ToezichtdynamicaGoed bestuur en toezicht in de

publieke sector

Dr. Marc van Ooijen MBA-H

Conceptueel kader: Krachtenveld van het Zorgtoezicht

Meso- perspectief zorgorganisatie1. Bestuurlijke verhoudingen (CR, OR en Medische staf);2. Functioneren beleids- en kwaliteitssysteem;3. Stakeholdermanagement;4. Financiële situatie;5.Vóórkomen van incidenten;6. Macht en visie vakbonden, cliëntorganisaties, beroepsorganisaties;7. Opstelling financiers8. Opstelling gemeentes in werkgebied;9. Concurrentie

Micro- perspectief RvT – RvB 1. Bestuurlijke competenties van Raad van Bestuur – Raad van Toezicht;2. Omvang en demografische samenstelling Raad van Bestuur en Raad van Toezicht;3. Groepsdynamica;4. Overeenstemming TVB;5. Overeenstemming over visie en strategie;6. Verhouding voorzitter Raad van Bestuur – Raad van Toezicht;7. Mate van informatie- asymmetrie.

Macro- perspectief de rechtsstaat 1. Wet- en regelgeving;

2. Financieringsstructuur;3. Economisch getij;4. Institutionele structuur (cultuur).

Belangrijkste onderscheidende kenmerken RvT

- Bestuurlijke competenties- Groepsdynamica- Voorzitter RvT (i.r.t voorzitter RvB)- Diversiteit- Financiële situatie (in-control)

1. Ondanks verschil in kenmerken, vergelijkbare gedragspatronen.

2. 90% van de tijd: vraag – antwoord individuele toezichthouder en bestuurder.

3. Er is nauwelijks sprake van ‘adviseren’.4. ‘De bestuurder bestuurt’ is top-of-mind bij

Toezichthouders. … ‘vertrouwen’ niet..5. De RvT is geen team.

Casestudies: opvallende waarnemingen

Twee variabelen:

Vertrouwen: vind ik dat de bestuurder de goede dingen doet en dat hij dat ook goed doet?

Afstand: ben ik bereid, en zo ja wanneer en hoe, om op de bestuurdersstoel te gaan zitten?

Model Gedragtypologieën Intern Toezicht

Model Gedragtypologieën Intern Toezicht

weinig vertrouwen:Controleren

Toetsen Laten informeren

veel vertrouwen:Vertrouwen

geven

Weinig afstand:Sturen

Beïnvloeden

Veel afstand:Afstand houden

Adviseren

Toezicht houden

Wat is het belang van verschil in kenmerken?

1. Hebben invloed op de inhoudelijke wijze waarop agendapunten worden besproken.2. Hebben invloed op weging van agendapunten.3. Wegen waarschijnlijk zwaarder naarmate het systeem onder druk komt (in de kwadranten toetsen, beïnvloeden en adviseren).

Toezichtdymanica, Deel III

Stand van zaken (mn gezondheidszorg)

Actuele Thema’s 1. Toezicht en het publiek belang?2. One-tier board, een alternatief?3. Tweehoofdige RvB t.o.v. Eénhoofdige RvB?4. Toezicht op bestuur of besturing?5. Normen van goed toezicht…

1. Toezichthouder is niet hoeder van het publiek belang.

- Er is niet 1 publieke belang- RvB verantwoordelijk voor invulling publiek belang

van organisatie- Hoe meer organisaties, hoe beter voor publiek

- Ook hier moet RvT op afstand blijven: klankbord.

Als de Toezichthouder niet de hoeder is van het publiek belang….

….. Dan is discussie over ‘wie is eigenaar van de onderneming?’ niet relevant.

2. Is One-tier board de oplossing?One – tier ten opzichte van two-tier.

- Nu vaak nog two-tier: scheiding bestuur - toezicht.

- Vermeend voordeel one tier: toezichthouders zijn dichter in de buurt (toezicht wordt professioneel georganiseerd).

Verhouding tussen Raad van Toezicht, Raad van Bestuur en..

- tweede echelon management

- medezeggenschapsorganen

3. Meerhoofdige Raad van Bestuur- Aanbeveling Wetenschappelijke Raad van Regeringsbeleid

(WRR) in ‘Van Tweeluik naar Driehoeken’ (p.35):

‘collegiaal’ bestuur:

- leidt tot meer weerwerk in RvB (omdat geen hierarchie)

- kunnen elkaar niet ontslaan (dus geen machtsmisbruik)

- langdurige samenwerkingsrelatie

- minder kans zonnekoningengedrag

- elk lid kan zelf contact opnemen met RvT

4. Niet de besturing maar het bestuur.

-Nvtz stelt dat RvT zich te veel richt op de bestuurder(s).Zij stelt dat RvT zich moet verbreden: toezicht op

besturing..

Mijn stelling: Niet de besturing maar het bestuur.

-Het gaat niet om bevoegdheden of scope, maar goede invulling van rol

-Huidige rol en taakverdeling RvB – RvT is duidelijk en goed

-Het gaat om invulling geven aan de rol: aanpassen van gedrag

Niet de besturing, maar het bestuur……daarvoor is Goede informatie is belangrijk

-RvB belangrijkste informatiebron: gaat ook om inkleuring.

-RvB nooit enige informatiebron

-Bedrijfsbezoeken, meer gesprekken or en cr etc, wel in afstemming en overleg

Afronding, Samenvatting overall

Wederzijds vertrouwen is cruciaal-Als wederzijds vertrouwen, dan kan RvB alleen maar profijt hebben info van RvT.

-Goede bestuurder, streeft naar diverse info voor RvT om er zelf beter van te worden.

- RvT moet info afstemmen met RvB en altijd op gepaste afstand blijven.

1. Sturen op vertrouwen.• Maak vertrouwen bespreekbaar…• Bespreek wijze van onderlinge

communicatie RvB – RvT, maar ook RvT-onderling…

2. Meer diversiteit blijft nodig.• Ander type functieprofielen.• Vrouwen sneller voorzitter maken.

3. Geef invulling aan adviesfunctie.4. Werk aan professionalisering van bestuur én

toezicht.

Afronding, Aanbevelingen