� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �Uitstekende ambities, maar randvoorwaarden ontbrekenNa lang wachten is de brief van het ministerie van VWS over Zorg in de buurt verschenen.

Wat blijkt? De Eerstelijnszorg wordt als dè oplossing gezien om patiënten en burgers zorg en

ondersteuning te bieden. Gaat dat lukken?

BELEID & POLITIEK

De redenering achter de brief is

uitstekend. De eerstelijnszorg is voor

de meeste patiënten de beste, nabije,

kwalitatieve en doelmatige oplossing.

Er zijn een aantal elementen in de brief

die direct uitvoerbaar zijn, zoals de

revival van de wijkverpleegkundige of

het gebruiken van gegevens van GGD

bij het bepalen van het beleid voor de

zorg in de buurt. Ook zijn er onder-

delen die binnen de huidige kaders

kunnen worden gerealiseerd, omdat

modernisering een normaal onderdeel

is van de bedrijfsvoering. Zoals de

verbetering van de bereikbaarheid, de

digitale communicatie tussen zorg aan-

bieders en patiënten en vooral de ver-

steviging van de poortwachtersfunctie.

Autonome ontwikkelingen

Er worden een aantal belangrijke

autonome ontwikkelingen geschetst.

Meer chronisch zieken en ouderen in

de buurt. Door de vergrijzing neemt

dit aantal al flink toe, maar door het

bevriezen van het aantal verpleeg/

verzorgingshuizen op ca 135.000 in

Nederland zal het aantal thuiswonende

ouderen substantieel toenemen. Door

verdere afname van de ligduur na

specialistische zorg, komen patiënten

eerder thuis. Door toegangsdrempels

naar de specialistische GGZ en

verschuiving van lichte en matige GGZ

neemt de druk op de eerstelijnszorg

toe.

Ambitieuze plannen

Hiernaast heeft het ministerie ambiti-

euze plannen met de eerstelijnszorg.

Het versterken van de preventie, betere

samenwerking met de gemeente,

arbocuratieve zorg, jeugdzorg, invoeren

van integrale zorgprogramma’s,

e-health en zelfmanagement, digitale

gegevensuitwisseling en implementatie

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � ! " # # $

Conceptueel heeft de minister een punt

% & � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � ! " # #

van multidisciplinaire richtlijnen/zorg-

standaarden, individuele zorgplannen,

taakdifferentiatie. Conceptueel heeft de

minister een punt. Veel van dit alles, is

in de eerstelijnszorg te realiseren. Dan

ontbreekt nog het verbeteren van de

palliatieve zorg.

Grote massa niet

geïnspireerd

Maar een veranderingsproces vraagt

om randvoorwaarden. Tijd, draagvlak,

geld, sense of urgency, visie etc. Het

neerleggen van een ambitieus en

conceptueel goed plan, zonder het

creëren van de juiste randvoorwaarden,

kan maar één effect hebben: het afha-

ken en de demotivatie van de betrok-

ken zorgaanbieders en bestuurders.

Natuurlijk zijn er rasoptimisten die in

elke omstandigheid naar oplossingen

zoeken. Maar de grote massa die nodig

is om deze visie op de eerstelijnszorg

tot uitvoer te brengen, wordt op basis

van deze brief niet geïnspireerd. De

bezuinigingen op de huisartsen, eerste-

lijns psychologen, fysiotherapeuten,

verloskundigen, logopedisten, diëtiek,

afschaffen van financiering van stoppen

met roken-programma’s, beperken van

het PGB en vrije prijzen in farmacie en

mondzorg, ondermijnen de motivatie

van de zorgaanbieders.

Omstandigheden

verslechteren

Dit houdt risico’s in, want de plannen

vragen om geïnspireerde en betrokken

mensen. Zelfs steeds meer mensen,

want de zorgvraag groeit. Daarbij valt

op dat als de beleidsdoelstellingen in

de brief worden afgezet tegen de meer-

jarenbegroting er geen of nauwelijks

ruimte is in de meerjarenbegroting

(zie: budgettair kader zorg, pagina 64

Rijksbegroting op www.de-eerstelijns.

nl). Tel daarbij op de 100 procent

zekere overschrijdingen op de huidige

begroting en nieuwe bezuinigingen

komen eraan. Kortom, de omstan-

digheden om de veranderingen in de

eerstelijnszorg te realiseren, worden

slechter in plaats van beter. Dus zijn ze

gedoemd te mislukken.

Wat dan wel?

Het ministerie moet ingrijpen in de

stijgende kosten van de zorg. Premies

worden onbetaalbaar en bedreigen

de solidariteit in het systeem. De

toenemende zorgvraag onderstreept

de noodzaak. De cruciale rol van de

eerstelijnszorg is begrijpelijk. Dat kan

alleen door de samenwerking met de

sector. Het is dan ook noodzakelijk

dat de minister met de belangrijkste

veldpartijen aan de tafel gaat zitten.

Ministerie, zorgverzekeraars en lande-

lijke koepels, sla de handen ineen en

maak een meerjarenplan en afspraken.

De beleidsmakers in de eerstelijnszorg

hebben ook wel in de gaten dat er wat

moet veranderen, maar neem ze mee

in het denkproces, luister naar ideeën

en honoreer concrete innovaties. Bezui-

nig niet (te veel) óp de eerstelijnszorg,

maar dóór de eerstelijnszorg. Alleen

dan is de brief uitvoerbaar!

Opnieuw toewijzen van geld

Het ministerie van VWS en ministerie

van Financiën moeten aanpassingen

doen in het budgettaire kader zorg,

om te zorgen dat de realisatie van de

ambitieuze plannen in de eerstelijns-

zorg voorzien wordt van een financieel

fundament. Dat betekent met beperkte

middelen, het opnieuw toewijzen van

geld. Door van andere deelsectoren,

waar minder zorg geleverd zal gaan

worden (ziekenhuizen, specialistische

GGZ en AWBZ vanaf 2013) geld over

te hevelen naar de eerstelijnszorg. Daar

kunnen en moeten harde realistische

en ambitieuze doelstellingen aan

gekoppeld worden. Maar daar komen

we wel uit, want de ideeën zijn prima!' ( ) * + , - . / 0 , 1 . 2 3 4 5 6 7 8 8 7 ) 9 / ) 9 /: / 7 ; 1 , < = > , 9 3 ? 4 @ . , + / A 2 / > + : B C

De bezuinigingen ondermijnen de

motivatie van de zorgaanbieders