(W422/5

7)

5 jaarrookverbodWest-Vlaanderen slechtste leerling van de klas

8 PA

GIN

A’S

UITN

EEM

BAAR

(W422/58)

VRIJDAG 1 JULI 2016I VIJF JAAR ROOKVERBOD

DOOR OLIVIER NEESE

Hoe goed wordt het rookverbod in cafés,dat exact vijf jaar geleden van kracht werd,nageleefd? Niet goed, blijkt uit cijfers dieKrant van West-Vlaanderen opvroeg. Tij-dens de 29.494 cafécontroles die de Tabaks-controledienst van de FOD Volksgezond-heid de afgelopen vijf jaar uitvoerde, wer-den er in België gemiddeld 17 procent in-breuken vastgesteld. “Voor de eerste helftvan dit jaar zitten we op 15 procent. Eendaling – in 2013 waren er nog 22 procentinbreuken in ons land –, maar het gaat veelte traag”, vindt Paul Van den Meerssche,hoofd van de inspectiedienst van de FODVolksgezondheid.

HARDNEKKIGE STRATEN

Als we dieper graven, blijkt West-Vlaande-ren de slechtste provincie van het land tezijn. Bij 23 procent – bijna 1 op 4 – van degecontroleerde cafés werden de afgelopenvijf jaar inbreuken vastgesteld. “Een verkla-ring voor die regionale verschillen? Vlaan-deren is in de strijd tegen het rookverbodaltijd al fanatieker geweest dan Wallonië,deels omdat de Vlaamse media de hardleer-se uitbaters een forum bleven geven en datin Wallonië veel minder het geval was. Datis geen kritiek maar een vaststelling. Naarik hoor van de controleurs leven de cafés inde plattelandsgemeenten het rookverbodbeter na dan in de steden, waar er meerconcurrentie is. En veelal heeft het te ma-ken met enkele hardnekkige wijken of stra-ten, die elkaar opjutten om het verbod tenegeren. Zo was de Langestraat in Bruggeeen zeer moeilijk geval.” En in Oostende iser een havencafé, dat bij negen controlesnegen keer in overtreding bleek te zijn –een (triest) record in België.

Die stelling wordt kracht bijgezet als we degrootste steden van het land – met meerdan 40.000 inwoners – met elkaar vergelij-ken. Daarbij blijken de cafés in Oostende(32 procent inbreuken) en Brugge (29 pro-cent) het rookverbod massaal aan hun laarste lappen. Enkel Hasselt (35 procent) enSeraing (33 procent) doen nog slechter. Detwee andere grote West-Vlaamse steden,Roeselare (22 procent) en Kortrijk (16 pro-

cent), kunnen iets betere cijfers voorleggen.Opmerkelijk: in Leuven, toch een studen-tenstad met een befaamde cafécultuur,werd met 5 procent het minst aantal in-breuken op het rookverbod in cafés vastge-steld. “Dat is een prototype van hoe hetmoet”, gaat Paul Van den Meerssche ver-der. “Vanaf het begin hebben de stad, dieeen strikt horecabeleid voert, en de politie,die gespecialiseerde mensen heeft, ingezetop de correcte naleving van het verbod. Depolitie vroeg zélf om mee op pad te gaan.Waarom doen we dat dan niet overal zoalsin Leuven? Ik wil niet gemeente per ge-meente opkuisen, ik ga voor een correcteverdeling, waarbij we zo gericht mogelijkproberen te controleren. Zo worden steedsmeer controles verschoven naar ’s avondsen ’s nachts, van 20 tot 8 uur.”

Ook bij de FOD Volksgezondheid kennenze de taferelen van dichtgetrokken gordij-nen en gesloten deuren. Of waarbij sommi-ge uitbaters 2 euro vragen voor het gebruikvan een asbak, geld dat gebruikt wordt omde eventuele boetes te betalen. “Tijdens het

eerste halfjaar van 2016 liep 27 procent vande cafés bij een nachtcontrole tegen delamp. De mensen vergissen zich als ze den-ken dat we dan niet op pad gaan. Een kwartvan onze controles op café gebeurt na 20uur. Meer is momenteel onmogelijk. Zo’nnacht kruipt in de kleren van de contro-leurs. Zij verdienen hun 200 procent recup.Mochten we die nachtelijke controles op-voeren, zou onze capaciteit verminderen.”

12 EXTRA CONTROLEURS

De capaciteit van de controledienst vanVolksgezondheid wordt op korte termijnopgetrokken. In haar ‘anti-rook beleids-plan’ kondigde minister Maggie De Block(Open VLD) aan dat er 12 extra controleurskomen. De vacatures werden midden juniuitgeschreven. “We zoeken jongeren die er-varing hebben met de jeugdcultuur, nietopvallen als ze een jeugdcafé binnenstap-pen en overweg kunnen met sociale media.Maar we moeten wel zeggen dat de jeugdhet rookverbod beter naleeft dan de 40-plussers. Zij zijn opgegroeid met rookver-boden op de treinen, openbare plaatsen...Kijk naar de jeugdhuizen: vorig jaar warener slechts 4 procent inbreuken, dit jaar kon-den we nog geen enkel jeugdhuis betrap-pen. Ook de controleurs melden dat de te-genstand en agressie vooral van ouderenkomen. Maar we merken dat er een ge-dragsaanpassing komt: mensen gaan ookthuis naar buiten om te roken. Een leukneveneffect van de wet én de controles.”

Rookverbod op café? Foert!WEST-VLAANDEREN q Verrek! Dat is na vijf jaar nog altijd dereactie van menig West-Vlaming op het algemeen rookverbod, datop 1 juli precies vijf jaar van kracht is. Uit cijfers die Krant vanWest-Vlaanderen opvroeg, blijkt dat het rookverbod in bijna1 op de 4 gecontroleerde cafés in West-Vlaanderen genegeerd werd.Daarmee is onze provincie de slechtste leerling van de klas.

Hardnekkigste café van

het land ligt in Oostende:

9 controles, 9 inbreuken

> Inbreuken op het rookverbod op café in de eerste vijf jaar (in %)

23%

25%

19

10

2120

18

1514

10

8

5

WE

ST

-VL

AA

ND

ER

EN

OO

ST

-VL

AA

ND

ER

EN

LIM

BU

RG

AN

TW

ER

PE

N

LU

IK

VL

AA

MS

-BR

AB

AN

T

HE

NE

GO

UW

EN

LU

XE

MB

UR

G

NA

ME

N

WAAL

S-BRA

BANT

VL

AA

ND

ER

EN

BR

US

SE

L

WA

LLO

NIË

5

PROVINCIES GEWESTEN

OB

66

19

0 -

IN

FO

GR

AF

IEK

RM

G

WEST-VLAANDEREN q De voorbije de-cennia werden grote stappen gezet in hetrookvrij maken van de samenleving, vooraldoor het opleggen van verboden. Dan is devolgende vraag: zijn we er al of what’s next? Een rookverbod op het strand komt er al-vast niet. Dat kwam in mei ter sprake, voor-al met het oog op de rondslingerende peu-ken, maar werd snel weer van tafel geveegd.Minister van Volksgezondheid Maggie DeBlock (Open VLD) gaf in haar ‘anti-rookbeleidsplan’ wel een signaal dat ze “via par-lementaire weg een verbod op roken in een

auto met kinderen wil opleggen”. Daarmeevolgt ze deels Catherine Fonck (cdH), dieeen wetsvoorstel indiende dat er in voertui-gen en op speelterreinen, scholen en crè-ches geen tabaksproducten meer mogenworden gebruikt in het bijzijn van perso-nen jonger dan 18 jaar.Sarah Smeyers (N-VA), die aan de basis lagvan het algemeen rookverbod in de horeca,is een koele minnares van een verbod inauto’s. “Natuurlijk steunen we het signaaldat er niet gerookt mag worden in het bij-zijn van kinderen, en zeker in een kleine

ruimte zoals een wagen, maar we zijn geenvoorvechter omdat we vragen hebben of diewet gecontroleerd kan worden. Wat voornut heeft een wet als je de naleving ervanniet kan controleren? Ik denk dat we quaverbod bijna ten einde zijn.” Paul Van den Meerssche: “Die controleszijn te doen – we controleren nu ook al debuschauffeurs – maar ik denk dat die wet-ten vooral een signaal willen geven dat ro-ken in het bijzijn van kinderen niet kan. Ikmerk een evolutie. De nieuwe wetsvoorstel-len mikken niet meer op de schadelijkheid

van ‘meeroken’ maar op het afschermenvan kinderen van het ‘zien roken’.”Allicht wordt een eventueel rookverbod inauto’s deel van een ruimer rookdebat en-compromis. Partijgenote Renate Hufkens,Smeyers’ opvolgster binnen de commissieVolksgezondheid, diende een wetsvoorstelin om de minimumleeftijd voor de aankoopvan tabak te verhogen van 16 naar 18. “Wezijn een van de drie laatste landen waar hetverbod op 16 jaar ligt. Dan zou je de in-stroom beperken. En het werk van de con-troleurs makkelijker maken.” (ON)

Het bannen van de sigaret: van in de bussen tot in de wagensO

B6

51

01

- I

NF

OG

RA

FIE

K R

MG

1976

bussen openbaregebouwen

vliegtuigen treinen werkplaatsen restaurants scholen cafés wagensmet kinderen

1987 1998 2004 2006 2007 2008 2011 2016 ?

65

10

10

B6

51

05

10

OB

6O

N1

- I

N1

-F

AF

FO

GR

AF

OG

RMMM

IEK

RM

RM

IEK

RM

GGGGGG

OB

66

19

0 -

IN

FO

GR

AF

IEK

RM

G

(W422/59)

IVRIJDAG 1 JULI 2016 I 3

> Controle op de naleving van het rookverbod door FOD Volksgezondheid

OB

66

23

5 -

IN

FO

GR

AF

IEK

RM

G

0

300

600

900

1200

1500

713

325

1.002

1.119

949

833

449

192

793

949

749606

240

1.327

953

756

467Aantal gekregen klachten over cafés

Aantal uitgeschreven pv’s voor cafés

Aantal uitgeschreven pv’s voor rokers

2011 (vanaf 01/07) 2016 (tot 01/07)2012 2013 2014 2015

DOOR JEAN-PIERRE TERRYN

Wie mag een proces-verbaal uitschrij-ven voor een inbreuk op het rookver-bod in de horeca?“De inspecteurs van de FOD Volksgezond-heid, agenten van de lokale politie en inmindere mate de controleurs van het Fede-raal Agentschap voor de Veiligheid van deVoedselketen (FAVV). Deze laatsten in-specteren vooral de keukens van eetgele-genheden. Onder koks en ander keuken-personeel zitten opvallend veel rokers. Dedrie instanties opereren afzonderlijk of ge-zamenlijk.”“De controleurs kregen onlangs meer slag-kracht. Ze kunnen nu zelfs een proces-ver-baal opstellen wegens verbale agressie tij-dens hun controle. Wie zich daaraan be-zondigt, loopt eveneens kans gerechtelijkvervolgd te worden. Jaarlijks duiken er weleen aantal dossiers op waarin de uitbaterextra wordt vervolgd wegens weerspannig-heid, smaad, verzet tegen de controle...Voor deze bijkomende feiten worden uiter-aard extra straffen gevorderd en doorgaansook uitgesproken door de rechtbank. Destraffen variëren naargelang de ernst vande feiten. Er kan zelfs een celstraf, al danniet met uitstel, worden uitgesproken, zo-wel voor de weerspannige klant, als voor deuitbater. Ook kan de tabakscontroledienstvan de FOD tabaksautomaten verzegelenals die niet aan de wet voldoen.”

Wie wordt gesanctioneerd als er eeninbreuk wordt vastgesteld?“Uitbaters zijn te allen tijde aansprakelijkvoor overtredingen in hun zaak. Prioritairwordt de uitbater gesanctioneerd. Het rook-verbod in de horeca geldt altijd, ook tijdensprivéfeestjes of buiten de openingsuren.Hij of zij riskeert een administratieve geld-boete van 350 tot 750 euro, naargelang deernst van overtreding. Bijvoorbeeld een ca-fébaas die zelf openlijk staat te paffen in zijnzaak of een café waar overal asbakken zijngeplaatst. Ook de rokende klant is verant-woordelijk. Voor hem of haar kan de boete

gaan van 100 tot 150 euro. Het opgesteldepv wordt rechtstreeks overgemaakt aan dejuridische dienst van de FOD Volksgezond-heid in Brussel en daar wordt een admini-stratieve geldboete uitgeschreven.”

Wat gebeurt er met hardleerse men-sen, die de boete weigeren te betalen?“Bij niet-betaling wordt het dossier overge-maakt aan het parket. De dossiers van in-breuken in West-Vlaanderen worden ge-centraliseerd bij het parket van Ieper. Daar

wordt eerst het voorstel tot minnelijkeschikking voorgelegd. Het bedrag van dieminnelijke schikking wordt gekoppeld aande administratieve geldboete. Doorgaanswordt er 100 euro bij gerekend. Kortom:wie door de FOD Volksgezondheid 500 eu-ro aangesmeerd kreeg, mag zich aan eenminnelijke schikking van 600 euro ver-wachten. Sommige dossiers blijven zondergevolg. In 2014 werden er 47 dossiers gese-poneerd, in 2015 iets meer: 69. De belang-rijkste redenen zijn het faillissement van dehandelaar of de firma of de stopzetting vande zaak. West-Vlaanderen haalt een vervol-gingsgraad van 70 procent. Daarmee zittenwe op de gemiddelde nationale score.”

Wat gebeurt er als ook die boete nietwordt betaald?“Wie alsnog weigert te betalen, krijgt een

dagvaarding om voor de rechtbank in eersteaanleg in zijn gerechtelijk arrondissementte verschijnen. In 2014 volgden 31 dagvaar-dingen, in 2015 20. Valt een horecazaakonder een firma dan worden zowel de na-tuurlijke rechtspersoon (de uitbater) als devennootschap, bijvoorbeeld de bvba of nv,vervolgd en veroordeeld. Hier gelden boe-tes van 26 euro tot 1.000 euro, telkens tevermenigvuldigen met zes. De maximum-boetes werden op 10 mei 2014 strenger om

recidive tegen te gaan. Ze stegen van 1.800naar 6.000 euro. Eerder lag de strafvorktussen het minimum van 26 euro en hetmaximum van 300 euro, telkens vermenig-vuldigd met zes. Daarbovenop komen degerechtskosten van gemiddeld 250 euro.” “Geldboetes van 500 euro zijn zeker nietuitzonderlijk. Het hangt van geval tot gevalaf en van rechter tot rechter. Wie in staatvan herhaling verkeert, wordt strenger aan-gepakt. Elke rechter oordeelt volgens zijnwijsheid. Er wordt in het gerechtelijk arron-dissement Kortrijk niet strenger of minderstreng gevonnist dan in dat van Brugge, ofomgekeerd. Die bewering raakt kant, nochwal. Hieromtrent kunnen we zeker geenalgemene conclusies trekken. ”

De strengere aanpak sinds mei 2014voorziet bovendien de mogelijkheiddat de rechtbank een horecazaaksluit voor een periode van één tot zesmaanden. Werden er de voorbije vijfjaar in West-Vlaanderen zaken geslo-ten na overtredingen van het rookver-bod?“Tot op heden gebeurde dat nog niet inWest-Vlaanderen. Wel werd de sluitingdoor het parket al gevraagd in bepaalde dos-siers, maar de rechtbank sprak nog geentijdelijke sluitingen uit.”

Wat riskeer je als je rookt op café?IEPER q Welke straf riskeer jeals je rookt op café? En wiewordt vervolgd: de uitbater, deklant of beiden? Wat gebeurt erals je weigert om de boete tebetalen? Substituut-procureursJohan Lescrauwaet en Sofie Van-den Berghe van het Ieperse par-ket maken ons wegwijs.

Substituut-procureurs Sofie Vanden Berghe en Johan Lescrauwaet. (Foto Eric Flamand)

Nog geen enkel

West-Vlaams café

werd tijdelijk gesloten

Een rokende klant

riskeert een boete

van 100 tot 150 euro

I VIJF JAAR ROOKVERBOD

IEPER G De FOD Volksgezondheid

ontvangt steeds minder klachten over

cafés die het rookverbod aan hun

laars lappen. Waar er in 2012 nog

1.327 meldingen binnenkwamen, was

dit vorig jaar gezakt naar 467. Een

daling met bijna twee derden. De FOD

Volksgezondheid interpreteert deze

daling als een teken dat de controles

werken en er steeds minder gerookt

wordt op café. Aan de andere kant:

467 klachten per jaar, betekent nog

altijd meer dan 1,3 klacht per dag. (ON)

Er wordt steedsminder ‘geklikt’

(W422/60)

VRIJDAG 1 JULI 2016

DOOR OLIVIER NEESE

“Het is veel te mooi weer, de kans is heelklein dat we iemand zullen kunnen betrap-pen”, zegt Jean-Pierre Vanheerswynghels(62) ons meteen wanneer we op een stra-lende vrijdagmorgen plaatsnemen in zijnwagen. “Wie met dit terrasjesweer toch nogbinnen rookt, is gewoon van slechte wil. Enwe merken de laatste tijd al dat de inbreu-ken overdag fors afnemen. We betrappenbijna niemand meer overdag, met uitzon-dering van die typische volkscafeetjes.”De pakkans is ’s nachts veel groter, weet deControleur Volksgezondheid, zoals zijn of-ficiële titel luidt. “Na 22 uur als het regent,dan hebben we zo goed als altijd prijs. Demensen denken dan: de controleurtjes zijntoch niet meer op baan. Maar daar vergissenze zich schromelijk in.”“Dé truc die veel cafés toepassen is ’savonds de gordijnen én de deur sluiten.Maar als we ook maar door een kiertje ofeen openzwaaiende deur een roker of eenasbak zien staan, hangen ze. Bij ons wordtde bewijslast immers omgedraaid. Als wijhet vastgesteld hebben, moeten zij kunnenbewijzen dat er niet gerookt werd. Eenanekdote: twee vrouwelijke collega’s ston-den onlangs voor een gesloten café. Toenze op de deur klopten, trok de cafébazinhen naar binnen: kom snel binnen meisjes,want de controleurs zijn op pad…”

TWEE PETJES

Vandaag staan er controles in Ingelmun-ster op het programma. “Elke controleurkreeg een bepaalde zone toebedeeld, dichtgenoeg om het aantal kilometers te beper-ken maar ver genoeg om het privéleven niette veel te belasten. Stel je maar eens voordat je iemand beboet en die persoon ’snachts in je vrije tijd tegenkomt… Mijn ge-bied is het westen van West-Vlaanderen –vanaf Ingelmunster tot Ieper en de West-hoek – en de regio rond Ninove. In Oost-

kamp zal ik dus nooit controleren. Of ikreageer als ik iemand tijdens mijn vrije tijdzie roken? Neen, dan heb ik een ander petjeop. Wel kan ik mijn collega inlichten, waar-na de zaak zich zeer snel aan een controlekan verwachten. Hoe de te controleren ca-fés worden bepaald? Eerst worden de bin-nengelopen klachten verwerkt. Die zijnanoniem, maar we weten dat het vaak tipszijn van andere cafébazen, die wél het rook-verbod naleven. Voor hen is dat oneerlijkeconcurrentie. Daarnaast schikken we onsnaar de strategie van het management.”

GSM BIJ DE HAND

Het eerste café op de lijst vandaag is DeHazekapel, een volks café in de Doelstraatin Ingelmunster. Bij het parkeren wordenduidelijke regels vastgelegd. De toon wordtplots serieus. “Ik moet mijn werk perfectkunnen doen. Ik kom niet tussen in je re-portage. Je moet jezelf voorstellen als jour-nalist. De cafébaas heeft het recht je buitente zetten, mij niet. En het belangrijkste: houje gsm bij de hand, zodat we de politiekunnen bellen als we in de problemen zou-den komen. Die verwacht ik niet meteen,maar we mogen geen risico’s nemen.”Of hij als controleur dan ooit al het slachtof-fer is geweest van geweld, willen we weten.Controle uitoefenen op een zeer gevoeligverbod: het is en blijft een ondankbare taak.“In tien jaar tijd heb ik nog maar één keerin de klappen gedeeld. Een man vloog opmijn collega en ik ben er tussen gespron-gen. Die persoon riskeert een forse straf,want als beëdigd ambtenaar worden we ex-tra beschermd. Maar eerlijk: in 99 op 100cafés worden we vriendelijk onthaald. Af entoe krijgen we wel wat woorden naar hethoofd geslingerd. Traditioneel is het dan decafébaas die voor het hele café roept dat decontroleurtjes er zijn en daarmee zijn gasten,die al een pintje op hebben, ophitsen. Dat isook de reden waarom we ’s nachts áltijdmet twee of met politiebijstand op pad

gaan. Terwijl de een controleert, houdt deander de situatie in de gaten. In een vol cafékun je immers niet zien wat er rond jegebeurt.”

ATTRACTIE

Jean-Pierre Vanheerswynghels stapt DeHazekapel binnen. Op weg naar de toogmonstert hij de tafels en de klanten. “Bin-nen de twee à drie seconden weet ik of hetin orde is”, klinkt het. “Dan zoek ik deuitbater op, maak me kenbaar en vraag of ikmag rondkijken. De horecazaken wordenop vijf punten gecontroleerd: Wordt er ge-rookt? Staan er asbakken? Hangen er vol-

doende pictogrammen? Is de rookkamerwettelijk in orde? Is de tabaksmachine afge-sloten?”Uitbater Martin Vervaeke leidt de contro-leur rond en maakt zich weinig zorgen. “Al35 jaar heb ik op verschillende locaties inIngelmunster horecazaken uitgebaat ennog nooit kreeg ik een boete”, zegt hij. “Metde controles heb ik geen problemen: dieman doet ook maar zijn werk. In het beginwas ik het er niet mee eens, maar het is dewet. Ik denk zelfs dat ik méér volk heb danvroeger. En zelf rook ik nu ook minder:waar ik vroeger een pakje per dag rookte,hou ik het nu nog bij een vijftal sigaretten.”Tijdens zijn rondgang wordt Jean-PierreVanheerswynghels aangeklampt door eenklant. Iets wat hem frequent overkomt, zegthij. “We zijn op dat moment een attractie,hé.” De stamgast werpt op dat er sinds hetverbod 25 procent minder mensen op cafégaan en er dus 25 procent minder sociaal

contact is. Met flair doet Jean-Pierre Van-heerswynghels het gesprek verstommen.“We zijn getraind om die gesprekken zokort mogelijk te houden. We komen nooitte dicht bij de klanten, tonen ons wel empa-thisch maar gaan nooit in discussie.”Het verdict: het café is in orde, met uitzon-dering van één opmerking. “In een rook-ruimte is het verboden om diensten aan tebieden. Zo mag er niks geserveerd worden,mag er geen kaart liggen, geen flipperkaststaan... Hier staat de tabaksmachine in derookkamer en dat wordt aanzien als eendienst. Maar een pv zal ik hiervoor nietopstellen. Ik stuur straks nog een brief metde vraag om die machine te verplaatsen.”

TAMTAM

We springen in de wagen en trekken naarde markt van Ingelmunster om meerderecafés te controleren. “Je moet er eens opletten: vanaf het tweede café zullen ze onsal verwachtende zijn. De tamtam, zoals wijhet noemen, werkt ongelofelijk snel. Als weergens binnenvallen, weet meteen heel hetdorp het. Meermaals slaat ons bij een vol-gend café dan de geur van javel in de neus,door uitbaters die plots beslissen om te be-ginnen kuisen... Dan beslissen we maar omnaar een andere streek te gaan.”We stappen café Gravenhof binnen en stel-

“Rokers zijn geen criminelen” EEN DAG IN HET SPOOR VAN CONTROLEUR JEAN-PIERRE VANHEERSWYNGHELS

INGELMUNSTER/OOSTKAMP q De voorbije vijf jaar vonden bijna 30.000 rookcontroles op caféplaats. Een van de 21 controleurs van de FOD Volksgezondheid is Jean-Pierre Vanheerswynghels. Wemochten hem een dag volgen, tijdens enkele controles in Ingelmunster. “Als ik een zaak binnenstap,weet ik binnen de twee, drie seconden of het in orde is”, zegt de 62-jarige Oostkampnaar.

“In tien jaar tijd heb ik

nog maar één keer in de

klappen gedeeld”

I VIJF JAAR ROOKVERBOD

1. 2.

len hetzelfde patroon vast: een snelle blik inhet café, afstappen op de uitbater en eenuitgebreidere controle. Voor Bart Uyttenho-ve, die samen met zijn broer Koen en hunbeide partners in april het café opende, ishet de allereerste controle. “Het rookverbodwas hier voor de overname al een gewoon-te, dus we kennen weinig problemen. Nogwekelijks krijgen we de vraag naar een as-bak, maar de klanten weten dat het nietmag en krijgen die niet. Mijn mening? Hetis wel gezonder, maar een deel van de café-cultuur is weggevallen. Of ik de controleurgraag zie komen? Dat is iets anders, maarhij is welkom.” (lacht)Jean-Pierre Vanheerswynghels feliciteert deuitbaters. “Dit is perfect in orde”, stelt hijmeteen vast. “Mocht iedereen zo zijn, danhad ik geen werk meer.” Een complimentjegeven, ook daar zit een tactiek achter. “Hebje de dame gezien? Ze straalde, haar dag isgoed. Ook zal ik de uitbaters altijd vragen ofik nog iets voor hen kan doen. We zijn er

ook om te informeren. Daarom hebben wede eerste maanden na het invoeren van hetverbod geen enkele pv uitgeschreven.”

E-SIGARET

Het gaat snel: meteen stappen we een vol-gende zaak binnen: café Den Hert, dat alvijftien jaar wordt uitgebaat door HildePoelvoorde en Enzo Castelein. In de zaakruikt het naar… verf. “Net helemaal her-schilderd”, zeggen de uitbaters trots. Doordie veranderingswerken merkt Jean-PierreVanheerswynghels een probleempje op.Het bordje dat de rookkamer moet aankon-digen, zit nog onder de afplaktape. “Oei,vergeten!” klinkt het paniekerig. “Och, peu-ter het er snel af en dan is het in orde”, steltde controleur hen gerust. “Waarom zou ikover zo iets futiels moeilijk doen? Weer-stand wekt weerstand op. Dit komt gewoonals voetnoot in mijn verslag, met de vermel-ding dat de uitbater dit meteen in ordeheeft gebracht.”De uitbaters zijn koele minnaars van hetrookverbod. “Mijn klanten vragen nog weleens om een asbak, maar dat is vooral omme te duvelen omdat ze weten dat ik zelfrook”, vertelt Hilde Poelvoorde. “Maar alsiemand een sigaret bovenhaalt, stuur ikhem meteen naar buiten. Daar ben ik heelstreng op, want ik wil geen boetes. Natuur-

lijk voelen we het rookverbod aan onze om-zet. Je hebt rokers óf drinkers. Rokers drin-ken niet. En door het rookverbod is ook detypische cafésfeer weg. Neem nu een bendevrienden die kaarten. Als er één roker inhet groepje zit, moeten er telkens pauzesingelast worden.”Intussen gooit Jean-Pierre Vanheerswyng-hels enkele muntstukken in de tabaksma-chine. Die vallen er meteen door. “In orde!Dit doen we om te controleren of de machi-ne muntstukken aanvaardt”, legt hij uit.“Zulke bakken mogen enkel nog werkenmet coins, die aan de toog gevraagd moetenworden. Zo kunnen de uitbaters vermijdendat minderjarigen in het geniep sigarettenuit de machine halen. Sommige uitbaterszeggen dat ze geen leeftijd mogen vragen,maar dat is larie. Dat mogen ze wél.”Aan een tafeltje vangt hij een discussie op:of een elektronische sigaret wel of niet magop café. “Dat mag niet”, schept hij duide-lijkheid. “Alle soortgelijke producten zijnverboden, dus ook de e-sigaret en de water-pijp.”

LUIFEL

We besluiten om nog één zaak te controle-ren: Middenstandshuis van Steve Verhulst.We stappen binnen en merken wat vertwij-feling bij Jean-Pierre Vanheerswynghels.Geen pictogram? “Blijkbaar zijn we bin-nengestapt langs het schuifraam, dat doorhet mooie weer openstond”, merkt Jean-Pierre op. “Aan de hoofdingang is alles inorde en ook binnen het café is er geenenkele opmerking.” Hij duikt in zijn tas enhaalt er een sticker uit. “Aan elke ingangmoet een sticker hangen. Wil je deze aan jeschuifraam hangen?” De uitbater laat alles

vallen en kleeft meteen de extra sticker opzijn raam. “Al acht jaar baat ik dit café uiten samen met mijn partner hebben we be-slist om vanaf de eerste dag de wet toe tepassen. In het begin hebben we daarvanwel de gevolgen gemerkt, vooral omdat erzaken waren die zich niet aan het verbodhielden en onze klanten naar daar verhuis-den. Intussen herstelt de situatie zich.Maar ik heb het geluk dat ik aan mijn caféeen luifel heb, waaronder mensen kunnenroken.”

OORDELEN

En nu naar huis, alles ingeven in een cen-trale database. “Alles, zelfs de details, wor-den opgeslagen. Mocht er vandaag iemandtegen de lamp zijn gelopen, zou hij of zijbinnenkort een hercontrole krijgen. Dehardleersen blijven we bezoeken, tot het inorde is. Dat raden we ook aan: maak dat jezo snel mogelijk in orde bent, dan zal je onsveel minder zien.”Of hij vandaag iedere cafébaas geloofde diezei het rookverbod consequent na te leven?“Ik oordeel enkel op wat ik zie. Zij dieermee rammelen, lopen vroeg of laat weltegen de lamp. Zo heb ik ooit een café, waarik zéker wist dat het niet koosjer was, ’smiddags én ’s avonds bezocht. En jawel, detweede keer was het van dat. Je bent hier nogmaar vanmiddag geweest, klonk het vol onge-loof. Tja...”“Kijk, voor mij zijn rokers geen criminelen.Ik rook zelf af en toe een sigaartje. Maar alsje weet dat de uitgeademde rook vier keergiftiger is dan de ingeademde, moet je be-seffen dat roken in afgesloten ruimtes ge-woonweg niet kan. En daar zullen we blij-ven op controleren.”

Jean-Pierre Vanheerswynghels kreeg eenhele dag het gezelschap van journalistOlivier Neese. (Foto’s Ronny Neirinck)

1. Martin Vervaeke van De Hazekapelkrijgt een folder overhandigd.

2. Geen enkele opmerking in caféGravenhof. Overal hangen de picto-grammen in het café van Sarah Van-raes.

3. Iedere tabaksmachine wordt ge-test. Die mogen enkel speciale ‘coins’aanvaarden, die aan de toog gekochtmoeten worden.

4. Omdat klanten ook via het schuif-raam binnenkomen, moet Steve Ver-hulst nog een extra sticker kleven.

3. 4.

(W422/61)

VRIJDAG 1 JULI 2016

OOSKAMP G Jean-Pierre Vanheerswynghels, die na een volledige carrière bij Elec-

trabel nu al tien jaar bij de FOD Volksgezondheid werkt, is een van de 21 controleurs

die in dienst zijn bij de Tabak- en Alcoholcontroledienst. In West-Vlaanderen zijn er

drie controleurs actief, maar omdat Jean-Pierre ook controleert in Oost-Vlaanderen,

komt dit neer op het equivalent van 2,5 personen. En zij moeten niet enkel het rook-

verbod controleren. De taken van een Controleur Volksgezondheid gaan veel ver-

der. “De controle op het rookverbod neemt ongeveer 40 procent van mijn tijd in.

Naast cafés doe ik dat ook in restaurants, jeugdhuizen, casino’s, sportlokalen tot

zelfs de bussen van De Lijn. Daaronder valt ook nog eens controle op reclame voor

rookproducten, of er geen gunstverkoop wordt georganiseerd...”

“Onze tweede taak: controle op het alcoholverbod voor minderjarigen – geen bier

onder 16 jaar en geen sterke drank onder 18 jaar. Ook dat neemt ongeveer 40 pro-

cent van mijn tijd in. Daarnaast controleren we ook cosmetica, zoals de bleekmidde-

len die anderskleurigen gebruiken om er blanker uit te zien. Die moeten uit de markt

want er zitten kankerverwekkende stoffen in. En tot slot controleren we ook tattoo-

shops op hygiëne. Een hele boterham. En voor al die zaken moet je stevig blokken.

Je moet de wet vanbinnen en vanbuiten kennen, want sommigen zouden je doen

twijfelen. Zo zag ik een man met een sigaret in de hand, die zei dat hij hem vasthield

voor een vriend die even naar het toilet ging. Wat doe je dan? Uiteindelijk heeft hij

een proces-verbaal gekregen, omdat die vriend niet meer kwam. Jaarlijks doe ik zo’n

1.000 controles, waarvoor ik zo’n 12.000 kilometer op de baan ben.” (ON)

Ook drank, cosmetica en tattoo’s

I VIJF JAAR ROOKVERBOD

“Als we ergens binnenval-

len, weet meteen heel het

dorp het. De ‘tamtam’...”

(W422/62)

VRIJDAG 1 JULI 2016

DOOR BIEKE COBBAERT

Marc Taelman (61) was de pionier van hetrookverbod, hoewel hij jaren-lang een kettingroker was.“Ik durf het bijna nietzeggen, maar ik was pas11 jaar toen ik begon teroken. Lange tijd heb ikdrie pakjes sigaren perdag gerookt, vergelijk-baar met 120 sigaretten.En je moet wetendat ik altijd hebgeïnhaleerd.Ik werktelange da-gen, soms18 uur perdag, en

van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat hinger een sigaar tussen mijn lippen en zat iktussen rokende klanten. Na mijn vijftigstebegon ik er last van te krijgen. Het werd zo

erg dat mijn dokter me op mijn 56stevoor de keuze stelde: mijn café sluitenof een rookverbod invoeren. Dat eer-ste was geen optie, dus...”

Je was de pionier van het rook-verbod, maar het keerde als eenboemerang in je gezicht terug.

“Tot en met 31 maart had ikeen gouden zaak, twee da-gen later zag ik geen katmeer. De klanten kozenervoor om te verleggen zo-dat ze lustig verder kon-den roken. Ze haddennochtans gezegd:Marcsje, we zullen nietlaten van komen. Maarook toen ik de asbak-ken terugzette, kwamde grote meute nietmeer terug. Er kwa-men nog wel klanten,

maar ze bleven nooitlang. En ik kon het hen

niet kwalijk nemen,want wat heb je eraan om

met twee of drie op café tezitten? Ik ben met mijn café

gestopt op 1 juli 2011, de dagdat het rookverbod in voegeging. Maar het bloed kroopwaar het niet gaan kan endrie jaar later ben ik weereen volkscafé gestart, maardan in mijn huis. Ik heb hetsimpelweg ‘Bij Marc en Ni-dia’ (Marcs vrouw, red.) ge-noemd. Vandaag ben ik

weer gelukkig, maar de gouden cafétijdenzijn definitief voorbij.”

Heeft het rookverbod de hele horecahard getroffen?“Neen, enkel de volkscafés lijden onder hetrookverbod. Er is een verschuiving in hetuitgaansleven gebeurd, door het rookver-bod maar ook door de moderne vrouw. Vroe-ger kwamen de bouwvakkers, truckchauf-

feurs en arbeiders op vrijdag pinten drin-ken. Nu luisteren ze naar wat het vrouwtjewil doen en gaan ze met de kindjes op eenterrasje zitten. En kan je ze ongelijk geven?Ik heb trouwens nog geen enkele klant we-ten stoppen met roken door het rookver-bod.”

Zou je, na je bevindingen, nog aanra-den om een volkscafé te beginnen?“Toch wel, omdat ik nog altijd vind dat jemoet doen wat je hart verlangt. Horeca isde mooiste stiel die er is. Ongeveer 34 jaargeleden ben ik mijn arm verloren bij eenongeluk tijdens mijn werk in de vlasfa-briek. Ik mocht terugkeren van mijn baas,maar wat had ik daar nog kunnen doen? Ikheb gezocht naar een job waarin ik goedzou kunnen functioneren en als cafébaasheb ik de job van mijn leven gevonden.”

Als het rookverbod de mensen nietdoet stoppen met roken, wat dan wel?De prijs van de sigaretten verhogen?“Toen ik jong was, koste een pakje sigaret-ten 13,75 frank, evenveel als een grootbrood. Vandaag kost een pakje sigarettenbijna drie keer zoveel als een groot brood,maar mensen kopen toch nog sigaretten.Trouwens: wie tref je daar mee? De gewoneman. De snobs zullen gewoon naast hemstaan tuffen. De sigaret mag geen status-symbool worden. Ook in de elektronischesigaret zie ik geen toekomst. Wie wil er nuzo’n belachelijk ding tussen zijn lippen?Het lijkt wel een stuk speelgoed waarmeede kinderen bellen blazen! Neen, ze moe-ten gewoon de smeerlapperij wegnemenuit de sigaret.”

Rook je zelf nog?“Ja, maar ik beperk het tot één, hoogstenstwee Marlboro Lights per dag. Op sluitings-dagen heb ik er nauwelijks moeite mee omniet te roken. Maar als mijn café open is, isde verleiding groot om met de klanten meete roken. Ik heb verschillende keren gepro-beerd om te stoppen, maar het is me nooitgelukt. Ik heb het me al dikwijls beklaagddat ik zoveel gerookt heb, maar ik kan deklok niet meer terugdraaien. Wandelen isnog altijd lastig, al gaat het terug beter om-dat ik mijn rookgedrag zo drastisch hebaangepast. Nu het met mijn longen betergaat, word ik wel sinds een jaar geplaagdmet ernstige psoriasis aan mijn enige hand.Het is heel vervelend en soms kan ik mijncafé zelfs niet openhouden. Het lukt mijook niet om af te wassen, maar gelukkig wilmijn vrouw Nidia dat, voor en na haarwerk, voor me doen.”

Maar je zal voor altijd de pionier vanhet rookverbod blijven.“Pionier of niet, onlangs kreeg ik een boetevan 400 euro. Er stonden klanten buiten teroken op het trottoir, maar de asbak stondin de hal. Ik wist niet dat dat niet mocht.Anderen krijgen de eerste keer een verwitti-ging, maar ik niet. In mijn café heeft er nognooit iemand een sigaret gerookt en tochword ik er meteen bijgelapt!”

“Ik zag geen kat meer” PIONIER MARC TAELMAN VOERDE HET ROOKVERBOD AL IN OP 1 APRIL 2010

AARTRIJKE q Omdat het vijf voor twaalf was voor zijn gezondheid voerde Marc Taelman (61) al op1 april 2010 een rookverbod in in zijn café Aster in Aartrijke, meer dan een jaar voor het officiële ver-bod. Maar het volk bleef weg uit zijn zaak en drie maanden later zette de cafébaas ontgoocheld de as-bakken terug op tafel. Maar het kwaad was geschied, de klanten keerden niet meer terug...

“Mijn arts stelde me voor

de keuze: café sluiten of

een rookverbod invoeren”

MARC TAELMANuitbater café Bij Marc en Nidia

Marc Taelman. (Foto Tom)

1. Hoe evalueert u de eerste vijf jaar van het rookverbod?“De evaluatie is bijzonder positief. Bij onze laatste enquête blijkt 82procent van de Belgen de rookvrije cafés een goeie maatregel te vinden.Zelfs twee derden van de rokers vindt het een goed idee. De tegenstand,die er in het begin was, is dus sterk verminderd. Dat is al een succes.”

2. Is onze gezondheid er de laatste jaren op vooruitgegaan?“Nieuwe cijfers na het rookverbod in de horeca zijn er nog niet, maar nahet invoeren van de rookstop op werkplekken en restaurants zagen weonder meer het aantal hartinfarcten telkens met 5 à 10 procent dalen.Dat zullen we nu ook vaststellen. Dat zie je ook in andere landen.”

3. Het rookverbod wordt nog met de voeten getreden. De gor-dijnen van de cafés gaan dicht en de asbakken komen op tafel.“Dat weten we. De laatste drie jaar doen we hiernaar onderzoek. Waar inhet begin nog 23 procent van de cafés zich daaraan bezondigde, blijkthet bij onze laatste test nog om 15 procent te gaan. Het is nog nietperfect, maar er is een verbetering vast te stellen. Veel uitbaters vrees-den een economische ramp, maar uit cijfers blijkt dat de omzet vandrankgelegenheden in 2011 zelfs met 2 procent is gestegen.”

4. Toch zijn er nog altijd hardnekkige tegenstanders. Hoe kuntu, als gediplomeerd socioloog, dat verklaren?“Ja, 20 à 25 procent van de rokers is nog altijd halsstarrig tegen hetalgemeen rookverbod. Zij zijn verslaafd aan de sigaret of de rookge-woonte. En we zien dat gevoel vooral bij oudere mensen. Dat is eensociologische wetmatigheid, die telkens terugkeert. In de eerste fase zijnde meesten tegen en is er geen draagvlak. Daarna wordt het fiftyfifty, dediscussie start en het thema komt op de politieke agenda. In de derdefase is 55 à 60 procent van het publiek voor en komen er stemmen omhet in te voeren. En dan na de doorvoering zal 80 à 90 procent van demensen pro zijn, terwijl de verstokte rokers altijd tegen zullen zijn.”

5. Wat is het volgende actiepunt van Stichting tegen Kanker?“In de strijd tegen passief roken pleiten we voor een verbod om te rokenin een wagen waar kinderen in zitten, iets wat intussen in de nota vanminister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) staat.Eigenlijk wilden we een algemeen verbod op roken in een wagen, maardat zouden we er politiek niet doorgekregen hebben. Daarna willen wehet ‘sociaal roken’ aanpakken, zoals in voetbalstadions en op stranden.Maar dat is nu nog niet aan de orde.” (ON)

“Na elk rookverbod stellen weminder hartinfarcten vast”

Luk Joossens,socioloog en tabaksexpert van Stichting tegen Kanker

VIJF VRAGEN AAN ...

I VIJF JAAR ROOKVERBOD

(W422/63)

VRIJDAG 1 JULI 2016

Martin Segers. (Foto Tom)

DOOR OLIVIER NEESE

Martin Segers (56) zat nooit om een stuntverlegen. De Beernemnaar haalde, aan dezijde van zijn boezemvriend Yvan Haute-kiet, een plaatsje in het Guinness Book ofRecords met het record pannenkoeken bak-ken. Daarna zette hij als zaakvoerder vancafé Den Hut het record pinten tappen enpietjesbak achter zijn naam. Daarnaastwerd hij onverwacht een YouTube-hit –zoek naar ‘Den Dikken en ’t Skelet’ – naeen hilarische deelname aan de Kwistet-quiz van Focus-WTV. Maar het meest in depicture kwam hij met zijn verzet tegen hetrookverbod. Ostentatief negeerde hij datverbod. Hij hing duizenden lege sigaretten-pakjes in zijn café, scheurde een pv van eencontroleur voor diens ogen, weigerde zijnboetes te betalen – “liever in de bak dan tebetalen” – en ging zelfs in hongerstaking.

Had dat geen averechts effect? “Het was misschien niet zo verstandig omin alle kranten met een farde sigaretten tezwaaien. Dat was olie op het vuur, dat besefik. Of ik het opnieuw zou doen? Ik denk hetwel, ik ben zo’n kieken. Ik voel me DonQuichot, die vecht tegen de windmolens.Het is sterker dan mezelf. Ik vind het rook-verbod nog altijd zo onrechtvaardig. Ik wistmeteen dat de omzet van alle cafés metminstens een derde zou dalen. Als je klan-ten telkens naar buiten moeten om te ro-ken, zullen ze – zeker op mindere dagen –minder lang blijven. En dat kwam er nogeens bij nadat we al geen eten meer moch-ten serveren… Iedereen mag toch beslissenwat hij of zij doet? Mijn niet-rokende klan-ten maakten er geen probleem van. En zijdie niet tegen rook kunnen, hadden alter-natieven. Her en der kwamen succesvolleniet-rokerscafés op. Straks mag je ook niet

meer in je auto roken. Wat is het volgende?Een rookverbod in je huis?”

Waarom heb je nooit een rokerska-mer geïnstalleerd? In Den Hut had jenochtans de ruimte...“Ik wist dat ik zou moeten plooien en wasvan plan om mijn voetbaltafel weg te doenvoor een rokersruimte. Uiteindelijk zou ik

de boetes wel betaald hebben, hoor. Wantcru gezegd: ik had ze zelfs nog boekhoud-kundig kunnen inbrengen.... Maar toenkwam de fraudezaak van Creve Drinks uitWaarschoot naar boven. Jarenlang had diefirma honderden cafés deels in het zwartbevoorraad, waaronder Den Hut. Voorstrafvermindering had die drankenhande-laar een lijst doorgegeven van zijn klanten,aan wie hij deels in het zwart leverde. Ei-genlijk had ik daar zelf niets mee te maken,want het contract was getekend door mijntoenmalige zakenpartner. Toen ik hetnieuws vernam, heb ik de bvba meteenstopgezet en ben ik op eigen kracht voortge-gaan, volgens de regels. Maar te laat...”

Mag ik zeggen dat die zaak, en niethet rookverbod, de genadeklap was?“Klopt. Toen de fraudezaak uitkwam, hebik zelfmoord proberen te plegen. Ik zag

plots een boete van meerdan honderdduizend eurostaan: zoveel jaar klant,zoveel afname... Ik hebeen overdosis alcoholgenomen, maar de po-litie – die gealarmeerdwerd door een vrienddie me niet kon bereiken– heeft me nog op tijdgevonden. Na tweejaar in het Psychia-trisch CentrumSint-Amandus inBeernem, woonik nu één jaaronder begelei-ding in Beer-nem. Ikdeel er eenhuis metdrie man-nen. Naaromstandig-heden gaathet goedmet me, ikhoef zelfs geenantidepressivameer te ne-men. Ik pro-beer er het bes-te van te ma-ken. Het erg-ste vind ik datik mijn mooien goed draai-end café kwijtben. Ik mis DenHut. Sindsdienheb ik er geenvoet meer bin-nen gezet. Het

zou te veel pijn doen. Zelfs als mijn bestevriend er achter de toog zou staan, zou ikhet niet kunnen. Het doet deugd dat mijnklanten nog zwaaien als ze me zien. Ze zijnme nog niet vergeten.”

Tot slot, rook je zelf nog?“Ja, maar veel minder. In deze woning – dieeen verlengde van het ziekenhuis is – mag

je binnen niet roken. Dat begrijp ik. Enmocht ik evenveel roken als vroeger, zouik niet toekomen met mijn centen. Hetbeetje geld dat ik heb, wordt beheerddoor een advocaat. Elke week krijg ik80 euro, waarvan ik mijn sigaretten,middag- en avondeten moet betalen.

Als gewezen zelfstandige heb ik eenheel lage uitkering. Heel graag zou

ik nog eens onder een baas wer-ken en een pensioentje op-

bouwen. Maar een kanskrijgen, is heel moei-

lijk als ze horen dat jeuit de psychiatriekomt. Zelfs bij eenbeschutte werk-plaats raak je nietzomaar binnen.Momenteel werkik bij de Broe-ders van Liefde.Dweilen inpak-ken, trekkersmaken… Voor27 uur krijg ikin totaal ietsmeer dan 6euro. Wat zouik anders eenhele dag

doen? In hetbegin was het

wel raar, omdathet de indruk gaf dat

niemand er iets kon.Maar ik heb me erbij neerge-legd. Maar als een werkgeverbelt en me wil opleiden, benik meteen weg.”

“Ik voel me Don Quichot”‘VERZETSSTRIJDER’ MARTIN SEGERS SPEELDE ZIJN CAFÉ KWIJT

BEERNEM q Bij het invoeren van het algemeen rookverbod stonden veel woedende cafébazen op debarricaden. Een van de fanatiekste actievoerders was Martin Segers, de gewezen zaakvoerder van caféDen Hut in Beernem. Maar zelfs zijn twee weken durende hongerstaking bracht geen soelaas. Nu, vijfjaar later, zoekt hij terug zijn plaats in de samenleving na een zelfmoordpoging.

“Of ik het opnieuw zou

doen? Ik denk het wel,

ik ben zo’n kieken”

MARTIN SEGERSgewezen uitbater café Den Hut

I VIJF JAAR ROOKVERBOD

1. Hoeveel West-Vlaamse cafés gingen failliet voor én na hetrookverbod?“Van 2006 tot 2010 waren er dat gemiddeld 82 per jaar, al waren het erin 2009 wel 106 en in 2010 98. In 2011, het jaar van de invoering van hetrookverbod, gingen 114 West-Vlaamse cafés failliet. In 2012 waren heter ongeveer evenveel: 113. Daarna ging het weer in dalende lijn: 99 in2013, 86 een jaar later en nog 78 in 2015. Dit jaar zien we weer eenstijging, met nu al 51 failliete cafés tussen januari en mei. Qua jobver-lies was 2011 na 2009 het slechtste jaar van het afgelopen decennium,met 141 verdwenen jobs in West-Vlaamse cafés.”

2. Heeft het rookverbod een stijging van het aantal faillisse-menten veroorzaakt?“Er was zeker een stijging merkbaar na de invoering ervan, maar je magoorzaak en symptomen niet verwarren. De zaken die de boeken hebbenmoeten neerleggen, waren ook al voor het rookverbod ongezonde be-drijven. Het rookverbod was de druppel, die dieperliggende problemenaan het licht bracht. De vele zaken die wel zijn blijven bestaan, wordengoed geleid, vaak door mensen die voor innovatie kiezen. In die zin washet rookverbod ook een kans om voor vernieuwing te kiezen.”

3. Zegt u nu dat het rookverbod positieve gevolgen had voor desector?“In zekere zin wel. Er zijn succesverhalen uit voortgekomen, nieuweconcepten die goed onthaald zijn door het publiek. Niet dat alleenvernieuwende cafés zijn blijven bestaan: ook goed geleide bruine kroe-gen doen het nog altijd goed.”

4. In welke mate is het rookverbod vergelijkbaar met de wittekassa?“Ook nu, met de invoering van de witte kassa, zien we dat er weer méérhorecazaken failliet gaan, en opnieuw komen ze uit die kern van cafésdie voorheen al in de problemen zaten. Ze torsen zware schulden ofworden slecht gemanaged. Die cafés zijn niet schokbestendig, zijn nietin staat om om te gaan met verandering, zoals de invoering van eenrookverbod of van de witte kassa. Ze missen slagkracht, structuur,organisatie.”

5. Hoe heeft uw eigen stamcafé gereageerd op het rookverbod?“Creatief: door spelletjes aan te bieden op het terras. Het is al een paarjaar na elkaar verkozen tot beste café van Vlaanderen...” (pjb)

“Zaken die failliet gingen, waren voordien al ongezond”Eric Van den Broele,

R&D-directeur bij handelsinformatie-kantoor Graydon

5 VRAGEN AAN...

(W422/64)

VRIJDAG 1 JULI 2016

RUDDERVOORDE G De origineelste rookkamer staat allicht in café ‘t Oud Gemeentehuis in Ruddervoorde.

Stefaan Steff Decancq, die het dorpscafé al negen jaar openhoudt, kocht een authentieke Britse telefooncel en

bouwde die om tot allicht de kleinste en leukste rookkamer van het land. “Mijn zaak heeft gebloed na de invoe-

ring van het rookverbod, daar moet ik eerlijk over zijn. Maar dan heb je de keuze: je bloedt dood of je gaat

ermee aan de slag. Kijk, door het rookverbod moet ik minder kuisen. Nu kan ik met één emmer alles poetsen,

waar ik vroeger drie emmers nodig had. Op jaarbasis is dat ook enkele kubieke liters gespaard. Dat zal het

verlies niet helemaal compenseren, maar het is een begin. Met die instelling ben ik aan de slag gegaan. Als

gewezen daklegger heb ik eerst mijn terras – met een ‘Nico & Tine-bar’ – overdekt. Daarnaast zorgde ik voor

rokersponcho’s, fleecedekens waarin ik een gat knip zodat de rokers niet in de kou moeten staan. En vervol-

gens kocht ik de telefooncel – die zo’n 750 kg weegt. Vroeger stonden mijn vriendin en ik dicht bij elkaar in

zo’n telefooncel te roken. Dat gevoel wilde ik in mijn café brengen. Samen met mijn advocaat heb ik de rook-

wetgeving uitgeplozen en dankzij een automatische afzuiginstallatie is hij perfect in orde voor de controleurs.

Door de telefooncel, voorzien van een asbak, discolichten en twee oranje zwaailichten, zit je midden in de am-

biance van het café en kan je bijvoorbeeld de voetbalmatchen blijven volgen.” Stefaan Decancq vindt dat de

overheid de invoering van het rookverbod verkeerd heeft aangepakt. “Eerst moesten we afzuigsystemen aan-

schaffen, dan mocht er geen eten meer, dan kwam het algemeen rookverbod... Nooit hebben horeca-uitbaters

een fiscaal voordeel gekregen. Mijn idee was: stort 6.000 euro op de rekening van de uitbaters, die met de

witte kassa perfect in kaart te brengen zijn. Geef hen tijd om hun café in orde te stellen. En zij die in orde zijn,

krijgen nog eens 6.000 euro voordeel. Zij die niet in orde zijn, moeten het bedrag teruggeven.”

Roken in een authentieke Britse telefooncel

ROESELARE G Dat Renaat Scheyving van café In De Nieuwe Straat in Hof van Henneken

in Roeselare niet hoog oploopt met het rookverbod is een understatement. Als lichte

provocatie heeft hij aan zijn gevel bordjes gehangen met ‘rokerscafé’. “Daarvoor heb ik al

opmerkingen gekregen van de FOD Volksgezondheid, maar ze blijven hangen. Sinds het

verbod is twee derden van mijn omzet weg. Zonder de daguur van mijn echtgenote zou

ik hier al lang de deuren hebben mogen sluiten. Al vier keer heb ik een boete gekregen,

maar ik heb die nooit moeten betalen. Ik ben op eigen houtje, zonder advocaat, naar de

rechtbank getrokken om me te verdedigen. Ik vroeg de rechter of hij dan liever had dat

ik op kosten van de staat leefde. Uiteindelijk heb ik een voorwaardelijke straf gekregen.

Over een jaar over zes verkoop ik mijn café en vertrek ik naar het zuiden.”

In De Nieuwe Straat: het rokerscafé

PITTEM G “Tijdens de oorlog hebben hier dertig mensen liggen slapen, nu is dit de ideale

rookruimte”, presenteert Willy Popelier (79) van De Witte Hoeve langs de Brugsesteen-

weg in Pittem zijn creatieve oplossing. “Dit bouwwerk deed eigenlijk dienst als koelruimte

voor aardappelen en groenten van onze boerderij, waarin ik geboren werd. Op 4 oktober

1991 opende ik hier deze taverne. Die datum herinner ik me zo goed omdat het net op

mijn 55ste verjaardag was. Sommigen stoppen dan met werken, ik ben er dan mee be-

gonnen. (lacht) Deze bunker is blijven staan en toen het algemeen rookverbod ingevoerd

werd, leek me dit een ideale rookruimte. Ik ben op het dak gekropen en heb er een

schouw geïnstalleerd. Sindsdien kunnen mijn klanten in de droogte hun sigaretje roken.”

Bunker omgebouwd tot rookruimte

Creatief met het rookverbod“NIET DE STERKSTE OF DE MEEST INTELLIGENTE OVERLEEFT, WEL DEGENE DIE ZICH HET BEST AANPAST.”

DE EVOLUTIETHEORIE VAN CHARLES DARWIN KAN JE OOK TOEPASSEN OP HET ROOKVERBOD. WE DOOR-

KRUISTEN DE PROVINCIE OP ZOEK NAAR CAFÉBAZEN DIE CREATIEF OMGAAN MET HET OPGELEGDE VERBOD.

DOOR OLIVIER NEESE / FOTO’S TOM BRINCKMAN

I VIJF JAAR ROOKVERBOD