Trendkaarten dpij werksessie def

11
‘Everything said, is said by an observer” (Humberto Maturana) Deze set trendkaarten wordt gebruikt om het denken over het waterbeheer in de 21e eeuw, en dan specifiek voor het IJsselmeergebied, op te rekken. Het IMI beschrijft 10 trends. Zijn dit nu DE trends voor de toekomst? Wij weten het ook niet. Hopelijk rekt het uw denkraam op! Zelforganisatie Stadstaat Pragmatiek Bezit en Toegang Geld Tijd Voorbij Systemen Food Fight Mindz / ID Multicontexten / Jungle trendkaarten trendkaarten Deltaprogramma ijsselmeergebied

description

Voor het Deltaprogramma IJsselmeergebied voert het IMI dit najaar een zoektocht uit naar "waarden en leidende principes", die bedoeld zijn om door te werken in de strategievorming, de ontwikkelpaden en regionale uitwerkingen. We zijn nu middenin dit proces; met jullie willen we graag de inhoudelijke tussenproducten delen.Als eerste de trendkaarten; 10 ontwikkelingen die, volgens ons, van invloed zijn op de manier waarop de komende decennia moet worden omgegaan met majeure maatschappelijke ontwikkelingen.Deze set trendkaarten wordt gebruikt om het denken over het waterbeheer in de 21e eeuw, en dan specifiek voor het IJsselmeergebied, op te rekken. Het IMI beschrijft 10 trends. Zijn dit nu DE trends voor de toekomst? Wij zijn geen waarzeggers; laat je vooral Trendkaarten Deltaprogramma IJsselmeergebied, oktober 2011 door deze trendkaarten inspireren om zelf in de glazen bol te blijven kijken!* Zelforganisatie * Stadstaat * Pragmatik * Bezit & Toegang * Geld geldt niet (meer)* Tijd * Voorbij Systemen * Food Fight * Mindz / ID* Multicontexten / Jungle

Transcript of Trendkaarten dpij werksessie def

Page 1: Trendkaarten dpij werksessie def

‘Everything said, is said by an observer” (Humberto Maturana)

Deze set trendkaarten wordt gebruikt om het denken over het waterbeheer in de 21e eeuw, en dan specifiek voor het IJsselmeergebied, op te rekken. Het IMI beschrijft 10 trends. Zijn dit nu DE trends voor de toekomst? Wij weten het ook niet. Hopelijk rekt het uw denkraam op!

✓ Zelforganisatie

✓ Stadstaat

✓ Pragmatiek

✓ Bezit en Toegang

✓ Geld

✓ Tijd

✓ Voorbij Systemen

✓ Food Fight

✓ Mindz / ID

✓ Multicontexten / Jungle

tren

dkaar

ten

trendkaarten Deltaprogramma ijsselmeergebied

Page 2: Trendkaarten dpij werksessie def

People Say:

“I got plenty o’ nuttin” (Ira Gershwin, Porgy & Bess)

- ‘Het verschil tussen stad en platteland verdwijnt door nieuwe media en urban farming.’

- ‘Alles wat we maken, gaat terug naar de kleinst haalbare dimensies (high tech).’(Bullinga)

- ‘Qua waarden gaan we terug naar de jaren ’50, maar dan helemaal gefaciliteerd door high tech.’ (Bullinga)

- ‘Tja. Alles wordt gewoon minder. We hebben minder geld en minder aanzien dan nu, maar dat geeft niets. Vroeger waren we ook gelukkig.’

bezit & toegang Algemene beschrijving trend Als gevolg van de noodzaak om duurzaam te bouwen en te hergebruiken worden gebouwen de komende decennia niet alleen maar van opnieuw te gebruiken materiaal gemaakt. Ook de eigendomsvraag zal verschuiven. Door de hybride wijze van bouwen zal het steeds meer mogelijk zijn om gebouwen aan te passen aan de wensen van de gebruiker.

Wat betekent dit voor de manier waarop we met vastgoed omgaan? Nu rekenen we met boekwaardes van vastgoed. Dat is ook de achterliggende reden van de structurele kantorenleegstand. Eigenaren hebben geen belang bij een andere bestemming van de panden omdat ze dan inboeten op de boekwaarde. Met andere woorden; het pand is leeg rendabeler dan vol, na een intensieve verbouwing/functieverandering. Deze manier van rekenen heeft zijn houdbaarheid verloren, zeker als er gebouwen gaan komen die steeds geschikter zijn voor hergebruik (hybride gebouwen).

Toekomstverwachting naar 2100 Gebouwen zullen worden gewaardeerd op de mate waarin ze geschikt zijn voor hergebruik. Dat betekent weer een verschuiving in het gebruik en de financiering / organisatie ervan. Je gaat met de eigenaar een gebruiksovereenkomst aan waarbij je het pand of de grond voor een bepaald doel gebruikt. Je zoekt de plek (of de plekken) waar je wilt wonen, werken, leven en als je aan een andere levensfase toe bent, is het mogelijk om je leefomgeving daaraan aan te passen.Bezit wordt daarmee minder relevant dan ‘toegang tot’. De beleving, het gebruik van grond, ruimte, vastgoed is het ruilmiddel.

trendkaarten Deltaprogramma ijsselmeergebied

Page 3: Trendkaarten dpij werksessie def

Bio-mimicri

Een 13-jarige jongen die bestudeerde hoe bladeren en takken aan bomen zich vormen en vertakken teneinde zonlicht op te vangen. Dit bleek zich te voltrekken volgens een klassieke wiskundige reeks (die van Fibonacci). Op basis van deze wetmatigheden maakte hij een boom na waarop hij zonnecollectoren plaatste.

Deze zonnecollectoren blijken 20% tot 50% meer rendement te hebben dan collectoren die op een plat vlak zijn geplaatst (bv op daken). De les die je hieruit kan trekken is dat het nabootsen van biologische principes en wetmatigheden effectief kan zijn om een doel dichterbij te brengen. In dit geval ging het om zonne-energie, maar ook voor zoetwater, of de gewenste toekomst van het IJsselmeergebied zou je op zoek kunnen gaan naar emergente / biologische principes die duurzame en toekomstvaste oplossingen bieden.

zelforganisatieAlgemene beschrijving trend Zelforganisatie betekent dat er structuur en orde in een systeem ontstaan zonder een vorm van centrale regie. Eigenschappen van zelforganiserende systemen zijn adaptiviteit, flexibiliteit en 'bottom-up' organisatie.

Zelforganisatie is geen 21e- eeuwse hype. De manier waarop waterschappen zich in de vroege Middeleeuwen organiseerden zijn een voorbeeld van zelforganisatie. In Zwitserland is zelforganisatie nog zeer zichtbaar, in de manier waarop de lagergelegen landbouwgronden van water worden voorzien (bisses of suonen), of de eigendomsverdeling van skiliften, kabelbanen, stuwdammen en andere nutsvoorzieningen. Deze zijn vooral in private handen, waarbij de overheid een van de aandeelhouders is. Het prisoner’s dilemma wordt omzeild doordat partijen elkaar weten te vinden op gemeenschappelijke belangen, ook al, wegen die niet voor elke participant even zwaar. In Marokko zijn ook community gefinancierde irrigatie systemen. Ieder dorp betaalt mee aan de geleiding van water, soms tientallen kilometers lange viaducten uit de bergen, dan weer kleine aftakkingen. De koning legt de basisinfrastructuur aan en als je als dorp dat verder wil geleiden betaal en onderhoud je dat zelf.

Toekomstverwachting naar 2100 Zelforganisatie wordt ook bevorderd door de technologische ontwikkelingen. Mobiele telefoons hebben sensoren die informatie geven over de plek waar de eigenaar zich bevindt, de richting waarin hij/zij zich verplaatst, etc. Koppel dit met de agenda, verkeersinfo, spoorinformatie e.d. en je kan je al voorstellen dat de mobieltjes met elkaoverleggen voor het maken van een afspraak tussen hun eigenaren. Zij kiezen uit verschillende variabelen de meest voor de hand liggende tijd en plaats die op dat moment (dus real time) handig is. Nu al onderhandelen containers van en naar de Maasvlakte met elkaar over een optimale belading. Het zorgt ervoor dat er minder halflege containers over de weg rijden, wat de verkeersdrukte weer in positieve zin beinvloedt. Aan deze planning komt geen mens te pas.

trendkaarten Deltaprogramma ijsselmeergebied

Page 4: Trendkaarten dpij werksessie def

People Say

‘Een euro is nu 1/3 krediet, 1/3 speculatie en maximaal 1/3 echte waarde. We gaan weer terug naar echt geld.’ (Bullinga)

‘We moeten zorgen dat we zo min mogelijk afhankelijk zijn van het buitenland.’

‘De economie wordt hypercompetitief want alles is direct dichtbij via beeldschermen.’(Bullinga)

‘De grote systeemcrashes: financieel, energie, voedsel, grondstoffen, water. Hoe verhouden we ons tot die andere crashes?’

geld geldt niet (meer)Algemene beschrijving trend Het afnemende belang van bezit zal ook gevolgen hebben voor de rol van geld. Nu al zijn de mondiale financiële stromen in hoge mate virtueel. De tijd dat het chartale en bancaire geld is te relateren aan een bepaalde goudvoorraad hebben we allang achter ons gelaten. Geld wordt erbij ‘gedrukt’ door een 0 extra in de computer in te typen. De reële economie en de economie op de financiële markten hebben steeds minder met elkaar te maken. Dit zal onvermijdelijk leiden tot een ontkoppeling. Wat is de waarde van geld? Is het tijd voor een nieuwe standaard? Als we allemaal afspreken dat de miljarden die landen en banken elkaar over en weer schuldig zijn, op een andere wijze worden gewaardeerd, zou dat veel problemen oplossen. De manier waarop ‘de markt’ als een autonome, niet beheersbaar fenomeen wordt gezien zal verschuiven. De markt is een van de spelers in de financiële wereld, maar zeker niet de meest bepalende.

Toekomstverwachting naar 2100 Wat voor eenheid zal er dan komen in plaats van, of naast, het geld? Dat is op dit moment nog koffiedik kijken. Het zou kunnen dat de kracht van een idee een op waarde te herleiden eenheid zal worden. De ontwikkeling van internet als medium om met een minimum aan middelen producten aan de man te brengen, ideeën te lanceren, revoluties te ontketenen kan als een voorbode hiervoor worden gezien. Het wordt steeds minder relevant om kapitaal, macht e.d. te hebben; de kracht, schoonheid en aantrekkingskracht van een gedachte doet ertoe en brengt mensen op de been; naar een plein, een webshop, een crowdsourcing-netwerk.

trendkaarten Deltaprogramma ijsselmeergebied

Page 5: Trendkaarten dpij werksessie def

People Say

“Het maakt niet uit of een kat zwart of wit is, zolang hij maar muizen vangt” Deng Xiao Ping

‘Nederlands kerncompetentie is efficiëntie, een belangrijke asset voor een duurzame toekomst.’

pragmatikAlgemene beschrijving trend

Het Chinese besluitvormingsmodel “nieuw pragmatisme’ scherpt de dialoog rondom goed staatsbestuur en over de functie van morele waarden in beleid en politiek. De dialoog die momenteel gevoerd wordt tussen het westen en China beweegt grotendeels langs elkaar heen. Terwijl Europa verstrengeld is in het ‘moreel juiste’ denkt China in termen van het ‘structureel goede’. Europese leiders verstrengelen zich in een moralistisch debat over democratische waarden, Chinese leiders daarentegen prefereren het pragmatische pad. Door de moraalverblinding, een valkuil waar Europa gevoelig is, blijkt zij pragmatisme onvoldoende te waarderen, of toch niet?

Zou de stelling ‘het gaat er niet om of de kat wit of zwart is, zolang zij maar muizen vangt’ binnen de Europese context eigen gemaakt kunnen worden? Hoe zouden wij dat kunnen doen, wat zijn daarvan de onderliggende waarden? Of kan het tot een 21e eeuws Rijnlands model komen?

Toekomstverwachting naar 2100

‘Met genot als lokaas jagen zij op domheid’, schreef Plato over de politici die de bevolking van Athene bestuurden. Plato vond democratie niet ideaal voor stadstaat Athene.

Democratie is een staatsvorm zonder rem. het dwingt politici de bevolking alles te geven waar het om vraagt. Wat de bevolking ook maar voor grillen heeft, de politici zullen er alles aan moeten doen om die te vervullen. Ze willen hun machtsbasis namelijk niet kwijt.

Bovendien zijn politici volgens hem vaak aan lager wal geraakte mislukkelingen, die slechts in de politiek iets van een carrière kunnen maken. Het jagen op eigen voordeel van deze lieden is ook weinig bevorderlijk voor het functioneren van het systeem. Daarom is volgens Plato een rationeel proces van besluitvorming per definitie onmogelijk in een democratie.Hoe kan het dat de eerste de beste burger met een beroep dat niet met politiek te maken heeft opeens politieke beslissingen nemen? Is het niet beter voor de belangen van de staat als de besten van de bevolking de leiding op zich nemen? Kan een handige volksmenner, een demagoog, niet alle macht naar zich toetrekken?

Op dat laatste probleem hadden de Atheners wat gevonden: het schervengericht. Wanneer de meerderheid van de volksvergadering vond dat iemand dictatoriale aspiraties had, kon hij worden verbannen. Op scherven kerfden de burgers in de volksvergadering of een dergelijke persoon volgens hen mocht blijven of moest gaan.

(Joris Smeets, Geschiedenis 24/ OVT)

trendkaarten Deltaprogramma ijsselmeergebied

Page 6: Trendkaarten dpij werksessie def

People Say

“If you wanna have a good time, you need a good watch” Rocky Balboa

Naast een filosofische paradox kent tijd ook een paradoxale invulling. ‘The Paradox of choice’ is terug te herleiden naar onze omgang met– en relatie tot tijd. Tijd biedt keuze, keuze biedt mogelijkheden en mogelijkheden komen tot uiting door keuzes. In de overvloed aan opties ligt het gevaar van de fragmentatie. Zowel persoonlijk als beleidsmatig. Als je moet kiezen tussen wat relevant is en wat nieuw is, wat kies je dan? Als alles naast elkaar kan bestaan, alleen niet tegelijkertijd, zul je toch moeten gaan kiezen. Kiezen voor eenvoud zonder de complexiteit te negeren die leeft in een wereld vol aanbod, is een uitdaging voor deze tijd.

tijdAlgemene beschrijving trend

Tijd gaat sneller, kent stroomversnellingen en stagneringen, sprongen vooruit en terug. Hoewel de kloktijd doortikt is de beleving daarvan ervaring onderhevig.

Haast: relevant versus nieuwIn onze tijd gaat alles snel en gehaast, de westerse mens leeft op een stressniveau dat men in de oudheid enkel haalde ten tijde ven oorlog of extreme bedreiging. Naast deze roep om sneller en ‘just in time’ productie spreken managementgoeroes van een gebrek aan zinvolle (be)leving. Woorden als reflectie en bezinning staan in het bedrijfsleven en in de publieke sector in dienst van de effectiviteit in plaats van een gezonde balans. Vragen als ‘wat is tijd en wat is ritme, hoe gaan we gezond om met tijd, hoe beïnvloed het ons werk en de richting die wij als mensheid inslaan’ worden zelden zo gesteld dat men ook het antwoord wil horen. Toch raken deze vragen aan de essentie van ons mens-zijn en behoren thuis de manier waarop we professioneel omgaan met maatschappelijke en ondernemingstargets!

Toekomstverwachting naar 2100

Analoge tijdsbeleving is anders dan de digitale kloktijd waarmee we de dagen structuren. Analoge tijd spreekt van rijpheid, gevoel voor ritme, stilstaan bij de innerlijke beleving en weten wanneer ‘het tijd is’. Het is een kwaliteit de analoge tijdbeleving te beheersen. Zij weet immers wanneer er een ‘policy window’ is wanneer je de ‘tijd mee hebt’, wanneer een geluid ‘gehoord kan worden’; wanneer de tijd ‘rijp’ is. Analoge tijd is niet lineair eerder cyclisch, soms snel, soms traag, soms met sprongen, en misschien valt er wel geen analogie in te ontdekken? Mensen functioneren volgens de analoge tijd, vandaar dat zij zo moeilijk in sociologische of economische modellen te vatten zijn. De dimensie van de analoge tijd als feit valt niet te ontkennen, en zelfs als, is ze er gewoon.

De Chinese regering denkt in generaties als het gaat om verandering; honderdduizenden jongeren worden door de overheid met een beurs naar het buitenland gestuurd voor studie en werk, in het besef dat zij met een andere scope naar China terug zullen keren.

trendkaarten Deltaprogramma ijsselmeergebied

Page 7: Trendkaarten dpij werksessie def

People Say

‘We moeten gewoon weer allemaal harder gaan werken, niks mis mee’

‘De “spaarlanden” hebben de toekomst.” (Bullinga)

stadstaatAlgemene beschrijving trend

Holland, het Singapore van EuropaNederland heeft geografisch een unieke positie, aan de delta van twee grote Europese rivieren. De economische betekenis van de Noord- en Zuidvleugel van de Randstad zou veel beter kunnen worden benut als dit gebied als één stadstaat wordt bestuurd. Nederland kan zo het bruggenhoofd van Europa worden en symbool staan voor het antwoord van de Oude Wereld op de opkomst van Azië. Net zoals Singapore een aantal decennia geleden als een “gateway to Asia” werd gelanceerd, zo kan Nederland in de 21e eeuw zich ontwikkelen tot de toegangspoort naar Europa.Bestuurlijk betekent dit nogal wat; het gehele deltagebied inclusief het IJsselmeergebied zal worden bestuurd als één geheel. Zowel de nationale overheid als de lokale overheden zullen hier bevoegdheden moeten inleveren. De huidige Zuid- en Noordvleugelinitiatieven zijn hier al de eerste tekenen van.

“Het Sustainable Deltaconcept is een Nederlands exportproduct.”

Toekomstverwachting naar 2100 Voor het IJsselmeergebied en zoetwater is deze ontwikkeling ook van groot belang. Fungeert het IJsselmeer als zoetwaterbekken, of is de economische functie vooral relevant? Is een zoetwaterpact denkbaar met de landen in het stroomgebied van de Rijn en de Maas, nu Nederland als belangrijkste voorpost van (Noord)Europa fungeert? Een voorbeeld van een meer dat van een zoetwaterbekken is veranderd in een zoutpan door economische expolitatie, is het Aralmeer.

trendkaarten Deltaprogramma ijsselmeergebied

Page 8: Trendkaarten dpij werksessie def

Complexiteit is coolHet boerenleven was relatief eenvoudig. De grenzen van het veld zijn de grenzen van het werkgebied. Hard werken biedt zekerheid, consistentie en continuïteit. De jungle echter kent andere leefregels, andere vraagstukken, en andere manieren van sturing.

Alleen hard werken is niet meer voldoende om ‘het te maken’. Daarnaast moeten nieuwe overlevingsstrategieën worden aangesproken; denken in verbindingen en samenwerken, vertrouwen in de potentie van mogelijkheden en de rijkheid van complexiteit. Een creatief waarnemingsvermogen is cruciaal voor het zien en benutten van kansen. In deze wereld wordt je groot door te vertrouwen op netwerken: integratie, synergie en het verbinden van belangen. Identiteit staat centraal, want wie zichzelf kent weet ook wat hij voor welke ander kan betekenen. De jungle is een complex geheel en juist die complexiteit is tevens de rijkheid. De nieuwe economische bril; van centraal gestuurde verdelingstrategie van schaarse middelen naar lokale zelfsturing en overvloed, doordat verbindingen centraal komen te staan. Deze zienswijze is daarmee cruciaal voor het werken van een ‘Economy of abundance’.

Multicomplexiteit: de jungleAlgemene beschrijving trend

In de huidige samenleving wordt er vanuit toenemende diversiteit aan contexten aanspraak op ons gedaan. Wij bewegen ons, gewild of ongewild, in een enorme verscheidenheid aan ‘landschappen’. In nationale en mondiale systemen zien we een toename aan vergroeiingen en vertakkingen, kruisverbanden, fluïde sturingsvormen en snellere manieren van communiceren. Zelden staat een fenomeen op zich, maar is verbonden met honderden weer eens vervlochten lijntjes. De toename aan contexten, en complexiteit veranderen het spel, maar veranderen ook de spelregels? Als we ervan uitgaan dat de wereld van een agrarisch landschap, waarin iedereen zijn eigen veld beploegd, verandert in een jungle met een complex ecosysteem, en een oneindigheid aan verbindingen, dan lopen we tegen de beperkingen van de spelregels aan als deze nog zijn afgestemd op een agrarisch landschap.

Toekomstverwachting naar 2100 Als de sturingsmechanismen van een agrarisch landschap worden toegepast op een jungle, wat zou er dan gebeuren? Als vervlochtenheid en diversiteit de overlevingspotentie bepalen van een samenleving wat betekendt voor het denken over waterveiligheid en zoetwatervoorziening, voor het openbaar bestuur?

Het Nederlandse publiek-private bestuursmodel is al een lappendeken aan zowel hiërarchisch als functioneel gestuurde besluitverbanden en in een jungle beweeg je richting fluïde stuurschappen ofwel ‘decision-making communities’. Dus, hoe werken de mechanismen van een jungle werkelijk? Is besturen vanuit beheersing nog wel mogelijk? Dit zijn vragen die de samenleving als jungle oproepen voor bestuurders. In een jungle loopt het onderscheidingsvermogen langs nieuwe demarcatielijnen en kent andere classificaties dan in een boerenlandschap gebruikelijk zijn. In een jungle kun je je afvragen in hoeverre een toegevoegde economische waarde nog in geld kan worden uitgedrukt, of dat deze wordt bepaalt door het vermogen verbindingen te kunnen leggen.

trendkaarten Deltaprogramma ijsselmeergebied

Page 9: Trendkaarten dpij werksessie def

People Say

‘’Alles wat we maken, gaat terug naar de kleinst haalbare dimensies’

‘Cohesie en identiteit worden cruciale factoren: waar horen we straks nog bij?’(Bullinga)

‘Het is in mijn voordeel om mede zorg te dragen voor het welzijn van mijn concurrent’.

‘De mens is geëvolueerd uit zeedieren.’

‘We gaan “opschalen in de mensenkant”: van een eendimensionale managementperiode naar bredere oriëntatie en waardensets.’ (Te Riele)

mindz / IDAlgemene beschrijving trend

Bruto Nationaal Geluk‘…is gebaseerd op de vooronderstelling dat er in een samenleving pas sprake is van echte ontwikkeling als de materiële en spirituele ontwikkeling gelijk opgaan en elkaar aanvullen en versterken. De afgelopen twintig jaar is geluk in Bhutan officieel tot leidraad genomen in onze beleidsplannen voor verdere ontwikkeling.’ ‘We zijn er vast van overtuigd dat in een gunstige omgeving ieder individu zo wijs zal zijn zich te concentreren op een kalm, maar aanstekelijk streven naar geluk, en niet verstrikt zal raken in de jungle van de zogenaamde middelen. Maar door de verspreiding van ideeën en nieuwe snufjes die de zucht naar materiële zaken stimuleren, zal het wel altijd een uitdaging blijven om prioriteit te geven aan het BNG boven het BNP. Maar ja, al datgene wat de mens heeft geofferd op het altaar van de materiële vooruitgang om tegemoet te komen aan allerlei onstilbare behoeften, heeft de menselijke beschaving niet vooruit geholpen. Een potentiële bekeerling zal in Bhutan weinig anders vinden dan ons eenvoudige geloof in het primaat van het geluk.’

Lyonpo Jigmi Y. Thinley is premier van Bhutan

(bron: Ode Magazine)

Toekomstverwachting naar 2100 Richard Layard (London School of Economics, lid Hogerhuis voor Labour) beweert dat er in onze samenleving veel te veel aandacht is voor het Bruto Nationaal Product en veel te weinig voor het Bruto Nationaal Geluk. Hij stelt pijnlijk vast dat we met zijn allen de laatste 50 jaar wel veel rijker maar helemaal niet gelukkiger zijn geworden. Geluk is een objectief meetbare factor waar ieder van ons zich beter wat meer zou bezig houden in plaats van doelloos meet te hollen in de rat race. Want een van de redenen waarom we niet gelukkig zijn is sociale vergelijking. We willen alsmaar meer en vooral meer dan de anderen en zijn veel te weinig bezig met de dingen die echt gelukkig maken.

Persoonlijke waarden zijn een essentieel ingrediënt en kompas om gelukkig te worden en te blijven

trendkaarten Deltaprogramma ijsselmeergebied

Page 10: Trendkaarten dpij werksessie def

People Say

‘Only Variety Absorbs Variety’ (William Ross Ashby, 1958). De Wet van de Vereiste Variëteit stelt dat een complex probleem alleen kan worden opgelost als de interventie een variëteit heeft die evenredig is aan die van het op te lossen vraagstuk. Het zou interessant zijn om te kijken hoe effectief een verzameling lokale en kleinschalige, emergerende interventies kan zijn in vergelijking met 1 groot, allesomvattend systeem.

voorbij systemenAlgemene beschrijving trend

De mondiale systemen kraken in zijn voegen. De stelsels die de wereldbevolking moeten verzekeren van voldoende voedsel, energie, grondstoffen, water en geld lijken over hun houdbaarheidsdatum heen. Maar wat moet er voor deze systemen in de plaats komen?

“This cyclical process is often called Kondratieff long waves, and has in the past tended to last an average of fifty to sixty years for the entire cycle. Such cycles have been occurring over the past five hundred years. One systemic consequence is a constant slow shift in the location of the zones that are most favored economically, without, however, changing the proportion of zones that are so favored.” (Immanuel Wallerstein)

Toekomstverwachting naar 2100

Politieke en economische filosofen komen met twee mogelijke richtingen: een ander systeem, dat nog wel een aantal essentiële elementen van de huidige systemen herbergt, zoals hiërarchie, polarisatie en exploitatie. Aan de andere kant van het spectrum denkt men aan een nieuw stelsel dat tot nu toe niet bestaat; Fundamenteel in dit nieuwe systeem is de reconstructie van sociale en economische ordening en de lange-termijn focus. Een (nog) academische discussie gaat over de mate van binding: horizontale (lokaal, zelfvoorzienend, divers) dan wel verticale (internationaal, zoekend naar gemeenschappelijke delers). “To create local and regional self-sufficiencies, especially in the basic elements of life such as food and shelter. The globalization we want is not a single totally integrated division of labor but an “alterglobalization” of multiple autonomies that interconnect in seeking to create a “universal universalism” composed of the multiple universalisms that exist. We must undermine the provincial claims of particular universalisms to impose themselves on the rest of us.”

trendkaarten Deltaprogramma ijsselmeergebied

Page 11: Trendkaarten dpij werksessie def

food fightAlgemene beschrijving trend

The Economist voorspelt dat lagere voedselopbrengsten een trend zullen worden.Drie miljard Aziaten kunnen tegen 2050 daardoor een gemiddeld Europees inkomen bereiken, aldus ADB. De vraag naar voedsel zal dus nog fors toenemen. Volgens berekeningen zijn er ongeveer 70 % hogere opbrengsten nodig.

Cijfers die aanzetten tot nadenken. Want hoe gaan we 3 miljard extra mensen -met onze levensstijl- eten geven? En dat in een wereld waarin de landbouwproductie daalt?

De oplossing?

Het verbruik drastisch terugdringen is een mogelijkheid. Of we kunnen een planeet exploiteren die lijkt op de aarde.

Innovatie lijkt het meest logische antwoord. Hoe kunnen we bijvoorbeeld een revolutionaire techniek bedenken, waarbij we méér opbrengsten behalen op dezelfde oppervlaktes?

(beurs.com)

Toekomstverwachting naar 2100

Granen, rijst en maïs zullen 120 tot 180 procent duurder worden. Binnen twintig jaar betalen we dubbel zoveel voor voedsel als in 2011. Dat voorspelt Oxfam Novib.De hulporganisatie noemt drie oorzaken voor de dure grondstoffen:

• de dalende oogsten;• het groeiend gebrek aan water;• de strijd om landbouwgronden.

De afgelopen drie jaar gingen de voedselprijzen al door het dak. Sindsdien lijden 144 miljoen extra mensen honger. Volgens Oxfam Novid hebben vandaag al een miljard mensen honger.De hoge voedselprijzen zijn voor een deel te wijten aan de klimaatverandering. “In gebieden die steeds droger of natter worden, is het moeilijk boeren en mislukken veel oogsten,” zegt Oxfam Novid.

Daarnaast gaat er ook veel voedsel verloren, zowel in de rijke als arme landen. “In het westen wordt veel voedsel verspild, terwijl er in arme gebieden voedsel verloren gaat door een gebrek aan transport of opslag.”In 2050 zijn we met negen miljard mensen op deze planeet. Een waanzinnig aantal, zeker als je weet dat de vraag naar voedsel met 70 % zal stijgen. En dat terwijl de voedselopbrengsten allleen maar zullen blijven dalen.

(Oxfam Novib, mei 2011)

trendkaarten Deltaprogramma ijsselmeergebied