CAROLINE VAN DEN BERGGZ PSYCHOLOOG / PSYCHOTHERAPEUT

GGZ CENTRUM VOOR DOVEN EN SLECHTHORENDEN, “DE RIETHORST”

Tolken in de GGZ“De samenwerking met een tolk in

de hulpverlening”

Inleiding

Opbouw van de workshop

TheorieCasusStellingen via een oefeningVerwacht : een ACTIEVE HOUDING

Filmpje

Mind mappen

Welke kwaliteiten moet in jullie ogen een GGZ tolk hebben?

Verschillende disciplines

Multidisciplinaire behandeling van dove en slechthorende personen met een psychische / psychiatrische ziekte.

Samenwerken met verschillende disciplines

Maatschappelijk werkerSociaal Psychiatrisch VerpleegkundigeGZ psycholoogLogopedistGebarentaal docentSysteemtherapeutPsychiaterPsychotherapeut

Verschillende situaties

Dove en / of horende hulpverlener

Kliniek: koffie momentGroepstherapieGezinsgesprekkenOuderbegeleidingIndividuele therapie (o.a. speltherapie) HuisbezoekenVergaderingen

Tolk: brug tussen hulpverlener en cliënt

Grote verschillen in gebarenvaardigheidGrote verschillen in Nederlandse taal

vaardigheidGrote verschillen tussen cognitief

functionerenGrote verschillen tussen psychologisch

functionerenCliënt kan ook horend zijn: tinnitus cliënten

Voorbeelden van problematiek

Sociale angst, sociaal onvaardigSelectief mutismeAan autisme verwante stoornissenAandachtstekortstoornissenPsychotische cliëntenDepressieve cliëntenAngstige cliëntenPersoonlijkheidsproblematiek

Verstoord taalgebruik

Specifiek, verstoord taalgebruik

Een duidelijke algehele achterstand

Verstoord taalgebruik

Dat is een behoorljke uitdaging op zowel diagnostisch gebied als om het te vertalen.

Hier is samenwerking cruciaal!!!

Weinig mogelijkheden hebben om gedachten en gevoelens te verwoorden

Incoherente spraak / gebarentaalNeologismen

Verstoord taalgebruik

Geen begin , midden en eind in verhaal

Echolalie

Waanbeelden, onsamenhangende context

Geblokkeerd

Breedsprakig

Verstoorde communicatie

Zeg tegen de hulpverlener voor wie je vertaalt:

Ik denk dat cliënt dit zegt of dit bedoelt wanneer je het niet meer kan vertalen.

Zeg dat je stukjes kan vertalen, dat het nu onsamenhangend is etc.

Letterlijke vertaling??

Tolken moeten vaak de woorden aanpassen die een hulpverlener gebruikt (Nl NGT)

Tolken voegen geregeld informatie toe of laten geregeld informatie weg tijdens de vertaling

De tolkgebruiker reageert op de vertaling van de tolk en niet op “de werkelijke boodschap”, wat de interactie tussen hvl en cliënt kan beïnvloeden.

Voorbeeld vragen psychiatrisch intervieuw

Ben je seksueel actief?Overweeg je wel eens zelfmoordHoor je stemmen?Hoe is je stemming?Hoe is je eetlust?Heb je ooit geprobeerd jezelf te pijn te doen?

Traject van de cliënt

Communicatie intakeIntake met hulpverlenerAdviesgesprekBehandeling (individueel, gezin,

ouderbegeleiding, speltherapie, groepstherapie, partner relatie therapie, communicatie training)

Communicatie observatiePsychodiagnostisch onderzoek

Communicatie intake

Contact leggenUitleg gevenTaalgewenningHistorie in de communicatie (school

en gezin)Advies

Valkuilen communicatie intake

Onverwachte uitbarstingVisueel maken van een onzichtbare

beperkingVerkeerde basis voor contactVerkeerde verwachtingen van de

cliëntInschatting taalniveau nog aan de

gang tijdens uitleg

Gesprekstechnieken

non specifieke factoren Intimiteit van de situatie Aanwezigheid van de tolk beïnvloedt keuze

gespreksonderwerp (beschamende / pijnlijke situaties)

Tolken ook van invloed op slagen / falen therapie Eigen interpretaties en associaties bij bepaalde

woorden (vertaling) Heftige emoties Moeite een coherent verhaal maken

gesprekstechnieken

Luisteren / rapport -> indirect contact, bondje

Non verbaal gedrag hulpverlenerSleutelwoorden van de cliënt echoënOpen vragen, oogcontact, bevestigen,

herhalenGebruik maken van “stilte” / pauzesSubtiele veranderingen in de

vraagstellingOpmerken non verbale gedrag van cliënt ( heftige gebaren, gebruik maken gebarenruimte, mimiek etc)

Pre- en P0st “bespreking”

Gesprekstechnieken/ verwachte hoofdthema’s Geschiedenis Gezinssamenstelling / familie Communicatieve valkuilen Plek , wie zit waar Regie van het gesprek (onbeheerde

momenten) Relatie van cliënt en tolk gebarentaal Samenwerking met tolk buitenlandse taal Emotionele reactie

Binnen cirkel – Buiten cirkel

De deelnemers vormen twee cirkels. De trainer stelt een open vraag, bijvoorbeeld: Wat doe jij als jij ziet dat een client de vertaling niet kan volgen, omdat de hulpverlener te moeilijke woorden gebruikt? De deelnemers in de buitencirkel geven antwoord, de deelnemers in de binnencirkel luisteren. Daarna geven de deelnemers van de binnencirkel hun antwoord. Vervolgens draait de buitencirkel vijf plaatsen door. Dan stelt de trainer een nieuwe vraag en geven weer de deelnemers in de buitencirkel eerst antwoord. Daarna geven de deelnemers van de binnencirkel hun antwoord.

Vraag 1

Taalgebruik / communicatie/ afstemming van hulpverlener aan cliënt verloopt niet goed. Wat doe jij?

Vraag 2

Je tolkt tijdens een vergadering, je moet voor een dove hulpverlener stemtolken. Eén horende hvl heeft meer achtergrond kennis /context en heeft al gezien wat de dove hvl bedoeld en jij bent aan t worstelen met de vertaling, wat doe je dan?

Vraag 3

Zou jij aangeven dat een hulpverlener niet voldoende NGT vaardigheden heeft en echt een tolk nodig heeft? En hoe zou je dit dan aanpakken?

Vraag 4

Stel je bent een situatie aan het tolken met hulpverleners van verschillende instellingen en client. Jij bent aan het vertalen en je ziet dat een dove hulpverlener gaat “relay tolken”.

Wat doe je dan?

Plenair

Wat neem je mee van de vorige oefening?

Wat neem je mee van de workshop?