hI

ls

I

I

_

I

;

ï*

tx

ll

Britse Artillerietrekkers ('l ), OT-34/76Terugblik 40-jaÍig jubileum

Tankettes Type 94 en 97Pierce-Arrow RB

ËiilsHl(r

ffiTTlfir)I

Op zaierdaq 26 mààrt was het dan

zoveÍ. Na een voorbeÍeidingstijd van

btnà tweejaar waÍen dê íedjviteitenin het kadeÍ van "TWENOÍ40jaaÍ"

in h et OoÍlog smuseu rn Overloon

beqonnen. Vooral op vrijdaqmiddag,

vêrschenen reeds dê eêÍste

handelaÍen aan de poort om hun

hande uitte stàilen op detafe s

die's morgens alwaÍen k aar 9ezet.ookdie middag werden de rneestê

bezoekende clubs (uit Ense and,

DenemaÍken, Duitsland, Be qiê en

natuudijkons eigen landje) in de rest

van het 'nuseum

'geparkeerd" tussen

deianks. Ditalles werd vergeze d dooronze eiqen TWENOT bouwgÍoepen.

ln hêt totáál lo0 nreter aan cLubs en

200 meter aan handel. Voorwaar een

goed gezelschap om een feestje mêe

ALop de eerste dag, zaterdaq dus,

was het aantal inschrijvingen voor

de modelbouwwedstrijd bijzondeÍ

sÍoot en datierwijlde wedstrijd pas

op de volqende daq werd sehouden.Ruim dê helÍivan alle ingeschreven

mode jen, figurên ên diorama's

stond zozaterdagmiddag a opdêtafels. Zondaqmorgen kwam hier

nos eenflinkehoevee held blj. Nà de

inschÍtvingsstop om circa l2:00 uur

stonden er 280 meesterweíkje5 op de

tafels, ingedeeld in de verschillende

klassen. En dààrnaast nog een dikke

ls0 modellen op de vers.hi lende

showtafels buiten de wêdstr;jd. Voor

deze ene gelegênheid was êr naaste

dê bekende klassen (RUDD, MVG, D

en F&B)ook een Open K asse, waaÍin

Íulmte was voor, laien we maar

zeqqen, a lês niêt pantsêr ofdirecl

e.l@ DETANK 240 juni2016

Vóór'1914

Ondanks hetiêii dat hei paard en de

mu ezê nog tot het e nd van cle 1'We-reldoorog de be êngr!ksle arulledêtrck-

kers bleven was eÍ in de tweede heítvan de 19e eeuw toch al dÍl]k geëxperl

menteeld mel velschillend

mêchanische Íekkrácht. Het eeÍste

gedoc!flènieerdê gebruik hiêrvan s

gedateerd tildens de Krm Oorog (1851

- 1855) toen een 8 pk Boyde stoom

mach ne werd gebru kt vooÍ het vervoer

van zwarc kánonnên Hoêwelde be-

angstellng voor deze vorm van trek-

kracht na afoop van d e oorlog ê sne

verflaLrwde weÍden de expeÍimenten

toch wêlvooÍigezet ên zodoende vond

êr in T858 een demonstratie plaals

waarbijeên 68 ponder kanon dooÍ een

sloomr.ach ne werd voortgelÍokken met

de onge oofliike snelheid van maar iêfst

4 krni u!Íl

Hêt zoLr echte.tol 1898 duren voordat

het enthousiasme voor mechanischê

trekkrccht echt toenam. ln datjaar bÍak

n Zuid-Afrika de Boerenoorog uit en dat

was de aanleiding om een gÍoot aantal

Foweí lÍekkers te kopen d e vervolgêns

naar Z!id Aiika weden verschêêpt en

ván dê Zuid-Afrikaanse paadenkoorts,

een ziêkte waaÍaan in d e ujd veê paaÊ

den bezweken. Tegenstanders voêrdên

aan dat dê stooÍimachine welweeÍ voor

andeÍe pÍoblemen zorgde. Dat was

nai!urljk zo maar dat h eld de opmaÍs

van dêzê machine echter n et tegen.

Tijdens de Boerenoodog werden zes

specia e gêpantsêÍde Ïoadira ns' o nl

woÍpen. Ze bestonden Lrii een met

pantseÍp aten beschermde slooÍrtrekker

d e een aanial6 nch houwtserenspê

c aalontwoÍpen gêpantserde wagons

kon trekken. Als het vanwege dÍe gend

gêvaar nod g was konden dê houwitsers

in de wagons worden gep aalst lntêres

sani was datwerd voorgested dat er

ook eên detachement so daten ln dè

wagons kon woden Ínêegêvoerd, zodat

de wagons zonod g ook a s een veÈ

p aatsbaar foft konden worden ingezêt.

ln 1904 nam hêt BÍitsê leger de eerste,

doorWolsely gebouwde, trekkêr mei

êen verbrand ngsmolor n gebr!ik en

dêze wed alspoedig gevo sd door

andere trckkeÍs gebouwd dooÍ

Hornsby ThomycÍoft, en Broom & Wa-

de. Aldeze trekke6 gebru kten parcfne

werd n 1909 afselevêd, hijbesiaal nos

stê,êds en maakt deel uit van dê velza-

melng van het Tank N/luseurn in

Bovington. Hijzou in 1915 rnede êen

!nsp ratebron zjn gêwêest voor de ont

w kkeling van de tank. Dê Lttle

Caiee al, d e een vermogen had van

60 pk was bestemd voor hellrekken

van een 60 ponder kanon.

Over het algêmêen wêrden mechanj

sche trekkers alleên ingêzet vooÍ de

zware aÍt ere en de belêgeÍing saÍtil e-

rie, waaÍbijde krachtvan een slooril

mach ne eên groot voordeelhad boven

de inzet van paardenstêllen en waa.bij

de snelheid van verplaats ng niêt van

be ang was. Bijde veldart llêr e waÍen

snêlhêid en een goede t-.rrclnvaard g-

heid we van bê ang en daar beven dê

stellen van zes paaÍden nog hee lang n

gebruik vooÍ hettrekken van dê 13 pon-

deren 18 pondêÍ vêldkanonnen en dê

Dê 1'Wereldoorlog.Toen de strijd aan hetwêstelijk Front

was vêrstard n een statsche loopgÍa-

venoorog was Ínob iieit ookbideveldaílilere geên doorc aggevende

facior meeÍ Paarden waÍen heelge-

scirikt om de kanonnen over kortê

afstanden te vêrpLaatsen en ze waren

altjd beschikbaaÍ om bil êen evêntuele

doorbmak te worden ingezei.

Voor het verplaatsen van dê zware aÍtil-

erie weÍden steeds meer half.Lrps

ÍekkeÍs gêbruikt. Vêel daaÍvan waÍen

kwamen uit Ane ka bekênde voor-

was waarcchljnlijk

die vên Daimlêr

er n 1918 onge-

veeÍ 80 in gebru k

waren (<).

daar werder gebrLrkt voor hetvêrvoeÍ

van het zwarc geschui ên andêrc zwa-

re ladingen Als voordelen van de

stoommach ne zaq men o.a. hel Í-.t dat

één machine een hele ploeg van 10 tol

20 paarden ofossen kon veruangên,

waardoor êr voor dit werk veelminder

soldaten hoeíden le worden ingezet.

Ook had een stoommachine geen last

h 1907 begon men

Een Hornsby wiel

trekker, Liltle

Cate.pllal'ge-naamd (>). Hj

#-cll@ DETANK 240' juni 2ol6 14

sleÍkt dai er een kanon n kon worden

Het is niet bekend waar de vrachtauto

tjdens en na de Eersiê Wereldooros is

gêbru kt Het s wel bekend dat de P eÍ-

ce AÍow bij hei litbrcken van de

Tweede Wêreldoo og n 1939weer n

gebru k s senomen als dragervan een

Boíors kanon op een tweewie ig aÍfu tHierbl moesl een dêe van de cabjne

worden veÍw jderd om ru mtê tê maken

vooÍ de oop van hei kanon. Het kanon

werd aígeladen als het in ste ing rÍoêsi

Na afoop van de vÍandetkheden s de

P êÍce AÍrowwondeÍllk genoeg niet in

handen gekomen van het D!iise ieger

De soldaat dle altld voor de auto veÍ

anilvoode iik was sêweest diende een

De PieÍce Arcw l,lotoÍ Car CoÍripany,

gevestigd in BLrffa o, New York bouwle

in 1901 zin eersie molorvoeduis, aan

gedrevên door eên eén criÍrdeÍ motoÍ

met twee vêrsnêllngên ln 1904 bes ool

hei bedijí naam te saan maken n de

marktvoor uxe aLtomobelen Dat ging

hee ang goed, toi het bed í n 1938

a s gevolg van de economlsche crsis

íail ei ging Beha ve uxe en dure auto-

mobielen bouwde het bedrlf echteÍ ook

minder prozaische en nuttge voertui

gen zoals de hleÍ algebeede R8, die bldeWarand Pêacê Reviva show ln

2015 de Civlv Best heavy Vehice pÍÍs

Het is niet bekend hoeveelvrachlauto's

P erce-Affow bouwde en tidens WO1

naar Frankrjk en Engeland expodeeÍde,

máar vêst staal we dat hel eÍ ênkeê

duizenden zijn geweest. En, P erce

Affow leverde niei alleen vrachtauto's,

maarook êên gÍoot aantaltechnic om

eÍzêkê.van te zl. dát de voêrtuigên rn

goêde staat op hun besteíÍmlng aan-

kwamen en om de Franse en Britse

monteuÍs ie leÍen hoe ze de voeir!igen

moesien ondeÍhouden en repareren

Hei R Type was ontworpen door twêê

BÍlls-. nsen euls H. KerÍ Thomas en

John YoungeÍ. die eerst bil resp. Hal-

íord en Dennis hadden gewerkt D I

verk aartwe licht de overeenkomst lus

sen de rad atoren de nrolorkap van de

Percê AÍrow en die van de Halford

productêÍr en het toepassen van êen

womw el aa nged Íeven achteras, wat

eên patentwas van Dennls

Dê opbouwwas gemaakt van tulpen-

holrt een sterke en ichle houtsooÍt !ithet oosten van Nood-Amerika. De R8

had een vier cll nder moioÍ n legenste

ing iot veel vÍachtauto s Lrit die tjd had

dê RB geen keli ngaandrlving, maar

een aandÍijfas d e van de dre

versnellngsbak naar de achteras g ng.

Om de houten wieen, achtêr dlrbbel

zaien massieve rLbbeÍen banden.

De Pierce-AÍrow RB met chass snlrm

mer 5852, die we nu kennen als de

figress, weÍd in T915 gêbouwd voor

hêi FÍanse legeÍ. Hetverhaalgáat dat

de vrachtauto tijdens hettrcnspod oveí

de Atlantsche OcêaaÍr n een krai op

het dek had gestaan Ínei rêservedelen

en gereedschap opgêboÍgên n de

aadbak. Trjdens een storm was hêt zo

tekêer gegaan dat de aadbak hieídoor

heenraa kapot was geslagen en dls ln

een weÍkplaais van het Franse leger

eerst moest worden geÍêpareeÍd. H erbjwas de laadbak meteen zodanig ver

Íigress lijdens de War & Peace Shów in

2009.

verzoek in oÍ hl de auto kon kopen en

dai werd ioegestaaf. Hl kreeg hem

zelís voor niets (maar welzondeÍ het

S-ffi DETANK 240 juni2ol6 2A

1r'ï-:l4l71i UoD. 194:l (rÀ{)ïony u2) D00t: IBÀNS YÀN III,BURO

strip spr!e overheen geegd en deze

vervo gens metTam ya extra lhín za.hl

semaakt. Toe kon ik eÍ rnakkelijk en een

stuk nêlter een lasnaad n drukken.

Voor hei schlldelwerk heb kve.fvanN4lG gêbÍu kt. Fen prmer en wal roest

t nien daar ovefteer,, gevogd door een

Laat k mijee6l vooÍstellen Mlln naam

is Frans van T bLrg en lk kom lil Hoo

serheide in Brabani.ln mÍnleusd heb ik

veel êan mode bolw sedaan maar dat

was gewoon p akkên, kleurtle eÍop en

dan de decals Soms zetle k een voeÊ

tLig op een gips ondergrondje, maaÍ

n ets meeÍ dan dal. Dat heb ik ongeveer

1ol rnln 17. gedaan, tot k van school

g ng om te gaan weÍken Dls geen tild

meer en de hobby vaanxelgezegd.

25jaar ater zochi ik een hobby oÍÍ Í'rij

wat te onispannen en ik begon weer te

bouwen. Een sinrpele Tam ya Flakpan-

zeÍ kt ateren wê warên weeÍ helemaal

teÍug De nteresse in de Tweede We

reldoorog komt van mjjn vêder en het is

dan ook ergíln om lekkerle kunnen

discussièren over een bepaa d voeduig

dat ik op dat momênt aan het bouwen

ben. Nog nietwêiendê van devele in-

íormate d e op íoÍums te v nden s, ben

k zeígaan testen en proberen Sieeds

meer ervaring opdoen en stÍeven naar

steeds betêr worden. k bor'!./ nu met

vee P ezer en lk kan.u zels andere

bolwers t ps geven, wat ik erg lê!k v nd

N,1rjn aatsie boulr \rerkje ls de 0T-3.{/76

[4od. 1943 (factoÍy 112) van Dragor'].

Íacebook, Photo'Etch BendeÍs , waaÍ

mensen die vragen hebben over het

weíken met íoto-etch. deze kunnen

stê en. Bt deze kit zit ook Íoto-etch en

het meestê n de gr lvan de motoru i-

aal Het orginee onderdeelis s echts

een d cht gegoten stuk p astc dls dêze

upgÍade is zeerwelkom.

lk had wai pÍoblemen mei hetzell ma

ken van Lasnadên, nraar na wat hand ge

t ps te hebben ontvangen op hel

TWENOT íorum z jn deze toch wel soedgêkomen lk had name jk geprobeerd

de lasnaden na tê booisen mei een

warm mes, maar dit werd te grof. Dus

a es weer weq qeschuud en er een

aag chipping fluid \aot .le haarakiechn ek. Daar werd dan

weer de basskêur gÍoen oveF

heen gespoten. Vervo sens ben

ikgaan chippen en s de boê

bescheÍnrd mêt vernis, gevo gd

door een wltle winleÍ was ook

van lV G Deze wÊsh !s veÍwl

derbaaÍ met water, dus geen

haarak ÍÍeer nodlg De wirter!vas, was wat eenlon g dus op

aanraden h eÍ wat mêeÍ vaÍatie

in aangebracht mel wjtte ên

bruine olieverl Schaduwen en

roesteffectei zijn gemaaki met

sterk verdunde o ieveri. De

roestaÍlopels z jn ook dooÍ nrid

de van o everf aa nge bracht.

Eên klein vedund dotje stan-

daaÍd rcest oliêveÍ aangebracht

en dt met een pensee schone

ierpentine langzaam naar bene

den ie vegen. De Íoio s op de

vo gende pagina aten d i zjen.

Voorde basis heb ikeen blok

hout en sleeksch! m van lntra-

tlrin gebruikl lnlraiuin is eên

goede bron vooÍ aluw d oÍama

benodigdhedenl Na het n voÍnr

sntden van hetschu m diiophei bok holi gêlllmd en mei

g ps overgolen. Laten drogên en

door middê van een hee moo!

prcdltlvar Prccisian in ice and

sror/ hel ls in de slooi aange-

Een he e mooie kit zoals le mag vêÍ

wachien van Dragon, hoewe ik nog

steeds geen fan ben van hun maglc

lracks k krjg a iijd rarc vonnen n de

rupsbênden en veruang deze liever door

metalen rLrpsban.len van FÍlLr De bouw

van deze tank was niel al te ngewik

ke d lroêwel êr in de hand ê ding wê

wat verkeerde vetulzingen naar ondeÊ

de en stonden. N,,laar dai s noÍmaa bij

DÍêgon. lk hou van Íoto-eich. Zovee

ze Ís dat k êen ejoen pacr na heb op

bracht k heb d t eerst gebÍoken onr hei

lsscholsen effecl te krlgên Na wal

gepuzzel met de brckken rls, de r!inrles

ertlssen opgevu d mêi een m x van

zandbrulne verfen SÍ// l4laiervan Valle-

lo. Het Íiel isgemaêktvan de haren van

een blokkwasi ên s mpelweg mei een

rJí'1t'il6 t1aá.1943 obt"t""-t " Ái;

s.d@ lt*ll:rs ))

Een ianketie s een k e n gepantseíd

rupsvoeÍu gje, dat lilkt op eei kleinê

iank en is bedoed voorverkenn fs en

infantêrie ondeÍsteuning. Ze weden in

de laÍên 1920 tot 1940 door een aanta

landen gebouwd en gebruikt in dê be-

ginfase van de Tweede WereldooÍlog.

DooÍ de lchte panlserns wa.en ze eÍg

kwetsbaaÍ zodat ze al snelniet mêêÍ

wêrden ingezei. Ze hadden vaak een

bêmann ng van twee personen, hadden

niet a tijd een koepel, waíên duide ijk

ichier dan de echte Ichle tanks ên had'

den meesial een mach negeweer als

Het tankette" concêpt vloêide vooÍt Lrit

de sepantserde oorlosvoeÍing tijdens de

Eerste Wereld ooÍlog Aan hel westêlijk

Frontwaren de tanks wel n slaal om

dooÍ de Duitse loopgravenlinies te br-.

ken r.aêr de infanteíie d ê hêt

veroverde gebied moest conso iderên

wed vaak gehlnded oítegensehouden

door de nog verspÍeid overgebeven

vtandeljjke tÍoepen Dat eidde na aí

oop van de ooÍlog tot hei idee van een

soori mobiel, êenpersoons mach nêge-

weemest dat met deze troepên Ínoest

aÍrekenen. À,4en zag alsne in dal één

persoon nlel voldoende was en zo ont

slond hei dee van een meerpeÍsoons

lcht gepantseÍd voertuigje. êen lankei-

te . De eerste echte tankette, een

eenpersoons voeiruisje, werd in 1925

ontworpen en gebouwd doorde Britse

tankpionieÍ GiffaÍd Le Quesne Marrel

De publictet h eÍover was voor John

Cardên ên Vivlan Loyd aan eid ng ook

een ontvl/ep te maken, maar dll was

een twe-êpersoons voeiruigje. Beide

ontwerpên werden verdeÍ onnr kkeld en

datvan Cardên ên Loyd kreêg de vooÍ-

keur. Verschillende landen namen het

concêPt over en bouwde hun eigên

Type 94

Geschiedênis en ontwikkeling

Het Japanse eger kocht beg n jaren'20

o.a. zes CaÍden-Loyd tankeites, conclu-

het gew chl van 3.400 kio ook

geaccepteerd l/laaí zê von-

den de toren te hoog dus die

Toen de eerste bêproevingen

waren aígercnd werd het pÍo-

totype in hel voorlaaÍ vaf 1934

naar [4antsjoerje sebrachi en

daaÍ gêtest onderveldcondOp dê voorgrond een vah de oorspÍonke-

I ij k ê J a p a n se Ca rc! en - L oyd ta n kêites.

deerde na bepÍoêvingen dat ze te klein

waren om van veelnut tê kuÍrnen zijn en

besloot vervogens een beter ên gÍotêí

voeiruig tê oniwikkeen. Het rcsu taat

was de Iok srr Kerlrsha (Speciale

Trekker), argekort tot TK

Dê werkzaaíÍheden waÍên Lr tgevoerd

dooÍ de Tokyo Gas and E eclÍic lndu

stry, voorganger van lret hu dige H no

[,4oiorc. De bepÍoêvingen van hei eersie

prototype begonnen eind 1933. Hetwas

een keln Íupsvoertuigje mel torentle

met daaan een mach negeweer. Hei

kon voor het vervoervan vrcchl een

aanhanger tÍekkên Het toonde een

goede mobiliteii ook in moêillk ieffe n.

De oííic eren van hel KeizeÍlike Japan

se LegeÍ waren onder de ndr!k van de

sne he d van 45 kmiuur. Daardoorwerd

ties Ook daar functioneerde hel voeÊ

tu g goed alleen de ánge utlaai die

aan de bulienkant was gep aalsi werd te

kwêtsbaar bevonden. Het voorsle deel

h eruan werd dus in hel voerru g ondeÍ

gebracht. Ook weden de oopwieen

iets vergroot om mindeÍ problemen le

hêbben met stenen die ertussên beven

zltên. De insiab iteii bijhet sch êien

mêt het Ínaclrinegeweer werd accêpia

Na deze beprcevingen weíd hêi voer'

lulg officêê geaccepieerd a s de Type

94 TK (Tokrsyu Kêr,rsha = SpeclaLe

TÍekke0 (v), de aanhangêr als de Type

94 % ton aanhanger. E nd T934 begon-

nen de voorbereidins van dê seÍie-

prcducte, die begin 1935 daadwerke ijk

van start g ng.

De Type 94 TK was een conveniionêe

e.lËM@ DETANK 240 juni2ol6 26