kreeg Georges Simenon, pas 38, op grond van een verdachte radiogra-fie te horen dat hij hoogstens nog twee jaar te leven had. Hij realiseerde zich dat zijn tweejarig zoontje niets van zijn va-der zou weten als hij eenmaal groot was.

Om in die lacune te voorzien besloot hij zijn jeugdjaren te beschrijven, als een na-latenschap voor zijn zoon. Simenon bleef echter leven (tot 1989). De dood was op een zijspoor gezet en zijn jeugdgeschie-denis werd herwerkt tot een roman (Pe-digree).

Kinderen staan, bij de huidige stand van de medische wetenschap, het verst af van de dood, toch kunnen zelfs peu-ters zich er het hoofd over breken. In hun pogingen om greep te krijgen op de we-reld en de begrippen waarmee die wereld wordt beschreven, zijn ze gevoelig voor magische transformaties.

Kinderen kunnen bang zijn voor plaat-jes van een eng dier, alsof het zou kun-nen bijten. Bij het ouder worden verlie-zen we die magie goeddeels, maar bij de dood lukt dat nooit helemaal. Wanneer je volwassenen vraagt gedetailleerd de

dood van een geliefde te beschrijven, ha-ken ze vaak halverwege af en verscheu-ren ze het papier.

In de magische denkwereld kunnen dingen die op elkaar lijken, maar feite-lijk niets met elkaar te maken hebben, gemakkelijk in elkaar over gaan. Dat is misschien de reden waarom kinderen zich soms zo verzetten tegen de slaap. “Do not go gentle into that good night”, dichtte Dylan Thomas in een taal die lijkt op een slaapliedje, maar hij bedoelde de dood. “Sleep is like a temporary death”, zingt Bob Dylan op Modern Times.

Slaap kunnen we transformeren in een tijdelijke dood, maar andersom werkt het niet meer. Dan stokt de magie en blijven we alleen met onze gedachten.

Gerrit Breeuwsma is docent psychologie en schrijft elke twee weken een column.

Gamma Gedachten bij de dood

Braadboter ontploft echt niet

UK 13 - 26 NOVEMBER 2009 W E T E N S C H A P 7

8 O P I N I E UK 13 - 26 NOVEMBER 2009

Pluis

Reac t ie s korte reacties van maximaal 200 woorden graag voor maandag 12.00 uur mailen naar uk@rug.nl. Bijdra-

gen kunnen worden ingekort.

Naïeve studenten19 november werd cvb-voorzit-ter sibrand Poppema bij het lette-ren vrouwen netwerk (lvn) geïn-terviewd over het rug-beleid ten aanzien van de doorstroming van vrouwen naar hoogleraarsposities en andere hoge functies. ook is een documentaire vertoond waar-in onder meer de Implicit Associa-tion Test aan bod kwam: mensen, mannen én vrouwen, blijken ge-leid te worden door onbewuste (door cultuur bepaalde) mechanis-men die begrippen als ‘carrière’ en ‘professioneel’ aan het domein van het mannelijke koppelen en hui-selijke zaken aan het vrouwelijke. dit is een belangrijk obstakel bij sollicitaties en bevorderingen.

Poppema vertelde dat hij zich daarvan bewust was geworden. Het cvb wil de komende vier jaar 21 extra vrouwelijke hooglera-ren aanstellen om het streefcijfer van 25 procent in 2014 te halen (in 2008 was het percentage vrouwe-lijke hoogleraren aan de rug 13,4 procent). maar de studentenfrac-ties zijn het hiermee oneens. Zo-wel vrouwelijke als mannelijke studenten zeiden dat het vanzelf goedkomt en zijn tegen positieve acties voor vrouwen.

Het lvn is het met Poppema eens dat de studenten wat dit betreft na-ief en kennelijk onwetend zijn. de cijfers van de Monitor Vrouwelijke Hoogleraren 2009 wijzen uit dat de verhoudingen m/v nog altijd scheef zijn. kunstgrepen zijn noodzake-

lijk om een evenwichtiger samen-stelling te krijgen. dat is goed voor iedereen: vrouwen, mannen en de samenleving als geheel.

Het lvn wil studenten en mede-werkers attent maken op de nood-zaak van de aanstelling van extra vrouwelijke hoogleraren, mede met het oog op de stemming hier-over in de u-raad. Het gaat ook om de toekomst van studenten zelf! de vicieuze cirkel van onbewus-te stereotype oordelen over man-nen en vrouwen en onbewuste dis-criminatie van vrouwen kan pas doorbroken worden als studen-ten meer vrouwelijke rolmodellen hebben. Het zal toch niet zo zijn dat vrouwelijke studenten werke-lijk stiekem hun oma’s benijden, zoals ana van es in haar column in de uk van 19 november?

nB: de genoemde positieve maat-regelen gaan niet ten koste van mannen: naast de bestaande plaat-sen voor mannen en vrouwen wil het cvb extra plaatsen voor vrou-wen creëren om het streefcijfer te halen.

Suzan Folkerts (secretaris) namens het Letteren Vrouwen Netwerk (door de redactie ingekort)

Aap

in de uk van 19 november jl. is een interview afgedrukt met gui-do siebel. omdat hij wil weten hoe ons rechtssysteem werkt, be-sloot hij rondjes te rijden in de

gelkingestraat tot hij aangehou-den werd wegens het negeren van het inrijverbod. gelukkig voor de verkeersveiligheid was het na vijf rondjes raak: een boete van twin-tig euro, waartegen kan worden geprocedeerd.

waarom hij geen rechten is gaan studeren? “daar wordt een aap een kunstje geleerd: men vraagt zich niet af hoe de wet precies tot stand komt of hoe ze werkt, maar leert alleen de regels.” Prangende vra-gen van de heer siebel – hoe komt het dat de koningin de macht van god heeft gekregen en waarom be-taal ik belasting? – zouden daar niet worden beantwoord.

wanneer de heer siebel zich be-ter had verdiept in het curricu-lum van de juridische opleiding, in plaats van de verkeersveilig-heid in de gelkingestraat in gevaar te brengen, had hij beter geweten. nog voor het einde van de prope-deuse wordt uitgelegd waaraan de staat zijn macht ontleent en welke rol het staatshoofd daar van ouds-her in heeft vervuld. en ook de re-denen voor belastingheffing blij-ven niet onbesproken.

overigens verbaast het ons wel dat een querulant die in anderhalf jaar tijd twee mappen vol brieven van en naar de overheid bij elkaar procedeerde, die redenen zelf nog niet bedacht heeft.

Alain Ancery, Michiel Duchateau en Fokke Jan VonckPromovendi bij de Faculteit der Rechtsgeleerdheid

| o n d e r z o e k | Geen grappen over poep en pies, geen seks en al helemaal geen satire. Er moet heel wat gebeuren om een literair meesterwerk geschikt te maken voor kinderen. En de manier waarop dat gebeurt, zegt veel over de heersende moraal van die tijd, ontdekte Sanne Parlevliet.

Door chriStien booMSMA

de vier klassiekers. Ze houdt van ze, al heeft ze hen op sommige mo-menten ook hartgrondig vervloekt. maar hoe kan dat ook anders met zulke verhalen uit de wereldlitera-tuur als je die jarenlang woord voor woord hebt bestudeerd?

neerlandica en jeugdboeken-schrijfster sanne Parlevliet onder-zocht de talloze bewerkingen voor kinderen van reynaert de vos, ro-binson crusoë, gullivers reizen en tijl uilenspieghel tussen 1850 en 1950. vier verhalen die zo vaak op-nieuw zijn verteld, dat ze stuk voor stuk op een bepaalde manier een plekje hebben gevonden in het col-lectieve geheugen. al is het maar doordat we wekelijks op rtl5 naar Expeditie Robinson kijken.

Parlevliet wilde weten wat nu de exacte functie van deze bewerkin-gen is geweest. “Het is een perfecte manier om een kijkje in het hoofd van een kinderboekenschrijver te nemen”, zegt Parlevliet. “wat vindt hij nodig om een verhaal geschikt te maken voor kinderen? daarnaast zeggen de bewerkingen heel veel over het kindbeeld uit een bepaal-de periode, over de ideeën rond op-voeding, onderwijs, over moraal en over wat wij belangrijk vinden.”

de bewerkers wilden kinderen ken-nis laten maken met literaire mees-terwerken en hen tegelijkertijd ge-voel voor esthetiek bijbrengen. maar omdat de invloed van boeken op kinderen vooral in de negen-tiende eeuw erg groot werd geacht, moesten de verhalen wel eerst mo-reel en maatschappelijk aanvaard-baar gemaakt worden.

alle vier de verhalen veranderden hierdoor bijna onherkenbaar. sati-re werd weggeschreven, uitwijdin-gen ingekort, stichtelijke passages samengevat, grappen over poep en pies geschrapt, seks was taboe en natuurlijk moesten de karakters moreel aanvaardbaar gemaakt wor-den. en dus goochelden bewerkers met perspectief en stijl, herschre-ven ze passages of voegden com-pleet nieuwe toe.

eigenlijk kun je je afvragen in hoeverre de bewerkers werkelijk nog literair erfgoed overdroegen aan de kinderen. maar dat vindt Parlevliet niet erg. de verhalen hebben overleefd doordát ze zijn aangepast.

“ik beschouw deze verhalen als schriftelijke folklore. een manier van tekstoverdracht, zoals de trou-badours vroeger het vuur hun ver-halen steeds aanpasten aan de vraag van hun publiek.”

reynaert de Vos

deze scherpe satire over de middel-eeuwse standenmaatschappij was weliswaar een meesterwerk, maar de gewetenloze moordende en ver-krachtende bedrieger reynaert kon moreel niet door de beugel. “en dan heb je als bewerker een probleem”, zegt Parlevliet. “kun je zo iemand opvoeren als literaire held?”

Bewerkers losten het op door de goede eigenschappen van reynaert te benadrukken en de slechte van zijn tegenstanders. “maar het op-vallendst vond ik hoe men bena-drukte dat valse reynaert zo’n goe-de huisvader was”, zegt Parlevliet.

Sollen met klassiekers |_ Hoe wereldliteratuur is aangepast voor kinderen

Sanne Parlevliet Foto Jeroen van Kooten

Reynaerts vrouw Hermelijne is steeds in haar huishoudinkje bezig. Op de illustraties is te zien hoe dol de vos is op zijn kinderen is. “Dat is heel goed te plaatsen in de gezins-cultus van de negentiende eeuw. Zo’n maatschappelijk ideaal zie je meteen in de bewerkingen terug.”

Robinson CrusoëDe Robinson Crusoë van de 21e eeuw is een overlever. Een vrijbui-ter die de beschaving niet nodig heeft op zijn onbewoonde eiland. Maar Daniel Defoe schreef in 1718 een moreel coming of age verhaal. De ongehoorzame Robinson die

zijn plaats in de maatschappij niet wilde accepteren, werd gestraft en vond uiteindelijk zijn weg tot God. “Het origineel is echt niet om door te komen”, zegt Parlevliet. “Zó pië-tistisch.”

Bewerkingen uit de negentiende eeuw handhaafden de christelijke moraal, maar kortten die religieuze bespiegelingen fors in en legden de nadruk op het feit dat Robinson on-gehoorzaam was aan zijn vader. Uit-eindelijk was die hele lijdensweg op het eiland zijn eigen schuld. Maar in de twintigste eeuw veranderde ook dat: Robinson Crusoë beleefde vooral een spannend avontuur. “De avonturier Robinson werd geboren,

de held en de vrijbuiter”, zegt Par-levliet.

Ook de figuur van Vrijdag was sterk aan verandering onderhevig. Waar Robinson hem eerst bescha-ving brengt en daarna vooral op-voedt, wordt hij langzaam maar ze-ker een gelijkwaardige metgezel voor Robinson.

Gullivers ReizenGullivers reizen veranderde van maatschappijsatire in een sprook-jesverhaal. “’Satire en kinderen, dat past niet’, was de filosofie”, zegt Par-levliet. “Het verhaal werd daarom toegeschreven naar een genre dat wél interessant was voor kinderen: sprookjes.”

Daardoor zijn vooral de eerste twee boeken, Gullivers bezoek aan het land van de Lilluputters en dat van de reuzen, bewerkt. De laatste twee delen waarin Gulliver na een bezoek aan het land van de paar-den zich afkeert van de bescha-ving en zelfs van het hele menselij-ke ras, kennen de meeste mensen niet eens. “Waar Jonathan Swift de Westerse maatschappij bekritiseer-de, propageerden veel bewerkin-gen enkel respect voor ándere cul-turen”, zegt Parlevliet.

Ook de humor kon de toets der kritiek niet doorstaan. In het origi-neel plást Gulliver de brand in het kasteel uit. In latere bewerkingen gebruikt hij liever een gieter. In het origineel rijdt hij op de tepels van de hofdames in Reuzenland. In la-tere bewerkingen vertelt hij hen sprookjes.

Tijl UilenspiegelTijl Uilenspiegel laat graag zijn broek zakken, gooit uitwerpse-len naar de werkgevers waar hij in loondienst is, hij verkoopt keutels aan joden en haalt ze over die op te eten en poept in de mosterdpot van een jonker. Misschien toch niet zo heel geschikt voor kinderen, von-den latere bewerkers. En dus wer-den bij het inkorten van het boek de poep- en plasscènes eruit gewipt. Maar erger was Tijls gebrek aan ar-beidsethos. Zo voegden bewerkers soms een alwetende verteller in die moreel commentaar gaf op Tijls ge-drag. “Jammer is ’t evenwel dat hij zijn toevlucht nam tot snelheid en door diefstal trachtte te verkrijgen, wat hij met werken niet kon verdie-nen.” Ook werd Tijl Uilenspiegel ge-bruikt om het belang van een goede opvoeding te propageren. Was Tijls vader niet gestorven? En zijn moe-der was overduidelijk veel te toe-geeflijk geweest.

In de twintigste eeuw wordt Tijl Uilenspiegel weer steeds brutaler en verandert langzaam aan in een deugniet met een gouden hart. “Hij gaat steeds meer op Dick Trom lij-ken. “Terwijl de figuur van Dick Trom eigenlijk een verre nakome-ling van Tijl is”, zegt Parlevliet. “Dat is grappig, hoe het dan weer naar het origineel worden toegeschre-ven.”

UK 13 - 26 NOVEMBER 2009 O N D E R W I J S 9

Sneue zeehondjes| a c h t e r g r o n d | De zeehonden in de Waddenzee hebben een zwakker genen-pakket dan hun soortgenoten elders. Dat ontdekte masterstudente Ecology & Evo-lution Anne Hoscheid toen ze voor haar masterscriptie zeehonden uit Alaska met die uit de Waddenzee vergeleek.

Door Diane RomashUk

Illegale jacht, watervervuiling en twee uitbraken van de dodelijke zeehondenziekte. Niet zo gek dat het aantal dan niet zo hard groeit? “Ik was verbaasd toen ik ontdek-te dat het hier zo slecht gaat met de gewone zeehond. Zelf kom ik uit Luxemburg maar de afgelopen vier jaar studeerde ik in Schotland. Daar hebben ze helemaal geen pro-blemen met de populatie. De om-standigheden zijn hetzelfde, wel leeft er een iets andere ondersoort. Blijkbaar reageren die verschillend. Voor mijn scriptie wilde ik uitzoe-ken waarom.”

En?“Ik kon DNA-monsters van gewone zeehonden uit de Waddenzee en uit Alaska vergelijken. Ook hierbij gaat het om twee subsoorten. Specifiek bestudeerde ik of de patronen van de MHC-genen, die de basis voor het immuunsysteem vormen, ver-schillen. Het onderzoek is nog niet helemaal afgerond. Ik verwacht

dat er net als bij voorgaande, min-der uitvoerige studies uitkomt dat de diversiteit onder de dieren in de Waddenzee minder groot is.”

Wat heeft dat met het aantal zee-honden dat rondzwemt te maken? “Die genen kun je zien als een iden-titeitscode waardoor alle cellen in het lichaam samenwerken en el-kaar herkennen. Hoe unieker de code, hoe moeilijker het voor vij-andige cellen wordt deze te ‘kra-ken’ en ziekte of schade te veroor-zaken. Wat dat betreft is de groep in de Waddenzee zwakker. Dit komt mede door de zeehondenziekte die in 1988 en 2002 heerste en waaraan tienduizenden zeehonden stierven. Dit gebied werd het zwaarst getrof-fen. Dan krijg je inteelt. Het is dus een vervelende vicieuze cirkel.”

‘To the rescue’ dus? “Je kunt zeehonden van een ande-re ondersoort laten migreren om di-versiteit te creëren. Sommige men-sen zijn hierop tegen omdat de kans bestaat dat je de originele soort ver-liest. Bovendien is niet bekend of dit bij zeehonden in het wild wel werkt. Maar van het virus dat de zeehondenziekte veroorzaakt, weet men niet of het nog bestaat. Mis-schien slaat het niet meer toe. Ook zijn de monsters die ik gebruikt van zeehonden uit een opvang. Wellicht waren dat zwakkere dieren en valt het in de Waddenzee mee.”

De universiteit is een bron van kennis. Maar wat gebeurt er eigenlijk in al die verschillende collegezalen? UK-verslag-gevers schuiven aan in de collegeban-ken, maken huiswerk en doen verslag van hun belevenissen. We zijn inmiddels overgestapt naar conflicthantering en vastgoedbeleggingen. Volg ons ook via www.universiteitskrant.nl/hapje

Door jan blaaUw

“We staan voor aap”, zegt Brou-wer verontschuldigend. Een hand-vol studenten verwacht namelijk een heel ander vak. Planningsfoutje op Nestor. Net nu de UK komt aan-schuiven. Brouwer vreest de voor-pagina. “En terecht”, bromt een stu-dent boos.

Dan verzinken dertig studenten-breinen in de vastgoedbeleggingen. Het mastervak wordt sinds drie jaar gegeven. Brouwer vertelt nuchter maar helder. Hij werkte zelf dertig jaar in de sector, leidde makelaars op en weet waarover hij praat. Van-daag heeft hij één leeropdracht: in de oren knopen dat waarde en prijs niet hetzelfde zijn. Een stelling die minder logisch is dan het lijkt. Zo gaat de theorie van de efficiënte markt (EMH) er vanuit dat alle be-schikbare informatie voor alle par-tijen in de prijs ‘komt’ waardoor prijs en waarde gelijk worden.

Maar in vastgoed is perceptie al-les, zo blijkt uit de ‘uitsmijter’ van het college. In 2002 kocht de Britse supermarktspecialist Hammerson het Parijse winkelcentrum Parinor van Nederlandse rivaal Wereldhave voor 148,5 miljoen euro. Brouwer belde beide bedrijven op. Wereld-have verklaarde dat het bod vijftien

procent boven de laatste taxatie lag. “Een fantastische business oppor-tunity.” Maar Hammerson zag on-derschatte waarde. En wat bleek al vier jaar later? Hammerson liet de opbrengsten uit de huur van win-kels met 73 procent stijgen. Door herinrichting en het aantrekken van nieuwe winkels. “Beide partij-en hadden hier dus gelijk, maar één had meer gelijk dan de ander.”

Fair play spektakel in het vastgoed. Dat kan ook anders. Brouwer bekent vannacht nog uren door te hebben gelezen in De vastgoedfraude, het boek van redacteuren van het Fi-nancieele Dagblad. “Je schuift heen en weer met nooit gemaakte kosten en geeft iemand een Rolex om zijn mond te houden. Ik heb nooit gewe-ten dat het zo simpel was. Willem Holleeder zal zich de haren wel uit het hoofd trekken. Als hij had ge-weten hoe het ook kan, had hij zich een hoop gedoe met huurmoorde-naars kunnen besparen.” Brouwer raadt iedereen het boek aan. “De prijs is 22,50, maar u krijgt daar voor honderd euro aan amusement voor terug.”

Hapje. . .

‘Holleeder baalt’

Vastgoed Sollen met klassiekers |_ Hoe wereldliteratuur is aangepast voor kinderen

Sanne Parlevliet Foto Jeroen van Kooten

Nieuwe vacatures

Universitair Docent Griekse Taalkunde0,4 fte | Faculteit der Letteren

Full Professor Communication and Information Sciences1,0 fte | Faculty of Arts

Openstaande vacatures

Tenure Track (Assistant Professors) Industrial/Organizational Psychology3,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

Tenure Track (Assistant Professor) Developmental Psychology1,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

Tenure Track (Assistant Professors) Experimental Psychopathology/Clinical Psychology3,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

Tenure Track (Assistant Professor) Sport Psychology1,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

Tenure Track (Assistant Professor) History/Sociology of Psychology1,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

Tenure Track (Assistant Professor) Quantitative Psychology1,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

Tenure Track (Assistant Professor) Fundamental or Applied Cognitive Psychology1,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

Tenure Track (Assistant Professor) Applied Social Psychology1,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

Tenure Track (Assistant Professor) Clinical Neuropsychology1,0 fte | Faculty of Behavioural and Social Sciences

Tenure Track Universitair Docent

Orthopedagogiek met specialisatie ondersteuning van personen met beperkingen1,0 fte | Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Promovendus Orthopedagogiek Zorgtaxonomie Jeugd bij de Academische Werkplaats Zorg voor Jeugd Noord-Nederland1,0 fte | Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Projectleider Science LinX - fysiek0,8 fte | Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen

Post-doctoral Researcher Molecular Microbiology1,0 fte | Faculty of Mathematics and Natural Sciences

Postdoc Religious Studies1,0 fte | Faculty of Theology and Religious Studies

Promovendus Disrupting the rhythm of depression1,0 fte | Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Postdoc positions TOF-PET for dose verifi cation in proton therapy 2,0 fte | Kernfysisch Versneller Instituut (KVI)

Postdoc The Skandapurana in Nepal: Reception and Reception History1,0 fte | Faculty of Theology and Religious Studies

Tenure Track (Assistant Professor) Cognitive Modeling1,0 fte | Faculty of Mathematics and Natural Sciences

Nadere informatie over deze vacatures vindt u op: www.rug.nl

De RUG biedt speciaal aan meeverhuizende werkende partners van nieuwe medewerkers goede loopbaanfaciliteiten.

De RUG streeft naar een evenwichtig opgebouwd personeels-bestand. Op een aantal terreinen zijn vrouwen nog ondervertegen-woordigd. Daarom worden zij vooral uitgenodigd te solliciteren.

werken aan de grenzen van het weten

Mijn...

| r e p o r ta g e | Ook behoefte aan tips over lekkere maaltijden? Zo’n goeie tjak op je bord? In deze rubriek kijkt de UK tijdens het koken mee in Groningse studenten-keukens. Deze week maakt Linde Pots tagliatelle met pesto. Smakelijk!

Door janita naaijer

“Je bent wel een heel droevig plant-je geworden.” Linde Pots (20), twee-dejaars godsdienstwetenschappen, buigt zich over de basilicumplant en probeert tussen de groene sprie-ten nog blaadjes te ontwaren. In haar keuken van twee bij drie, die ruimte geeft aan een piepklein aan-recht én een stelling vol kleurrijke kleding, staat de blender al te wach-ten om de verse pesto te maken naar het recept van Tante Cke.

Twee zomers geleden logeer-de Linde samen met Anneriek de Vries (20), derdejaars psychologie en tweedejaars tandheelkunde, bij haar stiefoma, die in Zweden een restaurant uitbaat. Het recept van de tagliatelle ging mee in de koffer en wordt vanavond opgediend op de groene tafel in de Hoendiepflat.

Het is een vrolijk weerzien. Want de twee vriendinnen die in groep drie door Meester Zwiers werden gekoppeld, hebben elkaar door gro-te drukte al een paar maanden niet gezien. Wanneer Linde koffie en amandelspeculaasjes tevoorschijn haalt, leunen ze met hun armen op tafel nét iets dichter naar elkaar toe. Ze bespreken de liefde en af en toe klinkt dat mooie, karakteristieke gegniffel van Linde.

“Jij had ook altijd jongens waar-

van je dacht ‘ach…’”, begint ze voorzichtig aan hoofdstuk Ex. Die zachte inzet is onnodig. “Het waren bijna allemaal hufters”, zegt Anne-riek meteen. “Maar dat had ik in het begin nooit door.”

Nu is het op het liefdesvlak voor de meiden gelukkig anders. Twee jaar geleden op Oerol, viel Linde als een blok voor Hannes. “Hij is heel leuk en heel lief”, zegt ze met zijn foto in haar handen.

Anneriek weet het na vijf maan-den op een studentenkamer van twaalf vierkante meter zelfs zeker: haar vriend Michael is de ware. “Het was meteen heel vertrouwd”, vertelt ze. “Dat had ik nog nooit zo

gehad.” Dan stellig: “Ik denk dat je het op den duur gewoon weet als je de goede persoon hebt ontmoet.”

Linde spoelt de koffiemokken om in de keuken en vertelt en passant nog even over de twee grote schilde-rijen boven haar bed. “Jezus en Ma-ria. Die komen van de kant van de weg. Ik vind ze heel lelijk en kitsch en daarom mooi.”

De meiden zijn ambitieus. Anne-riek doet tandheelkunde en psy-chologie, waar Linde opgetogen over is. “Ja! Dan kun je bange kin-

derentandarts worden. Dat kan ik wel gebruiken.”

Zelf studeert ze godsdienstwe-tenschappen. Hoewel ze decaan Geurt-Henk van Kooten niet goed kent, wist hij onlangs wel een beet-je haar hart te stelen. “‘Wat heeft u een mooie bakfiets’, zei ik tegen hem. ‘Ja, daar passen wel vier kin-deren in’, antwoordde hij.” Ze veert even op. “Dat vind ik zo schattig! Als een man vreselijk hard werkt en ook nog de tijd neemt om schattig te zijn met zijn kindjes.”

Lelijk, kitsch en daarom mooi

Linde (links) en Annerieke met basilicum Foto Reyer Boxem

Anne van Buul (25), promovenda Nederlandse taal en cultuur

“In augustus 2008 verhuisde ik naar Groningen en schiep een afstand van 200 kilometer tus-sen mijn vriend en mij. Hoe kon ik de noordelijke winters doorkomen zonder de man die mijn bed voorverwarmt? Ik dacht de oplossing te hebben in het breien van een zakje voor mijn rub-beren kruik: bezigheidstherapie voor eenzame avonden, met een beddenwarmer als resultaat.

Enthousiast zette ik de eerste steken op en breide naald na naald. Maar al gauw kreeg ik an-dere hobby’s: hardlopen in het Noorderplantsoen en koffie drinken bij Simon Lévelt. Mijn lapje verstofte in een hoek. Ik denk niet dat het ooit nog afkomt. Stiekem weet ik eigenlijk ook dat ik net iets te strak heb gebreid, waardoor de kruik niet past.”

Breiwerkje!

Tagliatelle van Tante Cke

(3 pers.)

300 gr. tagliatelleolijfolie

1 teentje knoflook100 gr. pijnboompitten

2 handen geraspte Parmezaan1 basilicumplant

staafmixer

Kook de tagliatelle zoals aan-gegeven op de verpakking. Hak knoflook en pijnboompitten fijn en voeg dit met een ruime hoeveelheid olijfolie, de Parme-zaanse kaas en de basilicum-blaadjes in de staafmixer. Even wachten…en daar is je verse pesto! Eet smakelijk.

De oplossing van de sudoku staat op http://www.universiteitskrant.nl

Tjak Ana

ContactTwee uur ’s middags in het Feithhuis. Tegenover mij zat een middelbaar echtpaar. Zij droeg een paars vest. Hij las voor de derde keer de Volkskrant. Zij nip-te van een glas melk. Hij had zijn koffie al op. Tussen hen in hing meer dan laat levensgeluk. Ze fluisterden iets. “Ik ga alvast”, gromde hij ten slotte tegen haar, “en jij ziet maar hoe je thuis-komt.”

Ik bekeek dit toneelstuk een tijdje voordat ik het zag. Naast haar fauteuil, boven de plint, daar zat er eentje. Dat zou fan-tastisch zijn.

Ik stond op, deed alsof ik iets op de grond had laten vallen, en ging er even bijna languit bij lig-gen. ¨Zoek je iets?¨ vroeg de man verbijsterd.

Een stopcontact, dat zocht ik. De accu van mijn laptop was leeg. En ik wilde niet terug naar de UB, waar je geen koffie mee mag nemen en trouwens ook maar zelden een stopcontact vrij is.

Hij stond op, rekende af en liep naar de uitgang. Zij keek hem na, maar bleef de wacht hou-den naast het stopcontact. Ze nam nog een slokje melk en be-keek de Volkskrant die hij had la-ten liggen. Het duurde zo lang dat ik bijna de hoop opgaf. Maar toen schoot ze toch haar jas aan. “Jacques”, riep ze bij de deur. “Jacques, wacht even.”

Maar Jacques was al weg.

Ana van Es is bijna klaar met haar studie rechten. Ondertussen gaat ze op zoek naar een baan.

Sudoku

In de rubriek ‘Mijn...’ vertellen UK-lezers over hun bijzondere relatie met mensen of bepaalde voorwerpen: van tentzakken, piercings en fietsen tot boeken, voeten of pukkels. Ook iets te vertellen? Mail het uk@rug.nl

UK 13 - 26 NOVEMBER 2009 @ U K 11

Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers

Mededelingen26 november t/m 3 december 2009

Algemeen

Studium Generale GroningenEmpathy and mirror neu-rons – Christian KeysersWegens grote belangstelling wordt de lezing door Christian Keysers over empathie en spiegel-neuronen herhaald op maandag 30 november as. We vinden het vaak normaal dat we begrijpen wat er in iemand anders hoofd omgaat. Terwijl dit vermogen ei-genlijk heel verbazingwekkend is. Bij het zien van anderen lijkt het alsof we een intuïtieve connec-tie krijgen met hun mentale toe-stand. Hoe kan ons brein deze ge-dachten lezen? Neuroimaging technieken kunnen ons helpen de manier waarop ons brein ande-re mensen begrijpt te doorgron-den. Neurowetenschapper Chris-tian Keysers maakte deel uit van het onderzoeksteam dat de audi-tieve spiegelneuronen ontdekte bij Makaken (apen) aan de univer-siteit van Parma. Christian Key-sers is hoogleraar Social Brain bij de afdeling Neurowetenschappen van het UMCG en wetenschappe-lijk directeur van het BCN Neu-roImaging Center in Groningen. Datum: maandag 30 november. Plaats: Academiegebouw. Aanvang 20.00 uur. Voertaal Engels. Toe-gang gratis.

PartydrugsVan olifantendrug GHB tot keta-mine en van MDMA tot cocaïne, bij een beetje party kun je er bij-na niet meer omheen. En gebruik je het zelf niet, dan ken je de ver-halen wel. Drugs zijn sterk onder-hevig aan trends. Door onderzoek naar deze trends krijgen we wel een goed beeld van de omvang van drugsgebruik, maar komen we weinig te weten over de aard van het gebruik. Laat staan over de symbolische betekenis die ge-bruikers én hun tijdgenoten aan deze genotmiddelen toekennen. Hoe komen trendwatchers aan hun informatie? Wat is hip op dit moment? En kun je de trends ook voorspellen? Ton Nabben is drugs-onderzoeker aan het Bonger In-stituut voor Criminologie van de

UvA. Hij hoopt volgend jaar te pro-moveren als criminoloog op re-creatief drugsgebruik en trends in het Amsterdamse uitgaansle-ven vanaf 1988 tot heden. Datum: dinsdag 1 december. Plaats: Aca-demiegebouw. Aanvang: 20.00 uur. Kaarten: studenten gratis, anders € 2,50.

Kaarten en informatieKaarten zijn verkrijgbaar bij: Bu-reau Studium Generale Gronin-gen, Oude Boteringestraat 13, tel. (050) 363 54 63; RUG-Winkel, Oude Kijk in ’t Jatstraat 39; Boek-handel selexyz scholtens, Gulden-straat 20

studium@rug.nlwww.rug.nl/studium

Centrum voor Informatie Tech-nologieCOMPUTERCURSUSSENPowerpoint (UK) – 30 november t/m 2 december Excel Module: Ge-avanceerde formules en func-ties – 30 november t/m 3 decem-ber (ma, di en do) Programmering Access (UK) – 30 november t/m 10 december (ma en do) Programme-ring Excel (UK) – 30 november t/m 10 december (ma en do) Program-mering Word (UK) – 30 november t/m 10 december (ma en do) Open Leercentrum – 1 december Secu-rity: Gegevensbeveiliging – 2 de-cember Open Leercentrum – 3 de-cember Excel Module: Database/gegevensreeksen en (draai)tabel-len – 4 december Reference Mana-ger (UK) – 7 t/m 8 december Excel Basis – 7 t/m 10 december Web-platform voor redacteuren – 9 t/m 10 december Open Leercentrum –

10 december SPSS – 14 t/m 17 de-cember Publiceren – 14 t/m 17 de-cember Access Basis – 14 t/m 18 december Word: Keuzemodule – 17 december Open Leercentrum – 17 december

Inschrijving RUG-medewerkers en -studen-ten kunnen zich inschrijven via de website van het CIT of telefonisch bij CIT secretariaat (363 9200). De cursussen worden gegeven in dagdelen; ‘s ochtends van 9:15 tot 12:30 uur of ‘s middags van 13:15 tot 16:30 uur en vinden plaats in de Zernikeborg. Kijk voor meer in-formatie op de website, bel 363 3232 of e-mail naar onderstaand adres.

http://www.rug.nl/cit/onderwijs/cursusaanbod/ secretariaat-cit@rug.nl

Open leercentrum Elke donderdagmiddag is er ge-legenheid om een cursus te doen in het open leercentrum. Het open leercentrum biedt een begelei-de zelfstudie waarbij de cursist zelf de inhoud van de cursus be-paalt en in eigen tempo een aan-tal vooraf gekozen leermodu-les afwerkt en zich bij vragen kan richten tot een docent. De cur-sustijden zijn van 13:15 tot 16:30. De volgende cursussen zijn op dit moment via het open leercentrum te volgen: • MS-Word basiscursus • MS-Word, MS-Excel en MS-Ac-cess introductie • MS-Frontpage • MS-Windows basiscursus • Visio • Thunderbird • Beheer van een ei-gen PC onder Windows XP • SPSS module Data Entry • Oracle Ca-lendar (RUGplanner) • Outlook • Outlook Express Studenten: € 25,- , medewerkers: € 60,- per dagdeel

Excel module Database/gege-vensreeksen en (draai)tabellenTijdens deze cursusmodule van 1 dagdeel krijgt u een aantal ge-reedschappen aangeboden voor het werken met gegevensreeksen (lijsten) in Excel. U leert hierbij o.a. gegevens sorteren en filteren en het werken met databasefuncties. Ook leert u werken met dynami-sche tabellen in Excel, zogenaam-de draaitabellen/PivotTables. Deze kunt u prima gebruiken voor het samenvatten en analyseren van uw gegevens. Studenten € 20,- Medewerkers € 55,-.

Reference Manager Verwerk nu op professionele wij-ze uw literatuurlijst! Deze cursus is voor iedereen die referenties naar artikelen of boeken elektronisch wil archiveren. U leert werken met een krachtig hulpmiddel bij pu-bliceren van artikelen en boeken of maken van scripties. De koppe-ling met Word maakt het makke-lijk om uw manuscript verzorgd op te maken. Bovendien kan direct gezocht worden naar referenties op internet, die later automatisch worden bewaard in uw database. Kosten: Studenten 27 euro en me-dewerkers 97 euro.

Studeren in het buitenlandNa je studie met een beurs naar het buitenland?Het VSBfonds stelt elk jaar een groot aantal beurzen beschikbaar voor studenten, die naar het af-ronden van hun opleiding in Ne-derland, naar het buitenland wil-len om verder te studeren of onderzoek te doen. Als je mee wilt doen aan de selectieprocedu-re moet je vóór 1 maart 2010 een aanvraag hebben ingediend bij Bureau Internationale Samenwer-king van de Rijksuniversiteit Gro-ningen. Kijk voor meer informatie over deze en andere beurzen op de onderstaande website.

www.rug.nl/studereninhetbui-tenland

Honours CollegeGroningen Honours CollegeThe University of Groningen Ho-nours College will soon start, in close collaboration with the fa-culties, with the selection of first-year students for the honours programme of the Groningen Ho-nours College. The selection pe-riod will be different per faculty. The honours programme starts in the second semester. The Honours College will give talented, moti-vated students the chance to be challenged by following Honours programmes and taking part in numerous other activities. For more information on the Honours College and the programme, see www.rug.nl/honours. For more in-formation you are welcome to the general information meeting on 7th December 2009 from 17.15-18.00 in the Harmony building, Oude Kijk in ‘t Jatstraat 26, room 13/140014.

honours@rug.nlwww.rug.nl/honours

Informatiebijeenkomst Ho-nours CollegeInformatie over het HonoursCol-lege, de selectie en toelating kun je vinden op www.rug.nl/honours. Heb je dan nog vragen, heb je de facultaire informatiebijeenkomst gemist of wil je nog meer weten over het programma of het Colle-ge, dan ben je welkomt op de uni-versitaire informatiebijeenkomst op maandag 30 november 2009 van 17.15-18.00 uur in het Harmo-niecomplex, Oude Kijk in ’t Jat-straat 26, zaal 13/140014.

honours@rug.nlwww.rug.nl/honours

Niet-Westerse Studies In de minor Niet-Westerse Studies van de Faculteit der Letteren staat de ontmoeting met Niet-Wester-se samenlevingen centraal. De mi-nor biedt mogelijkheden tot een thematische of een regionale spe-cialisatie (waaronder Afrika, Ja-pan, Mexico, Latijns-Amerika, Zuid-Oost Azie, Oceanie). Deze minor

staat open voor studenten uit alle studierichtingen. Nadere informa-tie wordt gegeven op een voorlich-tingsbijeenkomst op 10 december, van 17 - 18 uur, in het Harmonie-complex, zaal H.1312.0012

m.w.a.van.tilburg@rug.nl

Faculteiten

RechtsgeleerdheidA LG E M E E N

Stage - en studieprogramma Washington DCIn het voorjaar, de zomer, en het najaar van 2010 bestaat in het ka-der van het internationaliserings-beleid van de faculteit voor een beperkt aantal rechtenstudenten de mogelijkheid voor een stage bij vooraanstaande advocatenkan-toren en andere publieke en pri-vate organisaties in Washington DC. De stage, die wordt gecombi-neerd met het uitvoeren van een onderzoeksopdracht, duurt drie maanden. Belangstellende stu-denten dienen bij aanvang van de stage in hun laatste studiejaar te zijn, over goede studieresultaten te beschikken, en de Engelse taal in woord en geschrift actief te be-heersen. Op 3 december a.s wordt

van 12.30 - 13.15 uur nadere infor-matie verstrekt over het Washing-ton DC programma. Plaats: Vak-groep Rechtstheorie, Oude Kijk in ‘t Jatstraat 5. Studenten kunnen zich uitsluitend via de e-mail en onder vermelding van naam, stu-dentnummer, adres en telefoon aanmelden: E.D.Narouz-Bruining@rug.nl. Aanmelden kan tot 1 de-cember 2009

TBR zoekt leden voor de Vas-te Commissie PropedeuseTen Behoeve van Rechtenstu-denten zoekt eerstejaars studen-ten die voor TBR in de Vaste Com-missie Propedeuse (VCP) willen plaatsnemen. In de VCP bespreek je samen met docenten allerlei za-ken aangaande het propedeuse jaar van rechten en geef je daar-over advies aan het faculteitsbe-stuur. Lijkt het je leuk om commis-sie ervaring op te doen, aan je CV te werken en actief mee te denken over het eerste jaar van rechten? Stuur dan een mailtje naar voor-zitter@tbrgroningen.nl.

VINTRES SemesteretentjeOp dinsdag 1 december wordt vanaf 19.00 het Semestereten-tje gehouden. Er wordt gegeten bij de Tango aan de Poelestraat 11. Er wordt voor VINTRES een aan-gepast menu samengesteld met

> Verzorgd door de UK; eindredactie Heiny de Ruiter, tel. 3636699

> Mededelingen kun-nen ingediend worden via www.universiteits-krant.nl

> Aanleveren is mogelijk tot uiterlijk maandag 10 uur voor de UK van dezelfde week

> De volgende UK ver-schijnt op 3 december 2009

1

> Empathy and mirror neurons – Christian Keysers. Bij het zien van anderen lijkt het alsof we een intuïtieve connectie krijgen met hun mentale toestand. Hoe kan ons brein deze gedachten lezen?

Algemeen > Studium Generale Groningen

AgendaIn de AGENDA worden alleen universitaire evenementen op-genomen die voor iedereen toegankelijk zijn. Aankondigin-gen inleveren uiterlijk vrijdag 12.00 uur voor de week van verschijnen: per fax naar (050) 363 6300 o.v.v. UK-Agenda, per e-mail naar communicatie@rug.nl of per post naar: afdeling Communicatie, UK-Agenda, Postbus 72, 9700 AB Groningen.

PROMOTIES EN ORATIES27 november Promotie: M. Wolf, wiskunde en natuurweten-schappen. Titel: Adaptive individual differences. The evolution of animal personalities. Promotor: prof.dr. F. Weissing. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 11.00 uur.

27 november Promotie: mw. N. Hsiao, wiskunde en natuur-wetenschappen. Titel: Characterization of key proteins involved in the SCB signalling system for secondary metabolism in strep-tomyces coelicolor. Promotor: prof.dr. L. Dijkhuizen. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

27 november Promotie: H.J. Pol, wiskunde en natuurweten-schappen. Titel: Computer based instructional support during physicsproblem solving: a case for student control. Promotores: prof.dr. M.J. Goedhart, prof.dr. A. van Streun. Plaats: Aula Acade-miegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

27 november Promotie: E. Knegtering, wiskunde en natuur-wetenschappen. Titel: The featheries and the furries: species characteristics and tendencies in public species conservation. Promotores: prof.dr. A.J.M. Schoot Uiterkamp. Plaats: Aula Acade-miegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

30 november Promotie: mw. L.M. Hoekert, medische weten-schappen. Titel: Beyond what is being said. Emotional prosody: its neural basis and its relevance for schizophrenia. Promotores: prof.dr. A. Aleman, prof.dr. R.S. Kahn. Plaats: Aula Academiege-bouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

30 november Promotie: R. Hofman, medische wetenschap-pen. Titel: Three-dimensional guinea pig and pigeon inner ear re-construction. Promotores: prof.dr.ir. H.P. Wit, prof.dr. B.F.A.M. van der Laan. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

30 november Promotie: J.F.A. Hoiting, medische wetenschap-pen. Titel: The myth of simplicity: sign language acquisition of Dutch deaf toddlers. Promotor: prof.dr. F. Zwarts. Plaats: Aula Aca-demiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

1 december Oratie: mw. prof.dr. A.M.H. Boots, medische we-tenschappen. Titel: Immuunregulatie in ouderen: een kwets-baar evenwicht. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

keuze uit 3 hoofdgerechten (vlees/vis/vegetarisch). Inclusief 2 drank-jes kost dit ongeveer € 15.- pp., en op de overige drankjes krijgen we 30% korting! Na het etentje vindt de maandelijkse borrel plaats. Als je graag mee wilt, stuur dan een mailtje naar bestuur@vintres.nl.

bestuur@vintres.nlwww.vintres.nl

Werken / traineeship bij de Europese Unie.

S T U D E N T E N , S T U D E N T E N S E R V I C E

C E N T R U M ( S S C ) , TA L E N T & C A-

R E E R C E N T E R

Bekendmaking buitenlandse reis Simon van der AaWil jij mee op buitenlandse reis met Simon van der Aa? Kom dan op 2 december om 21.00 uur naar het Pleidooi voor de bekendma-kingsborrel!

bureco@simonvanderaa.nlwww.simonvanderaa.nl

JFV Studiewinkel langer openTot en met 11 december is de JFV Studiewinkel een uurtje langer open! Tussen 11.00 uur en 14.00 uur kun je aan de Uurwerkersgang 8A terecht voor al je uittreksels en collegeaantekeningen.

jfv@jfvgroningen.nlwww.jfvgroningen.nl

De JFV organiseert tenta-mentrainingenWil jij je extra goed voorberei-den op je tentamens? Voor de vol-gende vakken kun je bij de JFV een tentamentraining volgen: In-solventierecht, Strafrecht 2, Bur-gerlijk recht 3, Bestuursrecht 2, Goederenrecht en Arbeidsover-eenkomstenrecht. Wil je weten wanneer de training precies wordt gehouden of je direct inschrijven? Ga dan voor meer informatie naar.

www.jfvgroningen.nljfv@jfvgroningen.nl

Medische weten­schappen

A LG E M E E N

Gadgetverkoop PanaceaZoals elk jaar verkoopt het f.t. be-stuur van Panacea haar mooiste gadgets: - Nekkussen (€ 1,-) - Pa-nacea longdrink (€ 2,-) - Bestek-setje (€ 2,-) - Lustrum mok (€ 2,50) - Thermosbeker (€ 2.50) - Panacea kaarten + dobbelstenen (€ 2,50) Wanneer: 18 t/m 28 november, na college Waar: Bij de collegezalen Liefs het f.t. bestuur der M.F.V. Pa-nacea, Jeroen, Lisa, Lisanne, Char-lotte, Iris, Karin en Jelena.

bestuurpanacea2010@gmail.comwww.panacea.nl

Panacea Filmavond in Pathé 30 november!30 november staat de eerste Film-avond van de COP voor de deur!! Heb je het boek niet gelezen? Grijp dan nu je kans om ‘Komt een vrouw bij de dokter’ op het witte doek te zien! Of ben je benieuwd wat er in 2012 gebeurt? Kom er-achter bij de enige echte Panacea-filmavond in Pathé! De hele dag alle films op vertoon van je Pana-cea-pas voor maar €5,- !!! Hiervan gaat er €0,50 naar het goede doel, dus zorg ervoor dat je dit contant bij je hebt! Be there!! Liefs, de COP

http://panacea.nl/commissies/?n=cop

Workshop: Looking for work around the globe.

S T U D E N T E N , S T U D E N T E N S E R V I C E

C E N T R U M ( S S C ) , TA L E N T & C A-

R E E R C E N T E R

Wiskunde en Natuur­wetenschappen

A LG E M E E N

Fysisch-Mathematische Fa-culteitsverenigingBijeenroeping van de Algeme-ne Ledenvergadering der Fysisch-Mathematische Faculteitsvereni-ging: Op maandag 14 december om 19:30 zal in het café Time-Out, Poelestraat 34-36, de derde ALV van het 51e bestuur plaatsvinden. Op deze vergadering zullen onder andere de status van de statuten-wijziging, een HR-wijziging en de presentatie van het archiefbeleid ter sprake komen.

bestuur@fmf.nlhttp://www.fmf.nl

Lezing: biologisch leven on-der Antarctische ijsschotsenOp maandag 30 november houdt Hauke Flores een Imaka-lezing over het biologisch leven onder de Antarctische ijsschotsen. Flores (Imares) promoveerde in mei op het proefschrift getiteld ‘Frozen desert alive. The role of sea ice for pelagic macrofauna and its preda-tors: implications for the Antarctic pack-ice food web’. Hij gaat in zijn lezing in op de tot nu toe onbe-kende wereld die zich bevindt op het grensvlak tussen het drijvende Antarctische ijs en het zeewater eronder. Imaka-lezing, 30 novem-

ber 2009, 19:30 uur, Arctisch Cen-trum, A-weg 30, Groningen, toe-gang €2,- (incl. koffie/thee).

imaka.info@gmail.comwww.rug.nl/let/imaka

W I S K U N D E

Colloquium MathematicsDate: Tuesday, December 12, 2009 Speaker:Jan van Maanen Freu-denthal Institute, Utrecht Uni-versity Room and time: 5161.0267 (Bernoulliborg), 16.15 Title: Appli-cations convince. The case of the early calculus.

LetterenA LG E M E E N

Workshop: Looking for work around the globe.

S T U D E N T E N , S T U D E N T E N S E R V I C E

C E N T R U M ( S S C ) , TA L E N T & C A-

R E E R C E N T E R

Carrièredag Letteren 2009Ben je student Letteren en wil je je oriënteren op je loopbaan? Kom dan op maandag 14 december a.s. van 15 tot 17 uur naar de Carrière-dag Letteren in het Harmoniege-bouw. Volg een workshop bij een

oud-student die uitgever, vertaler, beleidsmedewerker, docent ofcommunicatiemedewerker werd. Deelname is gratis. Inschrijving via 050-3635844 of:

stages.let@rug.nl www.rug.nl/let/carrieredag

S TA G E B U R E AU L E T T E R E N

Stage: International Fashion Week, AmsterdamOPLEIDING: diverse PERIODE: fe-bruari/maart t/m juli 2010 OP-DRACHT: meehelpen organise-ren van de International Fashion Week; administratieve en coördi-nerende werkzaamheden MEER INFO: Stagebureau Letteren, k. 212; tel. 050-3635844. Zie de website onder ‘nieuws’. Vraag altijd eerst goedkeuring aan je docent.

stages.let@rug.nlwww.rug.nl/let/stagebureau

2 stages: Europees Parle-ment, Den HaagOPLEIDING: diverse PERIODE: mei 2010 t/m aug. 2010 en sept. 2010 t/m dec. 2010 (fulltime) OP-DRACHT: bezig zijn met het dage-lijks nieuws, werken aand e web-site, leggen en onderhouden van diverse contacten en organise-ren van bijeenkomsten/conferen-ties. MEER INFO: Stagebureau Let-teren, k. 212. tel. 050-3635844. Zie de website onder ‘nieuws’. Vraag eerst goedkeuring aan je docent.

stages.let@rug.nlwww.rug.nl/let/stagebureau

Masterstage: Soundbase, GroningenOPLEIDING: diverse PERIODE: bij voorkeur z.s.m. OPDRACHT: mede voorbereiden en organiseren van de 101-creatievendag middels een web 2.0-achtige campagne waarin allerlei nieuwe methoden worden gebruikt om nieuws te versprei-den. MEER INFO: Stagebureau Let-teren, k. 21.; tel:050-3635844. Zie de website onder ‘nieuws’. Vraag altijd eerst goedkeuring aan je do-cent.

stages.let@rug.nlwww.rug.nl/let/stagebureau

Stage: Instituut Clingendael, Den HaagOPLEIDING: diverse PERIODE: febr. 2010 t/m juni 2010 OPDRACHT: or-ganisatie/begeliding van oplei-dingsactiviteiten; ondersteunen medewerkers en organisatie van bijeenkomsten. MEER INFO: Sta-gebureau Letteren, k.212; tel: 050-3635844. Zie de website onder ‘nieuws’. Vraag eerst altijd goed-keuring aan je docent.

stages.let@rug.nlwww.rug.nl/let/stagebureau

I N T E R N AT I O N A L E B E T R E K K I N G E N

E N R E G I O S T U D I E S

Information meeting: Study-ing Abroad 2010-2011 For the Dutch version, see be-low. Information meeting: Study-ing Abroad 2010-2011 For students of International Relations and In-ternational Organization Would you like to spend next academic year at a university in one of the EU countries via the Erasmus pro-gramme? Then you should visit the information meeting on Stu-dying Abroad 2010-2011 on Mon-day 30 November from 5.15 to 7 p.m. in the Geertsemazaal (Acade-my Building). During this meeting you will receive all kinds of infor-mation, for example about which universities you can go on ex-change to, how the selection pro-cedure works and how the modu-les you take abroad can be fitted into your own study program-me. In addition, a number of stu-dents who have already spent time abroad will talk about their experiences.

Informatiebijeenkomst. Studeren in het Buitenland 2010-2011. Voor studenten Internatio-nale Betrekkingen /Internationale Organisatie. Heb je belangstel-ling om volgend studiejaar via het Erasmus programma aan een uni-versiteit in één van de landen van de EU te studeren? Kom dan naar de informatiebijeenkomst Stude-ren in het buitenland 2010-2011, die maandag 30 november a.s. plaats vindt van 17.15 – 19.00 uur in de Geerstemazaal (Academiege-bouw). Op deze bijeenkomst wordt o.a. algemene informatie verstrekt over de universiteiten waarmee een uitwisseling mogelijk is, de se-lectieprocedure wordt uitgelegd en de invulling van behaalde vak-ken in het buitenland in je eigen studieprogramma komt aan de orde. Daarnaast zullen studenten die reeds in het buitenland heb-ben gestudeerd op deze bijeen-komst verslag doen van hun er-varingen.

Ruimtelijke we­tenschappen

A LG E M E E N

Ibn Battuta: Uitwisseling AugsburgVan 2 tot en met 6 december or-ganiseert EGEA (European Geo-graphers Association) een uitwis-seling met EGEA Augsburg (op 50 kilometer afstand van Munchen). Je kans dus om een keer kennis te maken met Beieren, en de studen-ten aldaar. Ook zullen de Gluhwein en de kerstmarkten niet ontbre-ken. Lijkt je dit leuk, schrijf je dan in. Inschrijven kan via de site of bij het mededelingenbord bij de kof-fiekamer (Interim 027)

www.ibnbattuta.nl

Studenten

Studenten Service Centrum (SSC)

C E N T R A L E S T U D E N T E N B A L I E ( C S B )

Bezoekadres: Uurwerkersgang 10, Groningen Postadres: Postbus 72, 9700 AB Groningen Telefoon: 050-3638004 Fax: 050-3634623 Ope-ningstijden: op werkdagen 10.00 – 16.00 uur. Telefonisch bereikbaar: 10.00 – 16.00 uur.

www.rug.nl/hoezithet

2Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers

Mededelingen26 november t/m 3 december 2009

2 december Promotie: mw. E.M.E. van Straten, medische we-tenschappen. Titel: Programming of lipid metabolism. Promo-tores: prof.dr. F. Kuipers, prof.dr. H.J. Verkade. Plaats: Aula Acade-miegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

2 december Promotie: mw. K. Koopman, medische weten-schappen. Titel: Clinical and haematological aspects of cere-bral venous thrombosis. Promotores: prof.dr. J.H.A. de Keyers, mw. prof.dr. J.C. Kluin-Nelemans. Plaats: Aula Academiegebouw, Broer-straat 5. Tijd: 14.45 uur.

2 december Promotie: H.A. Martens, medische wetenschap-pen. Titel: Genetic and prognostic factors in lupus. Promotor: prof.dr. C.G.M. Kallenberg. Plaats: Aula Academiegebouw, Broer-straat 5. Tijd: 16.15 uur.

3 december Promotie: H.R. Schwensfeier, rechtsgeleerdheid. Titel: Individuals’ access to justice under Community Law. Promo-tor: prof.dr. L.W. Gormley. Plaats: Aula Academiegebouw, Broer-straat 5. Tijd: 11.00 uur.

3 december Promotie: A.J. Meesters, economie en bedrijfs-kunde. Titel: Efficiency of financial institutions: a stochastic fron-tiers analysis approach. Promotores: prof.dr. R. Lensink, prof.dr. N. Hermes. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

3 december Promotie: mw. M.I. Deunk, letteren. Titel: Dis-course practices in preschool. Young children’s participation in everyday classroom activities. Promotor: prof.dr. C.M. de Glopper. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

3 december Promotie: mw. J. Corporaal, letteren. Titel: Grim-mig eerlijk. Anne Wadman en het probleem van de Friese litera-tuur. Promotores: prof.dr. G.T. Jensma, prof.dr. G.J. Dorleijn. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

4 december Promotie: A. Bakulin, wiskunde en natuurweten-schappen. Titel: Charge, energy and bond dynamics at molecu-lar interfaces. Promotores: prof.dr. D.A. Wiersma, prof.dr.ir.P.H.M. van Loosdrecht. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 11.00 uur.

4 december Promotie: J. Wildschut, wiskunde en natuurwe-tenschappen. Titel: Pyrolysis oil upgrading to transportation. Fuels by catalytic hydrotreatment. Promotor: prof.dr.ir. H.J. Heeres. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 13.15 uur.

4 december Promotie: J.A.S. Warmink, wiskunde en natuur-wetenschappen. Titel: Bacterial response to ecological opportu-nities offered by soil fungi. Promotor: prof.dr. J.D. van Elsas. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 14.45 uur.

4 december Promotie: mw. I.V. Mateo Leach, wiskunde en na-tuurwetenschappen. Titel: Genetics of arrhenotokous and the-lytokous reproduction in Venturia canescens. Promotor: prof.dr. L.W. Beukeboom. Plaats: Aula Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 16.15 uur.

CONGRESSEN EN SYMPOSIA1 december Symposium Rob Giel Onderzoekcentrum i.s.m. UMCG: Titel: Op weg naar goede zorg voor mensen met ernstig psychiatrische problematiek. Plaats: GGZ Drenthe (zaal De Brink), Dennenweg 9, Assen. Tijd: 13.00 uur. Informatie en aanmelding: http://www.rgoc.nl/

4 december I2Care Symposium i.s.m. de Faculteit Economie en Bedrijfskunde. Titel: I2Care - Internet en zorg op afstand. Plaats: Zernike complex, Plaza WSN gebouw (gebouw H), Nettel-bosje 2. Tijd: 15.30 uur. Informatie en aanmelding: http://www.rug.nl/feb/nieuws/archief/091119I2Care

EVENEMENTEN26 november DwarsDiep film en debat. Film: Capitalism: A Love Story (Michael Moore). Na de film debat met Natasja van den Berg en Robert Lensink. O.l.v. Willem de Haan. Plaats: Images, Poeles-traat 30. Tijd: 19.30 uur.

26 november Studium Generale: Eerste van twee lezingen met als thema Empathie. Spreker: Frans de Waal. Titel: Een tijd voor empathie. Plaats: Academiegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 20.00 uur.

26 november Theater- Jonge Harten Festival. Het NUT pre-senteert JijBijMij. Plaats: INTheater, Munnekeholm 10. Tijd: 21.30 uur. Toegang: € 5,-

Agenda [ vervolg ]

> Jonge Harten Festival. Het NUT speelt JijBijMij. Op26 no-vember te zien in INTheater van de USVA

Agenda > Evenementen

Afghanistan: De geschiede-nis herhaalt zichOp 7 december om 19:15 is er een documentaire en debat in Huis de Beurs over de oorlogen in Afgha-nistan. Generaal-majoor Mart de Kruif geeft een lezing over zijn er-varingen in Afghanistan. Hij had tot 1 november dit jaar de leiding over 40.000 manschappen in Zuid-Afghanistan. In de documentai-re Afghanistan: Land of Wonders kijken Sovjetveteranen na twintig jaar terug op hun strijd in Afgha-nistan. Aansluitend is er een debat met Dhr. Ehsan Turabaz, Honorair consul van Afghanistan, Drs. Dick P. Scherjon, lid van de werkgroep Economische Wederopbouw Af-ghanistan en Mart de Kruif. Het debat wordt geleid door Prof. Dr. Jaap de Wilde, Hoogleraar Interna-tionale Betrekkingen en Machts-politiek. Toegang is gratis. Voor meer informatie; kijk op

www.clio.nl

TA L E N T & C A R E E R C E N T E R

Werken / traineeship bij de Europese Unie.Op maandag 30 november organi-seert het T&CC de Voorlichtings-bijeenkomst Werken/traineeship bij de Europese Unie. Een panel, onder leiding van het Bureau In-ternationale Ambtenaren (BIA), zal alles vertellen over het werken voor de Europese Unie en de EU-traineeships. Panelleden: Marijn Sissingh, alumnus sociologie van de RUG, (trainee bij de Europese Commissie, DG Development) en Arthur Sessink (voormalig trainee bij de Raad van de Europese Unie in New York). Gespreksleider is Alexandra Ekkelenkamp) (voorlich-ter BIA). Maandag 30 november, 14 – 16 uur Senaatskamer van het Academiegebouw . Aanmelden via website (De toegang is gratis)

info@talentcareercenter.nlwww.talentcareercenter.nl

Workshop: Looking for work around the globe.Jobs and careers do not stop at national borders. However, to get that job abroad you have to know how to apply for it! This workshop given by Nannette Ripmeester (in English) provides accurate infor-mation on the skills required for an international career. In addi-tion to general information and tips for a successful internatio-nal CV, there is specific informa-tion for job-hunting purposes in over 30 countries. This workshop helps young professionals to ap-ply for a job in the country of their

choice. With practical informa-tion and real-life examples on - cultural management differences, work habits, application procedu-res and national differences in CV writing. Wednesday 16 December 2009, 1 - 4 p.m., Heymanszaal, Aca-demy Building. Costs: The costs of this lecture are: € 5,- (RUG-stu-dents and graduates) Registration at our website.

info@talentcareercenter.nlwww.talentcareercenter.nl

ACLOKISS: Kerst Indoor Sport SpektakelWoensdag 16 december vindt het Kerst Indoor Sport Spektakel (KISS) plaats. Inschrijven kan van-af 16 november. Het is een sportie-ve en bruisende afsluiting van het jaar! Dit evenement wordt geor-ganiseerd voor zowel ACLO-spor-ters als niet ACLO-sporters, dus kun je ook je vrienden meenemen die geen ACLO-sportbewijs heb-ben. Op het Sportcentrum van de HG en de RUG en op het HIS kun je deelnemen aan verschillen-de sporten en toernooien zoals BOMmen, Blacklight-volleybal en squash. Talloze activiteiten zullen deze avond plaatsvinden met me-dewerking van verschillende ver-enigingen. Ook zal er een grote Circuittrai-ning gegeven worden!

interncoordinator@aclosport.nlwww.aclosport.nl

BatavierenraceOp 24 april 2009 vindt de 38e Ba-tavierenrace plaats. Inschrijven kan nog tot en met 29 november 2009 via:

www.batavierenrace.nlinterncoordinator@aclosport.nl

Bijeenkomst grote vereni-gingenIn een aantal sectoren is aangege-ven dat er behoefte is om een bij-eenkomst te plannen voor de gro-te verenigingen van de ACLO. Er kan gesproken worden over bij-voorbeeld sponsoring, ledenwer-ving en clubhuizen. Het DB heeft deze bijeenkomst ge-pland op maandag 14 december voor verenigingsbesturen van een vereniging met meer dan 200 le-den. Wanneer je nog ideeën hebt of wanneer je je aan wilt melden (dit kan tot en met 4 december), kun je een mailtje sturen naar

secretaris@aclosport.nlwww.aclosport.nl

Periode 2 begonnen!Deze loopt van maandag 16 no-vember tot en met zondag 7 fe-bruari. Dit betekent ook dat er een nieuw rooster voor de cursusuren en voor de algemene uren is. Deze roosters zijn op de website te vin-den onder het kopje ‘rooster’ en uiteraard zijn er ook weer papie-ren roosters beschikbaar op het Sportcentrum. Veel sportplezier de komende periode!

algemeenadjunct@aclosport.nlwww.aclosport.nl

Right to PlayRight To Play is een internationa-le humanitaire organisatie, gedra-gen door vrijwilligers en topspor-ters, die zorg draagt voor sport- en spelprogramma’s voor kinderen in de meest achtergestelde gebieden ter wereld. Wil jij in actie komen voor Right To Play? Kijk op:

www.righttoplay.nl

Nieuwe KledinglijnDe ACLO presenteert op kor-te termijn een nieuwe kledinglijn. Te denken valt aan handdoeken, zweetbandjes, truien, sportbroe-ken, korte broeken en dames-hemdjes. Heb je interesse in de nieuwe kleding, neem contact op met de ACLO door te mailen naar

vicevoorzitter@aclosport.nl www.aclosport.nl

GSpGSp - Studentenplatform voor LevensbeschouwingEen plaats voor bezinning, religie, debat en gezelligheid. GSp, Krane-weg 33, tel. 3129926

info@gspweb.nl www.gspweb.nl

GSp-FilmhuisHet Zweedse liefdessprookje Låt den rätte komma in (Let the right one in) vertelt het verhaal van de onzekere Oskar en zijn duiste-re vriendinnetje Eli. Dit is een film die de genres horror, romantisch drama en jeugdfilm overstijgt. Niet voor niets won dit meester-werk onder andere elf prijzen voor de beste buitenlandse film. Don-derdag 26 november - 20.30 uur - Kraneweg 33 – gratis toegang

PC zoekt nieuwe leden! De Publiciteitscommissie (pc) van het GSp is dringend op zoek naar nieuwe leden! Ben jij een student met goede ideeën om het GSp duidelijker op de kaart te zetten, wil je op creatieve wijze commis-sie-ervaring opdoen en draag je

het GSp een warm hart toe? Dan is deze commissie misschien wel iets voor jou! Mail naar

publiciteit@gspweb.nl.

Engelse vesperZondag 29 november is er om 17.00 uur weer een Engelse vesper (Evensong) in de Martinikerk.

Persoonlijk gesprekWie dat wil kan voor een persoon-lijk gesprek een afspraak maken met een van de studentenpasto-res: Geert Brüsewitz 8500387, Anja Diesemer 3061039, Lense Lijzen 5260630, Tiemo Meijlink 5792805 of Matty Metzlar 0595-528775.

Studentendiensten in de Martinikerk 29/11 11.30 uur A. Diesemer 29/11 17.00 uur R.P. Oosterdijk 6/12 11.30 uur T. Meijlink6/12 17.00 uur J. Hamstra

DiversenG S B

SMOG: Biolunch en Afvalex-cursieOp dinsdag 1 december tussen 12.00 en 13.00u organiseert het Studenten Milieu Overleg Gronin-gen (SMOG) haar maandelijkse bi-olunch op het kantoor van de GSb, Sint Walburgstraat 22a. Je kunt dan voor € 2,- lekker en biologisch meelunchen. Aansluitend aan de biolunch organiseert het SMOG van 13.30 tot 15.30u een excursie naar naar Afvalbeheer Regio Cen-traal Groningen (ARCG) aan de Duinkerkenstraat 99. Dus, ben je benieuwd wat er gebeurt met de vuilniszakken die je in de onder-grondse afvalcontainers gooit? Meld je dan aan en fiets om 13.30u mee vanaf de Sint Walburgstraat.

smog@groningerstudenten-bond.nlwww.groningerstudentenbond.nl/smog

O V E R I G E

Academisch SchrijfcentrumHet Academisch Schrijfcentrum Groningen is er voor alle studen-ten die bij hun schrijfopdracht een duwtje in de rug kunnen gebrui-ken. Weet je niet hoe je moet be-ginnen of ben je de draad kwijt? Wil je je tekst aanscherpen? Of zie je door de taalfouten de tekst niet meer? Meld je op www.rug.nl/schrijfcentrum aan voor een indi-vidueel gesprek met een schrijf-coach. Kijk ook eens op www.rug.nl/noordster voor schrijftips.

3Ingezonden mededelingen voor studenten en medewerkers

Mededelingen26 november t/m 3 december 2009

26 november Theater - Jonge Harten Festival. Cowboy bij nacht presenteert Geen familie. Plaats: OUTheater, Harmoniege-bouw, Oude Kijk in ’t Jatstraat 26. Tijd: 24.00 uur. Toegang: € 7,50

27 november Publieksavond Blaauw sterrenwacht met lezin-gen. Plaats: Bernoulliborg, Nijenborgh 9. Tijd: 19.45 uur. Meer in-formatie en aanmelden via de website: http://www.rug.nl/ster-renkunde/sterrenwacht/publieks-avonden

27 november DwarsDiep Debat: Later van Drees trekken - Wanneer gaan we met pensioen? Met Paul Ulenbelt, Marc Heemskerk en Jaap Borg. O.l.v. Hans Harbers. Plaats: Usva, Munne-keholm 10. Tijd: 20.00 uur.

28 november Dansspektakel. Plaats: OUTheater, Harmoniege-bouw, Oude Kijk in ’t Jatstraat 26. Tijd: 20.15 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders € 4,-/ overigen € 6,-

30 november Studium Generale: Tweede lezing met als the-ma Empathie. Spreker: Christian Keysers. Titel: Empathy and mirror neurons. Voertaal Engels/English spoken. Plaats: Acade-miegebouw, Broerstraat 5. Tijd: 20.00 uur.

1 december Studium Generale: Lezing in de serie Drugs. Spre-ker: Ton Nabben. Titel: Trends - Partydrugs. Plaats: Academiege-bouw, Broerstraat 5. Tijd: 20.00 uur.

2 december vakgroep Quantumgravitatie van het Centrum voor Theoretische Natuurkunde: Populair wetenschappe-lijke lezing. Spreker: prof. dr. Ulf Danielsson. Titel: Why do stars and apples fall? Voertaal Engels/English spoken. Plaats: Acade-miegebouw (Senaatskamer). Tijd: 20.00 uur. Meer informatie op de website: http://thep.housing.rug.nl/nordic24

3 en 4 december Theater. Theatergroep NiznO presenteert Luchtzwammen. Plaats: OUTheater, Harmoniegebouw, Oude Kijk in ’t Jatstraat 26. Tijd: 20.15 uur. Toegang: RUG studenten en stadjerspashouders € 6,-/ overigen € 8,-

4 december Publiek: Door het oog van de filosofie. Plaats: IN-Theater, Munnekeholm 10. Tijd: 20.30 uur. Toegang: gratis

TENTOONSTELLINGENT/m 23 december 2009. Interactieve tentoonstelling “Science on ice”. Plaats: WSN gebouw (H), Plaza, Nettelbosje 2.Kijk voor meer informatie op: http://www.rug.nl/feb/nieuws/archief/091029Expo

T/m 10 januari 2010. Tentoonstelling “Geleerde gezichten – Groningse hoogleraarportretten”. Groningse hoogleraren bij-zonder geportretteerd. Plaats: Universiteitsmuseum, Oude Kijk in ’t Jatstraat 7a. Tijd: dinsdag t/m zondag, 13.00 - 17.00 uur.

T/m 10 januari 2010. Tentoonstelling “Darwins Wereld – Mens, natuur en evolutie”. Plaats: Universiteitsmuseum, Oude Kijk in ’t Jatstraat 7a. Tijd: dinsdag t/m zondag, 13.00 - 17.00 uur.

NADERE INFORMATIEAfdeling Communicatie: tel. 363 5445/5446

Agenda [ vervolg ]

DE GOEDKOOPSTE RIJOPLEIDING: € 999,-25 RIJLESSEN INCL. EXAMEN EN EVENTUEEL

BIJ ONS EEN GRATIS HEREXAMEN

OOK SPOEDOPLEIDING MOGELIJK!!

IN DE STAD GRONINGEN GEHAALD EN GEBRACHT

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP ONZE WEBSITE:www.autorijschooljossmit.nl

0595-44 36 54 Rij (be) Wijs!www.albertusrijopleiding.nl

Goede wijn: karakter-vol en betaalbaar, gese-lecteerd en geïmporteerd door Karel Meesters, tel. 050-3123700www.goedewijn.info

Praktijk voor psycho-synthese heeft ruimte voor nieuwe cliënten; info: www.oude-riet-groningen.nl

Reitdiepvlees: Biolo-gisch weidevlees uit het Reitdiepdal, van de boerderij! Welkomboer-derij Onstaheerd, Singel-weg 2, Sauwerd. www.onstaheerd.nl

UKAATJESOPGAVE:* Kantoor: Oude Kijk in’t Jatstr 28 Ma t/m don 9-17 Woe 9-16

* Per Post: Postbus 80 9700 AB Groningen

KOSTEN: €5,- per 20 woor-denINLICHTINGEN: Heiny de Ruiter 050-3636699 H.de.Ruiter@rug.nl

Wijnverkoop Biologisch vlees

Psychosynthese

Advertenties

Geven aan een goed

doel?Let op ditkeurmerk

www.cbf.nl

| r e s e a r c h | Evolution is a fact, we know how it works, there’s plenty of evidence. Right? Wrong! Species can evolve faster than any theory predicts and that gives biologists a headache. And nobody really knows how new species evolve.

By René FRansen

Theunis Piersma has a problem. The Red Knot, a shorebird the Universi-ty of Groningen biologist has stud-ied nearly all his career is evolving much faster than predicted by clas-sical theories.

His Groningen colleague, theoret-ical biologist Franjo Weissing, has a problem too. Theoretical models of evolution can describe small, grad-ual changes, but only within spe-cies. Large-scale changes – like how reptiles became mammals – are not explained by standard theory.

n Darwin’s limitsThis is Darwin year, a celebra-tion of the triumph of evolutionary thought. And although the tricky questions that puzzle people like Piersma or Weissing are not an at-tack on the legacy of Charles Dar-win, they are a sign that evolution-ary theory as we know it is not the full story.

The situation is similar to that in which physicists found themselves at the end of the nineteenth centu-ry. There was nothing left to discov-er, or so it appeared. Then, a young patent officer from Basel, Switzer-land, dropped a bombshell: Ein-stein’s theory of general relativity opened up a view on new discover-ies that has kept physicists working for over a century now.

n a new idea Piersma talks about a bombshell that hit him while he was taking a few weeks sabbatical. “In January, I went to a small cottage in New York State to read and think.” His chosen subject was ‘epigenetics’. Where-as evolution is all about genes, the bits of DNA that carry the recipe for proteins, epigenetics is about small tags that can switch genes on and off. Not every gene is active in every cell: you don’t need the gene for eye colour in your big toe. The attach-ment of these tags can be induced by the environment. Whether you grow up hungry or with plenty of food affects how your metabolism works later in life. And sometimes these environmental tags can be he-reditary, experiments have shown.

n Too fastEpigenetics is not new, but its influ-ence may be more widespread than was previously thought. Piersma made a striking discovery when he compared the DNA of different sub-strains of the Red Knot. These sub-strains have evolved since the last Ice Age, some 12,000 years ago, and

they each show a unique migratory behaviour. “Migration involves all sorts of changes to the bird”, Piers-ma explains. “Like the change from winter to summer plumage, and changes in the size of their stom-ach and flight muscles.” But the two subspecies that show the big-gest differences are the most simi-lar in their DNA. So something else makes them so very different. “Fur-thermore, if all these differences are the result of natural selection working on chance mutations, they could never have evolved within 12,000 years.”

That’s Piersma’s problem. Epige-netics, the tags that the environ-ment attaches to genes to alter their expression, might be part of the so-lution. “It seems likely that the ge-nome is an active interface that translates stimuli from the envi-

ronment into changes of the pheno-type, the combination of behaviour and appearance.”

n new, or not?As Piersma found out after return-ing from his retreat, although many of his colleagues at the Universi-ty’s Biology department are picking up these revolutionary ideas at re-markable speed, not everyone is so taken by epigenetics. Evolutionary geneticist Leo Beukeboom feels that the idea still has to prove itself. “Ep-igenetics is real, but its importance for evolution is still under debate.” And there are other interesting ide-as going around: “Mutations, for ex-ample, can change the regulation of gene expression, and throttle them up – or down. Such mutations have been shown to be important for

wing-size in birds and the number of brain cells in fruit flies. Further-more, many genes function in gene networks. A change in the regula-tion of a ‘master switch’ in such a network can cause massive and complex changes in the phenotype.

“But in my opinion”, says Beuke-boom, “none of these new ideas are a radical change from Neo-Darwin-ism, they just broaden our knowl-edge about the mechanisms for ev-olution.”

n (R)evolutionIn fact, everyone consulted for this

article expressed some sort of reser-vation – even if they believe a revo-lution is at hand, the breakthrough just hasn’t happened yet. A small step towards this breakthrough may be the paper that will be pub-

lished tomorrow in the prestigious journal Science, by Franjo Weiss-ing and colleagues. In the paper, they present a new model for evo-lution that incorporates many dif-ferent factors. “It is a step towards a more realistic explanation of spe-ciation”, says Weissing, who cannot reveal the details before the paper is published. But it’s just a step, not a new synthesis. That will take much more work. Weissing: “But these are big and important questions. I think it’s worthwhile devoting the rest of my career to tackling them.”

For this article, the following scien-tists were consulted: Prof. Theunis Piersma, Prof. Franjo Weissing, Prof. Leo Beukeboom, Prof. Ritsert Jansen, Clara Elbers (all University of Gro-ningen) Prof. Nico van Straalen, VU University Amsterdam.

What’s bugging evolution?|_ Darwinism is in need of an update

Illustration Paul de Vreede

The evolution of DarwinismOn 24 november 1859, Charles Darwin published his theory of evolution in ‘On the Origin of species’. He showed that species changed over time and offered proof that natural selection of spontaneous var-iation within species can lead to all sorts of adaptations. By such a process, all of life’s di-versity could have evolved from a single-celled progeni-tor. This was the first scientif-ic evolutionary theory, evolu-tion 1.0.

Darwin had no idea how traits could be passed on to the next generation. It was some fifty years after the publication of Origins before the Mendeli-an hereditary laws were redis-covered. Mathematical models underpinned the idea that nat-ural selection did not work on individuals, but on genes. Ide-as about evolution changed: in one individual within a group, a beneficial mutation occurs in a gene. That individual will produce more offspring, and so on through the generations. eventually, the mutated gene will spread amongst the en-tire group. This is the neo-Darwinian synthesis, evolu-tion 2.0.

now we know that this pic-ture is too simplistic. The spreading of a gene through-out an entire population in the way described above takes ag-es. and for some traits, you don’t just need one mutation to spread, but many. This prob-lem put biologists on the trail of new principles that may drive evolution. These new ide-as are beta versions of evolu-tion 3.0. What the final release will be, only time can tell.

UK 13 - 26 NOVEMBER 2009 I N T E R N A T I O N A L P A G E 15

Pub QuizEvery last Thursday of the month (that’s today, 26 November), international student organization ESN Groningen holds a pub quiz night at Pacific (Oosterstraat 65). Registration for tonight’s competition has already closed, but you can visit the event as a spectator.For future reference, the pub quiz is open to teams of five people and participation is free. Just send an email to pqc@hotmail.comFor more information go to: www.esn-groningen.nl

MachanguloDutch Crown Prince Willem-Alexander and his wife Máxi-ma have announced they will abandon their plan to build a villa in a luxury resort on the Machangulo peninsula in Southern Mozambique. Over the last few weeks, the plan has come under severe crit-icism and the ongoing neg-ative publicity surround-ing their involvement led the couple to the decision to pull out.

Willem-Alexander and Máxima were among a group of wealthy investors involved in the development of the Machangulo resort, but there has been growing specula-tion about environmental damage, the lack of invest-ment for the local community and possible corruption. This led to growing resistance in the Netherlands against the Crown Prince’s involvement. Over the last few weeks his position became untenable: even the Federation of Or-ange Societies – staunch sup-porters of the Royal Family – criticized the project.

Last Friday, Willem-Al-exander wrote a letter to Prime Minister Jan Peter Balkenende in which he an-nounced his intention to sell the couple’s villa upon completion. He argued that he and his wife had joined the Machangulo project be-cause they think the resort will benefit the local popula-tion. “[But] ongoing publici-ty about our participation in the project would push these positive developments into the background”, he wrote. [ ERNST ARBOuW ]

What the

bleepis...?

The Quest for Planets| i n t e r v i e w | Almost fifteen years ago, Swiss astronomers announced they had found a planet outside our own solar system. More than 400 so-called exoplanets have since been discovered. Renowned astrophysicist Scott Tremaine talked about the search for exoplanets at the annual Blaauw lecture on astronomy last Tuesday.

By ERNST ARBOuW

“I’m a theorist”, says Professor Scott Tremaine, astrophysicist at Prince-ton University in the United States. “I am not involved in the actual search for planets outside our so-lar system, but as a theorist I think about the implications of their dis-covery.” And yes, he can still re-member the excitement in the as-tronomy community when the first so-called exoplanet was discovered, almost fifteen years ago now, but at the same time, the enthusiasm was tempered a bit by scientific scepti-cism. “The first reaction was, this is so unusual, is there another pos-sibility? It took a few years before everyone agreed it was a planet.”

What does it take to discover a new planet?“Before 1995, we assumed there were planets orbiting other stars, but that was just speculation. We didn’t have the technical means to detect them. The existence of the first exoplanet was deduced from the effect of its gravitational pull on its star. We couldn’t see it, but we could detect it from the wobbling of the star. The problem with this method is that it is only sensitive to the most massive planets, a plan-et has to be around 20 times heavi-er than Earth to be detected. Since then, it has also become possible to detect exoplanets because they cause a slight dip in the brightness of a star when they pass in front of it. By now, there are around 400 planets that we know of outside our solar system.

What can we learn by looking for exoplanets?“In the first place, we have learned that planets are quite common. It had long been thought that plan-et formation was a rare phenome-non but we now know that between 15 and 20 percent of the stars have planets – and that’s a conservative figure because we can currently on-ly detect massive planets.

In the second place we have learned that there are planetary systems very different from our own solar system, with very heavy planets in orbits much closer to

their stars. It’s very difficult to form a planet close to a star, so we as-sume these planets were original-ly further away and that they have moved steadily nearer. We now be-lieve that such planetary migration has also occurred in our own solar system.”

It is very easy to think that the quest for new planets is at least partly motivated by the question of whether we are alone in the universe…“My colleagues can be divided into two camps. Some are interested be-cause it is a fascinating astronomy problem and some are driven by the

idea that there may be planets like our own out there. It is, of course, a two-step problem. Unless we un-derstand how new planets form, we will never be able to understand whether it is possible to have hab-itable planets. But to solve either of these questions will cost several billion Euros.

What would it take to detect an earthlike planet?“The first step has already been taken. Both France and the Unit-ed States have launched spacecraft that will monitor the light of some-where in the region of 10,000 stars. Looking from space, it is far easier

to detect dips in the starlight, which makes it possible to detect planets the size of our Earth. Because plan-ets only pass in front of their star once every orbit, it will take a few years to confirm the observations. The next step is to see whether a planet has an atmosphere that can support life, but it will take anoth-er ten or twenty years before that is technically possible.

The question is when will we see a picture of an exoplanet like the fa-mous picture of Earth taken at the time of the Apollo missions. I think the youngest people today may pos-sibly see such a picture one day, but I don’t think I will live to see it.”

ESN organizes charity auctionWould you like the chefs of the Pa-cific restaurant to cook you a lux-ury meal at your home? Or do you fancy a night out with ESN Gron-ingen chairman Nick Broekema? Just visit the international student night’s charity auction at Pacif-ic (Oosterstraat 65) next Monday evening. Broekema and the res-taurant’s chefs will be auctioned off to raise money for Het Glazen Huis (‘The Glass House’), an annu-al charity event organized by the

3FM public radio station. During the event, which takes place eve-ry year in December, three radio DJs are locked up in a glass house for several days, from where they present a live radio show.

Het Glazen Huis goes to a differ-ent city every year and this year it will be set up in Groningen on the Grote Markt.

Students against binding study adviceA majority of 73.5 percent of the students in Groningen vot-

ed against the plans for a bind-ing study advice (bsa) in a refer-endum organized by two student unions and a number of student organizations. The Board of the university plans to introduce the bsa in 2010. In the proposal, first-year students must earn at least 40 ECTS credit points before they can take second-year modules. They must also gain their pro-paedeutic certificate within their first two years, or else they will have to abandon their degree pro-gramme.

Of the 2484 votes cast in the ref-

erendum (total student popula-tion: 25,000), 1730 students vot-ed against the Board’s proposal; 131 votes were invalid because they were cast by Hanze univer-sity students.

The Board of the university has said it won’t change its plans be-cause of the referendum, as a ma-jority in the university Council supports the bsa.

Student organizations have an-nounced a demonstration against the bsa proposal to take place to-day, at 11.30 a.m. in front of the Academy Building.

Scott Tremaine Photo Reyer Boxem

16 I N T E R N A T I O N A L P A G E UK 13 - 26 NOVEMBER 2009