TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30...

234

Transcript of TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30...

Page 1: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,
Page 2: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN

Dit document bevat mogelijk toekomstgerichte uitspraken die niet verwijzen naar historische feiten maar naarverwachtingen van de Raad van Bestuur op basis van huidige inzichten en veronderstellingen die onderhevig zijn aanbekende en onbekende risico's en onzekerheden waardoor de feitelijke resultaten, presentaties of gebeurtenissenaanzienlijk kunnen verschillen van de uitspraken in dit jaarverslag. Veel van deze risico's en onzekerheden houdenverband met factoren waar ForFarmers geen controle over heeft en/of die zij niet nauwkeurig kan inschatten, zoals heteffect van algemene economische of politieke omstandigheden, competitieve druk, prijsontwikkelingen en debeschikbaarheid van grondstoffen, dierziektes en ForFarmers' afhankelijkheid van transport door derden, veranderingenin consumentenvoorkeuren, het vermogen om overgenomen bedrijven succesvol te integreren en de verwachtesynergiën te realiseren, schommelingen in rentevoeten en valutakoersen, veranderingen in belastingtarieven,wijzigingen in de wetgeving, het handelen van regulerende instanties en het weer. Toekomstgerichte uitspraken in ditdocument kunnen onder meer ook betrekking hebben op ForFarmers' kapitaal- en liquiditeitsposities in bepaaldegespecificeerde scenario's. Hiernaast kunnen toekomstgerichte uitspraken, zonder enige beperking, uitsprakenbevatten met daarin woorden zoals ‘zal’, ‘is voornemens’, ‘verwacht’, ‘houdt rekening met’, ‘is gericht op’, ‘heeft hetplan’, ‘schat’ en woorden met een soortgelijke strekking. Deze uitspraken betreffen of kunnen invloed hebben optoekomstige zaken, zoals ForFarmers' toekomstige financiële resultaten en bedrijfsplannen of op haar strategie.ForFarmers aanvaardt geen enkele verplichting tot of verantwoordelijkheid voor het bijwerken van de toekomstgerichteuitspraken die in dit document zijn opgenomen, ongeacht of deze verband houden met nieuwe informatie, toekomstigegebeurtenissen of anderszins, tenzij ForFarmers hiertoe wettelijk verplicht is.

Page 3: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

INTROPAGINA

Page 4: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

INHOUDSOPGAVEJAARVERSLAG 2017 4

Kerncijfers 4Kerncijfers 6Feiten en cijfers 8

Bericht van de CEO 9Bericht van de CEO 10

ForFarmers in beeld 13Bedrijfsprofiel 14Visie, missie en kernwaarden 15Total Feed Business 16Organisatie 17Samenstelling Raad van Bestuur en Directie 18Het aandeel ForFarmers 22

Verslag van de Raad van Bestuur 29Strategie Horizon 2020 30Marktontwikkelingen 36Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel, Vooruitzichten 2018 42Human Resources 55Duurzaamheid en Innovatie 60

Governance en Compliance 75Corporate Governance 76Risicomanagement 80Bestuursverklaring 88

Verslag van de Raad van Commissarissen 89Bericht voorzitter Raad van Commissarissen 90Verslag van de Raad van Commissarissen 92Samenstelling Raad van Commissarissen 97Commissies van de Raad van Commissarissen 100Remuneratierapport 103

Page 5: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

JAARREKENING 2017 108

Geconsolideerde jaarrekening 110Geconsolideerde balans 110Geconsolideerde winst-en-verliesrekening 111Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat 112Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen 113Geconsolideerd kasstroomoverzicht 114

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 115Basis voor opstelling 115Resultaten voor het jaar 119Personeelsbeloningen 126Winstbelastingen 135Activa 140Eigen vermogen en verplichtingen 152Financiële instrumenten 163Groepssamenstelling 172Overige toelichtingen 175Grondslagen voor financiële verslaggeving 181

Enkelvoudige jaarrekening 197Enkelvoudige balans 197Enkelvoudige winst-en-verliesrekening 198

Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening 199Overige gegevens 207

Statutaire resultaatbestemmingsregeling 207Bijzonder statutair recht inzake zeggenschap 209Nevenvestigingen 210Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 211Meerjarenoverzicht 221

OVERIG 223

Begrippenlijst 224

Page 6: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 4

JAARVERSLAG 2017

KERNCIJFERS

Page 7: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 5

Page 8: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 6

Kerncijfers

Page 9: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 7

Page 10: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 8

Feiten en cijfers

Page 11: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 9

BERICHT VAN DE CEO

Page 12: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 10

Bericht van de CEO

Lange-termijn waardecreatieOnze strategie Horizon 2020 heeft zich in 2017 weerbewezen als goede basis voor lange-termijnwaardecreatie voor onze klanten en voor ForFarmers. Hethelpt ons om onze missie ‘For the Future of Farming’ teverwezenlijken. Wij werken intensief samen met onzeklanten om hun succes, en dat van de sector in zijngeheel, te waarborgen.

Onze klanten worden continu geconfronteerd met nieuweuitdagingen. Precies daarom zijn onze nutrionisten enspecialisten voortdurend bezig met het verder verbeterenvan de Total Feed oplossingen voor onze klanten;voerconcepten voorzien van maatwerk-advies enhulpmiddelen. Wij helpen hen om betere rendementen ophet boerenerf te behalen met een gezonde veestapel eneen hogere efficiëntie. In Nederland hebben wijbijvoorbeeld in het afgelopen jaar onze melkveeklantenkunnen helpen met aangepaste voeroplossingen. Dit alseen van de fosfaatbeperkende maatregelen.

De combinatie van op de klant toegespitstevoeroplossingen met data-analyse, is van toenemendbelang voor de sector in het algemeen. Om dat aan tekunnen bieden, is schaalgrootte belangrijk. Ook in hetafgelopen jaar hebben we weer ervaren hoe belangrijkonze productie en logistieke (supply chain) activiteiten zijn.Want hoe goed ons voer en ons advies ook is, het moet welop tijd bij de klant geleverd kunnen worden. Dit bleekvooral een probleem in het Verenigd Koninkrijk.Ondertussen is de betrouwbaarheid van onzedienstverlening daar weer op orde.

Mede door onze afkomst van een coöperatie zijn wij onsheel erg bewust van het belang van een goede relatie metonze klanten. Zodanig zelfs, dat wij met een training‘Farming for non-farmers’ zijn begonnen voor nieuwecollega’s op met name staffuncties, die geen agrarischeachtergrond hebben.

Ons teamDoor de enorme inzet van onze medewerkers kunnen wijonze ambitie en onze belofte aan onze klanten enaandeelhouders waarmaken. Wij besteden veel tijd, gelden aandacht aan interne trainingen om onze mensenverder te bekwamen onze klanten te helpen en dekwaliteit van ons team naar een nog hoger plan te tillen.Schaalgrootte en internationale interne kennis zijn hierbijbelangrijke pijlers. Ik kijk bijvoorbeeld met trots terug opde lancering van NOVA, het nieuwe zeugenconcept. Dat isdoor ons eigen Nutrition Innovation Centre (NIC)ontwikkeld en is in 4 landen tegelijkertijd getest bij meerdan 40 varkenshouders. Ook de kennis en ervaring die denieuwe collega’s van het overgenomen Vleuten-Steijn aande ontwikkeling van dit concept hebben bijgedragen wasgroot.

Training, innovatie, kennis delen en duurzaam bezigzijn, maken dat wij steeds aantrekkelijker worden alswerkgever voor zowel bestaande als toekomstigemedewerkers. Dat blijkt uit het feit dat in 2017 wederommeer medewerkers interne promotie hebben gemaakt endoordat wij, met minder hulp van externe bureaus,aanzienlijk meer mensen aan ons hebben weten te binden.

Page 13: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 11

In 2017 trad Iain Gardner terug uit de Directie en als COOvan ForFarmers Verenigd Koninkrijk. Iain heeft in deafgelopen jaren ForFarmers daar sterker op de kaartgezet, waarvoor ik hem, ook namens de collega’s,bijzonder wil danken. Wij zijn blij dat ons mede-DirectielidSteven Read met ingang van 2018 zijn positie overneemt.Hij was de natuurlijke en logische kandidaat om benoemdte worden tot COO van ForFarmers UK. Dit gezien zijnbrede ervaring, de succesvolle implementatie vanveranderingen in de ForFarmers organisatie en het feitdat hij eerder in het Verenigd Koninkrijk vele jaren deelheeft uitgemaakt van het senior managementteam. Op ditmoment wordt een geschikte opvolger voor Stevengezocht voor de positie van Supply Chain Directeur.

Onze maatschappelijkeverantwoordelijkheidWij zijn ons zeer bewust van onze positie in demaatschappij. Wij hebben als voeronderneming eenbelangrijke rol in het leveren van voldoende dierlijkeeiwitten in een wereld met een sterk groeiende bevolking.

ForFarmers heeft de mogelijkheid én de verplichting, omschaarse grondstoffen op een duurzame manier optimaalin te zetten voor de productie van voer. Net als onzeklanten werken wij in (relatief) dichtbevolkte regio’s, waarde maatschappelijke druk op het gebied van leefbaarheiden milieu groot is. Het verminderen van onze CO2

voetafdruk, en zo mogelijk die van de partijen in onzewaardeketen, is daarom één van onze belangrijksteduurzaamheidsdoelstellingen.

Op allerlei fronten richten wij ons op het verminderen vanhet gebruik van energie bij onze productie en logistiek.Tegelijkertijd willen we de kwaliteit en debetrouwbaarheid van de levering van het voer waarborgen.Dat plaatst ons nog weleens voor dilemma’s, waar wijopen over communiceren. Wij hebben bijvoorbeeld in defabriek in Lochem een nieuwe persmachine geplaatst.Deze gebruikt meer energie, maar zorgt voor een beterekwaliteit voer. Dat leidt weer tot een verbeterdevoederconversie en dus minder gebruik van grondstoffenen daarmee een lagere CO2 voetafdruk in de helewaardeketen.

De herkomst van voedsel, kwaliteit, diergezondheid endierenwelzijn wordt door de maatschappij in het algemeenen de consument in het bijzonder, steeds meer benadrukt. Wij hebben een voortrekkersrol in België en

het Verenigd Koninkrijk, onder meer doordat wij op hetonderwerp antimicrobiële residentie (AMR) in door onsgeorganiseerde bijeenkomsten aan veehouders aantonendat dieren gezond kunnen blijven zonder medicatie aanhet voer toe te voegen.

Onze missie en onze duurzaamheidsdoelstellingen zijnverenigbaar met vier van de UN Sustainable DevelopmentGoals (duurzame ontwikkelingsdoelen), waarover wij in ditjaarverslag schrijven.

Wij hechten grote waarde aan de gezondheid en veiligheidvan onze medewerkers. Op de eigen terreinen, onderwegén op het erf van de klant. In het afgelopen jaar hebben weeen toename van het veiligheidsbewustzijn gezien, maarwij kunnen en moeten nog verdere stappen maken.Ondanks alle maatregelen die worden genomen, kunnenongelukken nog steeds voorkomen in uitzonderlijkeomstandigheden. Aan het begin van 2018 verloren wijhelaas een collega door een noodlottig ongeval.

Resultaten voor onze klanten enaandeelhoudersAan het begin van dit voorwoord stipte ik al aan dat onzeklanten in 2017 in het algemeen meer financiële armslaghadden. Zij hebben dit veelal ingezet om prestatievoederste kopen en de technische resultaten op het boerenerf insamenwerking met onze adviseurs te verbeteren. Dat isgoed gelukt.

Voor onze aandeelhouders hebben wij in 2017tevredenstellende resultaten gerealiseerd. Dit hebben webereikt met behoud van onze traditionele kernwaarde: hetverbeteren van het rendement op het boerenerf. Wij zijnvooral trots op de autonome verbetering van debrutowinst. Dat weerspiegelt de toegevoegde waarde dieklanten toekennen aan onze concepten, onder meergebaseerd op de inspanningen van onze adviseurs.

De organisaties in Nederland, Duitsland en België hebbendaaraan in belangrijke mate bijgedragen. ForFarmers inhet Verenigd Koninkrijk had te maken met zowel lastigemarktomstandigheden als organisatorische uitdagingen.Ondertussen zien wij daar de eerste positieve resultatenvan de ondernomen acties.

De continue focus op efficiënt werken, ons OneForFarmers programma, hielp ons zowel de EBITDA alshet werkkapitaal te verbeteren. Daarbovenop kwam nog

Page 14: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 12

de bijdrage van Vleuten-Steijn, dat wij eind 2016 hebbenovergenomen. Deze resultaten stellen ons weer in staateen stijgend dividend uit te keren aan onzeaandeelhouders én de gewenste investeringen te blijvendoen in het kader van onze Horizon 2020 strategie.

Terugkijkend op het eerste volle jaar dat ForFarmers aanEuronext Amsterdam is genoteerd, kan ik vaststellen dathet handelsvolume van het aandeel sterk is toegenomen.

Ook ben ik bijzonder verheugd dat wij begin 2018 deacquisitie van het pluimveevoerbedrijf Tasomix in Polenhebben aangekondigd. Hiermee breiden wij onze leidendepositie in Europa verder uit. Wij verbreden onze basis meteen vijfde kernland, dat bovendien het grootste pluimvee-land is in Europa, met een bovengemiddelde groei. Wijverwachten deze transactie voor eind mei te kunneneffectueren, na goedkeuring van de autoriteiten.

GovernanceDe goede samenwerking tussen de Directie en de Raadvan Commissarissen heeft ook in 2017 bijgedragen aan debereikte resultaten.

Tijdens de komende Algemene Vergadering vanAandeelhouders in april van dit jaar, zal Jan Egginkterugtreden als Voorzitter en lid van de Raad vanCommissarissen. Jan Eggink is van groot belang geweestvoor ForFarmers in een periode waarin de Onderneminghistorische beslissingen heeft genomen en belangrijkestappen heeft gezet. Zijn bijdrage aan de creatie enimplementatie van de strategie van ForFarmers en hetborgen van de goede relatie tussen de Onderneming en deCoöperatie FromFarmers en haar leden is essentieelgeweest. Ik wil hem hier, namens mijn collega’s,nadrukkelijk voor danken.

Met trots kijk ik terug op een jaar waarin ForFarmers debasis voor voortdurende groei, For the Future of Farming,wederom heeft verstevigd. Zonder de enorme inzet entoewijding van al onze medewerkers hadden wij dit nietkunnen bereiken. Ik wil hen daarom, mede namens mijncollega-Directieleden, danken. Onze klanten,aandeelhouders, leveranciers en anderebelanghebbenden wil ik danken voor het in ons gesteldevertrouwen. Samen met alle collega's binnen ForFarmerswerken we er iedere dag hard aan dat vertrouwen waar temaken.

Lochem, 12 maart 2018

Yoram Knoop, CEO ForFarmers N.V.

Page 15: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 13

FORFARMERS IN BEELD

Page 16: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 14

Bedrijfsprofiel

ForFarmers is een internationaal opererendevoeronderneming die complete, innovatieve en duurzamevoeroplossingen biedt voor de (biologische) veehouderij.ForFarmers zet zich in ‘For the Future of Farming’: voorde continuïteit van het boerenbedrijf en voor een financieelgezonde sector die vele generaties een duurzame rol zalspelen in de maatschappij. ForFarmers is meer danhonderd jaar geleden in Nederland ontstaan. Sinds 2005heeft de Onderneming haar activiteiten uitgebreid naarDuitsland en België, onder meer met de overname vanHendrix UTD, en naar het Verenigd Koninkrijk, met deovername van BOCM PAULS. Deze ondernemingenhebben eveneens een rijke historie die teruggaat tot heteinde van de 19e eeuw. Hierdoor is een unieke combinatievan kennis en ervaring ontstaan die wordt ingezet omagrarische ondernemers te ondersteunen bij hetrealiseren van hun bedrijfsdoelstellingen. ForFarmerskiest daarbij voor een intensieve samenwerking metklanten en met strategische partners. Dat leidt tot eengezondere veestapel, een hogere efficiëntie en daardooreen beter rendement op het boerenerf. Dit wordtgerealiseerd met een aanbod van maatwerk en TotalFeed-oplossingen. De gerichte aanpak wordt geleverddoor gespecialiseerde en deskundige adviseurs, diebeschikken over innovatieve hulpmiddelen om resultatente monitoren en te analyseren. ForFarmers investeert veelin onderzoek om kennis, producten en hulpmiddelen naareen steeds hoger plan te tillen. Dit wordt gedaan door hetForFarmers Nutrition Innovation Centre (NIC). Het NICwerkt onder meer aan verbetering van de technischeprestaties van voer, zoals voerefficiëntie en optimale groeivan het dier, en aan de ontwikkeling van innovatievenutritionele oplossingen die bijdragen aan een goedediergezondheid.

Daarnaast richt het NIC zich op een verdereverduurzaming van producten en van de veehouderij. Ditgebeurt in nauwe samenwerking met gerenommeerdeonderzoeksinstituten, universiteiten en strategischepartners.

ForFarmers heeft 2.325 medewerkers (fte's) in dienst enproductievestigingen in Nederland, België, Duitsland enhet Verenigd Koninkrijk. Het hoofdkantoor is gevestigd inLochem (Nederland). In 2017 was het Total Feed-volume9,6 miljoen ton, de jaaromzet bedroeg €2,2 miljard. Debrutowinst was €419,8 miljoen.

Duurzaam ondernemenDoor bevolkingsgroei en stijgende welvaart zal de vraagnaar dierlijke eiwitten zoals vlees, eieren enzuivelproducten de komende decennia toenemen. Deuitdaging is om deze toenemende hoeveelheid voedselduurzaam te produceren en het gebruik van grondstoffenen natuurlijke bronnen als energie, land en water teminimaliseren.

De voerindustrie heeft, gezien haar positie in dewaardeketen, een belangrijke rol in het verduurzamen vande productie van vlees, eieren en zuivel. Voor ForFarmersis duurzaamheid dan ook een integraal envanzelfsprekend onderdeel van de bedrijfsvoering. DeOnderneming heeft de ambitie om voorop te lopen induurzaamheid in met name grondstoffengebruik,productie, logistiek en in het ontwikkelen en leveren vanefficiënte voeroplossingen voor een gezonde veestapel. Opdeze wijze wil ForFarmers een bijdrage leveren aan eeneconomisch rendabele en duurzame voedselproductie.

Page 17: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 15

Visie, missie en kernwaarden

VisieForFarmers wil als veevoerbedrijf toonaangevend zijn inde Europese markt en de aangrenzende regio’s (Europa+).Daartoe biedt ForFarmers rendabele en duurzame TotalFeed-oplossingen waarmee agrarische ondernemersvlees, eieren en zuivel van hoge kwaliteit kunnenproduceren.

MissieMet haar missie, ‘For the Future of Farming’, toontForFarmers haar vertrouwen in de toekomst van deagrarische sector. De onderneming zet zich vóór alles invoor de continuïteit van het boerenbedrijf. ForFarmers iservan overtuigd dat zij kan bijdragen aan een financieelgezonde agrarische sector. Een sector die kansen biedtvoor de lange termijn en die gedurende vele generatieseen rol zal spelen in de maatschappij. ForFarmers heeftals Europese marktleider in de voerindustrie niet alleende kans, maar ook de plicht om een wezenlijke bijdrage televeren aan een efficiëntere en duurzame productie vanvlees, eieren en zuivel.

Drie pijlersForFarmers werkt nauw met haar klanten samen aan hetrealiseren van het lange-termijn succes van individueleboerenbedrijven en van de agrarische sector als geheel.ForFarmers doet dit op basis van drie pijlers:

Resultaat: Een gerichte planning, monitoring en analysevan de resultaten van het boerenbedrijf.

Team: Begeleiding door gespecialiseerde en deskundigeadviseurs.

Producten: De inzet van maatwerk en Total Feed-oplossingen.

KernwaardenDe volgende kernwaarden fungeren als duurzaam kompasvoor de bedrijfscultuur:

Ambitie ForFarmers streeft naar resultaat op een steeds hogerniveau. Zowel op het boerenerf als binnen de eigenorganisatie. Dit vraagt helder leiderschap en een goed opelkaar ingespeeld team. Het werven, ontwikkelen enbehouden van de beste mensen en hen motiveren tot nogbetere prestaties is hiervoor van cruciaal belang. Evenalshet geven van vertrouwen en verantwoordelijkheid.

DuurzaamheidForFarmers ziet duurzaamheid als een integraal envanzelfsprekend onderdeel van de bedrijfsvoering.Zorgvuldig omgaan met natuurlijke bronnen en schaarsegrondstoffen, verminderen van de druk op het milieu enbijdragen aan dierenwelzijn vloeien hier logisch uit voort.Zo draagt ForFarmers bij aan de oplossing vanduurzaamheidsvraagstukken die samenhangen met hetproduceren van meer voedsel voor een groeiendewereldbevolking. In haar handelen kiest ForFarmers vooreen lange-termijn oriëntatie, gebaseerd op vertrouwen entransparantie. Daarbij volgt de onderneming lokale regelsen procedures en houdt zij rekening met haarleefomgeving.

PartnerschapDe activiteiten van ForFarmers zijn gericht op eenoptimale ondersteuning van haar klanten. Samenwerkingis daarvoor de basis. Met klanten en leveranciers, maarook met strategische partners in verschillende sectorendie evenals ForFarmers onderdeel van de oplossing willenzijn. Ook in deze relaties staat duurzaamheid voorop.

Page 18: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 16

Total Feed Business

Boerenbedrijven in Europa groeien in omvang en hebbente maken met toenemende aandacht voor duurzameproductie, voedselveiligheid en dierenwelzijn. Hierdoorverandert de behoefte aan voeroplossingen enondersteuning op het boerenerf.

Voer, advies en hulpmiddelenForFarmers is van oudsher sterk in het ontwikkelen enproduceren van mengvoer en aanvullende voeders voorveehouders. De kernactiviteit van de onderneming is hetleveren van innovatieve Total Feed-oplossingen,bestaande uit (voer)producten, specialistisch advies enhulpmiddelen. Met deze Total Feed-aanpak kanForFarmers haar producten en advisering gedurende dehele productiecyclus op het boerenbedrijf op elkaarafstemmen. De klant krijgt zo een geïntegreerdetotaaloplossing, passend bij zijn doelstellingen,voersysteem en bedrijfssituatie. Dat zorgt voor een beterrendement op het boerenerf, gezondere dieren en meerefficiëntie en arbeidsgemak voor de klant.

De productportfolio van ForFarmers bestaat uit o.a.mengvoer, jongdiervoeders en speciaalvoer, vloeibare co-producten, losse grondstoffen, zaaizaden enmeststoffen. Het advies omvat alle voor de klant relevanteaspecten van voeding, dierhouderij enbedrijfsontwikkeling. De hulpmiddelen bestaanuit programma’s waarmee agrarische ondernemersdoelen kunnen stellen en resultaten kunnen monitoren enbenchmarken.

Voor een aantal specifieke producten – zoals premixen,specialiteiten, additieven en zaaizaden – kiest ForFarmersvoor strategische samenwerking met bedrijven die juist indie producten zijn gespecialiseerd. Zo heeft ForFarmers

een strategische samenwerking met Nutreco voor onderandere specialiteiten, zoals jongdiervoeders, met Denkavitop het gebied van kalvermelkpoeders, met Agrifirm voorde inkoop van kunstmest, gewasbeschermingsmiddelenen zaaizaden en met Chr. Hansen voorinkuiltoevoegingen. Als adviseur op het boerenerf heeftForFarmers een goede en vaak ook langdurige relatie metagrarische ondernemers, wat een voordeel is voorstrategische partners.

Page 19: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 17

Organisatie

ForFarmers is statutair gevestigd in Lochem (Nederland).

Om de gekozen strategie Horizon 2020 goed te kunnenimplementeren, is een transparante organisatie vanbelang. Die moet de juiste balans bieden tussenondernemerschap in de lokale markten en het benuttenvan de aanwezige kennis, waarden en ervaring binnen deForFarmers-organisatie.

Om de markt optimaal te bedienen, heeft ForFarmers drieoperationele clusters die geografisch zijn bepaald enworden aangestuurd door COO's. De clusters zijn:Nederland, Duitsland/België en het Verenigd Koninkrijk.

Operationele activiteiten vinden zo veel mogelijk lokaalplaats om optimaal bij de behoeften van klanten in debetreffende regio aan te sluiten.

De activiteiten die op groepsniveau zijn georganiseerd, zijnverbonden met de clusters via een matrixorganisatie.Hieronder vallen HR (personeelsbeleid), Innovatie,Marketing, Communicatie, Duurzaamheid, CommercialExcellence, Corporate Affairs, Controlling/Financiën,Mergers & Acquisitions (Fusies en Overnames), IT,Investor Relations, Juridische zaken, Risico management,Health & Safety en de activiteiten van Supply Chain. Dezeactiviteiten staan ten dienste van de hele ForFarmersGroep en worden aangestuurd door de Directeur Strategie& Organisatie, de CFO en de Directeur Supply Chain.Uitgangspunt voor deze activiteiten is dat zij waar mogelijkcentraal worden uitgevoerd in lijn met de OneForFarmers-aanpak. Met deze aanpak beoogt ForFarmerseen verdere professionalisering van de organisatie, waarinop een eenduidige manier wordt gewerkt enschaalvoordelen optimaal worden benut.

Page 20: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 18

Samenstelling Raad van Bestuur en Directie

De Directie van ForFarmers bestaat uit de Raad van Bestuur (het ‘Bestuur’) en deoverige directieleden. Yoram Knoop (CEO), Arnout Traas (CFO) en Jan Potijk (COO)vormen de Raad van Bestuur.

Raad van Bestuur

Yoram KnoopCEO (Algemeen Directeur)Yoram Knoop (1969, Nederlandse nationaliteit) trad innovember 2013 aan bij ForFarmers en werd met ingangvan 1 januari 2014 benoemd tot CEO van ForFarmers N.V.(destijds ForFarmers B.V.). Als voorzitter van de Directie ishij eindverantwoordelijk voor alle strategische enoperationele zaken. Zijn huidige contract is aangegaanvoor een periode van vier jaar tot aan de jaarlijkseAlgemene Vergadering van Aandeelhouders in 2018. Hij isherbenoembaar voor wederom een periode van vier jaar.Uit hoofde van zijn functie is hij lid van de Steering Groupvan European Feed Manufacturers' Federation (FEFAC).Voordat Yoram Knoop aantrad bij ForFarmers was hijdirecteur van één van de werkmaatschappijen van Cargill,die zich richt op het produceren van premixen voor ondermeer voerondernemingen. Yoram Knoop is afgestudeerd bedrijfskundige. Hij heeft meer dan 25 jaar ervaring incommerciële, operationele en algemeen managementposities in Nederland, het Verenigd Koninkrijk en deVerenigde Staten, bij beursgenoteerde, private en private-equity ondernemingen (Provimi, Quest, Owens Corning).

Arnout TraasCFO (Financieel directeur)Arnout Traas (1959, Nederlandse nationaliteit) is sindsaugustus 2011 verbonden aan ForFarmers als CFO. Hijstuurt de afdelingen Controlling/Financiën, InformatieTechnologie, Juridische Zaken, Risicomanagement, Fusies& Overnames en Beleggersrelaties (Investor Relations)aan. Tijdens de Algemene Vergadering van 15 april 2016 iszijn benoeming verbonden aan een termijn van vier jaar.Zijn benoeming eindigt aan het eind van de jaarlijkseAlgemene Vergadering van Aandeelhouders van 2020. Hijis dan herbenoembaar voor een periode van vier jaar.

Arnout Traas is opgeleid als registeraccountant en heeftvoordat hij overstapte naar ForFarmers bijFrieslandCampina gewerkt, voor de disciplines M&Aen Financiën. Voorafgaand daaraan heeft hij een bredeervaring opgebouwd in alle financiële disciplines, bij zowelbeursgenoteerde als private ondernemingen (waaronderVendex, Mars en Arthur Anderson).

Page 21: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 19

Jan PotijkCOO (Directeur)Jan Potijk (1958, Nederlandse nationaliteit) begon inaugustus 1983 zijn loopbaan bij (de rechtsvoorgangersvan) ForFarmers en is sinds juli 2000 lid van de Directie. Inzijn huidige functie van directeur (COO) is hijverantwoordelijk voor ForFarmers in Nederland en voorde organisaties Vleuten-Steijn, Pavo en Reudink. Tijdensde Algemene Vergadering van 15 april 2016 is aan zijnbenoeming een termijn verbonden van drie jaar. Zijnbenoeming eindigt aan het eind van de jaarlijkseAlgemene Vergadering van Aandeelhouders van 2019. Hijis dan herbenoembaar voor een periode van vier jaar.Jan Potijk is meteen na zijn opleiding aan de AgrarischeHogeschool, meer dan 30 jaar geleden, begonnen bij (derechtsvoorganger van) ForFarmers, waar hij reeds opjonge leeftijd toetrad tot de directie. Hij is zeer intensiefbetrokken geweest bij de overgang van de regionaleCoöperatie tot een internationale onderneming. Jan Potijkkent de agrarische wereld van huis uit, doordat hij isopgegroeid op een gemengd boerenbedrijf.

Directieleden

Steven ReadCOO (Directeur)Steven Read (1963, Britse nationaliteit), is sindsseptember 1986 in dienst bij de rechtsvoorganger vanForFarmers in het Verenigd Koninkrijk, per juli 2012 indienst bij ForFarmers en sinds juli 2014 lid van de Directie.Tot eind 2017 was hij als Directeur Supply Chainverantwoordelijk voor Inkoop, Formulatie, Productie enLogistiek. Met ingang van 1 januari 2018 is hijverantwoordelijk voor de activiteiten van ForFarmers inhet Verenigd Koninkrijk. De verantwoordelijkheden voorSupply Chain zijn per 1 januari 2018 tijdelijk overgenomendoor de overige Directieleden. Steven Read heeft eendienstverband voor onbepaalde tijd.Steven Read is opgegroeid op een melkveebedrijf in hetVerenigd Koninkrijk. Na zijn studie Landbouw, met alsspecialisatie diervoeding, startte hij bij Pauls Agriculture,dat later (als onderdeel van BOCM PAULS) werdovergenomen door ForFarmers. Hij heeft zowelcommerciële als algemeen managementposities vervuld,leiding gegeven aan veel verandertrajecten, en was directbetrokken bij de verkoop van BOCM PAULS aanForFarmers.

Stijn SteendijkDirecteur Strategie & OrganisatieStijn Steendijk (1969, Nederlandse nationaliteit) trad in juli2014 aan als Directeur Strategie & Organisatie bijForFarmers. Onder zijn verantwoordelijkheid vallenMarketing, Commercial Excellence, Communicatie,Corporate Affairs, Duurzaamheid, Nutrition InnovationCentre (NIC) en Human Resources (Personeelsbeleid). Hijheeft een dienstverband voor onbepaalde tijd.

Stijn Steendijk heeft bedrijfskunde gestudeerd en is sinds25 jaar actief in commerciële, HR- en algemenemanagementfuncties bij onder meer L’Oréal, Unilever enProvimi. Hij heeft ruime ervaring met grootschaligeinternationale veranderprogramma’s en was betrokken bijde verkoop van het voerbedrijf Provimi aan Cargill.

Adrie van der VenCOO (Directeur)Adrie van der Ven (1963, Nederlandse nationaliteit) issinds 1 februari 2016 in dienst bij ForFarmers alsDirecteur (COO). Hij is verantwoordelijk voor deForFarmers-activiteiten in Duitsland en België en deverdere internationale expansie van ForFarmers in denieuwe regio's. Hij heeft een dienstverband vooronbepaalde tijd.

Adrie van der Ven vervulde voorafgaand aan ForFarmers(internationale) managementposities bij Louis Dreyfus,Nutreco en Cargill, allemaal organisaties actief in deagrarische sector. Hij heeft bedrijfseconomie gestudeerden ruime ervaring in M&A als managing partner van eenprivaat investeringsbedrijf.

Directeur Supply ChainDe Directeur Supply Chain is verantwoordelijk voorInkoop, Formulatie, Productie en Logisitiek, waarondertransport en programma’s gericht op verbetering van deoperationele activiteiten, techniek, gezondheid &veiligheid (‘Health & Safety’) en voor hetkwaliteitsprogramma. Op dit moment wordt externgezocht naar een opvolger van Steven Read, die dezefunctie tot eind 2017 vervulde.

Page 22: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 20

Page 23: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 21

Page 24: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 22

Het aandeel ForFarmers

ForFarmers kernpunten voorinvesteerders

#1 Leverancier - met leidende marktposities - van Total●

Feed-oplossingen voor veehouders in Europa+Actief in veerkrachtige markten met groeimogelijkheden●

Centrale positie in de waardeketen: toegang tot het●

boerenerfGerichte strategie om de activiteiten verder te●

verstevigen en uit te breiden: Horizon 2020Duidelijke en bewezen M&A-strategie om verdere●

expansie te realiserenDuurzaamheid is een wezenlijk onderdeel van het●

businessmodelAantrekkelijke financiële prestaties en profiel●

Het ForFarmers aandeelOp 24 mei 2016 werd het aandeel ForFarmers N.V., onderhet symbool ‘FFARM’, aan Euronext Amsterdamgenoteerd. Sinds 19 september 2016 is ForFarmersopgenomen in de AScX index van Euronext Amsterdam enper mei 2017 in de MSCI Netherlands index.

Het geplaatste kapitaal van de Vennootschap bedraagt€1.062.610,41 per 31 december 2017. Dit is verdeeld in106.261.040 geplaatste gewone aandelen en éénprioriteitsaandeel, elk nominaal groot €0,01.

Het prioriteitsaandeel wordt gehouden door CoöperatieFromFarmers U.A. Op 31 december 2017 had ForFarmers5.469.292 gewone aandelen in eigen bezit als gevolg vanhet inkoopprogramma van eigen aandelen dat op 2 mei2017 is gestart. ForFarmers heeft haar substantiëledeelneming in eigen aandelen (3% en 5%, op basis van hetaantal geplaatste gewone aandelen) aan de AFM gemeld.

In euro 2017 2016Winst per aandeel 0,56 0,50Dividend 0,30 0,24Aantal uitstaande aandelen (x 1miljoen) per 31 december

100,8 106,2

Marktkapitalisatie (€ miljoen) op 31december

1.052,3 706,1

Hoogste koers 11,16 7,03Laagste koers 6,61 5,17Slotkoers 10,44 6,65

1 Winst per aandeel wordt berekend op basis van het gewogen gemiddelde van hetaantal gewone aandelen in omloop. In 2017 was dit aantal 104.077.496 (2016:106.150.160).2 Dividend wordt berekend op basis van het aantal gewone aandelen in omloop per31 december.3 Marktkapitalisatie is berekend op basis van het aantal gewone aandelen inomloop per 31 december.4 Koers tot aan 24 mei 2016 betreft de koers op het handelsplatform; vanaf 24 mei2016 betreft het de koers op Euronext Amsterdam.

Page 25: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 23

DividendbeleidForFarmers streeft ernaar om een dividend uit te keren,rekening houdend met lange-termijn waardecreatie eneen gezonde financiële structuur voor het uitvoeren vanhaar strategie. Het dividendbeleid van ForFarmers isgericht op het uitkeren van een dividend van tussen de40% en 50% van de winst na belasting (de nettowinsttoerekenbaar aan de aandeelhouders van deVennootschap), exclusief incidentele posten.

Voorstel dividend 2017Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 26april 2018 zal het voorstel worden voorgelegd om pergewoon aandeel van €0,01 nominaal een dividend uit tekeren van €0,30 (2016: €0,24). Dit komt overeen met eenuitbetalingsratio (pay-out ratio) van 50% van het resultaatna belastingen en exclusief incidentele posten, enbetekent een stijging van het dividend van 25%.Genoemd voorstel is goedgekeurd door de Raad vanCommissarissen.

Melding kapitaalbelangOp 31 december 2017 staan de volgende aandeelhoudersmet een substantiële deelneming (>3%) geregistreerd bijde AFM, conform de meldingsplicht in het kader van deWet op het financieel toezicht (Wft).

BelangCoöperatie FromFarmers U.A. (direct en indirect) 49,99%Stichting Beheer- en AdministratiekantoorForFarmers

9,69%

APG Asset Management N.V. 6,71%Kempen Capital Management N.V. 5,27%ForFarmers N.V. (t.g.v. eigen inkoopprogramma) 5,02%JP Morgan Asset Management Holdings Inc 3,01%

* op basis van 106.261.040, zijnde het aantal geplaatstegewone aandelen

Specificatie aandelen Coöperatie FromFarmers (hierna: de Coöperatie) heeftper 31 december 2017 een direct kapitaalbelang (op basisvan het aantal geplaatste gewone aandelen) van 17,4%zonder dat daar een participatierekening tegenover staat,en een indirect belang van 31,8%, waarvoor de Coöperatieparticipatierekeningen uitgegeven heeft aan individueleleden. Deze leden kunnen op elk moment zelf besluiten totomzetting van hun participatierekening, of een deel ervan,in certificaten van aandelen, overschrijving naar eenbeleggingsrekening, of verkoop via Euronext Amsterdam.

De Coöperatie kon per 31 december 2017 steminstructiegeven voor 52.295.509 (certificaten) van aandelen, en kondaarnaast steminstructie geven voor 8.189.422 certificatendie worden gehouden door Stichting Beheer- enAdministratiekantoor ForFarmers en waarvan hetstemrecht niet is opgevraagd. Rekening houdend met heteffect van het inkoopprogramma van eigen aandelen, hieldde Coöperatie op 31 december 2017 een stembelang van60,0% (op basis van het aantal gewone aandelen inomloop).

De Coöperatie houdt daarnaast het prioriteitsaandeelzolang er aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan zoalsis vastgelegd in de Statuten. Een en ander is inonderstaande tabel uiteengezet:

Page 26: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 24

Aandelen / Certificaten Aandelen/certificaten Kapitaalbelang Aandelen/certificaten Kapitaalbelang 31 december 2017 31 december 2016 Totaal aantal geplaatste gewone aandelen 106.261.040 100,00% 106.261.040 100,00%Eigen bezit ForFarmers 5.469.292 5,15% 77.580 0,07%Aantal gewone aandelen in omloop 100.791.748 94,85% 106.183.460 99,93%

Aandelen Coöperatie FromFarmers U.A. (Direct) 18.498.469 17,41% 22.097.857 20,80%Participatierekening bij leden (Indirect) 33.797.040 31,80% 34.460.032 32,43%Coöperatie FromFarmers U.A. 52.295.509 49,21% 56.557.889 53,23%

Certificaten bij leden 5.582.503 5,25% 6.436.342 6,06%Certificaten in lock up 1.445.655 1,36% 1.398.424 1,32%Overige certificaathouders(1) 1.161.264 1,10% 4.967.900 4,68%Aandelen Stichting Beheer- en AdministratiekantoorForFarmers 8.189.422 7,71% 12.802.666 12,06%

Aandeelhouders (derden) 40.306.817 37,93% 36.822.905 34,64%

Totaal gewone aandelen in omloop 100.791.748 94,85% 106.183.460 99,93%

(1) Betreft (voormalige) medewerkers van ForFarmers van wie de certificaten niet in de lock-up zitten en derden die hun certificaten nog niet hebben omgezet naaraandelen.

Inkoopprogramma eigenaandelenAan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 26april 2017 werd machtiging gevraagd en verkregen omeen inkoopprogramma van eigen aandelen te starten, meteen maximale looptijd van 18 maanden, voor (a) eenbedrag dat ligt tussen de €40 miljoen en €60 miljoen en(b) voor de uitvoering vanmedewerkersparticipatieplannen in 2017. De reden voorhet inkoopprogramma was onder meer om de balans vanForFarmers efficiënter te maken. Met de publicatie van dehalfjaarresultaten 2017 heeft ForFarmers aangegeven devolle ruimte van €60 miljoen voor het inkoopprogrammavan eigen gewone aandelen te zullen benutten.

ForFarmers heeft in de periode van 2 mei 2017 tot en met31 december 2017 5.747.993 eigen (gewone) aandeleningekocht. Daarmee heeft de Vennootschap 5,1% van hetaantal geplaatste gewone aandelen in bezit. De aandelenzijn ingekocht voor een gemiddelde prijs van €9,86 peraandeel; het totale aankoopbedrag bedroeg €56.664.525. Van de ingekochte aandelen zijn 358.465 aandelen tenbehoeve van de werknemersparticipatieplannen; voorDirectie en senior managers, en voor overigemedewerkers.

Handelsvolume Eén van de redenen voor de openbare notering opEuronext Amsterdam was het vergroten van de liquiditeitvan het aandeel. Het gemiddelde handelsvolume in(certificaten van) aandelen ForFarmers op hethandelsplatform vóór de notering op Euronext Amsterdamin mei 2016 bedroeg ongeveer 40.000 per dag. Gedurende2017 is het handelsvolume in aandelen ForFarmerstoegenomen tot een gemiddelde van ongeveer 218.000 perdag.

LiquiditeitsverschafferIn haar rol als liquiditeitsverschaffer (liquidity provider)heeft ABN AMRO vanaf 2 januari 2017 tot en met 29december 2017 de verplichting gehad om de handel ingewone aandelen ForFarmers op Euronext Amsterdam teondersteunen door het afgeven van permanente koop- enverkooporders. ABN AMRO opereert als liquidity providervolledig onafhankelijk van de onderneming en moet zichhouden aan de richtlijnen van de AFM. ForFarmers heefthet contract met ABN AMRO met één jaar verlengd.

Page 27: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 25

Algemene Vergadering vanAandeelhouders De Algemene Vergadering van Aandeelhouders zal wordengehouden op 26 april 2018 in Laren (Gelderland).

Financiële kalender29-03-2018 Registratiedatum Algemene Vergadering

van Aandeelhouders26-04-2018 Algemene Vergadering van

Aandeelhouders30-04-2018 Ex-dividend notering02-05-2018 Registratiedatum dividendgerechtigden03-05-2018 Operationele voortgangsrapportage eerste

kwartaal (Q1 Trading update) 201809-05-2018 Betaalbaarstelling dividend16-08-2018 Publicatie halfjaarcijfers 201801-11-2018 Operationele voortgangsrapportage derde

kwartaal (Q3 Trading update) 201813-03-2019 Publicatie jaarcijfers en jaarverslag 201826-04-2019 Algemene Vergadering van

Aandeelhouders

De Vennootschap is gevestigd te Lochem (Nederland) eningeschreven in het handelsregister van de Kamer vanKoophandel onder nummer 08159661.

Page 28: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 26

Investor RelationsForFarmers hecht waarde aan een goed en open contactmet haar (potentiële) aandeelhouders, certificaathouders,beleggers, analisten en andere financiële stakeholders(hierna: Beleggers). Het doel is om Beleggersduidelijke, accurate en tijdige informatie over deontwikkelingen bij ForFarmers te verschaffen.

Om Beleggers adequaat en optimaal te informeren, steltForFarmers informatie beschikbaar via persberichten,jaarverslagen, kwartaalberichten (Trading Update)en presentaties. Alle informatie is beschikbaar via decorporate website. Daarnaast organiseert deOnderneming audiowebcasts om de (half)jaarresultaten tepresenteren, bezoekt ForFarmers (potentiële)aandeelhouders (roadshows) en neemt deel aanconferenties die banken voor investeerders organiseren.Alle informatie die met Beleggers wordt gedeeld, isgebaseerd op publieke informatie. Een en ander is tevensvastgelegd in het Beleid inzake bilaterale contacten metaandeelhouders. Gezien de belangrijke deelneming van deCoöperatie FromFarmers U.A. in ForFarmers is er eenrelatie-overeenkomst tussen deze partijen gesloten.

Contact met BeleggersGedurende het boekjaar heeft ForFarmers vele InvestorRelations activiteiten ondernomen. Op 12 april 2017organiseerde ForFarmers haar eerste Investor/Analystdag, met als thema: ‘Een dag in het leven vanForFarmers’. Hieraan namen 10 Beleggers en 9 analistendeel. Naast presentaties, die door Directieleden enspecialisten werden gegeven, werd ook een bezoek aaneen klant van ForFarmers gebracht.

Gedurende het boekjaar werden in 16 verschillendesteden meer dan 100 gesprekken metvermogensbeheerders gevoerd. Aan deze gesprekkennam de CEO of de CFO, vergezeld door de DirectorInvestor Relations, deel. Dit gebeurde tijdens 11roadshows en 6 conferenties georganiseerd door bankenvoor investeerders. De bezochte steden zijn veelalbelangrijke financiële centra waaronder Amsterdam,Londen, New York, Frankfurt en Parijs. Bij de bilateralecontacten met Beleggers is steeds het genoemde beleid inacht genomen.

In 2017 hebben leden van het Bestuur van ForFarmersbijeenkomsten van de ledenraad en de jaarlijkseledenavond van Coöperatie FromFarmers bijgewoond. Deinformatie-uitwisseling op deze bijeenkomsten vindtplaats onder de bepalingen van het genoemde beleid.

De jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouderskan door alle aandeelhouders, certificaathouders en ledenvan FromFarmers die een participatierekening aanhoudenbij FromFarmers worden bijgewoond.

DisclosureDe informatieverstrekking aan Beleggers verlooptconform de vereisten van de Wft en de EuropeseVerordening marktmisbruik. ForFarmers informeert haarBeleggers tijdig, gelijktijdig en volledig over relevanteontwikkelingen door middel van verspreiding van eenpersbericht dat ook op de corporate website wordtgepubliceerd en wordt ingediend bij de AFM.

De Directie beoordeelt in overleg met de ComplianceOfficer en de Disclosure Commissie of, en wanneer,informatie koersgevoelig is en of daarom de disclosure-verplichting van toepassing is.

OnafhankelijkeanalistenrapportenForFarmers werd in 2017 door 6 financiële analistengevolgd. ABN AMRO, the Idea-driven Equities AnalysesCompany, KBC, Kempen, Kepler Cheuvreux en NIBCMarkets brachten analistenrapporten uit overForFarmers. Naast uitgebreide rapporten zijn er ookperiodieke updates verschenen.

Page 29: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 27

Historische ontwikkelingForFarmers heeft zich ontwikkeld van lokalemengvoercoöperatie in het oosten van Nederland totmarktleider in de Europese voerindustrie. De rijke historievan de Onderneming gaat terug tot 1896, het jaar waarinéén van de rechtsvoorgangers van ForFarmers werdopgericht. In de decennia die volgden, werd deonderneming uitgebouwd door autonome groei, fusies enovernames. De belangrijkste activiteiten van de coöperatiewaren de aankoop van grondstoffen en de productie vanveevoer voor de aangesloten leden. In 2005 werd de naamveranderd tot ForFarmers, in lijn met de internationalegroeiambities.

Splitsing ondernemingForFarmers en CoöperatieFromFarmers als opstap naarinternationale groeiOm verder internationaal te kunnen groeien, is decoöperatie gesplitst in de Coöperatie FromFarmers en deOnderneming ForFarmers in 2007. In dat jaar werd ookhet Vermogen Op Naam (VON) traject gestart. DeCoöperatie voert sindsdien de naam CoöperatieFromFarmers U.A. Via het VON-traject werd in eenperiode van 10 jaar 82,6% van het vermogen van deCoöperatie bijgeschreven op participatierekeningen vanleden van de Coöperatie. De laatste bijschrijvingen in ditkader vond plaats in 2017 waardoor de Coöperatie direct17,4% van de geplaatste (certificaten van) aandelenForFarmers houdt. De leden van de Coöperatie hieldenper 31 december 2017 tezamen een indirect belang van31,8% in ForFarmers. Deze leden met eenparticipatierekening kunnen op elk moment zelf besluitentot omzetting van (een deel van) hun participatierekeningin certificaten, overschrijving naar eenbeleggingsrekening of verkoop via Euronext Amsterdam.

Page 30: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 28

Page 31: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 29

VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR

Page 32: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 30

Strategie Horizon 2020Met de missie ‘For the Future of Farming’ zet ForFarmers zich in voor decontinuïteit van het boerenbedrijf en voor een financieel gezonde sector.ForFarmers werkt intensief samen met klanten aan het op duurzame wijzewaarborgen van lange-termijn waardecreatie van individuele boerenbedrijvenen van de sector als geheel.

ForFarmers wil hét toonaangevende veevoerbedrijf zijn inEuropa en aangrenzende regio’s. Dat doet deOnderneming door Total Feed-oplossingen aan te biedenop het boerenerf zodat boeren vlees, melk en eieren vanhoge kwaliteit kunnen produceren. De rendabele enduurzame voeroplossingen van ForFarmers ondersteunenveehouders bij het optimaliseren van hun bedrijf tenaanzien van winstgevendheid, voedselveiligheid enwerkgemak. Daarmee is ForFarmers een essentiëleschakel in de voedselketen.

Sterke uitgangspositie: toegangtot het boerenerfDoor de jaren heen heeft ForFarmers een sterke envertrouwde relatie opgebouwd met haar klanten. Hierinspelen specialisten de hoofdrol. Zij vertalen de vraag vande boer - samen met hun collega’s van marketing,nutritionisten en het ForFarmers Nutrition InnovationCentre (NIC) - naar steeds betere oplossingen.

Duurzaamheid: integraalonderdeel in denken en doenDe voerindustrie heeft door haar positie in devoedselwaardeketen een belangrijke rol in het oplossenvan duurzaamheidsvraagstukken. Er is sprake van eengroeiende wereldbevolking en een toenemende welvaart,waardoor de vraag naar dierlijke eiwitten stijgt. Bij deproductie van voedsel gaat in de meer welvarende landensteeds meer aandacht uit naar zorg voor het milieu en hetwelzijn van mens en dier.

Duurzaamheid is dan ook een integraal envanzelfsprekend onderdeel van de bedrijfsvoering vanForFarmers. Het gaat daarbij om zaken als het benuttenvan schaarse grondstoffen, het belasten van het milieu, deaandacht voor mens en maatschappij, en het behartigenvan dierenwelzijn. ForFarmers wil in de veevoerindustrie

Page 33: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 31

vooroplopen in duurzaamheid, vooral op het gebied vangrondstoffengebruik, productie, logistiek en efficiënte enmeer diervriendelijke voerconcepten. ForFarmers heefthaar duurzaamheidsstrategie in 2017 verderaangescherpt.

Strategie Horizon 2020Om de missie ‘For the Future of Farming’ te realiseren isde strategische koers van ForFarmers voor de komendejaren vastgelegd in strategie Horizon 2020, waarvanbelangrijke pijlers zijn:

Focus op aantrekkelijke segmenten1.Aanbieden van Total Feed-business portfolio met2.partnersAcquisities3.One ForFarmers: professionalisering en het benutten4.van schaalvoordelen

De vier pijlers van StrategieHorizon 2020

1. Focus op aantrekkelijke segmentenForFarmers stemt haar nutritionele kennis en hetproducten- en dienstenpakket af op de omvang enontwikkelingsfase van de bedrijven van haar klanten.Grote boerenbedrijven met veel personeel of bedrijven diemelkrobots inzetten en andere hypermoderne

technologieën toepassen, hebben andere behoeftes op hetgebied van producten en advies dan bijvoorbeeldkleinschalige bedrijven of bedrijven die zich op een nicherichten, zoals biologisch voer. Om deze verschillendeklantgroepen optimaal te bedienen, is klantsegmentatieeen belangrijk onderdeel van de marktaanpak.Klantsegmentatie is in alle landen doorgevoerd. Hiervooris een goed klantrelatiebeheersysteem onmisbaar. In 2016is begonnen met de implementatie van een CRM-systeemin het Verenigd Koninkrijk. In 2017 is het systeem in deoverige landen in gebruik genomen. Daarnaast heeftForFarmers marketingorganisaties ingericht die zichrichten op de sectoren. Drie gespecialiseerde teams,gericht op de rundvee-, varkens- en pluimveesector,leveren per land marketingstrategieën enimplementatieplannen, waarbij per segment wordtbekeken wat de passende aanpak is. Demarketingorganisaties werken nauw samen met despecialisten van het Nutrition Innovation Centre en deadviseurs die bij de boer komen. Continue ontwikkelingvan deze aanpak gebeurt onder meer via desectorspecifieke Academies (rundvee, varkens enpluimvee).

Page 34: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 32

2. Aanbieden van Total Feed-businessportfolio met partners ForFarmers levert Total Feed-oplossingen die aansluitenbij de behoeften van de individuele veehouder en zijnspecifieke bedrijfsdoelstellingen en voersystemen. Naastmengvoerproducten worden ook specialiteiten voorjongvee, losse grondstoffen, co-producten, gras- enmaiszaden en meststoffen aangeboden.

ForFarmers kiest voor een zeer gerichte aanpak: hetleveren van oplossingen voor de klant op het boerenerf.Voor producten die ForFarmers zelf niet produceert, isgekozen voor strategische samenwerking met partijen dieeen fundamentele bijdrage kunnen leveren aan de TotalFeed-aanpak, en dus aan de klant. Een voorbeeld hiervanis de internationale samenwerking met Nutreco, die in2014 is aangegaan. Binnen deze samenwerking wordtkennis op het gebied van micro-ingrediënten gedeeld.Door de gezamenlijke inkoop van deze producten wordenbelangrijke schaalvoordelen gerealiseerd. Ook oponderzoeksgebied zijn de krachten met Nutrecogebundeld, wat heeft geleid tot nieuwe voedingsconceptenzoals VIDA en NOVA.

De strategische samenwerking van de afdeling Ruwvoervan ForFarmers met Agrifirm, gericht op de inkoop vanmeststoffen, zaaizaden en gewasbeschermingsmiddelenvoor veehouders die deels hun eigen voer willen telen inNederland, heeft geleid tot een betere positie aan deinkoopkant. ForFarmers wil de ruwvoeractiviteiten alsonderdeel van de Total Feed-oplossing uitbreiden.

Om het voor klanten makkelijker te maken, is één loketingericht waar zij voor alle Total Feed-producten en -toepassingen terecht kunnen; de Total Feed Support desk.De Klantenservice van ForFarmers in Nederland en decommerciële teams van ForFarmers DML (enkelvoudigevoeders en co-producten) werken samen in één team. Ditzorgt voor een betere dienstverlening aan de klant en leidtintern tot meer efficiëntie. Total Feed Support werd inNederland opgestart in 2016. De totale implementatievan systemen en processen loopt op schema en zal naarverwachting nog circa één jaar in beslag nemen. In deandere clusters wordt eveneens aan de voorbereiding vande invoering hiervan gewerkt.

3. AcquisitiesDe focus op aantrekkelijke segmenten, strategischepartnerschappen en de Total Feed Business zijn de pijlersonder de autonome groei van ForFarmers. ForFarmers wileen nummer 1- of 2-positie bereiken in alle regio’s waarde Onderneming actief is, zowel door autonome groei alsdoor overnames. Hierdoor kan schaalgrootte optimaalworden benut.

Voor acquisitiemogelijkheden richt ForFarmers zich op devier kernlanden en op nieuwe regio’s binnen of grenzendaan Europa (Europa+). Bij overnames in de bestaandekernlanden kunnen operationele efficiencies wordengerealiseerd wanneer de overgenomen bedrijven zich ineen zelfde regio bevinden.

Bij acquisities in nieuwe regio’s wordt er vooral gekekennaar de kwaliteit van het management, de marktpositie enreputatie. Om potentiële overnamekandidaten in beeld tekrijgen en het overnametraject effectief en efficiënt telaten verlopen, heeft ForFarmers een team voor Fusies enOvernames dat nauw samenwerkt met de Directieleden ende managers van de clusters.

ForFarmers hecht er grote waarde aan om overgenomenbedrijven snel te integreren in de organisatie. Zo zijn deovernames van HST Feeds Ltd. (2014), Wheyfeed Ltd.(2014) en Countrywide Farmers Feed & Forage (2015)geïntegreerd in ForFarmers UK. De integratie van hetNederlandse Vleuten-Steijn, dat in oktober 2016 werdovergenomen, is in mei 2017 afgerond. Gezien denichemarkt waarin Vleuten-Steijn een sterke positie heeft,wordt het merk vooralsnog behouden en gekoppeld aanhet ForFarmers merk. In 2017 werd in het VerenigdKoninkrijk Wilde Agriculture overgenomen, een kleine

Page 35: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 33

dealer waarmee al zaken werden gedaan. Daarnaast werdin Nederland de verkoop van de akkerbouwactiviteiten(niet-veevoeder gerelateerd) aan CZAV aangekondigd. ForFarmers Nederland kondigde ook een strategischesamenwerking aan met Baks, met betrekking totvochtrijke voedermiddelen voor de varkenshouderij;ForFarmers neemt de klantenportefeuille over en Baksneemt de desbetreffende logistieke activiteiten over. Beidetransacties zijn in februari 2018 geëffectueerd.

4. One ForFarmers: professionalisering en hetbenutten van schaalvoordelenDe One ForFarmers aanpak is gericht op de uitwisselingen benutting van interne kennis, een verdereprofessionalisering van de organisatie, een eenduidigemanier van werken en het optimaal benutten vanschaalvoordelen. Deze aanpak wordt mogelijk gemaaktdoor de matrixorganisatie-structuur, waarbij centraleafdelingen de landenorganisaties diensten verlenen enondersteunen. In alle lagen van de organisatie is deuitwerking hiervan merkbaar. De belangrijkste resultaten:

Het ‘One’ CRM-beheersysteem is in 2017 uitgerold in●

Nederland, Duitsland en België. Dit systeem was algeïmplementeerd in het Verenigd Koninkrijk in 2016.

De inkooporganisatie is aangepast: met ingang van●

1 januari 2017 vindt aansturing over de landen viacategoriespecialisten plaats om daarmee als éénorganisatie het schaalvoordeel nog beter te kunnenbenutten.

In het Verenigd Koninkrijk is een nieuw centraal kantoor●

in Bury St Edmunds opgeleverd waarin een aantalregionale locaties zijn samengevoegd. Hiermee was eeninvestering gemoeid van £4 miljoen. Verschillendeondersteunende afdelingen zijn in het nieuwe kantoorsamengebracht waardoor er efficiënter kan wordengewerkt.

De continentale financiële backoffice activiteiten zijn in●

2017 in Nederland gecentraliseerd, om efficiënter tekunnen (samen)werken.

ForFarmers ontwikkelt hulpmiddelen voor klanten zodat●

zij hun bedrijfsdoelen kunnen vaststellen en hunresultaten kunnen monitoren. Bijvoorbeeld de‘manage@farm’ tools, waar het monitoringsprogrammaAgroscoop onderdeel van is. Het succes van dergelijkeprogramma’s hangt onder meer af van de beschikking

over en de ontsluiting van data rondom hetboerenbedrijf. In Nederland is het beschikbaar stellenvan data door veehouders voor advisering gemeengoeden maken veel ForFarmers klanten gebruik vanAgroscoop. In het Verenigd Koninkrijk is het afgelopenjaar door de zuivelketen een belangrijke stap gezet in deontsluiting van data. Met de kennis en ervaring die isopgedaan vooral in Nederland, maar ook in Duitsland enBelgië, is er ook voortgang gemaakt met de ontwikkelingvan Agroscoop in het Verenigd Koninkrijk. Dit gebeurtdaar in samenwerking met partners.

Resultaatgebieden Horizon 2020Door de implementatie van Horizon 2020 is ForFarmers instaat haar positie in de keten daadwerkelijk te versterken:intensievere samenwerking zowel met klanten als metstrategische partners in de toeleverende industrie en eengroter aandeel van de totale (voer)portfolio die een klantgebruikt. Dit vertaalt zich in concrete resultaten voor deklanten, de boeren, en in een hogere toegevoegde waardevoor ForFarmers.

Medewerkers: persoonlijke ontwikkelingDe kansen en het groeipotentieel voor de medewerkersvan ForFarmers nemen toe door de implementatie vanHorizon 2020. ForFarmers investeert structureel in devakmatige en persoonlijke ontwikkeling vanmedewerkers. In 2017 hebben wederom veelmedewerkers deelgenomen aan zowel de management-als de vakinhoudelijke trainingen. Hierover wordt in hethoofdstuk Human Resources uitgebreid geschreven.Daarnaast werd in juli de Management Conferentie XLgehouden. Deze conferentie, met 250 managers vanForFarmers, wordt eens per drie jaar gehouden en heefteen interactief karakter zodat deelnemers zoveel mogelijkworden uitgedaagd deel te nemen in plaats van alleen te

Page 36: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 34

luisteren. Van alle aanwezigen gaf ruim 95% aan dat hundeelname een zeer waardevolle tijdsinvestering was.

Klanten: totaaloplossingen voor diervoedingForFarmers biedt met de Total Feed-aanpakgeïntegreerde oplossingen bestaande uit (voer)producten,bijbehorend advies en hulpmiddelen om de bedrijfsdoelenvan klanten vast te stellen en hun resultaten te monitoren.Met deze aanpak kan ForFarmers producten en adviseringop elkaar afstemmen gedurende de geheleproductiecyclus op het agrarische bedrijf. De klant krijgtzo een totaaloplossing, passend bij zijn voersysteem enbedrijfssituatie. ForFarmers onderhoudt een continuedialoog met klanten, zowel op het boerenerf als doormiddel van onder meer klankbordgroepen enconferenties. Hierdoor is de Onderneming continu op dehoogte van de veranderende eisen en behoeften vanklanten. Voorbeelden van (totaal)oplossingen zijn:

In november 2017 is een nieuw concept voor zeugen●

onder de naam NOVA gelanceerd. De NOVA-productenzorgen voor een hoge melkproductie per zeug, meerbiggen per worp, een hoger speengewicht per big en eenlangere levensduur van de zeug. In alle landen waarForFarmers operationeel is, werd het concept simultaansuccesvol getest op meerdere duizenden zeugen enbiggen bij ongeveer 40 geselecteerde varkenshouders.De ontwikkeling en uitrol van NOVA onderstreept de OneForFarmers aanpak: het delen van kennis terverbetering van het rendement op het boerenerf en voorForFarmers.

Feed2Milk is de naam voor de melkveevoedingaanpak●

van ForFarmers, die gebaseerd is op de gecombineerdekennis uit de verschillende landen. Op basis van deeffectiviteit van het voer en de behoefte aanvoedingsstoffen van het dier, wordt een optimaalrantsoen samengesteld. Dit concept is in 2017 ook in hetVerenigd Koninkrijk geïntroduceerd. De eersteresultaten bij melkveehouders zijn meer danbemoedigend.

Begin 2017 is een strategische samenwerking●

overeengekomen met Chr. Hansen, waardoor hetinkuiltoevoegmiddel SiloSolve©FC in Nederland konworden geïntroduceerd als onderdeel van deruwvoeraanpak Terra+. Door toepassing vanSiloSolve©FC dalen de conserverings- en broeiverliezenmet 40% tot 60%. Dit levert een veehouder al gauwsubstantiële voerwinst op.

De Vitaliteitscore is in Nederland geïntroduceerd als●

onderdeel van de VITA-aanpak voor melkvee. Met dezescore wordt de weerstand van kalveren in beeldgebracht en wordt een plan van aanpak voorvitaliteitsverbetering inzichtelijk.

Split Feeding zorgt ervoor dat hennen naar behoefte●

worden gevoerd. Dit levert een hogere voerefficiëntie open optimaliseert de ei(schaal)kwaliteit.

Forza Neonatal is speciaal ontwikkeld voor hele jonge●

kuikens. Voor de eerste 24 – 36 uur na geboorte, insystemen waarbij de kuikens direct toegang hebben totvoer, water en licht. In deze periode van hun levenhebben kuikens specifieke energie nodig om warm teblijven. Forza Neonatal versterkt de juiste niveaus enbalans in aminozuren, in combinatie met gebruik vanspecifiek geselecteerde goed verteerbare eiwit- envetbronnen. Hierdoor wordt onder meer een gezondeontwikkeling van het maagdarmkanaal gestimuleerd.

Page 37: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 35

Winstgevendheid behorend tot debeste in de sector In 2017 nam de onderliggende EBITDA toe met 8,3% tot€101,4 miljoen. Bij gelijkblijvende koersen verbeterde deonderliggende EBITDA met 10,1%. De onderliggendeEBITDA/brutowinst verbeterde van 23,0% in 2016 tot24,2% in 2017. De winst per aandeel is gestegen van €0,50in 2016 naar €0,56 in 2017 (+12,0%).

Het dividendvoorstel over 2017 bedraagt €0,30 per gewoonaandeel (gebaseerd op 100,8 miljoen uitstaandeaandelen). Dit betekent een stijging van 25% ten opzichtevan het dividend in 2016 (€0,24). Ten opzichte van deslotkoers van het aandeel (op 31 december 2017) van€10,44 komt dit neer op een dividendrendement van 2,9%.

Horizon 2020 in perspectief: eenanalyse van ForFarmers en haarmarkten De Horizon 2020 strategie van ForFarmers richt zich oplange-termijn waardecreatie vooral voor veehouders enaandeelhouders. De Onderneming hecht eraan om tijdigen adequaat op marktontwikkelingen in te spelen. Dialoogmet belanghebbenden is daarbij van belang. Interneanalyses zijn eveneens belangrijk, om sterkten en zwaktenvan de eigen organisatie te identificeren en demogelijkheden en bedreigingen uit de markt te signaleren(‘de SWOT-analyse’).

De SWOT-analyse wordt hieronder weergegeven:

Page 38: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 36

MarktontwikkelingenAgrarische ondernemers zijn actief in markten waar zij over het algemeen weinigtot geen invloed hebben op de prijs van het eindproduct. Deze prijzen hebben echterwel een grote impact op hun bedrijfsresultaat. Dat was in 2017 ook het geval. Deprijzen voor melk, vlees en eieren trokken in 2017 flink aan. De hoge vlucht die devarkensprijzen eind 2016 hadden genomen, vlakte in de loop van 2017 af, maar deprijzen liggen historisch gezien nog steeds op een redelijk hoog niveau. Veehouderswisten mede daardoor hun rendement in 2017 te verbeteren.

Deze rendementsverbetering voor veehouders is eenwelkome ontwikkeling, aangezien zij door de steedsstriktere Europese wetgeving op het gebied van milieu endierenwelzijn voor grote uitdagingen worden gesteld.ForFarmers ondersteunt boeren met duurzame TotalFeed-oplossingen en advies. Daarmee kunnen zij hunrendement verder verbeteren.

AlgemeenDe wereldbevolking blijft groeien en ook de welvaartneemt in veel gebieden toe, waardoor de vraag naardierlijke eiwitten stijgt. Tegelijkertijd is er in de meerwelvarende landen bij de productie van dierlijke eiwittensteeds meer aandacht voor de effecten op het milieu enhet welzijn van mens en dier. Gezien de positie in dewaardeketen, heeft de - vooral in het Westen opererende -diervoederindustrie een belangrijke rol in het oplossenvan duurzaamheidsvraagstukken bij de productie vanvlees, eieren en zuivel. Duurzaamheid is dan ook eenintegraal en vanzelfsprekend onderdeel van debedrijfsvoering van ForFarmers. Het gaat hierbij omaspecten als de benutting van schaarse grondstoffen, debelasting van het milieu, aandacht voor mens enmaatschappij en het behartigen van dierenwelzijn.ForFarmers wil in de veevoerindustrie voorop lopen metbeleid ten aanzien van duurzaamheid, vooral op het gebiedvan grondstoffengebruik, productie & logistiek, en(voer)concepten gericht op efficiëntie en dierenwelzijn.

GrondstoffenmarktDe belangrijkste grondstoffen die ForFarmers inkoopt, zijngraansoorten als mais, tarwe en gerst en plantaardigeeiwitbronnen als soja-, raap- en zonnebloemschroot.

Daarnaast vormen vezelrijke grondstoffen een belangrijkecategorie. Hieronder vallen onder andere co-producten uitde zetmeelindustrie en de oliezadenverwerking, enproducten die ontstaan bij de droge vermaling van granen.Andere categorieën zijn vetten en oliën en de zogehetenvoeradditieven zoals aminozuren, vitamines en mineralen.

De oogsten van granen en oliezaden waren in 2017wereldwijd goed, waardoor de prijzen in de tweede helftvan het jaar daalden. Er is overigens een heel scala aanfactoren van invloed op de kostprijs van grondstoffen,zoals de kosten van productie, opslag, transport(waterstanden in rivieren) en energie. Door een brand bijeen leverancier van vitaminen in Duitslandontstond bijvoorbeeld een tekort aan de belangrijkevoeringrediënten vitamine A en E, wat een prijsopdrijvendeffect had. Maar ook speculanten op termijnmarkten envalutaontwikkelingen beïnvloeden de prijsontwikkelingvan grondstoffen. Grondstofkosten vormen een aanzienlijkdeel van de kostprijs van voer en veranderingen in dezekosten worden doorgegeven aan de klanten. Hetinkoopproces en de combinatie van grondstoffen in hetvoer (de formulatie) zijn daarom zeer belangrijkeactiviteiten binnen ForFarmers.

De inkoop van grondstoffen kan worden opgesplitst tussenmicro-ingrediënten (zoals aminozuren en mineralen) enmacro-ingrediënten (grondstofgroepen als granen,plantaardige eiwitten, vezelrijke grondstoffen enplantaardige oliën). Bij de inkoop van micro-ingrediëntenen premixen profiteert ForFarmers van schaalvoordelendoor dit zo veel mogelijk te concentreren bij destrategische partner Nutreco. Bij de inkoop van de macro-ingrediënten richt ForFarmers zich vooral op de efficiëntievan het inkoopproces en de optimalisatie van de

Page 39: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 37

voersamenstelling binnen de gewenste nutritioneleprestatie.

Agrarische ondernemersDe schaalvergroting en professionalisering van deagrarische sector zet zich onverminderd voort. Het is hetantwoord van veehouders op de stijging van hun kostendoor toenemende druk van retailers op (de prijs van) hunproducten en de groeiende stroom wetten en regels,voornamelijk gericht op dierenwelzijn en het milieu. Debedrijfsvoering wordt steeds complexer en dat leidt toteen toenemende behoefte aan geïntegreerde oplossingenen aan goede monitoring van technische en financiëleresultaten. De hoeveelheid vastgelegde data op dier- enbedrijfsniveau groeit sterk. ForFarmers stimuleertklanten om deze data structureel te monitoren en tebenutten. Daartoe biedt de Onderneming programma’saan die de data vertalen naar toepasbaremanagementinformatie. Op basis daarvan kan deveehouder het productieproces optimaliseren en hetrendement verhogen. De toenemende digitalisering van desector creëert nieuwe mogelijkheden om data op groteschaal te koppelen en te gebruiken voor hoogwaardigeanalyses. Die vormen de basis voor verbeteringen in hetbedrijfsproces. In de akkerbouw wordt hier onder denoemer ‘Precision Farming’ al volop gebruik van gemaakt.ForFarmers verwacht ook in de veehouderij eenversnelling van deze ontwikkeling en richt zich intoenemende mate op het up-to-date houden van kennis opdit vlak teneinde dit om te zetten in steeds beteredienstverlening aan klanten.

In de markten waarin de klanten van ForFarmers actiefzijn, zijn diverse trends te ontwaren. Onder invloed van deverdere globalisering en toenemende welvaart inopkomende markten neemt de internationale handel inagrarische producten toe. Dit zorgt voor een gevarieerderexportpatroon dat landen minder afhankelijk maakt vanéén of enkele handelspartners. Verder groeit met name inWest-Europa de interesse voor duurzame lokale enregionale producten. Hieruit ontstaan veel initiatievengericht op een specifiek consumentensegment in delokale markt.

Waarschijnlijk zal ook de Brexit een impact hebben op deinternationale handel, maar het is nog steeds onduidelijkwat hiervan de gevolgen zullen zijn voor de agrarischesector in West-Europa.

RundveesectorDe melkproductie in Nederland en het Verenigd Koninkrijkwas in 2017 stabiel, terwijl in België en Duitsland sprakewas van een lichte groei. De melkprijzen hebben zich nahet diepe dal in 2016, sterk hersteld in 2017. Dit komtvooral door de initieel afgenomen productie in onderandere Europa en een wereldwijd groeiende vraag naarmelkproducten, vooral vanuit China. Voor de zuivelsectorin Noordwest-Europa, met een productportfolio met hogetoegevoegde waarde en een sterke exportpositie, biedt ditgoede toekomstperspectieven. Door het wegvallen vanmelkquota moet de sector echter rekening houden meteen blijvende volatiliteit van de zuivelmarkt. In Nederlandheeft vooral de melkveesector ook rekening te houdenmet het door de EU vastgestelde fosfaatplafond.

VarkenssectorNa een stabiel eerste kwartaal in 2017, stegen devarkensprijzen in het tweede kwartaal snel, mede onderinvloed van een krap intern EU aanbod en een groeiendeexport naar landen buiten de EU. In de loop van het jaarherstelde de productie in de EU zich en liep de vraagvanuit China terug. Met als resultaat dat voor veelvarkensvlees uit de EU een bestemming moest wordengezocht op de interne markt. Mede onder invloed van dezeontwikkelingen vielen in het najaar de prijzen terug naarhet niveau van begin 2017. De Britse varkenssector kanslechts in circa 60% van de lokale vraag voorzien. Door dewaardevermindering van het Britse pond is denoodzakelijke import, uit vooral Europa, duurdergeworden. Groei van deze sector, waarin ForFarmers eengoede marktpositie heeft, lijkt daarom reëel. Op korte totmiddellange termijn wordt een groei van de export naarAzië verwacht, vooral Japan, Korea en de Filippijnen.Strengere milieuwetgeving in China zal de

Page 40: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 38

productiecapaciteit daar naar verwachting doen krimpen.Dit biedt mogelijk kansen voor EU-varkensvlees uit hetscherper geprijsde segment.

PluimveesectorOver het algemeen tekent zich, vooral in West-Europa, eengroeiende voorkeur voor gevogelte en een dalende vraagnaar varkensvlees af. De pluimveehouderij heeft echter,vooral in Nederland en Duitsland, te maken metuitgebreide wetgeving en initiatieven op het gebied vandiergezondheid en dierenwelzijn. Dit brengt enerzijdsextra kosten met zich mee, maar anderzijds creëert deforse groei in de vraag naar diervriendelijk geproduceerdvlees ook veel kansen. In de legsector is verlenging van delevensduur van leghennen en daarmee van de legperiode,een van de belangrijkste aandachtspunten. Het aantallanden waar een verbod op snavelbehandeling isingevoerd, groeit.

Terwijl welzijnsconcepten voor de Nederlandse markt denieuwe standaard zijn, blijft de conventionele productienog de standaard in andere Europese landen en voor deexport. De concurrentie op dit terrein komt vooral uitPolen en Oekraïne.

In 2017 hebben de leg- en vermeerderingssector inmeerdere Europese landen, waaronder Nederland enBelgië, schade opgelopen door de Fipronil-affaire. Ditheeft geleid tot grote problemen bij de getroffen bedrijven,een tijdelijke forse daling van het aantal leghennen en eenstijging van de eierprijzen door een kleiner aanbod. In2018 zal deze onbalans in de legsector naar verwachtingherstellen.

Geitensector Geitenhouders in Nederland bevinden zich in een gunstigepositie; er is veel vraag naar hun producten en er wordteen goede prijs voor betaald. Dit geldt ook voor degeitenhouders in de andere landen waarin ForFarmersactief is. Buiten Nederland is de omvang van degeitensector echter beperkt. ForFarmers ondersteunt deNederlandse ondernemers met een gespecialiseerd teamen is met het Capri-concept (de voedingsaanpak) voorgeiten zeer succesvol in deze markt.

Biologische sectorDe biologische sector professionaliseert zich steedsverder en groeit gestaag. Door de toenemende aandachtvoor dierenwelzijn en belangstelling voor de herkomst vanvoeding, zijn meer consumenten bereid de hogere prijsvoor biologische producten te betalen. Het rendementvoor biologische veehouders is daardoor goed. In vergelijkmet de gangbare veehouderij blijft het echter eennichemarkt. De beperkte beschikbaarheid van biologischegrondstoffen is wel steeds meer een punt van aandacht.

ForFarmers heeft onder de naam Reudink een leidendepositie in de biologische markt in Europa. Voor deproductie van de biologische voeders beschikt ForFarmersover een gespecialiseerde fabriek, waar ook voer voorandere voerproducenten wordt gemaakt.

PaardensectorDe paardensport en -houderij in België, Duitsland enNederland is onder meer door de economische voorspoedin de afgelopen jaren gegroeid. Het aantal dekkingen in defokkerij groeit weer sinds een aantal jaren en deruitersportcentra zien de (recreatieve) instroom van jeugden ouderen toenemen. Ook ziet de detailhandel de omzetgroeien en floreert de handel in sportpaarden. Desportbonden zien hun ledenaantallen echter eerder af-dan toenemen.

De snel groeiende groep recreatieve paardenhoudersheeft een grote voorkeur voor voeding zonder granen,melasse en zonder GMO. Er is ook een toenemendebelangstelling in de paardensport waarneembaar voordatagedreven oplossingen, waardoor rantsoenen beterkunnen worden afgestemd op de gezondheid, welzijn enprestatie van het dier. Pavo, het merk waaronderForFarmers de paardensector bedient, speelt op dezetrends in.

Page 41: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 39

MengvoerindustrieDe Total Feed-portfolio van ForFarmers bestaat uit allevoersoorten – van mengvoer tot enkelvoudigegrondstoffen – en producten voor de ruwvoerteelt. Omdatboerenbedrijven groter worden, is er toenemendeinteresse voor ‘home-mixing’. De benadering vanForFarmers om totale voeroplossingen aan te bieden,sluit hier goed bij aan. De mengvoermarkt isinternationaal gezien sterk gefragmenteerd. In allemarkten vindt gestaag consolidatie plaats. In Nederlandhebben ForFarmers, Agrifirm en De Heus gezamenlijk eenmarktaandeel van ruim 60%, terwijl de overige 40%verdeeld is over circa 85 andere voerproducenten. In hetVerenigd Koninkrijk hebben de drie grootstebedrijven gezamenlijk een marktaandeel van circa 35%.Dit zijn AB Agri, ForFarmers en Mole Valley Partners.Daarnaast zijn er ongeveer 150 kleinere spelers in deBritse markt actief. De grootste veevoerbedrijven in België(Aveve, VandenAvenne, ForFarmers) hebben samen circa35% van de markt, die in totaal zo’n 50 spelers kent. Inandere Europese landen is sprake van meer fragmentatie,zoals in Duitsland waar Agravis, DTC, Bröring enForFarmers belangrijke veevoerbedrijven zijn met een

gezamenlijke marktpositie van ongeveer 30%. Daarnaastzijn er in Duitsland nog ongeveer 300 kleinereconcurrenten. Veevoerbedrijven zijn vaak eigendom vaneen coöperatie of een familie.

ForFarmers concentreert zich volledig op het leveren van(voer)oplossingen op het boerenerf en laat de productievan premixen over aan andere spelers in de keten.Daarnaast zijn er concurrenten die actief zijn door (delenvan) de hele keten. ForFarmers richt zich geografisch opEuropa+ markten (Europa en haar grensgebieden), terwijleen aantal directe concurrenten een bredere geografischescope heeft.

De Europese markt consolideert. Schaalgrootte en focuszijn van cruciaal belang om concurrerend en leidend tekunnen zijn. Dit geldt ook voor ForFarmers die zich methaar One ForFarmers efficiëntieprogramma richt op eenoptimale benutting van de schaalgrootte door onder meerinvesteringen in innovatie, kennisontwikkeling en breedinzetbare voeroplossingen. In het kader van ditprogramma worden er op allerlei terreinen, zoals op hetgebied van supply chain, administratieve afdelingen enmarketing, projecten uitgevoerd om zo kostenefficiënt

Page 42: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 40

mogelijk te werken. Daarnaast richt ForFarmers zich opde overname van voerbedrijven om daarmee haarmarktposities te optimaliseren.

Overheid

WetgevingWet- en regelgeving op het gebied van duurzaamheid enmilieu wordt veelal op Europees niveau ontwikkeld. Bij deimplementatie of acceptatie ervan kiezen nationaleoverheden soms echter voor een afwijkende fasering. Zostaat het per 1 januari 2018 voorgenomen verbod op decastratie van biggen nog ter discussie, omdat een aantallanden hier nog niet klaar voor is. Binnen de EU ligt defocus verder vooral op het terugdringen vanantibioticagebruik en verbetering van het dierenwelzijn.Ook op dit terrein is er sprake van verschillendesnelheden. In Duitsland en Nederland wordt al enige jarengeen antibiotica meer aan voer toegevoegd en in Belgiëzijn de regels hiervoor inmiddels aangescherpt. In hetVerenigd Koninkrijk is in 2017 op nationaal niveau eenbegin gemaakt met de registratie van hetantibioticagebruik en wordt er nu gewerkt aan een aanpakper sector om het gebruik terug te dringen. Per sector zijnhiervoor concrete doelstellingen opgesteld, in de meestegevallen voor de periode tot 2020. Dankzij de ervaring dieForFarmers heeft opgedaan in de landen die met dezemaatregelen vooroplopen, heeft de Onderneming eenvoorsprong bij de begeleiding van veehouders in de landendie volgen.

De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) heefteen verbod – met een maximale overgangstermijn van vijfjaar – aangekondigd op diervoeders met zinkoxide alswerkzame stof. Alle in de EU toegelaten diervoeders metzinkoxide moeten uiterlijk 2022 van de markt zijn. InNederland wordt dit verbod per mei 2018 van kracht.Voorstellen met betrekking tot het maximale gehalte aankoper in diervoeder moeten nog worden goedgekeurd.Deze maatregelen leiden volgens de EFSA tot mindermilieubelasting. Bovendien verwacht de EFSA datverlaging van de koperniveaus bijdraagt aan eenvermindering van de antibiotica-resistentie. De EuropeseCommissie bezint zich verder op de regelgeving voor detoepassing van dierlijke eiwitten in diervoeder. Mogelijkwordt het gebruik van varkenseiwitten in pluimveevoer envan kippeneiwitten in varkensvoer op termijn ondervoorwaarden weer toegestaan. Verder is een voorstel in de

maak om gebruik van insecteneiwit in voer voor niet-herkauwers toe te staan.

Na de afschaffing van het melkquotum in 2015 en dedaaropvolgende toename van de melkproductie, heeft deNederlandse overheid besloten met ingang van 2018 eensysteem van fosfaatrechten in te voeren. De Nederlandsezuivelketen (zuivelindustrie, veevoerbedrijven, LTO,adviesorganisaties en overheid) heeft gekozen voor eengezamenlijke aanpak om fosfaatreductie te realiseren.Sinds 1 maart 2017 is een pakket aan maatregelen vankracht dat zich richt op drie pijlers: subsidie voorveehouders die stoppen (de ‘stoppersregeling’), heffingvoor het aanhouden van te veel dieren en hetterugbrengen van het fosforgehalte in mengvoer.Inmiddels zijn de doelstellingen qua aantallen dieren enfosfaatreductie behaald, is de toegestane afwijking van deEuropese norm, de derogatie, voor 2017 veiliggesteld en istevens aan een belangrijke voorwaarde voldaan om dezeregeling voor 2018 – 2021 te behouden.

De regelgeving in Duitsland en Nederland met betrekkingtot vestigingsbeleid voor de agrarische sector is als gevolgvan burgerinitiatieven dermate streng, dat het in sommigegebieden vrijwel onmogelijk is om op nieuwe locatiesstallen te bouwen of bestaande locaties uit te breiden,tenzij oude locaties worden afgebouwd.

Meer verantwoordelijkheid voor agrarischesectorIn het algemeen wordt de verantwoordelijkheid voorsuccesvol ondernemen steeds meer bij de agrarischesector zelf gelegd. In Duitsland geldt bijvoorbeeld insommige gebieden dat de veevoerindustrie de controle opde eigen sector zelf moet organiseren, waar veelveehouders tegen zijn vanwege de inspanningen die datvraagt. In Nederland is de zuivelindustrie sterkgeorganiseerd en neemt FrieslandCampina, dat 80% vanalle melk in Nederland verwerkt, veelal het voortouw. InBelgië, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk is deverwerkende industrie meer gefragmenteerd en ligt deregie – voor zover hier al sprake van is – behalve bij deverwerkende industrie ook bij retail-organisaties.

ForFarmers heeft zich in 2017 aangesloten bij hetVitaliseringsplan Nederlandse Varkenshouderij van deProducenten Organisatie Varkenshouderij (POV). Met eenaantal partners wordt nu gewerkt aan de implementatievan dit Vitaliseringsplan.

Page 43: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 41

RetailDe invloed van retail-organisaties in devoedselproductieketen blijft onverminderd groot. Huninvloed verschilt echter per land. In het algemeen zijnretailers een belangrijke aanjager voor kostenbeheersingen verdere efficiency in de aanvoerketen. Daarnaasthebben supermarkten steeds meer producten in deschappen liggen die binnen specifieke concepten wordengeproduceerd. Een groeiend aantal supermarktketens inNederland bijvoorbeeld verkoopt alleen nog eieren enpluimveevlees geproduceerd binnen concepten met extraaandacht voor dierenwelzijn. Deze eisen gelden niet, of inmindere mate, voor exportmarkten, waar ongeveer tweederde van de Nederlandse productie naartoe gaat. Devarkenssector telt veel verschillende – vaak regionale –initiatieven die zich onderscheiden op het gebied vanduurzaamheid en dierenwelzijn. Dit is nu nog een relatiefklein, maar wel groeiend deel van de markt. Specifiekeconcepten worden meer en meer verkozen bovenmassaproposities. Voor de totstandkoming van veelconcepten wordt veelal gekozen voor samenwerking meteen beperkt aantal partners in de keten. ForFarmers isdankzij haar sterke positie in de markt en goede contactenmet alle relevante partijen in dit speelveld goedgepositioneerd.

Consumenten In Noordwest-Europa is er sprake van groeiendebelangstelling voor de kwaliteit en herkomst vanvoedingsmiddelen. Er is een algemene, maar ook door depolitiek gedreven, aandacht voor gezondheid. Prijs engemak blijven echter een factor van betekenis. Specifiekevoorkeuren, zoals voor biologische en lokale productennemen toe. Ook is er groeiende aandacht voor niet-genetisch gemodificeerd voedsel, vooral in Duitsland. Ditheeft ook zijn weerslag op de Nederlandse markt, albeperkt zich dit nog tot zuivelbedrijven die voor de Duitsemarkt produceren. ForFarmers neemt actief deel aanenkele pilots op dit gebied. Dit palet aan schuivende enveranderende behoeften en eisen zorgt voor steeds meervariatie in de vraag naar voedingsmiddelen. Hier speeltForFarmers op in met haar concepten en advies.

De voedselprijzen zijn de afgelopen jaren sterk gestegenen ook agrarische ondernemers hebben daarvangeprofiteerd. Over langere tijd gemeten is de totaleconsumptie van dierlijke eiwitten stabiel tot licht stijgend.Er tekent zich echter een groeiende voorkeur voor kip eneen dalende vraag naar varkensvlees af. Daarnaast groeithet aantal mensen dat om uiteenlopende redenen mindervlees eet. Dit is een stimulans voor ontwikkelingen op hetgebied van alternatieve eiwitbronnen, zoals plantaardigeeiwitten, insecten en kweekvlees. Hoewel de vraag naaralternatieven nog klein is in vergelijking met de vraag naardierlijke eiwitten, zal deze ontwikkeling zich doorzetten.De verwachting is dat dit in Europa sneller tot uiting zalkomen dan in de meeste andere regio’s.

Trends in de keten

Page 44: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 42

Financieel en operationeel verslag 2017,Dividendvoorstel, Vooruitzichten 2018

Geconsolideerde kerncijfers

In miljoenen euro (tenzij anders vermeld) 2017 2016

Totaalmutatie in

% Valuta Acquisitie(5) Autonoom(6)

Volume Total Feed (x 1.000 ton) 9.556,4 9.258,5 3,2% 2,2% 1,0%Mengvoer 6.727,8 6.359,4 5,8% 3,7% 2,1%

Omzet 2.218,7 2.109,0 5,2% -1,9% 2,9% 4,2%Brutowinst 419,8 407,4 3,0% -2,1% 0,9% 4,2%Bedrijfslasten -346,8 -343,5 1,0% -2,2% 0,2% 3,0%EBITDA(1) 101,6 93,9 8,2% -1,8% 3,7% 6,3%Onderliggende EBITDA(2) 101,4 93,6 8,3% -1,8% 3,7% 6,4%Bedrijfsresultaat 74,0 67,8 9,1% -1,5% 4,3% 6,3%Winst toe te rekenen aan aandeelhouders van deVennootschap

58,6 53,3 9,9%

Netto kasstroom uit operationele activiteiten 116,6 81,4 43,2%

Onderliggende EBITDA / Brutowinst 24,2% 23,0% ROACE(3) 24,3% 22,5%

Gewone winst per aandeel (x €1) 0,56 0,50 12,0%

31december

2017

31december

2016 Eigen vermogen 409,9 429,0 Solvabiliteit(4) 52,1% 55,3%

(1) EBITDA is bedrijfsresultaat exclusief afschrijvingen en amortisatie. (2) Onderliggende betekent exclusief incidentele posten. (3) ROACE betekent onderliggende EBITDA gedeeld door het 12-maands gemiddeld geïnvesteerd vermogen; verwezen wordt naar noot 27 van de toelichting op dejaarrekening 2017. (4) Solvabiliteit betreft het eigen vermogen gedeeld door balanstotaal. (5) Betreft het netto effect van acquisities en desinvesteringen (6) Autonoom is de verandering exclusief acquisitie en desinvesteringen en valuta-effecten. Algemene opmerking: de percentages worden gepresenteerd op basis van de bedragen afgerond in miljoenen euro. Optellingen kunnen iets afwijken doorafrondingen.

Verslag 2017Kernpunten resultaten 2017:

Volume Total Feed: groei van 3,2% tot 9,6 miljoen ton, door autonome groei en vooral de Vleuten-Steijn overname;●

Volume mengvoer: groei van 5,8% tot 6,7 miljoen ton, doordat veehouders meer prestatievoeders kopen;●

Brutowinst: stijging van 3,0% tot €419,8 miljoen, gedreven door 4,2% autonome groei en inclusief negatief valuta-●

effect;Onderliggende EBITDA: stijging van 8,3% tot €101,4 miljoen (10,1% groei bij gelijkblijvende wisselkoersen) door●

gezonde autonome groei;Gewone winst per aandeel: toename van 12% tot €0,56, als gevolg van groei netto winst en aandelen●

inkoopprogramma;Verbetering werkkapitaal (€50,7 miljoen) ondersteunt kasstroomgeneratie.●

Page 45: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 43

De onderstaande analyse (jaar-op-jaar) behandelt eerst degeconsolideerde jaarresultaten voor 2017, gevolgd doormeer gedetailleerde analyses per cluster. De tabelhieronder geeft een overzicht van de mutaties op jaarbasis

(in absolute bedragen en in percentages) in het eerste entweede halfjaar en voor geheel 2017. Ook worden debelangrijkste ontwikkelingen in het tweede halfjaar van2017 toegelicht.

Mutaties kernparameters 2017 vs. 2016In miljoeneneuro (tenzijandersvermeld) Totaal Valuta Acquisitie Autonoom(1)

Total Feed HY1 162,3 3,6% 117,3 2,6% 45,0 1,0%(x1.000 ton) HY2 135,6 2,9% 86,0 1,8% 49,6 1,1% FY 297,9 3,2% 203,3 2,2% 94,6 1,0%

Mengvoer HY1 194,6 6,2% 150,3 4,8% 44,3 1,4%(x1.000 ton) HY2 173,8 5,4% 82,3 2,6% 91,5 2,8% FY 368,4 5,8% 232,6 3,7% 135,8 2,1%

Brutowinst HY1 0,8 0,4% -6,7 -3,2% 1,6 0,8% 5,9 2,8% HY2 11,6 5,8% -1,9 -0,9% 2,0 1,0% 11,5 5,7% FY 12,4 3,0% -8,6 -2,1% 3,6 0,9% 17,4 4,2%

Bedrijfslasten HY1 7,0 -4,0% 5,9 -3,4% 0,1 -0,1% 1,0 -0,5% HY2 -10,3 6,2% 1,8 -1,0% -0,8 0,5% -11,3 6,7% FY -3,3 1,0% 7,7 -2,2% -0,7 0,2% -10,3 3,0%

OnderliggendeEBITDA

HY1 5,4 11,7% -1,4 -3,1% 2,0 4,3% 4,8 10,5%

HY2 2,4 5,1% -0,3 -0,6% 1,5 3,0% 1,2 2,7% FY 7,8 8,3% -1,7 -1,8% 3,5 3,7% 6,0 6,4%

(1) Autonoom is de verandering exclusief acquisitie en desinvesteringen en valuta-effecten.

Het totale volume Total Feed steeg in 2017 met 3,2% tot9,6 miljoen ton. Dat was het gevolg van een netto groei van2,2% door overnames en desinvesteringen, en eenautonome groei van 1,0%. De stijging deed zich met namevoor in de clusters Nederland en Duitsland/België, waareen volumegroei van respectievelijk 3,8% en 5,0% werdgerealiseerd. In het Verenigd Koninkrijk daalde het TotalFeed-volume in 2017 met 2,0%; in het eerste halfjaarbedroeg de daling 3,9% en in het tweede halfjaar was devolumeontwikkeling ten opzichte van het jaar daarvoorstabiel.

Bij mengvoer kwam de volumegroei uit op 5,8% waarbijhet netto-effect van overnames en desinvesteringen 3,7%bedroeg. Dit was voornamelijk toe te schrijven aanVleuten-Steijn (het varkensvoerbedrijf in Nederland enDuitsland dat in oktober 2016 werd overgenomen), en doorde desinvesteringen in het Verenigd Koninkrijk (Wheyfeedtransport en Leafield). De autonome volumegroei bijmengvoer bedroeg 2,1%. In het algemeen is de financiële

situatie van veehouders in Europa in 2017 verbeterddankzij hogere prijzen voor melk, varkens en pluimvee.Hierdoor was de volumegroei bij mengvoer, dat eenhogere toegevoegde waarde heeft, groter dan bij TotalFeed, waar ook co-producten (droog, vochtig en vloeibaar)onder vallen.

De totale omzet steeg met €109,7 miljoen (5,2%) tot€2.218,7 miljoen. De omzet werd beïnvloed door eennegatief translatie-effect van €40,7 miljoen (-1,9%) alsgevolg van het zwakke Britse pond. De netto groei alsgevolg van overnames/desinvesteringen bedroeg 2,9%.Autonoom groeide de omzet met 4,2%, door volumegroeien hogere grondstoffenprijzen (vooral in het VerenigdKoninkrijk) die aan de klant worden doorberekend.

De brutowinst steeg met 3,0% tot €419,8 miljoen. Decombinatie van de sterke autonome groei van 4,2%, en denettobijdrage uit overnames/desinvesteringen (0,9%) werdbeïnvloed door een negatief translatie-effect (-2,1%). Destijging van de brutowinst was toe te schrijven aan

Page 46: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 44

autonome volumegroei in de clusters Nederland enDuitsland/België, waarmee de autonome volumedaling inhet Verenigd Koninkrijk ruimschoots werdgecompenseerd. De verbeterde productmix – meer meng-en speciaalvoer – en de bijdrage uit de strategischepartnerschappen, droegen eveneens bij aan de hogerebrutowinst. Bovendien nam de brutowinst toe om deenergie-/brandstofkostenstijging te compenseren.

De totale bedrijfslasten stegen met €3,3 miljoen (1,0%).De lagere koers van het Britse pond ten opzichte van deeuro zorgde voor een daling van de bedrijfslasten met€7,7 miljoen (-2,2%). Het netto-effect van overnames(Vleuten-Steijn en Wilde Agriculture) en desinvesteringen(Wheyfeed transport en Leafield) was een stijging van delasten met €0,7 miljoen (0,2%).

Autonoom stegen de bedrijfslasten met €10,3 miljoen(3,0%). In de bedrijfslasten in 2017 zat een incidenteleafschrijving van €1,9 miljoen met betrekking tot eenfabriekslocatie in het Verenigd Koninkrijk.

In 2016 was een incidentele reorganisatielast van €1,9miljoen opgenomen voor het Verenigd Koninkrijk.Detoename van de bedrijfslasten kwam voornamelijk voortuit volumegroei in Nederland en Duitsland/België enhogere energieprijzen in alle clusters. De kosten werdenpositief beïnvloed door een (netto-)vrijval van €1,6 miljoenuit de voorziening voor dubieuze debiteuren (2016: een(netto-)toevoeging van €0,9 miljoen) als gevolg van deverbeterde financiële omstandigheden van klanten in alleclusters en een verbeterd debiteurenbeheer.

Afschrijvingen en amortisaties namen toe door eenstijging van de investeringen en de genoemde incidenteleafschrijving (€1,9 miljoen). De verlenging van deafschrijvingstermijn (vanaf 1 januari 2017) van materiëlevaste activa (met name machines en installaties) na deperiodieke evaluatie van de verwachte economischelevensduur van deze activa had een positief effect van–€2,4 miljoen.

In miljoenen euro 2017 2016 ∆ ∆%

EBITDA 101,6 93,9 7,7 8,2%

Boekresultaten verkochte bedrijfsonderdelen / activa -0,4 -2,2 1,8 Herstructureringskosten 0,2 1,9 -1,7 Onderliggende EBITDA(1) 101,4 93,6 7,8 8,3%Effect valutakoersveranderingen 1,7 1,7 Onderliggende EBITDA, tegen gelijkblijvende koersen(1) 103,1 93,6 9,5 10,1%

Bedrijfsresultaat (EBIT) 74,0 67,8 6,2 9,1%

(1) ‘Onderliggende EBITDA' betekent EBITDA exclusief incidentele posten. Algemene opmerking: de percentages worden gepresenteerd op basis van de bedragen afgerond in miljoenen euro. Optellingen kunnen iets afwijken doorafrondingen.

De EBITDA steeg met 8,2% tot €101,6 miljoen. Hetnegatieve translatie-effect als gevolg van het zwakkeBritse pond bedroeg 1,8%. De nettobijdrage vanovernames/desinvesteringen bedroeg 3,7%. De autonomegroei kwam uit op 6,3%. De eenmaligeherstructureringskosten (€0,2 miljoen) omvattenincidentele lasten voor de introductie van een sharedservice center in continentaal Europa. In 2016 werd eenlast van €1,9 miljoen geboekt in verband met dereorganisatie van ForFarmers in het Verenigd Koninkrijk.

De onderliggende EBITDA bij gelijkblijvendewisselkoersen steeg met 10,1% tot €103,1 miljoen. De

(netto-)bijdrage uit overnames/desinvesteringen bedroeg3,7%. Autonoom was er een stijging van 6,4% dankzijvolumegroei in Nederland en Duitsland/België. Dezestijging was 10,5% in het eerste halfjaar en 2,7% in hettweede halfjaar van 2017.

De verhouding onderliggende EBITDA/brutowinst steegvan 23,0% in 2016 tot 24,2% in 2017.

De netto financieringslasten kwamen lager uit. Dat is hetgevolg van een daling van de rentelasten met betrekkingtot de pensioenverplichting in het Verenigd Koninkrijk naeen additionele storting in het gesloten fonds aan hetbegin van het boekjaar. De additionele storting werd

Page 47: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 45

overeengekomen in ruil voor de toezegging van depensioenbeheerder om voor inflatieberekeningen voor debetreffende verplichting de lagere CPI (Consumer PriceIndex) te hanteren in plaats van de hogere RPI (RetailPrice Index).

De bijdrage van de Duitse joint venture HaBeMa steeg met0,2% tot €3,9 miljoen doordat de handelsvolumesgedurende het jaar licht toenamen.

De effectieve belastingdruk over 2017 kwam uit op 22,7%(2016: 22,3%). De stijging komt doordat een relatief groterdeel van de resultaten in Nederland werd gerealiseerd. In2016 is er een grotere actieve latentie opgenomen voorverrekenbare verliezen dan in 2017.

De winst toe te rekenen aan aandeelhouders van deVennootschap steeg met €5,3 miljoen (9,9%) tot €58,6miljoen.

De gewone winst per aandeel kwam 12,0% hoger uit doorde stijging van de nettowinst en het effect van hetinkoopprogramma eigen aandelen. De gewone winst peraandeel wordt berekend op basis van het gewogengemiddelde aantal gewone aandelen in omloop. In 2016bedroeg dit gemiddelde 106.150.160 vergeleken met104.077.496 in 2017 (als gevolg van de aandeleninkoop).

Op 31 december 2017 bedroeg het aantal medewerkersuitgedrukt in fte’s 2.325; dit was 2,3% meer dan op 31december 2016 (2.273). De toename met 52 fte’s wasvooral het gevolg van onder andere volumegroei in declusters Nederland en Duitsland/België.

KapitaalstructuurHet eigen vermogen bedroeg op 31 december 2017 €409,9miljoen, een daling van €19,1 miljoen ten opzichte van31 december 2016. De winst over 2017 van €59,3 miljoenwerd toegevoegd aan het eigen vermogen, terwijl hetuitgekeerde dividend (€26,7 miljoen) en een nettobedragvan €53,7 miljoen vooral met betrekking tot hetinkoopprogramma eigen aandelen (zoals op 2 mei 2017aangekondigd), van het eigen vermogen werdenonttrokken. Niet-gerealiseerde resultaten bedroegen€2,1 miljoen (positief) na belasting. Deze bestonden vooraluit het negatieve valuta-effect met betrekking tot deinvestering in het Verenigd Koninkrijk, en een toevoegingals gevolg van de gewijzigde rente-aannames ten aanzienvan de pensioenverplichting in het Verenigd Koninkrijk.

De solvabiliteitsratio daalde van 55,3% per ultimo 2016 tot

52,1% per 31 december 2017. De ratio van deonderliggende EBITDA gedeeld door het 12-maandsgemiddeld geïnvesteerd vermogen ('ROACE') is gestegenvan 22,5% in 2016 tot 24,3% in 2017. Dezelfde ratio opbasis van het onderliggend bedrijfsresultaat (EBIT) isgestegen van 16,3% in 2016 tot 18,2% in 2017.

Het netto saldo van beschikbare liquide middelen minusbankschulden en andere leningen (kortlopend enlanglopend) bedroeg per ultimo 2017 €67,1 miljoen (eind2016: €61,5 miljoen). De netto stijging is voornamelijk toete schrijven aan het behaalde EBITDA-resultaat (€101,6miljoen) en de verbetering van het werkkapitaal. Ditwerd deels gecompenseerd door kapitaalinvesteringen,het inkoopprogramma eigen aandelen en dedividenduitkering. Bovendien werd aan het begin van hetverslagjaar een additionele storting (€11,7 miljoen)gedaan in het gesloten pensioenfonds in het VerenigdKoninkrijk.

Het werkkapitaal daalde aanzienlijk, van €119,9 miljoeneind 2016 tot €69,2 miljoen aan het einde van 2017. Alsgevolg van de optimalisering van het inkoopproces namende betalingstermijnen met leveranciers toe. Daarnaastdroegen de constante aandacht voor debiteurenbeheer ende verbeterde financiële situatie van onze klanten bij aaneen vermindering van de uitstaande vorderingen. Dit blijkttevens uit het percentage vorderingen metbetalingsachterstand: 14,9% per ultimo 2017 vergelekenmet 18,6% aan het eind van 2016.

Begin 2017 maakte ForFarmers bekend de investeringente zullen verhogen tot circa €40-45 miljoen in zowel 2017als 2018, ten opzichte van een historischinvesteringsniveau van circa €25 miljoen per jaar, in lijnmet afschrijvingen. In 2017 stegen de investeringen inmateriële vaste activa met 20,9% tot €38,2 miljoen. Destijging was grotendeels het gevolg van de investering van£10 miljoen in de bouw van een nieuwe fabriek in Exeteren van £4 miljoen in een nieuw centraal kantoor in BurySt Edmunds (beide in het Verenigd Koninkrijk). Andereinvesteringen hadden voornamelijk betrekking op eennieuw procescontrolesysteem, de renovatie van bulksilo’s,vrachtwagens en vervanging van een maal-menglijn inNederland.

Page 48: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 46

Resultaten en ontwikkelingen per cluster2017

In duizenden euro Nederland Duitsland/BelgiëVerenigd

KoninkrijkGroep /

eliminaties Geconsolideerd

Total Feed volume (in tonnen) 4.538.548 2.111.171 2.906.659 - 9.556.378

Omzet 1.117.112 546.542 622.398 -67.392 2.218.660

Brutowinst 221.714 75.919 121.301 906 419.840Overige bedrijfsopbrengsten 412 211 338 - 961Bedrijfslasten -154.106 -63.919 -116.290 -12.464 -346.779Bedrijfsresultaat 68.020 12.211 5.349 -11.558 74.022

Boekresultaten verkochte bedrijfsonderdelen / activa -115 - -248 - -363Herstructureringskosten / Bijzonderewaardeverminderingen vaste activa

- 160 1.932 - 2.092

Incidentele posten -115 160 1.684 - 1.729

Onderliggend bedrijfsresultaat(1) 67.905 12.371 7.033 -11.558 75.751Afschrijving en amortisatie(2) 7.491 3.276 11.546 3.382 25.695Onderliggende EBITDA(1) 75.396 15.647 18.579 -8.176 101.446

Onderliggende EBITDA / Brutowinst(1) 34,0% 20,6% 15,3% 24,2%ROACE(3) 49,1% 18,3% 10,5% -6,3% 24,3%

(1) Onderliggend(e) betekent exclusief incidentele posten. (2) Exclusief bijzondere waardeverminderingen vaste activa (3) ROACE betekent onderliggende EBITDA gedeeld door het 12-maands gemiddeld geïnvesteerd vermogen; verwezen wordt naar noot 27 van de toelichting op dejaarrekening 2017.

2016

In duizenden euro Nederland Duitsland/BelgiëVerenigd

KoninkrijkGroep /

eliminaties Geconsolideerd

Total Feed volume (in tonnen) 4.282.620 2.009.255 2.966.672 - 9.258.547

Omzet 1.019.072 522.285 630.704 -63.099 2.108.962

Brutowinst 201.555 69.901 134.654 1.262 407.372Overige bedrijfsopbrengsten 1.557 1.017 1.271 104 3.949Bedrijfslasten -144.762 -60.471 -121.165 -17.090 -343.488Bedrijfsresultaat 58.350 10.447 14.760 -15.724 67.833

Boekresultaat verkochte bedrijfsonderdelen -1.003 (1) - -1.152 - -2.155Herstructureringskosten / Bijzonderewaardeverminderingen vaste activa

-

- 1.887 - 1.887

Incidentele posten -1.003 - 735 - -268

Onderliggend bedrijfsresultaat(2) 57.347 10.447 15.495 -15.724 67.565Afschrijving en amortisatie(3) 8.550 4.035 10.712 2.747 26.044Onderliggende EBITDA(2) 65.897 14.482 26.207 -12.977 93.609

Onderliggende EBITDA / Brutowinst(2) 32,7% 20,7% 19,5% 23,0%ROACE(4) 45,4% 15,2% 14,2% -11,8% 22,5%

(1) Heeft met name betrekking op de verkoop van Oss (2) Onderliggend(e) betekent exclusief incidentele posten. (3) Exclusief bijzondere waardeverminderingen vaste activa (4) ROACE betekent onderliggende EBITDA gedeeld door het 12-maands gemiddeld geïnvesteerd vermogen; verwezen wordt naar noot 27 van de toelichting op dejaarrekening 2017.

Page 49: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 47

Marktontwikkelingen in het algemeenDe financiële situatie van veehouders was in 2017 over hetalgemeen beter dan in 2016. Melkveehouders profiteerdenvan hogere melkprijzen. Tegen het eind van 2017begonnen de melkprijzen weer te dalen, maar liggen nogsteeds op een bovengemiddeld niveau.De sterke vraag vanuit China naar varkensproducten eneen lagere productie in de EU (in 2016) leidde tot een

stijging van de varkensprijzen tot de tweede helft van2017. Daarna begonnen de prijzen te dalen door de groeivan de Europese varkensstapel. Het merendeel van devarkenshouders behaalt nog positieve marges.

De pluimveesector had te maken met uitbraken vanvogelgriep en, vooral in Nederland, met de fipronil-affaire.In 2017 was in het algemeen een (licht) opwaartse trend inde prijzen voor pluimveeproducten waarneembaar.

Cluster NederlandIn duizenden euro 2017 2016 ∆%

Total Feed volume (in tonnen) 4.538.548 4.282.620 6,0%

Omzet 1.117.112 1.019.072

Brutowinst 221.714 201.555 10,0%Overige bedrijfsopbrengsten 412 1.557 Bedrijfslasten -154.106 -144.762 Bedrijfsresultaat 68.020 58.350 16,6%

Boekresultaat verkochte bedrijfsonderdelen -115 -1.003(1) Herstructureringskosten / Bijzondere waardeverminderingen vaste activa - - Incidentele posten -115 -

Onderliggend bedrijfsresultaat(2) 67.905 57.347 Afschrijving en amortisatie(3) 7.491 8.550 Onderliggende EBITDA(2) 75.396 65.897 14,4%

Onderliggende EBITDA / Brutowinst(2) 34,0% 32,7% ROACE(4) 49,1% 45,4%

(1) Heeft met name betrekking op de verkoop van Oss (2) Onderliggend(e) betekent exclusief incidentele posten. (3) Exclusief bijzondere waardeverminderingen vaste activa (4) ROACE betekent onderliggende EBITDA gedeeld door het 12-maands gemiddeld geïnvesteerd vermogen; verwezen wordt naar noot 27 van de toelichting op dejaarrekening 2017.

Markt- en sectorontwikkelingenBegin 2017 moesten melkveehouders maatregelen nemenom binnen het door de EU vastgestelde fosfaatplafondvoor Nederland te blijven. Voederbedrijven hebben hetfosforgehalte in voeder teruggebracht, de Nederlandseoverheid heeft subsidies verstrekt aan melkveehoudersdie besloten te stoppen (de ‘stoppersregeling’) enveehouders verkleinden hun veestapel met circa 10%.Veehouders zijn zich vervolgens meer gaan richten op hetverhogen van de melkproductie per koe, mede onderinvloed van de relatief hoge melkprijs.

In het derde kwartaal werd de pluimveesector getroffen

door de fipronil-affaire. Deze affaire had aanzienlijkegevolgen voor individuele leghenhouders, die tijdelijk geeneieren mochten verkopen. Nadat het verbod wasopgeheven was de consument aanvankelijk terughoudendvoor het eten van eieren. In het vierde kwartaal lagenzowel de consumptie als de export van eieren weer op hunnormale niveau.

ResultatenHet volume Total Feed dat in het cluster Nederland werdafgezet steeg met 6,0% tot 4,5 miljoen ton. Vleuten-Steijn,overgenomen in eind 2016, zorgde voor een groei van 5,3%en de autonome groei bedroeg 0,7%. Doordat veehouders

Page 50: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 48

zich richtten op technische resultaten was de volumegroeibij mengvoer groter dan bij Total Feed. Melkveehoudersrichtten zich bijvoorbeeld op het optimaliseren van demelkproductie per koe door het gebruik van mengvoer.

Zowel het volume Total Feed als mengvoer was hoger inde varkenssector. Dit was volledig toe te schrijven aan het(negen maanden meetellende) effect van de overname vanVleuten-Steijn. Autonoom was er een marginale daling vanhet volume in de varkenssector. In de pluimveesectorzorgden nieuwe klanten voor hogere volumes, zowel voorleghennen als voor vleeskuikens. Reudink, producent vanbiologisch voer, rapporteerde een sterke groei van ruim20% dankzij groei in alle sectoren.

De brutowinst steeg met €20,2 miljoen (10,0%) tot €221,7miljoen. De toename werd veroorzaakt door hogerevolumes, het effect van de overname van Vleuten-Steijn enbetere marges als gevolg van meer prestatievoer enbetere formulatie (optimaal gebruik van ingrediënten inhet voer). Daarnaast droegen strategischesamenwerkingen bij aan de brutowinststijging, inclusief denieuwe samenwerking met Chr. Hansen voorinkuilmiddelen (ruwvoer).

De overige bedrijfsopbrengsten kwamen lager uit dan in2016, toen de verkoop van grond in Oss werd geboekt.

De bedrijfslasten stegen met 6,5% als gevolg van eenstijging van volume-gerelateerde productie- en logistiekekosten, de versterking van de organisatie in lijn met devolumeontwikkeling en het effect van de overname vanVleuten-Steijn. De productiekosten per ton kwamenondanks de hogere energiekosten lager uit. Doorconsistente toepassing van de allocatie vanoverheadkosten, waren deze voor cluster Nederland €2,2miljoen hoger dan in 2016.

De onderliggende EBITDA steeg met 14,4% tot €75,4miljoen. Alle sectoren, Reudink en Pavo hebben hieraanbijgedragen. De verhouding onderliggendeEBITDA/brutowinst verbeterde daardoor tot 34,0% (2016:32,7%).

De ROACE steeg van 45,4% in 2016 tot 49,1% in 2017. HetEBITDA-resultaat was hoger en het geïnvesteerdvermogen was lager doordat de hogere investeringenruimschoots werden gecompenseerd door de daling vanhet werkkapitaal.

Cluster Duitsland/BelgiëIn duizenden euro 2017 2016 ∆%

Total Feed volume (in tonnen) 2.111.171 2.009.255 5,1%

Omzet 546.542 522.285

Brutowinst 75.919 69.901 8,6%Overige bedrijfsopbrengsten 211 1.017 Bedrijfslasten -63.919 -60.471 Bedrijfsresultaat 12.211 10.447 16,9%

Boekresultaat verkochte bedrijfsonderdelen - - Herstructureringskosten / Bijzondere waardeverminderingen vaste activa 160 - Incidentele posten 160 -

Onderliggend bedrijfsresultaat(1) 12.371 10.447 Afschrijving en amortisatie(2) 3.276 4.035 Onderliggende EBITDA(1) 15.647 14.482 8,0%

Onderliggende EBITDA / Brutowinst(1) 20,6% 20,7% ROACE(3) 18,3% 15,2%

(1) Onderliggend(e) betekent exclusief incidentele posten. (2) Exclusief bijzondere waardeverminderingen vaste activa (3) ROACE betekent onderliggende EBITDA gedeeld door het 12-maands gemiddeld geïnvesteerd vermogen; verwezen wordt naar noot 27 van de toelichting op dejaarrekening 2017.

Page 51: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 49

Markt- en sectorontwikkelingenIn Duitsland neemt de publieke belangstelling voormilieubeschermingsmaatregelen en dierenwelzijnmerkbaar toe. We zien dat het gebruik van regionaalgeproduceerde grondstoffen wordt gestimuleerd, en danspecifiek soja. Voederbedrijven worden ook steeds meeronder druk gezet om grondstoffen te gebruiken die nietgenetisch gemodificeerd zijn. Deze sterke focus opduurzaamheid heeft gevolgen voor veehouders. Zo wordenvarkenshouders door de nieuwe Duitse mestwet, die in heteerste kwartaal van 2017 van kracht werd, verplicht omhet nitraat- en fosfaatgehalte in gier/mest te verlagen. Hetwordt in het algemeen steeds moeilijker voor veehoudersom nieuwe stallen te bouwen of hun bedrijf uit te breiden.

In België dringt het belang van het afbouwen van hetmedicijngehalte in voeder steeds meer door. ForFarmersis actief in het organiseren van bijeenkomsten om demogelijkheden en voordelen van niet-gemedicineerd voerte demonstreren.

ResultatenHet volume Total Feed dat in het cluster Duitsland/Belgiëwerd afgezet steeg (autonoom) met 5,1% tot 2,1 miljoenton.

In de rundveesector leidden de versterking van deverkooporganisatie en de toevoeging van een nieuwedealer tot een hoger afzetvolume.

In de varkenssector zorgden een nieuwe dealer en nieuweklanten ook voor hogere volumes. In de pluimveesectorstegen de volumes bij legkippenhouders door toenamevan het marktaandeel, en ook de volumes die aanvleeskuikenhouders werden verkocht, lagen hoger. Devolumegroei bij mengvoer was hoger dan bij Total Feed, alliep de groei in de tweede helft van het jaar iets terug.

De brutowinst steeg met €6,0 miljoen (8,6%) door hogerevolumes, een betere formulatie en een verbeterdeproductmix met meer speciaalvoer. Daarnaast was er inde tweede helft van het jaar een grotere bijdrage uitstrategische partnerschappen.

De totale bedrijfslasten stegen met €3,4 miljoen (5,6%).De productie- en logistieke kosten namen toe(voornamelijk volume-gedreven maar ook als gevolg vanhogere energiekosten en lagere subsidies onder de Duitsewet op duurzame energie – EEG) en er werden ook meerkosten gemaakt om de verkooporganisatie te versterkenvoor de volumegroei. De allocatie van overheadkosten wasgelijk aan 2016.

De onderliggende EBITDA steeg met €1,2 miljoen (8,0%)tot €15,6 miljoen. De verhouding onderliggendeEBITDA/brutowinst vertoonde een marginale daling tot20,6% (2016: 20,7%).

De ROACE steeg van 15,2% in 2016 tot 18,3% in 2017dankzij de verbetering van het EBITDA-resultaat en hetwerkkapitaal.

Page 52: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 50

Cluster Verenigd KoninkrijkIn duizenden euro 2017 2016 ∆%

Total Feed volume (in tonnen) 2.906.659 2.966.672 -2,0%

Omzet 622.398 630.704

Brutowinst 121.301 134.654 -9,9%Overige bedrijfsopbrengsten 338 1.271 Bedrijfslasten -116.290 -121.165 Bedrijfsresultaat 5.349 14.760 -63,8%

Boekresultaat verkochte bedrijfsonderdelen -248 -1.152 Herstructureringskosten / Bijzondere waardeverminderingen vaste activa 1.932 1.887 Incidentele posten 1.684 735

Onderliggend bedrijfsresultaat(1) 7.033 15.495 Afschrijving en amortisatie(2) 11.546 10.712 Onderliggende EBITDA(1) 18.579 26.207 -29,1%

Onderliggende EBITDA / Brutowinst(1) 15,3% 19,5% ROACE(3) 10,5% 14,2%

(1) Onderliggend(e) betekent exclusief incidentele posten. (2) Exclusief bijzondere waardeverminderingen vaste activa (3) ROACE betekent onderliggende EBITDA gedeeld door het 12-maands gemiddeld geïnvesteerd vermogen; verwezen wordt naar noot 27 van de toelichting op dejaarrekening 2017.

Markt- en sectorontwikkelingenDe Brexit blijft zijn stempel zetten op alle aspecten van delandbouw in het Verenigd Koninkrijk.

In 2017 profiteerden zowel de rundvee- als devarkenssector van de stijgende melk- en varkensprijzen.De omvang van de rundvee- en varkensstapel vertoondeherstel ten opzichte van de nijpende situatie in 2016 en definanciële situatie van de veehouders verbeterde. Vanaf detweede helft van het jaar waren veehouders weer meergeneigd om hun dieren prestatievoeder te geven om eenbeter rendement te behalen. De verdere consolidatie vangrotere marktpartijen, met name in de varkenssector,zorgt voor een andere marktdynamiek.

ResultatenHet volume Total Feed dat in het cluster VerenigdKoninkrijk werd afgezet daalde met 2,0% tot 2,9 miljoenton. De daling deed zich voornamelijk voor in de eerstehelft van het jaar; in de tweede helft herstelde het volume.Exclusief het netto-effect vanovernames/desinvesteringen bedroeg de autonome daling(voor heel 2017) 1,2%. De volumedaling bij mengvoer waskleiner dan bij Total Feed en in de tweede helft van hetjaar steeg het afzetvolume voor mengvoer.

De volumeontwikkeling in de rundveesector werd negatiefbeïnvloed door de marktdynamiek. De introductie vanFeed2Milk bij melkveehouders is echter veelbelovend. Devolumes in de varkenssector namen vooral in de tweedehelft van het jaar toe door de groeiende varkensstapel. Inde pluimveesector was er een marginale stijging van hetvolume.

De brutowinst daalde met €13,4 miljoen (-9,9%), waarvan€8,6 miljoen als gevolg van negatieve valutatranslatie-effecten. Veehouders stapten in toenemende mate weerover op prestatievoeder en speciaalvoer. Deze positieveontwikkeling werd deels tenietgedaan doordat de afzetaan ‘XL-klanten’ in de varkenssector een groter aandeelhad in het volume, met een lagere toegevoegde waarde.De eerste stappen om de relevante commerciëlepropositie te verbeteren zijn inmiddels gezet.

De bedrijfslasten daalden met €4,9 miljoen (4,0%),inclusief een positief valuta translatie effect van €7,7miljoen. De bedrijfslasten werden negatief beïnvloed doortijdelijk extra kosten voor externe logistieke aanbieders.Dit kwam door een ongewoon hoog verloop van chauffeursdie moeilijk op tijd vervangen konden worden. Dat werdveroorzaakt door een krapte in de markt door het vertrek

Page 53: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 51

van veel niet-Britse chauffeurs uit het Verenigd Koninkrijkvanwege zorgen rondom de Brexit. Ook werdenmaatregelen getroffen in de tweede helft van 2017 die totsterk verbeterde dienstverlening aan klanten hebbengeleid. Dit is een belangrijke voorwaarde voor deoptimalisatie van de supply chain.

Afschrijvings- en amortisatielasten waren hoger vanwegede investering in de nieuwe fabriek in Exeter, die nuoperationeel is. De verhoging omvat ook een bijzonderewaardevermindering van €1,9 miljoen voor een van defabrieken. De aan dit cluster op consistente wijzegealloceerde overheadkosten waren €2,2 miljoen hogerdan in 2016.

De onderliggende EBITDA daalde met 29,1% tot €18,6miljoen in 2017. De verhouding onderliggendeEBITDA/brutowinst daalde tot 15,3%, tegen 19,5% in 2016.

Het lagere EBITDA-resultaat en de vertraging bij hetrealiseren van de kostenbesparingen uit de supply chainoptimalisatieplannen betekent dat er minder ruimte istussen de realiseerbare waarde en de boekwaarde metbetrekking tot de goodwill impairment test voor hetVerenigd Koninkrijk.

De ROACE daalde van 14,2% in 2016 tot 10,5% in 2017, alsgevolg van de lagere EBITDA en een toename van deactiva als gevolg van de investeringen in de fabriek inExeter en het kantoor in Bury St Edmunds.

Centrale en ondersteunende dienstenIn duizenden euro 2017 2016 ∆%

Brutowinst 906 1.262 -28,2%Overige bedrijfsopbrengsten - 104 Bedrijfslasten -12.464 -17.090 Bedrijfsresultaat -11.558 -15.724 -26,5%

Boekresultaat verkochte bedrijfsonderdelen - - Herstructureringskosten / Bijzondere waardeverminderingen vaste activa - - Incidentele posten - -

Onderliggend bedrijfsresultaat(1) -11.558 -15.724 Afschrijving en amortisatie(2) 3.382 2.747 Onderliggende EBITDA(1) -8.176 -12.977 -37,0%

ROACE(3) -6,3% -11,8%

(1) Onderliggend(e) betekent exclusief incidentele posten. (2) Exclusief bijzondere waardeverminderingen vaste activa (3) ROACE betekent onderliggende EBITDA gedeeld door het 12-maands gemiddeld geïnvesteerd vermogen; verwezen wordt naar noot 27 van de toelichting op dejaarrekening 2017.

Centrale bedrijfslasten daalden na allocatie van deoverheadkosten aan de operationele clusters. Inogenschouw nemende dat de totale doorbelasteoverheadkosten in 2017 €4,4 miljoen hoger (Nederland enVerenigd Koninkrijk) waren dan in 2016, daalden de kostenvoor centrale en ondersteunde diensten met €0,3 miljoen.In 2016 was er sprake van eenmalige kosten van €1,5miljoen in het kader van de beursgang.

DividendvoorstelForFarmers streeft ernaar om een dividend uit te keren,

rekening houdend met lange-termijn waardecreatie eneen gezonde financiële structuur voor het uitvoeren vanhaar strategie. Het dividendbeleid van ForFarmers isgericht op het uitkeren van een dividend van tussen de40% en 50% van de winst na belasting (de nettowinsttoerekenbaar aan de aandeelhouders van deVennootschap), exclusief incidentele posten. In 2017bedroeg deze winst €60,3 miljoen. Op basis van degezonde financiële positie van de Onderneming wordt eenuitkeringspercentage van 50% voorgesteld, hetgeenneerkomt op een dividend van €0,30 per gewoon aandeel

Page 54: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 52

(op basis van 100,8 miljoen gewone aandelen in omloop),dat 25% hoger is dan het dividend van €0,24 in 2016. Op 26april 2018 wordt de jaarrekening ter vaststelling aan deAlgemene Vergadering van Aandeelhouders voorgelegd.Het dividend wordt op 9 mei 2018 betaalbaar gesteld.

Vooruitzichten 2018De lange-termijn vooruitzichten voor de agrarische sectorin Noordwest-Europa blijven positief. Als gevolg van degroeiende wereldbevolking en de toenemende welvaartblijft de vraag naar dierlijke eiwitten toenemen.Tegelijkertijd wordt in de meer welvarende landen meeraandacht geschonken aan het milieu en het welzijn vanmens en dier bij het vervaardigen van deze producten.Duurzaamheid is daarom een integraal envanzelfsprekend onderdeel van de bedrijfsactiviteiten vanForFarmers. Veehouders worden geconfronteerd mettoenemende wet- en regelgeving en daardoor hogerekosten.

De rundveesector zal naar verwachting een lichte groeilaten zien. Er is groeiende belangstelling voor niet-genetisch gemodificeerd (GMO-vrij) voedsel,zuivelproducten uit Europese landen (herkomst) enbiologisch voedsel. Dit heeft directe gevolgen voormelkveehouders en voor ForFarmers. Zo maakteForFarmers onlangs bekend dat een niet operationelevoerfabriek in Deventer wordt omgebouwd voor deproductie van GMO-vrij mengvoer. De Nederlandsemelkveesector zal in 2018 naar verwachting marginaalkrimpen na de afname van de veestapel als gevolg van deinvoering van de fosfaatmaatregelen. In de overige landenwaar ForFarmers actief is wordt verdere versterking vande melkveesector verwacht. De vraag naar datagedrevenoplossingen neemt toe. ForFarmers is actief betrokken bijde ontwikkeling van een versie van hetmonitoringprogramma Agroscoop voor de Britse markt,om veehouders inzicht te geven in hun technischeperformance zodat ze hun rendementen kunnenverhogen.

Consumenten, met name in West-Europa, kiezen mindervaak voor varkensvlees. Daarnaast is er groeiendebelangstelling voor lokale producten, concepten metaandacht voor dierenwelzijn (bijv. Beter Leven), gebruikvan GMO-vrije grondstoffen en het volledig afbouwen vangemedicineerd voer. Er is een toenemende vraag onderveehouders naar datagedreven oplossingen waarmee ze

hun resultaten kunnen optimaliseren. Dit heeft op allerleimanieren gevolgen voor de varkenssector, zowel positiefals negatief. De grote toename van de export vanvarkensvlees naar vooral China die aan het begin van 2017inzette, begint af te zwakken. In combinatie met detoename van de Europese veestapel heeft dit gezorgd voordruk op de varkensprijzen, zij het tot niveaus die nog welwinstgevend zijn voor de veehouders. De consolidatietrendonder varkenshouders houdt aan, met name in hetVerenigd Koninkrijk. Deze ontwikkelingen betekenen datForFarmers haar commerciële propositie voor XL-klantenmoet aanscherpen; de eerste stappen in deze richting zijnal gezet. ForFarmers verwacht dat varkenshouders in hetVerenigd Koninkrijk hun varkensstapel gaan uitbreiden ende eerste tekenen hiervan zijn al zichtbaar. Hier ligt eenduidelijke kans omdat het Verenigd Koninkrijk niet kanvoorzien in zijn eigen vraag naar varkensvlees enimportvlees duurder is geworden sinds het Brexit-referendum.

De vooruitzichten voor de pluimveesector zijn positiefdoordat steeds meer consumenten kippenvlees en eierengaan zien als gezond en goedkoop alternatief voor anderebronnen van eiwit. Pluimveehouders in Noordwest-Europaworden in toenemende mate geconfronteerd metmilieuverordeningen die uitbreiding in de weg staan,terwijl pluimveehouders in Oost-Europese landen, zoals inPolen, bijna ongehinderd kunnen doorgroeien. Vooral inNederland nemen dierenwelzijnsconcepten (zoals vrijeuitloop- en biologische kippen) toe.

Melk- en varkensprijzen zijn in vergelijking met hetmidden van 2017 aan het dalen, maar liggen nog steedsgemiddeld genomen op historisch goede niveaus. Ook deprijzen voor vleeskuikens zijn vanaf het einde van 2017 aanhet dalen. Eierprijzen liggen op dit moment op eenhistorisch hoog niveau.

ForFarmers blijft werken aan de optimalisatie vanorganisatie en processen, in lijn met de Horizon 2020-strategie. Dit betekent dat ForFarmers investeert inprojecten om de supply chain efficiënter te maken en inIT-oplossingen. ForFarmers streeft er naar de toenamevan het aantal fte’s lager te laten zijn dan devolumeontwikkeling. Dit houdt geen rekening meteventuele overnames.

De uitrol van supply chain optimalisatieplannen in hetVerenigd Koninkrijk, zoals aangekondigd bij de publicatievan de jaarcijfers over 2016, heeft enige vertraging

Page 55: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 53

opgelopen. In de jaarlijkse impairment-test zal devoortgang hiervan worden meegenomen. In de tweedehelft van 2017 was de focus in het Verenigd Koninkrijkvolledig gericht op het verbeteren van de betrouwbaarheidvan de dienstverlening. Op dit moment is de focus vollediggericht op het realiseren van de eerder aangekondigdekostenbesparing van £5 miljoen in 2020 (vergeleken met2016).

ForFarmers verwacht in 2018 circa €40-45 miljoen teinvesteren (2017: €38,2 miljoen) in zowel supply chainoptimalisatieplannen als in andere One ForFarmers-initiatieven. Deze investeringen in operationele efficiency-projecten moeten leiden tot een verdere verbetering vande EBITDA/brutowinst-verhouding op de langere termijn.Tegelijkertijd zal de stringente focus op hetdebiteurenbeheer en het beheer van het werkkapitaalworden voortgezet.

ForFarmers blijft uitkijken naar geschikteovernamekandidaten, zowel in de vier landen waar het alactief is als in nieuwe landen in Europa en aangrenzenderegio's (Europa+), waarbij in alle gevallen voldaan moetworden aan de strikte overnamecriteria van deOnderneming.

Per de publicatiedatum van dit verslag verwachtForFarmers een gezonde financiële positie te behouden.ForFarmers herhaalt haar verwachting voor demiddellange termijn van een gemiddelde jaarlijkse stijgingvan de onderliggende EBITDA in de mid-single digits, bijgelijkblijvende wisselkoersen, exclusief de impact vansignificante overnames en onvoorziene omstandighedenvoorbehouden.

Gebeurtenissen na balansdatumNa balansdatum werd de verkoop van deakkerbouwactiviteiten van ForFarmers Nederland aanCZAV voltooid. De verkoop was aangekondigd begindecember 2017 en behelsde de niet-veevoergerelateerdeproducten (zoals meststoffen,gewasbeschermingsmiddelen en zaden) die ForFarmersaan Nederlandse akkerbouwbedrijven leverde, met eenjaaromzet van ongeveer €13 miljoen. CZAV heeft dezeactiviteiten en de daarbij behorende opslaglocatieovergenomen met ingang van 5 februari 2018. Hiervoorontving ForFarmers €5,65 miljoen.

De verkoop van deze (niet-veevoergerelateerde)

akkerbouwactiviteiten past geheel in de strategie vanForFarmers, die zich specifiek richt op de Total Feed-aanpak voor veehouders. ForFarmers blijft zaaizaden,meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen aan klantenverkopen voor de teelt van ruwvoer op het boerenerf. Dezeruwvoeractiviteiten vormen een belangrijk onderdeel vande Total Feed-benadering en waren daarom ook geenonderdeel van deze verkoop.

De in 2017 aangekondigde strategische samenwerkingtussen ForFarmers Nederland en Baks is met ingang van1 februari 2018 gestart. Deze samenwerking betekent datForFarmers Nederland de verkoopactiviteiten vanvochtrijke voedermiddelen voor de varkenshouderij (metname wei-producten), en daarmee de betreffendeklantenportefeuille, van Baks Agri Foods heeftovergenomen. Baks Logistiek heeft daarentegen delogistieke activiteiten (inclusief bijbehorend wagenpark ende chauffeurs) voor deze productstroom overgenomen vanFF Logistics, dochteronderneming van ForFarmersNederland.

Op 20 februari 2018 maakte ForFarmers bekend dat deOnderneming een overeenkomst heeft gesloten met deeigenaren van het Poolse bedrijf Tasomix om 60% van hunaandelen over te nemen. Tasomix is een groot, innovatiefveevoerbedrijf dat voornamelijk actief is in depluimveesector. Met deze transactie wordt ForFarmersactief in vijf landen en versterkt ze haar positie alsmarktleider op de Europese voermarkt. Deze stap is in lijnmet de ForFarmers Horizon 2020-strategie om zowelautonoom als door overnames te groeien binnen Europaen de omringende regio’s. Via Tasomix heeft ForFarmerstoegang tot een Europese markt met eenbovengemiddelde groei in de attractieve pluimveesector.Polen heeft zich de laatste jaren ontwikkeld tot degrootste vleeskuikenproducent in Europa; het bedient delokale markt en exporteert voornamelijk naar EU-landen.

Door deze transactie verkrijgt ForFarmers een 60%aandeel in een bedrijf met twee operationeleproductielocaties, met een gezamenlijke capaciteit vancirca 450k ton, en één nieuwe fabriek die momenteel inaanbouw is met een maximale capaciteit van ongeveer350k ton. Tasomix produceert voornamelijk voer voorpluimveehouders, maar richt zich ook op rundvee- envarkenshouders. De voerfabriek die nu in aanbouw is inPionki (circa 110 km ten zuiden van Warschau), zalvolgens planning later dit jaar open gaan. Het is de

Page 56: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 54

bedoeling dat deze fabriek voer gaat produceren voor eenspecifieke pluimvee-integratie, waaraan de eigenaren vanTasomix gelieerd zijn. Met deze integratie is eenleveringscontract gesloten. Daarnaast zal de fabriek inPionki zich richten op de vrije markt voor pluimvee-,varkens- en rundveehouders.

Tasomix heeft in 2016 395k ton voer verkocht, dat in detwee operationele fabrieken is geproduceerd, en heeftdaarmee een omzet behaald van PLN 429 miljoen (op ditmoment ongeveer €103 miljoen) en een genormaliseerdeEBITDA van ongeveer PLN 34 miljoen (op dit momentongeveer €8 miljoen). Tasomix heeft 180 medewerkers.Uitgaande van deze resultaten neemt Tasomix momenteelde 4e plaats in binnen de Poolse diervoedermarkt. Bij hetafronden van de transactie zal ForFarmers een eerstebetaling voldoen van PLN 234 miljoen (op dit momentongeveer €56 miljoen) in contanten en zal zij 60% van deaandelen verkrijgen. De tweede betaling, die volgt in 2021,is afhankelijk van het behalen van omschreven doelen metbetrekking tot de toekomstige bedrijfsresultaten van defabriek in Pionki. De overeenkomst biedt ForFarmers ookde mogelijkheid om na verloop van tijd de resterendeaandelen te verkrijgen.De overeenkomst zal naar verwachting binnen driemaanden worden afgerond, mits de Poolsemededingingsautoriteiten de vereiste goedkeuring geven.

Page 57: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 55

Human ResourcesHet succes van de strategie Horizon 2020 wordt in hoge mate bepaald door decapaciteiten, de inzet en de prestaties van de medewerkers van ForFarmers. Het isdaarom van groot belang de juiste medewerkers aan te trekken, voor deorganisatie te behouden en intern door te laten groeien. ForFarmers heeft daaromin 2017 verschillende programma’s om de ontwikkeling van medewerkers testimuleren geïntensiveerd.

Sociaal beleid van ForFarmers:focus op het ontwikkelen vanleiderschap en talentDe uitvoering van Horizon 2020 vraagt om helderleiderschap van managers en de bereidheidtot verandering bij medewerkers. Daarom besteedtForFarmers veel aandacht aan het intern opleiden vanmedewerkers.

Alle leidinggevenden nemen sinds 2015 deel aan eenmanagementtraining waarin de nadruk onder meer ligt ophet kunnen vertalen van de Horizon 2020-strategie naarde afdeling, financieel management en commercialexcellence. Daarnaast wordt aandacht besteed aanvaardigheden als het geven van feedback of het houdenvan een selectiegesprek om de kwaliteiten van kandidatente kunnen identificeren. Verder worden er vakinhoudelijketrainingen en vaardigheidstrainingen ontwikkeld engegeven.

De onderstaande tabel geeft de management- envakinhoudelijke trainingen weer die in 2017 hebbenplaatsgevonden. Om kennis en vaardigheden actueel tehouden is begonnen met het verzorgen van opfrissessiesvoor oud-deelnemers aan het Senior Management enPotential Programma. Om het aanbod van trainingendoorlopend te verbeteren en een gecoördineerde uitrol tewaarborgen, is in 2017 een manager Training enDevelopment aangesteld.

ForFarmers heeft door de internationale spreiding van deactiviteiten de beschikking over een grote bron van kennisen vaardigheden. Deze kennis wordt intern gedeeld en tenbehoeve van klanten ingezet. De ForFarmers Academiesspelen hierbij een belangrijke rol. Deze bieden trainingenmet een modulaire opzet, gericht op verschillende

ervaringsniveaus voor rundvee-, varkens- enpluimveespecialisten. De primaire doelstellingen van dezetrainingen zijn het vergroten van vakkennis, het delen vannieuwe ontwikkelingen die zich voordoen bij het NutritionInnovation Centre (NIC) en bij de strategische partners,alsmede het aanscherpen van commerciële vaardigheden.

De verkooporganisatie (de adviseurs en specialisten)speelt een belangrijke rol in de strategie Horizon 2020.Adviseurs en specialisten staan immers dagelijks in directcontact met de klanten en zijn daarmee van groot belangvoor de vertaalslag van de missie ‘For the Future ofFarming’ naar klanten. In 2017 werden de medewerkersvan de verkooporganisatie in alle landen beoordeeld op demate waarin zij een bijdrage leverden aan derendementsverbetering van hun klanten en aan deuitvoering van de Horizon 2020-strategie. Dit werd gedaanop basis van vastgestelde criteria ten aanzien van kennisen vaardigheden. Dit leverde een goed overzicht op van degebieden waarop sommige medewerkers zich verderzouden kunnen ontwikkelen. Deze medewerkers werdenvervolgens uitgenodigd deel te nemen aan één ofmeerdere modules van de Sales Academy.

In 2017 is een Sales Trainee Program gestart. Dit tweejaar durende programma moet ervoor zorgen dat nieuwtalent binnen de verkooporganisatie snel optimaal kanworden ingezet. Het programma is zowel voor talent vanbuiten de organisatie als voor interne talenten een zeeraantrekkelijk aspect van het HR-beleid van ForFarmers.De eerste lichting van het programma bestaat uit 14 jongetalenten, die nu worden opgeleid tot adviseur of specialist.Naast de noodzakelijke theoretische kennis worden ervooral veel praktijkopdrachten behandeld. De traineeskrijgen vanaf dag één klanten toegewezen die zij gaanadviseren, onder begeleiding van een senior-

Page 58: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 56

Programma Doel van het programmaInternationaalprogramma NL D BE VK

MasterclassSeniorManagement

Ontwikkelen persoonlijkleiderschap,implementatie strategie,overbrengen van missie‘For the Future ofFarming’ en coachen vanmedewerkers

95% getraind

Potentialprogram

Vertalen van strategienaar praktijk, overbrengenvan missie ‘For the Futureof Farming’ envoorbereiden op eenpositie in het SeniorManagement

12 potentialsgetraind

ManagementFoundationProgram

Ontwikkelen vanleiderschapsvaardigheden,implementatie strategie,overbrengen van missie‘For the Future ofFarming’ en coachen vanmedewerkers

30deelnemers

30deelnemers

15deelnemers

30deelnemers

Logistics(Logistieke)Academy

Ontwikkelen van kennisvan wet- en regelgeving,veilig en efficiënt werken,reduceren vanbrandstofverbruik enverbeteren van omgangmet klanten

216 225 40 20

Sales(Verkoop)Academy

Effectief overbrengen vankennis en advies aanklanten

225 50 130 150

Ruminants(Herkauwers)Academy

Vergroten van vakkennis,delen van ontwikkelingenbij het NIC en strategischepartners en hetaanscherpen vancommerciëlevaardigheden

86 50 24 70

Swine(Varkens)Academy

Vergroten van vakkennis,delen van ontwikkelingenbij het NIC en strategischepartners en hetaanscherpen vancommerciëlevaardigheden

113 85 20 48

Poultry(Pluimvee)Academy

Vergroten van vakkennis,delen van ontwikkelingenbij het NIC en strategischepartners en hetaanscherpen vancommerciëlevaardigheden

76 32 18 38

adviseur. Ook moeten de trainees een project afronden inéén van de andere landen waar ForFarmers actief is. Zozet ForFarmers haar internationale netwerk in om kennisbij jonge medewerkers te verbreden.ForFarmers geeft met deze interne trainingsprogramma’sinvulling aan professioneel werkgeverschap en

talentontwikkeling. Het motto van dit programma is‘blijven ontwikkelen’. Met de Managementprogramma’s,de Academies, de diverse vormen vanloopbaanbegeleiding, traineeships, de mogelijkheden tothet volgen van andere – externe – opleidingen enloopbaanverkenningen als vast onderdeel van de

Page 59: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 57

jaargesprekken, stimuleert ForFarmers de doorgroei vanmedewerkers. In 2017 heeft een aanzienlijk aantalmedewerkers intern promotie gemaakt.

Om de kennis en vaardigheden voor de organisatie tebehouden, besteedt ForFarmers veel tijd aan interneopvolging voor sleutelposities. De Management Teams vande landenorganisaties bespreken regelmatig talenten diein aanmerking zouden kunnen komen voor eensleutelpositie. Twee keer per jaar wordt de aanwezigheidvan talenten door HR met de Directie besproken, zowel opniveau van de landenorganisaties als op internationaalniveau. Voor deze talenten worden individueleontwikkelplannen gemaakt om ze tijdig voor te bereidenop een nieuwe stap. Het internationale HR-teambespreekt de opvolging van de sleutelposities iederkwartaal.

ForFarmers op de arbeidsmarktIn 2017 heeft ForFarmers de banden met universiteiten,hogescholen en studie- en studentenverenigingenverstevigd. Zo vonden er in Nederland 7 evenementen metuniversiteiten of studentenverenigingen plaats en in hetVerenigd Koninkrijk 3. Duitsland organiseerde eensuccesvolle introductiedag voor studenten. In Nederlandkonden stagiaires tijdens de stageselectiedag op een heleinteractieve manier kennis maken met ForFarmers enzich inschrijven voor stageopdrachten. De nieuwe‘werken@ForFarmers’ pagina(www.werkenbijforfarmers.nl) is in 2017 gelanceerd in devier landen waarin ForFarmers actief is. Op deze paginastaan alle ForFarmers vacatures en delen enkelemedewerkers hun praktijkervaringen.

ForFarmers positioneert zich door dit soort activiteiten alseen aantrekkelijke werkgever. Het positieve effect hiervanblijkt onder meer uit het feit dat in 2017 465 nieuwemedewerkers (340 fte's) zijn aangetrokken. In Nederlandbeschikt ForFarmers sinds 2017 over een eigen corporaterecruiter. In 2017 zijn 78 posities door ForFarmers zelfingevuld (2016: 20 posities) en slechts 18 via een externbureau (2016: 48). Dit heeft een aanzienlijkekostenbesparing opgeleverd. Daarnaast presenteertForFarmers zichzelf actief op de arbeidsmarkt. Hiervoorzijn ook social mediakanalen als LinkedIn en Facebookingezet.

ForFarmers vindt het belangrijk medewerkers aan tenemen op basis van competenties, dus ongeacht geslacht,

leeftijd, ras of geloofsovertuiging. Dit is verankerd in dekernwaarden van de organisatie. Van oudsher opereertForFarmers in een omgeving waar het overgrote deel vande medewerkers man is. Het is in dat verband verheugendte constateren dat een toenemend aantal vrouwen opvacatures reageert. Dit komt onder meer door deaangepaste wijze waarop ForFarmers zich tegenwoordigpositioneert. Van de medewerkers die zijn begonnen aanhet Sales Trainee Program, is 30% vrouw.

In Nederland en België vallen 95% van de medewerkersonder een collectieve arbeidsovereenkomst. In Duitslandligt dit percentage rond de 12,5% en in het VerenigdKoninkrijk geldt voor geen van de medewerkers een cao.

In het afgelopen jaar hebben 377 medewerkers deorganisatie verlaten wegens onder meerpensionering, reorganisatie, disfunctioneren of eennieuwe externe uitdaging.

Toekomstbestendig HR-systeemgeïmplementeerdOne ForFarmers is een belangrijke pijler onder de Horizon2020-strategie. One ForFarmers is gericht op hetuitwisselen en benutten van interne kennis, het verderprofessionaliseren van de organisatie, een eenduidigemanier van werken en het optimaal benutten vanschaalvoordelen. In deze context werd in 2017 het HR-systeem ‘Workday’ geïmplementeerd, dat in 2016 wasgeselecteerd. Dit omvangrijke project is geheel volgensplan verlopen. Eind 2017 waren alle managersaangesloten. De eerste reacties van de gebruikers warenpositief. Vanaf januari 2018 zijn alle medewerkers op hetsysteem aangesloten. Daarmee is de basis gelegd voor hetoptimaliseren van het beheer en het uitvoeren van HR-processen en de documentatie van afspraken. Managersen medewerkers worden hierdoor niet alleen ondersteundin de gestandaardiseerde HR-processen, maar ook op hetgebied van talentmanagement, carrièreplanning enstrategische personeelsplanning.

OrganisatieveranderingenIn 2017 heeft de afdeling Finance een Shared ServiceCenter opgericht voor Nederland, Duitsland en België. Devoorheen gedecentraliseerde activiteiten met betrekkingtot boekhoudkundige processen (zoals debiteuren- encrediteurenbeheer) vinden nu plaats op één locatie, zodater efficiënter en effectiever kan worden gewerkt.

Page 60: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 58

Bovendien kunnen deze bedrijfskritische processeneenduidig worden aangestuurd en uitgevoerd, waardoorrisico’s worden beperkt. Deze verandering biedt verdermeer ontwikkel- en carrièremogelijkheden voorwerknemers, doordat er bredere functies zijn ontstaanmet een meer actieve rol. Ook wordt het delen van kennisen expertise door samenwerking bevorderd.

In het Verenigd Koninkrijk zijn drie kantorensamengevoegd in het nieuwe centrale kantoor ‘HorizonHouse’. Door deze samenvoeging is een aantal banenverloren gegaan. De nieuwe organisatie in het VerenigdKoninkrijk biedt echter ook kansen voor medewerkers.

PersoneelsbijeenkomstenForFarmers organiseert regelmatig bijeenkomsten waargroepen medewerkers worden geïnformeerd over devoortgang van strategie Horizon-2020. Dit blijkt eeneffectieve manier om de betrokkenheid van medewerkerste vergroten en de missie van ForFarmers uit te dragen. Injuli en december 2017 zijn tweedaagsemanagementconferenties gehouden voor het seniormanagement. In juli is de Management Conferentie XLgehouden. Deze conferentie, met 250 managers vanForFarmers, wordt eens per drie jaar gehouden en heefteen interactief karakter. Ruim 95% van de aanwezigenvond de bijeenkomst waardevol. Daarnaast werden in 201732 decentrale interactieve personeelsbijeenkomstengeorganiseerd in de landen waar ForFarmers actief is.

Medewerkersbetrokkenheid – de‘pulse check’ForFarmers heeft in 2016 voor het eerst een onderzoekgedaan naar medewerkersbetrokkenheid. In 2017 is hiereen vervolg aan gegeven door een ‘pulse check’ tehouden. Die verschaft inzicht in de eventuele voortgang opde ontwikkelpunten. Bijna alle medewerkers konden

digitaal aan de ‘pulse check’ deelnemen. De resultatentoonden dat 88% van de medewerkers zich betrokken totzeer betrokken voelt bij ForFarmers (2016: 77%).Ongeveer 75% van de medewerkers zou ForFarmers alswerkgever aan familie en vrienden willen aanraden (2016:70%). Verder bleek dat er op het gebied van geven enontvangen van feedback en carrièremogelijkheden en -afspraken positieve stappen zijn gemaakt maar dat er nogruimte voor verbetering is. Een deel van de werknemerservaart de werkdruk nog steeds als hoog. Hier wordtgehoor aan gegeven door het aantal projecten dat wordttoegevoegd aan de normale werkzaamheden teverminderen en eenduidiger te communiceren wat deprioriteiten zijn. Tot slot blijkt dat er verbetering mogelijkis op het duidelijk maken van ieders individuele bijdrageaan de Horizon 2020-strategie. Om het verbeteren van deontwikkelpunten een extra impuls te geven, is beslotenalle leidinggevenden een aantal centraal vastgesteldedoelstellingen te geven voor 2018. De resultaten van de‘pulse check’ worden per land besproken en waar nodigworden aanvullende verbeterplannen bijgesteld. In 2019wordt er weer een uitgebreid onderzoek gehouden.

Het ziekteverzuimpercentage bleef in Nederland in 2017stabiel op 4%. Zowel in Duitsland als in het VerenigdKoninkrijk daalde het ziekteverzuim (respectievelijk van4,9% naar 4,4% en van 1,8% naar 1,3%). In België nam hetverzuim toe van 2,4% in 2016 tot 3,4% in 2017.

Code of Conduct enKlokkenluidersregelingForFarmers heeft een Code of Conduct, een kader voor dearbeidsethiek binnen de organisatie. De code bevatwaarden die richting geven aan de medewerkers over demanier waarop wordt (samen)gewerkt. Deze waardenstellen medewerkers in staat zelfstandig te werken enelkaar aan te spreken op misdragingen. Naast de Code ofConduct is er ook een Klokkenluidersregeling. Van dezeregeling is in 2017 tien keer gebruik gemaakt. Kwestiesdie hier aan de orde komen, worden volgens een vasteprocedure behandeld.

MedewerkersparticipatieplanVoor medewerkers met een vast dienstverband heeftForFarmers sinds 2015 een werknemersparticipatieplan.In 2017 konden medewerkers onder dit plan tot eenbedrag van maximaal €5.000 per persoon met een korting

Page 61: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 59

van 13,5% aandelen van ForFarmers kopen, dievervolgens gedurende drie jaar niet mogen wordenverhandeld. Het senior management van ForFarmers kondeelnemen aan een ander plan. In Nederland krijgen dewerknemers rechtstreeks korting op de aandelen, in deoverige landen wordt de korting verstrekt in de vorm vangratis aandelen. In 2017 heeft bijna 14% van dewerknemers deelgenomen aan het participatieplan, tegen15% in 2016. De deelnemers in 2017 hebben gemiddeld€3.454,- per medewerker geïnvesteerd. In totaal heeft nu25% van de medewerkers aandelen in ForFarmers (2016:22%). Het participatieplan heeft tot doel de binding methet bedrijf te vergroten en de motivatie en betrokkenheidte stimuleren. Het streven is om deze mogelijkheid totparticipatie jaarlijks aan te bieden. De Raad vanCommissarissen moet hier goedkeuring voor geven, envervolgens moet toestemming worden gevraagd aan deAlgemene Vergadering van Aandeelhouders om deaandelen voor het participatieplan in te kopen.

Gezondheid en veiligheidForFarmers wil medewerkers een veilige werkomgevingbieden. Er is daarom veel aandacht voor veiligheid, hetmonitoren en proactief aanpakken van (potentieel)gevaarlijke situaties op de eigen terreinen, onderweg énop het erf van de klant. De aanpak van ForFarmers tenaanzien van gezondheid en veiligheid staat omschreven inhet hoofdstuk Duurzaamheid.

PersoneelsvertegenwoordigingForFarmers heeft in de verschillende landen goedfunctionerende werknemersvertegenwoordigingen offormele ondernemingsraden. Deze zijn betrokken bij deorganisatieontwikkeling, maar hebben ook een kritisch-constructieve rol om het perspectief van de medewerkerte belichten.

Sinds oktober 2015 beschikt ForFarmers over eenwerknemersvertegenwoordiging op Europees niveau. Inde ForFarmers European Employees Council (FFEEC), diebestaat uit werknemersvertegenwoordigers uitNederland, België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk,worden onderwerpen besproken die betrekking hebben opmeerdere landen. In 2017 heeft één bijeenkomst met deDirectie plaatsgevonden waarin een aantal thema’s isbesproken, waaronder bijvoorbeeld de resultaten van hetmedewerkers-betrokkenheidsonderzoek, maar ook welkerol de organisatiecultuur speelt bij (het verbeteren van) demedewerkersbetrokkenheid. De FFEEC heeft hierbij eenbijdrage kunnen leveren aan het verbeteren van deorganisatie. Zo is er bijvoorbeeld gesproken over devergrijzing van het werknemersbestand en het werven vannieuw jong talent en de opvolging op sleutelposities.

Prioriteiten komende jarenDe prioriteiten op HR-gebied voor de komende jaren zijnonder andere de verdere uitrol van de diverse Academies(Verkoop, Herkauwers, Varkens, Pluimvee, Logistiek,Operaties) en de implementatie van het ManagementFoundation Program in alle landen. Daarnaast blijfttalentmanagement natuurlijk hoog op de agenda staan. Inhet bijzonder zal er in 2018 worden gewerkt aan het vullenvan een talenten-pijplijn voor kernposities,projectmanagers en managers die integraties vantoekomstige acquisities kunnen begeleiden. Dit mede inhet licht van het vergrijzende werknemersbestand. In 2018zal een Training & Development module in het HR-systeem worden uitgerold, zodat een manager deontwikkeling van een medewerker kan vastleggen enmonitoren. Daarnaast kan ForFarmers met deze modulezelf online trainingen ontwikkelen en kan de werknemerzelf kiezen uit een aantal standaard ForFarmerstrainingen of workshops en hiermee richting geven aan deeigen ontwikkeling.

Page 62: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 60

Duurzaamheid en InnovatieDialoog met belanghebbenden

De vraag naar voedsel zal naar verwachting toenemen en in deze vraag moet opeen duurzame manier worden voorzien. Met haar deskundigheid op het gebied vanveevoer speelt de diervoederindustrie hierbij een cruciale rol door zich continu in tezetten voor meer efficiëntie in de veehouderij en betere gezondheid en welzijn vandieren. Duurzaamheid is dan ook een vanzelfsprekend en integraal onderdeel vande activiteiten van ForFarmers evenals van de Horizon 2020-strategie.Duurzaamheid is een van de drie kernwaarden van ForFarmers, naast ambitie enpartnerschap.

ForFarmers is actief in de agrifood supply chain en weethoe belangrijk het is om de standpunten van haarbelanghebbenden (‘stakeholders’) te begrijpen. Naast dedoorlopende dialoog die plaatsvindt tussen onder anderenhaar adviseurs en klanten heeft de Onderneming in 2017een enquête gehouden onder de belangrijkste externebelanghebbenden om hun feedback overduurzaamheidsthema’s te krijgen en onderling tevergelijken. De resultaten van deze enquête zijn gebruiktom de materialiteitsmatrix van ForFarmers bij te werken.Verder werd er een intern onderzoek gehouden ondermedewerkers waarin gevraagd werd naar het bewustzijnvan en de betrokkenheid bij de duurzaamheidsaanpak vande Onderneming. Uit het onderzoek bleek dat 83% van demedewerkers vond dat de aandacht voor duurzaamheid inde afgelopen 12 maanden was toegenomen terwijl 76%aangaf te weten hoe ze de prestaties van de Ondernemingkonden beïnvloeden.

Tevens komen leden van de Directie en het seniormanagement regelmatig met stakeholders bijeen ombelangrijke onderdelen van onze strategie en performance– waaronder duurzaamheid – te bespreken.

Page 63: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 61

Opmerking: Niveau 1-belanghebbenden worden gedefinieerd als de belanghebbenden die direct betrokken zijn in de supply chain van ForFarmers (klanten, leveranciers,retail, verwerkende industrie). Niveau 2 omvat alle overige groepen belanghebbenden.

Page 64: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 62

Materialiteitsmatrix en thema’sForFarmers heeft een duurzaamheidskader ontwikkelddat drie thema’s en zes materiële onderwerpen omvat. Ditkader kwam tot stand naar aanleiding van een aantalinterviews met belanghebbenden en in overleg met deForFarmers Adviesraad Duurzaamheid.

Daarnaast zijn er vijf Key Performance Indicators (KPI’s)opgesteld waaraan ForFarmers haar prestaties kanmeten. De samenhang tussen de zes materiëleonderwerpen en de bijbehorende KPI's wordt hierondergetoond:

Thema Materieel onderwerp KPIMilieu Fosfaatuitstoot beperken 1) % fosfaatefficiëntie op het boerenerf in NL (melkvee- en

varkenshouders)

Uitstoot broeikasgassen beperken 2) Broeikasuitstoot in tonnen CO₂-equivalent

Het gebruik van land, water en energieminimaliseren

3) % duurzaam geproduceerde sojameel en palmolie

Mens & Maatschappij Zorg voor veilige en goedewerkcondities

4) Aantal ongevallen met verzuim

Voerveiligheid verbeteren 5) Totale aantal voerincidenten waarbij regelgeving envrijwillige codes niet zijn nageleefd

Diergezondheid &Dierenwelzijn

Diergezondheid en dierenwelzijnverbeteren

De verbetering van diergezondheid en dierenwelzijn wordtgezien als een integraal onderdeel van de Total Feed-oplossingen waarvoor geen specifieke KPI is vastgesteld

In 2016 heeft ForFarmers voor het eerst eenmaterialiteitsmatrix gepubliceerd. Deze matrix is in 2017bijgewerkt met de resultaten van de eerdergenoemdeenquête onder belanghebbenden, in het format dat vereistis volgens de GRI G4-richtlijnen. De vragenlijst werdingevuld door 70 belanghebbenden, onder wie 41 ledenvan de Directie en het senior management evenals 29externe belanghebbenden, die onderwerpen in volgordevan belangrijkheid moesten rangschikken. Om een weging

te krijgen, werden de gemiddelde scores van niveau 1-belanghebbendengroepen vermenigvuldigd met een factor2 en werden de gemiddelde niveau 2-scores voor elkegroep vermenigvuldigd met een factor 1 om voor iederegroep een totaalscore te krijgen. Alle internebelanghebbenden werden als één groep behandeld.

Page 65: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 63

Duurzame Ontwikkelingsdoelenvan de VNDe kerndoelstellingen van de duurzaamheidsstrategie vanForFarmers zijn vergelijkbaar met de DuurzameOntwikkelingsdoelen ('SDG's') van de Verenigde Naties.Daarom heeft ForFarmers besloten om deze VN-doelenaan te houden als leidende principes voor de toekomst.

De SDG's zijn erop gericht armoede te beëindigen, deaarde te beschermen en te zorgen voor welvaart vooriedereen, als onderdeel van de nieuweduurzaamheidsdoelstellingen die tegen 2030 moetenworden bereikt. De onderstaande tabel laat de samenhangzien tussen de KPI’s van ForFarmers en de SDG’s van deVN.

Page 66: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 64

ForFarmers materiëleonderwerpen en gerelateerdeKPI's

1. Fosfaatvervuiling beperkenFosfaatvervuiling wordt beschouwd als een materieelonderwerp omdat het fosfaat dat dieren uitscheiden hetoppervlaktewater vervuilt. De EU heeft daarom voor allelidstaten productieplafonds voor fosfaat ingesteld. Geziende intensieve veehouderij in Nederland is het voormelkveehouders en varkensboeren een bijzondereuitdaging om binnen de toegestane fosfaatgrenzen teblijven. Te weinig fosfaat in het voer leidt tot minderproductie door de dieren; teveel leidt tot meer uitstoot inhet milieu.In Nederland doet ForFarmers daarom mee met hetprogramma KringloopWijzer, eenvoedingsstofmanagementsysteem voor allemelkveehouders in Nederland om het gebruik van fosfaat,stikstof en koolstof op hun bedrijf in kaart te brengen.ForFarmers heeft dan ook het fosfaatefficiëntiepercentagevan melkvee- en varkensproductiesystemen in Nederlandgekozen als KPI voor dit materiële onderwerp. Ditpercentage wordt berekend op basis van een steekproef

onder boeren, waarbij de berekendefosfaatefficiëntiewaarde de hoeveelheid fosfaat aangeeft,die door het dier wordt gebruikt. De resultaten lopen altijdeen jaar achter vanwege de beschikbaarheid van data. Defosfaatefficiëntiewaarde geeft zowel de boer als deadviseur informatie over het fosfaatverbruik op hetboerenerf en daarmee ook over de fosfaatverliezen die devervuiling veroorzaken. Hoe hoger het percentage, hoebeter het is. Voedingsstoffen als fosfaat zullen nooit voor100% biologisch worden verbruikt. Het verbruik bijvarkens en pluimvee is in het algemeen hoger dan bijrundvee (herkauwers). Fosfaatefficiëntie verbeterde in2016 vergeleken met 2015. ForFarmers beïnvloedtfosfaatefficiëntie door voeroplossingen waarbijvoortdurend aandacht wordt besteed aan een beteretoepassing van voedingstoffen en het gebruik van demeest recente generatie van fytase enzymen.

Page 67: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 65

Fosfaatefficiëntie (alleen voor Nederland) 2016 2015 1

%

Aantalboerenbedrijvenin de steekproef %

Aantalboerenbedrijvenin de steekproef

Melkveehouderij 37,2% 2347 36,1% 2587Vleesvarkens 51,9% 251 50,4% 419Zeugen 41,4% 95 40,8% 100Fok- en voerboerderijen (zeugen en vleesvarkens) 47,6% 79 47,2% 106

¹ Deze gegevens zijn aangepast vergeleken met wat in het 2016 jaarverslag is gepubliceerd

“We moeten grondstoffen en mineralen uiterstefficiënt benutten. Daarnaast is het belangrijk datvoer niet alleen verantwoord wordt geproduceerd,maar ook betaalbaar blijft. Daarmee helptForFarmers ons om binnen de ruimte die demilieuwetgeving ons biedt, een boterham te blijvenverdienen”, Piet Winkelmolen, melkveehouder inHeythuysen (NL).

Daarnaast heeft ForFarmers de parameter ‘werkelijkfosfor’ en een fosfaatcalculator geïntroduceerd om boerente helpen de fosfaatproductie te meten en te verminderenbij een maximale melkproductie per koe.

2. Uitstoot van broeikasgassen beperken De veehouderij is een belangrijke veroorzaker van deuitstoot van broeikasgassen en dus vanklimaatverandering, die daarom is opgenomenals materieel onderwerp. ForFarmers erkent dat diervoerin belangrijke mate bijdraagt aan de impact die deveehouderij heeft op het milieu. Daarom wordt de uitstootvan broeikasgassen berekend (per ton geproduceerd voeren in totaal), te beginnen binnen haar eigen activiteiten(d.w.z. scope 1 (gebruik van gas en stookolie) en scope 2(gebruik van elektriciteit)). Dit is een gebied waaropForFarmers direct door haar eigen handelingen eenverschil kan maken, hoewel de uitstoot vanbroeikasgassen binnen scope 1 en 2 minimaal isvergeleken bij de uitstoot geproduceerd in scope 3(uitstoot geproduceerd in de bij ForFarmers inkomendelogistieke keten en uitstoot op het boerenerf).

Uitstoot van broeikasgassen (kg CO2 per ton) Scope 1 Scope 2 2017 2017 Gas Kerosine Stookolie ElektriciteitNederland 4,11 - - 16,30 Duitsland 4,10 - - 11,95België 2,24 - - 4,85VK 4,98 1,35 0,36 20,77Totaal 4,25 1,35 0,36 16,36

Uitstoot van broeikasgassen (totaal tonnen CO2) Scope 1 Scope 2 2017 2017 Gas Kerosine Stookolie ElektriciteitNederland 12.956 - - 51.400Duitsland 3.200 - - 9.325België 899 - - 1.949VK 9.289 2.515 669 38.701Totaal 26.345 2.515 669 101.375

Page 68: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 66

Voor 2017 zijn alleen de data voor productiemeegenomen. De gegevens voor alle producten(mengvoer en grondstoffen) die gebruikt en gemaaktworden in alle mengvoerfabrieken van ForFarmers, voorverkoop in zakken of bulk, zijn meegenomen. Fabriekenvoor blends in Duitsland (productie van huisdiervoer) zijnhier niet bij inbegrepen aangezien ze niet ondermengvoerfabrieken vallen.

Scope 1 CO2-uitstoot wordt berekend aan de hand vancoëfficiënten uit de 2006 IPCC Guidelines for NationalGreenhouse Gas Inventories, met uitzondering van hetVerenigd Koninkrijk waar het AIC Climate ChangeAgreement als referentie wordt gehanteerd; dit isnauwkeuriger maar is niet in de andere landenbeschikbaar.

Scope 2-uitstoot wordt berekend op basis vanenergieopwekking, ook weer met uitzondering van hetVerenigd Koninkrijk waar het AIC Climate ChangeAgreement wordt gehanteerd om de al eerdergenoemdereden.

Activiteiten in 2017Met betrekking tot productie heeft ForFarmers zich tendoel gesteld om tegen 2020 het primaire energiegebruik(scope 1 en 2) per outputeenheid met 10% te verminderenten opzichte van de referentiewaarde uit 2014. In 2017werd een afname van 2,57% gerealiseerd ten opzichte van2016. Dit was het gevolg van een combinatie van factoren,waaronder investeringen in energiezuinigere machines eninstallaties, een gunstige mix van ruwe grondstoffen envooral in België een gunstige energie-mix.

Voor de productie gebruikt ForFarmers eenenergiebesparingsmatrix, die bestaat uit een lijst metprojecten in de afzonderlijke landen die gericht zijn op het

verbeteren van de energie-efficiëntie. Op een aantalForFarmers-locaties zijn inmiddels energiebesparendezonnepanelen geïnstalleerd. ForFarmers wordt in relatietot deze doelstelling soms ook geconfronteerd metdilemma’s; in de fabriek in Lochem zijn persmachinesgeplaatst, die meer energie verbruiken. Zij zorgen echterwel voor een betere kwaliteit voer met een beterevoerefficiëntie, dat op zijn beurt uiteindelijk weer leidt toteen lager gebruik van grondstoffen en dus een lagereCO2 -afdruk.

ForFarmers neemt ook maatregelen om de efficiëntie vanlogistiek (transport) te verbeteren. De door het eigenwagenpark gebruikte hoeveelheid brandstof (in liters) pergeleverde ton voer wordt gemeten en maandelijksgeëvalueerd. De energie-efficiëntie wordt verbeterd dooreffectieve planning van de inzet van voertuigen, waardoorde bezettingsgraad wordt verhoogd.

ForFarmers blijft ook investeren in nieuwe bulkwagensmet efficiëntere Euro 6-motoren. Daarnaast is er eeninnovatief blaassysteem voor vrachtwagens ontwikkeld.Per ultimo 2017 was 50% van de wagens uitgerust meteen Euro 6-motor. In het hele bedrijf zijn er LogisticsAcademies geïntroduceerd o.a. om chauffeurs te lerenhun rijstijl aan te passen zodat ze zuiniger rijden. In 2017volgden alle chauffeurs een training bij een LogisticsAcademy. De prestaties van chauffeurs worden gemetendoor het monitoren van het aantal kilometers per literbrandstof.

Het begin 2016 ingevoerde leaseautobeleid stimuleertmedewerkers met een auto van de zaak om te kiezen vooreen elektrische auto of een auto met een lage CO2-uitstoot. In 2017 is de leasevloot uitgebreid met 7elektrische/hybride wagens. Met het verder verbreden vanhet aanbod van elektrische auto's, streeft ForFarmersernaar het aandeel hiervan in de leasevloot versneld uit tebouwen.

ForFarmers heeft in het Verenigd Koninkrijk in het nieuwekantoor in Bury St Edmunds en de voerfabriek in Exeterenergiebesparende ontwerpen opgenomen.

ForFarmers erkent dat haar activiteiten in productie envervoer van grondstoffen en het verbruik van voer doorhaar klanten op het boerenerf aanzienlijke uitstootveroorzaken. Het blijft echter een uitdaging om dezeuitstoot op een vergelijkbare en consequente manier temeten. Hiertoe is de Onderneming actief betrokken bij

Page 69: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 67

Europese en internationale initiatieven die gericht zijn ophet ontwikkelen van een geharmoniseerde methodologievoor het berekenen van de milieu-impact vanvoerproductie die op het boerenerf geleverd wordt. Dit zijnonder andere de Product Environmental Footprint (PEF)-pilotonderzoeken die uitgevoerd worden namens deEuropese Commissie en het Global Feed LCA Institute(GFLI), een onafhankelijk initiatief van de voerindustrie datgericht is op het ontwikkelen van een gratis en vrijtoegankelijke database van Feed Life Cycle Analysis (LCA)voedermiddelen en hulpmiddelen voor bedrijven in devoersector. Het doel van het GFLI is het steunen vanzinvolle milieubeoordeling van dierlijke producten en hetbevorderen van voortdurende verbetering van demilieuprestaties in de voerindustrie. Deze hulpmiddelenzullen hopelijk in de loop van 2018 beschikbaar wordengemaakt zodat ForFarmers in alle vier de landen waar zijactief is, kan beginnen met het zinvol en consistentberekenen, monitoren en managen van haar scope 3-uitstoot hoog in de keten.

Op het niveau van het boerenerf houdt ForFarmers zichbezig met het ontwikkelen van producten en het adviserenvan haar klanten om hen te helpen hun productie-efficiëntie te verhogen en daardoor hun uitstoot vanbroeikasgassen te verminderen, in lijn met het door hengekozen productiesysteem. In 2017 heeft ForFarmersbijvoorbeeld het nieuwe zeugenconcept NOVAgeïntroduceerd. Het NOVA-programma is ontwikkeld omte zorgen voor een uitzonderlijk goede ontwikkeling vanjonge zeugen en uitstekende performance gedurende hethele leven van de dieren dankzij eenvoudigevoederprogramma’s die gemakkelijk door de klant zijn toete passen. Een betere zeugproductiviteit leidt tot eenefficiëntere productie, is winstgevender voor de klant enverlaagt de uitstoot van broeikasgassen. Bovendien isNOVA gericht op een betere voederconversie.

“Verder terugdringen van de CO2- en methaanuitstootis een belangrijk doel voor de veehouderij. Metinnovaties in het voer kan ForFarmers daar aanbijdragen”, Joost Ruijter, melkveehouder inBurgerbrug (NL).

3. Gebruik van land, water en energieminimaliseren De milieu-impact die samenhangt met de productie vanvoedergrondstoffen is voor veel van onzebelanghebbenden een zeer belangrijk thema en is daaromopgenomen als materieel onderwerp. De problemenbetreffen grotendeels ontbossing en andere manieren vangrondgebruik die samenhangt met het verbouwen vangrondstoffen die naar de EU worden geëxporteerd, metname soja en palmolie.

ForFarmers zet als een van haar KPI’s in op 100%duurzaam geproduceerd sojameel en palmolie tegen2020. In 2017 voldeed 75,2% van het sojameel en 74,7%van de palmolie die door ForFarmers werd ingekocht aande definitie van ‘duurzaam geproduceerde grondstoffen’zoals deze door de Onderneming wordt gehanteerd.

% inkoop duurzaam geproduceerde sojameel enpalmolie

Percentage inkoopduurzaam geproduceerde

sojameel

Percentage inkoopduurzaam geproduceerde

palmolie 2017 2016 2017 2016Totaal 75,2% 72,7% 74,7% 52,3%

Het percentage van duurzaam geproduceerd sojameelnam toe als gevolg van vraag uit de keten. Een hogeraantal palmoliecertificaten werd in 2017 gekocht omvoortgang te maken met de 2020 doelstelling.

De Onderneming is lid van de Ronde Tafel voorVerantwoorde Soja (RTRS) en de Ronde Tafel voorDuurzame Palmolie (RSPO) en was actief betrokken bij deontwikkeling van de richtlijnen voor sojaproductie die in2015 door de Europese koepelorganisatie voorvoerproducenten FEFAC werden gepubliceerd. Samenmet FEFAC onderhoudt ForFarmers contacten metpartners hoog en laag in de supply chain om de richtlijnenonder de aandacht te brengen om zo de reguliere toevoervan duurzame sojaproducten naar Europa te faciliteren.ForFarmers zal haar streven om in te kopen volgenserkende sociale, ethische en milieunormen uitbreiden totalle grondstoffen, door middel van een gestructureerdedialoog met leveranciers en in lijn met de in 2017ingevoerde gedragscode voor leveranciers van Sedex(Supplier Ethical Data Exchange). Voor wat betreft hettotaalbedrag aan product-gerelateerde inkopen heeftmeer dan 70% van de leveranciers ofwel de Sedex codeondertekend ofwel een leveranciers code. Meer dan 30%van de leveranciers van niet product-gerelateerde inkopen

Page 70: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 68

heeft een gedragscode ondertekend, wat meer dan 60%van het jaarlijkse totaalbedrag vertegenwoordigt.

Daarnaast doet ForFarmers voortdurend onderzoek naaralternatieve bronnen van eiwit om minder afhankelijk teworden van soja. Dit onderzoek betreft onder meer hetgebruik van grotere hoeveelheden grondstoffen die in deEU worden geproduceerd zoals zonnebloem- enraapzaadschroot evenals nieuwere alternatieven zoalsalgen en eendenkroos. ForFarmers is eveneens betrokkenbij een aantal projecten die gericht zijn op het gebruik vaninsecten als duurzame proteïnebron. Zo wordt in eenvierjarig project met Wageningen University & Researchen andere sectororganisaties onderzocht ofinsectenlarven een duurzame voedingsbron voor biggenen vleeskuikens kunnen zijn. Voor het eerst zal devolledige milieu-impact worden berekend, waarmeebepaald kan worden of het gebruik van insecten degevolgen van veehouderij op het milieu zou kunnenverminderen. Tegelijkertijd zullen de mogelijke voordelenvoor het welzijn van kippen en varkens wordenonderzocht. Dit project werd onderscheiden met hetForFarmers duurzaamheidscertificaat voor het besteproject van 2017.

ForFarmers monitort en beoordeelt tevens haarwatergebruik per locatie en zet zich voortdurend in om hetwaterverbruik te verminderen.

4. Zorgen voor een goede en veiligewerkomgevingZorgen voor een veilige werkomgeving voor allemedewerkers, ingehuurd personeel, aannemers enbezoekers heeft de hoogste prioriteit en is daaromopgenomen als materieel onderwerp.

ForFarmers registreert het aantal ongevallen metverzuim (Lost Time Incidents – LTI’s) per regio en naargeslacht. Alle ongelukken met verzuim worden binnen 24uur gemeld aan de Directie van ForFarmers en deopgedane ervaring wordt in de directievergaderingbesproken. Een LTI wordt gedefinieerd als “eenonvoorziene gebeurtenis met persoonlijk letsel tot gevolg,waardoor de getroffen persoon niet in staat is om op deeerstvolgende ingeroosterde werkdag te werken, ofvolgens de definitie van de ForFarmers Groep”.

ForFarmers heeft als doelstelling voor 2020 om het aantalLTI’s met 70% te verminderen ten opzichte van 2014 (54).Naarmate steeds meer aandacht wordt besteed aan

gezondheid en veiligheid wordt de laatste jaren eenstijgend aantal LTI’s en bijna-ongelukken geregistreerd.Desalniettemin werd een lager aantal LTI’s gerapporteerdin 2017 dan vergeleken met 2016.

Aantal LTI’s 2017 2016Nederland 19 17Duitsland 6 14België 1 2Verenigd Koninkrijk 21 22Totaal 47 55

Activiteiten in 2017De aanpak van ForFarmers op het gebied van gezondheiden veiligheid draait om het vergroten van bewustzijn doortrainingen voor medewerkers, het invoeren van duidelijkeregels, het uitvoeren van dynamische risicobeoordelingen,het stimuleren van medewerkers om steeds vaker bijna-ongelukken te melden om daadwerkelijke ongelukken tevoorkomen, en het zorgen voor verandering van gedrag encontroles om toe te zien op correct beheer van allekritieke risicogebieden.

In 2017 zijn er wederom trainingen gehouden en controlesuitgevoerd op het gebied van gezondheid en veiligheid.Daarnaast werd er meer geïnvesteerd in de fabrieken enin kennis voor medewerkers. Het positieve resultaat is dat

dit nu al heeft geleid tot een toename van het aantalmeldingen van bijna-ongelukken die gebruikt worden omongelukken te voorkomen. De grootschalige internecommunicatiecampagne ‘Better Safe than Sorry’ overarbo-procedures werd binnen de hele Groep voortgezet.

Ondanks alle maatregelen die worden genomen, kunnenongelukken nog steeds voorkomen in uitzonderlijkeomstandigheden. Aan het begin van 2018 verloor een

Page 71: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 69

medewerker van ForFarmers helaas het leven door eennoodlottig ongeval.

ForFarmers zet zich in om de veiligheid van mensen,processen en producten te waarborgen en streeft naareerlijke en verantwoorde arbeidsomstandigheden in degehele supply chain. In dit kader heeft ForFarmers in 2016met de steun van Sedex een Supplier Code of Conductopgesteld. Respect voor de mensenrechten en voor hetmilieu is onderdeel van de duurzaamheidsaanpak vanForFarmers.

5. Voerveiligheid verbeterenForFarmers is onderdeel van devoedselvoorzieningsketen. Voerveiligheid zal om die redenaltijd een prioriteit voor ons zijn en is daarom opgenomenals materieel onderwerp. Alle incidenten waarbij voer nietvoldoet aan voorschriften en vrijwillige codes wordenproactief gemonitord en beheerd.

Rapportage over voederveiligheid gebeurt door hetmelden van het totale aantal voederveiligheidsincidentengedurende de rapportageperiode waarbij voer niet voldoetaan de voorschriften en vrijwillige codes met betrekkingtot de impact van diensten en producten op de gezondheiden veiligheid, naar:

aantal voerveiligheidsincidenten waarbij de regels niet●

werden nageleefd resulterend in een boete of sanctie;aantal voerveiligheidsincidenten waarbij de regels niet●

werden nageleefd resulterend in een waarschuwing;aantal voerveiligheidsincidenten waarbij van de●

vrijwillige codes werd afgeweken vastgesteld doormiddel van externe controles.

Een voederveiligheidsincident wordt gedefinieerd als elkincident waarbij geacht wordt dat voer dat geproduceerd,verwerkt, gemaakt of gedistribueerd is mogelijk een risicozou kunnen vormen voor de gezondheid van mens of dieren/of het voedsel verkregen uit voedselproducerendedieren ongeschikt voor menselijke consumptie zoukunnen maken.

Er wordt een One ForFarmers aanpak gehanteerd tenaanzien van HACCP (gevarenanalyse en essentiëlecontrolepunten) waarbij voedermiddelen en mengvoerdoorlopend worden gemonitord om ongewenste stoffen opte sporen. Deze aanpak is gebaseerd op de eisen van deEU-wetgeving, GMP+, Ovocom, Feed Chain Alliance- enUFAS-regelgeving, het controleplan van SecureFeed en deeigen risicoanalyses van ForFarmers.

Alle incidenten waarbij voer niet voldoet aan devoorschriften en vrijwillige codes worden proactiefgemonitord en beheerd. In 2017 zijn er meer audits doorretailers uitgevoerd als onderdeel van hun periodiekereview cyclus. Dit is de reden voor een hoger aantalvoerincidenten met betrekking tot niet-naleving vanvrijwillige codes in 2017. Niet-naleving wordt bepaald doorde relevante overheidsinstanties en externe certificatie-instellingen in de afzonderlijke landen door middel vaninspecties en externe controles. De kwaliteitsmanagers inde landen beoordelen voortdurend of deproductieprocessen worden uitgevoerd conform degemaakte afspraken en ondernemen actie indienafwijkingen worden geconstateerd. Hierop houdt deKwaliteitsmanager van de Groep toezicht.In het afgelopen jaar is de voedselveiligheid niet in hetgeding geweest.De omvang van de boetes was €941 (2016: €17.885).

Aantal voerincidenten

Niet-naleving van regelsresulterend in een boete

of sanctie

Niet-naleving van regelsresulterend in een

waarschuwingNiet-naleving vanvrijwillige codes

2017 2016 2017 2016 2017 2016Nederland 0 2 4 4 5 4Duitsland 6 2 3 1 1 1België 0 0 1 3 0 0Verenigd Koninkrijk 0 0 0 0 6 2Totaal 6 4 8 8 12 7

Page 72: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 70

6. Diergezondheid en dierenwelzijnbevorderenUit alle contacten met externe belanghebbenden komtdiergezondheid en dierenwelzijn als belangrijk aspectnaar voren en is daarom opgenomen als materieelonderwerp. Het is de missie van ForFarmers om al haarklanten te helpen hun dieren goed te voeren en gezond tehouden. Uitgangspunt hierbij is dat elk dier de juistehoeveelheid voedingsstoffen binnenkrijgt om inzijn basisbehoeften te voorzien. Verder worden erspecifieke concepten ontwikkeld om de impact voorklanten te verminderen van bepaalde wettelijke eisenzoals het verbod op snavelbehandeling bij legkippen of decastratie van varkens. Binnen de klantenkring vanForFarmers worden veel verschillende

productiesystemen gebruikt: intensief en extensief,conventioneel en biologisch, binnen en buiten, engrootschalig en kleinschalig. ForFarmers gebruikt haarkennis om grondstoffen optimaal te benutten endiergezondheid en dierenwelzijn in elk productiesysteemte optimaliseren.

Het verbeteren van diergezondheid en dierenwelzijn is eenintegraal onderdeel van de Total Feed-aanpak vanForFarmers. Gezien de verschillende diersoorten en debreedte van het onderwerp is er nog geen aparte KPI voordit onderwerp opgesteld.

In 2017 werd er onder andere gewerkt aan de volgendeinnovatieprojecten ter verbetering van diergezondheid endierenwelzijn:

Innovatieprojecten ter verbetering van diergezondheid en dierenwelzijnRundvee Pluimvee VarkensDiagnose van ruminaleacidose aan de hand vanmelkmonsters

Ontwikkeling van optimale voederstrategieënvoor langzaam groeiende vleeskuikens enandere alternatieve productiesystemen

Introductie van het NOVA-assortimentzeugenvoer, dat zorgt voor een beterlactatieresultaat en daardoor een lagersterftecijfer onder nog niet gespeende biggen,een hoger speengewicht en minder geruimdedieren

Ontwikkeling van eenknoflookbolus terondersteuning vandroogstand bij melkvee

Ontwikkeling van voederstrategieën voor hetbestrijden van verenpikken bij kippen metonbehandelde snavels

Optimalisatie van voedingsfactoren om deprevalentie van salmonella te verlagen

Implementatie van deVITAlity Score, eenhulpmiddel om deimmuunstatus vankalveren te verbeteren

Optimale voeding om legkippen een langerleven te geven

Toepassing van Delta-Score, eenmonitoringsysteem voor vleesvarkens om hungezondheid te testen en nutritioneleoplossingen te bieden

Verbeterde botgezondheid bijvleeskuikenouderdieren en vleeskuikens

Introductie van Aminopt, dat zorgt voor optimaleaanvoer van aminozuren in de voeding vanbiggen met een suboptimale gezondheid

Minder voetzoolbeschadigingen bij pluimvee

Antimicrobiële resistentieAntimicrobiële resistentie (AMR) is een van de groteuitdagingen voor zowel de menselijke als dediergeneeskunde omdat sommige bacteriën niet meerreageren op antibiotica. ForFarmers zoekt naarnutritionele oplossingen om klanten en veeartsen tehelpen om de hoeveelheid antibiotica die in de veeteeltgebruikt wordt te verlagen. De afgelopen jaren is hetgebruik van medicatie in voer teruggebracht ofgeëlimineerd naarmate het gebruik van antibiotica verderafneemt en alternatieven zoals watermedicatie worden

ontwikkeld. In Duitsland en Nederland wordt volgenssectorafspraken geen medicatie aan voer toegevoegd. InBelgië wordt er alleen medicatie toegevoegd aan voer voorjonge biggen indien dat nodig is. In het Verenigd Koninkrijkworden er in het O’Neill-rapport van oktober 2017reductiedoelstellingen voor de sector gesteld. In dit kaderdeelt ForFarmers proactief de ervaring die zij inNederland heeft opgedaan met het afbouwen vanantibioticagebruik. Zo zijn er een aantal workshopsgeorganiseerd in samenwerking met de National PigAssociation en de Agriculture and Horticulture

Page 73: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 71

Development Board (AHDB) om boeren te helpen bij deaanpak van dit probleem. Verder heeft ForFarmers eendirecte link beschikbaar gesteld naar het elektronischemedicijnenboek (e-MB-Pigs) dat door de sector isontwikkeld om varkenshouders en veeartsen te helpen omde hoeveelheid gebruikte medicatie te monitoren en waarmogelijk te verminderen.

Maatschappelijk verantwoord ondernemenIn het kader van maatschappelijk verantwoordondernemen is ForFarmers zich bewust van haar rol in desamenleving en in de agrarische sector. ForFarmerslevert haar producten aan meer dan 25.000boerenbedrijven en onderhoudt relaties met een grootaantal leveranciers. ForFarmers wil een maatschappelijkverantwoorde onderneming zijn en zorgen voor het milieuter plaatse. De Onderneming draagt in dit kader bij aan demaatschappij door een aantal agrarische goede doelen teondersteunen. Dit zijn onder andere The Farm FreshRevolution, waarbij kinderen en hun ouders in het Engelsegraafschap Staffordshire toegang krijgen tot verseproducten met advies over voedingswaarde en bereiding,het Agriterra-project waarbij medewerkers de kanskrijgen om mee te doen aan initiatieven om deondernemersvaardigheden van boeren inontwikkelingslanden te ontplooien, en Run4Life, een doorde EU gefinancierd project dat als doel heeftvoedingsstoffen uit huishoudelijke afvalstromen te winnenom hiermee meststof te maken.

Dilemma’s en uitdagingenOmdat er rekening gehouden moet worden met veelverschillende belangen staat ForFarmers voor een aantaldilemma’s bij het ontwikkelen van haarduurzaamheidsaanpak. Sommige van deze dilemma’s zijnspecifiek voor de Onderneming terwijl het bij andere gaatom maatschappelijke vraagstukken en vraagstukken voorde veehouderijsector in het algemeen. Hieronder eenselectie.

Noodzaak van een coherente aanpak en beschikbaarheid vandataForFarmers kan het fosfaatgebruik in varkens- enmelkveeproductiesystemen in Nederland berekenendoordat klanten de hiervoor benodigde data registrerenzoals vereist volgens de nationale regelgeving. Dezegegevens zijn nog niet alom beschikbaar in Duitsland,België en het Verenigd Koninkrijk, wat betekent datForFarmers niet voor alle landen vergelijkbare data kanleveren.

De balans tussen diergezondheid en dierenwelzijn en deuitstoot van broeikasgassenIn Noordwest-Europa neemt de maatschappelijke druk opveeproductiesystemen toe. De maatschappij beslistuiteraard welke productiesystemen aanvaardbaar zijn,maar er moet worden erkend dat dit in sommige gevallentot een hogere uitstoot van broeikasgassen zal leiden.Voorbeelden zijn onder andere de productie van langzaamgroeiende vleeskuikens en verplichte weideperiodes voormelkkoeien. Er is hier geen eenduidige oplossing vooraangezien er altijd een balans gevonden zal moetenworden. Als voederdeskundige zal ForFarmers met haarklanten samenwerken om de productie-efficiëntie binnenhet door hen gekozen productiesysteem te verbeteren.

Hoger energieverbruik bij de productie om de milieu-impactvan klanten te verminderenForFarmers is begonnen met het berekenen enrapporteren van haar eigen uitstoot van broeikasgassen(scope 1 en 2). Voor een onderneming met de omvang vanForFarmers is het een grote stap voorwaarts om dit voorde eigen productie- en transportactiviteiten te realiseren.ForFarmers erkent echter dat de milieu-impact van haareigen activiteiten heel beperkt is vergeleken met die vande activiteiten hoger en lager in de keten. ForFarmers isbegonnen met het berekenen van de uitstoot van deproductie en het transport van grondstoffen in Nederland.

Page 74: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 72

Het is op dit moment nog niet mogelijk om dit ook opbetrouwbare wijze voor het Verenigd Koninkrijk, Duitslanden België te doen, maar de komende jaren zullen stappenworden genomen om dit wel mogelijk te maken, vooralnaarmate sectordatabases beschikbaar worden gesteld.Hierdoor zal de Onderneming haar klanten kunnenvoorzien van informatie over de milieu-impact van deproducten die zij kopen en geleverd krijgen op hetboerenerf. Deze informatie kunnen zij vervolgensgebruiken om hun eigen Life Cycle Assessment (LCA) teberekenen. Verder zal ForFarmers hierdoor kunnennadenken over wat de juiste balans is tussenenergieverbruik bij de productie en het gebruik vangrondstoffen. Er zou bijvoorbeeld geïnvesteerd kunnenworden in verwerkingsapparatuur die wellicht een hogerebroeikasgasuitstoot heeft (zoals extruders) maar deuitstoot van klanten verlaagt dankzij een hogerevoerefficiëntie.

EU proteïnebronnen – duurzaamheid of voederzekerheid?Er bestaan diverse initiatieven die gericht zijn op hetvergroten van het volume aan voederstoffen dat in Europageproduceerd wordt. Deze initiatieven worden ingegevendoor bezorgdheid over de mate waarin de veehouderijafhankelijk is van de invoer van eiwitrijke stoffen zoalssoja. Van de soja die in de EU wordt gebruikt (ongeveer 30miljoen ton per jaar wordt gebruikt in veevoer) wordt 95%geïmporteerd, voornamelijk uit de VS, Brazilië enArgentinië. ForFarmers erkent deze zorgen en is bezigalternatieven te ontwikkelen. Alle nu beschikbare optiesbetekenen echter hogere kosten voor de boer om dezelfdeperformance te bereiken en dus een hogere prijs voor deconsument. Daarnaast neemt bij gebruik van veel vandeze alternatieven de milieu-impact van de veeteelt juisttoe in plaats van af. Bijvoorbeeld de in Duitsland regionaalgeteelde soja: doordat de groeiomstandigheden in Europaminder goed zijn dan dicht bij de evenaar leidt dit totminder goede kwaliteit van de soja, meer water- enenergiegebruik voor de regionale groei en een hogereCO2-voetafdruk, en dit ondanks de kleineretransportafstanden.

ForFarmers blijft een actieve rol spelen in de nationale enEuropese brancheorganisaties voor de voedersector enproactief contact onderhouden met alle stakeholders overdit belangrijke onderwerp.

Verantwoorde soja en palm: klant-gedreven vraag ofverantwoordelijkheid van de onderneming? Een van de doelen van ForFarmers is om in 2020 100%verantwoord geproduceerd sojameel en palmolie in tekopen. Er zijn momenteel echter aanzienlijke verschillenin de vraag op de vier markten waar ForFarmers actief is.In België en Nederland bestaan sinds 2015sectoroverschrijdende afspraken om 100% duurzaamsojameel in te kopen. Daarnaast zijn er diversesectorvereisten voor specifieke certificeringsregelingen;zo heeft de Nederlandse zuivelsector zich verplicht omcertificaten te kopen volgens de normen van deinternationale Ronde Tafel voor Verantwoorde Soja(RTRS). In België zijn er concepten ontwikkeld voorrundvleesproductie waarbij lokale grondstoffen wordengebruikt. In Duitsland en het Verenigd Koninkrijk zijn ergeen sectorafspraken ten aanzien van duurzame soja.Verwacht wordt dat de markt op den duur veranderingenzal afdwingen.

Het dilemma waarvoor ForFarmers staat, is dat zij ook indie markten waar het geen verplichting is om verantwoordgeproduceerd soja te gebruiken, het correct vindt om ditwel te doen. Hiermee wordt een product wel duurder enandere spelers in de markt zijn niet verplicht ditverantwoorde gebruik van grondstoffen te volgen.

In het Verenigd Koninkrijk en Nederland zijn er sinds 2015sectorafspraken om 100% duurzame palmolie in te kopen.In Duitsland en België zijn er momenteel geensectorovereenkomsten ten aanzien van duurzamepalmolie.

Balans tussen gezondheid en veiligheid en klantrelatiesForFarmers heeft niet alleen een zorgplicht ten aanzienvan haar medewerkers maar ook van al haar anderebelanghebbenden. Waar het gaat om veiligheid op hetboerenerf zal ForFarmers eventueel gesignaleerderisico’s met de klant bespreken en adviseren welkeherstelmaatregelen genomen moeten worden. Dit isduidelijk een gevoelig onderwerp dat met de klantbesproken wordt en in de meeste gevallen wordt debenodigde actie ondernomen. Als de klant niet binnen deafgesproken termijn reageert, zet ForFarmers devoederleveringen stop. Dit zet de balans tussengezondheid en veiligheid enerzijds en behoud van de klantanderzijds onder druk.

Page 75: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 73

Verschillende maatschappelijke opvattingen ten aanzien vandiergezondheid en dierenwelzijn en de noodzaak van een OneForFarmers-aanpakEen van de gevolgen van actief zijn in verschillende landenis dat er verschillende consumentenopvattingen,regelgeving en gedragscodes bestaan ten aanzien vandiergezondheid en dierenwelzijn. In het VerenigdKoninkrijk bijvoorbeeld wordt bijna 50% van de fokvarkensbuiten gehouden. De opvattingen ten aanzien van hetcastreren van biggen en de intensieve productie vanvleeskuikens verschillen ook. Hierdoor kan het moeilijkzijn voor ForFarmers om producten en advies over allemarkten heen te standaardiseren.

BestuurduurzaamheidsactiviteitenForFarmers bestuurt haar duurzaamheidsactiviteiten viatwee commissies: de Adviesraad Duurzaamheid en deTaakgroep Duurzaamheid. De Adviesraad Duurzaamheidkomt twee keer per jaar bijeen en wordt voorgezeten doorde CEO van ForFarmers. De functie van de raad is het

geven van advies over de duurzaamheidsstrategie vanForFarmers en over belangrijke trends en vraagstukkenwaar rekening mee moet worden gehouden. DeAdviesraad Duurzaamheid bestaat uit drie Directieledenvan ForFarmers, één lid van de Raad van Commissarissenvan ForFarmers en zes externe leden die allemaalbelangrijke spelers zijn in de supply chain vanForFarmers, in de academische wereld of bij NGO's. DeTaakgroep Duurzaamheid, bestaande uit tweeDirectieleden en acht senior managers, isverantwoordelijk voor de implementatie van deduurzaamheidsaanpak van ForFarmers. De Taakgroep isverantwoordelijk voor de coördinatie van verbeteractiesmet betrekking tot de gestelde KPI's en rapporteerthierover aan de Directie en de Raad van Commissarissen.

Page 76: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 74

Innovatie en onderzoekHet Nutrition Innovation Centre (NIC) is verantwoordelijkvoor innovatie en onderzoek, dat een kernelement vormtvan de Horizon 2020-strategie. Innovatie is noodzakelijkom specifiek en duurzaam voer en advies te kunnenblijven leveren aan boeren, wat hen helpt een beterrendement op het boerenerf te behalen met gezondedieren.

Het NIC is centraal georganiseerd en bestaat uitdierspecifieke voerdeskundigen en innovatiemanagers. DeNIC teamleden zijn niet alleen verantwoordelijk voor hetonderzoeks- en innovatieprogramma van ForFarmers,maar ook voor de technische prestatie van de productendie aan de klanten worden geleverd. Zij werken nauwsamen met de sectorteams in elk land en met destrategische partners van ForFarmers, zoals Nutreco,waarmee gezamenlijke innovatieprojecten wordenondernomen. Per jaar voert het NIC gemiddeld zo'n 40-50onderzoeksprojecten uit.

ForFarmers gebruikt haar uitgebreide netwerk, waartoeveel van Europa's leidende onderzoeksinstituten enuniversiteiten behoren, om bij te dragen aan zowel deaanzet tot onderzoek als de totstandkoming van productenen diensten voor boeren. Voorbeelden hiervan zijn hettopsectorinitiatief 'Feed4Foodure' in Nederland en CIEL(Centre for Innovation Excellence in Livestock) in hetVerenigd Koninkrijk.

ForFarmers werkt aan het voortdurend verbeteren van deprestaties van haar producten door het verbeteren vanonder andere de voerefficiëntie. Maar maatschappelijkekwesties, zoals diergezondheid en dierenwelzijn, devermindering van medicijngebruik, de impact van deveehouderij op het milieu (bijv. in de zin van stikstof- enfosfaatefficiëntie) en de benutting van grondstoffen zijnook belangrijke onderzoeksthema's.

Al het voer van ForFarmers is samengesteld met behulpvan een zelf ontwikkeld voerwaarderingssysteem. Ditsysteem bepaalt de nutritionele parameters van elkegrondstof en de geschiktheid (verteerbaarheid) voor elkdiersoort. Het houdt ook rekening met onder meer deleeftijd van het dier. Het geproduceerde voer heeft dejuiste nutritionele waarde voor de groei en gezondheid vanhet dier. Omdat genetica, gezondheid enmanagementsystemen voortdurend veranderen, veranderthet voerwaarderingssysteem mee.

RapportagekadersDit verslag is opgesteld volgens de GRI G4 (core)-richtlijnen voor het kalenderjaar 2017. Hoewel erkendwordt dat deze richtlijnen inmiddels zijn vervangen doorde GRI Sustainability Reporting Standards is hetondernemingen toegestaan om voor verslagen die voormei 2018 worden gepubliceerd nog de GRI G4-richtlijnenaan te houden. In dit verslag geven wij een update over dedoor ForFarmers gekozen materiële onderwerpen evenalsover de contacten met stakeholders en het proces voorhet samenstellen van de bijgewerkte materialiteitsmatrix.

De reikwijdte van de rapportage is opgenomen in debeschrijvingen van de respectievelijkematerialiteitsthema’s. In 2017 zijn er geen wijzigingengeweest in de duurzaamheidsaanpak, materiëleonderwerpen of KPI’s van ForFarmers.

De GRI-index 2017 staat op de website van deOnderneming.

Page 77: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 75

GOVERNANCE EN COMPLIANCE

Page 78: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 76

Corporate Governance

De Raad van Bestuur (het ‘Bestuur’) en de Raad vanCommissarissen (de ‘Raad’) zijn verantwoordelijk voor decorporate governance-structuur van de vennootschap. Decorporate governance van ForFarmers N.V. ('deVennootschap') wordt bepaald door de wet, de Statuten ende desbetreffende reglementen. De reglementen zijnopgesteld aan de hand van de Nederlandse CorporateGovernance Code ('de Code')1. Het Bestuur en de Raad zijnvan mening dat, mede omwille van historische redenen,de afwijkingen of nuanceringen van enkele individuelebepalingen van de Code door ForFarmers gerechtvaardigdzijn. Deze afwijkingen of nuanceringen worden hierondertoegelicht.

ForFarmers heeft haar Verklaring inzake CorporateGovernance2 openbaar gemaakt als onderdeel van hetbestuursverslag en als apart document op haar website.In de Verklaring inzake Corporate Governance wordtuitgelegd op welke wijze de Code door de Vennootschapwordt toegepast en wordt informatie verstrekt ingevolgede Besluiten artikel 10 overnamerichtlijn en artikel 3bekendmaking niet-financiële informatie. Tevens behelstgenoemde Verklaring informatie met betrekking tot debelangrijkste kenmerken van de internerisicobeheersings- en controlesystemen gerelateerd aanForFarmers’ financiële rapportageproces, desamenstelling en het functioneren van het Bestuur, deDirectie en de Raad en het functioneren van de AlgemeneVergadering van Aandeelhouders.

Afwijkingen van de CodeHieronder worden afwijkingen van de Code en de hoofdlijnen van de corporate governance van ForFarmers N.V.uiteengezet.

2.1.7 en 2.1.8Onafhankelijkheid van Commissarissen

De Raad beschouwt leden van de Raad die tevens bestuurder zijn van Coöperatie FromFarmers U.A., te wetende heren Eggink en Hulshof, niet als onafhankelijk. In verband hiermee is in artikel 4.4 f van het Reglement vande Raad van Commissarissen opgenomen dat per aandeelhouder of groep van verbonden aandeelhouders, diedirect of indirect meer dan 10% van de aandelen in het kapitaal van de vennootschap houdt, maximaal tweecommissarissen kunnen gelden als met hem verbonden of hem vertegenwoordigend als bedoeld in artikel 4.5onderdelen f. en g. van het Reglement. Een en ander wordt nader toegelicht in het verslag van de Raad.

2.1.9Onafhankelijkheid voorzitter Raad van Commissarissen

De huidige voorzitter van de Raad is tevens lid van het bestuur van Coöperatie FromFarmers U.A. en zaluiterlijk per de datum van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in 2018 aftreden. De voorzitter van deRaad wordt door de houder van het prioriteitsaandeel benoemd na overleg met de Raad, dan wel door de Raadna overleg met de prioriteitsaandeelhouder, een en ander zoals is bepaald in artikel 22.2 van de Statuten vande Vennootschap. Het prioriteitsaandeel wordt gehouden door Coöperatie FromFarmers U.A.

2.2.2Benoemings- en herbenoemingstermijnen commissarissen

Zoals aangegeven tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 26 april 2017, wijkt deVennootschap af van deze bepaling voor wat betreft de personen die op 1 januari 2017 deel uitmaakten van deRaad; voor die personen blijft gelden dat zij na een periode van tweemaal vier jaar nog eenmaal kunnenworden herbenoemd voor een periode van vier jaar. Voorts geldt hetgeen hierover in het Reglement van deRaad van Commissarissen is opgenomen. Voor personen die na genoemde datum zijn of worden herbenoemdzal deze bepaling van de Code worden toegepast.

2.3.4Samenstelling commissies

ForFarmers houdt zich de mogelijkheid voor om vanwege praktische redenen van deze bepaling af te wijken. Inhet reglement van de betreffende commissies is opgenomen dat tenminste de helft van de leden van decommissies onafhankelijk is in de zin van best practice bepaling 2.1.8. Gedurende het verslagjaar werd vandeze bepaling afgeweken voor wat betreft de Selectie- en benoemingscommissie. Deze commissie bestaatvoor de helft uit leden die onafhankelijk zijn zoals hiervoor is bedoeld.

Page 79: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 77

4.4.5Uitoefening stemrecht

Voor zover met betrekking tot de door de Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers gehoudenaandelen geen stemrecht is opgevraagd en evenmin een steminstructie door Coöperatie FromFarmers U.A. isgegeven conform het bepaalde in artikel 8 van de administratievoorwaarden, zal de Stichting de wijze vanuitoefening van het aan die aandelen verbonden stemrecht naar eigen goeddunken bepalen, met dienverstande dat de Stichting zich daarbij primair zal laten leiden door de belangen van de certificaathouders enrekening zal houden met het belang van de Vennootschap en de met haar verbonden onderneming.

4.4.8Stemvolmachten

Uitsluitend certificaathouders die tevens medewerker bij ForFarmers of lid van Coöperatie FromFarmers U.A.zijn, kunnen stemrecht opvragen zoals is bepaald in de administratievoorwaarden van Stichting Beheer- enAdministratiekantoor ForFarmers. Overige certificaathouders kunnen geen stemrecht opvragen. UitsluitendCoöperatie FromFarmers U.A. kan een bindende steminstructie geven voor de aandelen die hetadministratiekantoor houdt (en waarvan het stemrecht niet is opgevraagd). Certificaathouders kunnen geenbindende steminstructie geven. Voorts gelden de beperkingen zoals die zijn opgenomen in genoemdeadministratievoorwaarden.

Hoofdlijnen CorporateGovernance

Raad van Bestuur en DirectieHet Bestuur treedt, tezamen met de overige directieleden,tevens onder de naam 'Directie ForFarmers' (ofwel'Executive Committee') naar buiten. Het Bestuur isverantwoordelijk voor de continuïteit van de Vennootschapen de met haar verbonden onderneming. Conform haarReglement, heeft het Bestuur een visie ontwikkeld oplange-termijn waardecreatie van de Vennootschap en demet haar verbonden onderneming en heeft – in overlegmet de Raad - een daarbij passende strategiegeformuleerd. Bij het vormgeven van de strategie isaandacht besteed aan de elementen die staan genoemd inbest practice-bepaling 1.1.1 i. t/m vi. van de Code. Geziende omvang van de organisatie en het belang van efficiënterapportagelijnen, wordt het operationele managementaangestuurd door de Directie.

Het aantal leden van het Bestuur wordt bepaald door deRaad. Gedurende het verslagjaar bestond het Bestuur uitdrie leden en de Directie (inclusief het Bestuur) uit zevenleden. Voor de leden van het Bestuur geldt sinds deAlgemene Vergadering van Aandeelhouders van 15 april2016 het volgende rooster van aftreden.

NaamJaar laatstebenoeming

Herbenoembaarin

Knoop, Y.M. (CEO) 2014 2018Traas, A.E. (CFO) 2016* 2020Potijk, J.N. (COO) 2016* 2019 *betreft wijziging benoemingstermijn

Herbenoeming van leden van het Bestuur is onbeperktmogelijk, telkens voor een periode van maximaal vier jaar.

Gedurende het verslagjaar heeft het Bestuur de opzet enwerking van de interne risicobeheersings- encontrolesystemen systematisch beoordeeld. Deeffectiviteit van de opzet en de werking van deze systemenis besproken met de Auditcommissie, de Raad en deexterne accountant. ForFarmers heeft sinds 1 januari2017 een interne auditor aangesteld. In het verslagjaarheeft het Bestuur zijn eigen functioneren geëvalueerd alscollectief en dat van de individuele bestuurders.

Raad van CommissarissenDe Raad houdt toezicht op het beleid van het Bestuur enop de algemene gang van zaken in de Vennootschap. DeRaad staat het Bestuur met raad terzijde. De Raad bestaatuit zes natuurlijke personen en kent drie kerncommissies,te weten de auditcommissie, de remuneratiecommissie ende selectie- en benoemingscommissie. De Reglementenvan de Raad van Commissarissen en haar commissiesalsmede de Profielschets van de Raad vanCommissarissen staan op de website van deVennootschap.

Algemene Vergadering van AandeelhoudersHet Bestuur en de Raad dragen zorg voor een adequateinformatieverschaffing en voorlichting aan de AlgemeneVergadering van Aandeelhouders. De Vennootschap heeft,ingevolge best practice bepaling 4.2.2 van de Code eenBeleid geformuleerd inzake bilaterale contacten metaandeelhouders van de Vennootschap. Zoals aangegeven

Page 80: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 78

in genoemd beleid, is de relatie tussen de Vennootschapen Coöperatie FromFarmers U.A., mede omwille vanhistorische redenen, zodanig dat in die relatie aanvullendeafspraken gerechtvaardigd zijn. Deze afspraken zijnvastgelegd in een Relatieovereenkomst.

Het maatschappelijk kapitaal van de Vennootschapbestaat uit gewone aandelen, preferente aandelen en éénprioriteitsaandeel. De gewone aandelen van ForFarmersN.V. zijn sinds 24 mei 2016 genoteerd aan EuronextAmsterdam. Voorts zijn er certificaten van gewoneaandelen uitgegeven met medewerking van deVennootschap. Er zijn geen preferente aandelenuitgegeven. Coöperatie FromFarmers U.A. is houder vanhet prioriteitsaandeel, zoals in de paragraafPrioriteitsaandeelhouder nader wordt toegelicht.

Stichting Beheer- en AdministratiekantoorForFarmersHet bestuur van Stichting Beheer- enAdministratiekantoor ForFarmers (Stichting Beheer)opereert onafhankelijk van de Vennootschap. StichtingBeheer houdt gewone aandelen in het kapitaal van deVennootschap en heeft – onder andere – ten doel (i) hetten titel van beheer verkrijgen van gewone aandelen, (ii)het uitgeven van certificaten, (iii) in voorkomend geval, hetvoor eigen rekening verkrijgen, vervreemden en bezwarenvan aandelen, (iv) het uitoefenen van de rechten dieverbonden zijn aan de door haar aangehouden gewoneaandelen en (v) het verlenen van volmachten voor deuitoefening van stemrecht en het accepteren vansteminstructies met betrekking tot de uitoefening vanstemrecht, een en ander met inachtneming van deAdministratievoorwaarden. De Statuten,Administratievoorwaarden en het Verslag van StichtingBeheer- en Administratiekantoor ForFarmers staan op dewebsite van de Vennootschap. Zoals aangegeven kanuitsluitend Coöperatie FromFarmers U.A. een bindendesteminstructie geven voor de aandelen die door StichtingBeheer worden gehouden (en waarvan het stemrecht nietis opgevraagd).

Stichting Beheer zal uitsluitend gewone aandelen ten titelvan beheer aanvaarden tegen uitgifte van certificaten aan(i) een certificaathouder in het kader van de uitoefeningvan een aandelenclaim, (ii) een gerechtigde tot het saldovan een bij Coöperatie FromFarmers aangehoudenparticipatierekening in het kader van conversie, (iii) eenwerknemer in het kader van een participatieplan, (iv)

Coöperatie FromFarmers of (v) een door genoemdeCoöperatie aan te wijzen partij.

PrioriteitsaandeelhouderHet prioriteitsaandeel wordt gehouden door CoöperatieFromFarmers U.A. Aangezien Coöperatie FromFarmersU.A. op de meest recente peildatum van 1 januari 2018,voor meer dan vijftig procent (50%) van de totaal opgewone aandelen uit te brengen stemmen het stemrechtkon uitoefenen op de door haar gehouden aandelen en/ofsteminstructie kon geven met betrekking tot de doorStichting Beheer- en Administratiekantoor gehoudenaandelen, geldt dat Coöperatie FromFarmers U.A. alsprioriteitsaandeelhouder:

(i) een aanbevelingsrecht heeft voor vier van de zes ledenvan de Raad van Commissarissen;

(ii) na overleg met de Raad een commissaris als voorzitterkan benoemen;

(iii) een goedkeuringsrecht heeft met betrekking tot debesluiten van het Bestuur omtrent:

1. het verplaatsen van het hoofdkantoor van devennootschap buiten Oost-Nederland (Gelderland enOverijssel);

2. een belangrijke verandering van de identiteit of hetkarakter van de vennootschap of onderneming ten gevolgevan (1) overdracht van de onderneming of vrijwel degehele onderneming aan een derde of (2) het aangaan ofverbreken van duurzame samenwerking van deVennootschap of een dochtermaatschappij met eenandere rechtspersoon of vennootschap dan wel alsvolledig aansprakelijke vennote in een commanditairevennootschap of vennootschap onder firma, indien dezesamenwerking of verbreking van ingrijpende betekenis isvoor de Vennootschap;

3. het nemen of afstoten van een deelneming in hetkapitaal van een vennootschap ter waarde van ten minsteeen derde van het eigen vermogen volgens de balans mettoelichting of, indien de vennootschap eengeconsolideerde balans opstelt, volgens degeconsolideerde balans met toelichting volgens de laatstvastgestelde jaarrekening van de Vennootschap, door haarof een dochtermaatschappij;

4. het wijzigen van de statuten van de Vennootschap;

Page 81: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 79

5. het aangaan van een fusie of splitsing.

Voor de voorwaarden voor het houden van hetprioriteitsaandeel en de bijzondere zeggenschapsrechtendie daaraan verbonden zijn in het geval dat stemrechten/of steminstructie voor 50% of minder kan wordenuitgeoefend of gegeven, wordt verwezen naar deVerklaring inzake Corporate Governance.

BeschermingsmaatregelenDe Vennootschap is een call-optie overeenkomst metbetrekking tot preferente aandelen aangegaan metStichting Continuïteit ForFarmers. Deze Stichting isopgericht om de identiteit, strategie, onafhankelijkheid encontinuïteit te waarborgen van de onderneming die doorde Vennootschap wordt gedreven. Stichting ContinuïteitForFarmers is volledig autonoom met een onafhankelijkbestuur. Daarnaast houdt Coöperatie FromFarmers U.A.één prioriteitsaandeel waaraan de rechten zijn verbondenzoals aangegeven in de Statuten van de Vennootschap.

Verder geschiedt de benoeming van bestuurdersuitsluitend op bindende voordracht van de Raad en kunnenmateriële besluiten van de Algemene Vergadering vanAandeelhouders (zoals uitgifte van aandelen, uitkeringen,statutenwijzigingen, fusies, splitsingen en ontbinding)uitsluitend worden genomen op voorstel van het Bestuurmet goedkeuring van de Raad.

Cultuur, Code of Conduct enKlokkenluidersregelingForFarmers verwacht van haar medewerkers dat zijinteger handelen en zich houden aan de plaatselijkeregels en procedures. Duurzaamheid en het daarmeesamenhangende maatschappelijk verantwoordondernemen, vormt één van de drie kernwaarden vanForFarmers naast ambitie en partnerschap. Dekernwaarden zijn gericht op lange-termijn waardecreatieen worden onderschreven door de Raad. ForFarmersheeft een Code of Conduct (gedragscode) en eenKlokkenluidersregeling. ForFarmers communiceert actiefover haar kernwaarden en de Code of Conduct binnen deorganisatie. Dit gebeurt onder andere aan de hand vanmedewerkerstevredenheid-onderzoeken die regelmatigworden gehouden. Nieuwe medewerkers volgen een e-learning waarin alle onderwerpen van de Code of Conductaan de orde komen. Het gaat hierbij onder meer omonderwerpen als anti-omkoping en anti-corruptie, hetvoorkomen van belangenverstrengeling, het omgaan met

geschenken en gastvrijheid, eerlijke concurrentie en hetomgaan met vertrouwelijke informatie.In het verslagjaar zijn tien (vermoedens van) incidentengemeld. In deze gevallen werd steeds een hoge mate vanvertrouwelijkheid in acht genomen en is de procedureomschreven in de Klokkenluidersregeling gevolgd. Geziende aard en/of impact van de meldingen was het nietnoodzakelijk om hieromtrent naar buiten te treden. Hetoverzicht van incidentmeldingen en de opvolging daarvanwordt periodiek besproken met de Auditcommissie en deRaad.

1 Deze is te vinden op www.commissiecorporategovernance.nl. Een overzicht vanForFarmers N.V. met betrekking tot de implementatie van de Code staat op dewebsite www.forfarmersgroup.eu.

2 Ingevolge het bepaalde in het Besluit van 29 augustus 2017 tot wijziging van hetBesluit van 23 december 2004 tot vaststelling van nadere voorschriften omtrent deinhoud van het bestuursverslag, wordt deze Verklaring inzake CorporateGovernance geacht onderdeel uit te maken van het bestuursverslag.

Page 82: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 80

Risicomanagement

Risicobereidheid ten aanzien vande belangrijkste risico’sDe Directie heeft bepaald dat ForFarmers in het algemeenstreeft naar een laag risicoprofiel. Dit vormt de leidraadvoor het beoordelen en aangaan van risico’s bij hetrealiseren van de strategische doelstellingen.Het risicoprofiel en de risicobereidheid wordt jaarlijksgeëvalueerd door de Directie en de risicomanagers en zonodig aangepast aan veranderende marktomstandighedenof een aanscherping van de strategie.

Dit, zodat de Onderneming een optimale afweging kanmaken tussen het omgaan met beslissingen encommerciële of strategische mogelijkheden en de daarbijbehorende risico’s/kansen.

ForFarmers heeft, in de vier kern-categorieën, de 21belangrijkste risico’s gegroepeerd, waarvoorbeheersmaatregelen zijn bepaald en geïmplementeerd.De gewenste en vastgestelde risicobereidheid kan per(sub)categorie verschillen, zoals hieronder weergegeven:

Strategische doelstellingenOm aan de groeidoelstelling – zowel autonoom als doormiddel van acquisities - van de strategie te kunnenvoldoen, zullen (substantiële) investeringen wordengedaan. ForFarmers heeft hiervoor een gemiddelde tothoge risicobereidheid.

Er zijn echter twee specifieke gebieden waar ForFarmerseen zeer lage tot lage risicobereidheid heeft:

Reputatie: deze is cruciaal voor het vertrouwen dat●

klanten, leveranciers en de samenleving hebben inForFarmers.Duurzaamheid: ForFarmers hecht grote waarde aan●

duurzame grondstoffen, het milieu, energie envermindering van afval, diergezondheid en dierenwelzijn,mens en maatschappij. Bij het beheer van deze risico'swordt 'economische duurzaamheid' als uitgangspuntgenomen. Dit betekent dat elk initiatief ten aanzien vanduurzaamheid commercieel levensvatbaar moet zijnvoor betrokkenen.

Operationele doelstellingenEen inherent onderdeel van de bedrijfsvoering is het

inkopen van grondstoffen, waarvan de prijzen substantieelkunnen schommelen. Door de omvang van het bedrijf enhet navenante volume aan benodigde grondstoffen voor deproductie van voer, is de Onderneming onderhevig aanrisico’s met betrekking tot deze inkoop. Voor hetinkoopbeleid geldt daarom een laag tot gemiddeld risico-acceptatieniveau en voor de kwaliteit van de ingekochteproducten een zeer laag risico-acceptatieniveau. Om zulkeinkooprisico’s te beheersen zijn de risicogrenzengedefinieerd op basis van het ‘value at risk‘ principe dievoor de organisatie als geheel gelden, vertaald naar deverschillende business units.

Financiële doelstellingenForFarmers heeft een zeer laag tot laag risico-acceptatieniveau voor risico's die een aanzienlijke invloedkunnen hebben op zijn financiële resultaten en debetrouwbaarheid van zijn (financiële) informatie.Valutaposities met betrekking tot grondstoffen of andereaankopen voor de operationele activiteiten wordenafgedekt. Valutarisico’s op bezittingen buiten de Eurozoneworden deels afgedekt door financiering in dezelfde

Page 83: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 81

valuta. Valutarisico's met betrekking tot het jaarlijkseresultaat en niet-uitgekeerde dividenden worden nietafgedekt.

ForFarmers is gedeeltelijk gefinancierd metrentedragende schulden, wat een renterisico met zichmeebrengt. De ontwikkelingen op de rente- envalutamarkten worden nauwkeurig gevolgd en waar ditnoodzakelijk is, worden deze risico’s afgedekt door middelvan swaps en andere financiële instrumenten.ForFarmers zorgt er met een robuuste vermogens- enliquiditeitspositie voor dat de financiële verplichtingen vande Onderneming altijd kunnen worden nagekomen.

ComplianceForFarmers heeft een zeer laag risico-acceptatieniveauten aanzien van het naleven van wet- en regelgeving. DeOnderneming heeft een Code of Conduct en eenKlokkenluidersregeling. De Code of Conduct geeft debedrijfsprincipes, waarden en gedragsregels aan diegelden voor alle medewerkers. Alle ForFarmersmedewerkers dienen bekend te zijn met de Code ofConduct en zich bewust te zijn van de implicaties ervan.Nieuwe medewerkers ontvangen de Code of Conduct in deeigen taal, worden met behulp van cases getest op detoepassing, en worden gevraagd de Code of Conduct teonderschrijven. Daarnaast wordt de Code regelmatigintern besproken en onder de aandacht gebracht. Er iseen ‘Zero Tolerance’ beleid ten aanzien van schendingenvan de Code of Conduct van ForFarmers. Zowel de Code ofConduct als de Klokkenluidersregeling zijnbeheersmaatregelen voor de bestrijding van omkoping encorruptie.

Methodologie van de internerisicomanagement- encontrolesystemenOm de strategische, operationele en financiëledoelstellingen te kunnen realiseren, moet ForFarmerskansen benutten en risico’s lopen. Het is daarom vanbelang de risico’s op een juiste wijze te identificeren, af tewegen en te managen; de primaire doelstelling vanadequaat risicomanagement. De Directie erkent hetbelang van goed werkende interne risicobeheersings- encontrolesystemen, en beoogt door een actiefmonitoringssysteem van risicomanagement een hogemate van bewustzijn in de organisatie te creëren. Ditsysteem is verankerd in de organisatie: van Directie -

onder toezicht van de Raad van Commissarissen (‘deRaad’) - tot en met alle operationele en financiëleafdelingen. De toon aan de top, de harde en de zachtebeheersmaatregelen zijn hierbij van belang. Het teamcorporate governance & compliance verzorgt risk encompliance workshops en faciliteert self-assessmentsvoor de relevante business units en processen. Voor allebelangrijke risico’s zijn sleutelfunctionarissen (risico-eigenaren en risicomanagers) aangewezen die vanuit hunrol direct belast zijn met het beheersen van de risico’s.

De methodologie die ForFarmers hanteert voor hetbeheersen en managen van de verschillende risico’s isgebaseerd op het model van de Committee of SponsoringOrganizations of the Treadway Commission (’COSO’) en inlijn met ISO31000. In juni 2017 heeft COSO een nieuwepublicatie uitgevaardigd genaamd 'Enterprise RiskManagement – Integrating with Strategy andPerformance'. ForFarmers is deze publicatie aan hetbestuderen.

Management, Monitoring enRapportageAlle aspecten van risicomanagement (uitvoering,monitoring en rapportage) worden gedaan onderverantwoordelijkheid van het Bestuur, dat daarvoor eenRisk Advisory Board (RAB) heeft aangesteld. Het Bestuurlegt verantwoording af aan de Raad van Commissarissen.De RAB bestaat uit de CFO, Director Supply Chain,Director Reporting, Tax & Risk. De interne Auditor neemtals toehoorder deel aan de vergaderingen.

Op basis van de periodieke rapportage monitort de RAB debeheersing van de belangrijkste risico’s. Deze rapportagedient, onder meer, om de risicobereidheid ten opzichtevan het daadwerkelijke risico te meten en indiennoodzakelijk aanvullende controlemaatregelen te nemen.

De directie van de business units dient twee keer per jaareen ‘Letter of Representation’ (LOR) te tekenen, om teverklaren dat zij voldoen aan zowel de (lokale) wet- enregelgeving als aan de intern opgestelde controle regels,waaronder de Code of Conduct. Naast deKlokkenluidersregeling biedt de LOR eveneens demogelijkheid fraude en incidenten te melden.

Risicomanagement in 2017De risico-eigenaren hebben in 2017 additionele trainingen

Page 84: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 82

gevolgd met betrekking tot het uitvoeren van self-assessments van risico’s. De belangrijkste 21 risico’s zijndoor hen op die wijze twee keer beoordeeld, inclusief eenanalyse van het totale gewenste risicoprofiel ten opzichtevan het huidige risicoprofiel. Het team corporategovernance & compliance heeft de uitkomsten hiervanmet de risico-eigenaren besproken en daar waar nodigzijn actieplannen opgesteld ter verbetering van debeheersing van de risico’s.

Vanuit het risicogebied compliance zal het project ‘privacywetgeving’ worden vervolgd. Dit project beoogt hetgebruik van privacy-gevoelige onderwerpen en dedaarmee gepaard gaande risico’s verder te beheersenbinnen de kaders van de wet- en regelgeving. In 2017 isbesloten een Privacy Officer te benoemen die, met behulpvan een externe deskundige, een risico-inventarisatie zalmaken.

In 2017 heeft de RAB vier keer overleg gehad over destatus en rapportage van het risicomanagementsysteem.

In het algemeen zijn de profielen van de risico’s in 2017gelijk gebleven of gedaald; het risicoprofiel ‘Omvangveestapel en dierziekten’ nam enigszins toe. Demelkveestapel in Nederland kromp met circa 10% alsgevolg van de fosfaatmaatregelen die daar werdengeïmplementeerd. Het risico op verlies aan afzet van TotalFeed-oplossingen is beperkt gebleven door nieuwe tools(hulpmiddelen) in de sector te introduceren,en door deintensieve begeleiding van klanten door ForFarmersadviseurs.

De fipronil-affaire in de legpluimveesector heeft vooral inNederland voor individuele legpluimveehouders tot

financiële schade geleid. Gezien de spreiding vanactiviteiten heeft deze affaire op ForFarmers een zeerbeperkte impact gehad.

Het risicoprofiel ‘Krediet- en liquiditeitsrisico’scontractpartijen’ nam in 2017 af. Dit kwam door deverbeterde financiële positie van een groot deel van deklanten als gevolg van, over het algemeen, gestegenprijzen voor vooral melk en varkens. In 2017 is eenbeperkt deel van de achterstallige vorderingen proactief inleningen omgezet met zoveel mogelijk zekerheden enduidelijke afspraken over rente. Klanten met eenkredietlimiet van meer dan €250.000 worden door deDirectie besproken in de maandelijksedirectievergaderingen. Het grootste deel van devorderingen is verzekerd.

Ook het pensioenrisico daalde in 2017. Na eenovereenkomst met de trustee van het pensioenfonds inhet Verenigd Koninkrijk, is in januari 2017 een extrastorting gedaan in het Britse pensioenfonds. Dit hangtsamen met een aanpassing van de inflatiedefinitie; vanRPI (Retail Price Index) naar de lagere CPI (ConsumerPrice Index).

In het afgelopen jaar is ook stilgestaan bij de risico’sverbonden aan fusies en overnames (‘M&A’). Een van depilaren van de Horizon 2020 strategie is groei door middelvan M&A. Voor een succesvolle overname is het vanbelang om een goed bedrijfsplan op te stellen om tot eengoede beoordeling van een waardering te komen.Daarnaast is een goede implementatie van hetintegratieplan van belang. Het management is zich bewustvan de risico’s van M&A transacties en implementeertrisico-mitigerende maatregelen.

Page 85: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 83

De belangrijkste risico’s met de daarbij getroffen beheersmaatregelenOnderstaand zijn de belangrijkste risico’s en de beheersmaatregelen zoals door de Directie van ForFarmersgedefinieerd.

RisicoBeschrijving Beheersmaatregel

Strategische risico'sPrijsontwikkelingenbeschikbaarheidgrondstoffen

ForFarmers maakt gebruik van grondstoffen(tarwe, mais, sojaschroot , gerst e.d). Deprijzen hiervan worden beïnvloed door, o.a., dekwaliteit en omvang van de oogsten, de vraagvanuit de biobrandstoffenindustrie en despeculatieve handel, en zijn dus (zeer) volatiel.Wijzigingen in grondstofprijzen zijn van invloedop de voerprijzen en worden doorberekend aanklanten. ForFarmers neemt posities in om debeschikbaarheid van grondstoffen voorleveringen te waarborgen, omdat het grootstedeel van de afzet niet op verkoopcontractbasisplaatsvindt. Deze posities kunnen van invloedzijn op het resultaat van de Onderneming.

ForFarmers volgt de ontwikkelingen op het gebied vanprijzen en beschikbaarheid van grondstoffen intensief.Om het risico op grondstofposities te beperken is eenafzonderlijk risicomanagement-systeem ingevoerd,staat beschreven wie – en tot welke omvang - bevoegdis tot het innemen van posities en wat de termijnenzijn waarop contracten mogen worden afgesloten.Langere termijn inkoopcontracten voor klanten (pre-sales contracten) worden direct voor 85% ingedekt.Per business unit zijn de autorisatiegrenzengedefinieerd.

Omvang veestapelen dierziekten

De omvang van de veestapel kan veranderen,onder andere door wetgeving of dierziekten.Daardoor kan de vraag naar grondstoffen en/ofmengvoer fluctueren, wat van invloed kan zijnop de resultaten van ForFarmers. De uitbraakvan een dierziekte kan leiden totvervoersbeperkingen die van overheidswegeworden opgelegd, wat kan leiden tot minderafzet van voer.

ForFarmers beperkt deze risico’s door de activiteitenzowel geografisch als per diersoort te spreiden. Ingeval van een uitbraak van dierziekte volgt een(internationaal aangestuurd) crisis- team nauwgezetde ontwikkelingen en instrueert de betrokkenbusiness onderdelen over te nemen acties en tevolgen protocollen. Het crisis- team staat in dergelijkegevallen in nauw contact met de nationaleautoriteiten.

Prijsontwikkelingenergie- enbrandstofprijzen

Veranderingen in de prijzen van energie- enbrandstofkosten beïnvloeden de productie- entransportkosten van ForFarmers.Kostenveranderingen kunnen niet in allegevallen worden doorberekend in deverkoopprijzen, wat het resultaat negatief kanbeïnvloeden.

ForFarmers heeft een energie-inkoopbeleid.Prijsrisico’s worden zo nodig via financiëleinstrumenten en commodity-contracten afgedekt. Dehandhaving van dit inkoopbeleid wordt bewaakt. Deontwikkelingen op de energie- en brandstofmarktenworden intensief gevolgd.

Operationele DoelstellingenVeiligheid Het veiligheidsbeleid (waaronder procedures,

training, fysieke veiligheidsmaatregelen,persoonlijk veiligheidsbewustzijn) wordt oplokaal niveau uitgevoerd. Daarom is er eenrisico van onvoldoende systematischebedrijfsbrede bewaking op de uitvoering vanveiligheidsaspecten. Dit stelt ForFarmers blootaan een onacceptabel niveau van incidenten,verminderde motivatie van werknemers,claims en reputatieschade.

Voor alle locaties van ForFarmers zijn gedetailleerdeveiligheidsplannen opgesteld. Daarnaast besteedt deOnderneming veel aandacht aan het creëren vanverhoogd bewustzijn, het trainen van alle werknemers(dit betreft ook logistieke veiligheid), het uitvoeren vaninventarisaties in alle fabrieken ten aanzien vanveiligheidsaspecten en het rapporteren over de statusvan eventuele tekortkomingen en acties om deze op telossen.

Kwaliteitsrisico’s De kwaliteit van de grondstoffen is vanessentieel belang bij de productie van veilig enbetrouwbaar mengvoer. Er bestaat een risicodat door contaminatie van producten of doorkruisbesmettingen tijdens het productieprocesde eindproducten van ForFarmers niet voldoenaan de gestelde eisen. Naast claimrisico’s ende kosten van mogelijke terugroepactiesbestaat er ook een risico van klantenverlies.

ForFarmers werkt in de verschillende landen inverschillende samenwerkingsverbanden aan demaximale borging van voedselveiligheid. ForFarmersonderschrijft de Sedex code en verlangt van zijnleveranciers dat zij dit ook doen. Kennis wordtgebundeld op het gebied van onder meer monitoring,kwaliteitsbeheersing, tracking & tracing encrisismanagement. Daarnaast zijn concrete afsprakengemaakt over de keuze van grondstoffen enleveranciers. Gedegen en objectieve risicoanalysevindt plaats vanaf de herkomst van een grondstof totaan de levering. ForFarmers hanteert procedures enmaakt gebruik van applicaties om een eventueleverontreiniging in een vroegtijdig stadium tesignaleren en vervolgens adequate maatregelen tenemen. Analyses worden uitgevoerd in de eigenlaboratoria en door externe partijen.

Page 86: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 84

RisicoBeschrijving Beheersmaatregel

Financiële DoelstellingenValuta- enrenterisico’s

De aankoop van grondstoffen en het afsluiten vanverkoopcontracten kunnen valutarisico’s met zichmeebrengen. Indien grondstoffen worden aangekocht invreemde valuta dan bestaat het risico dat doorkoersschommelingen grondstofprijzen geen gelijketrend houden met grondstofprijzen in lokale valuta. Demogelijke verschillen die hieruit ontstaan kunnen nietworden doorberekend in de verkoopprijzen en om diereden zijn die van invloed op de brutowinst.

In beginsel worden grondstofposities ingekochtin lokale valuta. Indien posities wordenaangegaan in vreemde valuta dan worden dezedirect afgedekt door middel vanvalutatermijncontracten en/of andere financiëleinstrumenten. Het team governance, risk encompliance volgt de naleving van de principes,die formeel zijn vastgelegd in hetinkooprisicomanagementbeleid, nauwgezet. Debeschikbaarheid van grondstoffen wordtcontinu gemonitord.

Krediet- enliquiditeitsrisico’scontractpartijen

Kredietrisico’s doen zich voor als contractpartijen vanForFarmers, zoals leveranciers of afnemers, huncontractuele verplichtingen niet nakomen. Het nietnakomen van contractuele verplichtingen kan eendirecte invloed hebben op het resultaat van ForFarmers.Indien afnemers hun verplichting (mogelijk) niet meerkunnen voldoen leidt dit tot een afboeking of voorzieningvan de openstaande vordering. Indien leveranciers hunverplichting niet nakomen kan dat leiden totbijvoorbeeld inefficiënties in productieprocessen.

Contractpartijen worden op een aantal criteriabeoordeeld. Desgewenst worden aanvullendeafspraken gemaakt, waaronder het vastleggenvan aanvullende zekerheden. Indien nodig enmogelijk worden risico’s verzekerd. De correcteafwikkeling van de verplichtingen en deontwikkelingen bij contractpartijen wordennauwgezet gevolgd. ForFarmers werkt in allebusiness units met een systeem dat eroptoeziet dat openstaande vorderingen tijdigworden geïnd. Daarnaast bestaan er strikteafspraken over de maximale openstaandebedragen per klant evenals de betaaltermijnendie gehanteerd moeten worden. Invoorkomende gevallen treedt ForFarmersvroegtijdig in contact met contractpartijen waarde krediet- en liquiditeitsrisico’s toenemen.

Liquiditeitsrisico’s ForFarmers dient altijd in staat te zijn haar financiëleverplichtingen na te komen. In 2014 heeft ForFarmerseen financieringsovereenkomst (multicurrency revolvingfacility agreement) afgesloten met ABN AMRO,Rabobank, Lloyds Bank en BNP Paribas zonder datzekerheden zijn verstrekt. De overeenkomst heeft eenlooptijd tot 31 januari 2020. Het bedrag van definanciering bedraagt maximaal €300 miljoen. In definancieringsovereenkomst zijn bankconvenantenvastgesteld waaraan ForFarmers moet voldoen.

ForFarmers bewaakt de liquiditeitspositie enbankconvenanten door middel van periodiekerapportages.

Pensioenrisico’s De gehanteerde pensioenregelingen van deNederlandse deelnemingen zijn toegezegde-bijdrageregelingen die zijn ondergebracht bijverzekeringsmaatschappijen, waarvoor alleen deovereengekomen premie moet worden betaald. Bij deDuitse deelnemingen bestaat voor een beperkt aantalpersonen een toegezegd-pensioenregeling in eigenbeheer. In België is sprake van een toegezegdpensioenregeling als gevolg van de aanpassing van delokale wetgeving in 2015. Externe ontwikkelingenkunnen een negatief effect hebben op de hoogte van dedoor ForFarmers op te nemen voorziening. In hetVerenigd Koninkrijk had de rechtsvoorganger vanForFarmers UK een toegezegd- pensioenregeling(defined benefit), die is omgezet (2006) naar eengesloten regeling waarvan het risico bij ForFarmers ligt.Veranderingen in de actuariële aannames kunnen eennegatief effect hebben op de vermogenspositie van hetpensioenfonds en zouden ertoe kunnen leiden datForFarmers UK aanvullende betalingen moet doen. Per2006 is een nieuwe regeling ingevoerd op basis vantoegezegde bijdrage (toegezegde contributie), welke isondergebracht bij een verzekeringsmaatschappij,waardoor er voor deze regeling geen risico voorForFarmers bestaat.

Het risicomanagement-model van debeleggingen voor de pensioenregeling in hetVerenigd Koninkrijk wordt periodiekbeoordeeld. De uitvoering van hetbeleggingsbeleid vindt plaats door een fiduciairmanager.

ComplianceVeranderingen inwet- enregelgeving

Wijzigingen in wet- en regelgeving op Europees,nationaal of lokaal niveau kunnen invloed hebben op deactiviteiten van ForFarmers of zijn contractpartijen. Ditbetreft onder meer wetgeving op het gebied van milieu,voedselveiligheid en productieprocessen.

ForFarmers volgt de ontwikkelingen op hetgebied van relevante wet- en regelgeving voorzowel de Onderneming als zijn contractpartijenop de voet en indien nodig wordenaanpassingen als gevolg van de gewijzigdewetgeving doorgevoerd. De naleving vanwetgeving binnen ForFarmers wordt onderandere via periodieke reviews vastgesteld.

Page 87: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 85

Naast de reguliere onderwerpen op de agenda van de RABwerd in 2017 ook aandacht besteed aan de volgendeonderwerpen die tot aanvullende beheersmaatregelenhebben geleid:

Klimaatrisico’sEén van de meest belangrijke risico’s waarmeeondernemingen worden geconfronteerd isklimaatverandering. Zowel in het productie- als in hetlogistieke proces van ForFarmers worden broeikasgassenuitgestoten. Deze dragen bij aan een mogelijke verdereopwarming van de aarde en dit zou schadelijkeeconomische en sociale consequenties tot gevolg kunnenhebben. Wanneer en in welke mate deze risico’s zichzouden kunnen openbaren is moeilijk in te schatten. Dehoogte van de waterstanden in de rivieren kan van invloedzijn op de logistieke aanvoerkosten van ForFarmers. Erbestaat een kans dat een fabriek van ForFarmers doorhoog water onder water kan komen te staan en daardoorniet beschikbaar is. ForFarmers heeft in zijnduurzaamheidsdoelstellingen het terugdringen van deuitstoot van broeikasgassen opgenomen. Ieder kwartaalwordt aan de Directie gerapporteerd over de voortgangvan de verschillende daarvoor opgenomen parameters enworden, zo nodig, additionele actiepunten bepaald. In 2018zal worden verdergegaan met het aanscherpen van ditproces.

Informatie Technologie (IT) / cyber securityIn toenemende mate worden organisaties geconfronteerdmet cybercriminaliteit. In 2017 zijn verschillende testenuitgevoerd om het bewustzijn van IT-risico's bijmedewerkers te vergroten.

De uitkomsten van de testen hebben geleid tot eenverdere aanscherping van het beleid. In 2018 wordt hiernog meer aandacht aan besteed.

VoerfraudeBij de productie van voer is ForFarmers onder meerafhankelijk van de kwaliteit en herkomst van degrondstoffen en ingrediënten die worden toegevoegd aanhet voer. Er bestaat een risico dat ingekochte grondstoffenen/of ingrediënten bewust niet aan wettelijke eisenvoldoen, of aan de kwaliteitsomschrijving op basiswaarvan zij zijn ingekocht met als doel een door de

wederpartij te behalen economisch voordeel. Dezegrondstoffen zouden in voer kunnen wordenverwerkt, waardoor een risico op voedselveiligheid zoukunnen ontstaan. Het risico op voerfraude, en de daarop tenemen maatregelen, staat naast de kwaliteitsrisico’s dieForFarmers kan lopen door mogelijke contaminatie vanproducten of door kruisbesmettingen tijdens hetproductieproces.

In 2018 worden de bestaande beheersmaatregelen voorkwaliteitsrisico’s uitgebreid om mogelijke voerfraudeeerder te ontdekken.

AMR (Anti Microbial Resistance)Indien antibiotica op te grote schaal en te frequent wordtgebruikt, kunnen sommige bacteriën resistent worden. Erbestaat een grote maatschappelijke zorg over het feit datsommige bacteriën niet meer gevoelig zijn voor antibioticadie worden voorgeschreven voor mensen. In verschillendelanden wordt in de agrarische sector preventief nogantibiotica aan voer toegevoegd. In Nederland enDuitsland zijn sectorovereenkomsten gesloten om hetpreventieve gebruik van antibiotica in voer uit te sluiten.ForFarmers stelt zich in België en het Verenigd Koninkrijkproactief op om het gebruik van antibiotica uit te sluiten ofte verminderen. De specialisten van ForFarmers zijn er opgetraind alternatieven met klanten te bespreken en aan tedragen. Hier zal ook in 2018 voortdurend aandacht aanworden besteed.

M&AForFarmers heeft een groeidoelstelling die moet wordenbereikt door zowel autonome groei als door groei doorovernames. Bij het doen van overnames zijn er inherenterisico’s, onder meer op het gebied van due diligence,waardering, risicomanagement, het realiseren vansynergiën, management en integratie. Al deze factorenkunnen een negatieve impact hebben op de resultaten vanForFarmers. ForFarmers heeft een team voor Fusies enOvernames dat op dit onderwerp nauw samenwerkt metde Directieleden en de managers van de clusters.Deze beheersmaatregelen worden regelmatig in devergaderingen van de Directie en van de Raad besprokenen daar waar nodig aangescherpt.

Page 88: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 86

Beschikbaarheid van biologische grondstoffenForFarmers heeft onder de naam Reudink een sterkemarktpositie in de biologische veevoersector. Er is sprakevan een toenemende aandacht voor dierenwelzijn enverantwoorde voeding. De hele keten – van grondstof totaan uiteindelijk product – moet aan specifiekevoorwaarden voldoen om het stempel ‘biologisch’ tekunnen verantwoorden. Het risico bestaat dat er eentekort aan biologische grondstoffen of productiecapaciteitis. Dit zou de marktpositie van Reudink kunnen schaden.De RAB heeft dit besproken en maatregelen getroffen omde beschikbaarheid van biologische grondstoffen goed tekunnen monitoren.

Strategie en disruptieve ontwikkelingenZowel de consolidatie die plaatsvindt in de waardeketenals de toenemende rol van het gebruik van (big) datakunnen van invloed zijn op de lange-termijn waardecreatievan ForFarmers en daarmee op de resultaten van deOnderneming. ForFarmers volgt actief de veranderingendie in de markt plaatsvinden en neemt actief deel aanverschillende initiatieven om zodoende in te kunnenspelen op de ontwikkelingen. Om zowel de kansen als derisico’s die zich daarbij voordoen goed te kunnen afwegenis een toegewijd ‘Disruptor team’ ingesteld. Er zijn enkelespecifieke aandachtpunten bepaald waarop in 2018stappen worden ondernomen. Het Disruptor Teamrapporteert periodiek aan de Directie over de bevindingen.

Impact van de aankondiging van het VerenigdKoninkrijk tot uittreding uit de EU Op 29 maart 2017 heeft de Britse regering een beroepgedaan op artikel 50 van het Verdrag van Lissabon en deEuropese Raad in kennis gesteld van haar voornemen omuit de EU te treden. Er is een initiële tweejarige termijnvoor het Verenigd Koninkrijk en de EU om een akkoord tebereiken over de uittreding en de toekomstige relatietussen het Verenigd Koninkrijk en de EU, hoewel dezetermijn kan worden verlengd. In dit stadium is er eenbelangrijke mate van onzekerheid over hetuittredingsproces, het tijdschema en de uitkomst van deonderhandelingen over de toekomstige afspraken tussenhet Verenigd Koninkrijk en de EU.

Als gevolg hiervan is er onzekerheid over hoe lang debestaande EU-wetgeving zal blijven gelden voor hetVerenigd Koninkrijk en welke wetten na uittreding vantoepassing zullen zijn.

Het risico bestaat dat de koers van het Britse pond tenopzicht van de euro (verder) zal dalen. Dit heeft een impactop de geconsolideerde resultaten vanForFarmers. Daarnaast bestaat de mogelijkheid datveehouders, vooral in de varkens- en rundveesector, hunbedrijven zullen opschalen waardoor dezelfvoorzieningsgraad toeneemt. Dit vereist investeringenvan de veehouders. Of en wanneer een mogelijke groei vandeze bedrijven zal plaatsvinden is derhalve onzeker.ForFarmers blijft de ontwikkelingen nauwgezet volgen.

Belastingbeleid ForFarmersForFarmers is actief in vier verschillende landen metverschillende belastingstelsels. Het risico bestaat dat doorde complexiteit van de verschillende belastingstelsels en-wetgeving het beleid van de Onderneming niet aan allelokale vereisten voldoet. Het belastingbeleid vanForFarmers is gebaseerd op de principiële houding datbelasting betalen onderdeel is van haar maatschappelijkeverantwoordelijkheid, en derhalve wet- en regelgeving ophet gebied van belastingen naleeft. De risicobereidheidvan ForFarmers met betrekking tot belastingen is laag.

ForFarmers voldoet aan haar belastingverplichtingen enbetaalt belasting die verschuldigd is op tijd. Ook monitortForFarmers mogelijke veranderingen in wet- enregelgeving op zowel groepsniveau als lokaal niveau enanticipeert hierop. ForFarmers onderhoudt in dit kadereen open communicatielijn met de belastingautoriteiten.

Page 89: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 87

Gedurende het jaar vinden verschillende besprekingenmet de belastingautoriteiten plaats in de verschillendelanden.

De ForFarmers medewerkers worden actief ondersteundom hun kennis bij te houden op het gebied van deregelgeving. De huidige procedures en processenfaciliteren de samenwerking tussen de Groep en de lokalemedewerkers in de verschillende belastinggebieden.

ConclusieIn het boekjaar zijn er geen belangrijke tekortkomingen inde opzet en werking van de interne risicobeheersings- encontrolesystemen geconstateerd en/of significantewijzigingen in die systemen aangebracht. Deverbeteringen die ten aanzien van deze systemen zijnvoorzien, zijn hiervoor aangegeven. Het Bestuur heeft deopzet en werking van de interne risicobeheersings- encontrolesystemen met de Auditcommissie en de Raadbesproken.

Page 90: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 88

Bestuursverklaring

De Raad van Bestuur heeft de effectiviteit van de opzet enwerking van de interne risicobeheersings- encontrolesystemen beoordeeld.

Op basis van dit verslag, de hiervoor genoemdebeoordeling en de huidige stand van zaken, en inovereenstemming met best practice 1.4.3 van deNederlandse Corporate Governance code van December2016 en met artikel 5:25c lid 2 sub c van de Wet op hetfinancieel toezicht (Wft), verklaart de Raad van Bestuur bijbeste weten dat de interne risicobeheersings- encontrolesystemen per einde van het verslagjaar 2017effectief waren en dat:

deze systemen een redelijke mate van zekerheid geven●

dat de Raad van Bestuur tijdig op de hoogte is van demate waarin de strategische, operationele en financiëledoelstellingen van de onderneming worden gerealiseerd;het verslag in voldoende mate inzicht geeft in●

tekortkomingen in de werking van de internerisicobeheersings- en controlesystemen;voornoemde systemen een redelijke mate van zekerheid●

geven dat de financiële verslaggeving geen onjuisthedenvan materieel belang bevat;het naar de huidige stand van zaken gerechtvaardigd is●

dat de financiële verslaggeving is opgesteld op ‘goingconcern’ basis; enin het verslag de materiële risico’s en onzekerheden zijn●

vermeld die relevant zijn ter zake van de verwachting vande continuïteit van de vennootschap voor een periode vantwaalf maanden na opstelling van het verslag.

Er wordt op gewezen dat het bovenstaande niet impliceertdat deze systemen en procedures absolute garantie gevenvoor wat betreft het realiseren van operationele enstrategische bedrijfsdoelstellingen, of dat zij alle onjuisteverklaringen, onzorgvuldigheden, fouten, fraude en hetniet naleven van wetgeving, regels en voorschriftenkunnen voorkomen. Noch kan er zekerheid wordengegeven dat de doelstellingen worden bereikt. In derisicoparagraaf wordt een toelichting geven op de internerisicobeheersings- en controlesystemen zoals die binnende vennootschap en de met haar verbonden ondernemingzijn geïmplementeerd.

Gezien het voorgaande verklaart de Raad van Bestuurnaar beste weten dat:

de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de activa,●

de passiva, de financiële positie en het resultaat van devennootschap en de gezamenlijk in de consolidatieopgenomen ondernemingen; enhet bestuursverslag een getrouw beeld geeft van de●

toestand per 31 december 2017 en de gang van zakengedurende het boekjaar 2017 van de vennootschap en demet haar verbonden ondernemingen waarvan degegevens in haar jaarrekening zijn opgenomen en dat inhet bestuursverslag de voornaamste risico’s zijnbeschreven waarmee de vennootschap wordtgeconfronteerd.

Lochem, 12 maart 2018

Raad van Bestuur ForFarmers N.V.

Yoram Knoop, CEOArnout Traas, CFOJan Potijk, COO

Page 91: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 89

VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN

Page 92: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 90

Bericht voorzitter Raad van Commissarissen

Terugkijkend op 2017 is het verheugend te constateren datde marktomstandigheden in de agrarische sector inEuropa beter waren dan in 2016. Door de veelal hogereprijzen voor agrarische producten in 2017 was definanciële situatie van onze klanten in het algemeen beterdan in 2016. Onder meer daardoor werden er vooral inNederland, België en Duitsland meer hoogwaardigevoeders afgenomen om de prestatie op het boerenerf tevergroten. In het Verenigd Koninkrijk bleef de onzekerheidover de gevolgen van de Brexit voor de agrarische sectorechter een rol spelen, waardoor veel veehouders nog nietbereid bleken meer te investeren voor uitbreiding van hunveestapel op het boerenbedrijf. Helaas werd delegpluimveesector gedurende het verslagjaar primair inNederland getroffen door de Fipronil-affaire, eenbijzonder droevige situatie voor de betrokken individuelelegpluimveehouders.

De leden van de Raad van Commissarissen (de ‘Raad’)hebben zich tijdens de vergaderingen met de Raad vanBestuur (het ‘Bestuur’) van ForFarmers laten informerenover de marktontwikkelingen en de prestaties vanForFarmers. De Raad heeft vooral stil gestaan bij deoorzaken van de achterblijvende resultaten in hetVerenigd Koninkrijk. De Raad is, samen met het Bestuur,van mening dat ook in 2018 extra aandacht vanuitdirectieniveau voor het Verenigd Koninkrijk nodig blijft,gezien de locale markt- en interneorganisatieontwikkelingen.

In het verslagjaar heeft ForFarmers zich in het kader vande missie ‘For the Future of Farming’, opnieuw ingezet omdoor samenwerking met klanten, medewerkers, partnersen leveranciers het rendement op het boerenerf teverbeteren. De Raad is verheugd dat deze aanpakconsequent wordt gevolgd in alle landen waar ForFarmersactief is. Ook met de implementatie van de strategieHorizon 2020 is verdere vooruitgang geboekt. De Raad isdan ook tevreden met het behaalde groepsresultaat in2017.

Horizon 2020 De Raad sprak in het afgelopen jaar regelmatig met deDirectie over de verdere invulling van de strategischekoers Horizon 2020. In het bijzonder kwamen daarbij aande orde de verschuiving van volume denken naartoegevoegde waarde denken, en de mogelijkeontwikkelingen in de markt of sector die van invloedkunnen zijn op de strategie voor de langere termijn. In datkader werd in mei een speciale strategiedag gehouden enwerd, onder andere, gesproken over het belang van ‘big-data’ in de agrarische sector. Ook werden stappen gezetten aanzien van de prioriteit en monitoring vanstrategische projecten om succesvolle implementatie tebevorderen.

Eén van de duurzaamheidsdoelstellingen met hogeprioriteit betreft veilige werkomstandigheden. Het aantalincidenten met verzuim (Lost Time Incidents of LTI's) isnog niet gedaald naar het gewenste niveau. Het aantalLTI's met betrekking tot de eigen medewerkers vanForFarmers op fabriekslocaties is afgenomen. Helaashebben zich in het verslagjaar enkele LTI's voorgedaanwaarbij externe medewerkers waren betrokken op hetboerenerf en in het verkeer. Een dieptepunt aan het beginvan 2018 was het verlies van een medewerker vanForFarmers door een noodlottig ongeval. De Raadondersteunt de initiatieven van ForFarmers op het gebiedvan veiligheid en in het bijzonder het project om deveiligheid op het boerenerf te verbeteren. De Raad hooptdat al deze initiatieven zullen leiden tot een verminderingvan het aantal LTI's en een bedrijfscultuur waarbijveiligheid in het DNA zit.

Samenstelling Raad vanCommissarissen en Raad vanBestuurOp 26 april 2017 is Cees de Jong benoemd alscommissaris voor een periode van vier jaar. Hij is met zijnachtergrond en ervaring een waardevolle aanvulling voorde samenstelling van de Raad.

Page 93: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 91

Iain Gardner is als COO van ForFarmers in het VerenigdKoninkrijk per 31 december 2017 afgetreden. Hij isopgevolgd door Steven Read, die op basis van zijn vorigefuncties zowel goed bekend is met de Britse organisatieen markt als met Supply Chain activiteiten vanForFarmers. Iain Gardner heeft een belangrijke rolgespeeld bij de implementatie van de ForFarmersstrategie in het Verenigd Koninkrijk. De Raad is hemdaarvoor bijzonder dankbaar en wenst hem alle goedsvoor de toekomst.

AfscheidIn de komende aandeelhoudersvergadering neem ikafscheid als commissaris. Met gepaste trots kijk ik terugop de stappen die de Onderneming in de afgelopen jarenheeft genomen. Het verheugt mij bijzonder dat het belangvan klanten daarbij steeds voorop is blijven staan.Vooruitlopend op mijn afscheid in april wil ik hierbij mijnmede-commissarissen, alle medewerkers endirectieleden van harte danken voor de prettigesamenwerking en spreek ik de wens uit dat ForFarmersnog veel waardevolle bijdragen zal leveren aan de 'Futureof Farming'.

DankwoordMede namens de andere leden van de Raad wil ik allemedewerkers danken voor een jaar waarin zij wederomdoor hun betrokkenheid, toewijding en samenwerkinghebben bijgedragen aan het behaalde resultaat. Eenpositieve inzet en goede werksfeer zijn nodig voor deinvulling van de strategie Horizon 2020. Namens de Raadvan Commissarissen wil ik daarom de Directie en demedewerkers bijzonder danken voor hun bijdrage in 2017.Tenslotte wens ik mijn opvolger alle goeds bij deze mooieorganisatie.

Jan Eggink

Voorzitter Raad van Commissarissen ForFarmers

Page 94: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 92

Verslag van de Raad van Commissarissen

Gedurende het verslagjaar heeft de Raad vanCommissarissen (de ‘Raad’) toezicht gehouden op destappen die de Raad van Bestuur (het ‘Bestuur’) heeftgemaakt met de implementatie van de strategie Horizon2020. Daarbij werden onder andere de ontwikkelingen inde agrarische sector in ogenschouw genomen. In hetbijzonder werd stilgestaan bij de prestaties enontwikkelingen van ForFarmers in het VerenigdKoninkrijk. De Raad is van mening dat ForFarmers methaar missie 'For the Future of Farming' de juiste accentenlegt. De initiatieven in dat kader zijn gericht op eenefficiënte, duurzame en rendabele bedrijfsvoering vanklanten en deze dragen bij aan lange-termijnwaardecreatie voor alle belanghebbenden vanForFarmers.

ForFarmers heeft in 2017 opnieuw eenresultaatverbetering laten zien in Nederland, België enDuitsland. In het Verenigd Koninkrijk wordt gewerkt aande transformatie en efficiëntieverbetering van de supplychain. De voortgang van de implementatie van de strategieHorizon 2020 in het Verenigd Koninkrijk ligt nog niethelemaal op het gewenste schema. De primaire focus lagaanvankelijk op het verbeteren van de betrouwbaarheidvan de dienstverlening, wat ondertussen goed isgelukt. Daardoor liep het transformatieproject enigevertraging op in het derde kwartaal. De Raad zal ook in2018 deze ontwikkelingen blijven volgen. Naast despecifieke aandacht voor de situatie in het VerenigdKoninkrijk heeft de Raad in het afgelopen jaar in diversevergaderingen onder meer stilgestaan bij deacquisitiestrategie en de verdere ontwikkeling van deorganisatie.

Hieronder volgen de belangrijkste onderwerpen die tijdenshet verslagjaar met het Bestuur en de overigeDirectieleden zijn besproken. Om geagendeerdeonderwerpen voor te bereiden, werden deze van tevorenbesproken in een vergadering van één van de commissiesof een vergadering van de Raad zonder aanwezigheid vanhet Bestuur of de Directie.

Strategie Horizon 2020 De Raad is nauw betrokken geweest bij de totstandkomingvan de strategie Horizon 2020 voor lange-termijnwaardecreatie en heeft daaraan haar goedkeuringverleend. De strategie Horizon 2020 werd in 2014geïntroduceerd en de Raad heeft in het verslagjaarregelmatig gesproken over de implementatie en deuitvoering daarvan alsmede over de daarmeesamenhangende risico’s.

De Raad heeft in iedere reguliere vergadering met deDirectie stilgestaan bij de prestaties van ForFarmers in deverschillende landen. In mei heeft de Raad met de Directieeen hele dag gewijd aan de strategie. Die dag werdingeleid door een externe spreker die inging op het belangvan ‘big-data’ in de agrarische sector. Daarna heeft deRaad, tegen deze achtergrond, met het Bestuur vangedachten gewisseld over diverse relevante strategischeonderwerpen en mogelijke ontwikkelingen die daarbijverstorend kunnen werken. Tevens werd ingegaan op deinvloed van alternatieve eiwitbronnen.

In het kader van de Horizon 2020-strategie en deactiviteiten heeft de Raad ook gesproken over deeffectiviteit van de opzet en werking van de internerisicobeheersings- en controlesystemen van ForFarmers.Deze systemen zijn gedurende het verslagjaar beoordeelddoor het Bestuur. De bevindingen, aanbevelingen enmaatregelen die uit de beoordeling naar voren kwamen,zijn besproken met de Raad. De Raad onderschrijft enondersteunt het interne risicomanagementsysteem, zoalsbeschreven in het hoofdstuk Risicomanagement. De Raadheeft tevens toezicht gehouden op de werkzaamheden vande interne audit functie.

Strategische samenwerkingenDe resultaten van de diverse strategische en productie-samenwerkingen die ForFarmers in voorgaande jaren isaangegaan hebben geleid tot, onder meer, het op demarkt brengen van hoogwaardige nutritionele productenen de bundeling van inkoopkracht en kennis. De beslissingom strategische partnerschappen aan te gaan is effectiefgebleken. In 2017 werd een samenwerking met Chr.Hansen tot stand gebracht op het gebied van

Page 95: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 93

inkuiltoevoegingen die tot positieve resultaten heeftgeleid.

AcquisitiesIn 2017 vond de integratie van VleutenSteijnVoeders (‘Vleuten-Steijn’) plaats. Vleuten-Steijn heeft gedurendehet verslagjaar een positieve bijdrage geleverd aan deresultaten van ForFarmers in Nederland en Duitsland.Verder werd in mei 2017 Wilde Agriculture in het VerenigdKoninkrijk overgenomen. De Raad heeft stil gestaan bij devraag of de integratie van deze onderneming op efficiëntiewijze kon plaatsvinden. Van belang was onder andere datWilde Agriculture een kleine dealer betrof waarmeeForFarmers al zaken deed. Tijdens iedere vergadering vande Raad werden de ontwikkelingen op het gebied vanacquisities besproken. Daarbij heeft de Raad met hetBestuur onder meer van gedachten gewisseld overpotentiële acquisities in de vier kernlanden waarinForFarmers actief is, alsmede in andere landen binnen deregio Europa en omstreken (Europa+). De Raad vindt hetvan belang dat het Bestuur voldoende stil staat bij devraag of een potentiële acquisitie past bij deorganisatiecultuur en strategie van ForFarmers. De Raadis verder van mening dat (potentiële) acquisities medemoeten worden beoordeeld in het licht van deontwikkeling van de interne organisatie. Zo werd in ditkader besproken wat de organisatie op dit moment aankan qua werkdruk naast de extra aandacht die uitgaatnaar de activiteiten van ForFarmers in het VerenigdKoninkrijk. Bij de projectplanning wordt steedsaangegeven op welke wijze voldoende mensenbeschikbaar kunnen worden gemaakt om het project telaten slagen. Het uitgangspunt bij de acquisitiestrategieblijft dat de Onderneming streeft naar een regionalenummer één of twee positie om daarmee schaalvoordelente kunnen optimaliseren.

OrganisatieTijdens iedere vergadering is de Raad door het Bestuurgeïnformeerd over de organisatorische ontwikkelingen,met name voor wat betreft de invulling van seniormanagement - en andere relevante posities.

Raad van Bestuur en DirectieIn het kader van het plan voor opvolging is stilgestaan bijhet aanwezige managementpotentieel op seniormanagementniveau. Mede in het licht van het

diversiteitsbeleid ondersteunt de Raad de inspanningenvan ForFarmers om meer evenwicht te brengen in deman/vrouw verhouding. Tegelijkertijd begrijpt de Raad datbinnen de agrarische sector veel mannen actief zijn en dathet lastig kan zijn om voldoende geschikte vrouwelijkekandidaten te vinden voor sommige functies. De Raad isgedurende het jaar op de hoogte gehouden van de diverseManagement Development Programma’s.

Per 1 januari 2018 heeft Steven Read de taken enverantwoordelijkheden van Iain Gardner, COO ForFarmersVerenigd Koninkrijk, overgenomen. Als gevolg daarvanbestaat het Directieteam vanaf genoemde datum uitYoram Knoop, Arnout Traas, Jan Potijk, Stijn Steendijk,Steven Read en Adrie van der Ven. Er wordt nog gezochtnaar een opvolger die de taken van Steven Read alsDirecteur Supply Chain op zich zal nemen. Het Bestuur,bestaande uit Yoram Knoop, Arnout Traas en Jan Potijk,maakt deel uit van de Directie.

In 2017 heeft de Raad met alle Directieledenevaluatiegesprekken gevoerd, waarbij steeds twee ledenvan de Raad spraken met één Directielid. Daarbij kwamtevens de evaluatie van het Bestuur als geheel aan deorde. De conclusies uit deze gesprekken werden in devergadering van de voltallige Raad besproken. Vervolgenswerden de conclusies teruggekoppeld aan de CEOrespectievelijk aan het betreffende Directielid. De Raad isvan mening dat de Directie onder leiding van Yoram Knoopals CEO, goed functioneert.

Een lid van het Bestuur bekleedt niet meer dan tweecommissariaten en is geen voorzitter van een raad vancommissarissen bij een andere rechtspersoon ofvennootschap als bedoeld in artikel 2:132a van hetBurgerlijk Wetboek. De Raad is niet bekend met potentieelmaterieel tegenstrijdige belangen van leden van hetBestuur met de Vennootschap.

MedewerkersForFarmers heeft in 2016 een onderzoek uitgevoerd naarde tevredenheid onder medewerkers. Naar aanleiding vandit onderzoek werden acties geformuleerd en in hetverslagjaar werd de voortgang gepeild. De uitkomsten vande peiling zijn met de Raad besproken. Daarbij werd ondermeer ingegaan op gedrag, cultuur en de kernwaardenbinnen de organisatie. De Raad is verheugd met devooruitgang die is geboekt en ondersteunt het initiatief vanhet Bestuur om verdere verbeteracties te formuleren ten

Page 96: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 94

aanzien van de vertaling van de strategie naar dewerkvloer, werkdruk, aantrekken en behouden van talent,carrièremogelijkheden en het geven en ontvangen vanfeedback. Het ligt in de planning om in 2019 opnieuw eenuitgebreid onderzoek naar de tevredenheid ondermedewerkers te doen.

OndernemingsraadHet structuurregime is in 2014 ingericht op het niveau vanForFarmers Corporate Services B.V. (houdster van deNederlandse ForFarmers-ondernemingen). De heer HajéNordbeck is commissaris van ForFarmers CorporateServices B.V. op aanbeveling van de NederlandseOndernemingsraad. ForFarmers N.V. kent een EuropeseOndernemingsraad die in het verslagjaar één keer bijeenis geweest. Deze bijeenkomst werd niet bijgewoond doorleden van de Raad omdat hiertoe door de ForFarmersEuropese Ondernemingsraad geen verzoek werd gedaan,conform het reglement van de Raad.

ManagementconferentiesIn juni en december heeft ForFarmers conferenties voorhet senior management gehouden. Tijdens dezebijeenkomsten is in aanwezigheid van enkele leden van deRaad onder meer aandacht besteed aan de voortgang enimplementatie van de strategie Horizon 2020.

RemuneratieDe Raad heeft op advies van de Remuneratiecommissiehet remuneratiebeleid voor het Bestuur opgesteld. Hetremuneratiebeleid werd vastgesteld door de AlgemeneVergadering van Aandeelhouders (‘AvA’) van 26 april 2017.Het remuneratierapport van de Raad bevat een verslagvan de wijze waarop het remuneratiebeleid in hetafgelopen boekjaar is uitgevoerd.

Financiële rapportageDe Raad heeft de interne financiële rapportagesontvangen en deze zijn in de vergaderingen door hetBestuur toegelicht en besproken. Daarbij werd onderandere ingegaan op de gang van zaken en demarktontwikkelingen, de strategische en financiëleontwikkelingen en risico’s alsmede de prestaties tenopzichte van de begroting van zowel de groep als geheelals van de afzonderlijke onderdelen.De Raad heeft de jaarrekening 2016 goedgekeurd en het

halfjaarbericht 2017 en de trading updates beoordeeld.Voorts werd het werkplan van de interne auditorgoedgekeurd. Daarnaast kwamen onder meer hetdividendbeleid en het dividendvoorstel voor 2016,corporate governance en het financiëleverslaggevingsproces van de Vennootschap aan de orde.De Raad heeft de management letter van de externeaccountant besproken met het Bestuur. Het merendeelvan de daaruit voortvloeiende actiepunten is inmiddelsdoor ForFarmers geïmplementeerd. Er zijn vooralverbeteringen doorgevoerd op het gebied van ITbeheersmaatregelen, versterking van de finance functieen de aanscherping van het debiteurenbeleid. Vervolgenswas een aandachtspunt de waardering van goodwill. Inhaar vergadering van december heeft de Raadgoedkeuring verleend aan de begroting voor 2018 met eenrecente versie van de lange-termijnplannen en dehoofdlijnen van het strategisch beleid, de algemene enfinanciële risico’s, het beheers- en controlesysteem vande Vennootschap en de naleving van alle relevante wet- enregelgeving.

De Raad heeft de jaarrekening 2017 besproken met hetBestuur en de externe accountant (KPMG AccountantsN.V.) en in de vergadering van 12 maart 2018 akkoordbevonden. KPMG heeft een goedkeurendecontroleverklaring afgegeven en zal tijdens de AvAaanwezig zijn om hierop een toelichting te geven. Op 26april 2018 zal de jaarrekening ter vaststelling aan de AvAworden voorgelegd evenals het voorgestelde dividend over2017.

Governance en cultuurMede in het licht van de herziene Nederlandse CorporateGovernance Code 2016 (de ’Code’), heeft de Raad decorporate governance van de Vennootschap besprokenmet het Bestuur. In dat kader werd stil gestaan bij eencultuur die gericht is op lange-termijn waardecreatie. Dekernwaarden die bijdragen aan deze cultuur zijnonderdeel van de missie ‘For the Future of Farming’. DeRaad ondersteunt de initiatieven van het Bestuur om,onder meer, de veiligheid te verbeteren. Verder werdenonder andere de reglementen van de Raad en haarcommissies opnieuw vastgesteld. ForFarmersonderschrijft de meeste best practice bepalingen van deCode. In het hoofdstuk corporate governance wordtgemotiveerd aangegeven van welke bepalingenForFarmers afwijkt. De Raad zal zich blijven inzetten voor

Page 97: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 95

een goede balans tussen de belangen van allebelanghebbenden, waaronder in ieder geval de klanten,medewerkers, leveranciers en aandeelhouders vanForFarmers worden gerekend.

DuurzaamheidDe Raad wordt door het Bestuur op de hoogte gehoudenvan de gesprekken met de Adviesraad Duurzaamheid. Inhet licht van de missie 'For the Future of Farming' wordendoorlopend initiatieven genomen door ForFarmers op hetgebied van duurzaamheid. De Raad ondersteunt dezeinitiatieven en is van mening dat deze bijdragen aanlange-termijn waardecreatie voor belanghebbenden.Bijvoorbeeld het besluit van ForFarmers om te investerenin de bouw van een biomassafabriek in Lochem.ForFarmers zal met deze investering een aanzienlijke CO2

reductie bereiken terwijl de extra capaciteit niet directnoodzakelijk is. De Raad heeft hierover uitgebreidgesproken met het Bestuur waarbijduurzaamheidsargumenten uiteindelijk de doorslag gavenom de investering goed te keuren.

Gedurende het verslagjaar heeft de Raad onder anderemet het Bestuur gesproken over de verdere inrichting vanhet jaarverslag om aan de niet-financiëleinformatieverplichting te voldoen en voortgang te makenmet Integrated Reporting.

Compliance en integriteitDe Raad ziet de Code of Conduct als middel om integriteitte bevorderen. Het overzicht van incidentmeldingen en deopvolging daarvan wordt periodiek besproken met deAuditcommissie en de Raad. Nieuwe medewerkersontvangen de Code of Conduct en volgen een onlineleermodule. De Raad ondersteunt de initiatieven van hetBestuur die een cultuur van compliance en integriteitstimuleren.

Vergaderingen en aanwezigheidDe Raad kwam in 2017 acht maal bijeen in regulierevergaderingen. Deze vergaderingen van de Raad werdensteeds in aanwezigheid van het Bestuur gehouden. Deleden van de Directie waren aanwezig (ofvertegenwoordigd ingeval van verhindering metgoedkeuring van de CEO) bij de vergaderingen van deRaad voor zover de onderwerpen betrekking hadden op destrategie en/of de begroting. Voorts werden, tijdens de

vergadering van de Raad, op verzoek van deRaad presentaties gegeven door leden van de Directie enandere medewerkers over onderwerpen waarvoorzij specifiek verantwoordelijk zijn. Er zijn verder viertelefonische vergaderingen geweest. Drie vandeze vergaderingen betroffen de goedkeuring van dejaarrekening aan de vooravond van publicatie hiervan,alsmede de bespreking van de Trading Update van mei ennovember 2017.

De Raad heeft daarnaast drie maal zonder(vertegenwoordigers van) het Bestuur en de Directievergaderd. Onderwerpen die daarbij onder meer aan deorde kwamen waren: de inrichting van de interneorganisatie, de werkwijze en beloning (inclusief hetvariabele deel daarvan) van het Bestuur en de overigeleden van de Directie, het functioneren van de Directie alsteam en het functioneren van de individuele leden van deDirectie alsmede de conclusies die hieraan verbondenmoeten worden en het plan voor de opvolging vanbestuurders en commissarissen. Tevens heeft de Raadgesproken over haar eigen functioneren, het functionerenvan haar afzonderlijke commissies en dat van deindividuele commissarissen en de conclusies die hieraanverbonden moeten worden. Tot slot is er door derespectievelijke leden vergaderd in de drie commissiesvan de Raad. De commissies hebben van hunvergaderingen en bevindingen verslag uitgebracht aan deRaad.

De Raad is niet in alle vergaderingen voltallig aanweziggeweest. Leden die niet aanwezig konden zijn, hebbensteeds vooraf kennisgenomen van de onderwerpen op deagenda en hebben hun standpunt voorafgaand aan devergadering kenbaar gemaakt aan de Voorzitter van deRaad. Het aanwezigheidspercentage van elke commissarisbij de acht reguliere vergaderingen van de Raad en van decommissies is weergeven in het volgende overzicht.

Page 98: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 96

Commissaris % aanwezig bij vergaderingen Raad % aanwezig bij vergaderingen CommissiesJ.W. Eggink 100% N.v.t.J.W. Addink-Berendsen 100% 100%V.A.M. Hulshof 87,5% 100%C. de Jong* 87,5% 100%C.J.M. van Rijn 100% 100%W.M. Wunnekink 100% 100% (*) vanaf zijn benoeming op 26 april 2017

Andere onderwerpen die tijdens de vergaderingen van deRaad aan de orde kwamen waren, onder andere, devoorbereiding op – en de evaluatie van de AvA dieForFarmers op 26 april 2017 heeft gehouden en demedewerkersparticipatieplannen voor 2017. Buiten devergaderingen om is er regelmatig contact geweesttussen de Voorzitter, de andere leden van de Raad en deDirectie over diverse onderwerpen. Verder heeft eenaantal commissarissen een bedrijfsbezoek gebracht aantwee locaties van ForFarmers in Duitsland (Langförden enHamburg).

Zelfevaluatie en samenstellingEens in de drie jaar bespreekt de Raad haar functionerenmet een externe adviseur. Aangezien de laatste evaluatieonder begeleiding van een externe adviseur in het vierdekwartaal van 2016 heeft plaatsgevonden, heeft de Raad deevaluatie in 2017 zelfstandig gedaan. In dit kader heeft deRaad gesproken over haar eigen functioneren, zowel voorwat betreft de Raad als geheel als de individuele leden, enover de afzonderlijke commissies. Hierbij is onder meeringegaan op inhoudelijke aspecten, de onderlingeinteractie en de interactie met het Bestuur, zaken die zichin de praktijk hebben voorgedaan waaruit lessen kunnenworden getrokken, het gewenste profiel en desamenstelling, competenties en deskundigheid van deRaad. De beoordeling van individuele commissarissenwerd gedaan in onderlinge 1 op 1 gesprekken. De Raadstreeft naar een evenwichtige verdeling van mannen envrouwen, leeftijd en achtergrond inzake opleiding enervaring. De Raad heeft geconcludeerd dat zij, zowel alsgeheel als haar individuele leden, naar behorenfunctioneert. Verder heeft de Raad haar vergaderingen inhet afgelopen jaar geëvalueerd en is de ontwikkeling enstrategie van de onderneming en de rol van de Raaddaarbij aan de orde geweest. De zelfevaluatie werdvoorbereid door de Selectie- en benoemingscommissievan de Raad en de conclusies hiervan zijn gebruikt om de

werkwijze van de Raad verder te verbeteren. Een van dezeverbeteringen betreft de gezamenlijke voorbereiding opreguliere vergaderingen in een voorafgaande vergaderingzonder aanwezigheid van leden van het Bestuur of deDirectie.De informatie als bedoeld in 2.1.2 en 2.3.5 van de Code isrespectievelijk opgenomen in de paragraaf ‘Samenstellingvan de Raad van Commissarissen’ en ‘Commissies van deRaad van Commissarissen’.

Gedurende het verslagjaar werd de samenstelling van deRaad gewijzigd. Tijdens de AvA van 26 april 2017 is de heerCees de Jong benoemd tot lid van de Raad vanCommissarissen. Cees de Jong is vervolgens benoemd totlid van de Remuneratiecommissie van ForFarmers. Het diversiteitsbeleid en de uitvoering daarvan wordttoegelicht in de corporate governance verklaring 2017.

EducatieIn het kader van permanente educatie van de gehele Raad,heeft de Raad een workshop gevolgd op het gebied vanEnterprise Risk Management. Verder volgen verschillendeleden van de Raad relevante cursussen bij diverseorganisaties.

Tot slotForFarmers heeft onder leiding van de Directie en overigeleidinggevenden en met de inzet, kennis en toewijding vanalle medewerkers in 2017 opnieuw voortgang kunnenboeken als gevolg van strategische initiatieven in hetkader van Horizon 2020. Wij danken de Directie, demedewerkers en de ondernemingsraden voor hun inzet enbetrokkenheid en hebben er alle vertrouwen in dat deresultaten hiervan ook in 2018 zullen doorwerken.

Lochem, 12 maart 2018

De Raad van Commissarissen

Page 99: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 97

Samenstelling Raad van Commissarissen

Gedurende het boekjaar bestond de Raad van Commissarissen (hierna: de Raad) uitzes leden. In verband met het aftreden van de heer Henk Mulder werd tijdens deAlgemene Vergadering van Aandeelhouders van 26 april 2017 de heer Cees de Jongbenoemd op voordracht van de Raad. De Raad is nu als volgt samengesteld:

Jan Eggink, Voorzitter(1959, Nederlandse nationaliteit)Sinds 2002 lid van de Raad, eerst van (een voorganger van)Coöperatie FromFarmers en sinds 2007 van ForFarmers.De heer Eggink werd in mei 2014 benoemd tot voorzittervan de Raad. Hij is in 2018 aftredend en nietherbenoembaar. De heer Eggink is melkveehouder enbestuurder (in het verslagjaar als voorzitter) vanCoöperatie FromFarmers U.A.

Als melkveehouder brengt de heer Eggink waardevollekennis en expertise in op het gebied van de agrarischesector in het algemeen en zijn jarenlange ervaring alsbestuurder bij diverse organisaties en in de melkveesectorin het bijzonder.

De heer Eggink houdt per 31 december 2017, geenaandelen, 7.179 certificaten van aandelen in het kapitaalvan de Vennootschap en, als lid van CoöperatieFromFarmers U.A. een saldo overeenkomend met 12.799aandelen op een participatierekening die is uitgegevendoor genoemde Coöperatie en kan worden omgezet incertificaten of aandelen ForFarmers N.V.

Sandra Addink-Berendsen, Vicevoorzitter (1973, Nederlandse nationaliteit)Sinds 2010 lid van de Raad en herbenoembaar in 2018.Binnen de Raad heeft zij de functie van vicevoorzitter en iszij voorzitter van de Auditcommissie. Mevrouw Addink -Berendsen is melkveehoudster, lid van de Raad vanCommissarissen van Koninklijke FrieslandCampina N.V.en lid van het bestuur van ZuivelcoöperatieFrieslandCampina U.A. Aan het begin van 2017 is zijbenoemd tot lid van de Raad van Commissarissen van AlfaAccountants. Verder is Mevrouw Addink - Berendsenpenningmeester van de Stichting Hessenheemfonds.

Mevrouw Addink - Berendsen brengt kennis en expertisein vanuit haar positie als melkveehoudster. Haar ervaringals accountant is eveneens van grote waarde voor de Raadnaast haar andere bestuurlijke competenties.

Mevrouw Addink-Berendsen houdt per 31 december 2017,geen aandelen, 9.640 certificaten van aandelen in hetkapitaal van de Vennootschap en, als lid van CoöperatieFromFarmers U.A. een saldo overeenkomend met 12.294aandelen op een participatierekening die is uitgegevendoor genoemde Coöperatie en kan worden omgezet incertificaten of aandelen ForFarmers N.V.

Page 100: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 98

Vincent Hulshof(1962, Nederlandse nationaliteit)Sinds 2014 lid van de Raad en herbenoembaar in 2018.Binnen de Raad is hij lid van de Selectie- enbenoemingscommissie. De heer Hulshof is varkenshouderen daarnaast bestuurslid en vicevoorzitter van CoöperatieFromFarmers U.A. In december 2017 trad de heer Hulshofaf als bestuurslid van Coöperatie Topigs en was niethernoembaar.

Als varkenshouder, en bestuurder in verschillendeorganisaties, brengt de heer Hulshof waardevolle kennisen ervaring in op het gebied van de agrarische sector inhet algemeen en de varkenssector in het bijzonder.

De heer Hulshof houdt per 31 december 2017, geenaandelen, geen certificaten van aandelen in het kapitaalvan de Vennootschap en, als lid van CoöperatieFromFarmers U.A. een saldo overeenkomend met 8.640aandelen op een participatierekening die is uitgegevendoor genoemde Coöperatie en kan worden omgezet incertificaten of aandelen ForFarmers N.V.

Cees de Jong(1961, Nederlandse nationaliteit)Sinds 2017 lid van de Raad en herbenoembaar in 2021.Binnen de Raad is hij lid van de Renumeratiecommissie.De heer De Jong is President en CEO van het Deensebeursgenoteerde biosciencebedrijf Chr. Hansen tot 1 juni2018.

De heer De Jong heeft een medische en bedrijfskundigeopleiding en ruime internationale ervaring als, ondermeer, CEO van Chr. Hansen, een biowetenschappelijkeonderneming actief in de voedingsindustrie. Zijnaanzienlijke managementervaring bij verschillende(beursgenoteerde) ondernemingen is van grote waardevoor de Raad.

De heer De Jong houdt per 31 december 2017 geen(certificaten van) aandelen in ForFarmers N.V.

Cees van Rijn (1947, Nederlandse nationaliteit)Sinds 2012 lid van de Raad en herbenoembaar in 2020.Binnen de Raad is hij voorzitter van deRemuneratiecommissie en lid van de Auditcommissie. Deheer Van Rijn is commissaris bij Detailresult Groep,Plukon Food Group, PwC Nederland en Erasmus QI.

Als voormalig CFO van Nutreco heeft de heer Van Rijnzowel uitgebreide financiële ervaring bij een (toentertijd)beursgenoteerde onderneming als ervaring in dediervoer-industrie. Daarnaast heeft de heer Van Rijnruime ervaring als commissaris vanuit zijn verschillendecommissariaten.

De heer van Rijn houdt per 31 december 2017 geen(certificaten van) aandelen in ForFarmers N.V.

Erwin Wunnekink(1970, Nederlandse nationaliteit)Sinds 2015 lid van de Raad en herbenoembaar in 2019.Binnen de Raad is hij voorzitter van de Selectie- enbenoemingscommissie. De heer Wunnekink ismelkveehouder en lid van de Raad van Commissarissenvan Koninklijke FrieslandCampina N.V. en lid van hetbestuur van Zuivelcoöperatie FrieslandCampina U.A.

Als melkveehouder brengt de heer Wunnekinkwaardevolle kennis en ervaring in op het gebied van deagrarische sector in het algemeen en de melkveesector inhet bijzonder. Dit naast zijn ervaring als bestuurder bijandere organisaties.

De heer Wunnekink houdt per 31 december 2017 geenaandelen, geen certificaten van aandelen in het kapitaalvan de Vennootschap en, als lid van CoöperatieFromFarmers U.A. een saldo overeenkomend met geenaandelen op een participatierekening die is uitgegevendoor genoemde coöperatie en kan worden omgezet incertificaten of aandelen ForFarmers N.V.

De Raad heeft in haar vergadering van 26 april 2017 hetRooster van aftreden als volgt aangepast en opnieuwvastgesteld:

Page 101: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 99

Naam Jaar laatste benoeming Herbenoembaar in Aftredend uiterlijk in

J.W. Eggink 2014 2018

J.W. Addink-Berendsen 2014 2018 2022

V.A.M. Hulshof 2014 2018 2026

C. de Jong 2017 2021 2029

C.J.M. van Rijn 2016 2020 2024

W.M. Wunnekink 2015 2019 2027

ForFarmers wijkt af van best practice bepaling 2.2.2 vande Nederlandse Corporate Governance Code (hierna: deCode) zoals nader toegelicht in het hoofdstuk CorporateGovernance.

Alle commissarissen, met uitzondering van tweepersonen, zijn onafhankelijk in de zin van best practicebepaling 2.1.7 van de Code. De Raad beschouwt decommissarissen die tevens bestuurder zijn van CoöperatieFromFarmers U.A., te weten: de heren V.A.M. Hulshof enJ.W. Eggink, als niet onafhankelijk in de zin van de Code.De beoordeling heeft plaatsgevonden door zowel deafzonderlijke leden als door de Raad zelf. Daarbij heeft deRaad ten aanzien van de vraag of sprake is van eenbelangrijke zakelijke relatie mede in aanmerkinggenomen dat dit niet het geval is als er geen contractueleverplichting bestaat om bedrijfsbenodigdheden, productenen/of diensten bij (een dochtermaatschappij van)ForFarmers af te nemen.

Geen van de leden van de Raad is lid van meer dan vijfraden van commissarissen (waaronder begrepen eenpositie als niet uitvoerende bestuurder in een one tierboard) van rechtspersonen (inclusief de Vennootschap) alsbedoeld in artikel 2:252a van het Burgerlijk Wetboek.

De Raad is niet bekend met enige vorm vanbelangenverstrengeling tussen de Vennootschap en ledenvan de Raad, dan wel tussen de Vennootschap ennatuurlijke of rechtspersonen die ten minste 10 procentvan de aandelen (of certificaten daarvan) in deVennootschap houden.

De volgende leden van de Raad hebben gedurende hetboekjaar voer afgenomen van (een dochtermaatschappijvan) de Vennootschap onder dezelfde gebruikelijkecondities zoals die ook voor andere klanten van (eendochtermaatschappij van) de Vennootschap gelden:mevrouw Addink-Berendsen en de heren Eggink,Wunnekink en Hulshof. Deze transacties leiden op grondvan artikel 11.5 van het reglement van de Raad vanCommissarissen niet automatisch tot een tegenstrijdigbelang.

In de corporate governance verklaring worden hetdiversiteitsbeleid en de uitvoering daarvan toegelicht.

Page 102: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 100

Commissies van de Raad van Commissarissen

Zoals vermeld in het reglement van de Raad vanCommissarissen (hierna: de Raad), heeft de Raad devolgende drie commissies: een auditcommissie, eenremuneratiecommissie en een selectie- enbenoemingscommissie. Deze commissies zijn door deRaad uit haar midden ingesteld. De Raad blijftverantwoordelijk voor besluiten, ook al zijn dezevoorbereid door één van haar commissies. De Raad heeftvoor iedere commissie een reglement opgesteld. De Raadheeft gedurende het verslagjaar van elk van haarcommissies de verslagen van de beraadslagingen enbevindingen ontvangen. De samenstelling van decommissies, het aantal commissievergaderingen, debelangrijkste vergaderonderwerpen en de uitvoering vande taakopdracht door de commissies worden hieronderbeschreven.

AuditcommissieIn 2017 bestond de Auditcommissie uit mevrouw SandraAddink-Berendsen (voorzitter) en de heer Cees van Rijn(lid). Zoals vastgelegd in het Reglement van deAuditcommissie, ondersteunt deze commissie de Raad inhaar toezichthoudende taken en verantwoordelijkheden ophet gebied van (i) externe financiële rapportage,accountantscontrole en toepassing richtlijnen voor dejaarverslaggeving, (ii) benoeming en functioneren van deexterne accountant, (iii) kwaliteit en effectiviteit vaninterne, financiële en managementrapportages, alsmedevan systemen voor interne risicobeheersing en controle en(iv) naleving van interne procedures en van wet- enregelgeving en de werking van gedragscodes.

De Auditcommissie heeft in 2017 vijf keer vergaderd. Deexterne accountant was bij al die vergaderingen aanwezig.Voorts waren de CFO, de interne auditor en de corporatesecretary bij alle vergaderingen aanwezig. De CEO en dedirector Reporting, Tax & Risk Management waren iederbij 1 vergadering afwezig. De commissie heeft met(vertegenwoordigers van) het Bestuur en de externeaccountant uitvoerig de jaarrekening 2016, hetbestuursverslag 2016, de halfjaarcijfers 2017, deoperationele voortgangsrapportages en de persberichtenhierover, de Management Letter en het interne en externeauditplan 2017 besproken. Voorts kwamen – onder andere

– de opvolging van aanbevelingen van de interne auditoren de externe accountant, de risico’s enrisicobeheersings- en controlesystemen, de bezetting vande finance afdeling, de uitvoering van hetdebiteurenbeleid, informatie- encommunicatietechnologie (inclusief risico’s op het gebiedvan cybersecurity en bescherming vanpersoonsgegevens), de belastingplanning en status van debelastingaangiftes in de betreffende landen aan de ordeen werd ingegaan op de voortgang van de implementatievan de nieuwe IFRS richtlijnen. Op het gebied vaninformatie- en communicatietechnologie heeft deAuditcommissie stilgestaan bij de vraag wat een passendbeveiligingsniveau voor ForFarmers is. Ten aanzien van debezetting van de finance afdeling werd door de commissieaandacht gevraagd voor een goede balans tussen dewerkdruk en beheersing van kosten. Gedurende het jaarzijn diverse leden van het senior managementteamuitgenodigd om een nadere toelichting te geven op diverseonderwerpen. Met de agenda werd aan de leden van deAuditcommissie ook steeds een overzicht van (lopendeen/of potentiële) juridische claims en een overzicht vanincidentmeldingen verstrekt. De Auditcommissie heeft naiedere vergadering steeds buiten de aanwezigheid van(vertegenwoordigers van) het Bestuur met de externeaccountant gesproken en heeft met de Raad haarbevindingen gedeeld over de relatie met de externeaccountant. Bij het formuleren van de opdracht aan deexterne accountant is aandacht besteed aan de reikwijdtevan het accountantsonderzoek, de te hanterenmaterialiteit en het honorarium van hetaccountantsonderzoek. De commissie is van mening datde relatie met de externe accountant naar tevredenheidverloopt en ondersteunt het voorstel om KPMGAccountants N.V. als accountant voor het boekjaar 2018 tebenoemen. De Auditcommissie heeft de effectiviteit van deopzet en de werking van de interne risicobeheersings- encontrolesystemen als bedoeld in best practice bepalingen1.2.1. tot en met 1.2.3 van de Nederlandse CorporateGovernance Code (hierna: de Code) met het Bestuurbesproken en heeft vastgesteld dat de risico’s diegerelateerd zijn aan de strategie van de Vennootschap inbeeld zijn gebracht en dat de beheersmaatregelen, gerichtop strategische, operationele, compliance en

Page 103: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 101

verslaggevingsrisico’s, zijn geïmplementeerd. DeAuditcommissie heeft aan de Raad verslag uitgebrachtover de onderwerpen als bedoeld in best practice bepaling1.5.3 van de Code en is betrokken geweest bij hetwerkplan dat is opgesteld door de interne auditor.Daarnaast heeft een evaluatiegesprek met de interneauditor plaatsgevonden.

Selectie- enbenoemingscommissieSinds 26 april 2017 wordt de Selectie- enbenoemingscommissie gevormd door de heer ErwinWunnekink (voorzitter) en de heer Vincent Hulshof (lid).Zoals vastgelegd in het Reglement van de Selectie- enbenoemingscommissie, doet deze commissie onder meervoorstellen aan de Raad ten aanzien van deselectiecriteria en benoemingsprocedures, het plan vooropvolging en met betrekking tot de omvang,samenstelling, (her)benoemingen en beoordeling van hetfunctioneren van de Raad en het Bestuur.

De Selectie- en benoemingscommissie heeft in 2017 driekeer vergaderd. De commissie heeft een individueleprofielschets opgesteld voor de vacature die in 2018ontstaat in verband met het aftreden van de heer JanEggink. Deze profielschets is door de Raad goedgekeurden vastgesteld in haar informele vergadering op 6 juli2017. In verband met de opvolging van de heer Jan Eggink,heeft de benoemingscommissie in 2017 de nodigevoorbereidingen getroffen en gesprekken met kandidatengevoerd. Bij de voorbereidingen werd zoveel mogelijkrekening gehouden met het diversiteitsbeleid en hetaanbevelingsrecht dat Coöperatie FromFarmers U.A.heeft als prioriteitsaandeelhouder. Aan de Raad is opaanbeveling van Coöperatie FromFarmers U.A. de heerRoger Gerritzen voorgesteld vanwege zijn kennis van deagrarische sector en zijn financieel-organisatorischeervaring. De commissie is van mening dat daarmee aan deindividuele profielschets wordt voldaan. Verder heeft debenoemingscommissie de herbenoeming als commissarisvan mevrouw Sandra Addink-Berendsen en de heerVincent Hulshof voorbereid waarbij de gesprekken in datkader met de heer Vincent Hulshof werden gevoerd doorde commissievoorzitter samen met de heer Jan Eggink.Voorgesteld is om beiden ter herbenoeming voor tedragen. De Raad heeft vervolgens de heer Roger Gerritzenvoorgedragen ter benoeming – en mevrouw SandraAddink-Berendsen en de heer Vincent Hulshof ter

herbenoeming tot lid van de Raad door de AlgemeneVergadering van Aandeelhouders die op 26 april 2018gehouden zal worden. Tevens is de heer Yoram Knoop – opvoorstel van de benoemingscommissie - door de Raadvoorgedragen ter herbenoeming als lid van het Bestuurvoor een termijn van vier jaar. De heer Yoram Knoop zal bijherbenoeming de functie van CEO blijven vervullen.Tenslotte heeft de commissie, zonder begeleiding van eenexterne adviseur, beoordelingsgesprekken gevoerd metde individuele leden van de Raad en heeft zij de Raadgeadviseerd ten aanzien van het functioneren van de Raadals geheel. Ten aanzien van het functioneren van hetBestuur en de Directie heeft de commissie de uitkomstenbesproken van de gesprekken die de leden van de Raadmet alle individuele directieleden hebben gevoerd.

RemuneratiecommissieDe heer Cees van Rijn (voorzitter) en de heer Cees de Jongvormen sinds 26 april 2017 de Remuneratiecommissie.Zoals vastgelegd in het Reglement van deRemuneratiecommissie, doet deze commissie onder meervoorstellen aan de Raad omtrent het te voerenremuneratiebeleid en de beloning van individuele ledenvan het Bestuur. Door de Algemene Vergadering van26 april 2017 werd het remuneratiebeleid vastgesteld enwerd goedkeuring verleend aan de regeling terzakerechten tot het nemen van certificaten van gewoneaandelen voor leden van het Bestuur.

De Remuneratiecommissie heeft in 2017 vier keervergaderd. De CEO was steeds bij deze vergaderingenaanwezig. De commissie heeft voorbereidendewerkzaamheden verricht onder andere bij het opstellenvan het remuneratiebeleid voor het Bestuur, hetremuneratierapport en de overeenkomst van opdrachtvoor de heer Yoram Knoop (CEO). Voorts heeft deRemuneratiecommissie overleg gehad met de CEO en eenvoorstel gedaan aan de Raad met betrekking tot devariabele bonusdoelstellingen voor de Directie voor 2017.Dit geldt ook voor de lange termijn variabelebonusdoelstellingen voor de Directie (LTI 2017-2019). Dedoelstellingen werden daarna door de volledige Raadbesproken en goedgekeurd. Bij het formuleren van hetvoorstel voor de beloningen van het Bestuur heeft deRemuneratiecommissie kennisgenomen van de visie vande individuele bestuurders met betrekking tot de hoogteen structuur van hun eigen beloning zoals bedoeld in bestpractice bepaling 3.2.2 van de Code. De

Page 104: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 102

Remuneratiecommissie heeft de realisatie van de in 2016overeengekomen doelstellingen voor de Directiebesproken en de variabele beloning (STI en LTI 2015-2017)werd bepaald. De Remuneratiecommissie maakte hierbijgebruik van het rapport van de accountant waarin dejuistheid van de berekening van de variabele beloning inrelatie tot de financiële doelstellingen werd bevestigd. DeRaad heeft de voorgestelde bonusbedragen vervolgensgoedgekeurd.

Mede in het kader van de voorbereiding van hetremuneratierapport werden ook de voortgang van derealisatie van de korte- en lange-termijn doelstellingen ende beloningsverhoudingen binnen de Vennootschapbesproken. Verder zijn demedewerkersparticipatieplannen 2017 op advies van deRemuneratiecommissie door de Raad goedgekeurd. Debelangrijkste elementen van de contracten met leden vande Raad van Bestuur zijn gepubliceerd op de website vande Vennootschap. Tijdens de Algemene Vergadering vanAandeelhouders van 26 april 2017 is de beloning van deRaad vastgesteld voor een periode van drie jaar.

Naam Auditcommissie Benoemingscommissie Remuneratiecommissie

J.W. Eggink Voorzitter (tot 26 april 2017)

J.W. Addink-Berendsen Voorzitter

V.A.M. Hulshof Lid (vanaf 26 april 2017)

C. de Jong Lid (vanaf 26 april 2017)

H. Mulder Lid (tot 26 april 2017)

C.J.M. van Rijn Lid Voorzitter

W.M. Wunnekink Voorzitter (vanaf 26 april 2017) Lid (tot 26 april 2017)

Page 105: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 103

Remuneratierapport

Onderstaand remuneratierapport van de Raad vanCommissarissen (de ‘Raad’ ) bevat een overzicht van deuitvoering van het remuneratiebeleid. Hetremuneratiebeleid werd door de Algemene Vergaderingvan Aandeelhouders vastgesteld op 26 april 2017.

Remuneratie 2017In de maand februari van 2017 werd hetremuneratiepakket van de Raad van Bestuur (het‘Bestuur’) door een externe adviseur vergeleken met datvan een aantal ondernemingen met vergelijkbare omvang,complexiteit, belang en resultaat; de zogenaamdereferentiegroep. De referentiegroep bestaat uit deondernemingen die in het laatste kwartaal van 2016 op denummers 15 tot 25 van de AMX (mid-cap index) en op denummers 1 tot 10 van de AScX (small-cap index) stonden.De uitkomsten van de vergelijking zijn gebruikt voor hetbepalen van de totale directe remuneratie (vast salaris,korte- en lange-termijnbonus) van de leden van hetBestuur vanaf 1 januari 2017. Voorts zijn de uitkomstengebruikt voor de totale directe remuneratie van de heerYoram Knoop (CEO) vanaf 1 januari 2018, zulks mede inhet licht van zijn nominatie ter herbenoeming door deAlgemene Vergadering van Aandeelhouders (‘AvA’) op 26april 2018.

Voorafgaand aan het opstellen van het remuneratiebeleiden de vaststelling van de remuneratie van individueleleden van het Bestuur heeft de Raad de aspecten alsbedoeld in best practice-bepaling 3.1.2 van deNederlandse Corporate Governance Code (de ‘Code’)geanalyseerd op basis van een voorstel van deRemuneratiecommissie. De Remuneratiecommissie heeftbij het formuleren van het voorstel voor de remuneratievan de leden van het Bestuur kennis genomen van de visievan de individuele bestuurders met betrekking tot dehoogte en structuur van hun eigen beloning.

Jaarsalaris leden van de Raad van Bestuur De vaste salarissen van de leden van het Bestuur werdenper 1 januari 2017 geïndexeerd. De Raad heeft bij dezeindexatie een inschatting gemaakt van de verwachteinflatieontwikkeling en de relatieve bandbreedte van hetsalaris ten opzichte van de uitkomsten van de vergelijkingmet de referentiegroep. De gebruikte percentages en desalarissen per 1 januari 2017 bedroegen:

Yoram Knoop: €450.192 per jaar (+ 0,4% tov. 2016)Arnout Traas: €367.210 per jaar (+ 3,5% tov. 2016) Jan Potijk: €382.345 per jaar (+ 1,7% tov. 2016)

Korte-termijn performance bonus van hetBestuurDe doelstellingen voor de korte-termijn performancebonus voor 2017 waren voor 70% financieel – en voor 30%kwalitatief bepaald. Daarnaast ontvangt de CEO een vastekorte-termijn bonus van €100.000 per jaar gedurende delooptijd van zijn huidige contract (tot de AlgemeneVergadering van Aandeelhouders in 2018). Deze bonusmoet worden aangewend voor deelname aan hetmedewerkersparticipatieplan voor Directie en seniormanagement.

De realisatie van de vooraf vastgestelde korte-termijnperformance bonusdoelstellingen voor 2017 werd begin2018 beoordeeld. Onderstaande tabel geeft deverschillende prestatiecriteria aan en laat de resultatenper bestuurslid zien, waarbij zowel het maximum – als hetwerkelijk behaalde percentage van het vaste jaarsalariswordt weergegeven.

Page 106: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 104

Financieel Kwalitatief Totaal

Korte-termijnbonus % van

maximumdoelstelling(1)

Max Werkelijk Max Werkelijk Max Werkelijk Yoram Knoop 50,4% 50,4% 21,6% 17,6% 72,0% 68,0% 94,4%Arnout Traas 33,6% 33,6% 14,4% 13,0% 48,0% 46,6% 97,0%Jan Potijk 33,6% 33,6% 14,4% 13,0% 48,0% 46,6% 97,0% (1) Percentage ten opzichte van het van toepassing zijnde vaste salaris

De financiële doelstellingen waren in het boekjaargerelateerd aan de nettowinst van ForFarmers en voor deCOO van ForFarmers Nederland ook het bedrijfsresultaatvan deze cluster, exclusief (vooraf) vastgesteldeincidentele kosten en/of opbrengsten. De kwalitatievedoelstellingen hadden betrekking op debiteurenbeheer enspecifieke strategische projecten voor 2017 zoals hetcreëren van ‘world class teams’, het invullen van de M&Aportfolio en het verhogen van efficiëntie in de supply chain.Afhankelijk van het betreffende lid van het Bestuur, weegteen project mee voor een aandeel tussen 5% en 20% vande doelstelling. Als de prestaties onder de 90% van eenafgesproken doelstelling blijven, zal voor die doelstellinggeen bonus worden uitbetaald. De maximum bonus wordtuitgekeerd wanneer tenminste 110% van de doelstelling isbehaald.

Lange-termijn performance bonus van hetBestuur De doelstellingen voor de lange-termijn performancebonus waren voor 60% financieel – en voor 40% kwalitatiefbepaald. De lange-termijn performance bonus werdvastgesteld over een periode van drie jaar, te weten 2015-2017.

De realisatie van de begin 2015 vastgestelde lange-termijnperformance bonusdoelstellingen voor de jaren 2015-2017werd eveneens begin 2018 beoordeeld. Onderstaandetabel geeft de verschillende prestatiecriteria aan en laatde resultaten per bestuurslid zien, waarbij zowel hetmaximum – als het werkelijk behaalde percentage van hetvaste jaarsalaris wordt weergeven.

Financieel Kwalitatief Totaal

Behaaldelange

termijnbonus %(1)

Max Werkelijk Max Werkelijk Max Werkelijk Yoram Knoop 43,2% 43,2% 28,8% 25,9% 72,0% 69,1% 96,0%Arnout Traas 28,8% 28,8% 19,2% 17,3% 48,0% 46,1% 96,0%Jan Potijk 28,8% 28,8% 19,2% 17,3% 48,0% 46,1% 96,0% (1) Percentage ten opzichte van het van toepassing zijnde vaste salaris

Voor de lange-termijn performance bonus 2015-2017waren de (cumulatief) financiële doelstellingen derealisatie van de nettowinst-groei over drie jaar, zowelautonoom als door acquisities. De kwalitatievedoelstellingen hadden betrekking op duurzaamheid, deimplementatie van Horizon 2020 en uitvoering van deopenbare beursnotering. Met betrekking tot de lange-termijn performance bonus 2016-2018 zijn dedoelstellingen gelijk aan die van 2015-2017; de openbarebeursnotering is echter vervangen door eenwerknemerstevredenheiddoelstelling.

Voor de lange-termijn performancebonus 2017-2019 zijnde financiële doelstellingen de ontwikkeling van de winstper aandeel na belasting (EPS), (gecorrigeerd vooringekochte aandelen), de totale waardeontwikkeling vanhet aandeel en rendement op het gemiddeld geïnvesteerdkapitaal ('ROACE'). De onderdelen waarop de kwalitatievedoelstellingen voor 2017-2019 betrekking hebben, zijngelijk aan die van 2016-2018. Als de prestatie voor eenonderdeel onder de 90% van de afgesproken doelstellingblijft, zal voor dat onderdeel geen bonus wordenuitbetaald. De maximum bonus wordt uitgekeerd wanneer

Page 107: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 105

tenminste 110% van de doelstelling is behaald. Voor dedoelstelling met betrekking tot ROACE gelden depercentages 80% en 120%.

De Raad heeft in verband met de doelstelling voor TotalShareholder Return (TSR) (2017-2019) vooraf vastgesteldwelke ondernemingen deel uitmaken van dereferentiegroep. Daarbij is als uitgangspunt genomen detien ondernemingen die per 1 oktober 2016 op denummers 15 tot 25 van de AMX (mid-cap index) staan plusde tien ondernemingen die per die datum op de nummers1 tot 10 van de AScX (small-cap index) voorkomen. Hetpercentage bonus dat wordt toegekend op basis van TSRwordt bepaald aan de hand van de positie die ForFarmersinneemt binnen de referentiegroep volgens de volgendeschaal.

Positie 11-20 10 9 8 7 4-6 1-3Realisatie% 0 50 66,7 83,4 100 110 120

Het onderstaande overzicht geeft de bonuspercentagesweer die voor 2017 en voor de periode 2015-2017 zijnbehaald door ieder individueel lid van de Raad vanBestuur.

Behaaldekorte

termijnbonus %(1)

Maximumkorte

termijnBonus %

Behaaldelange

termijnbonus %(1)

Maximumlange

termijnbonus %

YoramKnoop

94,4% 72,0% 96,0% 72,0%

ArnoutTraas

97,0% 48,0% 96,0% 48,0%

Jan Potijk 97,0% 48,0% 96,0% 48,0% (1) Percentage ten opzichte van het van toepassing zijnde vaste salaris

Door de leden van het Bestuur is (een deel van) de korte-termijn performance bonus en de vaste korte-termijnbonus aangewend voor deelname aan demedewerkersparticipatieregeling voor seniormanagement. Yoram Knoop heeft met 61.034 certificatenvan aandelen deelgenomen, Arnout Traas met 9.094 enJan Potijk met 26.048. Voor de certificaten van aandelendie met deze regeling in 2017 zijn verkregen geldt eenlock-up periode van vijf jaar. Op de verkrijgingsprijs werdeen korting van 20% verleend conform hetremuneratiebeleid en de regeling als bedoeld in artikel2:135 lid 5 van het Burgerlijk Wetboek zoals goedgekeurddoor de Algemene Vergadering van 26 april 2017.

Per 31 december 2017 werden door de leden van hetBestuur de volgende (certificaten van) aandelengehouden:

Certificatenin lock-upvan 3 jaar

met vrijvalin 2018

Certificatenin lock-upvan 3 jaar

met vrijvalin 2019

Certificatenin lock-upvan 5 jaar

met vrijvalin 2022

Certificaten/Aandelen

(niet inlock-up)

YoramKnoop

63.011 58.305 61.034 101.651

ArnoutTraas

14.757 15.024 9.094 70.454

Jan Potijk 21.007 20.347 26.048 535.191

Totaal 98.775 93.676 96.176 707.296

In het remuneratiebeleid is een streven vastgelegd tenaanzien van aandelenbezit door het Bestuur. De leden vanhet Bestuur houden (certificaten van) aandelen in deVennootschap voor een bedrag dat tenminste gelijk is aantweemaal hun bruto vaste jaarsalaris.

Conform het remuneratiebeleid heeft de Vennootschapgeen beloning in de vorm van opties of (certificaten van)aandelen toegekend aan leden van het Bestuur en/of deDirectie. De beloning van de leden van het Bestuur is nietafhankelijk van een change of control in de Vennootschap.Aan leden van het Bestuur zijn geen leningen verstrekt.

Het schematisch overzicht van de kosten die ForFarmersN.V. (de Vennootschap’’) in het boekjaar 2017 heeftgemaakt met betrekking tot de bezoldiging van leden vanhet Bestuur geeft een samenvatting van de remuneratievan de individuele leden van het Bestuur. Aan de leden vanhet Bestuur zijn in het boekjaar geen andere vergoedingentoegekend dan in het overzicht weergegeven. Tevenswordt verwezen naar Noot 36 van de Jaarrekening.

Page 108: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 106

2017 Kortetermijnpersoneelsbeloningen Langetermijnpersoneelsbeloningen Totaal

In duizenden euroSalaris-kosten(1)

Prestatie-bonus(korte

termijn)(2)

Overigevergoedingen

(3)

Pensioen-kosten

Prestatie-bonus(lange

termijn)(4)

Werknemersparticipatieplan

(5) Raad van Bestuur Y.M. Knoop 461 406 48 90 309 71 1.385A.E. Traas 378 172 64 15 163 22 814J.N. Potijk 394 178 70 15 165 33 855

Totaal 1.233 756 182 120 637 126 3.054

(1) Inclusief werkgevers sociale lasten (2) De prestatiebonus (korte termijn) is ten laste gebracht van het prestatiejaar en wordt in het opvolgende jaar uitbetaald. (3) Overige vergoedingen hebben met name betrekking op gebruik van zakenauto's, onkosten, pensioenvergoeding eigen regeling en eventuele reservering voorbeëindiging van de overeenkomst van opdracht. (4) De prestatiebonus (lange termijn) betreft het proportionele deel van de kosten over de toekenningsperiode van drie jaar, waarbij gedurende de periodespecifieke doelstellingen dienen te worden behaald. Na het derde jaar wordt de definitieve bonus bepaald en uitbetaald. (5) Het werknemers participatieplan betreft de verantwoorde kosten gedurende de toekenningsperiode met betrekking tot de verstrekte korting op devoorwaardelijke toekenning en vertegenwoordigt niet de waarde van de certificaten die reeds in bezit zijn van de bestuursleden.

De Raad heeft in het boekjaar geen aanleiding gezien omgebruik te maken van zijn bijzondere bevoegdheden tot hetbijstellen dan wel terugvorderen van toegekende variabeleof lange-termijn beloningen. Gedurende het boekjaarwerden aan (voormalig) leden van het Bestuur geenvertrekvergoedingen of andere bijzondere vergoedingenbetaald.

BeloningsverhoudingenVoor de bepaling van de beloningsverhoudingen binnen deVennootschap is uitgegaan van de totale directe beloning,dat wil zeggen het vaste salaris en de (korte- en lange-termijn) variabele beloning van alle ForFarmersmedewerkers. Mede gezien de landen waar ForFarmersop dit moment actief is, betreft dit een relatief homogeneen representatieve referentiegroep. Dit uitgangspunt zaljaarlijks opnieuw worden beoordeeld.

Het gemiddelde van de totale directe beloning van alleForFarmers medewerkers (met uitzondering van de ledenvan het Bestuur) bedroeg in 2017 €45.903 bruto (versus€45.714 bruto in 2016). Dit bedrag is berekend op basisvan de fictie dat alle medewerkers full time werken. Hetfeitelijk gemiddelde ligt dus lager. Dit bedrag, afgezettegen de totale directe beloning die de heer Knoop (CEO)in 2017 heeft ontvangen, zijnde een bedrag van€1.104.148, geeft een beloningsverhouding van 1:24,1.Voor de heren Arnout Traas (CFO) en Jan Potijk (COO) isde beloningsverhouding ten opzichte van de heer YoramKnoop (CEO) respectievelijk 1:1,7 en 1:1,6.

Beloning leden Raad vanCommissarissenDe jaarlijkse beloning van de leden van de Raad bedroeg,conform de vaststelling door de Algemene Vergaderingvan Aandeelhouders van 26 april 2017, €60.000 voor devoorzitter, €46.000 voor de vicevoorzitter en €43.000 voorde overige leden van de Raad, met een aanvullendevergoeding van: €10.000 voor de voorzitter van deAuditcommissie, €7.500 voor de voorzitter van een van deandere commissies, €7.000 voor de commissaris die lid(niet-voorzitter) is van de Auditcommissie en €6.000 voorde commissaris die lid (niet-voorzitter) is van een van deandere door de Raad ingestelde commissies. Genoemdebedragen zijn bruto. De leden van de Raad ontvangen eenjaarlijkse vaste onkostenvergoeding van €500. In 2017 zijnde volgende beloningen verstrekt aan leden van de Raadvan Commissarissen.

Page 109: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarverslag 2017 107

2017

In duizenden euro VacatiegeldCommissievergoeding

Overigevergoedingen

(1) TotaalRaad vanCommissarissen

J.W. Eggink 60,0 2,5 2,6 65,1J.W. Addink-Berendsen

45,0 10,0 1,5 56,5

V.A.M. Hulshof 43,0 4,0 1,3 48,3C. de Jong(2) 28,7 4,0 2,2 34,9H. Mulder(3) 15,3 2,0 3,7 21,0C.J.M. van Rijn 43,0 14,5 3,3 60,8W.M. Wunnekink 43,0 7,0 1,0 51,0

Totaal 278,0 44,0 15,5 337,5

(1) Inclusief sociale lasten (2) Benoemd per 26 april 2017 (3) Afgetreden per 26 april 2017

Gedurende het verslagjaar heeft de Raad geen extrabezoldiging toegekend aan leden van de Raad in verbandmet de vervulling van extra taken.

Per 31 december 2017 werden door de leden van de Raadde volgende (certificaten van) aandelen in ForFarmersN.V. en/of een saldo op de participatierekening vanFromFarmers U.A. gehouden:

Certificaten/Aandelen Participatierekeningen(1) Totaal

J.W. Eggink 7.179 12.799 19.978J.W. Addink-Berendsen

9.640 12.294 21.934

V.A.M. Hulshof 8.640 8.640C. de Jong - - -C.J.M. van Rijn -W.M. Wunnekink -

Totaal 16.819 33.733 50.552 (1) Een saldo op de participatierekening kan worden omgezet in certificaten of in aandelen vanForFarmers N.V.

De Vennootschap heeft geen opties of (certificaten van)aandelen toegekend aan leden van de Raad vanCommissarissen. De beloning van de leden van de Raad isniet afhankelijk van de resultaten van de Vennootschap,noch van een change of control in de Vennootschap. Aanleden van de Raad werden geen leningen verstrekt.

Lochem, 12 maart 2018

Raad van Commissarissen

Page 110: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 108

JAARREKENING 2017Geconsolideerde jaarrekening 110

Geconsolideerde balans 110Geconsolideerde winst-en-verliesrekening 111Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat 112Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen 113Geconsolideerd kasstroomoverzicht 114

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 1151. ForFarmers N.V. 1152. Toegepaste accounting standaarden 1153. Functionele valuta en presentatie valuta 1164. Gebruik van schattingen en oordelen 1165. Operationele segmenten 1196. Bedrijfscombinaties 1217. Desinvesteringen 1228. Omzet 1239. Kosten van grond- en hulpstoffen 12310. Overige bedrijfsopbrengsten 12311. Bedrijfslasten 12412. Netto financieringslasten 12513. Winst per aandeel 12514. Op aandelen gebaseerde beloningsplannen 12615. Personeelsbeloningen 12816. Winstbelastingen 13517. Materiële vaste activa 14018. Immateriële activa en goodwill 14219. Vastgoedbeleggingen 14520. Deelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’- methode 14621. Handels- en overige vorderingen 14822. Voorraden 14923. Biologische activa 14924. Geldmiddelen en kasequivalenten 15125. Activa aangehouden voor verkoop 15126. Eigen vermogen 15227. Kapitaalmanagement 15628. Leningen en overige financieringsverplichtingen 15829. Voorzieningen 16130. Handelsschulden en overige verplichtingen 16231. Financiële instrumenten – Reële waarden en risico management 163

Page 111: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 109

32. Lijst met belangrijkste deelnemingen 17233. Minderheidsbelangen 17334. Operationele leaseovereenkomsten 17535. Niet in de balans opgenomen verplichtingen 17536. Verbonden partijen 17637. Gebeurtenissen na balansdatum 17938. Basis voor waardering 18139. Belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving 18140. Nog niet van toepassing zijnde nieuwe standaarden 197

Enkelvoudige jaarrekening 197Enkelvoudige balans 197Enkelvoudige winst-en-verliesrekening 197

Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening 19941. Algemeen 19942. Grondslagen voor de waardering van activa en verplichtingen en voor debepaling van het resultaat

199

43. Investeringen in deelnemingen 19944. Vorderingen op en schulden aan groepsmaatschappijen 20045. Financiële instrumenten 20046. Belastingen en premies sociale verzekeringen 20047. Eigen vermogen 201 Voorstel tot resultaatbestemming 20448. Voorzieningen 20549. Kredietfaciliteiten 20550. Niet in de balans opgenomen verplichtingen 20551. Bezoldiging van de Raad van Commissarissen en de statutaire bestuurders 206

Overige gegevens 207Statutaire resultaatbestemmingsregeling 207Bijzonder statutair recht inzake zeggenschap 209Nevenvestigingen 210Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 211Meerjarenoverzicht 221

Page 112: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 110

GECONSOLIDEERDE JAARREKENING

Geconsolideerde balansIn duizenden euro (voor winstbestemming) noot 31 december 2017 31 december 2016ActivaMateriële vaste activa 17 205.904 194.749Immateriële activa en goodwill 18 96.229 102.181Vastgoedbeleggingen 19 830 830Handels- en overige vorderingen 21 9.298 10.952Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode 20 24.018 21.653Uitgestelde belastingvorderingen 16 2.998 3.230Vaste activa 339.277 333.595

Voorraden 22 72.010 70.024Biologische activa 23 4.714 5.117Handels- en overige vorderingen 21 208.170 213.736Actuele belastingvorderingen 86 943Geldmiddelen en kasequivalenten 24 161.297 152.854Activa aangehouden voor verkoop 25 1.737 -Vlottende activa 448.014 442.674

Totaal activa 787.291 776.269

Eigen vermogenAandelenkapitaal 1.063 1.063Agio 143.554 143.554Reserve eigen aandelen -55 -1Reserve omrekeningsverschillen -5.692 -3.609Reserve kasstroomafdekkingen - 27Overige reserves en ingehouden winsten 207.878 229.816Onverdeeld resultaat 58.554 53.260Eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders van de Vennootschap 26 405.302 424.110Minderheidsbelangen 33 4.629 4.880

Totaal eigen vermogen 409.931 428.990

VerplichtingenLeningen en overige financieringsverplichtingen 28 44.508 45.652Personeelsbeloningen 15 46.910 65.328Voorzieningen 29 2.249 3.295Handelsschulden en overige verplichtingen 30 8.255 7.660Uitgestelde belastingverplichtingen 16 9.939 9.875Langlopende verplichtingen 111.861 131.810

Bankschulden 24 49.690 45.535Leningen en overige financieringsverplichtingen 28 28 126Voorzieningen 29 1.132 2.050Handelsschulden en overige verplichtingen 30 206.982 161.326Actuele belastingverplichtingen 7.667 6.432Kortlopende verplichtingen 265.499 215.469

Totaal verplichtingen 377.360 347.279

Totaal eigen vermogen en verplichtingen 787.291 776.269

De toelichtingen onder noot 1 tot en met 51 zijn integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening.

Page 113: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 111

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening

In duizenden euro noot 2017 2016Omzet 8 2.218.660 2.108.962Kosten van grond- en hulpstoffen 9 -1.798.820 -1.701.590Brutowinst 419.840 407.372Overige bedrijfsopbrengsten 10 961 3.949Bedrijfsopbrengsten 420.801 411.321Personeelskosten 15 -151.429 -150.542Afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeverminderingen 17 , 18 -27.627 -26.044Overige bedrijfskosten 11 -167.723 -166.902Bedrijfslasten 11 -346.779 -343.488Bedrijfsresultaat 74.022 67.833Financieringsbaten 1.396 1.664Financieringslasten -3.770 -5.192Netto financieringslasten 12 -2.374 -3.528Aandeel in het resultaat deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode, na belastingen 20 3.884 3.816Winst vóór belastingen 75.532 68.121Winstbelastingen 16 -16.229 -14.344

Winst over het boekjaar 59.303 53.777

Winst toe te rekenen aan:Aandeelhouders van de Vennootschap 58.554 53.260Minderheidsbelangen 33 749 517

Winst over het boekjaar 59.303 53.777

Winst per aandeel in euro(1)

Gewone winst per aandeel 13 0,56 0,50Verwaterde winst per aandeel 13 0,56 0,50

Onderliggende EBITDA 27 101.446 93.609

(1) Winst per aandeel toe te rekenen aan de aandeelhouders van de Vennootschap

De toelichtingen onder noot 1 tot en met 51 zijn integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening.

Page 114: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 112

Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat

In duizenden euro noot 2017 2016Winst over het boekjaar 59.303 53.777Niet-gerealiseerde resultaten Posten die nooit zullen worden overgeboekt naar het resultaat Herwaardering van toegezegd-pensioenverplichtingen 15 , 16 5.158 -527Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode - aandeel in niet-gerealiseerderesultaten 20 , 26

5 -1

Gerelateerde belastingen 16 -990 317 4.173 -211Posten die zijn of kunnen worden overgeboekt naar het resultaat Buitenlandse activiteiten - valuta omrekeningsverschillen -2.373 -9.495Kasstroomafdekkingen - effectieve deel van reële waardeveranderingen 8 657Kasstroomafdekkingen - geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening / balans -44 -621Gerelateerde belastingen 16 299 1.372 -2.110 -8.087Niet-gerealiseerde resultaten, na belastingen 2.063 -8.298Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten 61.366 45.479

Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten toe te rekenen aan:Aandeelhouders van de Vennootschap 60.617 44.962Minderheidsbelangen 33 749 517

Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten 61.366 45.479

De toelichtingen onder noot 1 tot en met 51 zijn integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening.

Page 115: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 113

Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigenvermogen

2017 Toe te rekenen aan aandeelhouders van de Vennootschap

In duizenden euro nootAandelen-

kapitaal Agio

Reserveeigen

aandelen

Reserveomrekenings-

verschillen

Reservekasstroom-

afdekkingen

Overige reservesen ingehouden

winstenOnverdeeld

resultaat Totaal

Minder-heids-

belangen

Totaaleigen

vermogenStand op 1 januari 2017 1.063 143.554 -1 -3.609 27 229.816 53.260 424.110 4.880 428.990Toevoeging uit hetonverdeeld resultaat

- - - - - 53.260 -53.260 - - -

Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultatenWinst - - - - - - 58.554 58.554 749 59.303Totaal niet-gerealiseerderesultaten 16 , 26

- - - -2.083 -27 4.173 - 2.063 - 2.063

Totaal gerealiseerde enniet-gerealiseerderesultaten - - - -2.083 -27 4.173 58.554 60.617 749 61.366

Transacties met aandeelhouders van de Vennootschap, rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogenBijdragen en uitkeringenDividenden 26 - - - - - -25.716 - -25.716 -1.000 -26.716Inkoop eigen aandelen 26 - - -54 - - -53.700 - -53.754 - -53.754Op aandelen gebaseerdebetalingstransacties 15

- - - - 45 - 45 - 45

Totaal transacties metaandeelhouders van deVennootschap - - -54 - - -79.371 - -79.425 -1.000 -80.425Stand op 31 december2017 1.063 143.554 -55 -5.692 - 207.878 58.554 405.302 4.629 409.931

2016 Toe te rekenen aan aandeelhouders van de Vennootschap

In duizenden euro nootAandelen-

kapitaal Agio

Reserveeigen

aandelen

Reserveomrekenings-

verschillen

Reservekasstroom-

afdekkingen

Overige reservesen ingehouden

winstenOnverdeeld

resultaat Totaal

Minder-heids-

belangen

Totaaleigen

vermogenStand op 1 januari 2016 106.261 38.356 -399 4.505 - 203.081 50.707 402.511 4.643 407.154Toevoeging uit hetonverdeeld resultaat

- - - - - 50.707 -50.707 - - -

Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultatenWinst - - - - - - 53.260 53.260 517 53.777Totaal niet-gerealiseerderesultaten 16 , 26

- - - -8.114 27 -211 - -8.298 - -8.298

Totaal gerealiseerde enniet-gerealiseerderesultaten - - - -8.114 27 -211 53.260 44.962 517 45.479

Transacties met aandeelhouders van de Vennootschap, rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogenBijdragen en uitkeringenDividenden 26 - - - - - -24.734 - -24.734 -280 -25.014Inkoop/Verkoop eigenaandelen 26

- - 84 - - 916 - 1.000 - 1.000

Aanpassing nominalewaarde aandelen 26

-105.198 105.198 314 - - -314 - - - -

Op aandelen gebaseerdebetalingstransacties 15

- - - - 371 - 371 - 371

Totaal transacties metaandeelhouders van deVennootschap -105.198 105.198 398 - - -23.761 - -23.363 -280 -23.643Stand op 31 december2016 1.063 143.554 -1 -3.609 27 229.816 53.260 424.110 4.880 428.990

De toelichtingen onder noot 1 tot en met 51 zijn integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening.

Page 116: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 114

Geconsolideerd kasstroomoverzichtIn duizenden euro noot 2017 2016Kasstroom uit operationele activiteitenWinst over het boekjaar 59.303 53.777Aanpassingen voor:

Afschrijvingen 17 19.360 20.378Amortisatie 18 6.332 5.666Bijzondere waardeverminderingsverlies op vaste activa 17 1.935 -Wijziging in reële waarde van biologische activa (niet-gerealiseerd) -5 49Netto (terugneming van) bijzonder waardeverminderingsverlies op handelsvorderingen 31 -1.596 899Netto financieringslasten 2.374 3.528Aandeel in resultaat deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode, na belastingen -3.884 -3.816Resultaat op verkoop materiële vaste activa / vastgoedbeleggingen -517 -780Resultaat op verkoop van belangen in deelnemingen - -786Resultaat op verkoop van activa aangehouden voor verkoop - -900Kosten van op aandelen gebaseerde betalingstransacties met afwikkeling ineigenvermogensinstrumenten

556 371

Winstbelastingen 16.229 14.344 100.087 92.730Mutatie in:

Voorraden & biologische activa -2.064 11.955Handels- en overige vorderingen 5.478 13.160Handelsschulden en overige verplichtingen 44.482 -14.776Voorzieningen en personeelsbeloningen -14.013 -3.061

Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten 133.970 100.008Betaalde rente -1.462 -2.628Betaalde winstbelastingen -15.924 -15.957

Netto kasstroom uit operationele activiteiten 116.584 81.423

Kasstroom uit investeringsactiviteitenOntvangen rente 1.085 1.664Ontvangen dividenden uit deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode 2.431 2.766Opbrengst uit verkoop van materiële vaste activa / vastgoedbeleggingen 1.669 2.266Opbrengst uit verkoop van belangen in deelnemingen, na aftrek van afgestoten geldmiddelen - 968Opbrengst uit verkoop van activa aangehouden voor verkoop - 5.575Verwerving dochteronderneming, na aftrek van verworven geldmiddelen -537 -19.133Verwerving van materiële vaste activa 17 -36.560 -31.617Verwerving van immateriële activa 18 -1.403 -2.049

Netto kasstroom gebruikt bij investeringsactiviteiten -33.315 -39.560

Kasstroom uit financieringsactiviteitenOpbrengst uit in- en verkoop van eigen aandelen 28 -53.558 1.471Opbrengst uit verkoop van eigen aandelen met betrekking tot hetmedewerkersparticipatieplan 28

2.335 2.115

Terugkoop van eigen aandelen met betrekking tot het medewerkersparticipatieplan 28 -3.151 -2.683Betaling van financial lease 28 -130 -141Betaald dividend 26 , 28 -25.672 -24.734

Netto kasstroom gebruikt bij financieringsactiviteiten -80.176 -23.972

Netto-toename/afname van geldmiddelen en kasequivalenten 3.093 17.891Geldmiddelen en kasequivalenten op 1 januari(1) 107.319 86.500Effect van valutakoers- en omrekeningsverschillen op geldmiddelen 1.195 2.928

Geldmiddelen en kasequivalenten op 31 december(1) 24 111.607 107.319

(1) Na aftrek van bankschulden

De toelichtingen onder noot 1 tot en met 51 zijn integraal onderdeel van deze geconsolideerde jaarrekening.

Page 117: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 115

TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDEJAARREKENING

Basis voor opstelling 1. ForFarmers N.V.ForFarmers N.V. (de 'Vennootschap') is een naamlozevennootschap, statutair gevestigd in Nederland. Het adresvan de statutaire zetel is Kwinkweerd 12, 7241 CWLochem. De geconsolideerde jaarrekening van deVennootschap over 2017 omvat de Vennootschap en haardochtermaatschappijen (tezamen te noemen de 'Groep' of'ForFarmers') en het belang van de Groep in de jointventure.

Per 31 december 2017 is het kapitaalbelang in deVennootschap als volgt verdeeld:

31december

2017

31december

2016Eigen bezit ForFarmers 5,15% 0,07%

Aandelen Coöperatie FromFarmersU.A. (Direct)

17,41% 20,80%

Participatierekening bij leden(Indirect)

31,80% 32,43%

Coöperatie FromFarmers U.A. 49,21% 53,23%

Certificaten bij leden 5,25% 6,06%Certificaten in lock up 1,36% 1,32%Overige certificaathouders(1) 1,10% 4,68%Aandelen Stichting Beheer- enAdministratiekantoor ForFarmers 7,71% 12,06%

Aandeelhouders (derden) 37,93% 34,64%Totaal gewone aandelen in omloop 100,00% 100,00%

(1) Betreft (voormalige) medewerkers van ForFarmers van wie de certificatenniet in de lock-up zitten en derden die hun certificaten nog niet hebbenomgezet naar aandelen.

ForFarmers N.V. is een internationaal opererendevoeronderneming die complete voeroplossingen biedt voorde (biologische) veehouderij. ForFarmers zet zich in“For the Future of Farming”: voor de continuïteit van hetboerenbedrijf en voor een financieel gezonde agrarischesector.

2. Toegepaste accountingstandaarden

OvereenstemmingsverklaringDe geconsolideerde jaarrekening is opgesteld inovereenstemming met International Financial ReportingStandards zoals aanvaard door de Europese Unie (EU-IFRS, hierna vermeld als IFRS) en artikel 2:362 lid 9 BW.

De geconsolideerde (en enkelvoudige) jaarrekening isgoedgekeurd voor publicatie door de Raad van Bestuur ende Raad van Commissarissen op 12 maart 2018. Dejaarrekening van de Groep staat geagendeerd voorvaststelling op de Algemene Vergadering vanAandeelhouders op 26 april 2018.

De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld op basis vande continuïteitsveronderstelling.

Wijzigingen in grondslagen voor financiëleverslaggeving in 2017Er zijn geen nieuwe standaarden of wijzigingen ingrondslagen voor financiële verslaggeving effectief vanaf 1januari 2017 die een materieel effect hebben op de Groep.Voor de nog niet van toepassing zijnde nieuwestandaarden wordt verwezen naar noot 40.

Vergelijkende cijfersIndien noodzakelijk zijn vergelijkende cijfers aangepast inovereenstemming met de huidige presentatie.

Grondslagen voor financiële verslaggevingInformatie over de door de Groep gehanteerdegrondslagen die het meeste van invloed zijn op dejaarrekening is opgenomen in noot 38 en 39.

Page 118: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 116

3. Functionele valuta enpresentatie valutaDe geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in euro’s.Dit is tevens de functionele valuta van de Vennootschap.Alle financiële informatie die in euro’s wordtgepresenteerd is afgerond op het naastliggendeduizendtal, tenzij anders is aangegeven. De functionelevaluta van de entiteiten van de Groep zijn voornamelijk deeuro en het Britse pond. Het merendeel van de transactiesen resulterende saldi vinden plaats in de lokale enfunctionele valuta. De volgende wisselkoersen zijntoegepast gedurende het boekjaar:

Koers op 31 december €1.00 =2015 £0.73402016 £0.85622017 £0.8872

Gemiddelde koers €1.00 =2016 £0.81952017 £0.8767

4. Gebruik van schattingen enoordelenBij het opstellen van deze geconsolideerde jaarrekeningheeft het management oordelen gevormd en schattingenen veronderstellingen gemaakt die van invloed zijn op detoepassing van grondslagen en de gerapporteerde waardevan activa en verplichtingen en van baten en lasten. Dedaadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van dezeschattingen.

De schattingen en onderliggende veronderstellingenworden continu beoordeeld. Deze oordelen, veronder-stellingen en schattingen zijn gemaakt, rekening houdendmet de meningen en de adviezen van (externe)specialisten. Herziening van schattingen worden verwerktin de periode waarin de schattingen worden herzien en inde toekomstige perioden waarin deze invloed hebben.

A. OordelenInformatie over de gevormde oordelen bij de toepassingvan de grondslagen die het meest van invloed zijn op de inde jaarrekening opgenomen bedragen, is opgenomen inde volgende onderdelen van de toelichting:

omzet: bepaling of de Groep bij de transactie in plaats●

van als hoofdpartij als tussenpersoon optreedt (noot 8);consolidatie: bepaling of de Groep de facto zeggenschap●

heeft over een deelneming (noot 32);

B. Schattingen en veronderstellingenDe schattingen en veronderstellingen die het meestrelevant worden beschouwd zijn:

waardering van verplichtingen uit hoofde van toegezegd-●

pensioenregelingen: belangrijke actuariëleveronderstellingen (noot 15);verwerking van uitgestelde belastingvorderingen:●

beschikbaarheid van toekomstige fiscale winsten diekunnen worden gebruikt ter voorwaartse compensatievan fiscale verliezen (noot 16);economische levensduur van materiële vaste activa en●

immateriële activa (noot 17 en 18);test op bijzondere waardeverminderingen (‘impairment●

test’): belangrijkste veronderstellingen met betrekkingtot de realiseerbare waarden (noot 18);waardering van handels- en overige vorderingen (noot●

21); enverwerking en waardering van voorzieningen en●

voorwaardelijke verplichtingen: belangrijkeveronderstellingen over de waarschijnlijkheid en omvangvan een uitstroom van middelen met betrekking totvoorzieningen (noot 29).

C. Bepaling van de reële waardeEen aantal grondslagen en toelichtingen van de Groepvereisen de bepaling van reële waarden, voor zowelfinanciële als niet-financiële activa en verplichtingen.

De reële waarde is het bedrag waarvoor een actief kanworden verhandeld of een passief kan worden afgewikkeldop de waarderingsdatum in een ordelijke transactietussen ter zake goed geïnformeerde partijen op deprimaire of, indien deze niet aanwezig is, de meestvoordelige markt die voor de Groep toegankelijk is op diedatum. De reële waarde van een verplichting weerspiegelthet risico op niet-nakoming.

Bij het bepalen van de reële waarde van een actief of eenverplichting maakt de Groep zoveel mogelijk gebruik vanop de markt waarneembare gegevens. De reële waardenworden ingedeeld naar verschillende niveaus op basis vande reële-waardehiërarchie, afhankelijk van de inputs opbasis waarvan de waarderingstechnieken zijn toegepast.De verschillende niveaus zijn als volgt gedefinieerd.

Niveau 1: genoteerde marktprijzen (niet gecorrigeerd) inactieve markten voor identieke activa of verplichtingen.Een markt wordt beschouwd als actief als transacties voorhet actief of passief plaatsvinden met voldoendefrequentie en volume om prijsstellingsinformatie teverstrekken op een continue basis.

Page 119: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 117

Niveau 2: input die geen onder niveau 1 vallendegenoteerde marktprijzen betreft en die waarneembaar isvoor het actief of de verplichting, hetzij rechtstreeks (i.c. inde vorm van prijzen) hetzij indirect (i.c. afgeleid vanprijzen).Niveau 3: input voor het actief of de verplichting die niet isgebaseerd op waarneembare marktgegevens (niet-waarneembare input).

De gekozen waarderingstechniek omvat alle factorenwaarmee marktpartijen rekening zouden houden bij hetbepalen van de prijs van de transactie.

De Groep verwerkt eventuele herrubriceringen tussen deniveaus van reële-waardehiërarchie aan het einde van deverslagperiode waarin de wijziging zich heeft voorgedaan.Indien de inputs die worden gebruikt voor het bepalen vande reële waarde van een actief of verplichting binnenverschillende niveaus van de reële-waardehiërarchievallen, dan wordt de bepaalde reële waarde in zijn geheelingedeeld in hetzelfde niveau van de reële-waardehiërarchie als de input van het laagste niveau dievan belang is voor de gehele meting.

Als een actief dat of een verplichting die is gewaardeerdtegen reële waarde een bied- en een laatprijs heeft,waardeert de Groep haar activa en long posities tegen debiedprijs en haar passiva en short posities tegende laatprijs.

De beste onderbouwing van de reële waarde van eenfinancieel instrument bij eerste waardering is normaliterde transactieprijs - dat wil zeggen de reële waarde van deverstrekte of ontvangen vergoeding. Indien de Groepvaststelt dat de reële waarde bij eerste waarderingverschilt van de transactieprijs en de reële waarde nietwordt onderbouwd door een genoteerde marktprijs op eenactieve markt voor een identiek actief of verplichting, nochis gebaseerd op een waarderingstechniek waarbij alleniet-waarneembare inputs worden beoordeeld alsinsignificant in relatie tot de waardering, wordt hetfinancieel instrument bij eerste waardering gewaardeerdtegen reële waarde, aangepast om het verschil tussen dereële waarde bij eerste waardering en de transactieprijsuit te stellen. Vervolgens wordt dat verschil gedurende delooptijd van het instrument in de winst-en-verliesrekeningverwerkt, maar niet later dan wanneer de waarderinggeheel wordt ondersteund door waarneembaremarktgegevens of de transactie beëindigd is.

De Groep heeft een vast raamwerk vanbeheersmaatregelen ten aanzien van de bepaling van dereële waarden. Dit omvat onder meer eenwaarderingsteam met algehele verantwoordelijkheid voorhet toezicht op alle belangrijke bepalingen van reëlewaarden, inclusief reële waarden van niveau 3. Hetwaarderingsteam rapporteert direct aan de CFO.

Het waarderingsteam beoordeelt periodiek belangrijkeniet-waarneembare inputs en waardecorrecties. Als voorde waardering tegen reële waarde gebruik wordt gemaaktvan informatie van derden, zoals broker quotes enprijsbepalingsdiensten, beoordeelt en documenteert hetteam het van derden verkregen bewijs om te verifiëren ofdeze waarderingen en de rubricering ervan in de niveausvan de reële-waardehiërarchie voldoen aan de vereistenvan de IFRS.

Belangrijke waarderingsaangelegenheden wordengerapporteerd aan de auditcommissie van de Groep.

Meer informatie over de veronderstellingen van debepaling van reële waarden is opgenomen in de volgendenoten.

Op aandelen gebaseerde beloningsplannen (noot 14)Voor wat betreft de aan medewerkers toegekendecertificaten van aandelen is de reële waarde gebaseerd opde marktprijs zoals van toepassing op de openbare beurs(tot 24 mei 2016: het multilaterale handelsplatform datwordt geëxploiteerd door Captin Equity ManagementServices) en indien noodzakelijk gecorrigeerd voor devoorwaarden waaronder de certificaten zijn toegekend.

Materiële vaste activa en vastgoedbeleggingen (noot 17 en 19)De reële waarde van materiële vaste activa envastgoedbeleggingen verkregen in het kader vanbedrijfscombinaties is de geschatte waarde waartegen hetactief zou kunnen worden verhandeld tussen een goedgeïnformeerde koper en verkoper in een zakelijketransactie tussen derde partijen. De reële waarde vanmateriële vaste activa en vastgoedbeleggingen isgebaseerd op de marktbenadering en kostprijsbenadering, waarbij gebruik wordt gemaakt van bekendemarktprijzen voor vergelijkbare activa indien beschikbaaren vervangingskosten wanneer van toepassing. Devervangingswaarde houdt rekening met aanpassingenvoor slijtage en functionele en economische veroudering.

Page 120: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 118

Immateriële activa, exclusief goodwill (noot 18)De reële waarde van patenten en merknamen verkregenin een bedrijfscombinatie is gebaseerd op de contantewaarde van de geschatte royalty betalingen die naarverwachting kunnen worden vermeden als gevolg van hetverkrijgen van deze patenten en merknamen. De reëlewaarde van de cliëntenportefeuille verkregen in eenbedrijfscombinatie wordt vastgesteld gebruik makend vande 'multi-period excess earnings'-methode. De reëlewaarde van overige immateriële activa is gebaseerd op decontante waarde van de verwachte toekomstigekasstromen die met het gebruik en uiteindelijke verkoopvan de desbetreffende activa zullen worden gerealiseerd.

Voorraden (noot 22)De reële waarde wordt bepaald op basis van de geschatteverkoopprijs onder normale zakelijke omstandigheden,minus de geschatte kosten van sluiting en verkoop, en eenredelijke winstmarge op basis van de inspanningen dievereist zijn om de voorraden gereed te maken en teverkopen.

Biologische activa (noot 23)Indien er een markt is voor de desbetreffende biologischeactiva, wordt de marktprijs gezien als de juiste grondslagvoor vaststelling van de waarde van deze activa. Indien ergeen sprake is van een actieve markt, worden een of meervan de volgende methoden gebruikt om de reële waarde teschatten:

de prijs gehanteerd bij de meest recente transactie (er●

van uitgaande dat er geen significante wijziging heeftplaatsgevonden in economische omstandigheden tussende datum van de transactie en de balansdatum);marktprijzen voor vergelijkbare activa waarbij wordt●

gecorrigeerd voor aanwezige verschillen tussen dedesbetreffende activa.

Bij het vaststellen van de reële waarde van biologischeactiva zijn de inschattingen van het management nodig omde reële waarde vast te stellen. Deze schattingen enbeoordelingen hebben betrekking op het gemiddeldegewicht van een dier, sterftecijfers en de actuelelevensfase van het dier.

Derivaten (noot 31)De reële waarde van derivaten wordt bepaald op basis vanbeschikbare marktinformatie of schattingsmethoden. Inhet geval van schattingsmethoden, wordt de reële waardegeschat:

door af te leiden van de reële waarde van de●

componenten of van een vergelijkbaar financieelinstrument, indien een betrouwbare reële waarde kanworden aangetoond voor de componenten of eenvergelijkbaar financieel instrument; ofgebruik makend van algemeen aanvaarde●

waarderingsmodellen en waarderingstechnieken.

Financiële instrumenten, anders dan derivaten (noot 31)De reële waarde bij de eerste opname van handels- enoverige vorderingen, handelsschulden en overige tebetalen posten met een looptijd langer dan een jaar wordtbepaald op basis van de contante waarde van detoekomstige kasstromen, contant gemaakt tegen demarktrente op balansdatum (geamortiseerde kostprijs),rekening houdende met eventuele bijzonderewaardeverminderingen en het risico van oninbaarheid (vantoepassing indien het een actief betreft). Bij het bepalenvan het effectieve rentepercentage wordt rekeninggehouden met opslagen of kortingen, entransactiekosten op het moment van de acquisitie.

Page 121: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 119

Resultaten voor het jaar 5. Operationele segmenten

A. Basis voor segmentatieDe Groep onderscheidt de volgende drie strategischeclusters, welke haar operationele en te rapporterensegmenten vormen:

Nederland●

Duitsland / België●

Verenigd Koninkrijk●

Het assortiment dat de Groep verkoopt bestaat onderandere uit mengvoer, voer voor jonge dieren, speciaalvoer,ruwvoer en bijproducten alsmede zaden en meststoffen.Kernactiviteiten zijn de productie van voer, logistiekediensten en het aanbieden van Total Feed oplossingengebaseerd op nutritionele know how.

De clusters bieden soortgelijke producten en diensten aanen kennen vergelijkbare productieprocessen endistributiemethoden. Omdat echter de operationelesegmenten afzonderlijk worden bestuurd en sprake is vanverschillende valuta (Verenigd Koninkrijk cluster versusde overige clusters) worden operationele segmenten nietgeïntegreerd.

Deze opdeling in segmenten is consistent met deorganisatiestructuur en de internemanagementrapportage en representeert tevens degeografische regio’s waarin de Groep actief is. Hethoofdkantoor van de Groep is gevestigd in Lochem,Nederland.

De Directie van de Groep beoordeelt de internemanagementrapportages van elk cluster op maandelijksebasis en opereert gezamenlijk als belangrijksteoperationeel besluitvormend orgaan.

Er bestaan verschillende niveaus van integratie tussen desegmenten. Deze integratie betreft ook onderlingeleveringen van producten en gezamenlijke logistiekedienstverlening. De vaststelling van de prijzen van dezeleveranties tussen segmenten vindt plaats op basis vanzakelijke afspraken zoals die tussen onafhankelijkepartijen zouden zijn gemaakt.

B. Informatie over te rapporteren segmentenInformatie over de te rapporteren segmenten is hiernagepresenteerd. Het resultaat uit bedrijfsactiviteiten persegment betreft het resultaat voor rente en belastingen enwordt gebruikt voor het beoordelen en meten van deprestaties omdat dit volgens de Directie de belangrijkstemaatstaf is bij evaluatie van de resultaten van desegmenten in vergelijking met andere ondernemingenactief in dezelfde bedrijfstak.

Page 122: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 120

Te rapporteren segmenten

2017

In duizenden euro Nederland Duitsland/BelgiëVerenigd

KoninkrijkGroep /

eliminaties GeconsolideerdExterne omzet 1.052.338 543.906 622.398 18 2.218.660Omzet uit transacties tussen segmenten 64.774 2.636 - -67.410 -Omzet 1.117.112 546.542 622.398 -67.392 2.218.660

Brutowinst 221.714 75.919 121.301 906 419.840Overige bedrijfsopbrengsten 412 211 338 - 961Bedrijfslasten -154.106 -63.919 -116.290 -12.464 -346.779Bedrijfsresultaat 68.020 12.211 5.349 -11.558 74.022Afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeverminderingen 7.491 3.279 13.475 3.382 27.627EBITDA 75.511 15.490 18.824 -8.176 101.649

Materiële vaste activa 82.860 36.288 82.572 4.184 205.904Immateriële activa en goodwill 43.309 4.772 43.351 4.797 96.229Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode - 24.018 - - 24.018Overige vaste activa 2.378 7.424 98 3.226 13.126Vaste activa 128.547 72.502 126.021 12.207 339.277Vlottende activa 191.384 167.072 101.787 -12.229 448.014Totaal activa 319.931 239.574 227.808 -22 787.291

Eigen vermogen -180.419 -78.753 -38.226 -112.533 -409.931Verplichtingen -139.512 -160.821 -189.582 112.555 -377.360Totaal eigen vermogen en verplichtingen -319.931 -239.574 -227.808 22 -787.291

Investeringen(1) 13.762 4.288 17.739 3.231 39.020Werkkapitaal 14.403 24.131 41.270 - 10.635 69.169Onderliggende EBITDA(2) 75.396 15.647 18.579 -8.176 101.446Onderliggende EBITDA / Brutowinst 34,0% 20,6% 15,3% 24,2%

2016

In duizenden euro Nederland Duitsland/BelgiëVerenigd

KoninkrijkGroep /

eliminaties GeconsolideerdExterne omzet 958.523 519.543 630.704 192 2.108.962Omzet uit transacties tussen segmenten 60.549 2.742 - -63.291 -Omzet 1.019.072 522.285 630.704 -63.099 2.108.962

Brutowinst 201.555 69.901 134.654 1.262 407.372Overige bedrijfsopbrengsten 1.557 1.017 1.271 104 3.949Bedrijfslasten -144.762 -60.471 -121.165 -17.090 -343.488Bedrijfsresultaat 58.350 10.447 14.760 -15.724 67.833Afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeverminderingen 8.550 4.035 10.712 2.747 26.044EBITDA 66.900 14.482 25.472 -12.977 93.877

Materiële vaste activa 77.330 35.691 78.551 3.177 194.749Immateriële activa en goodwill 44.780 4.817 46.615 5.969 102.181Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode - 21.653 - - 21.653Overige vaste activa 2.908 10.056 7.361 -5.313 15.012Vaste activa 125.018 72.217 132.527 3.833 333.595Vlottende activa 187.634 144.571 105.818 4.651 442.674Totaal activa 312.652 216.788 238.345 8.484 776.269

Eigen vermogen -147.448 -70.351 -33.373 -177.818 -428.990Verplichtingen -165.204 -146.437 -204.972 169.334 -347.279Totaal eigen vermogen en verplichtingen -312.652 -216.788 -238.345 -8.484 -776.269

Investeringen(1) 7.956 5.524 17.339 2.848 33.667Werkkapitaal 35.730 41.822 50.295 - 7.961 119.886Onderliggende EBITDA(2) 65.897 14.482 26.207 -12.977 93.609Onderliggende EBITDA / Brutowinst 32,7% 20,7% 19,5% 23,0%

(1) Heeft betrekking op immateriële activa en materiële vaste activa (2) Onderliggende EBITDA' betekent EBITDA exclusief incidentele posten.

Page 123: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 121

De kolom Groep / eliminaties bevat zowel bedragen alsgevolg van activiteiten voor de Groep als eliminaties in hetkader van de consolidatie.

Onder overige vaste activa wordt in dit verband verstaanvastgoedbeleggingen, langlopende handels- en overigevorderingen en uitgestelde belastingvorderingen.

Het werkkapitaal bestaat uit de voorraden, biologischeactiva, kortlopende handels- en overige vorderingenminus de kortlopende verplichtingen.

De Groep is niet afhankelijk van individuele groteafnemers.

C. Aansluiting van het resultaatDe aansluiting tussen het bedrijfsresultaat van de terapporteren segmenten en het winst voor belastingen vande Groep is hierna weergegeven:

In duizenden euro noot 2017 2016Bedrijfsresultaatsegmenten 74.022 67.833Financieringsbaten 12 1.396 1.664Financieringskosten 12 -3.770 -5.192Aandeel resultaatdeelnemingen verwerktvolgens 'equity'-methode, nabelastingen 20

3.884 3.816

Winst voor belastingen 75.532 68.121

De daling van de financieringskosten van €1,4 miljoenwordt met name veroorzaakt door de aanvullendecontributie die begin 2017 is gedaan aan het BOCM PAULSLtd. (Verenigd Koninkrijk) pensioenplan. Zie noot 15A voormeer informatie over de pensioenplannen.

6. Bedrijfscombinaties

Acquisitie Wilde Agriculture Ltd. (VerenigdKoninkrijk)Op 25 mei 2017 heeft de Groep de volledige zeggenschapverworven over Wilde Agriculture Ltd. De overnamesombedroeg €2,0 miljoen waarvan €0,5 miljoenvoorwaardelijk. De voorlopige reële waarde van deverkregen activa is vastgesteld op €2,1 miljoen, inclusief€0,9 miljoen geacquireerde liquide middelen. Devoorlopige reële waarde van verkregen passiva bedraagt€0,6 miljoen. De ontstane goodwill van €0,5 miljoen isvoornamelijk toe te rekenen aan de synergievoordelen die

naar verwachting zullen worden gerealiseerd bij hetintegreren van Wilde Agriculture Ltd. binnen het clusterVerenigd Koninkrijk. Derhalve is de goodwill gealloceerdaan dit cluster. De overname is niet materieel voor deGroep in het kader van de toelichtingsvereisten van IFRS3.

Acquisities 2016

Acquisitie VleutenSteijnVoeders B.V. (Nederland)Op 22 juli 2016 heeft ForFarmers de overname vanVleutenSteijnVoeders B.V. ('Vleuten-Steijn) aangekondigd.Goedkeuring voor deze transactie werd eind september2016 verkregen, waarna ForFarmers alle aandelen vanVleuten-Steijn heeft overgenomen. Vleuten-Steijn is eenveevoederonderneming gericht op de varkenssector invoornamelijk Zuidoost-Nederland en Duitsland. Deonderneming genereerde in 2015 een omzet van circa €91miljoen door de verkoop van circa 295.000 ton voeders aanveelal grotere bedrijven in met name het zeugen- enbiggensegment. Vleuten-Steijn heeft de productie vandiervoeders aan derden uitbesteed. De bedrijfsactiviteitenvan Vleuten-Steijn worden geïntegreerd in ForFarmersNederland.

Vleuten-Steijn wordt vanaf 1 oktober 2016 geconsolideerdin de resultaten van ForFarmers. In 2016 droeg vanaf dedatum van acquisitie Vleuten-Steijn €21,9 miljoen bij aande omzet en €0,9 miljoen aan het resultaat voorbelastingen. Indien de acquisitie van Vleuten-Steijn hadplaatsgevonden per begin boekjaar zou de bijdrage in 2016aan de omzet €85,1 miljoen en de bijdrage aan hetresultaat voor belastingen €3,1 miljoen hebben bedragen.Hiermee zou per begin boekjaar 2016 de omzet van deGroep €2.172 miljoen hebben bedragen en het resultaatvoor belastingen van de Groep €70,4 miljoen.

De verkrijgingsprijs samenhangend met de acquisitiebedroeg €30,5 miljoen. Het positieve verschil tussen deverkrijgingsprijs en de reële waarde van deidentificeerbare activa en verplichtingen is geactiveerd alsgoodwill. De goodwill is bepaald op €15,6 miljoen. Degoodwill is de waarde van de verwachte synergie-voordelen van de acquisitie. De goodwill is volledigtoegerekend aan het cluster Nederland.

Zoals overeengekomen in de koopovereenkomst is 70%van de transactiesom in 2016 betaald (€20,5 miljoen). Hetrestant wordt betaald na 3 jaar, afhankelijk van het

Page 124: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 122

behalen van een aantal reeds bepaalde criteria. De Groepheeft hiervoor €7.638 duizend als voorwaardelijkevergoeding opgenomen, zijnde de reële waarde op deovernamedatum (1 oktober 2016). Op 31 december 2017was de waarde van de voorwaardelijke vergoedinggestegen tot €7.748 duizend (zie noot 30).

De reële waarden van de identificeerbare activa enverplichtingen van Vleuten-Steijn aangekocht in 2016 perde datum van acquisitie zijn niet veranderd en definitiefgeworden in 2017:

In duizenden euroVleuten

Steijn

Materiële vaste activa 39Immateriële activa (klantenportefeuille) 9.039Voorraden 57Handels- en overige vorderingen 10.665Actuele belastingvorderingen 122Geldmiddelen en kasequivalenten 1.348Activa 21.270

Uitgestelde belastingverplichtingen 2.260Handelsschulden en overige verplichtingen 3.891Actuele belastingverplichtingen 163Verplichtingen 6.314

Totaal identificeerbare netto activa tegen reëlewaarde 14.956Goodwill gerelateerd aan de overname 15.569

Verkrijgingsprijs 30.525

Vaststelling reële waarden

Verworvenactiva WaarderingstechniekMateriëlevaste activa

Marktvergelijkingstechniek enkostentechniek: Het waarderingsmodel gaatuit van genoteerde marktprijzen voorvergelijkbare posten, indien beschikbaar, enafgeschreven vervangingskosten, waar vantoepassing. Afgeschrevenvervangingskosten omvatten aanpassingenvoor fysieke slijtage en functionele enfinanciële veroudering.

Immateriëleactiva

Multi-period excess earnings'-methode: de‘multi-period excess earnings’-methodegaat uit van de contante waarde van denetto kasstromen die naar verwachtingworden gegenereerd door deklantenrelaties.

Voorraden Marktvergelijkingstechniek: De reëlewaarde wordt bepaald op basis van degeschatte verkoopprijs onder normalezakelijke omstandigheden, minus degeschatte kosten van sluiting en verkoop, eneen redelijke winstmarge op basis van deinspanningen die vereist zijn om devoorraden gereed te maken en te verkopen.

7. DesinvesteringenGedurende 2017 hebben geen desinvesteringenplaatsgevonden.

Desinvesteringen 2016In 2016 heeft de Groep zijn belang in Leafield Feeds Ltd.aan SugaRich verkocht voor €1,3 miljoen, resulterend ineen winst van €0,8 miljoen welke geclassificeerd is alsoverige bedrijfsopbrengsten in de winst-en-verliesrekening.

Tevens heeft de Groep in 2016 deindirecte transportactiviteiten van Wheyfeed Ltd. (VerenigdKoninkrijk) verkocht aan de voormalige aandeelhoudervan Wheyfeed Ltd.. De boekwinst van €0,4 miljoen heeftbetrekking op de afgestoten transportmiddelen en isverantwoord onder overige bedrijfsopbrengsten, zie noot10.

Page 125: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 123

8. OmzetDe geografische verdeling van de omzet kan als volgtworden weergegeven:

In duizenden euro 2017 2016

Nederland 924.699 856.911Duitsland 504.830 461.478België 141.704 136.837Verenigd Koninkrijk 622.059 630.668Overige landen binnen EU 24.878 22.534Overige landen buiten EU 490 534

Totaal 2.218.660 2.108.962

De verdeling van de omzet per categorie kan als volgtworden weergegeven:

In duizenden euro 2017 2016

Mengvoer 1.765.297 1.712.056Overige omzet 453.363 396.906

Totaal 2.218.660 2.108.962

De toename van de omzet van €109,7 miljoen isinclusief een negatief valuta-effect van €40,7 miljoen,waarbij het netto effect van acquisities endesinvesteringen zorgde voor een toename van de omzetmet €61,8 miljoen. Dit resulteert in een toename van deautonome omzet met €88,6 miljoen. Deze toename wordtverklaard door een toename in het volume in combinatiemet een stijging van de prijzen van grondstoffen enenergie.

De overige omzet heeft voornamelijk betrekking opleveringen van enkelvoudige voeders, overigehandelsproducten alsmede dienstverlening (dezecategorieën zijn individueel allen immaterieel voorseparate presentatie).

9. Kosten van grond- enhulpstoffenDe stijging van de kosten van grond- en hulpstoffen wordtverklaard door een toename in het volume in combinatiemet een stijging van de prijs van de grondstoffen,gecompenseerd door een negatief valuta-effect.

In 2017 is op voorraden een bedrag van €40duizend voorzien (2016: €35 duizend), wat is verwerkt inde kosten van grond- en hulpstoffen.

10. Overige bedrijfsopbrengsten

2017De overige bedrijfsopbrengsten in 2017 bestaan met nameuit een ontvangen nabetaling van €0,3 miljoen inzake deverkoop van Adaptris (Verenigd Koninkrijk) ende verkoop van overige vaste bedrijfsmiddelen inNederland ter hoogte van €0,2 miljoen.

2016De overige bedrijfsopbrengsten bevatten in 2016 ondermeer bedragen voor de desinvestering in Leafield FeedsLtd. (Verenigd Koninkrijk), €0,8 miljoen, de verkoop vantransportmiddelen van Wheyfeed Ltd. (VerenigdKoninkrijk), €0,4 miljoen, de verkoop van de bedrijfshal inDoetinchem (Nederland), €0,1 miljoen, en de verkoop vangrond in Oss (Nederland), €0,9 miljoen. Deze laatste werdeerder geclassificeerd als activa aangehouden voorverkoop. Voor nadere informatie zie noot 7 en 25.

Page 126: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 124

11. BedrijfslastenDe stijging van de bedrijfslasten bedraagt €3,3miljoen, ondanks een daling van €7,7 miljoen als gevolgvan een valuta-effect. Het effect van acquisities endesinvesteringen bedraagt €0,7 miljoen. Deautonome stijging van de bedrijfslasten bedroegderhalve €10,3 miljoen.

A. Overige bedrijfskosten

In duizenden euro 2017 2016

Energie, transport enonderhoudskosten

116.822 112.162

Verkoopkosten 5.805 9.813Overige 45.096 44.927

Totaal 167.723 166.902

De overige bedrijfskosten stijgen met €0,8 miljoen,ondanks een daling van €3,5 miljoen veroorzaakt doorvaluta-effecten. Het effect van acquisities endesinvesteringen is nihil. De autonome stijging van deoverige bedrijfskosten komt daarmee op €4,3 miljoen.Deze stijging wordt met name veroorzaakt door hogerekosten voor energie/brandstof, transport enonderhoudskosten. De verkoopkosten zijn met name lagerdoor een netto vrijval van de voorziening voor bijzonderewaardeverminderingen met betrekking tothandelsvorderingen ter hoogte van €1,6 miljoen (2016:netto toevoeging van €0,9 miljoen). De overigebedrijfskosten in 2016 bevatten ook eenmalige kostenmet betrekking tot de beursnotering (€1,5 miljoen). Verderwaren de automatiseringskosten hoger in 2017 enwaren de kosten voor tijdelijk personeel hoger in 2017.

B. Kosten voor onderzoek en ontwikkelingDe kosten voor onderzoek en ontwikkeling bedroegen in2017 €5,6 miljoen (2016: €4,8 miljoen). Deze kostenhebben hoofdzakelijk betrekking op de kosten vannutritionele specialisten, productmanagers enlaboratoriummedewerkers.

C. Honoraria van de accountantDe volgende honoraria van KPMG Accountants N.V. zijnten laste gebracht van de Groep, haardochtermaatschappijen en andere maatschappijen die zijconsolideert, een en ander zoals bedoeld in artikel 2:382alid 1 en 2 BW.

In duizenden euro

KPMGAccountants

NV

OverigKPMG

netwerkTotaalKPMG

2017 Onderzoek van dejaarrekening

569 347 916

Anderecontroleopdrachten

30 38 68

Adviesdiensten opfiscaal terrein

- - -

Andere niet-controlediensten

- - -

Totaal 599 385 984

2016 Onderzoek van dejaarrekening

569 371 940

Anderecontroleopdrachten

22 36 58

Adviesdiensten opfiscaal terrein

- - -

Andere niet-controlediensten

- - -

Totaal 591 407 998

De in de tabel vermelde honoraria voor het onderzoek vande jaarrekening hebben betrekking op de totale honorariavoor het onderzoek van de jaarrekening, ongeacht of dewerkzaamheden al gedurende het boekjaar zijn verricht.De overige accountantskosten (dit zijn de 'Anderecontroleopdrachten') zijn verantwoord in het jaar waarinde diensten zijn verricht.

De opdrachten naast de controle van dejaarrekening hebben betrekking op specifiekovereengekomen werkzaamheden met betrekking totbestuurdersbezoldiging, bonusdoelstellingen enbankconvenanten. Daarnaast zijn diversesubsidieverklaringen afgegeven door KPMG.

Page 127: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 125

12. Netto financieringslastenIn duizenden euro 2017 2016

Overige rentebaten 1.396 1.664

Totaal financieringsbaten 1.396 1.664

Lasten inzake omrekening vreemdevaluta

-180 -444

Rentelasten pensioen -1.083 -2.098Overige rentelasten -1.195 -1.506Overige financiële lasten -1.312 -1.144

Totaal financieringslasten -3.770 -5.192

Netto financieringslastenopgenomen in de winst-en-verliesrekening -2.374 -3.528

Als gevolg van de daling van het Britse pond is zowel in2017 als in 2016 een verlies geleden inzake omrekeningvan vreemde valuta.

De overige rentebaten betreffen voornamelijk ontvangenrente op uitstaande langlopende vorderingen (leningen) enbanktegoeden. De overige rentelasten betreffenvoornamelijk betaalde rente op (bank)leningen en overigefinancieringsverplichtingen.

De toename van de overige financiële lasten wordt metname veroorzaakt door de oprenting van devoorwaardelijke vergoeding met betrekking tot deovername van Vleuten-Steijn in 2016, zie noot 6 voor meerinformatie. Daarnaast bevatten de overige financiëlelasten een afschrijving van €0,4 miljoen (2016: €0,4miljoen) met betrekking tot geactiveerde kosten voor eenin 2014 afgesloten financiering, zoals nader is toegelichtonder noot 28.

13. Winst per aandeel

A. Gewone winst per aandeelDe berekening van de gewone winst per aandeel isgebaseerd op de hierna weergegeven resultatentoerekenbaar aan gewone aandeelhouders en gewogengemiddelde aantallen uitstaande gewone aandelen.

Aan gewone aandeelhouders toe te rekenen winstIn duizenden euro 2017 2016

Winst over het boekjaar, toe terekenen aan aandeelhouders van deVennootschap

58.554 53.260

Gewogen gemiddeld aantal aandelen 2017 2016

Gewone aandelen in omloop per1 januari

106.261.041 106.261.041

Effect van gehouden eigenaandelen (gewogen gemiddeldegedurende het jaar)

-2.183.545 -110.881

Gewogen gemiddeld aantalaandelen per 31 december 104.077.496 106.150.160

Gewone winst per aandeelIn euro 2017 2016

Gewone winst per aandeel 0,56 0,50

Voor het aantal uitstaande aandelen per 31 decemberwordt verwezen naar noot 26.

B. Verwaterde winst per aandeelDe berekening van de verwaterde winst per aandeel isgelijk aan de calculatie van de gewone winst per aandeelomdat er in 2016 en 2017 geen nieuwe aandelen zijnuitgegeven. Voor aanvullende informatie wordt verwezennaar noot 26.

Page 128: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 126

Personeelsbeloningen 14. Op aandelen gebaseerdebeloningsplannen

A. Beschrijving van de op aandelengebaseerde beloningsplannenDe Groep kent twee soorten participatieplannen. Een planheeft betrekking op de Directie en senior management(toepasselijk voor 2014, 2015, 2016 en 2017) en het andereplan heeft betrekking op de overige medewerkers(toepasselijk voor 2015, 2016 en 2017). Beide plannen zijnverder in detail uitgewerkt voor medewerkers inNederland ('Het Nederlandse participatieplan') en voormedewerkers in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland enBelgië ('Buitenlands participatieplan'). Het totaal aantaldeelnemers op alle actieve participatieplannen bedraagt24,2% (2016: 22,4%) van het totale aantal medewerkersvan de Groep

De participatieplannen zijn jaarlijkse plannen die alleenvan toepassing zijn in de jaren waarop ze betrekkinghebben, eventuele additionele participatieplannen wordenbeschouwd als nieuwe plannen. Nieuwe plannen kunnenalleen worden ingevoerd na goedkeuring door deaandeelhouders op voordracht van de Raad vanCommissarissen voor de inkoop van aandelen in het kadervan het participatieplan.

Participatieplannen 2017Op 27 april 2017, heeft de Groep haar medewerkers tweeparticipatieplannen aangeboden. Een plan voor de ledenvan de Directie en senior management en de ander voorde overige medewerkers. Voor beide plannen moeten dedeelnemers de aankomende 36 maanden in dienst blijvenom in aanmerking te komen voor de korting op decertificaten van de gekochte aandelen. De medewerkershebben het recht de certificaten te kopen tegen eenkorting tussen 13,5% en 20,0% van de reële waarde op dedatum van toekenning. Voor het bedrag van de kortingworden additionele certificaten van aandelen verstrekt. Devoorwaarden van beide plannen zijn in overeenstemmingmet de voorwaarden van de plannen die van toepassingzijn voor 2016, met uitzondering van de lock-up periodevan de certificaten die voor de Directie en seniormanagement zijn aangepast naar 5 jaar ten opzichte vande 3 jaar die geldt voor de plannen van 2015 en 2016.

In 2017 namen 35 medewerkers (van wie 7 medewerkerswerkzaam buiten Nederland) deel aan het participatieplanvoor de Directie en senior management en 297medewerkers (van wie 59 medewerkers werkzaam buitenNederland) aan het participatieplan voor overigemedewerkers.

De toekenningen van het aantal certificaten metbetrekking tot de participatieplannen 2017 waren alsvolgt:

In aantallen NederlandBuiten

Nederland

Directie en senior management 210.934 12.221Overige medewerkers 108.131 24.942

In 2017 zijn hiervan in totaal 133 toegekende certificatengeannuleerd als gevolg van uitdiensttreding.

Participatieplannen 2016 en 2015In 2016 en 2015 heeft de Groep twee participatieplannenaangeboden aan de werknemers. Een plan voor de ledenvan de Directie en senior management en de ander voorde overige medewerkers. Voor alle plannen moeten dedeelnemers gedurende de 36 opeenvolgende maanden indienst blijven om in aanmerking te komen voor dekorting op de certificaten van de gekochte aandelen. Demedewerker heeft het recht de certificaten te kopen tegeneen korting tussen 13,5% en 20,0% van de reële waarde opde datum van toekenning. Voor het bedrag van de kortingworden additionele certificaten van aandelen verstrekt.

In 2016 namen 34 medewerkers (van wie 8 buitenlandsemedewerkers) deel aan het participatieplan voor deDirectie en senior management en 319 medewerkers (vanwie 61 buitenlandse medewerkers) aan hetparticipatieplan voor overige medewerkers. Het totaalaantal deelnemers bedroeg 15% van het totale aantalmedewerkers van de Groep. De toekenningen van hetaantal certificaten met betrekking tot departicipatieplannen 2016 waren als volgt:

In aantallen NederlandBuiten

Nederland

Directie en senior management 227.020 24.615Overige medewerkers 171.337 32.692

Page 129: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 127

In 2017 zijn hiervan in totaal 750 toegekende certificatengeannuleerd als gevolg van uitdiensttreding. In 2016hebben geen annuleringen of aanpassingen in detoekenningen plaatsgevonden.

In 2015 namen 33 medewerkers (van wie 9 buitenlandsemedewerkers) deel aan het participatieplan voor deDirectie en senior management en 428 medewerkers (vanwie 103 buitenlandse medewerkers) aan hetparticipatieplan voor overige medewerkers. Detoekenningen van het aantal certificaten met betrekkingtot de participatieplannen 2015 waren als volgt:

In aantallen NederlandBuiten

Nederland

Directie en senior management 239.049 34.529Overige medewerkers 297.327 73.025

In 2017 zijn hiervan in totaal 1.448 (2016: 4.825)toegekende certificaten geannuleerd als gevolg vanuitdiensttreding. In 2015 hebben geen annuleringen ofaanpassingen in de toekenningen plaatsgevonden.

Verschillen Nederlandse en buitenlandse plannenBelangrijke verschillen tussen de Nederlandse enbuitenlandse participatieplannen met betrekking totadditionele certificaten van aandelen zijn als volgt:

- Nederlandse participatieplan: een voorwaarde voordefinitieve toekenning houdt in dat de korting door demedewerker moet worden terugbetaald indien demedewerker binnen drie jaar na toekenning zijndienstverband beëindigt. Alle certificaten van aandelen diezijn toegekend zijn verstrekt in respectievelijk 2017, 2016en 2015.- Buitenlands participatieplan: een voorwaarde voordefinitieve toekenning houdt in dat de medewerker geenrecht heeft op de additionele certificaten van aandelenindien de medewerker binnen drie jaar na toekenning zijndienstverband beëindigt. Certificaten van aandelen tenbehoeve van de buitenlandse medewerkers worden doorde Vennootschap in bewaring gehouden en worden aan demedewerkers verstrekt wanneer ze definitief wordentoegekend. De totale kosten voor de Vennootschap voor deadditionele certificaten van aandelen, inclusief de tebetalen loonheffing, is beperkt tot de waarde van de totalekorting die is verstrekt aan een Nederlandse participant.

Participatieplan 2014Het participatieplan 2014 is gedurende 2017 volledigafgewikkeld.

B. Bepaling van de reële waarden

Participatieplannen 2017De waarde waartegen de medewerker (zowel leden van deDirectie, senior management als overige medewerkers) decertificaten van aandelen kon verkrijgen is vastgesteld ophet gemiddelde van de slotkoers die gold op Euronext inde vijf handelsdagen van 2 tot en met 8 mei 2017. Dezewaarde bedroeg €8,66.

Participatieplannen 2016De waarde waartegen de medewerker (zowel leden van deDirectie, senior management als overige medewerkers) decertificaten van aandelen kon verkrijgen is vastgesteld ophet gemiddelde van de slotkoers die gold op hethandelsplatform in de vijf handelsdagen van 19 tot en met25 april 2016. Deze waarde bedroeg €6,24.

Participatieplannen 2015(i) Leden van de Directie en senior managementDe waarde waartegen de medewerker de certificaten vanaandelen kon verkrijgen is vastgesteld op het gemiddeldevan de slotkoers die gold op het handelsplatform in de vijfhandelsdagen van 20 tot en met 24 april 2015. Dezewaarde bedroeg €5,04.

(ii) Overige medewerkersDe waarde waartegen de medewerker de certificaten vanaandelen kon verkrijgen is vastgesteld op het gemiddeldevan de slotkoers die gold op het handelsplatform in de vijfhandelsdagen van 1 tot en met 5 juni 2015 en bedroeg€5,18.

De fiscale verplichtingen voor de buitenlandse werknemerzijn voor alle plannen gebaseerd op de reële waarde vande certificaten van aandelen op afwikkelingsdatum.

Page 130: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 128

C. Bedragen verwerkt in de winst-en-verliesrekening en de balansDe kosten worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening over de looptijd van het participatieplan(3 jaar), zie noot 15F. De certificaten van aandelentoegekend in het Nederlandse participatieplan zijn volledigverstrekt aan medewerkers in 2017 respectievelijk 2016,2015 en 2014. Het voorwaardelijk toegekende deel is nietverantwoord in de winst-en-verliesrekening, maar alsoverige vorderingen onder de handels- en overigevorderingen voor €565 duizend (2016: €569 duizend),waarvan €382 duizend is geclassificeerd als kortlopend(2016: €319 duizend als kortlopend). De cumulatievereserve voor op aandelen gebaseerde beloning metbetrekking tot het buitenlandse participatieplan bedraagt€233 duizend (2016: €187 duizend).

15. PersoneelsbeloningenVerschillende beloningsplannen zijn van toepassing in deverschillende landen waarin de Groep actief is.

In duizenden euro noot

31december

2017

31december

2016

Verplichting uit hoofde vannetto toegezegd-pensioenrechten 15B

41.686 60.959

Verplichting uit hoofde vanoverige lange termijnbeloningsplannen 15E

5.224 4.369

Totaal 46.910 65.328

Voor meer informatie over de personeelskosten, zie noot15F.

A. Pensioenplannen en financieringDe Groep draagt bij aan de volgende pensioenplannenwelke per cluster zijn beschreven.

NederlandIn Nederland waren tot en met 2015 de pensioenengeregeld via twee pensioenplannen. Een verzekerdtoegezegd-pensioenplan was aanwezig voor de (ex)medewerkers van Hendrix. Deze onderneming is door deGroep in 2012 verworven. Daarnaast was een verzekerdtoegezegde bijdrage plan aanwezig voor de (ex)ForFarmers medewerkers. Per 1 januari 2016 is de Groepeen nieuw pensioenplan gestart dat van toepassing is opalle Nederlandse medewerkers, waarbij alle

pensioenrechten opgebouwd tot en met 31 december 2015achter zijn gebleven in de oude pensioenplannen.

Als gevolg daarvan zijn beide oude pensioenplannengesloten per 31 december 2015. Vanaf die datum wordenpensioenrechten opgebouwd onder het nieuwe plan opbasis van een collectief toegezegde-bijdrageregeling. Eenverzekeringsmaatschappij administreert het plan. Vanafdie datum resteren geen verplichtingen onder het oudeForFarmers pensioenplan. Onder het oude Hendrixpensioenplan blijft de Groep verantwoordelijk voor deverplichtingen opgebouwd tot en met 31 december 2015en de daaraan gerelateerde gegarandeerde premies. Alsgevolg daarvan wordt dit plan als toegezegd-pensioenplanverantwoord.

Samen met het nieuwe pensioenplan heeft de Groep toteen toegezegde bijdrageregeling besloten voormedewerkers met een jaarsalaris dat meer bedraagt dan€52.763. Een verzekeringsmaatschappij administreert deverplichtingen onder beide plannen met ingang van 1januari 2016.

De netto verplichting uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen in Nederland bedraagt per 31december 2017 €13.097 duizend (31 december 2016:€14.437 duizend). De daling van deze verplichting wordtmet name veroorzaakt door de stijging van de rentevoetdie als wijziging in de financiële veronderstellingen isopgenomen in niet-gerealiseerde resultaten.

Duitsland / BelgiëDe Duitse deelnemingen hebben, voor een beperkt aantalmensen, toegezegd-pensioenregelingen in eigen beheer.Dit plan is reeds gesloten voor nieuwe toetreders zodatgeen nieuwe verplichtingen ontstaan. De toezeggingen zijnbepaald op basis van actuariële berekeningen waarbij devan toepassing zijnde disconteringsvoet is gehanteerd.Actuariële resultaten worden direct in het eigen vermogenverantwoord als niet gerealiseerde resultaten. Het Duitsetoegezegd-pensioenplan is een niet-gefinancierd plan.

In aanvulling op het toegezegd-pensioenplan in eigenbeheer is een toegezegde bijdrageregeling van kracht vooralle overige medewerkers van de Duitse deelnemingen.

Page 131: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 129

De netto verplichting uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen in Duitsland bedraagt per 31december 2017 €5.149 duizend (31 december 2016:€5.509 duizend).

De Belgische deelnemingen hebben twee verzekerdepensioenplannen voor hun medewerkers welkekwalificeren als toegezegd-pensioenregelingen. De nettoverplichting uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen in België bedraagt per 31 december2017 €138 duizend (31 december 2016: €185 duizend).

Verenigd KoninkrijkIn het Verenigd Koninkrijk zijn twee pensioenplannen vankracht.

Een netto toegezegd-pensioenverplichting is verantwoordin de geconsolideerde balans voor de verplichtingen vanbeide plannen. De fondsbeleggingen zijn gewaardeerdop reële waarde. De verplichtingen zijn bepaald op basisvan actuariële berekeningen, waarbij de van toepassingzijnde disconteringsvoet is gehanteerd. Actuariëleresultaten worden direct in het eigen vermogenverantwoord als niet gerealiseerde resultaten.

Het eerste plan heeft betrekking op de (ex) medewerkersvan BOCM PAULS Ltd., welke onderneming is verworvendoor de Groep in 2012. Per 1 oktober 2006 is dit plangesloten voor nieuwe toetreders, zodat geen nieuweverplichtingen ontstaan. Vanaf die datum is een nieuweregeling van kracht gebaseerd op een toegezegdebijdrage. Een verzekeringsmaatschappij administreert hetplan.

Het tweede plan is een klein toegezegd-pensioenplan datbetrekking heeft op de (ex) medewerkers van HSTFeeds Ltd., welke onderneming is verworven door deGroep in 2014. In dit plan worden geen nieuwe rechtenopgebouwd. Beide toegezegd-pensioenplannen zijngefinancierde plannen. De financieringsvereisten zijngebaseerd op het actuariële berekeningsraamwerk zoalsuiteengezet in het financieringsbeleid van de plannen.

Eind 2016 werd overeengekomen dat het pensioenfondsvan BOCM PAULS Ltd. CPI zal toepassen als de inflatiereferentie voor alle pensioenverhogingen bij uitbetaling(inclusief het gegarandeerd minimumpensioen (GMP)en het aanvullend pensioen boven GMP) en deherwaardering bij uitstel van uitbetaling (exclusief GMP).Voorheen werd RPI gebruikt als de inflatiereferentie voorpensioenverhogingen bij uitbetaling en herwaardering bijuitstel voor aanvullende pensioenen boven GMP.Deze wijziging heeft geleid tot een verlaging van de nettoverplichting met ongeveer €17 miljoen op 31 december2016, die in het eigen vermogen is opgenomen in niet-gerealiseerde resultaten als gevolg van aanpassing infinanciële veronderstellingen. Verder heeft de Groep injanuari 2017 een aanvullende contributie gedaan van £10,0miljoen (€11,7 miljoen) om een deel van het tekort bij hetBOCM PAULS Ltd. pensioenplan aan te vullen en waardoorde netto pensioenverplichting is afgenomen.

De netto verplichting uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen in het Verenigd Koninkrijk bedraagtper 31 december 2017 €23.302 duizend (31 december2016: €40.828 duizend). De daling van deze verplichtingwordt voornamelijk veroorzaakt door de hierbovengenoemde aanvullende contributie, het wisselkoerseffectals gevolg van de daling van het Britse pond en hetrendement op de fondsbeleggingen.

Page 132: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 130

B. Mutatie in de netto toegezegd-pensioenverplichtingDe volgende tabel geeft de aansluiting weer tussen de openingsbalans en de balans per einde boekjaar voor deverplichting uit hoofde van toegezegd pensioen en de componenten daarvan.

2017

In duizenden euro

Bruto verplichtinguit hoofde van

toegezegd-pensioenregelingen

(gefinancierdeplannen)

Reële waarde vanfondsbeleggingen

(gefinancierdeplannen)

Netto verplichtinguit hoofde van

toegezegd-pensioenregelingen

(gefinancierdeplannen)

Netto verplichtinguit hoofde van

toegezegd-pensioenregelingen(niet-gefinancierde

plannen)

Totale nettoverplichting uit

hoofde vantoegezegd-

pensioenregelingen

Stand op 1 januari 292.605 -237.155 55.450 5.509 60.959

Opgenomen in resultaatAan dienstjaar toegekendepensioenkosten

281 - 281 14 295

Administratieve kosten - 641 641 - 641Rentelasten (baten) 7.005 -6.002 1.003 80 1.083 7.286 -5.361 1.925 94 2.019

Opgenomen in niet-gerealiseerde resultatenActuariële verliezen(winsten) als gevolg van:

demografischeveronderstellingen

-2.222 - -2.222 - -2.222

financiëleveronderstellingen

-774 - -774 -143 -917

aanpassingen op grondvan ervaringen

1 - 1 -7 -6

Rendement opfondsbeleggingen, exclusiefrentebaten

- -2.013 -2.013 - -2.013

Verliezen (winsten) inverband met herwaardering -2.995 -2.013 -5.008 -150 -5.158Effectwisselkoerswijzigingen

-6.976 5.742 -1.234 - -1.234

-9.971 3.729 -6.242 -150 -6.392

OverigBijdragen door dewerkgever (aanfondsbeleggingen)

- -14.596 -14.596 - -14.596

Rechtstreeks door dewerkgever uitbetaaldevergoedingen

- - - -304 -304

Uit fondsbeleggingenuitbetaalde vergoedingen

-10.053 10.053 - - -

-10.053 -4.543 -14.596 -304 -14.900

Stand op 31 december 279.867 -243.330 36.537 5.149 41.686

Page 133: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 131

2016

In duizenden euro

Bruto verplichtinguit hoofde van

toegezegd-pensioenregelingen

(gefinancierdeplannen)

Reële waarde vanfondsbeleggingen

(gefinancierdeplannen)

Netto verplichtinguit hoofde van

toegezegd-pensioenregelingen

(gefinancierdeplannen)

Netto verplichtinguit hoofde van

toegezegd-pensioenregelingen(niet-gefinancierde

plannen)

Totale nettoverplichting uit

hoofde vantoegezegd-

pensioenregelingen

Stand op 1 januari 279.520 -217.610 61.910 5.306 67.216

Opgenomen in resultaatAan dienstjaar toegekendepensioenkosten

260 - 260 14 274

Administratieve kosten - 650 650 - 650Rentelasten (baten) 9.013 -7.028 1.985 113 2.098 9.273 -6.378 2.895 127 3.022

Opgenomen in niet-gerealiseerde resultatenActuariële verliezen(winsten) als gevolg van:

-340 - -340 - -340

demografischeveronderstellingen

35.582 - 35.582 414 35.996

financiëleveronderstellingen

5.696 - 5.696 -34 5.662

aanpassingen op grondvan ervaringen

- -40.791 -40.791 - -40.791

Rendement opfondsbeleggingen, exclusiefrentebaten

- - - - -

Verliezen (winsten) inverband met herwaardering 40.938 -40.791 147 380 527Effectwisselkoerswijzigingen

-30.528 23.466 -7.062 - -7.062

10.410 -17.325 -6.915 380 -6.535

OverigBijdragen door de werkgever(aan fondsbeleggingen)

- -2.440 -2.440 - -2.440

Rechtstreeks door dewerkgever uitbetaaldevergoedingen

- - - -304 -304

Uit fondsbeleggingenuitbetaalde vergoedingen

-6.598 6.598 - - -

-6.598 4.158 -2.440 -304 -2.744

Stand op 31 december 292.605 -237.155 55.450 5.509 60.959

De winst in verband met herwaardering (dit zijn actuariële verliezen/winsten en rendement op fondsbeleggingen) van€5.158 duizend (2016: verlies €527 duizend) bedraagt na belastingen €4.168 duizend (2016: verlies €210 duizend), zienoot 16B. De verandering in het actuarieel resultaat in verband met herwaardering, ten opzichte van 2016, isvoornamelijk het gevolg van de stijging van de disconteringsvoet in 2017 (in 2016 was sprake van een daling van dedisconteringsvoet) en het rendement op de fondsbeleggingen. Voor geen van de toegezegd-pensioenplannen is de reëlewaarde van de fondsbeleggingen hoger dan de brutoverplichting.

Page 134: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 132

C. Activa in het planPeriodiek wordt een 'Asset-Liability Matching' studieuitgevoerd waarin de consequenties van het strategischeinvesteringsbeleid worden geanalyseerd. Gebaseerd op demarktsituatie is een strategische activa-mix vastgesteldbestaande uit aandelen, obligaties, onroerend goed,geldmiddelen en overige investeringen in overwegendactieve markten. Dit kan als volgt worden weergegeven:

Reële waarde

In duizenden euro

31december

2017

31december

2016

Aandelen 40.317 43.155Vastgoed 506 7.649Obligaties 107.484 108.374Liquide middelen en overige activa 18.743 853Overig (verzekeringscontracten) 76.280 77.124

Totaal 243.330 237.155

D. Toegezegd-pensioenverplichting

Risico blootstellingDe toegezegd-pensioenregelingen stellen de Groep blootaan actuariële risico’s, zoals het langlevenrisico,valutarisico’s, renterisico’s en markt (investerings) risico.

Actuariële aannames De belangrijkste actuariële aannames per de balansdatumkunnen als volgt worden weergegeven (uitgedrukt alsgewogen gemiddelden):

Actuariële veronderstellingen 2017 2016Gewogen gemiddelde veronderstellingen om debruto verplichting uit hoofde van de toegezegd-pensioenrechten te bepalen

Disconteringsvoet 1,50% -

2,55%1,40% -

2,70%Toekomstige salarisgroei n.v.t. n.v.t.Toekomstige pensioensgroei 1,50% -

2,95%1,50% -

3,10%Inflatie 1,50% -

3,10%1,50% -

3,15%Salarisverhoging(1) 1,00% 1,00%

Gewogen gemiddelde veronderstellingen om dekosten van de toegezegd-pensioenregelingen tebepalenDisconteringsvoet 1,40 % -

2,70%2,00% -

3,90%Toekomstige salarisgroei n.v.t. n.v.t.Toekomstige pensioensgroei 1,50% -

3,10%1,50% -

2,90%Inflatie 1,50% -

3,15%1,50% -

3,00%Salarisverhoging(1) 1,00% 1,00%

(1) Alleen van toepassing voor België

Page 135: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 133

Aannames met betrekking tot toekomstige sterftecijferszijn gebaseerd op gepubliceerde statistieken ensterftetafels:

Nederland (gefinancierde plannen): AG2016●

Duitsland (niet-gefinancierde plannen): RT Heubeck●

2005GBelgië (gefinancierde plannen): MR/FR-5●

Verenigd Koninkrijk (gefinancierde plannen): CMI●

Mortality Projects Model 'CMI_2016'

De actuele verwachte levensduur van de toegezegd-pensioenverplichting op de balansdatum kan als volgtworden weergegeven (uitgedrukt in gewogengemiddelden):

2017 2016Levensverwachting op 65-jarige leeftijd voorhuidige gepensioneerdenMannen 20,0 20,2Vrouwen 23,0 24,0

Levensverwachting op 65-jarige leeftijd voorhuidige deelnemers van 40 jaarMannen 22,6 22,7Vrouwen 25,3 25,7

Op 31 december 2017 bedroeg de gewogen gemiddeldelooptijd van de brutoverplichting uit hoofde vantoegezegde pensioenrechten 18,0 jaar (31 december 2016:18,3 jaar).

GevoeligheidsanalyseRedelijkerwijs mogelijke wijzigingen op de verslagdatumin een van de relevante actuariële veronderstellingen,waarbij andere veronderstellingen constant blijven,zouden de volgende invloed hebben op debrutoverplichting ten bedrage van €285 miljoen (31december 2016: €298 miljoen) uit hoofde van toegezegdepensioenrechten:

In duizenden euro

31december

2017

31december

2016

Daling rekenrente met 0,25% 13.075 14.286Stijging rekenrente met 0,25% -12.317 -13.382Daling inflatie met 0,25% -7.604 -7.386Stijging inflatie met 0,25% 7.990 7.766Stijging levensverwachting met 1 jaar 8.802 9.220

Bijdragen werkgever De Groep verwacht een bedrag van €3,4 miljoen aanpensioenbijdragen te betalen aan de toegezegd-pensioenregelingen in 2018 (verwachting voor 2017 was:€15,7 miljoen). Deze daling ten opzichte van vorig jaar ishet gevolg van de eenmalige contributie van £10,0 miljoenvan ForFarmers in januari 2017 om een deel van het tekortbij het BOCM PAULS Ltd. (VerenigdKoninkrijk) pensioenplan aan te vullen (zie noot 15A).

E. Overige lange termijn beloningsplannenDe verplichtingen en kosten met betrekking tot de overigelange termijn beloningsplannen hebben betrekking op dejubileumuitkeringen voor medewerkers in Nederland,Duitsland en België en op een lange termijn beloningsplanvoor de Directie.

F. Personeelskosten

In duizenden euro noot 2017 2016

Lonen en salarissen 122.546 123.241Sociale lasten 15.769 15.460Pensioenkosten 10.618 9.476Kosten van overige langetermijn beloningsplannen 15E

1.940 1.917

Op aandelen gebaseerdebetalingen met afwikkeling ineigenvermogensinstrumenten 14

556 371

Op aandelen gebaseerdebetalingen met afwikkeling ingeldmiddelen 14

- 77

Totaal 151.429 150.542

De personeelskosten stijgen met €0,9 miljoen, hierin isbegrepen een daling van €2,8 miljoen veroorzaakt dooreen valuta-omrekeningsverschil en een dalingvan €0,7 miljoen door het effect van acquisities endesinvesteringen. De autonome stijging bedraagt derhalve€4,4 miljoen. De stijging wordt veroorzaakt door destijging van het aantal medewerkers, deelsgecompenseerd door lagere toevoegingen aan deherstructureringsvoorziening.

De kosten met betrekking tot de via het eigen vermogenverantwoorde op aandelen gebaseerde betalingen hebbenbetrekking op de verstrekte (certificaten van) aandelen inde Groep in het kader van hetmedewerkersparticipatieplan in 2017, 2016 en 2015 zoalsnader is toegelicht onder noot 14.

Page 136: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 134

Door de aanpassing van de lock-up periode van de opaandelen gebaseerde beloningsplannen is geen sprakemeer van op aandelen gebaseerde betalingen metafwikkeling in geldmiddelen, zie voor meer informatienoot 14A.

De pensioenkosten zijn als volgt gespecificeerd:

In duizenden euro noot 2017 2016

Aan dienstjaar toegekendepensioenkosten 15B

295 274

Administratieve kosten 15B 641 650Kosten met betrekking tottoegezegd-pensioenregelingen 936 924Bijdragen aan toegezegde-bijdrageregelingen

9.682 8.552

Pensioenkosten 10.618 9.476

De rentelasten met betrekking tot de toegezegd-pensioenregelingen ten bedrage van €1.083 duizend(2016: €2.098 duizend) zijn verantwoord onder definancieringslasten.

Zie noot 15A voor aanvullende informatie over depensioenplannen.

Aantal medewerkers per personeelscategorie 2017Omgerekend naarvolledigedienstverbanden Nederland

BuitenNederland Totaal

Productie 223 379 602Logistiek 153 515 668Marketing en Sales 283 324 607Inkoop 19 12 31Administratie 54 65 119Management 36 18 54Overig 123 121 244

Stand op 31 december 891 1.434 2.325

Aantal medewerkers per personeelscategorie 2016Omgerekend naarvolledigedienstverbanden Nederland

BuitenNederland Totaal

Productie 217 361 578Logistiek 159 506 665Marketing en Sales 267 320 587Inkoop 17 18 35Administratie 49 62 111Management 35 22 57Overig 113 127 240

Stand op 31 december 857 1.416 2.273

Verloop aantal medewerkersOmgerekend naar volledigedienstverbanden 2017 2016

Stand op 1 januari 2.273 2.370Acquisities 3 4Desinvesteringen - -43Indiensttredingen 340 263Uitdiensttredingen -291 -321

Stand op 31 december 2.325 2.273

De toename van 52 medewerkers omgerekend naarvolledige dienstverbanden is met name het gevolg van hetverder versterken van de organisatie en gerelateerd aanhet gestegen verkochte volume (in 2016: toename 4; alsgevolg van de acquisitie van Vleuten-Steijn in Nederland).

Page 137: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 135

Winstbelastingen

16. Winstbelastingen

A. Bedragen verwerkt in de winst-en-verliesrekening

In duizenden euro 2017 2016

Actuele belastinglastActuele belastinglast huidig boekjaar 18.076 15.191Aanpassing voorgaande boekjaren -939 318Totaal 17.137 15.509

Uitgestelde belastingUitgestelde belasting huidig boekjaar -162 -15Wijziging belastingtarief 116 -306Opname/afwaardering van uitgestelde belastingvorderingen -444 -99Aanpassing voorgaande boekjaren -418 -745Totaal -908 -1.165

Totale belastinglast 16.229 14.344

De totale belastinglast is exclusief het aandeel van de Groep in de belastinglast van haar deelneming verwerkt volgensde ‘equity’- methode van €907 duizend (2016: €889 duizend), welk bedrag is opgenomen in de post Aandeel in resultaatvan deelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methode (na belastingen), zie noot 16G.

B. Bedragen verwerkt in niet-gerealiseerde resultaten

2017 2016

In duizenden euroVóór

belastingBelasting-

bate (-last)Na

belastingVóór

belastingBelasting-

bate (-last)Na

belasting

Posten die nooit zullen worden overgeboekt naar het resultaatHerwaardering van toegezegd-pensioenverplichtingen

5.158 -990 4.168 -527 317 -210

Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode- aandeel in niet-gerealiseerde resultaten

5 - 5 -1 - -1

Posten die zijn of kunnen worden overgeboekt naar het resultaatBuitenlandse activiteiten - valutaomrekeningsverschillen

-2.373 290 -2.083 -9.495 1.381 -8.114

Kasstroomafdekkingen - effectieve deel van reëlewaardeveranderingen

8 -2 6 657 -164 493

Kasstroomafdekkingen - geherclassificeerd naar dewinst-en-verliesrekening / balans

-44 11 -33 -621 155 -466

Totaal 2.754 -691 2.063 -9.987 1.689 -8.298

Actuele belastingbate (-last) 290 1.381 Uitgestelde belastingbate (-last) -981 308

Totaal -691 1.689

Page 138: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 136

Binnen de Groep zijn leningen verstrekt tussenverschillende deelnemingen. Twee van de leningen in hetVerenigd Koninkrijk worden geacht deel uit te maken vande netto-investering in de deelnemingen en als gevolgdaarvan worden valuta-omrekeningsverschillen op dezeleningen in de niet-gerealiseerde resultaten verantwoord.Voor de berekening van de winstbelasting zijn dezevaluta-omrekeningsverschillen belast of aftrekbaar.

Omdat valuta-omrekeningsverschillen wordenverantwoord via de niet-gerealiseerde resultaten wordende daaraan gerelateerde lopende belastingen eveneensverantwoord als niet-gerealiseerde resultaten. In 2017bedroeg dit bedrag €290 duizend positief (2016: €1.381duizend positief).

C. Aansluiting van het effectieve belastingtarief

In duizenden euro 2017 2016 Winst vóór belastingen 75.532 68.121Minus het deel van de winst van deelnemingen verantwoord volgens de 'equity'-methode, na belasting

-3.884 -3.816

Winst vóór belastingen minus de winst van deelnemingen verantwoord volgensde 'equity'-methode, na belasting

71.648 64.305

Winstbelastingen op basis van het Nederlandse nominale belastingtarief 25,0% 17.912 25,0% 16.076Effect van belastingtarieven in buitenlandse jurisdicties 0,9% 611 0,0% -17Wijziging in belastingtarief 0,2% 116 -0,5% -306Belastingeffect van:

Niet-aftrekbare kosten 0,8% 625 1,1% 698Fiscale subsidies -1,7% -1.234 -2,5% -1.581Opname/afwaardering van uitgestelde belastingvorderingen -0,6% -444 -0,1% -99

Aanpassingen van vorige jaren -1,9% -1.357 -0,7% -427

Totaal 22,7% 16.229 22,3% 14.344

Page 139: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 137

D. Mutaties in uitgestelde belastingsaldi

Uitgestelde belastinglast hangt samen met de volgende onderdelen2017 Balans op 31 december

In duizenden euro

Nettobalanspositie

op 1 januari

Opgenomen inwinst- en

verliesrekening

Opgenomen inniet-gerealiseerde

resultaten

Verworven viabedrijfscombinaties

endesinvesteringen

Herclassificatieen overig (1) Netto

Uitgesteldebelastingvorderingen

Uitgesteldebelastingverplichtingen

Materiële vaste activa -14.289 963 - - 180 -13.146 1.311 -14.457Immateriële activa -4.936 443 - -96 165 -4.424 2.827 -7.251Voorraden en biologischeactiva

120 74 - - - 194 240 -46

Vorderingen en andere activa -825 324 - - 182 -319 113 -432Derivaten -9 - 9 - - - - -Personeelsbeloningen 11.441 -912 -990 - 200 9.739 9.739 -Overige langlopendevoorzieningen enverplichtingen

- 196 - - -164 32 49 -17

Op aandelen gebaseerdebetalingen met afwikkeling ineigenvermogensinstrumenten

- - - - - - - -

Overige verplichtingen 265 -222 - - -690 -647 147 -794Fiscale verliezen en fiscalewinsten

1.588 42 - - - 1.630 1.630 -

Saldering - - - - - - -13.058 13.058

Uitgesteldebelastingvorderingen(verplichtingen) -6.645 908 -981 -96 -127 -6.941 2.998 -9.939

(1) Dit betreft met name omrekenverschillen op balansposten in Britse ponden.

Uitgestelde belastinglast hangt samen met de volgende onderdelen2016 Balans op 31 december

In duizenden euro

Nettobalanspositie

op 1 januari

Opgenomen inwinst- en

verliesrekening

Opgenomen inniet-gerealiseerde

resultaten

Verworven viabedrijfscombinaties

endesinvesteringen

Herclassificatieen overig (1) Netto

Uitgesteldebelastingvorderingen

Uitgesteldebelastingverplichtingen

Materiële vaste activa -15.047 432 - - 326 -14.289 700 -14.989Immateriële activa -3.816 468 - -2.260 672 -4.936 2.573 -7.509Voorraden en biologischeactiva

7 6 - - 107 120 120 -

Vorderingen en andere activa -265 -468 - - -92 -825 137 -962Derivaten - - -9 - - -9 - -9Personeelsbeloningen 13.005 309 317 - -2.190 11.441 11.441 -Overige langlopendevoorzieningen enverplichtingen

- - - - - - - -

Op aandelen gebaseerdebetalingen met afwikkeling ineigenvermogensinstrumenten

- - - - - - - -

Overige verplichtingen -699 715 - - 249 265 1.130 -865Fiscale verliezen en fiscalewinsten

960 -297 - - 925 1.588 2.158 -570

Saldering - - - - - - -15.029 15.029

Uitgesteldebelastingvorderingen(verplichtingen) -5.855 1.165 308 -2.260 -3 -6.645 3.230 -9.875

(1) Dit betreft met name omrekenverschillen op balansposten in Britse ponden.

De Groep verwacht dat de opgenomen posten voorbelastingverplichtingen toereikend zijn voor de nog nietafgewikkelde jaren, gebaseerd op een evaluatie van veelfactoren, waaronder interpretatie van debelastingwetgeving en ervaringen uit het verleden. DeGroep saldeert belastingvorderingen enbelastingverplichtingen uitsluitend en alleen indien er eenafdwingbaar recht is op compensatie. Ter zake van deuitgestelde belastingvorderingen acht de Groep - op basisvan de vooruitzichten - dat er voldoende toekomstigebelastbare winsten beschikbaar zullen zijn om deuitgestelde belastingvordering te benutten.

E. Niet opgenomen uitgesteldebelastingvorderingenUitgestelde belastingvorderingen zijn niet volledigopgenomen voor zover het de compensabele verliezenbetreft in Duitsland, omdat de Directie niet zeker is datvoldoende winsten zullen worden gegenereerd waarmeedeze verliezen kunnen worden gecompenseerd. De nietgewaardeerde belastingvorderingen zijn opgenomen inhet overzicht van niet-gewaardeerde fiscale verliezen vooreen bedrag van €3,2 miljoen per 31 december 2017 (31december 2016: €3,9 miljoen), met een belastingeffect van€0,9 miljoen (31 december 2016: €1,1 miljoen). De

Page 140: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 138

compensabele verliezen zijn onbeperkt voorwaartsverrekenbaar, maar de Directie hanteert een periode van10 jaar om vast te stellen of fiscale verliezengecompenseerd kunnen worden.

Daarnaast zijn uitgestelde belastingvorderingen metbetrekking tot fiscale verliezen op de verkoop vanonroerend goed in het Verenigd Koninkrijk nietopgenomen. Het betreft een bedrag per 31 december 2017ter grootte van €2,7 miljoen (31 december 2016: €3,2miljoen), met een belastingeffect van €0,5 miljoen (31december 2016: €0,6 miljoen). Deze compensabeleverliezen kunnen alleen worden gecompenseerd mettoekomstige winsten op de verkoop van specifieke activa,zoals onroerend goed. Omdat de Directie niet voornemensis over te gaan tot verkoop van onroerend goed, isaanwending van deze fiscale verliezen hoogst onzeker enzijn deze compensabele verliezen niet gewaardeerd.

In 2017 wordt in Nederland een uitgesteldebelastingvordering opgenomen voor onroerende zakenwaarbij de fiscale waarde per einde boekjaar hoger is dande commerciële waarde en waarbij geen voornemen totverkoop of sloop bestaat. Dit betreft een bedrag per 31december 2017 ter grootte van €2,8 miljoen (31 december2016: €2,9 miljoen), met een belastingeffect van €0,7miljoen (31 december 2016: €0,7 miljoen).

F. Fiscale eenheidDe Groep en de Nederlandse dochtermaatschappijenwaarin de Groep een 100% belang heeft vormen eenfiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting, waarvanForFarmers N.V. het groepshoofd is. Voor de BTW bestaateen vergelijkbare fiscale eenheid voor de Nederlandsedochtermaatschappijen. Deze fiscale eenheid bevat ook demeerderheidsaandeelhouder Coöperatie FromFarmersU.A., welke het hoofd is van deze fiscale eenheid. Bij hethoofd van de fiscale eenheid wordt de volledige actuelevordering of schuld aan de fiscus in de balans opgenomen.Verrekening van belastingen binnen de fiscale eenheidvinden plaats alsof ieder vennootschap zelfstandigbelastingplichtig is. Iedere vennootschap die deel uitmaaktvan de fiscale eenheid is hoofdelijk aansprakelijk voor defiscale verplichtingen van de fiscale eenheid als geheel.Per 1 januari 2018 is de Coöperatie FromFarmers U.A.geen onderdeel meer van de fiscale eenheid voor de BTWen is ForFarmers N.V. het groepshoofd.

Een aantal vennootschappen in Duitsland vormen eenfiscale eenheid voor de winstbelastingen (‘Organschaft’voor ‘Körperschaftsteuer‘ en ‘Gewerbesteuer’).Verrekening van belastingen binnen de fiscale eenheidvinden plaats alsof ieder vennootschap zelfstandigbelastingplichtig is.

De vennootschappen in het Verenigd Koninkrijk vormeneen fiscale eenheid voor de winstbelastingen (‘GroupRelief’) en BTW. Verrekening van belastingen binnen defiscale eenheid vinden plaats alsof ieder vennootschapzelfstandig belastingplichtig is.

Belastingtarieven 2017 2016Belastingtarieven Nederland 25,00% 25,00%Duitsland (gemiddeld) 28,38% 28,90%België 33,99% 33,99%Verenigd Koninkrijk (gemiddeld) 19,25% 20,00%

Belastingdruk 2017 2016Belastingdruk Nederland 22,04% 23,27%Duitsland 25,19% 24,49%België 36,19% 27,94%Verenigd Koninkrijk 1,60% 15,80%

De hierboven genoemde effectieve belastingdruk wijkt afvan het wettelijke vennootschapsbelastingtarief onderandere door de volgende onderwerpen:

NederlandDe effectieve belastingdruk is lager vanwege innovatie boxvoordelen en het waarderen van de uitgesteldebelastingvorderingen voor onroerende zaken waarbij defiscale waarde hoger is dan de commerciële waarde pereinde boekjaar. Deze uitgestelde belastingvorderingenwaren in het verleden niet gewaardeerd.

DuitslandDe effectieve belastingdruk is lager vanwege hetwaarderen van de uitgestelde belastingvorderingen metbetrekking tot de netto operationele verliezen.

BelgiëDe effectieve belastingdruk is hoger vanwege nietaftrekbare kosten en de herwaardering van de uitgesteldebelastingvorderingen als gevolg van een wijziging in hetbelastingtarief.

Page 141: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 139

Verenigd KoninkrijkDe effectieve belastingdruk is lager vanwege eenaanpassing met betrekking tot voorgaande jaren.Deze aanpassing heeft met name betrekking op hetwaarderen van de uitgestelde belastingvordering in relatietot activa die voor fiscale aftrek in aanmerking komen.

G. Belastingen op deelnemingen verwerktvolgens de ‘equity’-methodeVennootschapsbelasting op de resultaten van HaBeMaworden met de belastingautoriteiten afgerekend doorForFarmers Langförden, Duitsland (indirectaandeelhouder). De resultaten van HaBeMa wordenverantwoord op basis van de ‘equity’-methode en wordengepresenteerd in de geconsolideerde winst-en-verliesrekening na aftrek van winstbelastingen. Dezelasten uit hoofde van winstbelasting worden in minderinggebracht op het aandeel in het resultaat vandeelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methode enbedroegen in 2017 €907 duizend (2016: €889 duizend).

Handelsbelastingen met betrekking tot HaBeMa(‘Gewerbesteuer’) worden gedragen door HaBeMa zelf.

Page 142: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 140

Activa 17. Materiële vaste activa

A. Aansluiting van de boekwaarde

In duizenden euroGrond &

gebouwenMachines &installaties

Andere vastebedrijfsmiddelen

Activa inuitvoering Totaal

KostprijsStand op 1 januari 2016 153.721 203.570 55.050 8.013 420.354Verworven via bedrijfscombinaties - - 104 - 104Desinvesteringen -121 -905 - -143 -1.169Verworven 513 3.818 7.348 19.938 31.617Herclassificatie activa in uitvoering 154 14.750 354 -15.258 -Herclassificatie - -21.111 21.111 - -Afgestoten - -3.767 -3.134 -139 -7.040Effect van wijzigingen in wisselkoersen -9.356 -13.986 -1.024 -1.028 -25.394Stand op 31 december 2016 144.911 182.369 79.809 11.383 418.472

Stand op 1 januari 2017 144.911 182.369 79.809 11.383 418.472Verworven via bedrijfscombinaties - - 35 - 35Desinvesteringen - - - - -Verworven 4.848 6.826 6.301 20.253 38.228Herclassificatie 27.849 5.360 -19.121 -14.088 -Herclassificatie van immateriële activa - - 413 - 413Herclassificatie activa aangehouden voor verkoop -901 -1.461 - - -2.362Afgestoten -675 -3.722 -2.618 -141 -7.156Effect van wijzigingen in wisselkoersen -1.036 -1.334 -1.040 -334 -3.744Stand op 31 december 2017 174.996 188.038 63.779 17.073 443.886

Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezenStand op 1 januari 2016 -62.623 -123.046 -36.954 - -222.623Verworven via bedrijfscombinaties - - -65 - -65Desinvesteringen 73 528 - - 601Afschrijvingen -3.688 -9.754 -6.936 - -20.378Herclassificatie - 5.735 -5.735 - -Afgestoten - 3.585 1.969 - 5.554Effect van wijzigingen in wisselkoersen 5.576 4.924 2.688 - 13.188Stand op 31 december 2016 -60.662 -118.028 -45.033 - -223.723

Stand op 1 januari 2017 -60.662 -118.028 -45.033 - -223.723Verworven via bedrijfscombinaties - - - - -Desinvesteringen - - - - -Afschrijvingen -4.791 -9.279 -5.290 - -19.360Bijzonder waardeverminderingsverlies -576 -1.359 - - -1.935Herclassificatie -17.729 1.032 16.697 - -Herclassificatie van immateriële activa - - -279 - -279Herclassificatie activa aangehouden voor verkoop 181 771 - - 952Afgestoten 270 3.424 1.749 - 5.443Effect van wijzigingen in wisselkoersen 204 193 523 - 920Stand op 31 december 2017 -83.103 -123.246 -31.633 - -237.982

BoekwaardenOp 1 januari 2016 91.098 80.524 18.096 8.013 197.731Op 31 december 2016 84.249 64.341 34.776 11.383 194.749Op 31 december 2017 91.893 64.792 32.146 17.073 205.904

Page 143: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 141

Als onderdeel van de periodieke herbeoordeling van deverwachte resterende economische levensduur van demateriele vaste activa zijn, met ingang van 1 januari 2017,de afschrijvingstermijnen en indien van toepassing derestwaarde van de materiele vaste activa herzien. Dit heeftover het algemeen geresulteerd in een verlenging van deafschrijvingstermijn waarbij afschrijvingslasten op basisvan deze herziene afschrijvingstermijnen €2,4 miljoenlager zijn ten opzichte van de voorheengehanteerde afschrijvingstermijnen. In Nederland,Duitsland en België heeft dit tot lagere afschrijvingskostengeleid, terwijl de afschrijvingskosten in het VerenigdKoninkrijk zijn toegenomen.

Tevens zijn als gevolg van de periodieke herbeoordelingvan de materiële vaste activa items die onjuistgerubriceerd stonden gecorrigeerd, wat heeft geleid toteen herclassificatie binnen de materiële vaste activa entussen materiële vaste activa en immateriële vaste activa.

In het Verenigd Koninkrijk is gestart met de bouw van eennieuwe productiefaciliteit (Exeter). Hiermee is eeninvestering gemoeid van £10,4 miljoen (tegen koers van 31december 2017 omgerekend €11,3 miljoen), waarvande fabriek (£9,5 miljoen) reeds in gebruik is genomenen het restant is verantwoord als activa in uitvoering.Tevens is in het Verenigd Koninkrijk gedurende 2017 eennieuw centraal kantoor (Bury St. Edmunds) in gebruikgenomen, wat tot een totale investering van £3,8 miljoen(tegen koers van 31 december 2017 omgerekend €4,5miljoen) heeft geleid. De overige investeringen in2017 bestaan met name uit een nieuw procesbeheersingssysteem (€3,1 miljoen), de renovatie vanbulksilo's (€2,2 miljoen), vrachtwagens (€7,4 miljoen),en de vervanging van een maal-menglijn (€1,0 miljoen).

De herclassificatie naar activa aangehouden voor verkoopter hoogte van €1,4 miljoen heeft betrekking op de eind2017 aangekondigde verkoop van vrachtwagens aan Baksen de verkoop van de akkerbouwactiviteiten aan CZAV. Zienoot 25 en 37 voor meer informatie.

Van de in 2017 verworven materiële vaste activa ter hoogtevan €38,2 miljoen is per jaareinde €36,6 miljoen betaalden het restant is als verplichting in de balans opgenomen.

B. Bijzondere waardeverminderingenAls gevolg van het supply chain optimalisatieplan in hetVerenigd Koninkrijk heeft een bijzonderewaardevermindering van een fabriek plaatsgevonden terhoogte van €1,9 miljoen. In 2016 zijn er geen indicatorengeweest voor bijzondere waardeverminderingen opmateriële vaste activa.

C. Lease van andere vaste bedrijfsmiddelenDe Groep least activa via een aantal financiëleleasecontracten. De daarbij behorendeleaseverplichtingen zijn opgenomen onder de leningen enoverige financieringsverplichtingen. Per 31 december2017 bedroeg de netto boekwaarde van de geleasedeactiva €101 duizend (2016: €236 duizend). De daling vande boekwaarde komt doordat geleasede activa vervangenworden door gekochte activa.

Page 144: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 142

18. Immateriële activa en goodwill

A. Aansluiting van de boekwaarde

In duizenden euro Goodwill KlantenportefeuillesHandels- enmerknamen Software

Immateriëleactiva in

uitvoering TotaalKostprijsStand op 1 januari 2016 52.862 38.039 878 11.244 - 103.023Verworven via bedrijfscombinaties 15.569 9.039 - - - 24.608Verworven - 500 - 586 963 2.049Afgestoten - - - -30 - -30Effect van wijzigingen in wisselkoersen -3.948 -5.124 - -1.401 - -10.473Stand op 31 december 2016 64.483 42.454 878 10.399 963 119.177

Stand op 1 januari 2017 64.483 42.454 878 10.399 963 119.177Verworven via bedrijfscombinaties 510 546 - - - 1.056Verworven - - - 1.403 - 1.403Herclassificatie (naar materiële vasteactiva)

- - - 550 -963 -413

Herclassificatie activa aangehouden voorverkoop

-228 -252 -9 - - -489

Afgestoten - - - -78 - -78Effect van wijzigingen in wisselkoersen -836 -1.093 - -299 - -2.228Stand op 31 december 2017 63.929 41.655 869 11.975 - 118.428

Cumulatieve amortisatie en bijzondere waardeverminderingsverliezenStand op 1 januari 2016 - -7.247 -878 -5.696 - -13.821Amortisatie - -3.356 - -2.310 - -5.666Afgestoten - - - 24 - 24Effect van wijzigingen in wisselkoersen - 1.056 - 1.411 - 2.467Stand op 31 december 2016 - -9.547 -878 -6.571 - -16.996

Stand op 1 januari 2017 - -9.547 -878 -6.571 - -16.996Amortisatie - -3.902 - -2.430 - -6.332Herclassificatie naar materiële vaste activa - - - 279 - 279Herclassificatie activa aangehouden voorverkoop

- 153 9 - - 162

Afgestoten - - - 74 - 74Effect van wijzigingen in wisselkoersen - 324 - 290 - 614Stand op 31 december 2017 - -12.972 -869 -8.358 - -22.199

BoekwaardenOp 1 januari 2016 52.862 30.792 - 5.548 - 89.202Op 31 december 2016 64.483 32.907 - 3.828 963 102.181Op 31 december 2017 63.929 28.683 - 3.617 - 96.229

De goodwill en overige mutaties 'verworven viabedrijfscombinaties' van €1.056 duizend hebbenbetrekking op de acquisitie van Wilde AgricultureLtd. (2016: in totaal €24.608 duizend verkregenimmateriële activa en goodwill met betrekking tot deacquisitie van Vleuten-Steijn), zie noot 6.

De herclassificatie naar materiële vaste activa heeftbetrekking op software die onjuist gerubriceerd stond,zie ook noot 17.De herclassificatie naar activa aangehouden voor verkoopheeft betrekking op de eind 2017 aangekondigde verkoopvan de akkerbouwactiviteiten aan CZAV. Zie noot 25 en 37voor meer informatie.

Page 145: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 143

B. AmortisatieDe amortisatie van klantenportefeuille, handelsmerken ensoftware voor een totaalbedrag van €6.332 duizend (2016:€5.666 duizend) is verantwoord onder de kosten vanafschrijving, amortisatie en bijzonderewaardeverminderingen.

C. Impairment test

(i) Impairment test op kasstroomgenererendeeenheden die goodwill bevattenJaarlijks wordt de goodwill impairment test in het derdekwartaal uitgevoerd. Tevens wordt de test op een andermoment uitgevoerd indien sprake is van een aanwijzingvoor een bijzondere waardevermindering ten aanzien vangoodwill. Goodwill wordt gevolgd en getest op het niveauvan de clusters. De Groep evalueert, onder andere, deverhouding tussen de realiseerbare waarde en deboekwaarde, bij de evaluatie van indicatoren vooreventuele bijzondere waardeverminderingen.

De goodwill is als volgt aan de kasstroomgenererendeeenheden gealloceerd:

In duizenden euro

31december

2017

31december

2016

Nederland 34.653 34.881Duitsland/België 4.017 4.017Verenigd Koninkrijk 25.259 25.585

Totaal 63.929 64.483

De afname van de goodwill in Nederland is het gevolgvan een herclassificatie naar activa aangehouden voorverkoop door de verkoop van de akkerbouwactiviteiten aanCZAV in 2018, zie tevens noot 25. De mutatie in de goodwillvan het Verenigd Koninkrijk is het gevolg een gewijzigdewisselkoers, deels gecompenseerd door de acquisitie vanWilde Agriculture Ltd.

Informatie over de realiseerbare waarde inclusief debelangrijkste aannamesVoor de goodwill impairment test is de realiseerbarewaarde van de verschillende kasstroomgenererendeeenheden gebaseerd op de bedrijfswaarde, die is bepaalddoor contantmaking van de toekomstige kasstromen uithet voortgezette gebruik van deze kasstroomgenererendeeenheden. De bepaling van de reële waarde is ingedeeld

als reële waarde van niveau 3, op basis van de inputgebruikt bij de waarderingstechnieken (zie noot 4).

De belangrijkste aannames die zijn toegepast voor deberekening van de 2017 bedrijfswaarde perkasstroomgenererende eenheid zijn opgenomen inonderstaande tabel.

In procentenDisconteringsvoet

voor belastingenEindwaarde

groeivoet

VerwachteEBITDA-groei

(gemiddeldevoor

komende vijfjaar)

Nederland 9,53% 1,05% 3,97%Duitsland/België 11,22% 1,05% 8,71%VerenigdKoninkrijk

9,64% 1,38% 7,25%

De belangrijkste aannames die zijn toegepast voor deberekening van de 2016 bedrijfswaarde perkasstroomgenererende eenheid zijn opgenomen inonderstaande tabel.

In procentenDisconteringsvoet

voor belastingenEindwaarde

groeivoet

VerwachteEBITDA-groei

(gemiddeldevoor

komende vijfjaar)

Nederland 10,41% 0,75% 2,90%Duitsland/België 12,24% 0,75% 8,16%VerenigdKoninkrijk

9,74% 1,87% 8,07%

De disconteringsvoet is een maatstaf voor belastingen,gebaseerd op het rendement op 30-jarige staatsobligatiesdie zijn uitgegeven in de relevante markt en in dezelfdevaluta als de kasstromen, gecorrigeerd voor een risico-opslag die recht doet aan het hogere risico vanbeleggingen in effecten in het algemeen en hetsysteemrisico van de specifieke kasstroomgenererendeeenheid.

De gemiddelde groeipercentages van de EBITDA zijnafgeleid van de geprognotiseerde brutowinsten welke zijngeschat rekening houdend met de gemiddelde groei vande laatste jaren en de geschatte verkoopvolumes intonnen. Om tot de geprognotiseerde brutowinst te komenis in eerste instantie een inschatting gemaakt van deontwikkeling van de marge per ton, niet van deontwikkelingen van verkoopprijzen. De ontwikkeling vande prijzen van grondstoffen is moeilijk te voorspellen,echter worden deze doorbelast aan de klanten. Bij het

Page 146: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 144

bepalen van de kostenontwikkeling wordt rekeninggehouden met het volume, de inflatie en besparingen. Hetgemiddelde groeipercentage in het Verenigd Koninkrijk isgedaald ten opzichte van 2016 door een gewijzigdeinschatting van de marktomstandigheden als gevolg vanonder andere de mogelijke Brexit effecten.

De bedrijfswaarden van de kasstroomgenererendeeenheden zijn bepaald op basis van het budget 2017 (2016:budget 2016) en de meerjarenplannen tot en met 2020.Voor de periode na 2020 is een groeipercentagegehanteerd dat gelijk is aan de eindwaarde groeivoet,zoals in de markt gebruikelijk is.

Uitkomst van de goodwill impairment test engevoeligheidsanalyseDe uitkomst van de goodwill impairment test laat zien datde realiseerbare waarden de boekwaarden van dekasstroomgenererende eenheden overstijgen, waardoorgeen noodzaak bestaat tot het verantwoorden van eenbijzonder waardeverminderingsverlies (2016: idem).

Voor de kasstroomgenererende eenheden Nederland enDuitsland/België overstijgt de realiseerbare waarde deboekwaarde ruimschoots. Voor de kasstroomgenererendeeenheid Verenigd Koninkrijk bedraagt het verschil tussende realiseerbare waarde en de boekwaarde €7,8 miljoen(£7,1 miljoen) op basis van de aanvullende goodwillimpairment test die is uitgevoerd als gevolg van eenimpairment trigger per jaareinde 2017. Dit beperkteverschil wordt met name veroorzaakt door een gewijzigdeinschatting van de marktomstandigheden als gevolg vanonder andere de mogelijke Brexit effecten in combinatiemet een toename van de boekwaarde als gevolg vaninvesteringen in vaste activa.

Een redelijke aanpassing van de aannames kan leiden toteen realiseerbare waarde die lager ligt dan deboekwaarde van de kasstroomgenererende eenheid.

Onderstaande tabel geeft een overzicht van degehanteerde belangrijkste aannames in de goodwillimpairment test van het Verenigd Koninkrijk en deveranderingen die individueel kunnen leiden tot eenrealiseerbare waarde gelijk aan de boekwaarde van dekasstroomgenererende eenheid:

In procentenDisconteringsvoet

voor belastingenEindwaarde

groeivoet

VerwachteEBITDA-groei

(gemiddeldevoor

komende vijfjaar)

Gehanteerdeaannames

9,64% 1,38% 7,25%

Aanpassing 0,37% -0,49% -0,54%Realiseerbarewaarde gelijkaanboekwaarde 10,01% 0,89% 6,71%

In 2016 leidde een redelijke aanpassing van de aannamesniet tot realiseerbare waarden lager dan de boekwaardenvan de kasstroomgenererende eenheden.

(ii) Impairment test op andere immateriële activadan goodwillZowel in 2017 als in 2016 heeft de Groep geenafwaardering verantwoord op andere immateriële activadan goodwill.

Page 147: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 145

19. Vastgoedbeleggingen

A. Aansluiting van de boekwaarde

In duizenden euro 2017 2016

Stand op 1 januari 830 822Herclassificatie naar activaaangehouden voor de verkoop

- -

Effect van wijzigingen inwisselkoersen

- -

Overige mutaties - 8

Stand op 31 december 830 830

Kostprijs 3.735 3.735Cumulatieve afschrijvingen -2.905 -2.905

Boekwaarde op 31 december 830 830

De vastgoedbeleggingen bestaan uit een aantalbedrijfspanden en terreinen die niet langer dienstbaar zijnaan de activiteiten van de Groep.

B. Informatie over de reële waardeDe reële waarde van de vastgoedbeleggingen isvastgesteld door externe, onafhankelijkevastgoedtaxateurs die over adequate professionelekwalificaties en ervaring beschikken en door rekening tehouden met de verkoopprijzen die recent zijnovereengekomen.

De vastgestelde reële waarde voor devastgoedbeleggingen bedroeg €2,1 miljoen (31 december2016: €2,1 miljoen) en is geclassificeerd als een Niveau 3reële waarde gebaseerd op de informatie die is afgeleidvan markttransacties.

Onderstaande tabel geeft de waarderingstechnieken weerdie zijn gebruikt in vaststelling van de reële waarde van devastgoedbeleggingen evenals de belangrijke nietwaarneembare input die is gebruikt.

Waarderingstechniek

TypeBelangrijke niet-waarneembareinput

Onderlinge relatie tussen belangrijke niet-waarneembare input en de bepaling van de reëlewaarde

Prijs van de transactie: De geschatte reële waarde zal toenemen(afnemen) als:

De reële waarde van devastgoedbelegging wordtvastgesteld op beschikbaremarktinformatie voor grond opeen vergelijkbare locatie invergelijkbare condities

• Conditie van de vastgoedbelegging • De beoordeelde conditie van devastgoedbelegging beter (slechter) zou zijn

• Vergelijkbaarheid van locatie • De locatie als een meer (minder) gewilde locatiezou worden beschouwd

• Beoordeling van de inbaarheid vanvorderingen gerelateerd aan eenspecifieke vastgoedbelegging inNederland

• De inbaarheid van de gerelateerde vorderingenhoger (lager) zou worden ingeschat

Page 148: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 146

20. Deelnemingen verwerktvolgens de 'equity'- methode Onderstaande tabel geeft het belang in deelnemingenverwerkt volgens de 'equity'-method weer:

In duizenden euro 2017 2016

Belang in joint venture 24.018 21.653

Onderstaande tabel geeft aandeel in het resultaatdeelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode, nabelastingen weer:

In duizenden euro 2017 2016

Joint venture 3.884 3.816 3.884 3.816

Joint ventureHaBeMa Futtermittel Produktions- undUmschlagsgesellschaft GmbH & Co. KG (HaBeMa) is deenige joint venture waarin de Groep participeert. HaBeMais een van de leveranciers van de Groep en is hoofdzakelijkactief in de handel, op- en overslag van grondstoffen enproductie van mengvoer in Hamburg, Duitsland.

HaBeMa is gestructureerd als een separate juridischeentiteit en de Groep heeft een belang in de netto-activavan de entiteit. Op basis daarvan heeft de Groep haarparticipatie geclassificeerd als joint venture. De Groepheeft geen contractuele verplichtingen of voorwaardelijkeverplichtingen naar HaBeMa, anders dan uit hoofde vaninkopen van goederen als onderdeel van de normalebedrijfsvoering.

Vennootschapsbelasting op de resultaten van HaBeMamet betrekking tot het belang van de Groep wordt met debelastingautoriteiten afgerekend door ForFarmersLangförden, Duitsland (indirect aandeelhouder). Deresultaten van HaBeMa worden verantwoord op basis vande ‘equity’-methode en worden gepresenteerd in degeconsolideerde winst-en-verliesrekening na aftrek vanwinstbelastingen. Deze lasten uit hoofde vanwinstbelasting worden in mindering gebracht op hetaandeel in het resultaat van deelnemingen verwerktvolgens de ‘equity’-methode en bedroegen in 2017 €907duizend (2016: €889 duizend). Handelsbelastingen metbetrekking tot HaBeMa (‘Gewerbesteuer’) wordengedragen door HaBeMa zelf.

Page 149: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 147

In onderstaande tabel wordt de financiële informatie van HaBeMa weergegeven die is verwerkt in haar jaarrekening enaangepast voor verschillen in waarderingsgrondslagen. De tabel laat ook de aansluiting zien tussen de samengevattefinanciële informatie en de boekwaarde van het belang van de Groep in HaBeMa.

In duizenden euro

31december

2017

31december

2016

Percentage eigendomsbelang 50% 50%

Vaste activa 45.838 40.546Geldmiddelen en kasequivalenten 203 2.376Overige vlottende activa 26.302 21.207Vlottende activa 26.505 23.583Leningen en overige financieringsverplichtingen -4.679 -5.730Overige langlopende verplichtingen -8.823 -9.424Langlopende verplichtingen -13.502 -15.154Leningen en overige financieringsverplichtingen -6.744 -1.282Overige kortlopende verplichtingen -4.061 -4.387Kortlopende verplichtingen -10.805 -5.669

Netto-activa (100%) 48.036 43.306

Aandeel Groep in de netto-activa (50%) 24.018 21.653

Boekwaarde belang joint venture 24.018 21.653

In duizenden euro noot

31december

2017

31december

2016

Omzet 176.721 155.877Afschrijvingen en amortisatie -4.112 -4.009Rentelasten -226 -812Belastinglast -1.870 -1.818

Gerealiseerd resultaat (100%) 9.581 9.410Niet-gerealiseerd resultaat (100%) 10 -2Totale gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten (100%) 9.591 9.408

Gerealiseerd resultaat (50%) 4.791 4.705Aandeel Groep in belastinglast van de deelneming verwerkt volgens de 'equity'-methode 16G -907 -889Aandeel Groep in totale gerealiseerde resultaten, na belasting 3.884 3.816

Niet-gerealiseerd resultaat, na belasting (50%) 26D 5 -1

Aandeel Groep in totale gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten, na belasting 3.889 3.815

Door Groep ontvangen dividenden 2.431 2.766

Page 150: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 148

21. Handels- en overige vorderingen

In duizenden euro noot

31december

2017

31december

2016

Vorderingen op handelsdebiteuren 178.724 183.457Vordering op verbonden partij 36 3.297 4.226Leningen aan medewerkers 289 409Overige beleggingen 28 28Belastingen (anders dan vennootschapsbelasting) en sociale lasten 4.690 4.982Voor afdekking gebruikte valutatermijncontracten (derivaten) 31D - 36Voor afdekking gebruikte brandstof swaps (derivaten) 31D - 115Vooruitbetalingen 3.117 5.288Overlopende activa 27.323 26.147

Totaal 217.468 224.688

Langlopend 9.298 10.952Kortlopend 208.170 213.736

Totaal 217.468 224.688

De langlopende handels- en overige vorderingen bestaanuit:

Vorderingen die vervallen na meer dan een jaar, die●

grotendeels rentedragend zijn en hoofdzakelijk leningenbetreffen aan afnemers en waarvoor, indien mogelijk,zekerheden zijn afgegeven in de vorm vanvoerequivalenten, participatierekeningen en/ofonroerend goed.Leningen aan medewerkers, waarop het niveau van de●

rente gelijk is aan de rente op Nederlandsestaatsleningen en tenminste gelijk aan de rente alsbedoeld in Artikel 59 UitvoeringsbesluitLoonbelasting 2001. De terugbetaling van de leningenbedraagt minimaal 7,5% per jaar van het oorspronkelijkebedrag, met ingang van 2015. Als zekerheid voornakoming van de verplichtingen is pandrecht gevestigdop de certificaten van aandelen die met deze leningenzijn verworven. De marktwaarde van deze certificatenvan aandelen is per de balansdatum groter dan dewaarde van de leningen. Deze leningen zijn verstrekt alsonderdeel van het medewerkersparticipatieplan 2007-2009. Er worden geen nieuwe leningen meer verstrektaan medewerkers.

De overige vorderingen, vooruitbetalingen entransitorische activa bestaan hoofdzakelijk uit nog tefactureren bedragen aan afnemers en vooruitbetalingenaan leveranciers.

Informatie over de blootstelling van de Groep aankredietrisico’s en marktrisico’s en bijzonderewaardeverminderingen op handels- en overigevorderingen is weergegeven in noot 31.

Page 151: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 149

22. Voorraden

In duizenden euro

31december

2017

31december

2016

Grond- en hulpstoffen 54.193 53.546Gereed product 10.327 9.241Overige voorraden 7.490 7.237

Totaal 72.010 70.024

De stijging van de voorraad wordt voornamelijkveroorzaakt door Cluster Nederland.

De overige voorraden betreffen de handelsvoorraden dieonderdeel uitmaken van de 'Total Feed activiteiten' van deGroep en betreffen vooral meststoffen en zaden.

In 2017 is op voorraden een bedrag van €40duizend voorzien (2016: €35 duizend).

Voor wat betreft belangrijke inkoopverplichtingen wordtverwezen naar de toelichting over verplichtingen ondernoot 35.

23. Biologische activa

A. Aansluiting van de boekwaarde

In duizenden euro 2017 2016

Stand op 1 januari 5.117 6.096

Aankopen vee, voer en verzorging 29.991 34.222Verkopen van vee -32.787 -37.449Wijziging in reële waarde 2.393 2.248

Stand op 31 december 4.714 5.117

Per de balansdatum bestaat de pluimveestapel uit 934.732dieren (2016: 1.144.592 dieren) met een waarde van €4,7miljoen (2016: €5,1 miljoen). De pluimveestapel bevathennen en een aantal hanen, die worden opgefokt tot eenleeftijd variërend tussen 16 en 20 weken, endaarna worden verkocht aan vermeerderaars. De gehelevoorraad betreft vlottende activa.

B. Vaststelling van reële waarden

Reële waarde hiërarchieDe vaststelling van de reële waarde van de hennen enhanen is gebaseerd op de productiekosten plus eenproportioneel deel van de marge die zal wordengerealiseerd bij verkoop. Er bestaat geen actieve marktmet publieke marktprijzen voor deze dieren en daarombeschouwt de Directie de prijs van de meest recentemarkttransacties als de meest betrouwbare schattingvoor de reële waarde resulterend in een Niveau 3 reëlewaarde hiërarchie.

Niveau 3 reële waardenOnderstaande tabel geeft een specificatie van de totalewinsten (verliezen) verantwoord in de kosten van grond-en hulpstoffen met betrekking tot Niveau 3 reële waarden(veestapel). Het niet-gerealiseerde deel van de wijziging inreële waarde vormt onderdeel van de waardering van debiologische activa per balansdatum.

In duizenden euro 2017 2016Bedragen verwerkt in de winst-en-verliesrekening

Wijziging in reële waarde(gerealiseerd)

2.388 2.297

Wijziging in reële waarde (niet-gerealiseerd)

5 -49

Totaal 2.393 2.248

Bedragen verwerkt in de balansWijziging in reële waarde (niet-gerealiseerd)

184 179

Waarderingsmethoden en belangrijke niet waarneembareinputOnderstaande tabel geeft de gebruiktewaarderingsmethoden weer die zijn gebruikt bijvaststelling van de Niveau 3 reële waarden, evenals debelangrijke niet-waarneembare input die is gebruikt.

Page 152: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 150

Type WaarderingstechniekSignificante niet-waarneembareinput

Onderlinge relatie tussensignificante niet-waarneembareinput en de bepaling van de reëlewaarde

Vee Waarderingstechniek entransactieprijs

De geschatte referentieprijs isgebaseerd op de meest recentemarkttransacties

De geschatte reële waarde zoutoenemen (afnemen) als:

Veebestaatuit hanenenhennen

De reële waarde van de hennenen hanen wordt vastgesteld opbasis van de productiekosten pluseen proportioneel deel van demarge die zal wordengerealiseerd bij verkoop.

De marge wordt proportioneelgealloceerd aan de verschillendefasen van volgroeidheid (0% -91%), uitvalpercentage inclusiefsterfte (4,0%)

· het aantal dieren toeneemt(afneemt)

· het percentage van volgroeidheidtoeneemt (afneemt)

· het uitvalpercentage inclusiefsterftecijfer afneemt (toeneemt)

C. Risicobeheer van biologische activaDe Groep is onderhevig aan de volgende risico’s metbetrekking tot haar veestapel.

Risico’s op het gebied van regelgeving en milieuDe Groep is onderworpen aan wetten en regels in deverschillende landen waarin zij actief is. De Groep heeftmilieubeleid en procedures ingevoerd gericht op hetvoldoen aan lokale milieu- en overige wetten.

Risico van vraag en aanbod De Groep is blootgesteld aan de risico’s die het gevolg zijnvan variaties in de prijs en het verkoopvolume van haarveestapel. De Directie voert regelmatig trendanalyses uitmet betrekking tot de ontwikkeling van de volumes enprijzen van hennen en hanen.

Risico's met betrekking tot dierziektenDe Groep is blootgesteld aan reguliere risico’s gerelateerdaan agrarische activiteiten, onder andere de risico’sgerelateerd aan dierziekten. De Groep volgt deontwikkelingen in de markt op de voet en past waar nodighaar beleid aan.

Page 153: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 151

24. Geldmiddelen enkasequivalentenDe uitstaande deposito’s betreffen spaarrekeningen diedirect kunnen worden aangewend zonder kosten. Op basishiervan worden de deposito’s als onderdeel van degeldmiddelen en kasequivalenten gezien.

De geldmiddelen en kasequivalenten staan ter vrijebeschikking van de Groep. De toename van degeldmiddelen en kasequivalenten wordt hoofdzakelijkveroorzaakt door de gerealiseerde EBITDA en mutaties inwerkkapitaal deels gecompenseerd door, hetinkoopprogramma eigen aandelen, een aanvullendecontributie aan het BOCM PAULS Ltd. (VerenigdKoninkrijk) pensioenplan, investeringen en betaalddividend.

In duizenden euro

31december

2017

31december

2016

Deposito's 23.003 43.073Banksaldi 138.294 109.781

Geldmiddelen en kasequivalenten inde balans 161.297 152.854

Bankschulden -49.690 -45.535

Geldmiddelen en kasequivalenten inhet kasstroomoverzicht 111.607 107.319

25. Activa aangehouden voorverkoop

Aansluiting van de boekwaardeIn duizenden euro 2017 2016

Stand op 1 januari - 4.579Herclassificatie van vaste activa 1.410 -Herclassificatie van immateriëleactiva

327 -

Verkoop - -4.579Aanpassing voor koersverschillen - -

Stand op 31 december 1.737 -

Als gevolg van de eind 2017 aangekondigde strategischesamenwerking tussen ForFarmers Nederland en Baks iseen aantal vrachtwagens gereclassificeerd van materiëlevaste activa naar activa aangehouden voorverkoop. Tevens is als gevolg van de eind 2017aangekondigde verkoop van de akkerbouwactiveiten aanCZAV een opslaglocatie, klantrelaties, en goodwillverantwoord als activa aangehouden voor verkoop. Zienoot 37 voor meer informatie.

In 2016 is het stuk grond in Oss verkocht voor €5,6miljoen. Vanwege €0,1 miljoen verkoopkosten resulteertdit in een boekwinst van €0,9 miljoen, welkegeclassificeerd is als overige bedrijfsopbrengsten in dewinst-en-verliesrekening, zie noot 10.

Page 154: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 152

Eigen vermogen en verplichtingen 26. Eigen vermogen

A. Aandelenkapitaal en agio

Gewone aandelen (aantal) Bedrag in euro

31 december

201731 december

2016

31december

2017

31december

2016

Gewone aandelen- nominalewaarde €0,01

106.261.040 106.261.040 144.617 144.617

Prioriteitsaandeel- nominalewaarde €0,01

1 1 - -

Uitstaand op 31december -volgestort 106.261.041 106.261.041 144.617 144.617

Op 15 april 2016 is besloten de statuten van deVennootschap te wijzigen en de juridische vorm van deVennootschap om te zetten in een naamloze vennootschapen de nominale waarde van de aandelen verlaagd van€1,00 tot €0,01 per aandeel, met een ingangsdatumvan 23 mei 2016. Op 31 december 2017, bestaat hetaandelenkapitaal uit 106.261.040 gewone aandelen en 1prioriteitsaandeel. Per balansdatum waren alle aandelenuitgegeven en volgestort. Het agio bestaat uit het positieveverschil tussen de uitgifteprijs en de nominale waarde vanuitgegeven aandelen.

De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft op26 april 2017 ForFarmers gemachtigd om gedurende eenperiode van 18 maanden een inkoopprogramma van eigenaandelen te starten voor (a) een bedrag dat ligt tussen de€40 miljoen en €60 miljoen om onder meer de balansvan de Groep efficiënter te maken en (b) aanvullendaandelen in te kopen voor de uitvoering vanmedewerkersparticipatieplannen in 2017. De Groep heeftin de periode van 2 mei 2017 tot en met 31 december 2017in totaal 5.747.993 aandelen ingekocht voor een bedragvan €56,7 miljoen (inclusief kosten inkoop). Hiervanzijn 358.465 aandelen voor een bedrag van €3,0miljoen als certificaten heruitgegeven ten behoeve van demedewerkersparticipatieplannen, waarmee het saldoinkoop eigen aandelen €53,7 miljoen (inclusief kosteninkoop) bedraagt.

(i) Gewone aandelenAlle gewone aandelen zijn gelijkgerechtigd. De houdersvan deze aandelen zijn gerechtigd tot het dividend datwordt betaald en zijn gerechtigd tot het uitbrengen van

een stem per aandeel in de Algemene Vergadering vanAandeelhouders van de Vennootschap. Alle rechtenverbonden aan de aandelen die worden gehouden door deGroep worden opgeschort tot het moment waarop zeopnieuw worden uitgegeven.

(ii) PrioriteitsaandeelHet prioriteitsaandeel wordt gehouden door CoöperatieFromFarmers U.A. Als gevolg van de aandelen in eigenbezit van de Groep kon de Coöperatie FromFarmers U.A.op de meest recente peildatum van 1 januari 2018 voor51,9% van de totaal op gewone aandelen uit te brengenstemmen het stemrecht uitoefenen. Daarnaast kon deCoöperatie steminstructie geven met betrekking tot dedoor Stichting Beheer- en Administratiekantoor gehoudenaandelen, waarmee de Coöperatie FromFarmers U.A. intotaal een stembelang van 60,0% heeft. Alsprioriteitsaandeelhouder geldt dat CoöperatieFromFarmers U.A.: (i) een aanbevelingsrecht heeft voor vier van de zesleden van de Raad van Commissarissen;

(ii) na overleg met de Raad van Commissarissen eencommissaris als voorzitter kan benoemen;

(iii) een goedkeuringsrecht heeft met betrekking tot debesluiten van de Raad van Bestuur omtrent:

het verplaatsen van het hoofdkantoor van de1.Vennootschap buiten Oost-Nederland (Gelderland enOverijssel);een belangrijke verandering van de identiteit of het2.karakter van de Vennootschap of onderneming tengevolge van (1) overdracht van de onderneming ofvrijwel de gehele onderneming aan een derde of (2) hetaangaan of verbreken van duurzame samenwerking vande Vennootschap of een dochtermaatschappij met eenandere rechtspersoon of vennootschap dan wel alsvolledig aansprakelijke vennoot in een commanditairevennootschap of vennootschap onder firma, indien dezesamenwerking of verbreking van ingrijpende betekenisis voor de Vennootschap;het nemen of afstoten van een deelneming in het3.kapitaal van een vennootschap ter waarde van tenminste een derde van het eigen vermogen volgens debalans met toelichting of, indien de Vennootschap eengeconsolideerde balans opstelt, volgens de

Page 155: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 153

geconsolideerde balans met toelichting volgens delaatst vastgestelde jaarrekening van de Vennootschap,door haar of een dochtermaatschappij;het wijzigen van de statuten van de Vennootschap;4.het aangaan van een fusie of splitsing.5.

Voor de voorwaarden voor het houden van hetprioriteitsaandeel en de bijzondere zeggenschapsrechtendie daaraan verbonden zijn in het geval dat stemrechten/of steminstructie voor minder dan 50% kan wordenuitgeoefend of gegeven, wordt verwezen naar deVerklaring inzake Corporate Governance.

Het prioriteitsaandeel is geclassificeerd als eigenvermogen, omdat aan het aandeel geen verplichting isverbonden om geldmiddelen in te brengen en geenverrekening vereist in een variabel aantal van deeigenvermogensinstrumenten van de Vennootschap.

B. Aard en doel van reserves

(i) Reserve eigen aandelenDe reserve voor de (certificaten van) aandelen die deVennootschap in haar eigen kapitaal houdt bestaat uit dekosten van verwerving van deze (certificaten van)aandelen. De (certificaten van) aandelen in eigen bezitworden in mindering gebracht op het eigen vermogentoerekenbaar aan aandeelhouders.

De (certificaten van) aandelen in eigen bezit wordenverantwoord tegen kostprijs, welke wordt gevormd doorde marktprijs op de dag van verwerving, waarbij denominale waarde van de aangekochte (certificaten van)aandelen wordt gedebiteerd ten laste van de reserve eigenaandelen. Indien (certificaten van) aandelen in eigenbeheer weer worden verkocht wordt de nominale waardevan de aandelen gecrediteerd ten gunste van de reserveeigen aandelen. Ieder verschil tussen de nominale waardeen de marktprijs wordt verantwoord als een correctie opde reserve ingehouden winsten.

Gedurende het boekjaar verwierf deVennootschap 5.747.993 van haar eigen aandelen alsonderdeel van het inkoopprogramma eigen aandelen enteneinde in staat te zijn certificaten toe te kennen aanmedewerkers in het kader van het medewerkers-participatieplan. Naast de inkoop van het genoemde aantalaandelen zijn ook de 358.465 aandelen aangewend voorhet werknemersparticipatieplan die verworven waren tenbehoeve van het voormalige liquiditeitsverschaffer

contract (SNS) dat op 24 mei 2016 is afgelopen in verbandmet de openbare beursnotering op die datum. Per 31december 2017, hield de Groep 5.469.292 van de(certificaten van) aandelen in de Vennootschap ineigendom.

In 2016 verwierf de Vennootschap 400.000 van haar eigen(certificaten van) aandelen teneinde in staat te zijncertificaten toe te kennen aan medewerkers in het kadervan het medewerkersparticipatieplan. Per 31 december2016, hield de Groep 77.580 van de (certificaten van)aandelen in de Vennootschap in eigendom.

De mutatie in de aandelen in eigen bezit kan als volgtworden samengevat:

De mutatie in de reserve eigen aandelen

Aantal aandelenNominale waarde in

duizend euro 2017 2016 2017 2016

Stand op 1 januari 77.580 399.429 1 399Terugkoopwerknemersparticipatieplan

301.560 400.000 - 189

Heruitgiftewerknemersparticiptatieplan

-358.465 -455.664 - -5

Inkoop eigen aandelen 5.446.433 - 54 -Aanpassing nominalewaarde aandelen

- - - -314

Overige mutaties 2.184 -266.185 - -268

Stand op 31 december 5.469.292 77.580 55 1

De overige mutaties 2016 hebben betrekking opcertificaten van aandelen verkocht door de voormaligeliquiditeitsverschaffer (SNS) onafhankelijk van deVennootschap.

(ii) Reserve omrekeningsverschillenDe reserve omrekeningsverschillen omvat allevalutaverschillen op vreemde valuta die ontstaan door deomrekening van de jaarrekeningen van buitenlandseactiviteiten. De daling van deze reserve per 31 december2017 is het gevolg van de daling van het Britse pond.

(iii) Reserve kasstroomafdekkingenDe reserve kasstroomafdekkingen omvat het effectievedeel van de cumulatieve nettomutatie in de reële waardevan kasstroomafdekkingsinstrumenten, in afwachting vanlatere verwerking in het resultaat op het moment dat deafgedekte kasstromen het resultaat raken.

Page 156: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 154

(iv) Overige reserves en ingehouden winstenDe overige reserves worden aangehouden door deVennootschap op grond van statutaire bepalingen. De ingehouden winsten worden gevormd door het saldovan winsten die niet zijn uitgekeerd aan deaandeelhouders.

Ten aanzien van dividendbesluiten wordt verwezen naar destatutaire resultaatbestemmingsregeling in de overigegegevens.

Voor een verdere detaillering van de overige reserves eningehouden winsten wordt verwezen naar noot 47, eigenvermogen bij de toelichting van de enkelvoudigejaarrekening.

C. DividendDe Vennootschap heeft de volgende dividendenvastgesteld en uitgekeerd:

In duizenden euro 2017 2016

€0,24 per in aanmerking komendgewoon aandeel (2016: €0,23)

25.716 24.734

25.716 24.734

Het dividend wordt bepaald op basis van het perjaareinde aantal aandelen in omloop ter hoogte van 100,8miljoen (2016: 106,2 miljoen). In overeenstemming met dedividendprocedure wordt het te betalen dividendverrekend met uitstaande debiteuren en vorderingen opde Coöperatie FromFarmers U.A., waardoor het in 2017betaalde dividend uitkomt op €25,7 miljoen. De ingekochteaandelen zijn niet dividend gerechtigd.

Na de balansdatum heeft de Directie de volgendedividenden voorgesteld. Voor de dividenden is geenverplichting opgenomen en er zijn geen fiscale gevolgenvoor de Vennootschap.

In duizenden euro 2017 2016

€0,30 per in aanmerking komendgewoon aandeel (2016: €0,24)

30.238 25.715

30.238 25.715

Page 157: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 155

D. Niet-gerealiseerde resultaten geaccumuleerd in de reserves, na belasting

Toe te rekenen aan aandeelhouders van deVennootschap

In duizenden euro noot

Reserveomrekenings-

verschillen

Reservekasstroom-

afdekkingen

Overigereserves eningehouden

winsten Totaal

Minder-heids-

belangen

Totaal niet-gerealiseerde

resultaten2017 Herwaardering van toegezegd-pensioenverplichtingen 15B , 16B

- - 4.168 4.168 - 4.168

Buitenlandse activiteiten - valutaomrekeningsverschillen 16B

-2.083 - - -2.083 - -2.083

Kasstroomafdekkingen -effectieve deel van reëlewaardeveranderingen 16B

- 6 - 6 - 6

Kasstroomafdekkingen -geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening / balans 16B

- -33 - -33 - -33

Deelnemingen verwerkt volgensde 'equity'-methode - aandeel inniet-gerealiseerde resultaten 16B

- - 5 5 - 5

Totaal -2.083 -27 4.173 2.063 - 2.063

2016 Herwaardering van toegezegd-pensioenverplichtingen 15B , 16B

- - -210 -210 - -210

Buitenlandse activiteiten - valutaomrekeningsverschillen 16B

-8.114 - - -8.114 - -8.114

Kasstroomafdekkingen -effectieve deel van reëlewaardeveranderingen 16B

- 493 - 493 - 493

Kasstroomafdekkingen -geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening / balans 16B

- -466 - -466 - -466

Deelnemingen verwerkt volgensde 'equity'-methode - aandeel inniet-gerealiseerde resultaten 16B

- - -1 -1 - -1

Totaal -8.114 27 -211 -8.298 - -8.298

Page 158: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 156

27. Kapitaalmanagement

In het kader van ForFarmers’ kapitaalmanagement wordtonder vermogen begrepen aandelenkapitaal, agio en alleoverige eigen vermogen bestanddelen die kunnen wordentoegerekend aan de aandeelhouders van het hoofd van degroep. De Directie bewaakt de gemiddeldevermogensverhouding evenals het niveau van het dividenddat wordt uitgekeerd aan gewone aandeelhouders.

De Directie heeft de prestatiemaatstaf 'onderliggendeEBITDA' gepresenteerd, aangezien zij deze prestatie-maatstaf volgt op geconsolideerd niveau en zij van meningis dat deze maatstaf relevant is voor een begrip van definanciële prestaties van de Groep. Onderliggende EBITDAwordt berekend door het bedrijfsresultaat te schonen vanhet effect van afschrijving, amortisatie, herstucturerings-

kosten, bijzondere-waardeverminderingsverliezen(terugneming van) gerelateerd aan vaste activa en deboekresultaten op verkochte bedrijfsonderdelen en activaaangehouden voor verkoop.

Onderliggende EBITDA is geen gedefinieerde prestatie-maatstaf binnen IFRS. De definitie van de Groep vanonderliggende EBITDA is mogelijk niet vergelijkbaar metgelijknamige prestatiemaatstaven en toelichtingen vanandere entiteiten. ForFarmers heeft eerder de doel-stelling afgegeven voor de middellange termijn tenaanzien van een gemiddelde jaarlijkse EDITDA groei van inde 'mid single digits' bij gelijkblijvende koersen.

In duizenden euro noot 2017 2016

Bedrijfsresultaat (EBIT) 74.022 67.833Afschrijvingen en amortisatie (inclusief bijzonder waardeverminderingsverlies) 27.627 26.044EBITDA 101.649 93.877

Boekresultaat verkochte bedrijfsonderdelen(1) 10 - 363 - 1.152Boekresultaat op verkoop van materiële vaste activa(1) 10 - - 103Boekresultaat op verkoop van activa aangehouden voor verkoop(1) 10 , 25 - - 900Boekresultaat verkochte bedrijfsonderdelen / activa aangehouden voor verkoop - 363 - 2.155Herstructureringskosten 160 1.887Totaal - 203 - 268

Onderliggende EBITDA(2) 101.446 93.609

Effect valutakoersveranderingen 1.664 Onderliggende EBITDA, tegen gelijkblijvende koersen(2) 103.110 93.609Groei ratio onderliggende EBITDA(2) 10,1% 3,6%

(1) Incidentele posten conform de definitie van de Groep (2) Onderliggende' betekent exclusief incidentele posten

ForFarmers maakt bij de bewaking van haarvermogenspositie gebruik van het rendementscijferrendement op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen. Ditrendementscijfer is gedefinieerd als de onderliggendeEBITDA in verhouding tot het gemiddeld geïnvesteerdvermogen (het 12-maands gemiddelde van de som van heteigen vermogen en langlopende verplichtingengecorrigeerd voor geldmiddelen en kasequivalenten,bankschulden, activa aangehouden voor verkoop endeelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode).Voor deze beoordeling wordt gerekend met deonderliggende EBITDA en met het gedurende het boekjaargemiddeld geïnvesteerde vermogen. Het gemiddeld

geïnvesteerd vermogen bedraagt in 2017 €417,0 miljoen(2016: €415,4 miljoen) en het rendement op het gemiddeldgeïnvesteerd vermogen bedroeg 24,3% (2016: 22,5%).

Het effect van de valutakoersveranderingen betreft deeliminatie van de invloed van koersveranderingen van deeuro ten opzichte van vreemde valuta (dit betreft de dalingvan het Britse pond).

Page 159: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 157

Financiering De lange termijn doelstelling van ForFarmers is om deverhouding netto schuld ten opzichte van de genorma-liseerde EBITDA maximaal 2,5 te laten bedragen. Degenormaliseerde EBITDA wordt gedefinieerd conform deconvenantbepalingen in de financieringsovereenkomst

met de banken, waarvoor wordt verwezen naar noot 28. Denetto schuld-genormaliseerde EBITDA ratio per 31december 2017 en 31 december 2016 kan als volgt wordenweergegeven:

In duizenden euro noot 2017 2016

Leningen en overige financieringsverplichtingen 28 44.536 45.778Bankschulden 24 49.690 45.535Minus: geldmiddelen en kasequivalenten 24 -161.297 -152.854

Netto schuld -67.071 -61.541

Bedrijfsresultaat voor afschrijving, amortisatie en bijzondere waardevermindering (EBITDA) 101.649 93.877Aanpassingen zoals vastgelegd in de financieringsovereenkomst 142 3.207

Genormaliseerde EBITDA 101.791 97.084

Leverage ratio (verhouding netto schuld - genormaliseerde EBITDA) -0,66 -0,63Interest coverage ratio (verhouding bedrijfsresultaat - netto financieringslasten) -31,18 -19,23

Deze lange termijn doelstelling is lager dan de in het financieringsarrangement vereiste ratio, zie noot 28. ForFarmersheeft in het boekjaar voldaan aan alle financieringsconvenanten.

Inkoopprogramma eigen aandelenDe Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft op26 april 2017 ForFarmers gemachtigd om gedurende eenperiode van 18 maanden een inkoopprogramma van eigenaandelen te starten. Het totaal aantal aandelen dat tot op

heden volgens het inkoopprogramma eigen aandelen isingekocht bedraagt 5.747.993 aandelen, voor eentotaalbedrag van €56,7 miljoen, zie noot 26A voor meerinformatie.

Page 160: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 158

28. Leningen en overigefinancieringsverplichtingen

In duizenden euro

31december

2017

31december

2016

Bankleningen zonder zekerheden 44.429 45.564Financiële-leaseverplichtingen 79 88

Totaal langlopend 44.508 45.652

Kortlopend deel van financiële-leaseverplichtingen

28 126

Totaal kortlopend 28 126

De financieringsovereenkomst die in 2014 is afgeslotenheeft geen kortlopende aflossingsverplichtingen per 31december 2017 (31 december 2016: idem). Voor informatieinzake de financieringsovereenkomst wordt verwezennaar de subparagraaf 'Multicurrency revolving facilityagreement'.

Informatie over de blootstelling van de Groep aan rente-,vreemde valuta- en liquiditeitsrisico's is toegelicht in noot31.

A. Voorwaarden en aflossingsschemaDe voorwaarden voor de uitstaande leningen kunnen als volgt worden weergegeven:

ValutaNominale

renteJaar van

afloop

Nominalewaarde 31december

2017

Boekwaarde31

december2017

Nominalewaarde 31december

2016

Boekwaarde31

december2016

In duizenden euro %

Bankleningen zonder zekerheden(variabele rente)

GBP LIBOR +0.7%

2020 45.086 44.429 46.718 45.564

Financiële-leaseverplichtingen GBP 4% - 4,4% 2017-2021 147 107 228 214

Totaal rentedragende verplichtingen 45.233 44.536 46.946 45.778 B. Bankleningen zonder zekerheden

(i) Multicurrency revolving facility agreementDe Groep heeft in 2014 een financieringsovereenkomst(multicurrency revolving facility agreement) afgeslotenmet ABN AMRO Bank, Rabobank, Lloyds Bank en BNPParibas welke vrij van zekerheden is. De overeenkomstheeft een looptijd tot 31 januari 2020. Het bedrag van definanciering bedraagt €300 miljoen, bestaande uit eenleningsfaciliteit van €200 miljoen en een rekening courantfaciliteit van €100 miljoen, waarvan per 31 december 2017nominaal £40,0 miljoen (€44,4 miljoen) (31 december2016: £40,0 miljoen (€46,7 miljoen) werd gebruikt. Hetrentepercentage op de financiering is gebaseerd opEuribor en/of Libor (afhankelijk van de valuta waarinbedragen zijn getrokken onder de faciliteit) plus eenmarge tussen 0,7% en 2,1%. De marge hangt af van deleverage ratio; op basis van de ratio in 2017 bedraagt dezemarge 0,7% (2016: 0,7%).

ConvenantrichtlijnenBestaande richtlijnen voor de financiële ratio’s:

Leverage ratio, die wordt bepaald door de netto schuld●

gedeeld door genormaliseerde EBITDA. De leverageratio mag niet meer bedragen dan 3,0; waarbijgedurende maximaal drie niet opeenvolgendehalfjaarsperioden tijdens de kredietovereenkomst deratio tussen 3,0 en 3,5 mag liggen.Interest coverage ratio, die wordt bepaald door het●

resultaat uit bedrijfsactiviteiten (EBIT) te delen door denetto-rentelasten en niet tussen nul en 4,0 mag zijn.

Netto schuld betekent het totale bedrag van alle schuldenaan kredietinstellingen en andere financiers (inclusieffinanciële leaseovereenkomsten) minus geldmiddelen enkasequivalenten.

EBITDA betekent het bedrijfsresultaat (EBIT) vermeerderdmet het bedrag van de amortisatie en afschrijvingen opactiva.

Page 161: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 159

Genormaliseerde EBITDA betekent, met betrekking toteen bepaalde periode, de EBITDA in die periode:

inclusief EBITDA van een verworven onderneming●

gedurende de desbetreffende periode voor het deel vandie periode voorafgaand aan het moment van acquisitie;exclusief EBITDA toerekenbaar aan een●

Groepsmaatschappij (of enig onderdeel van de Groep)verkocht tijdens de desbetreffende periode voor het deelvoorafgaand aan de datum van verkoop tenzij deverkoopprijs met betrekking tot deze verkoop nog niet inde desbetreffende periode is ontvangen, in welk geval deEBITDA van de verkochte onderneming of activiteit in degenormaliseerde EBITDA zal worden opgenomen, metdien verstande dat wanneer de verkoopprijs deels isontvangen in de relevante periode een proportioneel deelvan de EBITDA van de verkochte onderneming ofactiviteit zal worden opgenomen in de genormaliseerdeEBITDA;inclusief, op aanwijzing door de Groep, buitengewone●

kosten die zijn opgetreden in de relevante periode ensamenhangen met de integratie van een verworvenonderneming of met de kosten van ontvlechting bij deverkoop van een onderneming met dien verstande dathet totale bedrag van zulke kosten het bedrag van €25,0miljoen niet overschrijdt gedurende de looptijd van deovereenkomst en het bedrag van €10,0 miljoen nietoverschrijdt in een boekjaar. De Groep dient in dit gevaleen compliance certificaat in te dienen waarop despecificatie van deze buitengewone kosten wordtweergegeven.

Netto rentelasten betekent het netto bedrag van definanciële baten minus rente, commissie, fees, kortingenen andere financiële lasten verantwoord in de relevanteperiode in overeenstemming met de van toepassing zijndeverslaggevingsregels.

Per 31 december 2017 en per 31 december 2016 warenzowel de leverage ratio als de interest coverage rationegatief conform de van toepassing zijndeverslaggevingsregels. Hiermee voldoet ForFarmers zowelper 31 december 2017 als per 31 december 2016 volledigaan de voorwaarden en condities van de convenanten.

(ii) Overige leningen zonder zekerhedenForFarmers Thesing, Duitsland, heeft eenfinancieringsovereenkomst met de Bremer Landesbank,vrij van zekerheden, met een maximum bedrag van €6miljoen. Van deze faciliteit wordt per balansdatum geengebruik gemaakt (per 31 december 2016 werd van dezefaciliteit geen gebruik gemaakt).

C. Financiële lease verplichtingenFinanciële lease verplichtingen kunnen als volgt worden weergegeven:

31 december 2017 31 december 2016

In duizenden euro

Toekomstigeminimale

leasebetalingen Rente

Contantewaarde van

minimaleleasebetalingen

Toekomstigeminimale

leasebetalingen Rente

Contantewaarde van

minimaleleasebetalingen

Minder dan 1 jaar 39 11 28 132 6 126Tussen 1 en 5 jaar 108 29 79 96 8 88Meer dan 5 jaar - - - - - -

Totaal 147 40 107 228 14 214

De daling van de toekomstige lease betalingen komt doordat activa die voorheen werden geleased nu worden gekocht.Dit betreft voornamelijk transportmiddelen.

Page 162: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 160

D. Aansluiting van mutaties in verplichtingen met kasstromen uit financieringsactiviteiten

In duizenden euro noot

Leningen enoverige

financierings-verplichtingen

Financiëlelease-

verplichtingen Reserves

Overigereserves

eningehouden

winstenOnverdeeld

resultaat

Minder-heids-

belangen TotaalStand op 1 januari 2017 45.564 214 -3.583 229.816 53.260 4.880 Mutaties in kasstroom uit financieringsactiviteitenOpbrengst uit in- en verkoopvan eigen aandelen

- - -54 -53.504 - - -53.558

Opbrengst uit verkoop vaneigen aandelen metbetrekking tot hetmedewerkersparticipatieplan

- - - 2.335 - - 2.335

Terugkoop van eigen aandelenmet betrekking tot hetmedewerkersparticipatieplan

- - - -3.151 - - -3.151

Betalingen uit hoofde vanfinanciële-leaseverplichtingen

- -130 - - - - -130

Betaald dividend 26 - - - -24.672 - -1.000 -25.672Totaal mutaties in kasstroomuit financieringsactiviteiten - -130 -54 -78.992 - -1.000 -80.176Effect van valutakoers- enomrekeningsverschillen opgeldmiddelen

-1.628 -7 - - - - -1.635

Mutaties in reële waarde 493 - - - - - 493

Overige mutaties / Gerelateerd aan verplichtingenVerwervingdochteronderneming, naaftrek van verworvengeldmiddelen 6

- 30 - - - - 30

Totaal verplichtingengerelateerde overigemutaties - 30 - - - - 30Verrekend dividend - - - -1.044 - - -1.044Totaal eigen vermogengerelateerde overige mutaties

- - -2.110 58.098 5.294 749 62.031

Stand op 31 december2017 44.429 107 -5.747 207.878 58.554 4.629

Page 163: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 161

29. Voorzieningen

2017

In duizenden euro Bodemsanering Sloopkosten HerstructureringVerlieslatende

contracten Overig Totaal

Stand op 1 januari 2017 791 371 1.518 583 2.082 5.345In boekjaar getroffen voorzieningen - 129 344 414 275 1.162In boekjaar vrijgevallen voorzieningen -100 - -46 -53 -41 -240In boekjaar gebruikte voorzieningen -7 -117 -1.386 -380 -953 -2.843Effect van discontering - - - 8 - 8Translatie verschillen - - -32 - -19 -51

Stand op 31 december 2017 684 383 398 572 1.344 3.381

Langlopend 534 129 2 450 1.134 2.249Kortlopend 150 254 396 122 210 1.132

Stand op 31 december 2017 684 383 398 572 1.344 3.381

2016

In duizenden euro Bodemsanering Sloopkosten HerstructureringVerlieslatende

contracten Overig Totaal

Stand op 1 januari 2016 923 623 254 638 2.086 4.524In boekjaar getroffen voorzieningen 18 - 2.288 86 324 2.716In boekjaar vrijgevallen voorzieningen -4 - -559 -10 -100 -673In boekjaar gebruikte voorzieningen -146 -252 -402 -131 -103 -1.034Effect van discontering - - - - - -Translatie verschillen - - -63 - -125 -188

Stand op 31 december 2016 791 371 1.518 583 2.082 5.345

Langlopend 541 371 - 530 1.853 3.295Kortlopend 250 - 1.518 53 229 2.050

Stand op 31 december 2016 791 371 1.518 583 2.082 5.345

A. BodemsaneringDe voorziening voor bodemsanering heeft betrekking opverwachte onvermijdbare kosten voor het reinigen vanvervuilde terreinen. De Groep voert periodiekbeoordelingen uit om vast te stellen of terreinen zijnvervuild. Op het moment dat vervuiling wordtgeconstateerd worden de onvermijdbare kosten om tesaneren ingeschat en voorzien. De vrijval heeft betrekkingop een locatie in Nederland die nu volledig gesaneerd is.

B. SloopkostenIn voorgaande jaren is een voorziening getroffen voorsloopkosten die het gevolg zijn van de sluiting van eenlocatie in Nederland. Op basis van de verwachte termijnwaarbinnen de resterende voorziening zal wordenaangewend, is deze geclassificeerd als kortlopend. Delanglopende voorziening voor sloopkosten isgetroffen voor een in gebruik zijnde activa en wordt naarverwachting aan het einde van de economischelevensduur aangewend.

Page 164: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 162

C. HerstructureringIn het kader van de integratie van deverschillende acquisities heeft de Groep besloten omadministratieve werkzaamheden in Duitsland/België,Verenigd Koninkrijk en Nederland te centraliseren inshared service centers. Volgend op dit besluit, heeft deGroep een voorziening gevormd voor verwachteherstructureringskosten, inclusief kosten van beëindigenvan contracten, advieskosten en kosten van beëindigenvan arbeidsovereenkomsten. De geschatte kosten zijngebaseerd op de contractuele bepalingen.

D. Verlieslatende contractenIn vorige jaren heeft de Groep een niet-opzegbaarhuurcontract voor magazijnruimte afgesloten. Als gevolgvan wijzigingen in haar activiteiten, is de Groep in 2012opgehouden deze gebouwen te gebruiken, resulterend inovertollige magazijnruimte. Het huurcontract loopt af in2023. Er is een voorziening gevormd voor de contantewaarde van de minimaal verschuldigde toekomstigebetalingen minus huurinkomsten.

E. OverigDe overige voorzieningen hebben met name betrekking opjuridische geschillen en claims.

30. Handelsschulden en overigeverplichtingen

In duizenden euro

31december

2017

31december

2016

Handelsschulden aanverbonden partijen 36

1.893 2.123

Overigehandelsschulden

109.927 82.267

Overlopende passiva 88.814 70.553Handelsschulden 200.634 154.943Belastingen (anders danvennootschapsbelasting)en sociale lasten

6.348 6.383

Voorwaardelijkevergoeding 6A

8.255 7.660

Overige verplichtingen 14.603 14.043

Totaal 215.237 168.986

Langlopend 8.255 7.660Kortlopend 206.982 161.326

Totaal 215.237 168.986

De toename van overige handelsschulden wordtvoornamelijk veroorzaakt door de verlenging vanbetalingsvoorwaarden als onderdeel van het projectharmonisatie van inkoop voorwaarden.

De overlopende passiva hebben onder andere betrekkingop nog te ontvangen facturen en nog te betalenpersoneelskosten.

Informatie over de voor de Groep relevante valuta- enliquiditeitsrisico's is toegelicht in noot 31C.

Page 165: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 163

Financiële instrumenten

31. Financiële instrumenten – Reële waarden en risico management

A. Verwerkingscategorieën en reële waardenDe volgende tabel geeft de boekwaarden en reële waarden weer van de financiële activa en financiële verplichtingen,inclusief hun niveaus in de reële waarde hiërarchie. De tabel bevat geen reële waarde informatie voor financiële activaen financiële verplichtingen niet gewaardeerd op reële waarde indien de boekwaarde een redelijke benadering is van dereële waarde.

31 december 2017 Boekwaarde Reële waarde

In duizenden euro noot

Aangemerktals

gewaardeerdtegen reële

waardeReële waarde -

afdekkingsinstrumenten

Aangehoudentot einde

looptijdLeningen envorderingen

Overigefinanciële

verplichtingen Totaal Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 TotaalFinanciële activa gewaardeerd tegen reële waardeVoor afdekking gebruiktevalutatermijncontracten(derivaten) 21

- - - - - - - -

Voor afdekking gebruiktebrandstof swaps (derivaten) 21

- - - - - - - -

- - - - - - - -

Financiële activa niet gewaardeerd tegen reële waardeEigenvermogensinstrumenten(overige beleggingen) 21

- - 28 - - 28

Handels- en overigevorderingen(1) 21

- - - 217.440 - 217.440

Geldmiddelen enkasequivalenten 24

- - - 161.297 - 161.297

- - 28 378.737 - 378.765

Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waardeVoorwaardelijke vergoeding 30 -8.255 - - - - -8.255 -8.255 -8.255

Financiële verplichtingen niet gewaardeerd tegen reële waardeBankschulden 24 - - - - -49.690 -49.690 Bankleningen zonderzekerheden 28

- - - - -44.429 -44.429

Financiële-leaseverplichtingen 28 - - - - -107 -107 Handelsschulden en overigeverplichtingen(2) 30

- - - - -206.982 -206.982

- - - - -301.208 -301.208

(1) Exclusief derivaten en overige beleggingen (2) Exclusief voorwaardelijke vergoeding

Page 166: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 164

31 december 2016 Boekwaarde Reële waarde

In duizenden euro noot

Aangemerktals

gewaardeerdtegen reële

waardeReële waarde -

afdekkingsinstrumenten

Aangehoudentot einde

looptijdLeningen envorderingen

Overigefinanciële

verplichtingen Totaal Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 TotaalFinanciële activa gewaardeerd tegen reële waardeVoor afdekking gebruiktevalutatermijncontracten(derivaten) 21

- 36 - - - 36 36 36

Voor afdekking gebruiktebrandstof swaps (derivaten) 21

- 115 - - - 115 115 115

- 151 - - - 151 151 151

Financiële activa niet gewaardeerd tegen reële waardeEigenvermogensinstrumenten(overige beleggingen) 21

- - 28 - - 28

Handels- en overigevorderingen(1) 21

- - - 224.509 - 224.509

Geldmiddelen enkasequivalenten 24

- - - 152.854 - 152.854

- - 28 377.363 - 377.391

Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waardeVoorwaardelijke vergoeding 30 -7.660 - - - - -7.660 -7.660 -7.660

Financiële verplichtingen niet gewaardeerd tegen reële waardeBankschulden 24 - - - - -45.535 -45.535 Bankleningen zonderzekerheden 28

- - - - -45.564 -45.564

Financiële-leaseverplichtingen 28 - - - - -214 -214 Handelsschulden en overigeverplichtingen(2) 30

- - - - -161.326 -161.326

- - - - -252.639 -252.639

(1) Exclusief derivaten en overige beleggingen (2) Exclusief voorwaardelijke vergoeding

B. Bepaling van de reële waarden

Waarderingstechnieken en belangrijke niet-waarneembare inputIn de volgende tabellen worden de waarderingstechnieken uiteengezet die worden gebruikt voor het bepalen van reëlewaarden van Niveau 2 en Niveau 3, voor financiële instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde in de balans, evenalsde belangrijke niet-waarneembare inputs die daarbij zijn gebruikt. Gerelateerde waarderingsprocessen zijn beschrevenin noot 4.

Page 167: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 165

Financiële instrumenten gewaardeerd op reële waarde

Type WaarderingstechniekBelangrijke niet-waarneembare input

Valutatermijncontracten De reële waarde is bepaald op basis van genoteerdetermijnkoersen op de rapportagedatum en contante-waardeberekeningen gebaseerd op hogekredietkwaliteit rendementscurves van derespectievelijke valuta's.

Niet van toepassing

Rente swaps en brandstof swaps De Groep sluit derivaten af met financiële institutenmet een hoge credit-rating, Derivaten wordengewaardeerd gebaseerd op waarderingstechnieken diegebruikmaken van waarneembare marktinput, Demeest gebruikte waarderingstechnieken zijnswapmodellen die gebruik maken van contante waardeberekeningen.

Niet van toepassing

Voorwaardelijke vergoeding Contant gemaakte kasstromen: Het waarderingsmodelgaat uit van de contante waarde van de verwachtebetaling, contant gemaakt met behulp van een voorrisico’s gecorrigeerde disconteringsvoet. De verwachtebetaling wordt bepaald op basis van mogelijkescenario’s over de verwachte afzetvolume eninbaarheid bruto handelsvorderingen, het bedrag dat bijelk van de scenario’s moet worden betaald en dewaarschijnlijkheid van elk scenario.

• Prognose van de jaarlijksegroeivoet van hetafzetvolume.• Prognose ontvangstenbruto handelsvorderingen.• Voor risico’s gecorrigeerdedisconteringsvoet.De geschatte reële waardezal toenemen (afnemen)naargelang:• de jaarlijkse groeivoet vanhet afzetvolume hoger (lager)uitvalt;• de ontvangsten van debruto handelsvorderingenvan destandaardbetaaltermijnpositief (negatief) afwijken;• de voor risico’sgecorrigeerdedisconteringsvoet lager(hoger) uitvalt.

Financiële instrumenten niet gewaardeerd op reële waarde

Type WaarderingstechniekBelangrijke niet-waarneembare input

Eigenvermogensinstrumenten(langlopend)

Voor investeringen in eigenvermogensinstrumenten diegeen genoteerde marktprijs hebben in een actievemarkt voor een identiek instrument (dat wil zeggen eenLevel 1 input) zijn toelichtingen van de reële waardeniet vereist.

Niet van toepassing

Leningen en vorderingen(langlopend)

Contant gemaakte kasstromen. Niet van toepassing

Geldmiddelen, handels- en overigevorderingen en overige financiëleverplichtingen (kortlopend)

Gezien de korte termijn van deze instrumentenbenadert de boekwaarde de marktwaarde.

Niet van toepassing

Overige financiële verplichtingen(langlopend)

Contant gemaakte kasstromen. De reële waarde vanlangetermijnsverplichtingen is gelijk aan deboekwaarde omdat ingevolge definancieringsovereenkomst variabelemarktrentetarieven van toepassing zijn.

Niet van toepassing

C. Financieel risicomanagement

(i) Risk management raamwerkDe Directie heeft de eindverantwoordelijkheid en hetoverzicht over het risico raamwerk van de Groep. DeDirectie heeft een 'Risk Advisory Board' ingesteld, welkeverantwoordelijk is voor de ontwikkeling en bewaking vanhet risicobeheer van de Groep. De Risk Advisory Board

rapporteert regelmatig aan de Directie, de AuditCommittee en de Raad van Commissarissen over haaractiviteiten. De Groep beschouwt de acceptatie van risico’sen het onderkennen van mogelijkheden als een onmisbaaronderdeel om haar strategische doelstellingen te kunnenrealiseren. Risicobeheer draagt bij aan de realisatie vande strategische doelstellingen en zorgt dat kan wordenvoldaan aan de vereisten van goed ondernemingsbestuur.

Page 168: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 166

Via een actieve bewaking van het risicobeheer richt deGroep zich op het creëren van een hoog niveau vanbewustzijn in termen van risicobeheer. De opzet encoördinatie van risicobeheer vindt plaats vanuit het teamCorporate Governance & Compliance.

De Groep is blootgesteld aan de volgende risico’svoortvloeiend uit financiële instrumenten:

kredietrisico;●

liquiditeitsrisico;●

marktrisico.●

(ii) KredietrisicoKredietrisico is het risico van financieel verlies voor deGroep indien een afnemer of tegenpartij van een financieelinstrument de aangegane contractuele verplichtingen nietnakomt. Kredietrisico’s vloeien met name voort uitvorderingen op klanten en uit beleggingen inschuldpapier.

De bruto boekwaarde van de financiële activavertegenwoordigt het maximale kredietrisico.

Handels- en overige vorderingenDe blootstelling aan kredietrisico van de Groep wordthoofdzakelijk bepaald door de individuele kenmerken vande afzonderlijke afnemers. Daarnaast houdt hetmanagement ook rekening met het risico op wanbetalingin de bedrijfstak en/of het land waarin de afnemers actiefzijn. Zie noot 5 en 8 voor nadere informatie over deconcentratie van de opbrengsten.

De Groep handelt met ogenschijnlijk kredietwaardigepartijen en heeft procedures opgezet om dekredietwaardigheid vast te stellen. Daarnaast heeft deGroep richtlijnen gedefinieerd om de omvang van hetkredietrisico van elke partij te limiteren. Bovendienbewaakt de Groep de vorderingen continu en past zij eenstrikte kredietprocedure toe. Op basis van deze procedureworden klanten gecategoriseerd en afhankelijk van hunkredietprofiel worden de volgende risicomitigerendemaatregelen genomen:

betaling in overeenstemming met de betalingscondities●

per land;vooruitbetaling, betaling bij aflevering van de goederen●

of levering tegen verstrekking van zekerheden;hedging via letter of credit of bankgarantie;●

verzekering van het kredietrisico.●

Vorderingen die vervallen na meer dan een jaar, zijngrotendeels rentedragend, en betreffen voornamelijkleningen aan klanten waarvoor indien mogelijk,zekerheden zijn afgegeven in de vorm vanvoerequivalenten, participatierekeningen en/of onroerendgoed.

Als een gevolg van de spreiding van de omzet oververschillende geografische gebieden en productgroepen iser geen significante concentratie van kredietrisico in dehandelsvorderingen (geen enkele afnemer is in 2017individueel verantwoordelijk voor meer dan 2,6% (2016:1,0%) van de omzet). Voor een verdere toelichting op dehandels- en overige vorderingen wordt verwezen naarnoot 21.

Per 31 december 2017 kan de voorziening voor bijzondere waardeverminderingen met betrekking tot handels- enoverige vorderingen, als volgt worden weergegeven:

In duizenden euro

31december

2017

31december

2016

Bruto handels- en overige vorderingen 235.279 246.837Voorziening voor bijzondere waardeverminderingen met betrekking tot handels- en overige vorderingen -17.811 -22.149

Totaal 217.468 224.688

Langlopend (waaronder leningen) 9.298 10.952Kortlopend 208.170 213.736

Totaal 217.468 224.688

Page 169: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 167

Per 31 december 2017 kan de ouderdom van de handels- en overige vorderingen als volgt worden weergegeven:

In duizenden euro

Rekeningenzonder

bijzonderewaardever-

minderingen

Rekeningenmet

bijzonderewaardever-

minderingen Totaal

Binnen betalingstermijn 188.010 12.188 200.198Overschrijding < 30 dagen 16.254 2.391 18.645Overschrijding 31 - 60 dagen 2.415 705 3.120Overschrijding 61 - 90 dagen 255 471 726Overschrijding > 90 dagen 3.797 8.793 12.590

Bruto bedrag 210.731 24.548 235.279

Bijzondere waardevermindering -17.811 -17.811Totaal 210.731 6.737 217.468

Achterstallige vorderingen 10,8% 50,4% 14,9%

Per 31 december 2016 kan de ouderdom van de handels- en overige vorderingen als volgt worden weergegeven:

In duizenden euro

Rekeningenzonder

bijzonderewaardever-

minderingen

Rekeningenmet

bijzonderewaardever-

minderingen Totaal

Binnen betalingstermijn 178.787 22.168 200.955Overschrijding < 30 dagen 18.136 2.867 21.003Overschrijding 31 - 60 dagen 3.068 1.078 4.146Overschrijding 61 - 90 dagen 1.082 548 1.630Overschrijding > 90 dagen 6.187 12.915 19.102

Bruto bedrag 207.260 39.576 246.836

Bijzondere waardevermindering -22.148 -22.148Totaal 207.260 17.428 224.688

Achterstallige vorderingen 13,7% 44,0% 18,6%

De rekeningen met bijzondere waardeverminderingenbetreffen de debiteurensaldi waarop een bijzonderewaardevermindering op is toegepast. De Directie verwachtdat de vorderingen waarop geen bijzonderewaardevermindering is toegepast volledig inbaar zijn,gebaseerd op historisch betalingsgedrag en intensieveanalyse van kredietrisico’s, inclusief onderliggendekredietwaardigheidsscore’s indien beschikbaar.

De mutatie in de voorziening voor bijzonderewaardeverminderingen met betrekking tot de handels- enoverige vorderingen gedurende het boekjaar kan als volgtworden weergegeven:

In duizenden euro 2017 2016

Stand op 1 januari 22.149 21.184In het boekjaar afgeschreven -2.680 -2.158In het boekjaar vrijgevallen -4.002 -1.822In het boekjaar toegevoegd 2.406 5.177Translatie verschillen -62 -233

Stand op 31 december 17.811 22.148

Langlopend 5.287 6.052Kortlopend 12.524 16.096

Stand op 31 december 17.811 22.148

Het saldo van in het boekjaar toegevoegde en vrijgevallenbedragen is een vrijval van €1.596 duizend, waarbij het

Page 170: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 168

netto effect van acquisities en desinvesteringen nihil is. Denetto vrijval van €1.596 duizend is in 2017 volledig in dewinst-en-verliesrekening verwerkt (2016: €899 duizendnetto dotatie). In 2016 was het netto effect van acquisitiesen desinvesteringen €2.456 duizend, waardoor de totaletoevoeging aan de voorziening €3.355 duizend bedroeg.

Geldmiddelen en kasequivalentenGeldmiddelen en kasequivalenten worden aangehoudenbij eerste klas internationale banken, dat wil zeggenbanken met een credit rating van tenminste ‘minus A’. Inderivaten wordt alleen gehandeld met banken met eenhoge creditrating; AA- tot AA+.

GarantiesHet beleid van de Groep is in principe geen financiëlegaranties af te geven, met uitzondering van eenaantal garanties voor enkele van haar Nederlandsedeelnemingen. Voor meer informatie zie noot 35.

(iii) Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is het risico dat de Groep problemenkrijgt om te voldoen aan haar verplichtingen uit hoofde vanin contanten of andere financiële activa af te wikkelenfinanciële verplichtingen. De uitgangspunten van hetliquiditeitsrisicobeheer van de Groep zijn dat er, voor zovermogelijk, voldoende liquiditeiten worden aangehouden omte kunnen voldoen aan haar financiële verplichtingenwanneer deze vervallen, in normale en moeilijkeomstandigheden, en zonder dat onaanvaardbare verliezenworden gelopen of de reputatie van de Groep in gevaarkomt. Tevens houdt de Groep financieringsfaciliteiten aanom het liquiditeitsrisico te beheersen, zie noot 28 voormeer details.

Blootstelling aan liquiditeitsrisicoHieronder worden de resterende contractuele looptijdenvan de financiële verplichtingen perbalansdatum weergegeven. De bedragen zijn bruto en nietcontant gemaakt en zijn inclusief rentebetalingen enexclusief de effecten van salderingsovereenkomsten.

31 december 2017 Niet-afgeleide financiële verplichtingen Boekwaarde Contractuele kasstromenIn duizenden euro noot Totaal < 1 jaar 1 - 2 jaar 2 - 5 jaar > 5 jaarVoorwaardelijke vergoeding 6 , 30 8.255 8.407 - 8.407 - -Bankschulden 24 49.690 49.690 49.690 - - -Bankleningen 28 44.429 45.086 - - 45.086 -Financiële-leaseverplichtingen 28 107 147 39 52 56 -Handelsschulden en overigeverplichtingen1 30

205.089 205.089 205.089 - - -

307.570 308.419 254.818 8.459 45.142 -

(1) Exclusief verbonden partijen en voorwaardelijke vergoeding

De Groep heeft de beschikking over geldmiddelen en kasequivalenten per 31 december 2017 ten bedrage van €161.297duizend.

31 december 2016 Niet-afgeleide financiële verplichtingen Boekwaarde Contractuele kasstromenIn duizenden euro noot Totaal < 1 jaar 1 - 2 jaar 2 - 5 jaar > 5 jaarVoorwaardelijke vergoeding 6 , 30 7.660 7.900 - - 7.900 -Bankschulden 24 45.535 45.535 45.535 - - -Bankleningen 28 45.564 46.718 - - 46.718 -Financiële-leaseverplichtingen 28 214 228 132 26 70 -Handelsschulden en overigeverplichtingen1 30

159.203 159.203 159.203 - - -

258.176 259.584 204.870 26 54.688 - (1) Exclusief verbonden partijen en voorwaardelijke vergoeding

De Groep heeft de beschikking over geldmiddelen en kasequivalenten per 31 december 2016 ten bedrage van €152.854duizend.

Page 171: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 169

Zoals toegelicht in noot 28 heeft de Groep een bankleningzonder zekerheden waarop een convenant van toepassingis. Indien de Groep in de toekomst niet aan dit convenantzou kunnen voldoen kan de Groep verplicht zijn de leningeerder terug te betalen dan is aangegeven in debovenstaande tabel. Het convenant wordt op regelmatigebasis bewaakt door de treasury-afdeling en er wordtregelmatig over gerapporteerd aan de Directie teneindezeker te stellen dat wordt voldaan aan de bepalingen in deovereenkomst. Per het einde van het boekjaar wordtvoldaan aan het convenant, zoals nader is toegelicht innoot 28.

De rentebetalingen op leningen met variabele rente inbovenstaande tabel reflecteren toekomstige marktrenteper de rapportagedatum en deze bedragen kunnenmuteren als de marktrente muteert. De toekomstigekasstromen op leningen van financiële instellingenkunnen verschillen van de bedragen in de bovenstaandetabel indien rentetarieven, valutakoersen of relevantevoorwaarden in de verplichtingen veranderen. Metuitzondering van deze verplichtingen, wordt niet verwachtdat de kasstromen inbegrepen in de analyse van looptijdensignificant vroeger zullen optreden of voor significantandere bedragen.

(iv) MarktrisicoMarktrisico is het risico dat veranderingen inmarktprijzen, zoals valutakoersen, rentetarieven enaandelenkoersen, invloed hebben op de inkomsten van deGroep of de waarde van zijn beleggingen in financiëleinstrumenten. Het doel van het marktrisicobeheer is hetbeheren en beheersen van de marktrisicopositie binnenaanvaardbare grenzen onder het gelijktijdig optimaliserenvan het rendement.

ValutarisicoHet valutarisico van de Groep vloeit voort uit aan- enverkopen en financieringen die luiden in andere valuta dande functionele valuta van de entiteiten van de Groep. Defunctionele valuta van de entiteiten van de Groep zijnvoornamelijk de euro (€) en het Britse pond (£). Hetmerendeel van hun transacties en resulterende saldivinden plaats in hun functionele valuta.

In het algemeen worden leningen getrokken in valuta dieovereenkomen met de kasstromen die wordengegenereerd door de onderliggende ondernemingen vande Groep, primair de euro, maar ook het Britse pond.

Rente op leningen wordt berekend in de valuta van delening. Dit leidt tot een economische hedge zonder datderivaten worden ingezet en daarom wordt geen hedgeaccounting toegepast.

De aan- en verkooptransacties van de Groep wordenuitgevoerd in de functionele valuta van de respectievelijkeentiteit, zodat prognoses van aan- en verkooptransactiesniet onderhevig zijn aan valutarisico’s.

De Groep heeft per 31 december 2017 geenvalutacontracten afgesloten om valutarisico’s af te dekken(31 december 2016: contracten met een reële waarde van€36 duizend).

Met betrekking tot monetaire activa en verplichtingen inbuitenlandse valuta is het beleid van de Groep om zeker testellen dat de netto blootstelling binnen deovereengekomen limieten per bedrijfsonderdeel blijft.

Blootstelling aan valutarisicoDe samenvatting van gegevens met betrekking tot definanciële activa en verplichtingen in vreemde valuta kanals volgt worden weergegeven:

In duizenden 31 december 2017 31 december 2016 € £ € £

Handels- en overigevorderingen

130.320 77.318 136.844 75.212

Geldmiddelen enkasequivalenten minusbankschulden

133.270 -19.219 124.621 -14.815

Bankleningen zonderzekerheden

- -40.000 - -40.000

Financiële-leaseverplichtingen - -95 - -183Handelsschulden en overigeverplichtingen

-155.587 -52.720 -119.936 -41.685

Netto transactie-positie 108.003 -34.716 141.529 -21.471

De netto financiële positie in Britse ponden wordt gebruiktvoor financiering van activa in Britse ponden.

Page 172: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 170

De volgende belangrijke wisselkoersen zijn toegepastgedurende het boekjaar:

Gemiddelde koers Koers op

1€= 2017 2016

31december

2017

31december

2016

31december

2015

£ 0,8767 0,8195 0,8872 0,8562 0,7340

GevoeligheidsanalyseEr zijn geen financiële instrumenten in degeconsolideerde jaarrekening die individueel zijnblootgesteld aan een valutarisico. Daarom is geengevoeligheidsanalyse weergegeven.

RenterisicoDe Groep test het renterisico op potentiële financiëleinvloed. Indien de potentiële invloed niet acceptabel iswordt de blootstelling aan het risico geëlimineerd door hetvastzetten van de rente. Dit wordt deels gerealiseerd doorcontracten met instrumenten met vaste rente af te sluitenen deels door te lenen tegen een variabel tarief en indiengewenst het gebruik van renteswaps om de risico’s vanfluctuaties van renteniveaus af te dekken.

Blootstelling aan renterisicoHet profiel van de rentetarieven van de rentedragendefinanciële instrumenten kan als volgt wordenweergegeven:

Boekwaarde

In duizenden euro

31december

2017

31december

2016Instrumenten met een vaste renteFinanciële activa 9.270 10.924

Instrumenten met een variabele renteFinanciële verplichtingen 44.429 45.564

De financiële activa hebben betrekking op de leningen aanafnemers, medewerkers en overige langlopendevorderingen.

De financiële verplichtingen hebben betrekking opopgenomen leningen welke hoofdzakelijk ten doel hebbende langlopende activa te financieren.

Reële-waardegevoeligheidsanalyse voor instrumenten meteen vaste renteDe Groep heeft geen financiële activa en verplichtingen

met een vaste rente die worden opgenomen tegen reëlewaarde met verwerking van waardeveranderingen in hetresultaat.

Kasstroomgevoeligheidsanalyse voor instrumenten met eenvariabele renteEen redelijkerwijs mogelijke wijziging van derentetarieven op de verslagdatum met 50 basispunten zouresulteren in een toename (afname) van het eigenvermogen en het resultaat voor belastingen met dehieronder vermelde bedragen. In deze analyse isverondersteld dat alle andere variabelen, in het bijzonderde valutakoersen, constant blijven.

De invloed op het eigen vermogen wordt, met uitzonderingvan belastingeffecten, verondersteld gelijk te zijn aan deinvloed op de winst-en-verliesrekening omdat er geenfinanciële instrumenten met variabele rente zijn die heteigen vermogen direct beïnvloeden.

Resultaat voor

belastingen Eigen vermogen

In duizendeneuro

Verhoging50 basis

punten

Verlaging50 basis

punten

Verhoging50 basis

punten

Verlaging50 basis

punten31 december 2017Instrumentenmet eenvariabelerente

-224 224 -176 176

31 december 2016Instrumentenmet eenvariabelerente

-228 228 -180 180

Grondstoffen prijsrisico’sHet grootste deel van de kostprijs van de omzet bestaat uitgrondstoffen. De markten voor deze grondstoffen zijnvolatiel als gevolg van onzekere weersomstandigheden,oogstverwachtingen, afname van natuurlijke hulpbronnen,variaties in vraag en toenemende welvaart. Detoegenomen volatiliteit leidt tot een toename van derisico’s verbonden aan de inkoop van grondstoffen endaarmee tot een toename van het belang vanrisicomanagement. Het beleid inzake risicomanagementvan aankopen is gebaseerd op de risicobereidheid van deGroep en wordt continu bewaakt.

Een deel van de kosten van de Groep bestaat uit de kostenvan energie en brandstoffen. Veranderingen in de prijzenhiervan beïnvloeden de kosten van productie en transport

Page 173: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 171

van de producten van de Groep. Hogere kosten kunnenniet in alle gevallen worden doorberekend in deverkoopprijzen, hetgeen de resultaten negatief kanbeïnvloeden. In de laatste jaren zijn de prijzen vanbrandstof en energie relatief volatiel geweest. Tenbehoeve van de inkoop van energie heeft de Groep eeninkoopbeleid opgesteld. Onderdeel van dit beleid is, indiennoodzakelijk, het prijsrisico af te dekken via financiëleinstrumenten en commodity overeenkomsten. Detoepassing van dit inkoopbeleid wordt bewaakt waarbij deontwikkelingen op de markten voor energie enbrandstoffen nauwgezet worden gevolgd.

Begin 2016 heeft de Groep derivaten aangekocht om derisico's in verband met wijzigingen in de brandstofprijzenaf te dekken. In het kader van dezekasstroomafdekkingen, hebben de looptijden betrekkingop de realisatiedata van afgedekte posities en is daaromcash flow hedge accounting toegepast. Reële waardebedragen gepresenteerd in het eigen vermogen worden

geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekeningop realisatiedata van de afgedekte posities. Decontractuele looptijd van deze derivaten is vervallen op 31december 2016 waarbij de bijbehorende afwikkeling incontanten begin januari 2017 heeft plaatsgevonden engeen posities open staan per 31 december 2016 en 2017.

D. Derivaten ter afdekking van kasstromenDe volgende tabel laat de perioden zien waarin de kasstromen met betrekking tot derivaten die alskasstroomafdekkingen fungeren naar verwachting zullen plaatsvinden, en de boekwaarden van de gerelateerdeafdekkingsinstrumenten.

2017 Verwachte kasstromen 2016 Verwachte kasstromenInduizendeneuro Boekwaarde Totaal

1-6maanden

6-12maanden

Langer danéén jaar Boekwaarde Totaal

1-6maanden

6-12maanden

Langer danéén jaar

Voor afdekking gebruikte valutatermijncontractenActiva - - - - - 36 36 23 13 -Passiva - - - - - - - - - -Voor afdekking gebruikte brandstof swapsActiva - - - - - 115 115 115 - -Passiva - - - - - - - - - - - - - - - 151 151 138 13 -

De volgende tabel laat de perioden zien waarin de kasstromen met betrekking tot derivaten die alskasstroomafdekkingen fungeren naar verwachting van invloed zullen zijn op het resultaat, en de boekwaarden van degerelateerde afdekkingsinstrumenten.

2017 Verwachte impact 2016 Verwachte impactInduizendeneuro Boekwaarde Totaal

1-6maanden

6-12maanden

Langer danéén jaar Boekwaarde Totaal

1-6maanden

6-12maanden

Langer danéén jaar

Voor afdekking gebruikte valutatermijncontractenActiva - - - - - 36 36 - 1 35Passiva - - - - - - - - - -Voor afdekking gebruikte brandstof swaps(1)

Activa - - - - - 115 - - - -Passiva - - - - - - - - - - - - - - - 151 36 - 1 35

(1) De contractuele looptijd van de 2016 derivaten is beëindigd en gerealiseerd op 31 december 2016. Het openstaand saldo is begin januari 2017 in contanten afgewikkeld.

Page 174: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 172

Groepssamenstelling

32. Lijst met belangrijkste deelnemingenHieronder is een lijst weergegeven met de belangrijkste deelnemingen en joint venture van de Groep:

Overzicht van belangrijke dochterondernemingenDochterondernemingen Statutaire zetel Belang(1)

NederlandForFarmers Nederland B.V. Lochem 100%FF Logistics B.V. Lochem 100%PoultryPlus B.V. Lochem 100%Reudink B.V. Lochem 100%Stimulan B.V. Boxmeer 100%ForFarmers Corporate Services B.V. Lochem 100%Vleutensteijnvoeders B.V. Eindhoven 100%

DuitslandForFarmers GmbH Vechta-Langförden 100%ForFarmers Langförden GmbH Vechta-Langförden 100%ForFarmers BM GmbH Rapshagen 100%ForFarmers Hamburg GmbH & Co. KG(2) Vechta-Langförden 100%ForFarmers Thesing Mischfutter GmbH & Co. KG(2) Rees 60%ForFarmers Beelitz GmbH Beelitz 100%Pavo Pferdenahrung GmbH Goch 100%

BelgiëForFarmers Belgium B.V.B.A. Ingelmunster 100%ForFarmers Finance International B.V.B.A. Ingelmunster 100%

Verenigd KoninkrijkForFarmers UK Holdings Ltd. Ipswich (Suffolk) 100%ForFarmers UK Ltd. Ipswich (Suffolk) 100%

Joint ventureHaBeMa Futtermittel GmbH & Co. KG Produktions- und Umschlagsgesellschaft(3) Hamburg 50%

(1) Belangen in deelnemingen per 31 december 2017 (2) De dochterondernemingen ForFarmers Hamburg GmbH & Co. KG en ForFarmers Thesing Mischfutter GmbH & Co. KG maken gebruik van de uitzonderingzoals opgenomen in het Duitse recht in § 264b. (3) Verwerkt volgens de 'equity'-methode zie noot 20

Page 175: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 173

33. MinderheidsbelangenDe onderstaande tabel geeft een samenvatting van de informatie met betrekking tot de deelnemingen van de Groep waarsprake is van een minderheidsbelang van materiële omvang, voor eventuele intra-groepseliminaties.

31 december 2017

ForFarmersThesing

MischfutterGmbH

ForFarmersThesing

MischfutterGmbH & Co

KG TotaalPercentage minderheidsbelang 40% 40% In duizenden euro Vaste activa 172 3.247 3.419Geldmiddelen en kasequivalenten 5 5.687 5.692Overige vlottende activa 41 11.312 11.353Vlottende activa 46 16.999 17.045Leningen en overige financieringsverplichtingen - -4.296 -4.296Overige langlopende verplichtingen - -134 -134Langlopende verplichtingen - -4.430 -4.430Leningen en overige financieringsverplichtingen - - -Overige kortlopende verplichtingen -5 -4.457 -4.462Kortlopende verplichtingen -5 -4.457 -4.462

Netto activa 213 11.359 11.572

Boekwaarde van minderheidsbelang 85 4.544 4.629

Omzet 17 66.773 66.790

Resultaat toe te rekenen aan aandeelhouders van vennootschap 15 1.857 1.872Niet-gerealiseerde resultaten - - -

Totaal van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten 15 1.857 1.872

Resultaat toegerekend aan minderheidsbelang 6 743 749Niet-gerealiseerde resultaten toegerekend aan minderheidsbelang - - -

2017

In duizenden euro

ForFarmersThesing

MischfutterGmbH

ForFarmersThesing

MischfutterGmbH & Co

KG Totaal

Kasstroom uit operationele activiteiten - 7.201 7.201Kasstroom uit investeringsactiviteiten - -280 -280Kasstroom uit financieringsactiviteiten - -2.500 -2.500

Netto toename (afname) in geldmiddelen en kasequivalenten - 4.421 4.421

Page 176: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 174

31 december 2016

ForFarmersThesing

MischfutterGmbH

ForFarmersThesing

MischfutterGmbH & Co

KG TotaalPercentage minderheidsbelang 40% 40% In duizenden euro Vaste activa 172 3.304 3.476Geldmiddelen en kasequivalenten - 1.266 1.266Overige vlottende activa 26 14.777 14.803Vlottende activa 26 16.043 16.069Leningen en overige financieringsverplichtingen - -4.296 -4.296Overige langlopende verplichtingen - -31 -31Langlopende verplichtingen - -4.327 -4.327Leningen en overige financieringsverplichtingen - - -Overige kortlopende verplichtingen - -3.018 -3.018Kortlopende verplichtingen - -3.018 -3.018

Netto activa 198 12.002 12.200

Boekwaarde van minderheidsbelang 79 4.801 4.880

Omzet - 64.445 64.445

Resultaat toe te rekenen aan aandeelhouders van vennootschap 14 1.279 1.293Niet-gerealiseerde resultaten - - -

Totaal van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten 14 1.279 1.293

Resultaat toegerekend aan minderheidsbelang 5 512 517Niet-gerealiseerde resultaten toegerekend aan minderheidsbelang - - -

2016

In duizenden euro

ForFarmersThesing

MischfutterGmbH

ForFarmersThesing

MischfutterGmbH & Co

KG Totaal

Kasstroom uit operationele activiteiten - 2.613 2.613Kasstroom uit investeringsactiviteiten - -257 -257Kasstroom uit financieringsactiviteiten - -1.794 -1.794

Netto toename (afname) in geldmiddelen en kasequivalenten - 562 562

Page 177: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 175

Overige toelichtingen 34. Operationeleleaseovereenkomsten

Leaseovereenkomsten waarbij als lesseewordt opgetredenDe Groep huurt een aantal vestigingen, machines eninstallaties en voertuigen op basis van operationele lease-overeenkomsten.

De Groep heeft de mogelijkheid voor sommige van dezeactiva de looptijd van de huur te verlengen. In dezegevallen worden de voorwaarden van de overeenkomstheronderhandeld aan het einde van de oorspronkelijkelooptijd van het contract. Daarnaast worden dehuurbedragen in bepaalde contracten periodiek verhoogdgebaseerd op marktvoorwaarden.

De toekomstige minimale bedragen te betalen onder niet-opzegbare operationele leaseovereenkomsten kunnen alsvolgt worden weergegeven:

In duizenden euro

31december

2017

31december

2016

Minder dan 1 jaar 5.398 6.525Tussen 1 - 5 jaar 6.067 9.031Meer dan 5 jaar 4.795 5.389

Totaal 16.260 20.945

Van de leasebetalingen is in 2017 een bedrag van €8.279duizend (2016: €8.432 duizend) verantwoord in de winst-en-verliesrekening als onderdeel van de overigebedrijfskosten. De daling van de leasebetalingen komtdoordat activa die voorheen werden geleased nu wordengekocht. Dit betreft voornamelijk transportmiddelen.

35. Niet in de balans opgenomenverplichtingen31 december 2017In duizenden euro < 1 jaar 1 - 5 jaar > 5 jaar Totaal

Koopverplichtingengrondstoffen

495.566 622 - 496.188

Koopverplichtingenenergie(gas/elektriciteit)

- - - -

Koopverplichtingmateriële vasteactiva

4.971 - - 4.971

Koopverplichtingoverig

2.505 - - 2.505

Totaal 503.042 622 - 503.664

31 december 2016In duizenden euro < 1 jaar 1 - 5 jaar > 5 jaar Totaal

Koopverplichtingengrondstoffen

417.027 927 - 417.954

Koopverplichtingenenergie(gas/elektriciteit)

3.078 - - 3.078

Koopverplichtingmateriële vasteactiva

13.108 - - 13.108

Totaal 433.213 927 - 434.140

De inkoopverplichtingen van grondstoffen hebben vooreen deel betrekking op bestaandeverkoopovereenkomsten en de overige koopverplichtingenbestaan met name uit IT licenties.

Ten behoeve van ForFarmers Nederland B.V., ForFarmersCorporate Services B.V., PoultryPlus B.V. en Reudink B.V.is door ForFarmers N.V. een 403-verklaring afgegeven.

Met betrekking tot de verwerving van BOCM PAULS Ltd.(Verenigd Koninkrijk) zijn garanties afgegeven ter groottevan €0,1 miljoen (2016: €0,2 miljoen).

Voor wat betreft de kredietfaciliteiten wordt verwezennaar noot 28.

Page 178: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 176

36. Verbonden partijenNaast de deelnemingen die actief zijn binnen de Groep(verwezen wordt naar de lijst met belangrijkstedeelnemingen, noot 32) en de pensioenfondsen van BOCMPAULS Ltd. (Verenigd Koninkrijk) en HST Feeds Ltd.(Verenigd Koninkrijk) (zie noot 15A voor de relevantetransacties) kent de Groep nog additionele verbondenpartijen en transacties die hierna zijn toegelicht. Detransacties die tussen verbonden partijen hebbenplaatsgevonden in 2017 en 2016 zijn gedaan tegenzakelijke condities. Openstaande saldi per het einde vanhet boekjaar zijn zonder zekerheden en rentevrij. Er zijngeen garanties ontvangen of afgegeven voor vorderingenop of schulden aan verbonden partijen. De Groep heeftgeen bijzondere waardevermindering verantwoord metbetrekking tot bedragen verschuldigd door verbondenpartijen (2016: nihil).

A. Stichting Beheer- en AdministratiekantoorForFarmers en Coöperatie FromFarmers U.A.Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers(tot 23 mei 2016 genaamd Stichting AdministratiekantoorForFarmers) (hierna: 'Stichting Beheer') houdt per 31december 2017 7,7% (31 december 2016: 12,0%) van deaandelen in ForFarmers N.V. en heeft hiervoor certificatenvan aandelen uitgegeven. Coöperatie FromFarmers U.A.(hierna: de coöperatie) houdt per 31 december 2017 eendirect belang van 17,4% (2016: 20,8%) en een indirectbelang van 31,8% (2016: 32,4%) van de gewone aandelenin ForFarmers, alsmede 1 prioriteitsaandeel. Certificatenworden gehouden door de leden van de Coöperatie enmedewerkers van ForFarmers, of anderen. Leden van deCoöperatie en medewerkers van ForFarmers diecertificaten houden hebben het recht om hun stemrechtop te vragen bij Stichting Beheer. Overigecertificaathouders kunnen geen stemrecht opvragen.Zowel Stichting Beheer als de Coöperatie zijn verbondenpartijen. Tussen de Coöperatie en een aantal leden van deCoöperatie enerzijds en de Groep anderzijds vindenregelmatig transacties plaats uit hoofde van de leveringvan goederen en diensten.

De volgende tabel geeft het totaal van de transacties weermet ForFarmers N.V. en haar groepsmaatschappijen.

In duizenden euro 2017 2016

Rentebaten - -Rentelasten - -Vorderingen op 3.297 4.216Schulden aan - -

De vordering op de Coöperatie heeft voornamelijkbetrekking op posities uit hoofde van BTW, aangezien deCoöperatie het hoofd is van de fiscale eenheid voor deBTW. Per 1 januari 2018 is de Coöperatie FromFarmersU.A. geen onderdeel meer van de fiscale eenheid voor deBTW en is ForFarmers N.V. het groepshoofd (zie noot16F).

Page 179: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 177

B. DirectieIn het boekjaar bedroeg de beloning van de Directie inclusief pensioenpremies die ten laste kwamen van deVennootschap en haar dochterondernemingen €6,3 miljoen (2016: €6,1 miljoen). Dit bedrag kan als volgt wordengespecificeerd:

2017 Kortetermijnpersoneelsbeloningen Langetermijnpersoneelsbeloningen Totaal

In duizenden euroSalaris-kosten(1)

Prestatie-bonus(korte

termijn)(2)

Overigevergoedingen

(3)

Pensioen-kosten

Prestatie-bonus(lange

termijn)(4)

Werknemersparticipatieplan

(5) Raad van Bestuur Y.M. Knoop 461 406 48 90 309 71 1.385A.E. Traas 378 172 64 15 163 22 814J.N. Potijk 394 178 70 15 165 33 855

Directieleden 1.285 470 884 29 480 89 3.237

Totaal 2.518 1.226 1.066 149 1.117 215 6.291

(1) Inclusief werkgevers sociale lasten (2) De prestatiebonus (korte termijn) is ten laste gebracht van het prestatiejaar en wordt in het opvolgende jaar uitbetaald. (3) Overige vergoedingen hebben met name betrekking op gebruik van zakenauto's, onkosten, pensioenvergoeding eigen regeling en eventuele reservering voorbeëindiging van de overeenkomst van opdracht. (4) De prestatiebonus (lange termijn) betreft het proportionele deel van de kosten over de toekenningsperiode van drie jaar, waarbij gedurende de periodespecifieke doelstellingen dienen te worden behaald. Na het derde jaar wordt de definitieve bonus bepaald en uitbetaald. (5) Het werknemers participatieplan betreft de verantwoorde kosten gedurende de toekenningsperiode met betrekking tot de verstrekte korting op devoorwaardelijke toekenning en vertegenwoordigt niet de waarde van de certificaten die reeds in bezit zijn van de bestuursleden.

2016 Kortetermijnpersoneelsbeloningen Langetermijnpersoneelsbeloningen Totaal

In duizenden euroSalaris-kosten(1)

Prestatie-bonus(korte

termijn)(2)

Overigevergoedingen

(3)

Pensioen-kosten

Prestatie-bonus(lange

termijn)(4)

Werknemersparticipatieplan

(5) Raad van Bestuur Y.M. Knoop 461 396 42 90 289 37 1.315A.E. Traas 370 158 64 11 149 16 768J.N. Potijk 391 193 68 11 145 18 826

Directieleden 1.524 504 473 73 522 61 3.157

Totaal 2.746 1.251 647 185 1.105 132 6.066

(1) Inclusief werkgevers sociale lasten (2) De prestatiebonus (korte termijn) is ten laste gebracht van het prestatiejaar en wordt in het opvolgende jaar uitbetaald. (3) Overige vergoedingen hebben met name betrekking op gebruik van zakenauto's, onkosten, pensioenvergoeding eigen regeling en eventuele reservering voorbeëindiging van de overeenkomst van opdracht. (4) De prestatiebonus (lange termijn) betreft het proportionele deel van de kosten over de toekenningsperiode van drie jaar, waarbij gedurende de periodespecifieke doelstellingen dienen te worden behaald. Na het derde jaar wordt de definitieve bonus bepaald en uitbetaald. (5) Het werknemers participatieplan betreft de verantwoorde kosten gedurende de toekenningsperiode met betrekking tot de verstrekte korting op devoorwaardelijke toekenning en vertegenwoordigt niet de waarde van de certificaten die reeds in bezit zijn van de bestuursleden.

Page 180: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 178

De volgende tabel geeft het certificaten- en aandelenbezitweer.

(Certificaten van)

aandelenIn aantallen 2017 2016Y.M. Knoop 284.001 222.967A.E. Traas 109.329 100.235J.N. Potijk 602.593 876.545

Overige directieleden 178.501 859.065Totaal 1.174.424 2.058.812

C. Raad van CommissarissenIn het boekjaar bedroeg de beloning voor leden envoormalige leden van de Raad van Commissarissen zoalsbedoeld in lid 383 sub 1 van Boek 2 BW €338 duizend(2016: €271 duizend). Dit bedrag kan als volgt wordengespecificeerd:

2017

In duizenden euro VacatiegeldCommissievergoeding

Overigevergoedingen

(1) TotaalRaad vanCommissarissen

J.W. Eggink 60,0 2,5 2,6 65,1J.W. Addink-Berendsen

45,0 10,0 1,5 56,5

V.A.M. Hulshof 43,0 4,0 1,3 48,3C. de Jong(2) 28,7 4,0 2,2 34,9H. Mulder(3) 15,3 2,0 3,7 21,0C.J.M. van Rijn 43,0 14,5 3,3 60,8W.M. Wunnekink 43,0 7,0 1,0 51,0Totaal 278,0 44,0 15,5 337,5

(1) Inclusief sociale lasten (2) Benoemd per 26 april 2017 (3) Afgetreden per 26 april 2017

2016

In duizenden euro VacatiegeldCommissievergoeding

Overigevergoedingen

(1) TotaalRaad vanCommissarissen

J.W. Eggink 50,0 7,5 5,3 62,8J.W. Addink-Berendsen

30,0 7,5 4,7 42,2

V.A.M. Hulshof 30,0 0,0 4,3 34,3H. Mulder 35,0 5,0 5,4 45,4C.J.M. van Rijn 30,0 12,5 3,6 46,1W.M. Wunnekink 30,0 5,0 4,7 39,7Totaal 205,0 37,5 28,0 270,5

(1) Inclusief sociale lasten

In de normale bedrijfsuitoefening gaat de Groep trans-acties aan met leden van de Raad van Commissarissen.Deze transacties hebben tegen zakelijke conditiesplaatsgevonden.

De volgende tabel geeft het totaal van de transacties metleden van de Raad van Commissarissen weer.

In duizenden euro 2017 2016

Verkocht aan 525 468Gekocht van 497 -

De volgende tabel geeft het totaal van de vorderingen open schulden aan de leden van de Raad van Commis-sarissen weer.

In duizenden euro

31december

2017

31december

2016

Vorderingen op 26 10Schulden aan - -

De volgende tabel geeft het totaal van certificaten- enaandelenbezit alsmede het aantal participatierekeningendie zijn uitgegeven door de coöperatie en kunnen wordenomgezet in certificaten.

2017

Certificaten/

AandelenParticipatie-

rekeningen(1) Totaal

J.W. Eggink 7.179 12.799 19.978J.W. Addink-Berendsen

9.640 12.294 21.934

V.A.M. Hulshof 8.640 8.640C. de Jong -C.J.M. van Rijn -W.M. Wunnekink -Totaal 16.819 33.733 50.552 (1) Een saldo op de participatierekening kan worden omgezet in certificaten ofin aandelen van ForFarmers N.V.

2016

Certificaten/

AandelenParticipatie-

rekeningen(1) Totaal

J.W. Eggink 7.179 12.130 19.309J.W. Addink-Berendsen

9.640 11.187 20.827

V.A.M. Hulshof - 6.480 6.480H. Mulder 49.500 - 49.500C.J.M. van Rijn - - -W.M. Wunnekink - - -Totaal 66.319 29.797 96.116 (1) Een saldo op de participatierekening kan worden omgezet in certificaten ofin aandelen van ForFarmers N.V.

De leden van de Raad van Commissarissen ondervondenin het afgelopen boekjaar geen belemmeringen in deuitoefening van hun functie als gevolg van de transactiesdie zij deden.

Page 181: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 179

Als gevolg van de benoeming van de heer C. de Jong tot lidvan de Raad van Commissarissen, is Chr. Hansen HoldingA/S inclusief haar deelnemingen (hierna tezamen: Chr.Hansen) vanaf 26 april 2017 een verbonden partij van deGroep aangezien de heer C. de Jong de functie van CEObekleedt bij deze onderneming. De Groep heeft op 31december 2017 geen contractuele verplichtingen naarChr. Hansen en heeft voor een bedrag van €0,5 miljoenaan goederen gekocht in de periode van 26 april 2017 toten met 31 december 2017. Deze transacties hebben tegenzakelijke condities plaatsgevonden.

D. Bestuur Coöperatie FromFarmers U.A.In de normale bedrijfsuitoefening gaat de Groep trans-acties aan met leden van het Bestuur van de CoöperatieFromFarmers U.A.. Deze transacties hebben tegenzakelijke condities plaatsgevonden.

De volgende tabel geeft het totaal van de transacties metleden van het Bestuur van de Coöperatie FromFarmersU.A. weer.

In duizenden euro 2017 2016

Verkocht aan 805 319Gekocht van - -

De volgende tabel geeft het totaal van de vorderingen open schulden aan leden van het Bestuur van de CoöperatieFromFarmers U.A. weer.

In duizenden euro

31december

2017

31december

2016

Vorderingen op 33 10Schulden aan - -

De transacties met, de vorderingen op en schulden aan deleden van het Bestuur van de Coöperatie FromFarmersU.A. zijn inclusief de transacties met en posities vande bestuursleden die onderdeel uitmaken van de Raad vanCommissarissen van ForFarmers N.V..

E. Joint ventureDe volgende tabel geeft het totaal van de transacties metjoint venture HaBeMa weer:

In duizenden euro 2017 2016Leveringen van goederen en diensten

Verkocht aan 5 0Gekocht van 45.075 39.800

De volgende tabel geeft het totaal van de openstaandesaldi met joint venture HaBeMa weer:

In duizenden euro

31december

2017

31december

2016

Vorderingen op - -Schulden aan 1.893 2.123

37. Gebeurtenissen nabalansdatum

BaksMet ingang van 1 februari 2018 zijn ForFarmers Nederlanden Baks een strategische samenwerking gestart. Hiertoehebben beide partijen een overeenkomst getekend. Dezesamenwerking betekent dat ForFarmers Nederland deverkoopactiviteiten van vochtrijke voedermiddelen voor devarkenshouderij (met name wei-producten), en daarmeede betreffende klantenportefeuille, van Baks Agri Foodsoverneemt.

Baks Logistiek neemt daarentegen de logistiekeactiviteiten (inclusief bijbehorend wagenpark en dechauffeurs) voor deze productstroom over van FFLogistics.

Concreet betekent het dat vanaf 1 februari 2018 ca.160.000 ton vochtrijke voedermiddelen voor devarkenshouderij (met name wei-producten) van Baks AgriFoods via de verkooporganisatie van ForFarmersNederland is gaan lopen. De verkoop van Vitagos, eenexclusief product van Baks Agri Foods en anderevochtrijke voedermiddelen die niet bestemd zijn voor devarkenshouderij, blijven buiten de strategischesamenwerking.Baks Logistiek heeft de logistieke activiteiten voor dezeproductstroom overgenomen van FF Logistics.

Verkoop akkerbouwactiviteiten (niet veevoer-gerelateerd)aan CZAVForFarmers Nederland heeft een overeenkomst getekendvoor de verkoop van haar akkerbouwactiviteiten aan CZAV.Het gaat hierbij om de niet veevoer gerelateerdeproducten (zoals meststoffen,gewasbeschermingsmiddelen en zaden) die ForFarmersaan Nederlandse akkerbouwbedrijven levert. CZAV heeft

Page 182: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 180

deze activiteiten overgenomen, en de daarbij behorendeopslaglocatie, met ingang van 5 februari 2018. Hiermee iseen jaaromzet van ongeveer €13 miljoen gemoeid.ForFarmers ontving hiervoor op de overdracht datum€5,65 miljoen.

De verkoop van deze (niet veevoer gerelateerde)akkerbouwactiviteiten past geheel in de strategie vanForFarmers, die zich specifiek richt op de Total Feed-aanpak voor veehouders. ForFarmers blijft zaaizaden,meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen aan klantenverkopen voor de teelt van ruwvoer op het boerenerf. Dezeruwvoeractiviteiten vormen een belangrijk onderdeel vande Total Feed-benadering, en zijn dan ook geen onderdeelvan deze verkoop.

Heropening tweede fabriekslocatie in DeventerIn 2018 zal ForFarmers de fabriek in Deventer(Nederland), die op 1 januari 2015 is gesloten, heropenen.Deze productiefaciliteit, gelegen naast de operationelefabriek, gaat per direct een intensieve verbouwingsperiodetegemoet. Het besluit de fabriek weer in gebruik tenemen, hangt samen met de groeiende voeromzet en eentoenemende vraag naar GMO-vrij voer (zonder genetischgemodificeerde grondstoffen). De verbouwde fabriek, meteen productiecapaciteit van maximaal 250.000 ton, kandaarom volledig worden ingezet voor productie van GMO-vrij en VLOG-gecertificeerd (Verband Lebensmittel OhneGentechnik) mengvoer. Per 31 december 2017 staat defabriek geclassificeerd als vastgoedbelegging (zie noot19). Als gevolg van de heropening zal de fabriek in 2018geclassificeerd worden als materiële vaste activa.

ForFarmers wil de fabriek nog in 2018 opnieuw in gebruiknemen en houdt rekening met een verbouwingsperiodevan 9 maanden. De verbouwing, met een investering vanruim €3 miljoen, is reeds begonnen.

TasomixOp 20 februari 2018 maakte ForFarmers bekend datde Groep een overeenkomst heeft gesloten met deeigenaren van het Poolse bedrijf Tasomix om 60% van hunaandelen over te nemen. Tasomix is een groot, innovatiefveevoerbedrijf dat voornamelijk actief is in depluimveesector. Met deze transactie wordt ForFarmersactief in vijf landen en versterkt ze haar positie alsmarktleider op de Europese voermarkt. Deze stap is in lijnmet de ForFarmers Horizon 2020-strategie om zowelautonoom als door overnames te groeien binnen Europa

en de omringende regio’s. Via Tasomix heeft ForFarmerstoegang tot een Europese markt met eenbovengemiddelde groei in de attractieve pluimveesector.Polen heeft zich de laatste jaren ontwikkeld tot degrootste vleeskuikenproducent in Europa; het bedient delokale markt en exporteert voornamelijk naar EU-landen.

Door deze transactie verkrijgt ForFarmers een 60%aandeel in een bedrijf met twee operationeleproductielocaties, met een gezamenlijke capaciteit vancirca 450.000 ton, en één nieuwe fabriek die momenteel inaanbouw is met een maximale capaciteit van ongeveer350.000 ton. Tasomix produceert voornamelijk voer voorpluimveehouders, maar richt zich ook op rundvee- envarkenshouders. De voerfabriek die nu in aanbouw is inPionki (circa 110 km ten zuiden van Warschau), zalvolgens planning later dit jaar open gaan. Het is debedoeling dat deze fabriek voer gaat produceren voor eenspecifieke pluimvee-integratie, waaraan de eigenaren vanTasomix gelieerd zijn. Met deze integratie is eenleveringscontract gesloten. Daarnaast zal de fabriek inPionki zich richten op de vrije markt voor pluimvee-,varkens- en rundveehouders.

Tasomix heeft in 2016 395.000 ton voer verkocht, dat in detwee operationele fabrieken is geproduceerd, en heeftdaarmee een omzet behaald van PLN 429 miljoen (op ditmoment ongeveer €103 miljoen) en een genormaliseerdeEBITDA van ongeveer PLN 34 miljoen (op dit momentongeveer €8 miljoen). Tasomix heeft 180 medewerkers.Uitgaande van deze resultaten neemt Tasomix momenteelde 4e plaats in binnen de Poolse diervoedermarkt. Bij hetafronden van de transactie zal ForFarmers een eerstebetaling voldoen van PLN 234 miljoen (op dit momentongeveer €56 miljoen) in contanten en zal zij 60% van deaandelen verkrijgen. De tweede betaling, die volgt in 2021,is afhankelijk van het behalen van omschreven doelen metbetrekking tot de toekomstige bedrijfsresultaten van defabriek in Pionki. De overeenkomst biedt ForFarmers ookde mogelijkheid om na verloop van tijd de resterendeaandelen te verkrijgen.De overeenkomst zal naar verwachting binnen driemaanden worden afgerond, mits de Poolsemededingingsautoriteiten de vereiste goedkeuring geven.

Page 183: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 181

Grondslagen voor financiële verslaggeving 38. Basis voor waardering De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld op basisvan historische kosten, met uitzondering van de volgendeposten die op iedere balansdatum zijn gewaardeerd opeen alternatieve basis:

afgeleide financiële instrumenten zijn gewaardeerd●

tegen reële waarde;niet-afgeleide financiële instrumenten zijn gewaardeerd●

tegen reële waarde per de eerste datum van opname envervolgens gewaardeerd tegen geamortiseerde kostenonder aftrek van eventuele bijzonderewaardeverminderingen (deze laatste slechts in het gevalvan financiële instrumenten die zijn geclassificeerd alseen actief);individuele activa en verplichtingen in een●

bedrijfscombinatie zijn gewaardeerd gebaseerd op deacquisitiemethode per de eerste datum van opname,waarbij de voorwaardelijke vergoedingen tegen reëlewaarde zijn gewaardeerd;biologische activa zijn gewaardeerd tegen reële waarde;●

belastingverplichtingen uit hoofde van op aandelen●

gebaseerde betalingstransacties die in geldmiddelenworden afgewikkeld worden gewaardeerd op reëlewaarde; ende netto verplichting (activa) uit hoofde van toegezegd-●

pensioenregelingen is gewaardeerd tegen de reëlewaarde van de fondsbeleggingen verminderd met decontante waarde van de toegezegd-pensioenrechten.

39. Belangrijke grondslagen voorfinanciële verslaggevingDe Groep heeft de hierna uiteengezette grondslagen voorfinanciële verslaggeving consistent toegepast voor allegepresenteerde perioden in deze geconsolideerdejaarrekening.

ConsolidatiegrondslagenDe geconsolideerde jaarrekening bevat de jaarrekeningvan de Groep en haar dochterondernemingen per 31december 2017. Er is sprake van overheersendezeggenschap over deelnemingen indien de Groep isblootgesteld aan, dan wel recht heeft op, variabelerendementen en het vermogen heeft die rendementen tebeïnvloeden aan de hand van haar zeggenschap over deentiteit. Meer specifiek oefent de Groep overheersendezeggenschap uit over een deelneming indien, en alleen

indien de Groep:

controle heeft over de deelneming (bijvoorbeeld rechten●

die haar de mogelijkheid geven de relevante activiteitenvan de deelneming te sturen);blootstelling kent aan of gerechtigd is tot variabele●

resultaten gerelateerd aan haar betrokkenheid bij dedeelneming;de mogelijkheid heeft haar invloed in de deelneming te●

gebruiken om haar resultaten te beïnvloeden.

De veronderstelling is dat de meerderheid van hetstemrecht resulteert in de zeggenschap over deonderneming. Om deze veronderstelling te ondersteunenen indien de Groep minder dan de meerderheid van hetstemrecht of soortgelijke rechten heeft in eendeelneming, betrekt de Groep alle relevante feiten enomstandigheden in de evaluatie of zij de zeggenschapheeft over de deelneming, inclusief:

de contractuele bepalingen met de overige●

stemgerechtigden van de deelneming;de rechten voortvloeiend uit andere contractuele●

regelingen;de stemrechten en potentiële stemrechten van de Groep.●

De Groep herevalueert de besluitvorming of zij wel of nietde zeggenschap in een deelneming heeft indien feiten enomstandigheden indiceren dat er veranderingen zijn ineen of meer van de drie elementen die de zeggenschapbepalen. Consolidatie van een deelneming start vanaf hetmoment dat de Groep de zeggenschap verwerft over dedeelneming en eindigt wanneer de Groep de zeggenschapover de deelneming verliest. Activa, verplichtingen,opbrengsten en kosten van een gedurende het jaarverworven of verkochte deelneming zijn in degeconsolideerde jaarrekening opgenomen vanaf de datumdat de Groep de zeggenschap verwerft tot de datum dat deGroep de zeggenschap over de deelneming verliest.

Winst of verlies van elke component van de niet-gerealiseerde resultaten worden toegerekend aan deaandeelhouders van het hoofd van de Groep en aan deminderheidsbelangen, zelfs indien dit er in resulteert datde minderheidsbelangen een negatief saldo vertonen.Indien noodzakelijk worden aanpassingen aangebracht inde jaarrekeningen van deelnemingen teneinde hunwaarderingsgrondslagen in lijn te brengen met de

Page 184: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 182

waarderingsgrondslagen van de Groep. Alle intra-groepactiva en verplichtingen, eigen vermogen, opbrengsten,kosten en kasstromen gerelateerd aan transacties tussenleden van de Groep worden volledig geëlimineerd in deconsolidatie.

BedrijfscombinatiesDe Groep verwerkt bedrijfscombinaties op basis van deovernamemethode per de datum waarop de zeggenschapovergaat naar de Groep. De voor de overnameovergedragen vergoeding wordt in het algemeengewaardeerd tegen reële waarde, evenals de verworvennetto identificeerbare activa. Eventuele goodwill diehieruit voortvloeit, wordt jaarlijks getoetst op bijzonderewaardeverminderingen. Eventuele boekwinst uit eenvoordelige koop wordt direct verwerkt in het resultaat.Transactiekosten worden verwerkt wanneer zij wordengemaakt, behalve als zij betrekking hebben op de uitgiftevan vreemd- of eigenvermogensinstrumenten.

In de overgedragen vergoeding is geen bedrag begrepenvoor de afwikkeling van bestaande relaties. Een dergelijkbedrag wordt in het algemeen verwerkt in het resultaat.

De reële waarde van een eventuele voorwaardelijkevergoeding wordt op overnamedatum opgenomen. Indieneen verplichting om een voorwaardelijke vergoeding tebetalen voldoet aan de definitie van een financieelinstrument dat wordt geclassificeerd als eigen vermogen,vindt geen latere herwaardering plaats en wordt deafwikkeling verantwoord binnen het eigen vermogen. Alsdit niet het geval is, wordt de voorwaardelijke vergoedinggeherwaardeerd tegen reële waarde en wordenwijzigingen in de reële waarde na eerste opnameopgenomen in de winst-en-verliesrekening.

Bij de vaststelling van de waarde van de verschillendeimmateriële activa, zijn aannames gemaakt metbetrekking tot de klantenportefeuille, de waarde en hetverwachte gebruik van merknamen. Het vaststellen van dereële waarde van de verschillende materiële vaste activavereist aannames met betrekking tot de resterendeeconomische en technische levensduur. Bij het vaststellenvan de reële waarde van de verworven activa enverplichtingen concentreert de Groep zich met name op devolgende aspecten:

de reële waarde van materiële vaste activa;●

identificeerbare handelsmerken, patenten en●

merknamen;

identificeerbare klantenrelaties;●

de reële waarde van de verworven vorderingen en●

schulden;uitgestelde belastingverplichting gerelateerd aan de●

verworven activa en verplichtingen;

DeelnemingenDeelnemingen zijn entiteiten waarover de Groepoverheersende zeggenschap uitoefent. De Groep heeftoverheersende zeggenschap over een entiteit indien zij opbasis van haar betrokkenheid bij de entiteit is blootgesteldaan, dan wel recht heeft op, variabele rendementen en hetvermogen heeft die rendementen te beïnvloeden aan dehand van haar zeggenschap over de entiteit. Dejaarrekeningen van deelnemingen zijn in degeconsolideerde jaarrekening opgenomen vanaf de datumwaarop voor het eerst sprake is van zeggenschap tot aanhet moment waarop de zeggenschap eindigt.

MinderheidsbelangenMinderheidsbelangen (belangen zonder overheersendezeggenschap) worden bij eerste waardering gewaardeerdtegen het evenredige aandeel in de netto-identificeerbareactiva van de verworven partij op overnamedatum.

Wijzigingen in het belang van de Groep in eendochteronderneming die niet leiden tot verlies vanoverheersende zeggenschap, worden verwerkt alsvermogenstransacties.

Verlies van zeggenschapIndien de Groep de zeggenschap over eendochteronderneming verliest, worden de activa enverplichtingen en eventueel hiermee samenhangendeminderheidsbelangen en andereeigenvermogenscomponenten niet langer in de balansverantwoord. De eventueel behaalde boekwinst of hetboekverlies wordt opgenomen in de winst of het verlies.Indien de Groep een belang behoudt in de voormaligedochteronderneming, wordt dat vanaf het moment van hetverlies van zeggenschap gewaardeerd tegen reële waarde.

Belangen in deelnemingen verwerkt volgensde’equity’-methodeHet belang van de Groep in deelnemingen verwerktvolgens de ‘equity’-methode wordt gevormd door hetbelang in een joint venture. Een joint venture is eenovereenkomst waarover de Groep gezamenlijkezeggenschap uitoefent, en waarbij de Groep eerder

Page 185: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 183

rechten heeft ten aanzien van de netto activa van deovereenkomst dan rechten ten aanzien van de activa enverplichtingen ten aanzien van de schulden.

Het belang in de joint venture is verantwoord via de‘equity’-methode. Het belang is bij de eerste verwerkinggewaardeerd tegen kostprijs. In die kostprijs van dedeelneming zijn de transactiekosten inbegrepen. Na deeerste verwerking bevat de geconsolideerde jaarrekeninghet aandeel van de Groep in de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten van de deelnemingen verwerktvolgens de ‘equity’-methode, tot aan de datum waaropvoor het laatst sprake is van invloed van betekenis ofgezamenlijke zeggenschap.

Eliminatie van transacties bij consolidatieIntragroepssaldi en -transacties, alsmede eventuele niet-gerealiseerde winsten en verliezen uitintragroepstransacties worden geëlimineerd. Niet-gerealiseerde winsten uit hoofde van transacties metdeelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methodeworden geëlimineerd naar rato van het belang dat deGroep in de deelneming heeft. Niet-gerealiseerdeverliezen worden op dezelfde wijze geëlimineerd als niet-gerealiseerde winsten, maar alleen voor zover er geenaanwijzing is voor een bijzondere waardevermindering.

Beëindiging bedrijfsactiviteitEen beëindigde bedrijfsactiviteit is een component van deonderneming van de Groep, waarvan de activiteiten enkasstromen duidelijk te onderscheiden zijn van de rest vande Groep, en die:

een afzonderlijke belangrijke bedrijfsactiviteit of●

geografisch bedrijfsgebied vertegenwoordigt;deel uitmaakt van één gecoördineerd plan om een●

afzonderlijke belangrijke bedrijfsactiviteit of geografischgebied af te stoten; ofeen dochteronderneming is die uitsluitend is●

overgenomen met de bedoeling te worden doorverkocht.

Classificatie als beëindigde bedrijfsactiviteit geschiedt bijafstoting of, indien dit eerder is, wanneer debedrijfsactiviteit voldoet aan de criteria voor classificatieals aangehouden voor verkoop.

Wanneer een activiteit wordt aangemerkt als eenbeëindigde bedrijfsactiviteit, worden de vergelijkendecijfers in het overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten herzien alsof de activiteit vanaf

het begin van de vergelijkende periode zou zijn beëindigd.

Vreemde valuta

Transacties in vreemde valutaTransacties luidend in vreemde valuta worden naar debetreffende functionele valuta van de Groepsentiteitenomgerekend tegen de geldende wisselkoersen op detransactiedata.

In vreemde valuta luidende monetaire activa enverplichtingen worden op balansdatum naar defunctionele valuta omgerekend tegen de op die datumgeldende wisselkoersen. In vreemde valuta luidende niet-monetaire activa en verplichtingen die tegen reële waardeworden gewaardeerd, worden naar de functionele valutaomgerekend tegen de wisselkoersen die golden op de datawaarop de reële waarden werden bepaald. In vreemdevaluta luidende niet-monetaire activa en verplichtingen dieop basis van historische kosten worden gewaardeerd,worden niet opnieuw omgerekend.

Valutakoersverschillen worden in de regel opgenomen inhet resultaat. Echter, valuta koersverschillen die optredenbij de omrekening van de volgende posten wordenverwerkt in niet-gerealiseerde resultaten:

voor verkoop beschikbare eigenvermogensinstrumenten●

(behalve bij een bijzondere waardevermindering, in welkgeval de in niet-gerealiseerde resultaten opgenomenvaluta koersverschillen worden geherclassificeerd naarhet resultaat);een financiële verplichting die wordt aangemerkt als●

afdekking van een netto-investering in een buitenlandseactiviteit, voor zover de afdekking effectief is; ofin aanmerking komende kasstroomafdekkingen, voor●

zover de afdekking effectief is.

Buitenlandse bedrijfsactiviteitenDe activa en verplichtingen van buitenlandse activiteiten,met inbegrip van goodwill en bij overnames opgetredenreële-waardecorrecties, worden in euro’s omgerekendtegen de geldende wisselkoersen op verslagdatum. Deopbrengsten en kosten van buitenlandsebedrijfsactiviteiten worden in euro’s omgerekend tegen dewisselkoersen op de transactiedata.

Valutakoersverschillen worden opgenomen in niet-gerealiseerde resultaten en worden verwerkt in dereserve omrekeningsverschillen, behalve voor zover het

Page 186: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 184

valutakoersverschil wordt toegerekend aanminderheidsbelangen.

Indien een buitenlandse activiteit geheel of gedeeltelijkwordt verkocht, zodanig dat de Groep de zeggenschap,invloed van betekenis dan wel gezamenlijke zeggenschapverliest, wordt het in verband met deze buitenlandseactiviteit cumulatieve bedrag in de reserveomrekeningsverschillen overgeboekt naar het resultaatals onderdeel van de winst of het verlies op de verkoop.Indien de Groep slechts een deel van het belang in eendochter verkoopt terwijl de Groep wel zeggenschap houdt,wordt het betreffende evenredige aandeel in hetcumulatieve bedrag toegerekend aanminderheidsbelangen. Indien de Groep slechts een deelvan het belang in een geassocieerde deelneming of jointventure verkoopt terwijl de Groep wel invloed vanbetekenis of gezamenlijke zeggenschap houdt, wordt hetbetreffende evenredige aandeel in het cumulatieve bedragovergeboekt naar het resultaat.

Wanneer de afwikkeling van een monetaire post die teontvangen is van of te betalen is aan een buitenlandseactiviteit niet gepland noch waarschijnlijk is in devoorzienbare toekomst, worden de valutakoersverschillenop een dergelijke monetaire post beschouwd alsonderdeel van de netto-investering in de buitenlandseactiviteit. Dienovereenkomstig worden dezevalutakoersverschillen opgenomen in niet-gerealiseerderesultaten en verwerkt in de reserveomrekeningsverschillen.

Financiële instrumentenDe Groep classificeert niet-afgeleide financiële activa inde volgende categorieën: financiële activa gewaardeerdtegen reële waarde met verwerking vanwaardeveranderingen in het resultaat, tot einde looptijdaangehouden financiële activa, leningen en vorderingen envoor verkoop beschikbare financiële activa.

De Groep classificeert niet-afgeleide financiëleverplichtingen in de categorie overige financiëleverplichtingen.

Niet afgeleide financiële activa en financiëleverplichtingen - verwerken en niet langer verwerkenDe Groep verwerkt leningen, vorderingen en uitgegevenschuldbewijzen initieel op de datum waarop ze ontstaan.Alle overige financiële activa en financiële verplichtingen

worden initieel verwerkt op de transactiedatum waarop debetreffende entiteit van de Groep partij wordt in decontractuele bepalingen van het instrument.

De Groep neemt een financieel actief niet langer op in debalans als de contractuele rechten op de kasstromen uithet actief aflopen, of als de Groep de contractuele rechtenop de ontvangst van de kasstromen uit het financieel actiefoverdraagt door middel van een transactie waarbijnagenoeg alle aan het eigendom van dit actief verbondenrisico’s en voordelen worden overgedragen. Indien deGroep een belang behoudt of creëert in de overgedragenfinanciële activa, dan wordt dit belang afzonderlijk alsactief of verplichting opgenomen.

De Groep neemt een financiële verplichting niet langer opin de balans als de contractuele verplichtingen wordenkwijtgescholden of geannuleerd, of verlopen.

Financiële activa en verplichtingen worden gesaldeerd enhet resulterende nettobedrag wordt in de balansgepresenteerd uitsluitend indien de Groep een wettelijkafdwingbaar recht heeft op deze saldering en indien zijvoornemens is om af te wikkelen op netto basis dan welhet actief en de verplichting gelijktijdig af te wikkelen.Daarnaast dient de overdracht van saldi naar eensalderingsrekening plaats te vinden op het einde van deperiode om daarmee de intentie aan te tonen dat op eennetto basis wordt afgewikkeld.

Niet afgeleide financiële activa - waardering

Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde metverwerking van waardeveranderingen in het resultaatEen financieel actief wordt geclassificeerd alsgewaardeerd tegen reële waarde met verwerking vanwaardeveranderingen in het resultaat indien het wordtaangehouden voor handelsdoeleinden of als het bij eersteopname als zodanig is aangemerkt. Direct toerekenbaretransactiekosten worden verwerkt in het resultaatwanneer zij worden gemaakt. Financiële activa die zijngewaardeerd tegen reële waarde met verwerking vanwaardeveranderingen in het resultaat, wordengewaardeerd tegen reële waarde en eventuele wijzigingendaarin, inclusief eventuele rente of dividend, wordenverantwoord in het resultaat.

Tot einde looptijd aangehouden financiële activaDeze activa worden bij eerste opname gewaardeerd tegen

Page 187: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 185

reële waarde plus eventuele direct toerekenbaretransactiekosten. Na eerste opname worden zegewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs met behulpvan de effectieve-rentemethode.

Leningen en vorderingenDeze activa worden bij eerste opname gewaardeerd tegenreële waarde plus eventuele direct toerekenbaretransactiekosten. Na eerste opname worden zegewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs met behulpvan de effectieve-rentemethode.

Voor verkoop beschikbare financiële activaDeze activa worden bij eerste opname gewaardeerd tegenreële waarde plus eventuele direct toerekenbaretransactiekosten. Na eerste opname worden zegewaardeerd tegen reële waarde en eventueleveranderingen daarin, anders dan bijzonderewaardeverminderingsverliezen en valutakoersverschillenop schuldbewijzen worden verwerkt in niet-gerealiseerderesultaten en gepresenteerd in de reële-waardereserve.Wanneer de activa niet langer in de balans wordenopgenomen, wordt de in het eigen vermogen opgenomencumulatieve winst of het cumulatieve verlies overgeboektnaar het resultaat.

Niet-afgeleide financiële verplichtingen– waarderingNiet-afgeleide financiële verplichtingen worden initieelgewaardeerd tegen reële waarde minus directtoerekenbare transactiekosten. Na eerste opname wordendeze verplichtingen gewaardeerd tegen geamortiseerdekostprijs met behulp van de effectieve-rentemethode.

Afgeleide financiële instrumenten en hedgeaccountingDe Groep maakt gebruik van afgeleide financiëleinstrumenten (derivaten) om de valuta-, prijs- enrenterisico’s af te dekken. In contracten beslotenderivaten worden gescheiden van het basiscontract enapart verantwoord indien aan bepaalde criteria wordtvoldaan.

Afgeleide financiële instrumenten worden bij de eersteopname gewaardeerd tegen reële waarde; eventueledirect toerekenbare transactiekosten worden verwerkt inhet resultaat wanneer zij worden gemaakt. Na de eersteopname worden afgeleide financiële instrumenten tegenreële waarde gewaardeerd, en eventuele wijzigingen

daarin worden in het algemeen verwerkt in het resultaat.

KasstroomafdekkingenWanneer een afgeleid financieel instrument isaangewezen voor de afdekking van de variabiliteit vankasstromen, wordt het effectieve deel van deveranderingen in de reële waarde van het afgeleidefinanciële instrument verwerkt in niet-gerealiseerderesultaten en geaccumuleerd in de afdekkingsreserve.Het eventuele niet-effectieve deel van de veranderingen inde reële waarde van het afgeleide financiële instrumentwordt direct verwerkt in het resultaat.

Het in eigen vermogen geaccumuleerde bedrag wordtopgenomen in niet-gerealiseerde resultaten enovergeboekt naar het resultaat in dezelfde periode ofperiodes dat de afgedekte positie van invloed is op hetresultaat.

Indien een afdekkingsinstrument niet langer voldoet aande voorwaarden voor hedge accounting, afloopt, wordtverkocht, wordt beëindigd, wordt uitgeoefend, of indien deaanwijzing wordt ingetrokken, wordt hedge accountingprospectief beëindigd. Indien niet langer wordt verwachtdat de verwachte transactie zal plaatsvinden, wordt het inhet eigen vermogen geaccumuleerde bedrag overgeboektnaar het resultaat.

Aandelenkapitaal

Gewone aandelenDe marginale kosten die rechtstreeks toerekenbaar zijnaan de uitgifte van gewone aandelen, na aftrek vaneventuele belastingeffecten, worden in minderinggebracht op het eigen vermogen. Winstbelastingen overtransactiekosten van eigen-vermogenstransacties wordenverwerkt in overeenstemming met IAS 12.

PrioriteitsaandeelHet prioriteitsaandeel geeft de houder speciale rechtenmet betrekking tot onder andere de benoeming van ledenvan de Raad van Commissarissen zoals bepaald in destatuten van de Vennootschap. Het prioriteitsaandeel in deGroep kan alleen worden gehouden door de Vennootschapzelf of Coöperatie FromFarmers U.A., onder voorwaardedat zij twintig procent of meer van het aantal stemmenkan uitoefenen op aandelen of certificaten van aandelen inhet kapitaal van de Vennootschap. Het prioriteitsaandeel isgeclassificeerd als eigen vermogen, omdat aan het

Page 188: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 186

aandeel geen verplichting is verbonden om geldmiddelenin te brengen en geen verrekening vereist in een variabelaantal van de eigenvermogensinstrumenten van deVennootschap.

Preferente aandelenDe groep heeft de mogelijkheid tot uitgifte van preferenteaandelen. Indien preferente aandelen worden uitgegeven,geven deze de houders hiervan, samengevat, het recht omeen nieuwe onafhankelijke stichting op de richten, meteen onafhankelijk bestuur, dat de mogelijkheid zal hebbentot verkrijging en uitoefening van het stemrecht op demeerderheid van de aandelen in de Algemene Vergaderingvan Aandeelhouders, op een tijdelijke basis (tot maximaaltwee jaar). Dit zal worden vormgegeven middels deuitgegeven preferente aandelen. Deze beschermenderechten zijn echter gerelateerd aan fundamenteleverandering in de activiteiten van een deelneming of zijnrechten die alleen in uitzonderlijke omstandigheden vantoepassing zijn. Op zichzelf kunnen deze aandelen dehouder er van niet permanent de zeggenschap geven nochde mogelijkheid geven anderen permanent zeggenschapte ontnemen en daarmee feitelijk controle over deVennootschap uit te oefenen. Op dit moment zijn geenpreferente aandelen uitgegeven.

Terugkoop en heruitgifte van eigen aandelen (‘treasuryshares’)Bij terugkoop van aandelenkapitaal dat als eigenvermogen in de balans is verwerkt, wordt het bedrag vande betaalde vergoeding, met inbegrip van de directtoerekenbare kosten en na aftrek van eventuele fiscaleeffecten, verwerkt ten laste van het eigen vermogen. Denominale waarde van teruggekochte aandelen wordengeclassificeerd als ingekochte eigen aandelen ('treasuryshares') en gepresenteerd in de reserve voor eigenaandelen. Wanneer ingekochte eigen aandelen vervolgensworden verkocht of opnieuw worden uitgegeven, wordt hetontvangen bedrag verwerkt ten gunste van het eigenvermogen en wordt het eventuele overschot of tekort opde transactie verantwoord onder ingehouden winsten.

Bijzondere waardeverminderingen

Niet-afgeleide financiële activaFinanciële activa die niet zijn aangewezen alsgewaardeerd tegen reële waarde met verwerking vanwaardeveranderingen in het resultaat, met inbegrip van

deelnemingen die worden verwerkt volgens de ‘equity’-methode, worden op iedere verslagdatum beoordeeld omte bepalen of er objectieve aanwijzingen bestaan dat zijeen bijzondere waardevermindering hebben ondergaan.

Objectieve aanwijzingen dat financiële activa onderhevigzijn aan een bijzondere waardevermindering zijn ondermeer:

het niet nakomen van betalingsverplichtingen door of●

achterstallige betalingen bij een debiteur;herstructurering van een aan de Groep toekomend●

bedrag onder voorwaarden die de Groep anders niet zouhebben overwogen;aanwijzingen dat een debiteur of emittent failliet zal●

gaan;nadelige veranderingen in de betalingsstatus van●

debiteuren of emittenten;het verdwijnen van een actieve markt voor een bepaald●

effect;waarneembare gegevens die erop duiden dat er sprake●

is van een meetbare afname van de verwachtekasstromen van een groep financiële activa.

Daarnaast geldt voor een belegging ineigenvermogensinstrumenten dat een significante oflangdurige daling van de reële waarde ervan tot onder dekostprijs een objectieve aanwijzing is van een bijzonderewaardevermindering. De Groep is van oordeel dat eenafname met 25% als significant kan worden beschouwd,en dat een periode van negen maanden als langdurig kanworden beschouwd.

Tegen geamortiseerde kosten gewaardeerde financiële activaAanwijzingen voor bijzondere waardeverminderingen vandeze activa worden door de Groep zowel op het niveau vanindividuele activa als op collectief niveau in aanmerkinggenomen. Van alle individueel significante activa wordtindividueel beoordeeld of deze onderhevig zijn aanbijzondere waardevermindering. Activa waarvan isvastgesteld dat deze niet individueel onderhevig zijn aaneen bijzondere waardevermindering, worden vervolgenscollectief beoordeeld op een eventuele bestaandebijzondere waardevermindering die nog niet op individueelniveau kan worden vastgesteld. Activa die niet individueelsignificant zijn, worden eveneens collectief beoordeeld opeen eventuele bijzondere waardevermindering. Collectievebeoordeling wordt verricht door samenvoeging van activamet vergelijkbare risicokenmerken.

Page 189: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 187

Bij de beoordeling van de collectieve waardeverminderinggebruikt de Groep historische trends met betrekking tothet tijdsbestek waarbinnen incassering plaatsvindt en dehoogte van gemaakte verliezen. De uitkomsten wordenbijgesteld als het management van oordeel is dat dehuidige economische en kredietomstandigheden zodanigzijn dat het waarschijnlijk is dat de daadwerkelijkeverliezen hoger dan wel lager zullen zijn dan historischetrends suggereren.

Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordtberekend als het verschil tussen de boekwaarde van hetactief en de contante waarde van de verwachtetoekomstige kasstromen, gedisconteerd tegen deoorspronkelijke effectieve rentevoet van het actief.Verliezen worden verwerkt in het resultaat en worden totuitdrukking gebracht in een voorzieningsrekening. Indiende Groep van oordeel is dat er geen realistischevooruitzichten zijn op het realiseren van het actief, wordende desbetreffende bedragen afgewaardeerd. Als hetbedrag van het bijzondere waardeverminderingsverliesafneemt en deze afname objectief kan worden gerelateerdaan een gebeurtenis die heeft plaatsgevonden na deverwerking van het bijzonderewaardeverminderingsverlies in het resultaat, dan wordthet eerder verwerkte bijzonderewaardeverminderingsverlies teruggenomen via hetresultaat.

Voor verkoop beschikbare financiële activaBijzondere waardeverminderingsverliezen op voorverkoop beschikbare financiële activa worden opgenomendoor overboeking van het geaccumuleerde verlies in dereële-waardereserve naar het resultaat. Het overgeboektebedrag is het verschil tussen de verkrijgingsprijs, onderaftrek van eventuele aflossingen van de hoofdsom enamortisaties, en de huidige reële waarde, verminderd meteen eventueel bijzonder waardeverminderingsverlies dateerder is verwerkt in het resultaat. Als in een latereperiode een stijging plaatsvindt van de reële waarde vaneen voor verkoop beschikbaar schuldinstrument dateerder een bijzondere waardevermindering heeftondergaan, en de stijging objectief in verband kan wordengebracht met een gebeurtenis die plaatsvond na deverwerking van het bijzonderewaardeverminderingsverlies in het resultaat, wordt hetbijzondere waardeverminderingsverlies teruggenomen viahet resultaat. Zo niet, dan wordt het bedrag uit hoofde van

het herstel teruggenomen via niet-gerealiseerderesultaten.

Deelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methodeBijzondere waardeverminderingsverliezen opdeelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methodeworden bepaald door vergelijking van de realiseerbarewaarde van de deelneming met zijn boekwaarde. Eenbijzonder waardeverminderingsverlies wordt verwerkt inhet resultaat, en wordt teruggenomen in geval van eenpositieve verandering in de schattingen die wordengebruikt ter bepaling van de realiseerbare waarde.

Niet-financiële activaOp iedere verslagdatum wordt de boekwaarde van deniet-financiële activa van de Groep, uitgezonderdbiologische activa, voorraden en uitgesteldebelastingvorderingen, opnieuw bezien om te bepalen of eraanwijzingen zijn voor bijzondere waardeverminderingen.Indien dergelijke aanwijzingen bestaan, wordt eenschatting gemaakt van de realiseerbare waarde van hetactief. Van goodwill wordt ieder jaar een schattinggemaakt van de realiseerbare waarde.

Voor de toetsing op bijzondere waardeverminderingenworden activa samengevoegd in de kleinste teonderscheiden groep activa die uit voortgezet gebruikkasstromen genereert die in hoge mate onafhankelijk zijnvan de inkomende kasstromen van andere activa ofkasstroom genererende eenheden (KGE). De in eenbedrijfscombinatie verworven goodwill wordt toegerekendaan KGE’s of groepen KGE’s die naar verwachting zullenprofiteren van de synergievoordelen van de combinatie.

De realiseerbare waarde van een actief of een KGE is dehoogste van de bedrijfswaarde en de reële waarde minusverkoopkosten. Bij het bepalen van de bedrijfswaardewordt de contante waarde van de geschatte toekomstigekasstromen berekend met behulp van eendisconteringsvoet vóór belasting die een afspiegeling isvan zowel de actuele marktinschattingen van detijdswaarde van geld als van de specifieke risico's metbetrekking tot het actief of de KGE.

Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt verwerktals de boekwaarde van een actief of de KGE waartoe hetactief behoort, hoger is dan de geschatte realiseerbarewaarde.

Bijzondere waardeverminderingsverliezen worden

Page 190: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 188

verwerkt in het resultaat. Zij worden eerst in minderinggebracht op de boekwaarde van eventueel aan de KGEtoegerekende goodwill en vervolgens naar rato inmindering gebracht op de boekwaarden van de overigeactiva van de KGE.

Bijzondere waardeverminderingsverliezen met betrekkingtot goodwill worden niet teruggenomen. Voor andereactiva wordt een bijzonder waardeverminderingsverliesuitsluitend teruggenomen voor zover de boekwaarde vanhet actief niet hoger wordt dan de boekwaarde, na aftrekvan afschrijvingen of amortisatie, die zou zijn vastgesteldals geen bijzonder waardeverminderingsverlies wasopgenomen.

Immateriële activa en goodwill

Verwerking en waardering

GoodwillGoodwill die voortvloeit uit de verwerving vandochterondernemingen wordt gewaardeerd tegenkostprijs minus cumulatieve bijzonderewaardeverminderingsverliezen.

Onderzoek en ontwikkelingUitgaven voor onderzoeksactiviteiten worden verwerkt inhet resultaat wanneer zij worden gedaan.

Uitgaven voor ontwikkelingsactiviteiten worden alleengeactiveerd als de uitgaven betrouwbaar kunnen wordenbepaald, het product of proces technisch en commercieelhaalbaar is, toekomstige economische voordelenwaarschijnlijk zijn en de Groep van plan is en overvoldoende middelen beschikt om de ontwikkeling tevoltooien en het actief te gebruiken of te verkopen. Andereontwikkelingskosten worden verwerkt in het resultaatwanneer zij worden gemaakt. Na de eerst opname wordengeactiveerde ontwikkelingskosten gewaardeerd tegenkostprijs verminderd met cumulatieve amortisaties encumulatieve bijzondere waardeverminderingsverliezen.

Overige immateriële activaDe overige door de Groep verworven immateriële activa(met inbegrip van klantrelaties, octrooien enhandelsmerken) met een eindige gebruiksduur wordengewaardeerd tegen kostprijs verminderd met cumulatieveamortisaties en cumulatieve bijzonderewaardeverminderingsverliezen.

Uitgaven na eerste opnameUitgaven na eerste opname worden uitsluitendgeactiveerd wanneer hierdoor de toekomstigeeconomische voordelen toenemen die zijn besloten in hetspecifieke actief waarop de uitgaven betrekking hebben.Alle overige uitgaven, inclusief uitgaven voor interngegenereerde goodwill en handelsmerken, wordenverwerkt in het resultaat wanneer zij worden gedaan.

AmortisatieAmortisatie wordt berekend teneinde de kosten vanimmateriële activa minus hun geschatte restwaardelineair af te schrijven over hun geschatte gebruiksduur.Amortisaties worden in het algemeen verwerkt in hetresultaat. Op goodwill wordt niet afgeschreven.

De geschatte gebruiksduur luidt als volgt:

Handels- en merknamen: 2 - 20 jaarSoftware: 3 - 5 jaarKlantenrelaties: 10 - 20 jaar De amortisatie van de klantenrelaties is gebaseerd op dehistorische ontwikkeling van de klantenrelaties. Deamortisatie van handels- en merknamen hangt af van deperiode gedurende welke de handels- en merknamen nogzullen worden gebruikt.

Afschrijvingsmethoden, gebruiksduren en restwaardenworden op iedere verslagdatum opnieuw beoordeeld en,indien noodzakelijk, aangepast.

Materiële vaste activa

Verwerking en waarderingMateriële vaste activa worden gewaardeerd tegenkostprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen encumulatieve bijzondere waardeverminderingsverliezen.Wanneer belangrijke onderdelen van een materieel vasteactief een ongelijke gebruiksduur hebben, worden dezeals afzonderlijke posten (belangrijke componenten) van demateriële vaste activa verwerkt.

Een winst of verlies op de afstoting van een materieel vastactief wordt verwerkt in het resultaat

Kosten na eerste opnameKosten na eerste opname worden uitsluitend geactiveerdindien het waarschijnlijk is dat de toekomstigeeconomische voordelen met betrekking tot de kosten aan

Page 191: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 189

de Groep zullen toekomen.

AfschrijvingAfschrijving wordt berekend teneinde de kosten vanmateriële vaste activa minus hun geschatte restwaardelineair af te schrijven over hun geschatte gebruiksduur.Afschrijvingen worden in principe ten laste van hetresultaat gebracht. Geleasede activa worden, behalveindien het redelijkerwijs zeker is dat de Groep degeleasede activa aan het einde van de leasetermijn ineigendom zal nemen, afgeschreven over de duur van deleaseovereenkomst of de gebruiksduur, afhankelijk vanwelke korter is. Op grond wordt niet afgeschreven.

De geschatte gebruiksduur voor de belangrijkstemateriële vaste activa is als volgt:

Gebouwen: 10 - 50 jaarMachines en installaties: 7 - 30 jaarOverige vaste bedrijfsmiddelen: 4 - 20 jaar Overige vaste bedrijfsmiddelen bestaan hoofdzakelijk uitvoertuigen en inventaris.

Afschrijvingsmethoden, gebruiksduren en restwaardenworden op iedere verslagdatum opnieuw beoordeeld en,indien noodzakelijk, aangepast. Zie noot 17 voor meerinformatie.

Herclassificatie naar vastgoedbeleggingenWanneer vastgoed voor eigen gebruik wijzigt in eenvastgoedbelegging, wordt het vastgoed geherwaardeerdop basis van de reële waarde en geclassificeerd alsvastgoedbelegging. Een eventuele uit deze herwaarderingvoortvloeiende winst wordt verwerkt in het resultaat voorzover deze winst leidt tot een terugboeking van een eerderopgenomen bijzonder waardeverminderingsverlies voordat specifieke vastgoed.

VastgoedbeleggingenVastgoedbeleggingen worden gewaardeerd op kostprijsminus afschrijvingen en bijzonderewaardeverminderingen.

Winst of verlies op de afstoting van een vastgoedbelegging(berekend als het verschil tussen de netto-opbrengst vande afstoting en de boekwaarde van het actief) wordtverwerkt in het resultaat.

Biologische activaBiologische activa worden gewaardeerd tegen reële

waarde verminderd met de verkoopkosten, waarbijeventuele veranderingen hierin worden verwerkt in hetresultaat.

VoorradenDe voorraden worden opgenomen tegen kostprijs oflagere netto-opbrengstwaarde. De kostprijs van devoorraden is gebaseerd op het ‘eerst in, eerst uit’-beginsel(fifo). De kostprijs van voorraden gereed product enonderhanden werk omvat een redelijk deel van deindirecte kosten op basis van de normaleproductiecapaciteit.

Vaste activa aangehouden voor verkoopVaste activa (of groepen activa en verplichtingen dieworden afgestoten) worden aangemerkt als 'aangehoudenvoor verkoop' als het in hoge mate waarschijnlijk is dathun boekwaarde naar verwachting hoofdzakelijk viaverkoop zal worden gerealiseerd en niet via hetvoortgezette gebruik ervan.

Dergelijke activa (of groepen af te stoten activa enverplichtingen) worden over het algemeen gewaardeerdtegen boekwaarde of lagere reële waarde minusverkoopkosten. Een bijzonderwaardeverminderingsverlies op een groep af te stotenactiva en verplichtingen wordt in eerste instantietoegerekend aan goodwill en vervolgens naar rato aan deresterende activa en verplichtingen, met dien verstandedat geen bijzonder waardeverminderingsverlies wordttoegerekend aan voorraden, financiële activa, uitgesteldebelastingvorderingen, activa uit hoofde vanpersoneelsbeloningen, vastgoedbeleggingen ofbiologische activa, die gewaardeerd blijven worden inovereenstemming met de overige grondslagen van deGroep. Bijzondere waardeverminderingsverliezen dievoortvloeien uit de eerste classificatie als 'aangehoudenvoor verkoop' en winsten of verliezen uit herwaardering naeerste opname, worden verwerkt in het resultaat.

Eenmaal aangemerkt als voor verkoop of distributieaangehouden, worden immateriële en materiële activaniet geamortiseerd of afgeschreven.

VoorzieningenVoorzieningen worden gevormd voor verplichtingenwaarvan het waarschijnlijk is dat ze moeten wordenafgerekend en waarvan de omvang redelijkerwijze kanworden geschat. Een voorziening wordt alleen gevormd

Page 192: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 190

indien de verplichting wettelijk afdwingbaar is of er sprakeis van feitelijke aansprakelijkheid. De omvang van devoorziening wordt vastgesteld op basis van de besteschatting van de bedragen die zijn vereist om deverplichtingen te voldoen en de verliezen per balansdatumaf te dekken.

Voorzieningen worden bepaald door de verwachtetoekomstige kasstromen contant te maken op basis vaneen disconteringsvoet vóór belasting die een afspiegelingis van de actuele marktinschattingen van de tijdswaardevan geld en van de specifieke risico’s met betrekking totde verplichting. De oprenting van de voorziening wordtverwerkt als financieringslast.

HerstructureringEen herstructureringsvoorziening wordt opgenomenwanneer de Groep een gedetailleerd en geformaliseerdherstructureringsplan heeft goedgekeurd, en een aanvangis gemaakt met de herstructurering of deze publiekelijkbekend is gemaakt. Er wordt geen voorziening getroffenvoor toekomstige operationele verliezen.

Herstel van terreinenIn overeenstemming met het door de Groep gepubliceerdemilieubeleid en van toepassing zijnde wettelijke vereistenwordt een voorziening voor herstel van terreinen gevormdindien een terrein is vervuild.

Verlieslatende contractenDe voorziening voor verlieslatende contracten wordtgewaardeerd tegen de contante waarde van de verwachtekosten van het beëindigen van het contract of, als dezelager is, tegen de contante waarde van de verwachte nettokosten van de voortzetting van het contract. Voordat eenvoorziening wordt getroffen, verwerkt de Groep eerst eeneventueel bijzonder waardeverminderingsverlies op deactiva die gerelateerd zijn aan het contract.

Personeelsbeloningen

KortetermijnpersoneelsbeloningenKortetermijnpersoneelsbeloningen worden verwerkt alskosten wanneer de daarmee verband houdende dienstwordt verricht. Er wordt een verplichting verwerkt voorhet bedrag dat naar verwachting zal worden betaald als deGroep een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting

heeft om dit bedrag te betalen als gevolg van verrichtediensten door de werknemer en de verplichtingbetrouwbaar kan worden bepaald.

Op aandelen gebaseerde betalingstransactiesMedewerkers (inclusief senior management) ontvangeneen beloning in de vorm van op aandelen gebaseerdebetalingstransacties (via de participatieplannen), waarbijmedewerkers diensten verlenen tegen betaling ineigenvermogensinstrumenten (afwikkeling ineigenvermogensinstrumenten). Omdat de Groep deafwikkeling van de belastingen gerelateerd aan deze opaandelen gebaseerde betalingen voor haar rekeningneemt wordt deze afwikkeling tevens beschouwd als opaandelen gebaseerde beloning (afwikkeling ingeldmiddelen).

Transacties met afwikkeling in eigenvermogensinstrumentenDe reële waarde van de op aandelen gebaseerdebeloningen afgewikkeld in eigenvermogensinstrumentenwordt in het algemeen verantwoord als kosten, met eencorresponderende toename van het eigen vermogen, in deperiode waarover toekenning definitief wordt. Het bedragdat wordt verantwoord als kosten wordt aangepast aanhet bedrag dat naar verwachting definitief zal wordentoegekend op de datum waarop toekenning definitiefwordt. Voor op aandelen gebaseerde beloningen waaraanvoorwaarden zijn verbonden voor definitieve toekenningwordt de reële waarde op datum van toekenning bepaaldrekening houdende met deze voorwaarden en er vindtgeen aanpassing plaats voor verschillen tussen verwachteen gerealiseerde uitkomsten.

De last of bate in de winst-en-verliesrekening in eenperiode wordt gevormd door de mutatie in deverantwoorde cumulatieve kosten aan het begin en eindevan die periode en wordt verantwoord onder depersoneelskosten.

Indien de voorwaarden van een ineigenvermogensinstrumenten af te wikkelen beloningworden aangepast is het bedrag van de kosten dat wordtverantwoord minimaal gelijk aan het bedrag dat zou zijnverantwoord als de voorwaarden niet zouden zijnaangepast, als aan de oorspronkelijke voorwaarden wordtvoldaan. Additionele lasten worden verantwoord vooriedere aanpassing die de totale reële waarde van de opaandelen gebaseerde transactie verhoogt of op eenandere wijze ten goede komt aan de medewerker gemeten

Page 193: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 191

op de datum van aanpassing van de voorwaarden.

Omdat de certificaten van aandelen voor de medewerkersin het Nederlandse participatieplan volledig zijn verstrektgedurende het boekjaar, wordt het niet-definitieftoegekende deel niet verantwoord in de winst-en-verliesrekening, maar verantwoord als overigevorderingen onder de posten Handels- en overigevorderingen. De respectievelijke bedragen wordenverantwoord in de winst-en-verliesrekening over deperiode waarin de diensten worden verleend.

In geldmiddelen afgewikkelde transactiesDe reële waarde van de te betalen loonbelasting metbetrekking tot de in aandelen afgewikkelde op aandelengebaseerde beloning, die in geldmiddelen wordtafgerekend, worden verantwoord als kosten met eencorresponderende toename van de verplichtingen, in deperiode waarin de medewerkers onvoorwaardelijk rechtkrijgen op de beloning. De verplichting wordt op elkebalansdatum opnieuw vastgesteld en op de datum vanafrekening gebaseerd op de reële waarde van debelastingverplichting van de medewerker. Iedere wijzigingin de verplichting wordt verantwoord in de winst-en-verliesrekening.

Toegezegde-bijdragepensioenregelingEen toegezegde-bijdragepensioenregeling is eenpensioenregeling waarbij een entiteit vaste bijdragenbetaalt aan een separate entiteit en geen wettelijke offeitelijke verplichting heeft om aanvullende bedragen tebetalen. Verplichtingen voor bijdragen in een toegezegdebijdrage pensioenregeling worden als kosten verantwoordwanneer de daaraan gerelateerde dienstverlening plaatsvindt. Vooruitbetaalde bijdragen worden verantwoord alseen actief in zover dit leidt tot een terugbetaling ofverrekend kan worden met toekomstige bijdragen.

De pensioenplannen van ForFarmers N.V. en haardeelnemingen zijn toegezegde bijdragepensioenregelingen (behalve voor de regelingen zoalsvermeld in de laatste paragraaf over het beleid inzaketoegezegd-pensioen hieronder) welke zijn ondergebrachtbij verzekeraars in de vorm van collectieve toegezegdebijdrage pensioenregelingen. Dit houdt in dat dezeentiteiten slechts verplicht zijn de overeengekomenbijdragen te betalen aan dezeverzekeringsmaatschappijen.

Toegezegd-pensioenregelingDe netto verplichting van de Groep uit hoofde vantoegezegd-pensioenregelingen wordt voor iedere regelingafzonderlijk berekend door een schatting te maken van depensioenaanspraken die werknemers hebben opgebouwdin de verslagperiode en voorgaande perioden, waarbij datbedrag contant wordt gemaakt en verminderd met dereële waarde van de fondsbeleggingen.

De berekening van de toegezegd-pensioenverplichtingenwordt jaarlijks uitgevoerd door een gekwalificeerdeactuaris volgens de ‘projected unit credit’-methode.Wanneer de berekening resulteert in een potentieel actiefvoor de Groep, wordt de opname van het actief beperkt toteen de contante waarde van economische voordelenbeschikbaar in de vorm van eventuele toekomstigeterugstortingen door het fonds of lagere toekomstigepensioenpremies. Bij de berekening van de contantewaarde van economische voordelen wordt rekeninggehouden met eventuele minimumfinancieringsverplichtingen die van toepassing zijn.

Herwaarderingen van de netto toegezegd-pensioenverplichting, die bestaat uit actuariële winsten enverliezen, het rendement op fondsbeleggingen (exclusiefrente) en het effect van het actiefplafond (indien aanwezig,exclusief rente), worden direct verwerkt in niet-gerealiseerde resultaten. De Groep bepaalt de nettorentelast (-bate) op de netto toegezegd-pensioenverplichting (actief) over de verslagperiode doorde disconteringsvoet die is gebruikt voor het bepalen vande toegezegd-pensioenverplichting aan het begin van hetjaar, toe te passen op de toenmalige netto toegezegd-pensioenverplichting (actief), rekening houdend meteventuele wijzigingen in de netto toegezegd-pensioenverplichting (actief) gedurende de periode alsgevolg van bijdragen en uitkeringen. Nettorentelasten enoverige lasten met betrekking tot toegezegd-pensioenregelingen worden verwerkt in het resultaat.

Wanneer de pensioenaanspraken uit hoofde van eenregeling worden gewijzigd of wanneer een regeling wordtingeperkt, wordt de daaruit voortvloeiende wijziging inaanspraken met betrekking tot verstreken diensttijd of dewinst of het verlies op die inperking direct verwerkt in hetresultaat. De Groep verantwoordt winsten of verliezen opde afwikkeling van een toegezegd-pensioenregeling op hetmoment dat de afwikkeling plaatsvindt.

Page 194: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 192

Overige langetermijnpersoneelsbeloningenDe netto verplichting van de Groep uit hoofde van overigelangetermijnpersoneelsbeloningen betreft het bedrag aanaanspraken die werknemers hebben opgebouwd in ruilvoor hun diensten in de verslagperiode en voorgaandeperioden. Deze aanspraken worden gedisconteerd om decontante waarde te bepalen. Herwaarderingen wordenverwerkt in het resultaat in de periode waarin zij optreden.

OntslagvergoedingenOntslagvergoedingen worden verwerkt als last als deGroep het aanbod van die vergoeding niet langer kanintrekken of, indien dit eerder is, als de Groep de lastenvan de reorganisatie verwerkt. Indien vergoedingen naarverwachting niet geheel binnen twaalf maanden na deverslagdatum worden afgewikkeld, worden zij contantgemaakt.

Omzet

Verkoop van goederenOmzet uit de verkoop van goederen worden verwerktwanneer de significante risico’s en voordelen van heteigendom zijn overgedragen aan de klant, inning van devergoeding waarschijnlijk is, de hiermee verbandhoudende kosten en eventuele retouren van goederenbetrouwbaar kunnen worden ingeschat, er geen sprake isvan voortgezette betrokkenheid bij de goederen, en deomvang van de omzet betrouwbaar kan wordenbepaald. Omzet wordt gewaardeerd na aftrek vanretouren, handels- en volumekortingen.

Het moment van overdracht van risico’s en voordelenvarieert afhankelijk van de specifieke voorwaarden van deverkoopovereenkomst, over het algemeen zal deoverdracht plaatsvinden bij levering. Voor de verkoop vanvee, vindt de overdracht plaats bij ontvangst door deafnemer.

Verlenen van dienstenDe Groep verleent diensten op het gebied van agricultuur.Indien dienstverlening onder een enkele overeenkomstplaatsvindt in verschillende perioden, wordt de omzettoegerekend aan de verschillende perioden op basis vande reële waarde van deze diensten.

De Groep verantwoordt omzet uit hoofde van verleendediensten naar rato van het stadium van voltooiing van detransactie op verslagdatum. Het stadium van voltooiing

wordt bepaald aan de hand van beoordelingen van deverrichte werkzaamheden, over het algemeen zal dit opbasis van de bestede uren zijn.

ProvisiesWanneer de Groep bij een transactie als tussenpersoon(agent) optreedt in plaats van als hoofdpartij(principaal), is de verwerkte omzet het nettobedrag van deprovisies waarop de Groep recht heeft.

OverheidssubsidiesOverheidssubsidies worden verantwoord in de balans alste ontvangen indien er een redelijke mate van zekerheid isdat de subsidie zal worden ontvangen door de Groep en deGroep kan voldoen aan de desbetreffendetoekenningsvoorwaarden. Subsidies ter compensatie vande door de Groep gemaakte kosten worden systematischin het resultaat verwerkt in dezelfde perioden waarin dekosten worden verwerkt. Subsidies die compenseren voorde kosten van aanschaf van activa worden na eersteopname systematisch in het resultaat verwerkt als overigebedrijfsopbrengsten over de gebruiksduur van het actief.Deze subsidie wordt verantwoord in de winst-en-verliesrekening door reductie van de afschrijvingen overde verwachte resterende economische gebruiksduur vanhet actief.

Kosten

Kosten van grond- en hulpstoffenDit betreft de kosten van grond- en hulpstoffen van deverkochte producten of de kosten van verkrijging van deverkochte producten. De kosten van grond- en hulpstoffenworden berekend gebaseerd op het principe ‘first-in-first-out’ en bevatten ook de mutatie in de reële waarde van debiologische activa.

Overige bedrijfskostenOverige bedrijfskosten worden vastgesteld rekeninghoudend met de hiervoor genoemdewaarderingsgrondslagen en verantwoord in hetverslagjaar waarop zij betrekking hebben. Voorzienbareverplichtingen en potentiële verliezen waarvan deoorzaken zijn gelegen in gebeurtenissen die plaatsvondenvoor het einde van het verslagjaar worden in hetverslagjaar verantwoord indien zij bekend werden voor hetopstellen van de jaarrekening en indien aan de verderevoorwaarden voor opname van voorzieningen wordt

Page 195: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 193

voldaan.

Leaseovereenkomsten

Vaststelling of een overeenkomst eenleaseovereenkomst bevatBij aanvang van een overeenkomst bepaalt de Groep ofdeze overeenkomst een leaseovereenkomst is of bevat.

Bij aanvang of bij herbeoordeling van een overeenkomstdie een leaseovereenkomst bevat, scheidt de Groepbetalingen en overige door de overeenkomst vereistevergoedingen in betalingen voor het lease-element van deovereenkomst en betalingen voor de overige elementen,op basis van hun relatieve reële waarden. Indien de Groepvoor een financiële lease concludeert dat het praktischniet haalbaar is om de betalingen betrouwbaar tescheiden, worden een actief en een verplichtingopgenomen voor een bedrag dat gelijk is aan de reëlewaarde van het onderliggende actief. Daarna wordt deverplichting verminderd naarmate betalingen wordengedaan en worden impliciete financieringskosten metbetrekking tot de verplichting opgenomen, op basis van demarginale rentevoet van de Groep.

Geleasede activaLeaseovereenkomsten waarbij de Groep vrijwel alle aanhet eigendom verbonden risico's en voordelen op zichneemt, worden geclassificeerd als financiëleleaseovereenkomsten. Bij de eerste opname wordt hetgeleasede actief gewaardeerd tegen de reële waarde of decontante waarde van de minimale leasebetalingen,afhankelijk van welke lager is. Na de eerste opnamegeschiedt de waardering in overeenstemming met de vantoepassing zijnde grondslag voor het betreffende actief.

Overige leaseovereenkomsten hebben betrekking opoperationele leaseovereenkomsten; deze worden niet inde balans van de Groep opgenomen.

LeasebetalingenLeasebetalingen uit hoofde van operationele leasingworden lineair over de leaseperiode verwerkt in hetresultaat. Premies ontvangen als stimulering voor hetsluiten van leaseovereenkomsten worden als integraaldeel van de totale leasekosten in het resultaat verwerktover de leasetermijn.

De minimale leasebetalingen uit hoofde van een financiële

lease worden deels als financieringskosten opgenomen endeels als aflossing van de uitstaande verplichting. Definancieringskosten worden zodanig aan iedere periodevan de totale leasetermijn toegerekend dat dit resulteertin een constante periodieke rentevoet over het resterendesaldo van de verplichting.

BedrijfsresultaatHet bedrijfsresultaat is het resultaat uit de voortgezetteprimaire opbrengstgenererende activiteiten van de groep,alsmede overige opbrengsten en lasten gerelateerd aande operationele activiteiten. Het bedrijfsresultaat isexclusief netto financieringslasten, het aandeel in hetresultaat van deelnemingen verwerkt volgens de ‘equity’-methode en winstbelastingen.

Financiële baten en lastenRentebaten hebben betrekking op uitgegeven leningen enandere vorderingen op derden, positieve veranderingen inde reële waarde van financiële activa gewaardeerd opreële waarde met verwerking van waardeveranderingen inde winst-en-verliesrekening, opbrengsten op derivaten dieopgenomen worden in de winst-en-verliesrekening enherclassificatie van bedragen die eerder via hetgeconsolideerd overzicht van het totaalresultaat zijnopgenomen. Rentebaten worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen naarmate deze opbouwen,door middel van de effectieve rentemethode.

Rentelasten hebben betrekking op opgenomen leningenen andere verplichtingen aan derden, oprenting vanvoorzieningen, veranderingen in de reële waarde vanfinanciële activa gewaardeerd tegen reële waarde metverwerking van de waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening, bijzonderewaardeverminderingsverliezen op financiële activa,verliezen op derivaten die opgenomen worden in de winst-en-verliesrekening en herclassificatie van bedragen dieeerder via het geconsolideerd overzicht van hettotaalresultaat zijn opgenomen.

Valuta-omrekeningsverschillen van handelsdebiteuren enhandelscrediteuren worden verantwoord als onderdeelvan het bedrijfsresultaat. Alle overige valutakoerswinstenen –verliezen worden gerapporteerd op gesaldeerde basishetzij als rentebate hetzij als rentelast, naar gelang devalutakoersbeweging per saldo een winst- of verliespositieopleveren.

Page 196: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 194

WinstbelastingenWinstbelastingen omvatten de over de verslagperiodeverschuldigde en terug te ontvangen winstbelastingen enuitgestelde winstbelastingen. Winstbelastingen worden inhet resultaat verwerkt, behalve voor zover dezebetrekking hebben op een bedrijfscombinatie of op postendie rechtstreeks in het eigen vermogen of in niet-gerealiseerde resultaten worden opgenomen.

Actuele winstbelastingenDe actuele winstbelastingen omvatten de verwachte tebetalen of terug te ontvangen belastingen over de fiscalewinst of verlies over het boekjaar, en eventuele correctiesop de over voorgaande jaren verschuldigde of terug teontvangen belastingen. Het bedrag van de actuelewinstbelastingen wordt bepaald op basis van de besteschatting van de belastingbate of -last, waarbij rekeningwordt gehouden met eventuele onzekerheid metbetrekking tot winstbelastingen. De actuele winstbelastingwordt berekend aan de hand van belastingtarieven die zijnvastgesteld op verslagdatum, dan wel waartoe materieelal op verslagdatum is besloten. De actuele winstbelastingomvat tevens eventuele belastingen voortvloeiend uitdividenden.

Actuele belastingvorderingen en -verplichtingen wordenuitsluitend gesaldeerd als aan bepaalde criteria wordtvoldaan.

Uitgestelde winstbelastingenUitgestelde winstbelastingen worden opgenomen voortijdelijke verschillen tussen de boekwaarden van activa enverplichtingen ten behoeve van de financiële verslaggevingen de fiscale boekwaarden van die posten. Uitgesteldebelastingverplichtingen worden niet opgenomen voor:

tijdelijke verschillen die verband houden met de eerste●

opname van activa of verplichtingen bij een transactiedie geen bedrijfscombinatie betreft en die noch decommerciële noch de fiscale winst of verlies beïnvloedt;tijdelijke verschillen die verband houden met●

deelnemingen in dochterondernemingen, geassocieerdedeelnemingen en joint ventures, voor zover de Groep instaat is het tijdstip van afloop van deze tijdelijkeverschillen te bepalen en het waarschijnlijk is dat ze nietzullen worden afgewikkeld in de voorzienbare toekomst;enbelastbare tijdelijke verschillen die voortvloeien uit de●

eerste opname van goodwill.

Uitgestelde belastingvorderingen worden opgenomen vooronbenutte fiscale verliezen, ongebruikte fiscaalverrekenbare tegoeden en aftrekbare tijdelijkeverschillen, voor zover het waarschijnlijk is dat er in detoekomst belastbare winsten beschikbaar zullen komenwaartegen deze kunnen worden afgezet. Toekomstigebelastbare winsten worden bepaald op basis van deterugname van relevante belastbare tijdelijke verschillenen toekomstige belastbare winsten, gebaseerd op debedrijfsplannen van de individuele dochterondernemingenbinnen de Groep. Uitgestelde belastingvorderingenworden op iedere verslagdatum beoordeeld en wordenverlaagd voor zover het niet langer waarschijnlijk is dathet daarmee samenhangende belastingvoordeel zalworden gerealiseerd; dergelijke verlagingen wordenteruggeboekt zodra het waarschijnlijk is dat in detoekomst belastbare winsten weer toenemen.

Niet-opgenomen uitgestelde belastingvorderingen wordenop iedere verslagdatum opnieuw beoordeeld en wordenopgenomen zodra het waarschijnlijk is dat er in detoekomst belastbare winsten beschikbaar zijn, waartegenze kunnen worden gebruikt.

Uitgestelde winstbelastingen worden gewaardeerd opbasis van de belastingtarieven die naar verwachting vantoepassing zullen zijn bij afloop van de tijdelijkeverschillen, op basis van belastingtarieven die op deverslagdatum zijn vastgesteld of materieel zijnvastgesteld.

De waardering van uitgestelde winstbelastingenweerspiegelt de fiscale gevolgen die voortvloeien uit dewijze waarop de Groep aan het eind van de verslagperiodeverwacht de boekwaarde van haar activa en verplichtingente realiseren of af te wikkelen. Voor dit doel is de aannamedat de boekwaarde van vastgoedbeleggingen die zijngewaardeerd tegen reële waarde, zal worden gerealiseerddoor verkoop. Deze aanname is niet door de Groepweerlegd.

Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingenworden uitsluitend gesaldeerd als aan bepaalde criteriawordt voldaan.

SegmentatieDe operationele segmenten die worden onderscheiden zijnde individuele clusters binnen de Groep waarvoorfinanciële informatie beschikbaar is die frequent wordtbeoordeeld door de Directie teneinde besluiten te kunnen

Page 197: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 195

nemen over de allocatie van beschikbare middelen aaneen cluster en teneinde de prestaties van het cluster vastte stellen.

De Groep heeft de operationele segmenten verdeeld in:

Nederland1.Duitsland/België2.Verenigd Koninkrijk3.

De Inter-segment prijsvaststelling geschiedt op zakelijkebasis. De resultaten van de segmenten bevatten items diedirect toerekenbaar zijn aan een cluster evenals items diekunnen worden toegerekend op een redelijke basis. Niet-gealloceerde items hebben met name betrekking opgezamenlijke kosten, groepskosten, groepsactiva engroepsverplichtingen.

KasstromenHet kasstroomoverzicht is volgens de indirecte methodeopgesteld. Kasstromen in vreemde valuta wordenomgerekend naar euro’s tegen de wisselkoersen geldendop de transactiedatum. Koersverschillen inzakegeldmiddelen worden afzonderlijk in hetkasstroomoverzicht getoond. Uitgaven uit hoofde vaninterest en betaalde winstbelastingen zijn opgenomenonder de kasstroom uit operationele activiteiten.Ontvangen rente en dividenden zijn opgenomen onder dekasstroom uit investeringsactiviteiten. Betaaldedividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uitfinancieringsactiviteiten. Transacties waarbij geen ruil vankasmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing,zijn niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. Debetaling van de leasetermijnen uit hoofde van hetfinanciële leasecontract zijn voor het gedeelte datbetrekking heeft op de aflossing als een uitgave uitfinancieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeeltedat betrekking heeft op de interest als een uitgave uitoperationele activiteiten.

40. Nog niet van toepassing zijndenieuwe standaardenEen aantal nieuwe standaarden en wijzigingen opstandaarden is pas van kracht voor boekjaren na 2017. Degroep heeft bij het opstellen van deze geconsolideerdejaarrekening de volgende nieuwe en aangepastestandaarden niet toegepast. De Groep is niet voornemensdeze standaarden vroegtijdig te implementeren.

Standaarden en interpretaties die zijn uitgegeven maarnog niet effectief zijn op de datum van uitgifte van dejaarrekening van de Groep zijn hierna weergegeven. Dezelijst van uitgegeven standaarden en interpretaties bevatdegene waarvan de Groep redelijkerwijs verwacht dat zevan invloed zullen zijn op toelichtingen, financiële positieof resultaten wanneer ze in de toekomst zullen wordentoegepast. De Groep heeft het voornemen dezestandaarden toe te passen zodra ze effectief worden.

IFRS 9 'Financiële Instrumenten', effectief 1 januari 2018●

IFRS 15 'Opbrengsten uit contracten met klanten'●

inclusief verduidelijkingen van IFRS 15, effectief 1 januari2018IFRS 16 'Leases', effectief 1 januari 2019●

Aanpassingen van IFRS 2 'Classificatie en waardering●

van op aandelen gebaseerde beloningsplannen', effectief1 januari 2018Aanpassingen en jaarlijkse verbeteringen met●

betrekking tot IAS 12, IFRS 2 en IAS 40

IFRS 9 - Financiële instrumenten, effectief 1januari 2018 (IASB en EU)IFRS 9 introduceert nieuwe vereisten voor classificatie enwaardering, impairment en hedge accounting.

Classificatie – financiële activa en financiëleverplichtingen: IFRS 9 bevat een nieuwe aanpak voor declassificatie van financiële activa en financiëleverplichtingen. Op basis van de uitgevoerde analyse meentde Groep dat de nieuwe classificatievereisten geen impacthebben op de verantwoording van de financiëleinstrumenten.

Bijzondere waardeverminderingen – financiële activa encontractactiva: IFRS 9 vervangt het ‘geleden verlies’-model in IAS 39 door het ‘verwachte kredietverlies’-model. De Groep heeft een gedetailleerde analyseuitgevoerd van de impact van IFRS 9 op de huidigevoorzieningen. Uit deze analyse is naar voren gekomendat de voorziening voor oninbare debiteuren en overigefinanciële activa niet materieel wijzigt als gevolg van IFRS9. In overeenstemming met IFRS 9 zal de aanpassing op 1januari 2018 via het eigen vermogen verwerkt worden.

Hedge accounting: De Groep zal de nieuwe vereisten vanIFRS 9 toepassen vanaf 1 januari 2018 in plaats van devereisten van IAS 39. IFRS 9 vereist dat afdekkingsrelatiesaansluiten op de risicobeheerdoelstellingen en -strategievan de Groep en dat de Groep een meer kwalitatieve en

Page 198: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 196

toekomstgerichte aanpak hanteert voor de beoordelingvan de effectiviteit van afdekkingen. De Groep heeft op31 december 2017 geen afdekkingsrelaties, waardoorgeen effect op de huidige financiële positie enresultaatbepaling van de Groep ontstaat. Tevens heeft deGroep besloten om de kosten van hedging niet separaat teverantwoorden.

Informatieverschaffing: IFRS 9 vereist uitgebreide nieuwetoelichtingen, met name over hedge accounting,kredietrisico en verwachte kredietverliezen. De Groepzal deze nieuwe toelichtingen voor zover relevantopnemen in de toelichting op de jaarrekening 2018.

IFRS 15 - Opbrengsten uit contracten metklanten, effectief 1 januari 2018 (IASB en EU)IFRS 15 hanteert een nieuw vijf stappen model dat vantoepassing zal zijn op opbrengsten uit contracten metklanten. Onder IFRS 15 worden opbrengsten verantwoordvoor het bedrag dat de opbrengst weergeeft waarop eenentiteit verwacht recht te hebben in ruil voor de leveringvan goederen of diensten aan een klant. De principes inIFRS 15 voorzien in een meer gestructureerde aanpakvoor meten en verantwoorden van opbrengsten. De Groepheeft een gedetailleerde beoordeling gemaakt van het effect van de toepassing van IFRS 15 op haargeconsolideerde jaarrekening en is tot de conclusiegekomen dat de impact niet materieel is. Als gevolg vanIFRS 15 zal de betalingskorting van klanten eerderverwerkt dienen te worden in vergelijking met de huidigeverwerkingswijze wat tot een niet materiële aanpassingleidt.

De Groep heeft besloten om de cumulatief effectbenadering in de transitie toe te passen en zal derhalve devergelijkende cijfers niet aanpassen en de overgang naarIFRS 15 in het eigen vermogen verwerken op 1 januari2018.

IFRS 16 - Leases, effectief 1 januari 2019 (IASBen EU)IFRS 16 vereist voor lessees dat de meeste leases op debalans worden verantwoord, waarbij het onderscheidtussen operationele lease en financiële lease verdwijnt.IFRS 16 vervangt IAS 17 Leases en gerelateerdeinterpretaties. Onder IFRS 16 verantwoordt een lessee eenactief met gebruiksrecht en een leaseverplichting. Hetactief met gebruiksrecht wordt gelijk behandeld als deoverige niet-financiële activa en in overeenstemming

daarmee afgeschreven. De leaseverplichting wordt bijaanvang vastgesteld op de contante waarde van de tebetalen lease bedragen over de looptijd van de lease,contant gemaakt tegen het rentetarief expliciet genoemdin de leaseovereenkomst als deze kan worden vastgestelden de verplichting rentedragend is. De Groep is bezig methet bepalen van de impact van de nieuwe standaard op definanciële positie van de Groep. De nieuwe standaard zalresulteren in een toename van opgenomen activa enverplichtingen, echter de impact en de exacte omvanghiervan kan nog niet ingeschat worden.

De Groep is voornemens om de aangepaste retrospectievetransitie methode toe te passen en als gevolg tijdens detransitie de IFRS 16 leasedefinitie enkel toe te passen opde leasecontracten die op de transitiedatum voldoen aande leasedefinitie van IAS 17. Daarnaast is de Groepvoornemens om op de transitiedatum alle leases met eenresterende looptijd korter dan 1 jaar te behandelen alskorte termijn leases, een gelijke disconteringsvoet tehanteren voor alle leases met dezelfde karakteristiekenen initiële directe kosten niet mee te nemen in dewaardering van het actief met gebruiksrecht.

Overige standaarden en aanpassingen opstandaardenDe Groep heeft een beoordeling uitgevoerd op hetmogelijke effect van de aanpassingen van de bestaandestandaarden IAS 12 (belastingen), IFRS 2 (op aandelengebaseerde betalingen) en IAS 40(vastgoedbeleggingen). De Groep verwacht thans geeneffect op de huidige financiële positie enresultaatbepaling met betrekking tot deze aanpassingenen zal de gewijzigde standaarden toepassen zodra dezezijn aanvaard door de EU.

Page 199: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 197

ENKELVOUDIGE JAARREKENING

Enkelvoudige balans

In duizenden euro (voor winstbestemming) noot

31december

2017

31december

2016ActivaOverige vorderingen 183 250Deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode 43 444.435 405.739Vaste activa 444.618 405.989

Overige vorderingen 382 563Vorderingen op groepsmaatschappijen 44 15.426 29.218Geldmiddelen en kasequivalenten 9.633 43.365Vlottende activa 25.441 73.146

Totaal activa 470.059 479.135

Eigen vermogenAandelenkapitaal 1.063 1.063Agio 143.554 143.554Reserve eigen aandelen -55 -1Wettelijke reserve omrekeningsverschillen -5.692 -3.609Wettelijke reserve kasstroomafdekkingen - 27Overige wettelijke reserves 18.478 17.099Ingehouden winsten 189.400 212.717Onverdeeld resultaat 58.554 53.260Eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders van de Vennootschap 47 405.302 424.110

VoorzieningenVoorzieningen 48 500 650Totaal voorzieningen 500 650

SchuldenUitgestelde belastingverplichtingen - 163Langlopende schulden 500 813

Handelsschulden en overige verplichtingen 237 258Schulden aan groepsmaatschappijen 44 58.872 51.348Belastingen en sociale verzekeringen 46 5.147 2.606Kortlopende schulden 64.256 54.212

Totaal schulden 64.756 55.025

Totaal eigen vermogen en schulden 470.059 479.135

Page 200: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 198

Enkelvoudige winst-en-verliesrekening

In duizenden euro noot 2017 2016Omzet - -Bedrijfsopbrengsten - -Lonen en salarissen - -14Overige bedrijfskosten -514 -237Bedrijfslasten -514 -251Bedrijfsresultaat -514 -251Financieringsbaten 332 69Financieringslasten -738 -715Netto financieringslasten -406 -646Winst (verlies) vóór belastingen -920 -897Winstbelastingen -964 224Aandeel in het resultaat deelnemingen verwerkt volgens de 'equity'-methode, na belastingen 43 60.438 53.933

Winst over het boekjaar 58.554 53.260

Page 201: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 199

TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGEJAARREKENING

41. AlgemeenDe enkelvoudige jaarrekening maakt deel uit van dejaarrekening 2017 van ForFarmers N.V. (‘deVennootschap’).

Voor de grondslagen voor waardering enresultaatbepaling alsmede de toelichting bij deenkelvoudige balans en winst-en-verliesrekening wordtverwezen naar de grondslagen en toelichting bij degeconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening.

Alle financiële informatie die in euro's wordtgepresenteerd is afgerond op het naastliggendeduizendtal, tenzij anders is aangegeven.

42. Grondslagen voor dewaardering van activa enverplichtingen en voor debepaling van het resultaatDe enkelvoudige jaarrekening is opgesteld volgens dewettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 van het BurgerlijkWetboek. De Vennootschap maakt voor de bepaling van degrondslagen voor waardering van activa en verplichtingenen resultaatbepaling van haar enkelvoudige jaarrekeninggebruik van de optie die wordt geboden in artikel 2:362 lid8 BW. Dit houdt in dat de grondslagen voor waardering vande activa en verplichtingen en resultaatbepaling (hierna‘waarderingsgrondslagen’) van de enkelvoudigejaarrekening van de Vennootschap gelijk zijn aan degrondslagen die voor de geconsolideerde EU-IFRSjaarrekening zijn toegepast. Verwezen wordt naar noot 38en 39 bij de geconsolideerde jaarrekening voor eenbeschrijving van deze grondslagen.

Deelnemingen in groepsmaatschappijenIn de enkelvoudige balans worden de deelnemingen ingroepsmaatschappijen gewaardeerd volgens de ‘equity’-methode. Zie voor een uitwerking hiervan de grondslagenvoor consolidatie in de geconsolideerde jaarrekening.

Resultaat deelnemingenHet aandeel in het resultaat van ondernemingen waarinwordt deelgenomen omvat het aandeel van deVennootschap in de resultaten van deze deelnemingen.Resultaten op transacties waarbij overdracht van activa enpassiva tussen de Vennootschap en haar deelnemingen entussen deelnemingen onderling heeft plaatsgevonden, zijngeëlimineerd voor zover deze als niet gerealiseerd kunnenworden beschouwd.

43. Investeringen indeelnemingenIn duizenden euro noot 2017 2016

Boekwaarde op 1 januari 405.739 387.449

Ontvangen dividend -23.832 -27.000Aandeel in resultaat vanondernemingen waarin wordtdeelgenomen, na belastingen

60.438 53.933

Buitenlandse activiteiten - valutaomrekeningsverschillen, nabelastingen 26D

-2.083 -8.114

Herwaardering van toegezegd-pensioenverplichtingen, nabelastingen 26D

4.168 -210

Overige mutaties 5 -319

Boekwaarde 31 december 444.435 405.739

Page 202: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 200

44. Vorderingen op en schuldenaan groepsmaatschappijenDe vorderingen op en schulden aan groepsmaatschappijenhebben allen een kortlopend karakter.

45. Financiële instrumentenDe Groep wordt blootgesteld aan de volgende risico’s alsgevolg van het gebruik van financiële instrumenten

kredietrisico●

liquiditeitsrisico●

marktrisico●

In de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening isinformatie weergegeven over de blootstelling van deGroep aan bovengenoemde risico’s, de doelstellingen vande Groep, het beleid en de processen om risico’s te metenen te beheersen en het managen van kapitaal. Dezerisico’s, doelstellingen, beleid en processen voor metingen beheersing van risico’s en het managen van kapitaalzijn ook van toepassing op de enkelvoudige jaarrekening.

Reële waardeDe reële waarden van de financiële instrumentenopgenomen op de balans, inclusief handels- en overigevorderingen, geld en kasequivalenten, handelsschuldenen overige te betalen posten en schulden aangroepsmaatschappijen benaderen hun boekwaarden.

46. Belastingen en premiessociale verzekeringenHet saldo van de vordering en schulden uit hoofde vanbelastingen en premies sociale verzekeringen bevat eenpost met betrekking tot te betalen winstbelastingen vooreen bedrag van €5,0 miljoen (2016: €2,5 miljoen).

De Groep en de Nederlandse groepsmaatschappijenwaarin de Groep een 100% belang heeft vormen eenfiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting, waarvanForFarmers N.V. het groepshoofd is. Voor de BTW bestaateen vergelijkbare fiscale eenheid voor de Nederlandsegroepsmaatschappijen. Deze fiscale eenheid bevat ook demeerderheidsaandeelhouder Coöperatie FromFarmersU.A., welke het hoofd is van deze fiscale eenheid. Bij hethoofd van de fiscale eenheid wordt de volledige actuelevordering of schuld aan de fiscus in de balansopgenomen. Verrekening van belastingen binnen defiscale eenheid vinden plaats alsof ieder vennootschapzelfstandig belastingplichtig is. Per 1 januari 2018 is deCoöperatie FromFarmers U.A. geen onderdeel meer vande fiscale eenheid voor de BTW en is ForFarmers N.V. hetgroepshoofd.

Page 203: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 201

47. Eigen vermogenMutatieoverzicht van het eigen vermogen

2017

In duizenden euro nootAandelen-

kapitaal Agio Reserve eigen aandelenWettelijke reserve

omrekenings- verschillenWettelijke reserve

kasstroom- afdekkingen

Overigewettelijkereserves

Ingehoudenwinsten

Onverdeeldresultaat Totaal

Stand op 1 januari 2017 1.063 143.554 -1 -3.609 27 17.099 212.717 53.260 424.110Toevoeging uit het onverdeeldresultaat

- - - - - - 53.260 -53.260 -

Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultatenWinst - - - - - - 58.554 58.554Totaal niet-gerealiseerde resultaten 16 , 26 - - - -2.083 -27 - 4.173 - 2.063Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten - - - -2.083 -27 - 4.173 58.554 60.617

Transacties met aandeelhouders van de Vennootschap, rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogenBijdragen en uitkeringenDividenden 26 - - - - - - -25.716 - -25.716Inkoop eigen aandelen 26 - - -54 - - - -53.700 - -53.754Op aandelen gebaseerdebetalingstransacties 15

- - - - - - 45 - 45

Herclassificaties - - - - - 1.379 -1.379 - -Totaal transacties metaandeelhouders van deVennootschap - - -54 - - 1.379 -80.750 - -79.425Stand op 31 december 2017 1.063 143.554 -55 -5.692 - 18.478 189.400 58.554 405.302

2016

In duizenden euro nootAandelen-

kapitaal Agio Reserve eigen aandelenWettelijke reserve

omrekenings- verschillenWettelijke reserve

kasstroom- afdekkingen

Overigewettelijkereserves

Ingehoudenwinsten

Onverdeeldresultaat Totaal

Stand op 1 januari 2016 106.261 38.356 -399 4.505 - 11.521 191.560 50.707 402.511Toevoeging uit het onverdeeldresultaat

- - - - - 4.651 46.056 -50.707 -

Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultatenWinst - - - - - - - 53.260 53.260Totaal niet-gerealiseerde resultaten 16 , 26 - - - -8.114 27 - -211 - -8.298Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten - - - -8.114 27 - -211 53.260 44.962

Transacties met aandeelhouders van de Vennootschap, rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogenBijdragen en uitkeringenDividenden 26 - - - - - - -24.734 - -24.734Inkoop eigen aandelen 26 - - 84 - - - 916 - 1.000Op aandelen gebaseerdebetalingstransacties 15

-105.198 105.198 314 - - - -314 - -

Herclassificaties - - - - - - 371 - 371Verwerving van minderheidsbelangzonder wijziging in de zeggenschap

- - - - - 927 -927 - -

Totaal transacties metaandeelhouders van deVennootschap -105.198 105.198 398 - - 927 -24.688 - -23.363Stand op 31 december 2016 1.063 143.554 -1 -3.609 27 17.099 212.717 53.260 424.110

Page 204: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 202

Aandelenkapitaal en agio

Gewone aandelen (aantal) Bedrag

In duizenden euro31 december

201731 december

2016

31december

2017

31december

2016

Gewone aandelen - nominale waarde €0,01 106.261.040 106.261.040 144.617 144.617Prioriteitsaandeel - nominale waarde €0,01 1 1 - -

Uitstaand op 31 december - volgestort 106.261.041 106.261.041 144.617 144.617 Op 15 april 2016 werd besloten de statuten van deVennootschap te wijzigen waarbij de juridische vorm vande Vennootschap werd omgezet in een naamlozevennootschap en de nominale waarde van de aandelenwerd verlaagd van €1,00 tot €0,01 per aandeel, met eeningangsdatum van 23 mei 2016. Op 31 december 2017,bestaat het aandelenkapitaal uit 106.261.040 (31december 2016: 106.261.040) gewone aandelen en 1 (31december 2016: 1) prioriteitsaandeel. Per balansdatumwaren alle aandelen uitgegeven en volgestort. Het agiobestaat uit het positieve verschil tussen de uitgifteprijs ende nominale waarde van uitgegeven aandelen.

De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft op26 april 2017 ForFarmers gemachtigd om gedurende eenperiode van 18 maanden een inkoopprogramma van eigenaandelen te starten voor (a) een bedrag dat ligt tussen de€40 miljoen en €60 miljoen om onder meer de balansvan de Groep efficiënter te maken en (b) voor de uitvoeringvan medewerkersparticipatieplannen in 2017. De Groepheeft in de periode van 2 mei 2017 tot en met 31 december2017 in totaal 5.747.993 aandelen ingekocht voor eenbedrag van €56,7 miljoen (inclusief kosteninkoop). Hiervan zijn 358.465 aandelen voor een bedragvan €3,0 miljoen als certificaten heruitgegeven tenbehoeve van de medewerkersparticipatieplannen,waarmee het saldo inkoop eigen aandelen €53,7 miljoen(inclusief kosten inkoop) bedraagt.

Gewone aandelenAlle gewone aandelen zijn gelijkgerechtigd. De houdersvan deze aandelen zijn gerechtigd tot het dividend datwordt betaald en zijn gerechtigd tot het uitbrengen vaneen stem per aandeel in de Algemene Vergadering vanAandeelhouders van de Vennootschap. Alle rechtenverbonden aan de aandelen die worden gehouden door deGroep worden opgeschort tot het moment waarop zeopnieuw worden uitgegeven.

PrioriteitsaandeelHet prioriteitsaandeel geeft de houder ervan het recht omvier van de zes leden van de Raad van Commissarissen tebenoemen zoals is bepaald in de statuten van deVennootschap. Indien de houder van dit aandeel eenbelang houdt van vijftig procent of minder, heeft de houderhet recht om drie van de zes leden van de Raad vanCommissarissen te benoemen. Zolang de houder van hetprioriteitsaandeel meer dan vijftig procent van hetstemrecht heeft, heeft zij tevens het recht de invulling vande rol van de voorzitter van de Raad van Commissarissenvan ForFarmers N.V. te bepalen. Uitgifte van nieuweaandelen moet worden goedgekeurd door vijfenzeventigprocent van de leden van de Raad van Commissarissen.Belangrijke acquisities, met een totale aankoopprijs meerdan 25% bedraagt van het eigen vermogen vereisen degoedkeuring van de houder van het prioriteitsaandeel.

Het prioriteitsaandeel van de Groep kan slechts wordengehouden door de Vennootschap zelf of door deCoöperatie FromFarmers U.A., onder voorwaarde dat deCoöperatie het recht heeft op uitoefening van minimaaltwintig procent van de uit te brengen stemmen opaandelen of certificaten van aandelen.

Het prioriteitsaandeel is geclassificeerd als eigenvermogen, omdat aan het aandeel geen verplichting isverbonden om geldmiddelen in te brengen en geenverrekening vereist in een variabel aantal van deeigenvermogensinstrumenten van de Vennootschap.

Reserve eigen aandelenDe reserve voor de (certificaten van) aandelen die deVennootschap in haar eigen kapitaal houdt bestaat uit dekosten van verwerving van deze (certificaten van)aandelen. De (certificaten van) aandelen in eigen bezitworden in mindering gebracht op het eigen vermogentoerekenbaar aan aandeelhouders.

De (certificaten van) aandelen in eigen bezit worden

Page 205: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 203

verantwoord tegen kostprijs, welke wordt gevormd doorde marktprijs op de dag van verwerving, waarbij denominale waarde van de aangekochte (certificaten van)aandelen wordt gedebiteerd ten laste van de reserve eigenaandelen. Indien (certificaten van) aandelen in eigenbeheer weer worden verkocht wordt de nominale waardevan de aandelen gecrediteerd ten gunste van de reserveeigen aandelen. Ieder verschil tussen de nominale waardeen de marktprijs wordt verantwoord als een correctie opde reserve ingehouden winsten.

De Vennootschap verwierf gedurende het boekjaar5.747.993 van haar eigen aandelen als onderdeel van hetinkoopprogramma eigen aandelen en teneinde in staat tezijn certificaten toe te kennen aan medewerkers in hetkader van het medewerkersparticipatieplan. Naast deinkoop van het genoemde aantal aandelen zijn ookde 358.465 aandelen aangewend voor het werknemers-participatieplan die verworven waren ten behoeve van hetvoormalige liquiditeitsverschaffer contract (SNS) dat op 24mei 2016 is afgelopen in verband met de openbarebeursnotering op die datum. Per 31 december 2017, hieldde Groep 5.469.292 van de (certificaten van) aandelen in deVennootschap in eigendom.

In 2016 verwierf de Vennootschap 400.000 van haar eigen(certificaten van) aandelen teneinde in staat te zijncertificaten toe te kennen aan medewerkers in het kadervan het medewerkersparticipatieplan. Per 31 december2016, hield de Groep 77.580 van de (certificaten van)aandelen in de Vennootschap in eigendom.

De mutatie in de aandelen in eigen bezit kan als volgtworden samengevat:

De mutatie in de reserve eigen aandelen

Aantal aandelenNominale waarde in

duizend euro 2017 2016 2017 2016

Stand op 1 januari 77.580 399.429 1 399Terugkoopwerknemersparticipatieplan

301.560 400.000 - 189

Heruitgiftewerknemersparticiptatieplan

-358.465 -455.664 - -5

Inkoop eigen aandelen 5.446.433 - 54 -Aanpassing nominalewaarde aandelen

- - - -314

Overige mutaties via hethandelsplatform

2.184 -266.185 - -268

Stand op 31 december 5.469.292 77.580 55 1

De overige mutaties 2016 hebben betrekking op verkochtecertificaten door de vorige liquiditeitsverschaffer (SNS),onafhankelijk van de onderneming.

Wettelijke reserve omrekeningsverschillenDe wettelijke reserve omrekeningsverschillen omvat allevalutaverschillen op vreemde valuta die ontstaan door deomrekening van de jaarrekeningen van buitenlandseactiviteiten. De daling van deze reserve per 31 december2017 is het gevolg van de daling van het Britse pond.

Wettelijke reserve kasstroomafdekkingenDe wettelijke reserve kasstroomafdekkingen omvat heteffectieve deel van de cumulatieve nettomutatie in dereële waarde van kasstroomafdekkingsinstrumenten, inafwachting van latere verwerking in het resultaat op hetmoment dat de afgedekte kasstromen het resultaat raken.

Overige wettelijke reservesDe overige wettelijke reserves betreffen de nietuitgekeerde resultaten en directe vermogensmutaties vandeelnemingen, herwaardering van bepaalde terreinenbinnen materiële vaste activa, herwaardering vanbiologische activa en het deel dat betrekking heeft opleningen aan personeel voor de verkoop van certificatenvan aandelen in de periode 2007 – 2009. Onderrechtstreekse vermogensmutaties worden niet begrepende vermogensmutaties die voortvloeien uit de relatie metde aandeelhouder, zoals agiostortingen. De (mutatie in de)wettelijke reserve deelnemingen wordt alleen opgenomenindien en voor zover ForFarmers N.V. niet zonderbeperkingen uitkering van het vermogen van dedeelneming kan bewerkstellingen.

Ingehouden winstenDe ingehouden winsten worden gevormd door het saldovan winsten die niet zijn uitgekeerd aan deaandeelhouders.

Op basis van de statuten van de Vennootschap zal eenbesluit tot uitkering van dividend uitsluitend wordengenomen indien en voor zover het eigen vermogen hetbedrag van het aandelenkapitaal plus de wettelijkereserves overschrijdt.Verwezen wordt naar de Overige gegevens waarin destatutaire resultaatbestemmingsregeling is weergegeven.

Onverdeeld resultaatHet resultaat na belastingen is, na aftrek van detoevoeging aan overige wettelijke reserves, opgenomen inde post onverdeeld resultaat van het eigen vermogen.

Page 206: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 204

Voorstel tot resultaatbestemming

ForFarmers heeft als doel dividend teverstrekken, rekening houdend met waarde creatie op delange termijn, een gezonde financiële positie en hetbehoud van voldoende opbrengsten voor het uitvoerenvan de strategie. Uitgangspunt voor het dividendbeleid vanForFarmers N.V. is het beschikbaar stellen vaneen dividend tussen de 40% en 50% van de winst nabelastingen (winst na belastingen toe te rekenen aande aandeelhouders van de Vennootschap) exclusiefincidentele posten.

In duizenden euro 2017

Winst toe te rekenen aan Aandeelhouders van deVennootschap

58.554

Herstructureringskosten 160Boekresultaten verkochte bedrijfsonderdelen /activa

-363

Bijzondere waardeverminderingen vaste activa 1.932Winst toe te rekenen aan Aandeelhouders van deVennootschap exclusief incidentele posten 60.283

Op basis hiervan wordt een pay-out ratio van 50%voorgesteld, dit resulteert in een voorgesteld dividend van€0,30 per gewoon aandeel in omloop (gebaseerd op 100,8miljoen uitstaande aandelen). Tijdens de Algemenevergadering van Aandeelhouders op 26 april 2018 zal dejaarrekening ingebracht worden ter goedkeuring. Hetdividend wordt uitgekeerd op 9 mei 2018.

Op deze wijze wordt rekening gehouden met de strategieen een gezonde balansstructuur. Via deze principesstreeft ForFarmers naar een stabiele ontwikkeling van hetcontante dividend dat wordt betaald aan haaraandeelhouders. De Vennootschap zal uitsluitenduitkeringen doen aan haar aandeelhouders voor zover:

de Vennootschap in staat blijft haar opeisbare schulden●

te kunnen betalen na de uitkering (de zogehetenuitkeringstest), enhet eigen vermogen groter is dan het bedrag van de●

wettelijke reserves en statutaire reserves die krachtensde statuten moeten worden aangehouden (de zogehetenbalanstest).

Indien de uitslag van de uitkeringstest of de balanstestnegatief is, zal de Directie de uitkering van dividend nietgoedkeuren (na overleg met de Raad vanCommissarissen). Voorlopige tests gaven geen aanleiding

te veronderstellen dat de voorgestelde dividenduitkeringniet mogelijk zou zijn, maar deze tests zullen nog definitiefmoeten worden afgerond (en de Directie zal de uitkeringmoeten goedkeuren, na overleg met de Raad vanCommissarissen) voordat tot uitbetaling van het dividendkan worden overgegaan.

DividendDe Vennootschap heeft de volgende dividendenvastgesteld en uitgekeerd:

In duizenden euro 2017 2016

€0,24 per in aanmerking komendgewoon aandeel (2016: €0,23)

25.716 24.734

25.716 24.734

Het dividend wordt bepaald op basis van het perjaareinde aantal aandelen in omloop ter hoogte van 100,8miljoen (2016: 106,2 miljoen). De ingekochte aandelen zijnniet dividend gerechtigd.

Na de balansdatum heeft de Directie de volgendedividenden voorgesteld. Voor de dividenden is geenverplichting opgenomen en er zijn geen fiscale gevolgenvoor de Vennootschap.

In duizenden euro 2017 2016

€0,30 per in aanmerking komendgewoon aandeel (2016: €0,24)

30.238 25.715

30.238 25.715

Page 207: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 205

48. VoorzieningenIn duizenden euro Bodemsanering Overig Totaal

Stand op 1 januari2017

- 650 650

In boekjaargetroffenvoorzieningen

- - -

Vrijval - - -Herclassificatienaar ForFarmersCorporate ServicesB.V.

- - -

In boekjaargebruiktevoorzieningen

- -150 -150

Effect vandiscontering

- - -

Boekwaarde op31 december2017

- 500 500

In duizenden euro Bodemsanering Overig Totaal

Stand op 1 januari2016

495 650 1.145

In boekjaargetroffenvoorzieningen

- - -

Vrijval - - -Herclassificatienaar ForFarmersCorporate ServicesB.V.

-495 - -495

In boekjaargebruiktevoorzieningen

- - -

Effect vandiscontering

- - -

Boekwaarde op31 december2016

- 650 650

Zie noot 29 voor een toelichting op de voorzieningbodemsanering en overige voorzieningen.

49. KredietfaciliteitenDe kredietfaciliteit van ForFarmers N.V. heeft enkelbetrekking op de financieringsovereenkomst(multicurrency revolving facility agreement) welke isafgesloten met ABN AMRO Bank, Rabobank, Lloyds Banken BNP Paribas en vrij is van zekerheden. Voor eennadere toelichting hiervan wordt verwezen naar noot 28 inde toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

50. Niet in de balans opgenomenverplichtingenTen behoeve van ForFarmers Nederland B.V., ForFarmersCorporate Services B.V., PoultryPlus B.V. en Reudink B.V.is door ForFarmers N.V. een 403-verklaring afgegeven.Ten behoeve van de verwerving van BOCM PAULS Ltd.(Verenigd Koninkrijk) zijn garanties afgegeven ter groottevan €0,1 miljoen (2016: €0,2 miljoen).

Page 208: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 206

51. Bezoldiging van de Raad vanCommissarissen en de statutairebestuurdersDe bezoldiging van de Raad van Commissarissen enstatutaire Bestuurders is gelijk aan de bezoldiging van deRaad van Commissarissen en statutaire Bestuurderszoals genoemd in noot 36 van de toelichting op degeconsolideerde jaarrekening. Gedurende het verslagjaarwaren er 6 werknemers (2016: 7 werknemers) in dienst bijde Vennootschap welke allen deels werkzaam zijn inNederland.

Lochem, 12 maart 2018

Raad van Bestuur ForFarmers N.V.Yoram Knoop, CEOArnout Traas, CFOJan Potijk, COO

Raad van Commissarissen ForFarmers N.V.Jan Eggink, VoorzitterSandra Addink-Berendsen, VicevoorzitterVincent HulshofCees de JongCees van RijnErwin Wunnekink

Page 209: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 207

OVERIGE GEGEVENS

Statutaire resultaatbestemmingsregeling Artikelen 36, 37 en 38 van de statuten luiden als volgt:

Uitkeringen - Algemeen

Artikel 3636.1 Een uitkering kan slechts worden gedaan voor zoverhet eigen vermogen van de Vennootschap groter is dan hetbedrag van het gestorte en opgevraagde deel van haarkapitaal vermeerderd met de reserves die krachtens dewet moeten worden aangehouden.

36.2 Het Bestuur kan besluiten om een tussentijdseuitkering te doen, indien aan het vereiste van Artikel 36.1is voldaan blijkens een tussentijdse vermogensopstellingdie is opgesteld overeenkomstig artikel 2:105 lid 4 BW en,indien het een tussentijdse winstuitkering betreft, metinachtneming van de volgorde zoals omschreven in Artikel38.1.

36.3 Er is geen recht op uitkeringen verbonden aanpreferente aandelen of het prioriteitsaandeel, anders danzoals omschreven in de Artikelen 12.2, 38.1 en 39.3.

36.4 Uitkeringen worden gedaan naar evenredigheid vanhet totale nominale bedrag van de aandelen van debetreffende soort. In afwijking van de vorige volzin wordenuitkeringen op preferente aandelen (of aan de voormaligehouders van preferente aandelen) gedaan naarevenredigheid van de op die preferente aandelen gestorte(of voorheen gestorte) bedragen.

36.5 De gerechtigden tot een uitkering zijn de betreffendeaandeelhouders, vruchtgebruikers en pandhouders,afhankelijk van de omstandigheden van het geval, op eendaartoe door het Bestuur te bepalen datum. Deze datumzal niet eerder zijn dan de datum waarop de uitkeringwordt aangekondigd.

36.6 De Algemene Vergadering kan besluiten, metinachtneming van Artikel 32, dat een uitkering geheel ofdeels in de vorm van aandelen in het kapitaal van deVennootschap of in natura, in plaats van in geld, wordtgedaan.

36.7 Een uitkering wordt betaalbaar gesteld op een doorhet Bestuur te bepalen datum en, indien het een uitkeringin geld betreft, in een door het Bestuur te bepalen valuta.

36.8 Een vordering tot betaling van een uitkering vervaltna verloop van vijf jaren nadat de uitkering betaalbaarwerd gesteld.

36.9 Bij de berekening van het bedrag of de verdeling vaneen uitkering tellen de aandelen die de Vennootschap inhaar kapitaal houdt niet mee. Aan de Vennootschap wordtgeen uitkering gedaan op door haar gehouden aandelen inhaar kapitaal.

Uitkeringen - Reserves

Artikel 3737.1 Alle door de Vennootschap aangehouden reserveszijn uitsluitend verbonden aan de gewone aandelen, tenzijuitdrukkelijk anders wordt bepaald in dit Artikel 37.

37.2 De Algemene Vergadering is bevoegd om te besluitentot het doen van een uitkering ten laste van de reservesvan de Vennootschap met inachtneming van Artikel 32.

37.3 Onverminderd het bepaalde in de Artikelen 37.4 en38.2, worden uitkeringen ten laste van een reserveuitsluitend gedaan op de soort aandelen waaraan diereserve verbonden is.

37.4 Het Bestuur kan besluiten om op aandelen te stortenbedragen ten laste te brengen van de reserves van deVennootschap, ongeacht of die aandelen wordenuitgegeven aan bestaande aandeelhouders.

Uitkeringen - Winst

Artikel 3838.1 Met inachtneming van Artikel 36.1, wordt de winst dieuit de jaarrekening van de Vennootschap over eenboekjaar blijkt als volgt en in de onderstaande volgordeaangewend:

voor zover preferente aandelen zijn ingetrokkena.

Page 210: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 208

zonder dat de uitkering omschreven in Artikel 12.2onderdeel b. volledig is betaald en zonder dat eendergelijk tekort vervolgens volledig is betaald zoalsomschreven in dit Artikel 38.1 of Artikel 38.2, wordteen bedrag ter grootte van een dergelijk (resterend)tekort uitgekeerd aan degene(n) die preferenteaandelen hield(en) op het moment waarop dieintrekking van kracht werd;voor zover enige Preferente Uitkering (of enig deelb.daarvan) over voorgaande boekjaren nog niet volledigis betaald zoals omschreven in dit Artikel 38.1 ofArtikel 38.2, wordt een bedrag ter grootte van eendergelijk (resterend) tekort uitgekeerd op depreferente aandelen;de Preferente Uitkering over het boekjaar waarop dec.jaarrekening betrekking heft wordt uitgekeerd op depreferente aandelen;het Bestuur bepaalt welk deel van de resterende winstd.wordt toegevoegd aan de reserves van deVennootschap;van de daarna resterende winst wordt een bedrag tere.grootte van het nominale bedrag van hetprioriteitsaandeel uitgekeerd op het prioriteitsaandeel;enmet inachtneming van Artikel 32, staat de daamaf.resterende winst ter beschikking van de AlgemeneVergadering voor uitkering op de gewone aandelen.

38.2 Voor zover de uitkeringen omschreven in Artikel 38.1onderdelen a. tot en met c. (of enig deel daarvan) nietkunnen worden betaald uit de uit de jaarrekeningblijkende winst, wordt een dergelijk tekort uitgekeerd tenlaste van de reserves van de Vennootschap metinachtneming van de Artikelen 36.1 en 36.2.

38.3 Uitkering van winst geschiedt, met inachtneming vanArtikel 36.1, na de vaststelling van de jaarrekening waaruitblijkt dat zij geoorloofd is.

Page 211: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 209

Bijzonder statutair recht inzake zeggenschap Stichting Beheer- en AdministratiekantoorForFarmersHet bestuur van Stichting Beheer- enAdministratiekantoor ForFarmers opereert onafhankelijkvan de Vennootschap. Stichting Beheer- enAdministratiekantoor ForFarmers houdt gewone aandelenin het kapitaal van de Vennootschap en heeft – onderandere – ten doel (i) het ten titel van beheer verkrijgen vangewone aandelen, (ii) het uitgeven van certificaten, (iii) invoorkomend geval, het voor eigen rekening verkrijgen,vervreemden en bezwaren van aandelen, (iv) hetuitoefenen van de rechten die verbonden zijn aan de doorhaar aangehouden gewone aandelen en (v) het verlenenvan volmachten voor de uitoefening van stemrecht en hetaccepteren van steminstructies met betrekking tot deuitoefening van stemrecht, een en ander metinachtneming van de Administratievoorwaarden. Destatuten, Administratievoorwaarden en het Verslag vanStichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmersstaan op de website van de Vennootschap. Zoals hiervooris aangegeven kan uitsluitend Coöperatie FromFarmersU.A. een bindende steminstructie geven voor de aandelendie door genoemde stichting worden gehouden (enwaarvan het stemrecht niet is opgevraagd).

Stichting Beheer- en Administratiekantoor zal uitsluitendgewone aandelen ten titel van beheer aanvaarden tegenuitgifte van certificaten aan (i) een certificaathouder in hetkader van de uitoefening van een aandelenclaim, (ii) eengerechtigde tot het saldo van een bij CoöperatieFromFarmers U.A. aangehouden participatierekening inhet kader van conversie, (iii) een werknemer in het kadervan een participatieplan, (iv) Coöperatie FromFarmersU.A. of (v) een door genoemde Coöperatie aan te wijzenpartij.

PrioriteitsaandeelhouderHet prioriteitsaandeel wordt gehouden door CoöperatieFromFarmers U.A. Als gevolg van de aandelen in eigenbezit van de Groep kon de Coöperatie FromFarmers U.A.op de meest recente peildatum van 1 januari 2018 voor51,9% van de totaal op gewone aandelen uit te brengenstemmen het stemrecht uitoefenen. Daarnaast kon deCoöperatie steminstructie geven met betrekking tot dedoor Stichting Beheer- en Administratiekantoor gehoudenaandelen, waarmee de Coöperatie FromFarmers U.A. in

totaal een stembelang van 60,0% heeft. Alsprioriteitsaandeelhouder geldt dat CoöperatieFromFarmers U.A.:

(i) een aanbevelingsrecht heeft voor vier van de zesleden van de Raad van Commissarissen;

(ii) na overleg met de Raad van Commissarissen eencommissaris als voorzitter kan benoemen;

(iii) een goedkeuringsrecht heeft met betrekking tot debesluiten van de Raad van Bestuur omtrent:

het verplaatsen van het hoofdkantoor van de1.Vennootschap buiten Oost-Nederland (Gelderland enOverijssel);een belangrijke verandering van de identiteit of het2.karakter van de Vennootschap of onderneming tengevolge van (1) overdracht van de onderneming ofvrijwel de gehele onderneming aan een derde of (2) hetaangaan of verbreken van duurzame samenwerking vande Vennootschap of een dochtermaatschappij met eenandere rechtspersoon of vennootschap dan wel alsvolledig aansprakelijke vennoot in een commanditairevennootschap of vennootschap onder firma, indien dezesamenwerking of verbreking van ingrijpende betekenisis voor de Vennootschap;het nemen of afstoten van een deelneming in het3.kapitaal van een vennootschap ter waarde van tenminste een derde van het eigen vermogen volgens debalans met toelichting of, indien de vennootschap eengeconsolideerde balans opstelt, volgens degeconsolideerde balans met toelichting volgens delaatst vastgestelde jaarrekening van de Vennootschap,door haar of een dochtermaatschappij;het wijzigen van de statuten van de Vennootschap;4.het aangaan van een fusie of splitsing.5.

Voor de voorwaarden voor het houden van hetprioriteitsaandeel en de bijzondere zeggenschapsrechtendie daaraan verbonden zijn in het geval dat stemrechten/of steminstructie voor 50% of minder kan wordenuitgeoefend of gegeven, wordt verwezen naar deVerklaring inzake Corporate Governance.

BeschermingsmaatregelenDe Vennootschap is een call-optie-overeenkomst metbetrekking tot preferente aandelen aangegaan metStichting Continuïteit ForFarmers. Deze Stichting

Page 212: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 210

Continuïteit is opgericht om de identiteit, strategie,onafhankelijkheid en continuïteit te waarborgen van deonderneming die door de Vennootschap wordt gedreven.Stichting Continuïteit ForFarmers is volledig autonoommet een onafhankelijk bestuur.

Voorts houdt Coöperatie FromFarmers U.A. éénprioriteitsaandeel waaraan de rechten zijn verbondenzoals aangegeven in de Statuten van de Vennootschap.

NevenvestigingenDe Vennootschap beschikt zelf niet over nevenvestigingenbuiten Nederland. Voor de lijst met belangrijkstedeelnemingen (inclusief buitenlandse deelnemingen) vande Vennootschap wordt verwezen naar noot 32 van detoelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

Page 213: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 211

Controleverklaring van de onafhankelijkeaccountantDe accountantsverklaring behorende bij de geconsolideerde jaarrekening en de enkelvoudige jaarrekening isopgenomen op de volgende pagina's.

Page 214: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 212

Page 215: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 213

Page 216: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 214

Page 217: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 215

Page 218: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 216

Page 219: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 217

Page 220: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 218

Page 221: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 219

Page 222: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 220

Page 223: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 221

Meerjarenoverzicht

Geconsolideerde balans IFRS IFRS IFRS IFRS RJ(1) RJ(1)

In duizenden euro 2017 2016 2015 2014 2014 2013Immateriële activa en goodwill 96.229 102.181 89.202 77.348 74.455 54.312Materiële vaste activa 205.904 194.749 197.731 190.274 205.882 202.391Financiële vaste activa 37.144 36.665 36.203 34.727 21.365 21.184Vaste activa 339.277 333.595 323.136 302.349 301.702 277.887Vlottende activa 448.014 442.674 458.877 396.221 406.316 496.625

Totaal activa 787.291 776.269 782.013 698.570 708.018 774.512

Eigen vermogen 405.302 424.110 402.511 363.879 360.593 338.367Minderheidsbelangen 4.629 4.880 4.643 4.363 4.363 4.328Totaal eigen vermogen 409.931 428.990 407.154 368.242 364.956 342.695Voorzieningen(2) - - - - 93.413 85.603Langlopende verplichtingen 111.861 131.810 135.906 138.500 54.136 129.251Kortlopende verplichtingen 265.499 215.469 238.953 191.828 195.513 216.963

Totaal verplichtingen 787.291 776.269 782.013 698.570 708.018 774.512

Geïnvesteerd vermogen 416.995 415.393 470.162 420.258 417.396 493.956Netto schuld -67.071 -61.541 -33.335 -25.714 -24.122 8.749Solvabiliteit 52,1% 55,3% 52,1% 52,7% 51,5% 44,2%

(1) Nederlandse verslaggevingsregels (2) In overeenstemming met IFRS zijn de voorziening onder de verplichtingen opgenomen

Page 224: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Jaarrekening 2017 222

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening IFRS IFRS IFRS IFRS RJ (1) RJ (1)

In duizenden euro 2017 2016 2015 2014 2014 2013Omzet 2.218.660 2.108.962 2.244.470 2.221.281 2.292.014 2.472.172Brutowinst 419.840 407.372 424.204 393.730 408.086 390.369Bedrijfsresultaat 74.022 67.833 64.050 62.564 59.101 43.429Netto financieringslasten -2.374 -3.528 -2.562 -4.610 -5.675 -2.280Winst vóór belastingen 75.532 68.121 66.169 62.618 53.426 49.944Winst over het boekjaar 59.303 53.777 51.290 49.028 39.842 31.611Winst toe te rekenen aan de aandeelhouders van deVennootschap

58.554 53.260 50.707 48.140 38.954 31.122

Mengvoer (in miljoenen tonnen) 6,73 6,37 6,36 6,36 6,49 6,35Enkelvoudige voeders en overige (in miljoenentonnen)

0,55 0,61 0,51 0,49 0,49 0,38

Ruwvoeders en DML (in miljoenen tonnen) 2,17 2,17 2,08 1,83 1,83 1,66Overige (in miljoenen tonnen) 0,10 0,11 0,09 0,08 0,08 0,08Volume Total Feed (in miljoenen tonnen) 9,55 9,26 9,04 8,76 8,89 8,47

Totaal aantal medewerkers per jaareinde (in fte's) 2.325 2.273 2.370 2.286 2.343 2.214

Onderliggende EBITDA(2) 101.446 93.609 90.391 86.452 88.159 71.295Onderliggende EBITDA als % van de omzet(2) 4,6% 4,4% 4,0% 3,9% 3,8% 2,9%Onderliggende EBITDA als % van de brutowinst(2) 24,2% 23,0% 21,3% 22,0% 21,6% 18,3%

Bedrijfsresultaat (EBIT) 74.022 67.833 64.050 62.564 59.101 43.429Bedrijfsresultaat (EBIT) als % van de omzet 3,3% 3,2% 2,9% 2,8% 2,6% 1,8%

Dividend (€ miljoen) 30,2 25,7 24,7 18,7 18,7 14,4Dividend per aandeel (€) 0,30 0,24 0,23 0,18 0,18 0,14

Acquisitie- en desinvesteringseffect op Omzet 2,9% 1,5% 2,0% Acquisitie- en desinvesteringseffect op Brutowinst 0,9% 0,7% 2,0% Acquisitie- en desinvesteringseffect opBedrijfsresultaat (EBIT)

4,3% 3,0% 0,2%

(1) Nederlandse verslaggevingsregels (2) Onderliggende betekent exclusief incidentele posten.

Page 225: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Overig 223

OVERIG

Page 226: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Overig 224

BEGRIPPENLIJST

(Enkelvoudige) grondstoffen Grondstoffen, waaronder graansoorten als tarwe en mais, vormen de basisvoor het mengvoer dat ForFarmers produceert. De veehouder kan dezemengen op zijn bedrijf met andere voerproducten.

(Statutaire) Bestuur van de Vennootschap Raad van Bestuur, bestaande uit drie leden.

Additieven Ingrediënten die aan het voer worden toegevoegd om het product teverbeteren. Bijvoorbeeld ten aanzien van houdbaarheid, smaak, geur ofvoederwaarde.

Adviesraad Duurzaamheid Bestaat uit drie Directieleden van ForFarmers, één lid van de Raad vanCommissarissen van ForFarmers en zes externe leden. Geeft advies over deduurzaamheidsstrategie van ForFarmers en over belangrijke trends envraagstukken waar rekening mee moet worden gehouden.

AFM Autoriteit Financiële Markten.

Agrifirm Nederlandse coöperatie van boeren en tuinders met dochterbedrijven inmeerdere landen in en buiten Europa. Strategisch partner van ForFarmersvoor inkoop van meststoffen, zaaizaden en gewasbeschermingsmiddelen inNL.

Agroscoop Agroscoop is een interactief managementprogramma dat ontwikkeld is ommelkveehouders een betrouwbaar inzicht te geven in de technische eneconomische kengetallen van het bedrijf.

Algemene Vergadering van Aandeelhouders De algemene vergadering van een vennootschap bestaat uitalle aandeelhouders en is de hoogste instantie van de vennootschap. Op grondvan de statuten is de directie van de onderneming ten minste eenmaal per jaarverplicht om verantwoording en rekenschap af te leggen aan deaandeelhouders tijdens de jaarlijks terugkerende algemene vergadering vanaandeelhouders (AVA).

AMR Antimicrobiële resistentie.

AMX AMX Index (afgeleid van Amsterdam Mid Cap Index) is een effectenbeurs indexsamengesteld uit Nederlandse ondernemingen, in omvang gerangschikttussen 26 - 50, die handelen op de Amsterdamse Effectenbeurs Euronext.

AScX Index De AScX Index (afgeleid van Amsterdam Small Cap Index) is eeneffectenbeurs index samengesteld uit Nederlandse ondernemingen, inomvang gerangschikt tussen de 51 - 75, die handelen op de AmsterdamseEffectenbeurs Euronext.

Autonoom Is exclusief vertaalslag valuta-effect en het netto-effect van acquisities endesinvesteringen.

AvA Zie Algemene Vergadering van Aandeelhouders

Bedrijf ForFarmers Groep.

Bestuur De Raad van Bestuur van de Vennootschap (ForFarmers N.V.).

Beter Leven concept Keurmerk - ontwikkeld door de Dierenbescherming in Nederland - voorproducten die met extra aandacht voor dierenwelzijn geproduceerd zijn. Hetaantal sterren (1, 2 of 3) geeft de zwaarte van de kwaliteitseisen aan.

Blend Mengsel bestaand uit verschillende (ongemalen) grondstoffen, mineralen enpre-mix.

Capri concept De ForFarmers aanpak voor het voeden van geiten. Hierbij wordt de nadrukgelegd op optimaal gebruik van voer en de beste melkproductie.

CEO Chief Executive Officer, algemeen directeur.

Page 227: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Overig 225

CFO Chief Financial Officer, financieel directeur.

Chr. Hansen Een biowetenschappelijke onderneming actief in de voedingsindustrie,waarmee ForFarmers sinds 2017 een strategische samenwerking heeft opinkuiltoevoegingen (SiloSolve©FC) in NL.

CIEL Centre for Innovation Excellence in Livestock : center voor uitmuntendeinnovatie in de veehouderij.

Co-producten Producten die ontstaan tijdens het productieproces van humane voeding, zoalsbierbostel, die worden gebruikt in de rantsoenen op het boerenbedrijf.

Code of Conduct (gedragscode) Dit zijn de waarden, bedrijfsprincipes en gedragsregels die gelden vooriedereen die binnen ForFarmers werkzaam is. Hierin worden onder andereintegriteit en verantwoordelijkheden van zowel de organisatie als demedewerker aan de orde gesteld.

Compliance Officer Een functionaris die is aangesteld om binnen de organisatie toe te zien op denaleving van wet- en regelgeving.

Concentraten Een hoog geconcentreerd aanvullend voer dat op boerderijniveau wordtverdund met daar aanwezige grondstoffen.

COO Chief Operating Officer, directeur verantwoordelijk voor een ForFarmerscluster (operationeel segment).

Coöperatie FromFarmers U.A. Coöperatie FromFarmers is meerderheidsaandeelhouder van ForFarmersN.V. De coöperatie telt ongeveer 4.500 leden, voornamelijk actief in derundveehouderij, varkenshouderij en pluimveehouderij.

Cross-selling Kruisverkoop: verkoop van producten die samenhangen met een product dateen klant al heeft aangeschaft.

Derogatie De Europese Nitraatrichtlijn stelt dat in alle Europese lidstaten niet meer dan170 kg stikstof uit dierlijke mest per hectare grond mag worden opgebracht.Hierop is voor een aantal landen – waaronder Nederland – een uitzonderinggemaakt, onder een aantal voorwaarden. Veehouders in deze landen mogen250 kg stikstof uit dierlijke mest op een hectare voedergrasland gebruiken.

Directie De Directie ForFarmers bestaat uit de drie leden van de Raad van Bestuurtezamen met de overige vier directeuren.

Disclosure Commissie Een groep personen die alle voorgestelde publicaties van een organisatiesbeoordeelt voorafgaand aan het publicatiemoment. Beursgenoteerdeondernemingen dienen een dergelijke commissie te hebben.

DML DML staat voor Dry, Moist, Liquid. Zie ook co-producten.

EPS Earnings per share ofwel winst per aandeel.

Europa+ Europa en aangrenzende regio's.

Europese Ondernemingsraad ForFarmers European Employees Council (FFEEC)

Executive Committee Zie Directie ForFarmers N.V.

FAO Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (Food andAgriculture Organization of the United Nations).

Feed Chain Alliance De Feed Chain Alliance Standaard (voorheen GMPRegeling) is eenkwaliteitssysteem. dat wordt beheerd door OVOCOM, het Belgischoverlegplatform voor de diervoedersector.

Feed2Milk Feed2Milk is de ForFarmers voeraanpak voor melkvee. Het leidt tot eenbetere inschatting van de voederwaarde van ruwvoer en daardoor een hogeremelkproductie, betere voerefficiëntie en gezondere dieren.

Page 228: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Overig 226

Feed4Foodure Feed4Foodure is een publiek-private samenwerking tussen het ministerie vanEconomische Zaken en een consortium van verschillende partijen uit dediervoedingsindustrie en de dierlijke productieketen. Hetonderzoeksprogramma heeft de ambitie om een substantiële bijdrage televeren aan een duurzame en gezonde veehouderij in Nederland entegelijkertijd wil het de Nederlandse concurrentiepositie in de mondiale marktversterken.

FEFAC European Feed Manufacturers' Federation

Ferm4Farm Is een varkensvoerconcept dat door gebruik van gefermenteerde grondstoffenzorgt voor een verlaging van de jaarlijkse voerkosten en voor een beteredarmgezondheid en minder antibioticagebruik.

Fermentatie Proces waarbij melkzuurbacteriën (varkens)voer omzetten in een gezonde,smakelijke brij met veel melkzuur. Dit leidt tot efficiënter voerverbruik, lagerevoerkosten en gezondere varkens.

FFEEC ForFarmers European Employees Council. Dewerknemersvertegenwoordiging op Europees niveau die bestaat uitwerknemersvertegenwoordigers uit Nederland, België, Duitsland en hetVerenigd Koninkrijk. Hier worden onderwerpen besproken die betrekkinghebben op meerdere landen.

ForFarmers Group De Vennootschap tezamen met de rechtspersonen of vennootschappenwaarmee de Vennootschap organisatorisch is verbonden in een economischeeenheid als bedoeld in artikel 2:24b BW. Wordt ook aangeduid als 'deOnderneming', 'het Bedrijf'.

ForFarmers N.V. Wordt ook aangeduid als 'de Vennootschap'.

ForFarmers-dealers ForFarmers werkt in de rundveesector in Nederland met regionale dealers.Dit zijn zelfstandige ondernemers die producten van ForFarmers verkopen enveehouders adviseren bij diverse vraagstukken, waaronder voeradvies enbedrijfsontwikkeling.

Forza Neonatal Speciaal vleeskuikenvoer van ForFarmers dat exact is afgestemd op despecifieke nutriëntenbehoefte van vleeskuikens tijdens de eerste 24-36 uur nageboorte, teneinde de kuikens van de juiste energie te voorzien om warm teblijven.

Fosfaatefficiëntie Kengetal dat aangeeft hoe efficiënt een veehouderijbedrijf met fosfaat omgaat.

Fosfaatrechten Met fosfaatrechten wordt de fosfaatproductie van de Nederlandse veehouderijbegrensd. De staatssecretaris van Economische Zaken heeft hiertoe in 2016besloten omdat de fosfaatproductie door de Nederlandse veehouderij in 2015hoger was dan met de sector was overeengekomen.

Fytase Fytase is een enzym dat onder meer de fosforverteerbaarheid bij varkens enpluimvee verbetert.

Geïntegreerde voeroplossingen Een combinatie van voerproducten, bijbehorend advies en hulpmiddelen omde bedrijfsdoelen van de klant vast te stellen, resultaten te monitoren en terealiseren.

Geplaatste gewone aandelen Het geplaatste aandelenkapitaal is het (recht op) kapitaal dat door deonderneming is uitgegeven en dat door aandeelhouders aan de ondernemingis verschaft en is inclusief eventuele door de onderneming ingekochteaandelen die op de plank worden gehouden.

Gewone aandelen in omloop Het aantal uitstaande aandelen (geplaatste aandelen minus de aandeleningekocht door de onderneming)

Page 229: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Overig 227

GMO Een genetisch gemodificeerd organisme (ggo) is een organisme waarvanhet genetisch materiaal is gewijzigd door gebruik te maken van genetischetechnologie.

GMP+ GMP+ FSA (Feed Safety Assurance) is een internationaal erkend systeem voorhet garanderen van de diervoederveiligheid in alle schakels van dediervoederketen waaronder de aanleverende bedrijven van grondstoffen.

GRI G4 Global Reporting Initiative is een richtlijn voor duurzaamheidsverslaglegging.Het GRI heeft als doel duurzaamheidsverslaglegging een 'standard practice' temaken voor alle bedrijven en de duurzaamheidsrapportages naar hetzelfdeniveau te brengen als financiële rapportages.

Groep De Vennootschap tezamen met de rechtspersonen of vennootschappenwaarmee de Vennootschap organisatorisch is verbonden in een economischeeenheid als bedoeld in artikel 2:24b BW.

HACCP Hazard Analysis and Critical Control Points, is een risico-inventarisatievoor voedingsmiddelen. Door de gezondheidsrisico's in bereidings- enbehandelingsprocessen op te sporen en deze vervolgens beheersbaar temaken, wordt de veiligheid van het product verhoogd.

Halffabricaten Grondstoffen die reeds zijn bewerkt, maar nog verder moeten worden bewerkttot een eindproduct.

Herkauwers Herkauwers hebben vier magen. Ze kauwen het voer, nadat het in devoormagen is geweest, nogmaals in de mond. Voorbeelden zijn melkkoeien,vleesvee-runderen, geiten, schapen.

Home mixing Veehouderijen die hun eigen veevoer samenstellen uit een mix vangrondstoffen en co-producten en mineralen

Horizon 2020 Strategie van ForFarmers om de organisatie verder te versterken, de leidendevoeronderneming in Europa+ te worden en een Total Feed-partner voor deveehouder.

Hulpmiddelen Verzamelnaam voor apps, checklists, programma's, analyses e.d. dieForFarmers haar klanten biedt om resultaten te monitoren of hetmanagement bij te sturen en te verbeteren.

IFFO RS International Fishmeal and Fishoil Organisation. Wereldwijde standaard encertificering voor verantwoord vismeel en visolie.

IFRS De International Financial Reporting Standards (IFRS) zijn eenboekhoudkundige standaard voor jaarverslagen van bedrijven. Sinds 1 januari2005 zijn beursgenoteerde bedrijven in de EU verplicht op deze wijzete rapporteren.

Inkoopprogramma van eigenaandelen

ForFarmers heeft op 2 mei 2017 een inkoopprogramma eigen aandelenopgestart ter waarde van €60 miljoen. Dit inkoopprogramma was voor circa90% afgerond per 31-12-2017 en volledig afgerond op 26 februari 2018. Deingekochte aandelen worden op de plank gehouden. Deze aandelen hebbengeen stemrecht en geen recht op dividend.

Inkuilmiddelen Middelen die conserverings- en bewaringsverliezen in een gras/mais-kuil(silage) tegengaan om de voederwaarde van het ruwvoer maximaal tebenutten.

Inkuiltoevoegingen Middelen die aan een gras/mais-kuil (silage) worden toegevoegd o.a. om broeite voorkomen en conserveringsverliezen te verminderen.

Jongdiervoeders Speciaalvoer voor jonge dieren

Kalveropfok Het grootbrengen van een pasgeboren kalf.

Page 230: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Overig 228

Kip van Morgen In 2013 gesloten akkoord tussen supermarkten en pluimveesector inNederland met als doel een duurzamer kipassortiment in het Nederlandsewinkelschap.

Klokkenluidersregeling In de Klokkenluidersregeling is aangegeven welke vermoedens vanmisstanden bij wie kunnen worden gemeld en wat voor procedure daarvoorgeldt. De Klokkenluidersregeling maakt deel uit van de Code of Conduct.

LCA Levenscyclusanalyse. Toont de milieuprestaties van de gehele productieketenaan.

LTI Lost Time Incident. Ongevallen op het werk die leiden tot minimaal een dagverzuim.

Materialiteitsanalyse Analyse waarin bepaald wordt of een onderwerp al dan niet van (materieel)belang is voor de belanghebbenden van ForFarmers en voor ForFarmers zelf.Vaak gebruikt in relatie tot duurzaamheid.

Materialiteitsmatrix In de materialiteitsmatrix wordt het belang van CSR (corporate socialresponsibility) onderwerpen (inclusief duurzaamheid) in 2 dimensiesweergegeven: het belang van de ondewerpen voor de belanghebbenden en hetbelang van het onderwerp voor de onderneming.

Materieel onderwerp Een hoofdonderwerp in de duurzaamheidsstrategie van ForFarmers. Eenaanduiding volgens de GRI richtlijnen.

Medewerkersparticipatieplan ForFarmers introduceerde in 2015 een medewerkersparticipatieplan voormedewerkers met een vast dienstverband, waarbij medewerkers per persoonvoor een maximum van €5.000 certificaten van ForFarmers konden kopen meteen korting. Voor deze certificaten geldt een periode waarin deze niet mogenworden verhandeld.

Melasse Melasse is een stroopachtig co-product van de productie van suiker uitsuikerriet of suikerbieten.

Melk€fficiënt Een door ForFarmers ontwikkeld programma dat de resultaatbepalendefactoren voor een melkveebedrijf combineert en voor de melkveehouderinzichtelijk maakt - in verschillende scenario's - hoe hij zijn rendement kanverbeteren.

Melkquota Het recht een bepaalde hoeveelheid koemelk te produceren. De melkquotazijn ingevoerd omdat in de Europese Unie meer melk werd geproduceerd dangeconsumeerd. Het melkquotum is in 1984 ingevoerd en per 1 april 2015afgeschaft.

Mengvoeders / mengvoer De verzamelnaam voor droge diervoeders die uit diverse ingrediënten zijnsamengesteld en daarmee bepaalde eigenschappen hebben.

Mestgift Toediening van meststoffen (stikstof, fosfaat, kalium etc.) aan de bodem vooreen optimale gewasgroei. Zowel dierlijke als kunstmest.

Micro-ingrediënten Vitamines, mineralen, medicijnen en andere stoffen die in heel kleinehoeveelheden worden gebruikt en worden afgewogen in milligrammen,microgrammen of delen per miljoen (ppm).

MSCI Netherlands index De MSCI Netherlands-index meet de prestaties van de large- en midcap-segementen van de Nederlandse markt.

Natte co-producten Vloeibare producten ontstaan tijdens het productieproces van humanevoeding, zoals wei, biergist, glucosestroop die worden gebruikt alsdiervoeders.

Nederlandse Corporate GoveranceCode (de Code)

De Corporate Governance Code is van toepassing op alle vennootschappenmet statutaire zetel in Nederland en waarvan aandelen of certificaten vanaandelen zijn toegelaten tot de handel op een gereglementeerde markt ofmultilaterale handelsfaciliteit binnen de EU, of een daarmee vergelijkbaremarkt of handelsfaciliteit buiten de EU.

Page 231: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Overig 229

NIC Het Nutrition Innovation Centre van ForFarmers werkt onder meer aanverbetering van de technische prestaties van voer – zoals voerefficiëntie enoptimale groei van het dier – en aan de ontwikkeling van innovatievenutritionele oplossingen die bijdragen aan een goede diergezondheid.Daarnaast richt het NIC zich op een verdere verduurzaming van eigenproducten en van de veehouderij in het algemeen.

NL GAAP NL GAAP (ook wel Dutch GAAP) staat voor Dutch Generally AcceptedAccounting Principles en wordt gebruikt om het stelsel van verslaggevings- enaccountingprincipes aan te duiden dat van toepassing is in Nederland.ForFarmers rapporteerde volgens NL GAAP tot en met 2014. Vanaf 2015rapporteert de Onderneming volgens IFRS.

NOVA Een nieuw voerconcept voor zeugen. De NOVA-producten zorgen voor eenhoge melkproductie per zeug, meer biggen per worp, een hoger speengewichtper big en een langere levensduur van de zeug.

Nutreco Internationale onderneming, wereldwijd actief in diervoeding en visvoer.Strategisch partner van ForFarmers op het gebied van inkoop van micro-ingrediënten en premixen.

Nutriëntbehoeftes Behoefte aan specifieke voedingsstoffen van een bepaald dier zoalsaminozuren, energie, essentiële vetten, vitaminen, mineralen ensporenelementen.

Nutriëntwaarde Voedingswaarde, bijv. gehaltes ruw eiwit, ruw vet, ruwe celstof, ruw as,zetmeel, suiker, calcium, fosfor, Natrium.

Nutrition Innovation Centre (NIC) Afdeling binnen ForFarmers, verantwoordelijk voor nutritie, onderzoek eninnovatie. (zie NIC)

Nutritionele matrix Schema van nutriënten en de nutriëntbehoefte van verschillende dieren inverschillende levensfases dat de basis vormt voor de voeroplossingen dieForFarmers biedt.

Nutritionele totaaloplossingen Aanbod dat alle behoeftes op voergebied (in welke vorm dan ook) van eenveestapel dekt.

Onderneming De onderneming die wordt gedreven door ForFarmers N.V. en/of ForFarmersGroup. Met 'de Onderneming' wordt ook bedoeld ForFarmers Groep.

Ovocom OVOCOM is een Belgisch kwaliteitsplatform voor de diervoedersectorvergelijkbaar met GMP+ in Nederland.

Palmolie Plantaardige olie, gewonnen uit palmvruchten.

Participatierekening Het per lid op naam gezette deel van het vermogen van CoöperatieFromFarmers (de vermogensrechten per lid) dat door een lid is om te zetten(converteren) in certificaten.

Pavo Onderneming gespecialiseerd in paardenvoer voor zowel recreatie- alssportpaarden, met vestigingen in Nederland en België en afzet in vrijwel heelEuropa. Dochteronderneming van ForFarmers.

Plant De benaming van een bedrijfsonderdeel van ForFarmers dat zich richt opakkerbouwers, loonwerkers en veehouders met ruwvoerproductie.

PoultryPlus Opfokorganisatie voor vleeskuikenouderdieren, met afzet in Nederland,Duitsland, België, Zwitserland en Oostenrijk. Dochteronderneming vanForFarmers.

Premixen Mengsel van vitaminen, (sporen) mineralen en eventueel additieven dat aanhet voer wordt toegevoegd om te voorzien in de nutritionele behoefte van hetdier.

Prestatievoeders Voer gericht op hoge dierprestaties (zoals mengvoer, specialiteiten e.d.)

Page 232: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Overig 230

Prioriteitsaandeel Het prioriteitsaandeel wordt gehouden door Coöperatie FromFarmers U.A.Aan de prioriteitsaandeelhouder komen de rechten toe zoals bepaald in deStatuten van ForFarmers.

Prioriteitsaandeelhouder Het prioriteitsaandeel wordt gehouden door Coöperatie FromFarmers U.A.

QS Duits kwaliteitssysteem voor de diervoedersector vergelijkbaar met GMP+ inNederland.

Raad De Raad van Commissarissen van ForFarmers N.V.

Raad van Bestuur Statutaire bestuur van de Vennootschap bestaande uit drie leden.

Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen (de Raad) bestaat uit zes leden en heeft tot taakom toezicht te houden op het beleid van de Raad van Bestuur en op dealgemene gang van zaken in de vennootschap en de met haar verbondenonderneming.

Raapzaadschroot Raapzaadschroot is een eiwitrijk co-product van de extractie van olie uitraapzaad.

RAB Zie Risk Advisory Board.

Reudink Diervoederleverancier gespecialiseerd in biologische diervoeders, actief inNederland, Duitsland en België. Dochteronderneming van ForFarmers.

Risk Advisory Board De Risk Advisory Board bestaat uit de CFO, Director Supply Chain, DirectorReporting, Taks & Risk. De interne Auditor neemt als toehoorder deel aan devergaderingen.

RSPO Roundtable on Sustainable Palm Oil. Ronde tafel voor verantwoordgeproduceerde palmolie. (www.rspo.org)

RTRS Round Table on Responsible Soy. Ronde tafel voor verantwoordgeproduceerde soja.(www.responsiblesoy.org)

Ruwvoer Houdbare producten die speciaal voor veevoerdoeleinden zijn geteeld, zoalsbijvoorbeeld gras en snijmais.

Ruwvoer+ Aanpak op het boerenerf waarbij de schakels bodem, bemesting, gewasgroeien in- en uitkuilmanagement goed op elkaar worden afgestemd.

SDG's United Nations Sustainable Development Goals. De DuurzameOntwikkelingsdoelstellingen zijn 17 doelstellingen opgesteld door deVerenigde Naties, om 'Onze werld te transformeren'.

SecureFeed Organisatie die de voedselveiligheid van diervoeders in Nederland borgt.SecureFeed ontwikkelt en beheert een gezamenlijk systeem voor monitoringen risicobeoordeling van grondstoffen en de leveranciers ervan. Nederlandsemelkveehouders zijn verplicht voer af te nemen van SecureFeed deelnemers.

Sedex gedragscode Supplier Ethical Data Exchange

SiloSolve©FC Een inkuilmiddel dat ForFarmers in 2017 in NL heeft geïntroduceerd, samenmet Chr. Hansen, dat broei voorkomt en conserveringsverliezen vermindert.

Page 233: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Overig 231

Snavelbehandeling Het inkorten van de snavel bij legkippen.

Snijmais Ruwvoergewas dat als gehele plant wordt geoogst met een hakselaar envervolgens bij de veehouder wordt ingekuild (wijze van opslaan). Dient alsveevoer.

Sojaschroot Ook wel sojameel. Product dat overblijft na extractie van sojaolie uit desojaboon en dat verhit is geweest. Dient als eiwitrijke grondstof voor veevoer.

Speciaalvoer Voer voor dieren in een bepaalde levensfase of met specifieke behoeften.

Steekvaste co-producten Co-producten met veel vocht die niet vloeibaar zijn maar steekvast, zoalsbijvoorbeeld aardappelzetmeel.

Stichting Beheer Zie Stichting Beheer- en Administratiekantoor ForFarmers

Stichting Beheer- enAdministratiekantoor ForFarmers

Stichting Administratiekantoor ForFarmers houdt alle aandelen in het kapitaalvan de Vennootschap en heeft onder andere ten doel het tegen toekenning vancertificaten ten titel van beheer verkrijgen en administreren van aandelen enhet uitoefenen van het daaraan verbonden stemrecht en anderezeggenschapsrechten.

Stichting Continuïteit ForFarmers Deze Stichting is opgericht om de identiteit, strategie, onafhankelijkheid encontinuïteit te waarborgen van de onderneming die door de Vennootschapwordt gedreven. Stichting Continuïteit ForFarmers is volledig autonoom meteen onafhankelijk bestuur.

Strategisch partnership Nauwe samenwerking met andere, gespecialiseerde spelers in de markt metals doel elkaar te versterken op het gebied van kennis, innovatie en inkoop.

Strooisels Producten zoals gehakseld stro, vlas, krullen, zaagsel die dienen alsbodembedekking in stallen.

Terra+ Een totaalaanpak dat ForFarmers in 2017 heeft geïntroduceerd waarmeemelkveebedrijven de ruwvoeropbrengst en -kwaliteiteit kunnen verhogen.

TMR-concept Total Mixed Ratio (TMR) is de benaming van een totaal gemengd rantsoenwaarbij alle voedermiddelen via de voermengwagen worden gemengd enverstrekt.

Toll manufacturing Productie (van voeders) voor derden op basis van door deze derdenaangeleverde specificaties.

Total Feed Strategie van ForFarmers om agrarische ondernemers een compleet pakketaan te bieden bestaande uit voeroplossingen, bijbehorend advies enhulpmiddelen om de bedrijfsdoelen van de klant vast te stellen en diensresultaten te monitoren.

Total Feed Business Zie Total Feed.

Total Feed-aanpak Zie Total Feed.

Transitieaanpak De Transitieaanpak bestaat uit praktische adviezen en onderscheidendeproducten voor de transitieperiode; de periode rondom het geboorteproces inde melkveehouderij.

Transitieproducten Zie Transitieaanpak

Page 234: TOEKOMSTGERICHTE UITSPRAKEN - Captin...Verslag van de Raad van Bestuur 29 Strategie Horizon 2020 30 Marktontwikkelingen 36 Financieel en operationeel verslag 2017, Dividendvoorstel,

ForFarmers Jaarverslag 2017 Overig 232

UFAS Universal Feed Assurance Scheme. De AIC (Agrarische Industrie Confederatie)heeft een scala van Handel Garantie Regellingen ontwikkeld over de agro-industrie. UFAS zorgt voor de productie en levering van mengvoer en delevering van voer naar de boerderij.

Vennootschap ForFarmers N.V.

Vermogen Op Naam Een traject dat vanaf 2006 loopt waarbij circa 82,5% het eigen vermogen vanFromFarmers in verband met de groeistrategie op naam van de leden wordtgezet. De laatste tranche vond plaats in 2017.

VIDA Merknaam voor het ForFarmers biggenvoedersconcept.

Vital Een nieuwe aanpak van Reudink voor biologische veehouders om devoeropname en gezondheid van jonge dieren positief te beïnvloeden.

Vleeskuikenouderdieren Produceren broedeieren die worden geleverd aan de broederij waar devleeskuikens worden geboren.

Vleuten-Steijn Veevoederbedrijf dat actief is in de varkenssector in Nederland en Duitslanden zich met name richt op het zeugen- en biggensegment. Het bedrijf isoktober 2016 overgenomen door ForFarmers.

Vloeibare co-producten Vloeibare producten ontstaan tijdens het productieproces van humanevoeding, zoals wei, biergist, glucosestroop die worden gebruikt alsdiervoeders.

Voer-evaluatiesysteem Programma met een overzicht van alle voedingsstoffen (nutriënten) pergrondstof, de mate waarin deze voedingsstoffen beschikbaar zijn voor deverschillende dieren op verschillende leeftijden en de specifiekenutriëntbehoefte van dieren in verschillende levensfases. Deze data wordengecombineerd met de beschikbare grondstoffen om het dier op de meest(kosten)efficiënte wijze precies die nutriënten te geven die het nodig heeft.

Voerefficiëntie Getal dat aangeeft hoeveel kilo dierlijk product (melk, vlees, eieren) gemaaktwordt van 1 kilo voer.

Voeroplossingen Zodanig aanbod van voerproducten dat daarmee in de specifieke behoefte vaneen dier op voergebied wordt voorzien.

Voerprestaties Het uiteindelijke resultaat dat met de voeders in de stal wordt bereikt, zoalsvoeropname, groei en melkproductie.

Voersysteem De (technische) wijze waarop de veehouder het voer verstrekt aan zijn dieren.

Welzijnsconcept Veehouderijconcepten met extra aandacht voor dierenwelzijn.

Werkelijk fosfor Kengetal dat melkveehouders helpt om op basis van melkproductie enmelksamenstelling de P-behoefte van hun melkkoeien nauwkeuriger tebepalen en gerichter te sturen op het werkelijk P-aanbod.

Werknemersparticipatieplan Voor medewerkers met een vast dienstverband introduceerde ForFarmers in2015 een werknemersparticipatieplan. Medewerkers konden tot een bedragvan maximaal € 5.000 per persoon met korting certificaten van ForFarmerskopen.

Zaaizaden Zaad van cultuurgewassen bestemd voor het inzaaien van een teelt.Verzamelnaam voor het assortiment graszaden, Maiszaden, granen etc.

Zonnebloemzaadschroot Een eiwitrijk co-product van de extractie van olie uit zonnebloemzaad.