TWENTE VANDAAG 5 - johannes ter horstBennie en en Jeanette ten Heuw, fa-milieleden van Minie...
1
TWENTE VANDAAG 5 Hoe ga je verder als je aan de dood bent ontsnapt? Jolanda ter Weele uit Enschede werd in 2017 met haar dochtertje gered toen ze met de auto in het water be- landde. „Achteraf had ik hulp van een psycholoog moeten zoe- ken.” Indra Jager Enschede/Amersfoort Het verhaal van Jolanda ter Weele (nu 40) en haar Emi (toen 2) greep lezers twee jaar geleden bij de keel. Ze was op weg naar een verjaardag, samen met haar doch- tertje, toen ze nabij Veenendaal van de A12 schoot, recht een wa- terplas in. Haar dochtertje zat op de achter- bank in een kinderzitje, dat Ter Weele met moeite openkreeg. Ze hield Emi met één hand bovenwa- ter en trachtte met de andere het portier te openen. Vergeefs. Net op het moment dat Ter Weele dacht dat het over was, zag ze iemand aan komen zwemmen. Dat was Milan ten Broek uit Amersfoort. Twee jaar later wil de En- schedese wel terugblikken. „Na het ongeluk focuste ik me vooral op Emi: gaat het goed met haar? Heeft ze hulp nodig? Daarin vergat ik mezelf. Ik riep heel stellig dat ik alles zelf kon, maar achteraf gezien was het toch goed geweest als ik hulp bij een psycholoog had gezocht. Ik heb me namelijk heel schuldig gevoeld. Wat was er ge- beurd als ik haar niet uit het stoel- tje had gekregen? Dat emotioneert me nog altijd.” Ook had ze lang last van angst. „Als mijn vriend en Emi met de auto weggingen, raakte ik in pa- niek en wilde ik dat ze me con- stant belden om te vertellen dat al- les goed ging. Ik was doodsbang om mijn dochter te verliezen.” „Ik ben me nu veel meer bewust van hoe kwetsbaar we zijn. Laatst heb ik een stukje alleen gereden, dat ging goed, maar met mijn dochter in de auto durf ik dat nog niet. Voor Emi is het gelukkig niet traumatisch geweest. Alleen in het water komt het soms naar voren, bleek op vakantie. We vroegen wat er was en toen zei ze: ‘Omdat de auto in het water was’. Daarom zwem ik veel met haar, zodat ze merkt dat water ook leuk kan zijn.” „Door het ongeluk sta ik anders in het leven. Ik doe wat ik wil en ga niet meer tegen mijn gevoel in. Ik ben bezig met een opleiding tot nagelstyliste, dat wilde ik altijd al. Ook sta ik bewuster stil bij alles en ben ik minder bang voor de dood. Nu ik de dood in de ogen heb geke- ken, voel ik een soort berusting.” Jolanda beseft beter dan ooit hoe broos ’t leven is Wat als ik haar niet uit ’t zitje had gekregen? Dat raakt me nog altijd – Jolanda ter Weele Milan ten Broek (nu 19) voelde zich twee jaar gele- den geen held. „De eerste paar maanden na het ongeluk waren heftig, want je beseft dat je leven in een vingerknip voorbij kan zijn. In de media werd ik bestempeld als held, maar zo voelde ik me helemaal niet. Die negatieve gevoelens heb ik dankzij veel gesprekken met vrienden en familie omge- zet en sinds anderhalf jaar voel ik me beter dan ooit. Ik ben nu druk bezig om piloot te worden en zet me daar 100 procent voor in, want wat ik echt heb meegenomen, is dat je alle kansen moet grijpen.” REDDER IN NOOD ste geheim plaats in de pastorie naast de gere- formeerde kerk aan de Wilhelminastraat.” In de vier jaar dat hij in Enschede woont, komt hij steeds meer over Ter Horst te weten. „Tante Minie, mijn hospita, vertelde het ver- haal over de bevrijding van de gevangenen in Arnhem. De foto en de sleutel heeft ze na de bevrijding gekregen van Scheepstra, de foto- graaf. Alle acht verzetsstrijders of hun nabe- staanden hebben die foto gekregen, als eer- betoon. In haar huis kwamen vaak weduwen van andere verzetsstrijders. Vooral op ver- jaardagen praatten ze over het verleden. De tragiek van die mensen raakte me zeer.” Hulp aan Joden Johannes ter Horst - zoon van een bakker - en de zangeres Mi- nie Schreurs ontmoetten elkaar via de gereformeerde kerk in En- schede. Beiden werden actief in het verzet. Schreurs als koerier- ster, Ter Horst als leider van de Knokploegen (KP) in Twente. „Hij begon met de hulp aan on- dergedoken Joden. Toen een ver- zetsgroep geld begon te vragen voor voedselbonnen, was dat voor hem een reden om zelf met acties te beginnen. In de loop van 1944 breidden die zich steeds meer uit. Hij was bij meer dan vijftig acties betrokken, zonder dat er ooit ie- mand van zijn groep door de Duit- sers is gepakt.” De aanhouding van Ter Horst bij een ge- wone controle in Almelo betekende alsnog het einde. „Met zijn onverschrokkenheid dacht hij er ook dit keer doorheen te komen, maar het liep mis. De Duitsers hebben hem vreselijk mishandeld. Tante Minie was ge- traumatiseerd. Ze heeft zelf ook verschrikke- lijke dingen meegemaakt, onder meer tijdens de ontruiming van Huize Lidwina (het KP- hoofdkwartier) in Zenderen. De dood van Jo- hannes heeft ze nooit kunnen verwerken. Ze trouwde na de oorlog opnieuw met oom Henk, ook een oud-verzetsman en weduw- naar. Zelf zong ze veel, meestal met Charles de Wolff. Vaak ook zat ze thuis achter het harmonium te zingen. Soms kon ze dan ineens ophouden. Dan hoorde je de emotie in haar stem en verliet ze de kamer in tranen. Ze is uiteindelijk in 1991 overleden in een ver- pleeghuis aan de boulevard. Haar lichaam is bijgezet in het graf van Johannes.” Ontroerend Behalve twee straatnamen ( in Enschede en Almere) en een website is er niet veel meer dat aan Johannes ter Horst herinnert. Ook dat maakt de foto in Arnhem voor Slings bijzon- der. „Ik wist helemaal niet dat hij nog be- stond. Tien jaar geleden was hij nog onvind- baar. Minie en Henk zijn kinderloos gestor- ven. Ik ben ervan uitgegaan dat hij was ver- dwenen.” Een paar jaar geleden ontdekte hij de foto alsnog. Bennie en en Jeanette ten Heuw, fa- milieleden van Minie Schreurs, meldden zich bij Slings. De originele foto bleek uit de lijst te zijn gehaald en zat in een album uit de na- latenschap van de oud-verzetsstrijdster, be- waard bij de familie Ten Heuw in huis. „Een ontroerend moment. Opeens stond ik weer in die kamer bij Minie Schreurs en hoorde ik weer haar stem. Zowel zijzelf als Jo- hannes waren diepgelovige mensen. Johannes kende geen angst. Dat blijkt wel uit deze foto. Ik bezie hem met eerbied en dankbaarheid. Als je zulke dingen durft, ben je een held.” ZOEKEN NAAR FOTO’S Het NIOD, het Historisch Cen- trum Overijssel (HCO) en deze krant zijn op zoek naar bijzon- dere foto’s uit de oorlogstijd. Insturen kan vanaf vandaag via de website www.overijsselviertvrijheid.nl. De gekozen foto’s moeten worden geüpload en voorzien van een korte toelichting. Uiterlijk 11 ja- nuari moeten alle inzendingen binnen zijn. Vijftig foto’s worden gekozen voor een provinciale tentoonstelling in april. Een pu- blieksstemming bepaalt welke 25 foto’s in aanmerking komen voor het nationale overzicht De Tweede Wereldoorlog in 100 foto’s. Het provinciale project is onder- deel van dit landelijke project van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD). Volgens woordvoerder Ewout van der Horst van het HCO is een fotoproject van deze omvang uniek voor Neder- land. „Wij gaan ervan uit dat er nog steeds foto’s zijn die we niet kennen. Die hoeven niet van grote gebeurtenissen te zijn, maar ook van hele gewone zaken uit het dagelijks leven, het gebrek aan voedsel of die trouwpartij in een jurk van para- chutestof. Zo leggen we iets vast van hoe mensen deze peri- ode hebben beleefd.” Commissaris van de Koning An- dries Heidema geeft vrijdag in Zwolle het officiële startsein voor het project in Overijssel. VAN DE VOOR- PAGINA De Duitsers hebben hem na zijn arrestatie vreselijk mishandeld – Gert Slings
Transcript of TWENTE VANDAAG 5 - johannes ter horstBennie en en Jeanette ten Heuw, fa-milieleden van Minie...
TWENTE VANDAAG 5
Hoe ga je verder als je aan dedood bent ontsnapt? Jolanda terWeele uit Enschede werd in 2017met haar dochtertje gered toenze met de auto in het water be-landde. „Achteraf had ik hulp vaneen psycholoog moeten zoe-ken.”
Indra JagerEnschede/Amersfoort
Het verhaal van Jolanda terWeele (nu 40) en haar Emi (toen 2)greep lezers twee jaar geleden bijde keel. Ze was op weg naar eenverjaardag, samen met haar doch-tertje, toen ze nabij Veenendaalvan de A12 schoot, recht een wa-terplas in. Haar dochtertje zat op de achter-
bank in een kinderzitje, dat TerWeele met moeite openkreeg. Zehield Emi met één hand bovenwa-ter en trachtte met de andere hetportier te openen. Vergeefs. Net ophet moment dat Ter Weele dachtdat het over was, zag ze iemand
aan komen zwemmen. Datwas Milan ten Broek uitAmersfoort. Twee jaar later wil de En-
schedese wel terugblikken.„Na het ongeluk focuste ik me
vooral op Emi: gaat het goed methaar? Heeft ze hulp nodig? Daarinvergat ik mezelf. Ik riep heel stelligdat ik alles zelf kon, maar achterafgezien was het toch goed geweestals ik hulp bij een psycholoog hadgezocht. Ik heb me namelijk heelschuldig gevoeld. Wat was er ge-
beurd als ik haar niet uit het stoel-tje had gekregen? Dat emotioneertme nog altijd.”Ook had ze lang last van angst.
„Als mijn vriend en Emi met deauto weggingen, raakte ik in pa-niek en wilde ik dat ze me con-stant belden om te vertellen dat al-les goed ging. Ik was doodsbangom mijn dochter te verliezen.”„Ik ben me nu veel meer bewust
van hoe kwetsbaar we zijn. Laatst
heb ik een stukje alleen gereden,dat ging goed, maar met mijndochter in de auto durf ik dat nogniet. Voor Emi is het gelukkig niettraumatisch geweest. Alleen in hetwater komt het soms naar voren,bleek op vakantie. We vroegen water was en toen zei ze: ‘Omdat deauto in het water was’. Daaromzwem ik veel met haar, zodat zemerkt dat water ook leuk kanzijn.”„Door het ongeluk sta ik anders
in het leven. Ik doe wat ik wil en ganiet meer tegen mijn gevoel in. Ikben bezig met een opleiding totnagelstyliste, dat wilde ik altijd al.Ook sta ik bewuster stil bij alles enben ik minder bang voor de dood.Nu ik de dood in de ogen heb geke-ken, voel ik een soort berusting.”
Jolanda beseft beter dan ooit hoe broos ’t leven is
Wat als ik haar niet uit’t zitje had gekregen?Dat raakt me nog altijd– Jolanda ter Weele
Milan ten Broek (nu 19)voelde zich twee jaar gele-den geen held. „De eerstepaar maanden na het ongelukwaren heftig, want je beseftdat je leven in een vingerknipvoorbij kan zijn. In de mediawerd ik bestempeld als held,maar zo voelde ik me helemaalniet. Die negatieve gevoelensheb ik dankzij veel gesprekkenmet vrienden en familie omge-zet en sinds anderhalf jaarvoel ik me beter dan ooit. Ikben nu druk bezig om piloot teworden en zet me daar 100procent voor in, want wat ikecht heb meegenomen, is datje alle kansen moet grijpen.”
REDDER IN NOOD
ste geheim plaats in de pastorie naast de gere-formeerde kerk aan de Wilhelminastraat.”In de vier jaar dat hij in Enschede woont,
komt hij steeds meer over Ter Horst te weten.„Tante Minie, mijn hospita, vertelde het ver-haal over de bevrijding van de gevangenen inArnhem. De foto en de sleutel heeft ze na debevrijding gekregen van Scheepstra, de foto-graaf. Alle acht verzetsstrijders of hun nabe-staanden hebben die foto gekregen, als eer-betoon. In haar huis kwamen vaak weduwenvan andere verzetsstrijders. Vooral op ver-
jaardagen praatten ze over hetverleden. De tragiek van diemensen raakte me zeer.”
Hulp aan JodenJohannes ter Horst - zoon vaneen bakker - en de zangeres Mi-nie Schreurs ontmoetten elkaarvia de gereformeerde kerk in En-schede. Beiden werden actief inhet verzet. Schreurs als koerier-ster, Ter Horst als leider van deKnokploegen (KP) in Twente. „Hij begon met de hulp aan on-
dergedoken Joden. Toen een ver-zetsgroep geld begon te vragenvoor voedselbonnen, was dat voorhem een reden om zelf met actieste beginnen. In de loop van 1944breidden die zich steeds meer uit.Hij was bij meer dan vijftig actiesbetrokken, zonder dat er ooit ie-mand van zijn groep door de Duit-
sers is gepakt.”De aanhouding van Ter Horst bij een ge-
wone controle in Almelo betekende alsnoghet einde. „Met zijn onverschrokkenheiddacht hij er ook dit keer doorheen te komen,maar het liep mis. De Duitsers hebben hemvreselijk mishandeld. Tante Minie was ge-traumatiseerd. Ze heeft zelf ook verschrikke-lijke dingen meegemaakt, onder meer tijdensde ontruiming van Huize Lidwina (het KP-hoofdkwartier) in Zenderen. De dood van Jo-hannes heeft ze nooit kunnen verwerken. Ze
trouwde na de oorlog opnieuw met oomHenk, ook een oud-verzetsman en weduw-naar. Zelf zong ze veel, meestal met Charlesde Wolff. Vaak ook zat ze thuis achter hetharmonium te zingen. Soms kon ze danineens ophouden. Dan hoorde je de emotie inhaar stem en verliet ze de kamer in tranen. Zeis uiteindelijk in 1991 overleden in een ver-pleeghuis aan de boulevard. Haar lichaam isbijgezet in het graf van Johannes.”
OntroerendBehalve twee straatnamen ( in Enschede enAlmere) en een website is er niet veel meerdat aan Johannes ter Horst herinnert. Ook datmaakt de foto in Arnhem voor Slings bijzon-der. „Ik wist helemaal niet dat hij nog be-stond. Tien jaar geleden was hij nog onvind-baar. Minie en Henk zijn kinderloos gestor-ven. Ik ben ervan uitgegaan dat hij was ver-dwenen.”Een paar jaar geleden ontdekte hij de foto
alsnog. Bennie en en Jeanette ten Heuw, fa-milieleden van Minie Schreurs, meldden zichbij Slings. De originele foto bleek uit de lijstte zijn gehaald en zat in een album uit de na-latenschap van de oud-verzetsstrijdster, be-waard bij de familie Ten Heuw in huis.„Een ontroerend moment. Opeens stond ik
weer in die kamer bij Minie Schreurs enhoorde ik weer haar stem. Zowel zijzelf als Jo-hannes waren diepgelovige mensen. Johanneskende geen angst. Dat blijkt wel uit deze foto.Ik bezie hem met eerbied en dankbaarheid.Als je zulke dingen durft, ben je een held.”
ZOEKEN NAAR FOTO’S
Het NIOD, het Historisch Cen-trum Overijssel (HCO) en dezekrant zijn op zoek naar bijzon-dere foto’s uit de oorlogstijd.
Insturen kan vanaf vandaag via de website www.overijsselviertvrijheid.nl. Degekozen foto’s moeten wordengeüpload en voorzien van eenkorte toelichting. Uiterlijk 11 ja-nuari moeten alle inzendingenbinnen zijn. Vijftig foto’s wordengekozen voor een provincialetentoonstelling in april. Een pu-blieksstemming bepaalt welke25 foto’s in aanmerking komenvoor het nationale overzicht DeTweede Wereldoorlog in 100 foto’s.Het provinciale project is onder-deel van dit landelijke project
van het Nederlands Instituutvoor Oorlogsdocumentatie(NIOD). Volgens woordvoerderEwout van der Horst van hetHCO is een fotoproject vandeze omvang uniek voor Neder-land. „Wij gaan ervan uit dat er nogsteeds foto’s zijn die we nietkennen. Die hoeven niet vangrote gebeurtenissen te zijn,maar ook van hele gewonezaken uit het dagelijks leven, hetgebrek aan voedsel of dietrouwpartij in een jurk van para-chutestof. Zo leggen we ietsvast van hoe mensen deze peri-ode hebben beleefd.”Commissaris van de Koning An-dries Heidema geeft vrijdag inZwolle het officiële startseinvoor het project in Overijssel.
VAN DEVOOR-
PAGINA
De Duitsershebben hem nazijn arrestatievreselijkmishandeld– Gert Slings
