Economie - Grafieken Hoofdstuk 7 - VRG Gent · gevormd. Indien de hoeveelheid op korte termijn niet...

Economie: Grafieken Hoofdstuk 7 1

Grafieken Economie Hoofdstuk 7 door Pieter Nobels

Inhoud

ONDERNEMERSGEDRAG BIJ VOLKOMEN CONCURRENTIE.............................................................. 3

GLOBAAL MARKTEVENWICHT............................................................................................................................. 3 VERSCHUIVINGEN VAN VRAAG- EN AANBODCURVE (GLOBALE MARKT) ............................................................. 4 VERSCHUIVING VAN DE AANBODCURVE ............................................................................................................. 4

Inelastische vraag.......................................................................................................................................... 4 Elastische vraag ............................................................................................................................................ 4

VERSCHUIVINGEN VAN DE VRAAGCURVE............................................................................................................ 4 Inelastische vraag.......................................................................................................................................... 4 Elastische vraag ............................................................................................................................................ 5

WET VAN DAVENANT-KING (GLOBALE MARKT) ................................................................................................. 6 Eerste situatie: onelastisch aanbod op Q1 ..................................................................................................... 6 Tweede situatie: verschuiving van het aanbod naar Q2 ................................................................................ 7

SPINNENWEBTHEOREMA (GLOBALE MARKT)....................................................................................................... 8 Gedempte markt............................................................................................................................................. 9 Exploderende markt..................................................................................................................................... 11 Zuiver periodieke beweging......................................................................................................................... 12

INDIVIDUELE PRODUCENT ................................................................................................................................. 13 Oorspronkelijke situatie .............................................................................................................................. 13 Tweede situatie: toename van het globale aanbod ...................................................................................... 14

ONDERNEMERSGEDRAG BIJ MONOPOLIE ............................................................................................ 15

EVENWICHT (KORTE PERIODE) .......................................................................................................................... 15 EVENWICHT (LANGE PERIODE) .......................................................................................................................... 17

Beginsituatie ................................................................................................................................................ 17 Stap 2: nieuwe korte termijncurven voor optimale lange termijn Q............................................................ 17

ONDERNEMERSGEDRAG BIJ MONOPOLISTISCHE CONCURRENTIE ............................................ 18

EVENWICHT (KORTE TERMIJN) .......................................................................................................................... 18 EVENWICHT (LANGE TERMIJN) VOOR DE INDIVIDUELE PRODUCENT .................................................................. 18

Eerste situatie .............................................................................................................................................. 18 Tweede situatie: verschuiving van de vraagcurve V1 � V2......................................................................... 19

ONDERNEMERSGEDRAG BIJ SAMENWERKENDE OLIGOPOLIES: KARTELS ............................. 20

EVENWICHT IN DE GLOBALE MARKT ................................................................................................................. 20 EVENWICHT BIJ DE INDIVIDUELE PRODUCENT ................................................................................................... 20

OVERHEIDSINGRIJPEN IN DE MARKT..................................................................................................... 21

INDIRECTE BELASTINGEN .................................................................................................................................. 21 Situatie zonder indirecte belastingen........................................................................................................... 21 Situatie met directe belastingen................................................................................................................... 21 Invloed van de elasticiteit en extremen........................................................................................................ 22 Invloed op het consumentensurplus............................................................................................................. 24 Invloed op het producentensurplus.............................................................................................................. 24

PLAFOND- EN BODEMPRIJZEN............................................................................................................................ 25 Plafondprijzen ............................................................................................................................................. 25


Bodemprijzen............................................................................................................................................... 25


Ondernemersgedrag bij volkomen concurrentie

Globaal marktevenwicht

Deze grafiek van de globale markt geeft de vraag- en aanbodcurve weer van alle

bedrijven die een bepaald goed verkopen.

Q

P

A

V

P2

Q3 Q2

Overschot

P3

Q5 Q4

Tekort

Bij een prijs P2 worden er Q2

goederen aangeboden en Q3

goederen gevraagd. Er is dus

een overschot van de afstand

Q2Q3 goederen. De aanbieders

zullen dus bereid zijn tegen een

lagere prijs te verkopen, zodat

men uiteindelijk terug in het

marktevenwicht P1 (vorige

grafiek) komt.

Indien de prijs P3 zou zijn, zouden er Q5 goederen gevraagd worden en slechts

Q4 goederen aangeboden. Er is dus een tekort van Q4Q5 goederen. De vragers

zullen bereid zijn meer te betalen tot de prijs terug in het marktevenwicht P1

(vorige grafiek) komt.

Q

P

A

V

P1

Q1

Het globaal marktevenwicht ligt

in het punt waar de vraagcurve

de aanbodcurve snijdt. In het

marktevenwicht worden Q1

goederen verhandeld tegen een

prijs P1.


Verschuivingen van vraag- en aanbodcurve (globale markt)

Verschuivingen leiden tot een nieuwe evenwichtsprijs. De mate van verschuiving

wordt bepaald door de elasticiteit.

Verschuiving van de aanbodcurve

Onelastische vraag

Elastische vraag

Verschuivingen van de vraagcurve

Inelastische vraag

Oorspronkelijk is de evenwichtsprijs

P1. Door de verschuiving van het

aanbod naar rechts daalt de

evenwichtsprijs naar P2. Door een

vlakke (onelastische) aanbodcurve

is de prijswijziging eerder klein.

P

Q

V

A2 A

P1 P2

P

Q

V A1 A2


P1. Door de verschuiving van het

aanbod naar rechts daalt de


steile (elastische) aanbodcurve is de

prijswijziging eerder groot.

P1

P2

P

Q

A V1 V2


P1. Door de verschuiving van de

vraag naar links daalt de


vlakke (onelastische) vraagcurve is

de prijswijziging eerder klein.

P1

P2


Elastische vraag

Q

A V1 V2 Oorspronkelijk is de evenwichtsprijs

P1. Door de verschuiving van de

vraag naar links daalt de


steile (elastische) vraagcurve is de

prijswijziging eerder groot.

P

P1

P2


Wet van Davenant-King (globale markt)

Davenant en King constateerden dan voor sommige bederfbare landbouwproducten

een zeer goede oogst voor de producten dikwijls catastrofale gevolgen had voor de

inkomsten van de producenten. De prijsdaling was zodanig sterk dat de totale

opbrengst ineenschrompelde.

Een goede oogst hoeft niet noodzakelijk meer op te brengen: gezien de onelasticiteit

van de vraag gaat de prijs bij een goede oogst enorm zakken waardoor de boeren wel

meer kunnen verkopen maar wel aan een zo lage prijs dat de opbrengst minder is.

Eerste situatie: onelastisch aanbod op Q1

Q Q1

P A1

V

P1

We zien een volslagen

inelastische aanbodcurve en

een inelastische vraagcurve.

De marktprijs is P1 waarbij

Q1 goederen verkocht

worden. De totale omzet

(P1 x Q1) wordt voorgesteld

door de groen gearceerde

oppervlakte.


Tweede situatie: verschuiving van het aanbod naar Q2

Q Q1

P A1

V

P1

Bij een goede oogst

verschuift het aanbod sterk

naar rechts, we krijgen dus

de nieuwe aanbodcurve A2.

Het nieuwe marktevenwicht

ligt in (P2,Q2). De totale

omzet is P2 x Q2 en wordt

voorgesteld door de paars

gearceerde oppervlakte.

Deze overlapt de groene

oppervlakte. We zien

duidelijk dat de paars

A2

P2

Q2

gearceerde oppervlakte kleiner is dan de groen gearceerde oppervlakte, hoewel

de aangeboden hoeveelheid sterk gestegen is (Q1 � Q2). Dit komt door de

onelastische vraagcurve waardoor de prijs zeer sterk zakte bij een verhoging

van het aanbod.


Spinnenwebtheorema (globale markt)

Markten waar het aanbod op korte termijn onelastisch is, vertonen op lange termijn

vaak cyclische prijsbewegingen (zoals bvb. de landbouw). De prijzen stabiliseren

zich dan moeilijk op het evenwichtsniveau.

We onderscheiden 3 soorten markten:

• een gedempte markt, waarbij de prijsschommelingen in de tijd afnemen. Deze

situatie zien we wanneer de aanbodcurve steiler is dan de vraagcurve (de

richtingscoëfficiënt van de aanbodcurve in absolute waarde groter is dan de

richtingscoëfficiënt van de vraagcurve)

• een exploderende markt, waarbij de prijsschommelingen in de tijd toenemen.

Deze situatie zien we wanneer de aanbodcurve vlakker is dan de vraagcurve

(absolute waarde rico aanbodcurve < rico vraagcurve)

• de zuiver periodieke beweging: wanneer de absolute waarde van de

richtingscoëfficiënt van vraag- en aanbodcurve aan elkaar gelijk zijn (ze dus even

steil zijn)


Gedempte markt

Oorspronkelijke situatie

Verschuiving van de vraagcurve

Wanneer de vraagcurve verschuift, wordt in principe een nieuw evenwichtspunt (E2)

gevormd. Indien de hoeveelheid op korte termijn niet wordt opgetrokken naar Q1

(vb.: de volledige oogst is reeds op markt gegooid, men kan de hoeveelheid pas

verhogen bij de volgende oogst een jaar later) zal de prijs echter stijgen naar P2 in

plaats van het nieuw evenwichtspunt.

P

Q

A V1

De vraagcurve verschuift van V1

naar V2. Dit zorgt voor een nieuw

evenwicht in E2. De aangeboden

hoeveelheid blijft echter Q1. Bij deze

hoeveelheid zijn de vragers bereid

meer (P2) te betalen, de prijs stijgt.

P1

Q1

V2

E2 P2

Q2

P

Q

A V1

Op deze grafiek is de aanbodcurve

duidelijk steiler dan de vraagcurve.

Het marktevenwicht ligt in het punt

E1 (prijs P1 bij een hoeveelheid van

Q1).

P1

Q1

E1


Nieuwe oogst: het aanbod wordt aangepast aan de nieuwe prijs

Gezien de prijs gestegen is naar P2 zullen de aanbieders bereid zijn meer (Q3) aan te

bieden. Voor deze hoeveelheid zijn de vragers echter maar bereid een lagere prijs te

betalen, waardoor de prijs terug daalt.

Op onderstaande grafiek zijn een aantal elementen (V1, E1, E2 en Q2) weggelaten voor

de duidelijkheid.

Op deze manier gaat deze cirkelbeweging door, aangezien de aanbieders telkens een

periode achterlopen op het gedrag van de vragers, tot de prijs uiteindelijk het

evenwicht bereikt.

Algemeen schema

P

Q

P2

P1

P3

F G

A

E1

V1

I

J K

LH

E2 .

Q2Q3Q10

V2

P

Q

A De aanbieders bieden nu Q3

goederen aan. Bij een hoeveelheid Q3

zijn de vragers echter slechts bereid

P3 te betalen. De prijs daalt dus. We

zien dat de prijs echter al meer en

meer naar het evenwicht verplaatst.

V2

P2

Q3 Q1

P3


Exploderende markt

Bij een exploderende markt is de vraagcurve steiler dan de aanbodcurve. De prijs

gaat telkens verder van het centrum weg.


Verschuiving van de vraagcurve naar V2

De vraagcurve verschuift van V1 naar V2. Het nieuwe evenwichtspunt ligt in E2. Het

aanbod kan echter niet meteen uitgebreid worden. Ze blijft dus op Q1. Bij een

hoeveelheid Q1 zijn de vragers bereid een prijs P2 te betalen (1). De volgende periode

passen de aanbieders hun aanbod aan aan de prijs P2 en produceren dus Q2 goederen

(2). Voor een hoeveelheid Q2 zijn de vragers echter slechts bereid P3 te betalen,

waardoor de prijs een scherpe daling maakt (3). Het is duidelijk dat de prijs steeds

verder van het evenwichtspunt weg gaat.

E1

V1

A

Q

P

Q1

P1

De vraagcurve is steiler dan de

aanbodcurve. Het evenwicht ligt

in E1.

E1

E2

V1 V2

A

Q

P

Q1 Q2

P1

P2

P3

P4

Q3

(1)

(2)

(3)


Zuiver periodieke beweging

De vraag- en de aanbodcurve zijn even steil. De vraagcurve verschuift van V1 naar

V2. Het aanbod kan niet meteen volgen en blijft op Q1. Op de nieuwe vraagcurve zijn

de vragers bereid een prijs P2 te betalen voor Q1 goederen. De volgende periode

passen de aanbieders hun vraag aan aan prijs P2 en produceren dus Q2 goederen. De

vragers zijn echter slechts bereid een prijs P1 te betalen voor Q2 goederen. Deze prijs

is terug dezelfde als de oorspronkelijke vraag. De prijs blijft dus telkens de zelfde

bewegingen maken.

E2

Q

Q2 Q1

P

P2

P1

E1

V1

V2

A


Individuele producent

Analyse gedrag individuele producent: 5.3.1

Onderstaande grafieken geven de werking van de globale markt weer in de lange

periode.

Bij een markt van volkomen concurrentie is de prijs gelijk aan de marginale

opbrengst, aangezien elk extra goed verkocht kan worden aan die marktprijs.

Aangezien elk extra geproduceerd goed verkocht wordt met dezelfde prijs, zal de

gemiddelde opbrengst per goed ook gelijk blijven.

We moeten ook boekhoudkundige winst van economische winst onderscheiden. Als

er economische winst is betekent dat dat er meer boekhoudkundige winst is dan mag

verwacht worden (er is een groter resultaat op het geïnvesteerde kapitaal dan

normaal verwacht mag worden).


Luik (A) geeft de globale marktsituatie weer, luik (B) die van de individuele

producent. De individuele producent op een markt van volkomen concurrentie is een

pricetaker. Zijn marginale en gemiddelde opbrengsten zijn dus gelijk aan de prijs (elk

goed dat hij extra produceert kan hij verkopen aan de marktprijs)

Bij een aanbodcurve A1 wordt een prijs P1 gevormd (het punt waar de vraag- en

aanbodcurve elkaar snijden).

VD

P1

Q10 Q

P P

qqE0

MK GTK

(A) (B)

2 P1

A1 2

q1

E

C

P = MO = GO


De individuele producent bepaalt zijn geproduceerde hoeveelheid aan de hand van

het snijpunt van de marginale kostencurve en de marginale opbrengstencurve (= de

zwart gestreepte prijsrechte P1). Zijn geproduceerde hoeveelheid is dus q1. Voor een

geproduceerde hoeveelheid q1 liggen de gemiddelde totale kosten echter lager dan

de gemiddelde opbrengst (die gelijk is aan de prijs P1, de gestreepte zwarte rechte).

De onderneming maakt dus economische (≠ boekhoudkundige) winst. Deze

economische winst is gelijk aan de afstand EC (ofwel GO - GTK).

Tweede situatie: toename van het globale aanbod

Aangezien er economische winst is, zullen er meer bedrijven in de markt stappen om

te profiteren van deze economische winst. Het globale aanbod zal dus stijgen: de

aanbodcurve verschuift naar rechts.

De aanbodcurve zal blijven verschuiven tot er geen economische winst meer is, en de

marginale opbrengst van een goed dus gelijk is aan de marginale kosten ervan.

De aanbodcurve verschuift naar rechts (A2), er wordt een nieuwe prijs P2 gevormd.

De marginale opbrengstencurve snijdt nu de marginale kostencurve. Er is geen

economische winst meer, er zullen geen nieuwe bedrijven meer bijkomen, de prijs zal

dus stabiel op blijven op P2 zolang de globale aanbodcurve dezelfde blijft.

VD

P1

Q10 Q

P P

qqE 0

MK GT

K P2

(A) (B)

P2

P1

A1

A2

q1Q2

E

C


Ondernemersgedrag bij monopolie

Evenwicht (korte periode)

Optimale output: snijpunt marginale opbrengstencurve en marginale kostencurve.

De vraag wordt bepaald door de prijs en de aangeboden hoeveelheid.

P

Q

V = GO

Daarna tekenen we de GK- en MK-

curve. De MK-curve snijdt altijd de

GK-curve in zijn minimum. MO

GK

MK

P

Q

V = GO

Vervolgens tekenen we de MO-curve.

Deze begin altijd in het snijpunt van

de P-as en de vraag-curve en snijdt het

midden van het lijnstuk gelegen

tussen de oorsprong en het snijpunt

van de x-as en vraagcurve. De MO-

curve daalt dus 2x zo snel als als de

vraagcurve.

MO

P

Q

V = GO

De vraagcurve van de monopolist

is hetzelfde als de GO. Dit is te

verklaren doordat de monopolist

de enige aanbieder is: de prijs die

een vrager wil geven voor een

goed is opbrengst voor de

monopolist.


Uit deze grafiek kunnen we een aantal dingen afleiden:

• De optimale geproduceerde hoeveelheid vinden we in het snijpunt van de MO-

en de MK-curve (het punt F op de grafiek). Het is duidelijk dat de optimale

hoeveelheid Q1 is.

• De optimale prijs zoeken we gewoon door te kijken naar wat de vragers bereid

zijn te betalen bij een hoeveelheid Q1 op de vraagcurve. Hieruit blijkt dat de

optimale prijs P1 is. De optimale combinatie (Q1,P1) noemen we het punt van

Cournot (C).

• De gemiddelde (over)winst (winst per product dus) vinden we door de

gemiddelde kosten (GK) af te trekken van de gemiddelde opbrengsten (GO),

ofwel grafisch is dit het lijnstuk EC (E is de waarde van GK voor een hoeveelheid

Q1, C is de waarde van GO voor een hoeveelheid Q1 of ook het punt van Cournot)

• De totale (over)winst is de gemiddelde winst vermenigvuldigd (GO-GK of

lijnstuk EC, zie hierboven) met de hoeveelheid (Q1), ofwel de oppervlakte P1CED.

P1

D

F

P

Q

V = GO

MO GK MK

Q1

C

E

Snijpunt MK-MO:

optimale Q

Lijnstuk EC:

gemiddelde winst

Gearceerd gedeelte:

oppervlakte P1CED:

totale overwinst Punt van Cournot:

optimale (P,Q)


Evenwicht (lange periode)

Beginsituatie

Op onderstaande grafiek zijn op de korte termijn curven (MK1 en GK1) de lange

termijncurven (MKL en GKL) getekend. Aangezien we ervan uitgaan dat de vraag

constant blijft zijn de vraagcurve en de marginale opbrengstencurve hetzelfde voor

de korte en de lange termijn.

Stap 2: nieuwe korte termijncurven voor optimale lange termijn Q

De eerste korte termijncurves (MK1 en GK1) zijn weggelaten voor de duidelijkheid!

MKL L

GKL L

GO=V

MO

P

Q 0

MK1 GK1

Op korte termijn is de optimale

geproduceerde hoeveelheid Q1 en

een prijs P1. Op lange termijn

echter moeten we kijken naar de

lange termijncurven. We zullen

dus onze hoeveelheid moeten

aanpassen en voor die hoeveelheid

nieuwe korte termijncurven

tekenen.

Q1

P1

B

C

D

MKL

GKL

MO

P

Q

P2

B’

GO = V

MK2 GK2

We zoeken het snijpunt van MKL

en MO. In dit punt ligt de optimale

geproduceerde hoeveelheid op de

lange termijn. We tekenen voor

deze hoeveelheid MK2 en GK2 op

korte termijn. MK2 moet door het

snijpunt van MKL en MO gaan,

GK2’s minimum moet op MK2

liggen. Vervolgens bepalen we

a.d.h.v. de korte termijncurven de Q2 prijs (P2) die de vragers willen betalen op de vraagcurve. De totale winst is nu gelijk

aan de oppervlakte P2C’D’B’, duidelijk groter dan P1CDB uit de eerste grafiek.

C’

D’


Ondernemersgedrag bij Monopolistische concurrentie

Evenwicht (korte termijn)

Het evenwicht op korte termijn van de monopolistische concurrentie is hetzelfde als

dat van de monopolist op korte termijn. Enkel de vraagcurve zal iets elastischer zijn

gezien de concurrentie.

Evenwicht (lange termijn) voor de individuele producent

Gezien men vrij kan toetreden tot een markt van monopolistische concurrentie zal de

overwinst snel verdwijnen.

Eerste situatie

QQ1

MO V

GTK

MK CP1

P

B

GTK

A

0

Deze situatie is dezelfde als bij de

monopolistische markt, of de korte

termijn situatie. Er is een overwinst van

de oppervlakte P1CAB (het gearceerde

deel). Aangezien er overwinst is zullen

er meer bedrijven toetreden om van

deze overwinst te profiteren.

De hoeveelheid wordt bepaald door het

snijpunt MO - MK


Tweede situatie: verschuiving van de vraagcurve V1 �� V2

We gaan ervan uit dat de vraag gelijk blijft.

Aangezien er steeds meer bedrijven toetreden zal vraagcurve van de individuele

producent naar links verschuiven en vlakker worden. Dezelfde globale vraag moet

namelijk verdeeld worden onder meer producenten, waardoor de individuele vraag

dus kleiner wordt.

QQ1

MO V1

GTK

MK CP1

P

B

GTK

A

0V2

Q2

P2

Er komen telkens producenten bij tot er

geen overwinst meer is (grafisch:

wanneer de vraagcurve de GTK-curve

raakt). We tekenen opnieuw de MO-

curve op basis van de vraagcurve en

bepalen a.d.h.v. het snijpunt met de

MK-curve de optimale hoeveelheid.

Vervolgens zien we dat de vragers

bereid zijn P2 te betalen voor deze

hoeveelheid, wat gelijk is aan onze GTK,

winst is dus 0.

De opbrengsten

vallen samen met de

kosten, winst is dus 0.

C’


Ondernemersgedrag bij Samenwerkende Oligopolies: Kartels

Onderstaande grafiek geeft de situatie weer voor een verkoopkartel (productie en

prijs kartel)

Evenwicht in de globale markt

De grafiek is analoog aan die van het monopolie.

Evenwicht bij de individuele producent

QQ1 MO V

GTK

MK CP1

P

B

GTK

A

0

Deze situatie is dezelfde als bij de

monopolistische markt. De marginale

kostencurve wordt gevormd door de

horizontale samentelling van de MK-

curves van de individuele producenten.

De MO-curve snijdt de vraagcurve in

zijn snijpunt met de P-as en is dubbel zo

steil. Bij een prijs P1 heeft het kartel een

maximale winst, gezien de marginale

kostencurve de marginale

opbrengstencurve snijdt in die hoeveelheid. Het kartel maakt dan een maximale

totale winst voorgesteld door de oppervlakte P1CAB.

E

MK

GK

C B F

0

P 1

P MK GK

D

G

MO

Aangezien de individuele producent de

afgesproken kartelprijs moet nakomen is

hij een prijsnemer en is zijn MO-curve een

constante rechte door P1. De producent

maakt een maximale winst (lijnstuk DE) bij

een hoeveelheid q1, maar aangezien het

kartel hem een bepaalde hoeveelheid oplegt

(bijvoorbeeld qc) wordt zijn gemiddelde

winst beperkt tot het lijnstuk CB. De groen qc q1

Punt van Cournot Lagere winst

door kartel

gearceerde oppervlakte P1CBF geeft de totale winst van de producent weer. De

blauw gearceerde oppervlakte P1DEG geeft de maximale totale winst weer.


Overheidsingrijpen in de markt

Indirecte belastingen

Bij een heffing van indirecte belastingen verschuift de aanbodcurve naar links: voor

dezelfde hoeveelheid goederen wordt de prijs verhoogd met de indirecte

belastingen.

De onderneming is echter BTW-neutraal: deze indirecte belastingen vormen voor

hem geen kosten. De oorspronkelijke aanbodcurve A1 blijft dus geldig voor de

onderneming, terwijl de nieuwe aanbodcurve A2 geldig is voor de consument.

Situatie zonder indirecte belastingen

Situatie met directe belastingen

P

Q

A1 V De totale indirecte belastingen

bedragen P2ABP3 (het gearceerde

gedeelte): de producent krijgt

uiteindelijk P3 voor zijn product,

terwijl de consument P2 betaalt, er is

dus een gemiddelde belasting van

P2P3.

P1

Q1

A2

P2

Q2

A

B P3

P

Q

A1 V Door de indirecte belastingen

verschuift de aanbodcurve naar

links. Om dezelfde hoeveelheid aan

te bieden moet de prijs immers

stijgen met de indirecte belastingen

(de rode gestreepte lijn).

P1

Q1

A2

P2

Q2

P

Q

A1 V Het marktevenwicht wordt gevormd

bij een hoeveelheid Q1 en een prijs P1.

P1

Q1


Invloed van de elasticiteit en extremen

In de vorige grafieken was de vraag telkens prijselastisch, waardoor de producent

meer van de indirecte belastingen moest dragen dan de consument.

Hoe prijselastischer, hoe minder de indirecte belastingen kunnen doorgeschoven

worden naar de consument. Mutatis mutandis geldt dat hoe prijsonelastischer de

vraag hoe minder de belastingen gedragen worden door de producent. Bij de

elasticiteit van het aanbod geldt het omgekeerde.

P

Q

A1 V De producenten kregen voor de

invoering van de directe belastingen

een prijs P1, nu krijgen ze slechts een

prijs P3, gezien de verlaagde

verkochte hoeveelheid. De

producenten staan dus in voor P1P3

van de gemiddelde indirecte

P1

Q1

A2

P2

Q2

A

B P3

belastingen. Ze dragen de geel gearceerde oppervlakte P1DBP3 van de

totale indirecte belastingen (P2ABP3)

D

P

Q

A1 V De consumenten betaalden voor de

invoering van de indirecte

belastingen P1 per product. Nu

betalen ze P2. Het deel P1P2 van de

indirecte belastingen (P2P3 of AB)

wordt dus gedragen door de

consumenten. De consumenten

P1

Q1

A2

P2

Q2

A

B P3

dragen de rood gearceerde oppervlakte P2ADP1 van de totale indirecte

belastingen (die voorgesteld wordt door de oppervlakte P2ABP3 of de rood

en geel gearceerde oppervlakte samen).

D


Volslagen onelastische vraag

Volslagen elastische vraag

Volslagen elastisch aanbod

Volslagen onelastisch aanbod

P1

P

Q

A1 = A2 V Aangezien het gaat om een onelastisch

aanbod verandert de aangeboden hoeveelheid

nooit. De prijs verandert dus ook niet,

waardoor de belasting in niet afgewenteld

kan worden op de consument. De producent

draagt de volledige belasting.

P1

Q1

P1

P

Q

A1

V Deze grafiek met een volsagen elastisch

aanbod illustreert dat de belasting volledig

door de consument gedragen wordt: de

producent ontvangt nog steeds zijn

oorspronkelijke P1 terwijl de consument P2

betaalt.

P1

Q1

A2 P2

Q2

P

Q

A1

Q1

A2

P1 V

P2

Deze grafiek met een volslagen elastische

vraag illustreert dat de belasting volledig door

de producent gedragen wordt: de consument

betaalt nog steeds zijn oorspronkelijke P1,

terwijl de producent slechts P2 krijgt.

P

Q

A1

Q1

A2

P1

V P2

Deze grafiek met een volslagen onelastische

vraag illustreert dat de belasting volledig door

de consument gedragen wordt: de producent

krijgt nog steeds zijn oorspronkelijke P1,

terwijl de consument de volledige indirecte

belasting moet betalen.


Invloed op het consumentensurplus

Invloed op het producentensurplus

P

Q

A1 V De consumenten waren bereid alle

goederen te kopen aan prijs P1,

terwijl de producenten voor alle

vorige hoeveelheden bereid waren

een lagere prijs te aanvaarden (lagere

aanbodcurve): het producenten-

surplus (zie gearceerde blauwe

P1

Q1

A2

P2

Q2

A

B P3

driehoek P1EZ). Aangezien de indirecte belastingen de prijs die de

onderneming effectief ontvangt (P1 � P3) verlagen, daalt het

producentensurplus met de geel gearceerde oppervlakte P1DBP3.

E D

Z

P

Q

A1 V De producenten waren bereid alle

goederen aan te bieden aan prijs P1,

terwijl de consumenten voor alle

vorige hoeveelheden bereid waren

meer te betalen (hogere vraagcurve):

het consumentensurplus (zie

gearceerde blauwe driehoek ZEP1).

P1

Q1

A2

P2

Q2

A

B P3

Aangezien de indirecte belastingen de prijs verhogen, daalt het

consumentensurplus met de rood gearceerde oppervlakte P2ADP1.

D E

Z


Plafond- en bodemprijzen

Plafondprijzen

Bodemprijzen

A

V

P1

Q1 Q3

PM

Q2

Het marktevenwicht ligt hier op een

hoeveelheid Q1 en een prijs P1. Als de

overheid deze prijs te laag vindt kan ze een

minimumprijs, bvb. PM, opleggen. Er is dan

een overschot van Q2Q3 goederen.

Overschot

A

V

P1

Q1 Q3

PM

Q2

Het marktevenwicht ligt hier op een

hoeveelheid Q1 en een prijs P1. Als de

overheid deze prijs te hoog vindt kan ze een

maximumprijs, bvb. PM, opleggen. Er is dan

een tekort van Q2Q3 goederen.

Tekort

Economie - Grafieken Hoofdstuk 7 - VRG Gent · gevormd. Indien de hoeveelheid op korte termijn niet...

Documents

Transcript of Economie - Grafieken Hoofdstuk 7 - VRG Gent · gevormd. Indien de hoeveelheid op korte termijn niet...