Titel van het document · Web viewGelet op het belang van een beleidsnota bij de aanvang van de...

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//

PRESTATIEBEGROTING: WAT,

WAAROM EN WANNEER?

Departement Financiën en Begroting / 25.09.2018

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//

www.vlaanderen.be

INHOUD

1 Samenvatting.............................................................................................32 Inleiding.....................................................................................................53 Van presentational naar performance informed budgeteren in Vlaanderen63.1 Soorten prestatiebegroting 63.2 OESO-Index 93.3 Vlaamse situatie 113.4 Koppeling beleid en begroting 113.4.1 Knelpunten 123.4.2 Inhoudelijk Structuurelement (ISE) 123.4.3 Inhoudelijk structuurelement als budgettaire tracker 133.4.4 Inhoudelijke oefening per beleidsdomein 173.5 Inhoudelijke structuurelementen in begroting 193.5.1 Formele integratie ISE in begrotingsartikelen 193.5.2 Integratie ISE in de administratieve uitgaventabel 223.5.3 Wijziging programmatoelichting per beleidsdomein 223.6 Inhoudelijke structuurelementen in de beleidsdocumenten 243.6.1 Wijziging omzendbrief 11: opmaak beleidsdocumenten 243.6.2 Integratie beleidsbrieven en MvT 243.7 Verdere stappen 253.7.1 Indicatoren 263.7.2 Groeitraject indicatoren 294 Conclusie..................................................................................................315 bijlage visualisatie programma Sport.......................................................336 Bronnen...................................................................................................35

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//

pagina 2 van 39 Titel van het document 25.09.2018

1 SAMENVATTING

Naar aanleiding van de opmerking van het Rekenhof bij de initiële begroting 2014, die stelde dat er pas sprake kan zijn van een echte prestatiebegroting wanneer er een duidelijke aansluiting is tussen beleid en begroting, werd er binnen de Vlaamse overheid een werkgroep prestatiebegroting opgericht. Die werkgroep bestaat uit begrotings- en beleidsexperten van zowel horizontale als verticale beleidsdomeinen. Het eerste resultaat van deze werkgroep is een visienota over prestatiebegroting, die op 17 maart 2016 werd goedgekeurd door het Voorzitterscollege en nadien ook op politiek niveau werd onderschreven, via een brief van minister-president Geert Bourgeois en minister van Financiën en Begroting Bart Tommelein aan het Voorzitterscollege.

Het is de expliciete bedoeling op die manier de inhoudelijke beleids-en beheersinformatie uit de beleidsnota’s, beleidsbrieven en ondernemingsplannen te koppelen aan de begroting van de Vlaamse overheid. Hiervoor werd aan de verschillende beleidsdomeinen gevraagd om, binnen de huidige beleidsdomeinen, de begrotingsprogramma’s verder op te delen in onderliggende thema’s waaraan zowel doelstellingen gekoppeld kunnen worden als begrotingskredieten. Die koppeling gebeurt aan de hand van de inhoudelijke structuurelementen. Een inhoudelijk structuurelement is een inhoudelijk zinvolle clustering van kredieten of deelbevoegdheden binnen een programma of beleidsveld.

Het resultaat van de oefeningen werd in het voorjaar van 2017 voorgelegd aan een expertencommissie met vertegenwoordigers van de administratie van het Vlaams Parlement, Rekenhof, SERV, Audit Vlaanderen, Inspectie van Financiën, ABB en KU Leuven. Deze expertencommissie bekeek de oefeningen met het oog op een centrale kwaliteitsopvolging, zowel per beleidsdomein als VO-breed en dit door de inhoudelijke consistentie van de oefeningen, over de verschillende beleidsdomeinen heen, te bewaken.

Na het advies van de expertencommissie hebben zes beleidsdomeinen de nieuwe structuur geïmplementeerd in de begroting 2018 (KB, FB, EWI, WSE, OMG en LV). Dit jaar hebben de overige beleidsdomeinen (WVG, MOW, OV, IV en CJSM) hun inhoudelijke oefeningen afgerond. De nieuwe begrotingsstructuur op basis van de inhoudelijke structuurelementen wordt vanaf de begrotingsopmaak 2019 toegepast voor alle beleidsdomeinen. Hierdoor verhoogt de leesbaarheid van de administratieve tabel waarin de programma’s tot op het niveau van de begrotingsartikelen worden weergegeven voor de begrotingen1 die door het Vlaamse Parlement op het niveau van 1 Het gaat hier om de begroting van de rechtspersoon Vlaamse Gemeenschap die de begrotingen van de ministeries VG, de DAB’s, IVA’s zonder rechtspersoonlijkheid en de instellingen van categorie VOI A omvat.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//

25.09.2018 Titel van het document pagina 3 van 39

het programma worden goedgekeurd. De Vlaamse uitgaven worden dan systematisch geordend op basis van de inhoudelijke structuurelementen.

Daarnaast wordt, om de aangepaste structuur op een transparante wijze te duiden, bijkomende informatie voorzien in de begrotingsdocumenten. Zo wordt er bijvoorbeeld in de Memorie van Toelichting per beleidsdomein een conversietabel van de oude naar nieuwe begrotingsartikels opgenomen. Vervolgens wordt er ook een geconsolideerde rapportage uitgewerkt over de inhoudelijke structuurelementen, waarbij zowel de kredieten van de ministeriebegroting als die van de rechtspersonen mee in rekening worden gebracht om een totaalbeeld te krijgen van de kredieten die de Vlaamse overheid besteedt aan een bepaald inhoudelijk structuurelement.

Naast de aanpassingen aan de begrotingsdocumenten werd dit jaar ook gestart met de werkzaamheden om de beleidsdocumenten van de volgende legislatuur op te stellen volgens de nieuwe structuur met inhoudelijke structuurelementen, zodat een eenduidige koppeling tussen beleid en begroting mogelijk wordt gemaakt.

Aangezien er pas van sprake is van een volwaardige prestatiebegroting wanneer de prestaties ten opzichte van de doelstellingen ook kunnen worden gemonitord, is er dit jaar een groeitraject opgestart om na te gaan op welke manier indicatoren kunnen gebruikt worden in dit proces en om tot kwaliteitsvolle monitoring van de doelstellingen te komen. Er is een onderzoeksopdracht lopende met een tweeledig doel. Enerzijds wordt een handleiding met stappenplan opgesteld voor de ontwikkeling van goede indicatoren, toepasbaar op de Vlaamse context. Anderzijds wordt onderzocht welke rol de dienst begrotingszaken van het departement Financiën en Begroting kan uitoefenen bij het gebruik van inhoudelijke prestatie-informatie tijdens het begrotingsproces.

Vanaf de nieuwe legislatuur zullen de inhoudelijke structuurelementen ook een plaats krijgen in de beleidsdocumenten, zodat een duidelijke koppeling tussen beleid en begroting gemaakt kan worden.

Voortbouwend op de werkzaamheden rond indicatoren die in 2018 werden opgestart, zal in 2019 samen met de beleidsdomeinen een aanbod aan indicatoren uitgewerkt worden. Het is immers de ambitie van de huidige Vlaamse Regering om begin 2020, vanaf de begrotingsaanpassing 2020, indicatoren op te nemen in de begrotingsdocumenten.

De hervorming van de begrotingsstructuur zoals doorgevoerd in 2018 en bij de huidige begroting, zijn een eerste stap in een belangrijk proces dat de volgende meerwaarde voor het Vlaams beleid zal hebben:

- de link tussen het gevoerde beleid en de ingezette middelen te versterken;- de beschikbare middelen op een zo efficiënt mogelijke manier in te zetten of te herverdelen;

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


- een verhoogde transparantie en leesbaarheid van de begroting te bekomen, wat complementair is met de doelstellingen van de werkgroep leesbaarheid van het Vlaams Parlement;- de kwaliteit van het overheidsoptreden te verhogen .

2 INLEIDING

Vlaanderen begroot momenteel zijn uitgaven via een inputbegroting, waarbij de kosten van de productiefactoren (o.a. personeel, werkingsmiddelen,…) worden geraamd en vergoed. Het doel van een prestatiebegroting is om een betere koppeling te maken tussen de beleidsdoelstellingen en de begrotingsmiddelen. Zo krijgen we een duidelijk beeld welke middelen (bv. financiën, personeel, materieel) worden ingezet voor welke beleidsdoelstellingen. Op die manier wordt de link versterkt tussen de beleids- en begrotingsdocumenten en kunnen de middelen binnen de verschillende beleidsdomeinen op een efficiëntere manier worden ingezet.

De prestaties of outputs zijn de producten en/of diensten die worden voortgebracht door de uitgevoerde activiteiten (Bouckaert, 1999). Denk bijvoorbeeld aan het aantal subsidies voor topsportevenementen via Sport Vlaanderen of de inning van de jaarlijkse verkeersbelasting door de Vlaamse Belastingdienst. Die prestaties worden geleverd om bepaalde effecten tot stand te brengen (gevolgen) en een bepaalde operationele doelstelling te realiseren. Vertaald naar de voorbeelden van hierboven betekent dit “een ruimer begrip en draagvlak creëren voor het maatschappelijk belang van topsport”: door een positieve bijdrage aan de uitstraling van Vlaanderen en het Vlaamse topsportbeleid en “het correct innen van belastingen”: optimalisering van de controle op de verkeersbelasting.

Bij het vaststellen van prestaties wordt, eenvoudig gesteld, ingegaan op de vraag wat de producten en/of diensten van het gevoerde beleid zijn. Vervolgens kunnen de ingezette middelen en activiteiten in ogenschouw genomen worden om na te gaan hoe het beleid wordt gevoerd: welke middelen worden ingezet en welke handelingen worden door een organisatie uitgevoerd om een bepaalde output te leveren.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


Vlaanderen heeft reeds verschillende stappen gezet richting een prestatiebegroting: In de jaren 90 werd er gestart met doelmatigheidsanalyses als beleids- en

beheersinstrument. Omwille van verschillende factoren heeft dit niet geleid tot een Vlaamse prestatiebegroting, maar het vormde wel de aanzet tot verdere stappen richting een meer prestatiegerichte begroting.

Tijdens de vorige legislatuur kwam het Rekendecreet tot stand, dat bepaalt dat de begroting van de ministeries en DAB’s wordt opgedeeld in begrotingsartikels met elk een doelstellingencode. Het begrotingsartikel was een nieuw tussenniveau, tussen programma en basisallocatie in. Een programma groepeert de uitgaven die een zelfde doelstelling (bv; sport) moeten dienen. Er zijn zogenaamde apparaats- en beleidsprogramma’s. Een begrotingsartikel groepeert een aantal basisallocaties, waarbij een basisallocatie overeenstemt met een specifiek krediet of een welbepaalde gemachtigde uitgave. Een begrotingsartikel stemde idealiter overeen met een operationele doelstelling van de beleids- en beheerscyclus.

Recent zijn ook een aantal entiteiten met rechtspersoonlijkheid gebruik gaan maken van een begroting met artikelstructuur. Meer bepaald gaat het hier onder andere om Toerisme Vlaanderen, Fonds Jongerenwelzijn, VAPH, VIPA, Sport Vlaanderen.

Op het einde van de vorige legislatuur werd een koppeling gemaakt van de inhoudelijke beleidsvelden2 (zoals vastgelegd in het Organisatiebesluit) aan de begrotingsprogramma’s, wat het mogelijk maakt om een consistent kader te behouden over de legislaturen heen.

Bij het begin van de huidige legislatuur ten slotte werden de richtlijnen in Omzendbrief 11 aangepast om de kloof tussen beleid en begroting verder te verkleinen. Dat door het niveau van de beleidsvelden expliciet op te nemen in beleidsnota en –brieven. Verder werd geëxpliciteerd om op het niveau van de doelstellingen (strategisch of operationeel) de relevante begrotingsartikelen waarop de benodigde kredieten in de begroting voorzien zijn, te vermelden.

Ondanks die inspanningen moesten er nog stappen gezet worden. Het Rekenhof verklaarde in haar verslag bij de initiële begroting 2014 dat er pas sprake kan zijn van een echte prestatiebegroting als ook de beleids- en beheersdocumenten volgens hetzelfde concept op basis van de beleidsvelden worden opgebouwd, zodat er een duidelijke aansluiting is tussen beleid en begroting.

De beleidsnota van de minister bevoegd voor Financiën en Begroting kondigde verdere stappen aan: “Naar aanleiding van de begrotingsopmaak 2014 werd er reeds een overkoepelende visie op de programma- en artikelstructuur uitgewerkt. Het is mijn bedoeling om dit werk verder te zetten en zo tot een betere afstemming tussen de beleidsdocumenten en de begroting te komen. Hierdoor zal er meer transparantie komen over hoeveel middelen er besteed worden voor de invulling van de vooropgestelde doelstellingen. Ik ben er dan ook van overtuigd dat een transparante begroting

2 beleidsveld: een verzameling van beleidsitems die zowel vanuit politiek als maatschappelijk oogpunt een herkenbaar en samenhangend geheel vormen

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


complementair is met een begroting gestructureerd op outputs en uitkomst-indicatoren. De outputs van de agentschappen en departementen moeten samenhangen en verankerd worden in doelstellingen die geformuleerd zijn in beleidsdocumenten, zoals de beleidsnota’s en beleidsbrieven. Begrotingsmiddelen moeten vervolgens zoveel mogelijk toegewezen op basis van deze doelstellingen.”

Daarnaast vermeldt het Regeerakkoord dat “De structuur van de algemene uitgavenbegroting wordt doorgetrokken in de begrotingen van alle verzelfstandigde agentschappen teneinde op een uniforme wijze de beleidsenveloppes te kunnen koppelen met beleidsindicatoren. De begrotingsstructuur wordt verder geharmoniseerd.”

Verdere stappen richting een prestatiebegroting kaderen dus in de uitvoering van het Regeerakkoord.

3 VAN PRESENTATIONAL NAAR PERFORMANCE INFORMED BUDGETEREN IN VLAANDEREN

3.1 SOORTEN PRESTATIEBEGROTING

Prestatiebegroten maakt systematisch gebruik van prestatieinformatie bij het opstellen van een begroting. Prestatieinformatie omvat zowel indicatoren, statistieken, analyses, interpretaties als evaluaties. Prestaties zijn producten of diensten van het gevoerde beleid.

De term prestatiebegroting is een vlag die een aantal ladingen kan dekken. De internationale literatuur onderscheidt drie potentiële vormen van prestatiebegroting (Van Dooren, Manning, Malinska, Kraan, Sterck en Bouckaert (2006); OESO (2007 & 2017))3:

1) presentational budgeting 2) performance informed budgeting 3) direct performance budgeting(4) managerial performance budgeting

Recentelijk (2017) heeft de OESO managerial performance budgeting als vierde vorm van prestatiebegroting geïdentificeerd. Bij die laatste categorie wordt er prestatie-

3 “Performance budgeting is the systematic use of information about the outputs, results and/or impacts of public policies in order to inform, influence and/or determine the level of public funds allocated towards those policies in the budgetary context.”, see Budgeting and performance in the EU: a review by the OECD in the context of EU budget focused on results, OECD 2017

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


informatie gecreëerd en gebruikt voor interne beheersdoeleinden en met het oog op organisationele/managementmatige verantwoording. Hierbij is er minder aandacht voor de link met de budgetallocatie en laten we daarom hier buiten beschouwing.

Bij presentational budgeting is prestatie-informatie aanwezig in de begrotingsdocumenten als achtergrondinformatie om politici en burgers te informeren. Prestatie-informatie speelt evenwel geen rol bij de beslissingen inzake budgetallocatie.

In het geval van performance informed budgeting worden de middelen op een indirecte manier gerelateerd aan de verwachte prestaties. Prestatie-informatie is belangrijk in het besluitvormingsproces, maar bepaalt niet noodzakelijk de omvang van de toegewezen middelen.

Direct performance budgeting ten slotte legt een directe link tussen het alloceren van middelen en de behaalde resultaten of geleverde prestaties. Toewijzingen kunnen dus gebaseerd zijn op een soort van formule of contract met specifieke indicatoren. Middelen worden direct gelinkt aan de behaalde resultaten of geleverde prestaties. De kenmerken van de drie vormen van prestatiebegroting worden samengevat in Tabellen 1 en 2.

Tabel 1: Soorten prestatiebegroting (OECD, 2007)

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


Tabel 2: Soorten prestatiebegroting in het Europees budget (OECD, 2007)

In de praktijk is de grens tussen presentational en performance informed budgeting vaak dun. De twee vormen van prestatiebegroting lopen vaak in elkaar over (tussen verschillende ministeries/departementen). Direct performance budgeting wordt voornamelijk gebruikt in specifieke sectoren, bijvoorbeeld in Denemarken voor het hoger onderwijs en in bepaalde domeinen van de welzijnssector.

3.2 OESO-INDEX De OESO hanteert een maatstaf die in kaart brengt in welke mate een beroep wordt gedaan op een prestatiebegroting in een bepaalde lidstaat. Onder de 20 EU-lidstaten die deelnamen aan de OESO-survey over prestatiebegroting uit 2016, worden het Verenigd Koninkrijk en Oostenrijk aanzien als de voorlopers inzake prestatiebegroting. Zweden Finland, Estland, Nederland en Frankrijk scoren ook hoog zoals blijkt uit Figuur 1.

Figuur 1: OESO-index prestatiebegroting in de praktijk (OECD, 2017)

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


De OESO verspreidde in 2007 een eerste keer een survey waarbij de verschillende OESO-lidstaten op het gebruik van prestatiebegroting gescoord werden. In 2011 verspreidde de OESO een nieuwe –aangepaste- survey om het prestatiegericht begroten van overheden te meten. Op basis van een beknopte analyse van het departement Financiën en Begroting behaalt de Vlaamse overheid op deze aangepaste index een score van 29% voor het begrotingsjaar 2014. Die verbetering is vooral te wijten aan de beperking van het gewicht voor de rubriek ‘het gebruik van performantie-informatie bij begrotingsbesprekingen’ in de totale score en het uit elkaar trekken van de oude rubriek in twee rubrieken. Het OESO-gemiddelde op deze index bedroeg op basis van de bevraging toen 38% en is in 2016 gestegen naar 41%. De vragenlijst werd opgedeeld in drie categorieën met elk een bepaald gewicht en hieronder vinden we op basis daarvan ook de score van Vlaanderen.

Tabel 3: Score van Vlaanderen op de OSEO-index in 2014

Deelscore per thema :

deel-scor

egewic

ht %

Existence of performance information31,3

% 65%20,4

%Use of performance information in the budget negotiations 15% 20% 3%

Consequences of not achieving the targets37,5

% 15% 5,6%

Totaalscore :100,0

% 29%Op basis van deze OESO-index is het duidelijk dat in de eerste plaats een verhoging van de score op de indicator het gebruik van performantie-informatie bij begrotingsbesprekingen & politieke beslissingen een doorslaggevende stijging van het resultaat zou betekenen. Op dit moment behaalt Vlaanderen hier slechts een score van 15%, terwijl de deelscores voor de andere indicatoren reeds 30-40% bedragen. Door systematisch prestatie-informatie te gebruiken in de begrotingsdocumenten en bij de begrotingsbesprekingen, zal de score op dit thema verhogen.

Het is wel belangrijk om te weten dat het niet mogelijk is om 100% te behalen op deze index. Het is eerder een instrument om verschillende overheden te vergelijken. Gelet op

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


de scores van de andere Europese voorbeeldlanden zoals bijvoorbeeld Oostenrijk, Nederland, Frankrijk lijkt een targetscore van 50% al een ambitieuze doelstelling. Het is immers niet de bedoeling om te evolueren naar een systeem waarbij een bepaalde score op een indicator meteen gevolgen heeft voor het toegekende budget (direct performance budgeting). Vlaanderen zal zich in de eerste plaats toespitsen op het gebruik van prestatie-informatie in begrotingsbesprekingen. Om daartoe te komen is het belangrijk om op structurele wijze voldoende, kwalitatieve prestatie-informatie ter beschikking te hebben en als basisvoorwaarde een eenduidige koppeling tussen de beleidsdoelstellingen en de begrotingsinformatie.

Figuur 2: gedetailleerde OESO-index prestatiebegroting (OECD, 2017)

De score van België in bovenstaande grafiek is gebaseerd op antwoorden van de federale overheid in de survey van de OESO. Dat lijkt een hoge score te zijn, want als departement Financiën en Begroting hebben wij geen weet van specifieke initiatieven van de federale overheid inzake prestatiebegroting.

3.3 SITUATIE IN VLAAMSE GEMEENSCHAP Momenteel wordt er binnen de Vlaamse overheid gebruik gemaakt van presentational budgeting. Zoals hierboven reeds aangehaald, houdt dit in dat er wel beleidsinformatie aanwezig is in de begrotingsdocumenten maar enkel met de bedoeling om te

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


informeren. Om verdere stappen te zetten naar een prestatiebegroting, en om beter te scoren op de OESO-index, is het doel van de Vlaamse overheid om te evolueren naar een model van “performance informed budgeting”. Dat houdt in dat de middelen worden gerelateerd aan de verwachte prestaties op een indirecte manier. Om hiertoe te komen, zijn drie stappen vereist:

1) De begroting opstellen zodat kredieten gekoppeld kunnen worden aan de beleidsdoelstellingen (fase waarin we nu zitten).

2) Verhogen van de beschikbaarheid van goede indicatoren en nagaan hoe die het best aangewend kunnen worden (volgende fase die nu opgestart wordt).

3) Prestatie-informatie systematisch gebruiken als verantwoording bij budgettaire beslissingen. Prestatie-informatie is dus belangrijk in het besluitvormingsproces maar bepaalt niet noodzakelijk de grootte van de toegewezen middelen.

Het is niet de bedoeling te evolueren naar ‘direct performance budgeting’. Een belangrijke doelstelling van performance informed budgeting in Vlaanderen is om de verschillende beleidsdomeinen van de Vlaamse overheid een spiegel voor te houden op basis waarvan ze zichzelf kunnen verbeteren (interne efficiënte inzet van beschikbare middelen, gebruik van benchmarking) en niet een directe link te maken tussen de evolutie van de indicatoren en de evolutie van het budget (negatieve evolutie van indicatoren zal niet automatisch leiden tot een vermindering van het budget).

De meerwaarde van de prestatiebegroting zoals voorzien binnen de Vlaamse Gemeenschap bestaat erin om:

- de link tussen het gevoerde beleid en de ingezette middelen te versterken;- de beschikbare middelen binnen en overheen de verschillende beleidsdomeinen op een zo efficiënt mogelijke manier in te zetten of te herverdelen;- een verhoogde transparantie en leesbaarheid van de begroting te bekomen, wat complementair is met de doelstellingen van de werkgroep leesbaarheid van het Vlaams Parlement;- de kwaliteit van het overheidsoptreden te verhogen.

3.4 KOPPELING BELEID EN BEGROTING Een cruciale voorwaarde om tot een meer prestatiegerichte begroting te komen, is dat de doelstellingen van de Vlaamse overheid op een eenduidige manier kunnen worden gekoppeld aan de uitgaven en dat de groepering van uitgaven binnen de Vlaamse begroting op een coherente en uniforme wijze gebeurt. Wanneer een koppeling ontstaat tussen beide wordt het mogelijk om hierover in dialoog te treden en prestatie-informatie te gaan gebruiken als verantwoordingselement tijdens het begrotingsproces.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


3.4.1 KnelpuntenToch is deze koppeling niet altijd vanzelfsprekend. Er zijn immers een aantal knelpunten die ervoor zorgen dat de link tussen beleid en begroting niet altijd evident is, namelijk:

- Timing begrotingsdocumenten – beleidsdocumenten loopt niet gelijk; - Variabele beleidsdoelstellingen – vaste structuur begroting; - Niveau van formulering van beleidsdoelstellingen – verschillend per

beleidsdomein;- Nieuwe beleidsaccenten versus recurrente werking; - Beleidsdoelstellingen die verwezenlijkt worden zonder afzonderlijke

beleidskredieten.

Op een hoog niveau is er reeds een min of meer uniforme en coherente indeling van de Vlaamse bevoegdheden/uitgaven, namelijk de beleidsvelden/begrotingsprogramma’s. Een rechtstreekse koppeling tussen doelstellingen en begrotingsartikelen is moeilijk te maken. Er is namelijk niet altijd een rechtstreekse link mogelijk tussen de doelstellingen opgenomen in beleidsnota’s/ beleidsbrieven/ ondernemingsplannen en de doelstellingen opgenomen in de libellés van de begrotingsartikelen. Dat komt door de grote diversiteit tussen de verschillende beleidsdomeinen wat betreft het niveau waarop ‘strategische’ en ‘operationele’ doelstellingen worden geformuleerd.

Daaruit volgt dat er een wirwar was tussen de doelstellingen en de budgetten. Het was ook mogelijk dat meerdere doelstellingen betrekking hadden op meerdere budgetten, waardoor een duidelijke koppeling niet mogelijk was. Figuur 3 geeft dat schematisch weer.

Figuur 3: Huidige situatie koppeling beleid-begroting

3.4.2 Inhoudelijk Structuurelement (ISE)Om tot een eenduidige koppeling tussen beleid en begroting te komen, is het inhoudelijk structuurelement (ISE) in het leven geroepen, als een inhoudelijk zinvolle clustering van deelbevoegdheden/kredieten binnen een beleidsveld/programma. Het inhoudelijk

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


structuurelement is een neutraal geformuleerde inhoudelijke verzamelnaam en blijft stabiel over de legislaturen heen zodat hieraan enerzijds variabele, legislatuurgebonden doelstellingen en anderzijds stabiele begrotingsartikelen kunnen worden gekoppeld op een eenduidige manier.

Door invoering van de ISE’s kunnen we gemakkelijk de link leggen tussen enerzijds de variabele beleidsdoelstellingen en anderzijds de stabiele begrotingsstructuur. Op die manier is het ook mogelijk om per ISE tijdsreeksen van budgetten te maken over legislaturen heen.

Figuur 4: Inhoudelijke structuurelementen

Het ISE wordt gebruikt als structureringselement voor beleids-, beheers- en begrotingsinformatie. Ten opzichte van de huidige begrotingsprogramma's positioneren structuurelementen zich (veelal) op een lager niveau dan de huidige begrotingsprogramma's en geven ze bijkomende informatie vrij die voordien niet uit de Vlaamse begroting te halen was. Ze geven structuur en inhoudelijke betekenis aan het niveau van begrotingsartikelen. Aan een ISE kunnen één of meerdere begrotingsartikelen gekoppeld zijn bv. om verdere transparantie te bieden op een lager niveau of omwille van begrotingstechnische redenen: opdeling naar ESR-aggregaat of het afzonderen van een kostendrijver. Maar een begrotingsartikel zal alleen maar betrekking kunnen hebben op één ISE. De structuurelementen zijn dus een inhoudelijke clustering rond thema's, waarrond doelstellingen worden geformuleerd. Om dit verder te verduidelijken worden hieronder enkele voorbeelden schematisch uitgewerkt.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


3.4.3 Inhoudelijk structuurelement als budgettaire tracker

a) Voorbeeld 1 (1 op 1)

Het beleidsdomein Omgeving heeft volgend inhoudelijke structuurelementen: water, bodem, lucht, afval,… De inhoudelijke structuurelementen zijn stabiel maar dat belet niet dat elke regering daarbinnen haar eigen accenten kan leggen. Eén structuurelement komt overeen met één begrotingsartikel. Een van de strategische doelstellingen van Omgeving is “de milieukwaliteit van de leefomgeving verhogen”. Voor het inhoudelijk structuurelement water met code D krijg je volgend begrotingsartikel QB0-1QCH2DA-WT. De omschrijving (libellé) van het begrotingsartikel kan wijzigen in functie van de formulering van de strategische doelstelling: Water: de milieukwaliteit van de leefomgeving verhogen. Dit kan tijdens de volgende legislatuur worden: Water: we zijn zelfvoorzienend in ons waterverbruik en leggen geen hypotheek op toekomstige generaties. Op die manier is de samenstelling van het begrotingsartikel stabiel, maar is enkel de benaming ervan gewijzigd in functie van de formulering van de strategische doelstelling.

Figuur 5: Koppeling beleid-begroting (1 op 1)

In de realiteit blijkt echter dat er in de meeste gevallen geen één op één, zoals hierboven aangegeven, mogelijk is. Vandaar dat 1 op N of N op 1 ook mogelijk is om de koppeling tussen beleid en begroting te kunnen maken. N op N is niet mogelijk aangezien we dan terug in de huidige situatie belanden en er geen budgettaire opvolging van de doelstellingen mogelijk is. Dit wordt verduidelijkt met onderstaande concrete voorbeelden.

b) Voorbeeld 2: N op 1

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


In deze situatie zijn er meerdere strategische of operationele doelstellingen gekoppeld aan één begrotingsartikel. Dit kan bijvoorbeeld nodig zijn bij verschillende doelstellingen die te maken hebben met dezelfde kerntaak of aangelegenheid van een beleidsdomein. In de mate dat het niet mogelijk is om de kredieten die dienen tot de realisatie van één van de betrokken doelstelling af te zonderen (één euro kan immers maar één keer worden toegewezen), kan het nodig zijn om verschillende doelstellingen te koppelen aan één inhoudelijk structuurelement/begrotingsartikel.

Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer je volgende twee doelstellingen hebt: het bevorderen van het afzetbeleid van landbouwproducten (OD1) en het bevorderen van het uitvoerbeleid van landbouwproducten (OD2). Deze twee doelstellingen hebben beide te maken met dezelfde aangelegenheid: het afzet- en uitvoerbeleid van landbouw-, tuinbouw- en visserijproducten. Er kan geen onderscheid gemaakt worden van hoeveel kredieten er per aparte doelstelling ingezet worden. Daarom zou je volgend inhoudelijk structuurelement kunnen creëren: duurzame promotie van landbouwproducten. Houd daarbij de kwaliteit (SMART) van de strategische en operationele doelstellingen die vervat zitten onder de inhoudelijke structuurelementen in het achterhoofd, een herformulering van doelstellingen kan nuttig zijn. Schematisch wordt dat in Figuur 6 weergegeven.

Figuur 6: Koppeling beleid-begroting (N op 1)

In het geval van meerdere inhoudelijke structuurelementen gekoppeld aan één begrotingsartikel (N op 1), dient het begrotingsartikel opgesplitst te worden, zodat er één begrotingsartikel per inhoudelijk structuurelement is.

c) Voorbeeld 3: 1 op N

Naast een N op 1 is er ook een 1 op N situatie mogelijk. Hierbij is er één doelstelling die vertaald wordt in een stabiel inhoudelijk structuurelement, maar waaraan meerdere begrotingsartikels gekoppeld worden. Dit is mogelijk omwille van 2 redenen:

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


- De eigen keuze van het beleidsdomein om verdere transparantie te bieden op een lager niveau (actieplannen, belangrijke kerntaak,…). Deze mogelijkheid is ter sprake gekomen tijdens een overleg met de coördinatoren prestatiebegroting, omdat op die manier ook over belangrijke elementen, die vervat zitten onder een bepaalde doelstelling, kan gerapporteerd worden in de begroting. Vanuit de expertengroep werd meegegeven om het detail van rapportering niet uit het oog te verliezen.

- Om de mate van flexibiliteit niet substantieel te vergroten. Dat houdt in dat, conform de bepaling inzake flexibiliteit in de nota prestatiebegroting, het aantal begrotingsartikels min of meer gelijk moet blijven teneinde de flexibiliteit van de beleidsdomeinen niet substantieel te vergroten. Dat betekent niet dat de huidige begrotingsartikels ongewijzigd kunnen overgenomen worden. De samenstelling kan aangepast worden en een zekere variatie van de begrotingsstructuur is onvermijdelijk om deze oefening tot een goed einde te brengen.

Figuur 7: Koppeling beleid-begroting (1 op N)

Qua opvolgbaarheid is het op die manier nog steeds perfect mogelijk om te rapporteren over één doelstelling, namelijk door de middelen van de verschillende begrotingsartikels die onder het inhoudelijk structuurelement vervat zitten op te tellen. Daarnaast kan het inhoudelijk structuurelement dan op een niveau geformuleerd worden zodat het verband houdt met de bevoegdheden of aangelegenheden waarvoor Vlaanderen verantwoordelijk is. Dit niveau is vaak hoger dan het huidige niveau van de begrotingsartikels, waardoor bij een 1 op 1 de flexibiliteit substantieel zou verhogen. Door ook 1 op N toe te laten kan hieraan verholpen worden.

Wanneer één doelstelling betrekking heeft op meerdere inhoudelijke structuurelementen, is er ook sprake van een 1 op N situatie. In dit geval zou in de nieuwe structuur (die volgende legislatuur geïmplementeerd wordt) de doelstelling opgesplitst moeten worden tot één (of meerdere) doelstelling(en) per inhoudelijk structuurelement. In het geval dat dit onmogelijk is, zal het meestal gaan om horizontale

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


of transversale doelstellingen (bvb. Armoedebestrijding, ICT, Onderzoek,…) of apparaatskredieten.

Figuur 8: Koppeling beleid-begroting (1 op N, bis)

3.4.4 Inhoudelijke oefening per beleidsdomeinDe voorbije jaren werd er binnen de Vlaamse administratie een proces opgestart om voor elk beleidsdomein de inhoudelijke structuurelementen te bepalen, waarbij er met het oog op de uniformiteit en kwaliteit een begeleiding aangeboden werd vanuit een centrale werkgroep prestatiebegroting. Dat resulteerde in een voorstel per beleidsdomein dat vervolgens werd voorgelegd aan een expertengroep4 die ten persoonlijke titel deelnamen aan de werkzaamheden en een advies in consensus formuleerden met betrekking tot de verschillende oefeningen.

Hierbij werden de volgende 6 criteria gehanteerd:

1) Is het ISE voldoende duidelijk?Als bepaalde stakeholders (bijvoorbeeld Vlaamse volksvertegenwoordigers) de lijst met structuurelementen voor zich krijgen, kunnen ze zich een beeld vormen van de thema’s waar Vlaanderen rond werkt? Is dit een relevante vertaling van waar Vlaanderen mee bezig is en wordt er niet gefocust op de instrumenten om bepaalde doelen te bereiken?

2) Is zowel beleidslogica als begrotingslogica aanwezig?Zijn de structuurelementen voor zowel beleids- als begrotingsverantwoordelijken werkbaar als inhoudelijke kapstok om hun documenten te structureren? De invoering van inhoudelijke structuurelementen mag niet leiden tot een verlies aan informatie. De scope van de huidige oefening is om tot een bruikbare structuur te komen voor zowel beleidsnota’s/beleidsbrieven en ondernemingsplannen als voor de begrotingsdocumenten.

3) Voldoende onderscheidend?

4 Eddy Gilliams (Audit Vlaanderen), Erwin Eysackers (SERV), Geert Bouckaert (Instituut van de Overheid, KULeuven), Geert Robbe (Rekenhof), Hans Van den Abbeele (Vlaams Parlement), Kris De Witte (IF), Leander Price (ABB), Stephan Mergaerts (Vlaams Parlement), Martin Ruebens (voorzitter Voorzitterscollege)

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


Kunnen voor de voorgestelde structuurelementen aparte doelstellingen geformuleerd worden? Kunnen de budgetten opgedeeld worden in functie van de inhoudelijke structuurelementen?

4) Geen overlap?Is er een 1 op 1, 1 op N, N op 1 mogelijk tussen enerzijds doelstellingen en inhoudelijke structuurelementen en anderzijds tussen inhoudelijke structuurelementen en begrotingsartikels?

5) Voldoende stabiliteit gegarandeerd?Is er voldoende losgekomen van de huidige organisatiestructuur of van historische situaties om ervoor te zorgen dat de inhoudelijk structuurelementen ook overeind blijven bij reorganisaties? Op die manier kunnen tijdsreeksen gemaakt worden over legislaturen heen.

6) Vergelijking tussen beleidsdomeinen?Is er voldoende oog voor samenwerkingsverbanden/raakpunten met andere beleidsdomeinen (overlap)? Is de structuur over de hele Vlaamse overheid consistenter dan in de huidige situatie?

Voor de keuze van het aantal inhoudelijk structuurelementen per beleidsdomein of beleidsveld is de budgettaire omvang niet het enige criterium. Bijvoorbeeld voor adoptie zal een beperkt budget voorzien zijn in vergelijking met andere thema’s, maar toch is dit een relevant thema voor het Vlaams Parlement. In de mate dat er belangrijke beleidskeuzes gemaakt worden rond een specifiek inhoudelijk structuurelement is het opportuun dit te benoemen. Daarnaast gaf de expertencommissie ook aan dat de opdracht van de Vlaamse overheid zou moeten blijken uit de geformuleerde inhoudelijke structuurelementen. Daarmee verwijst de commissie expliciet naar het eerste beoordelingscriterium.

Op basis van deze analyse werden er opmerkingen geformuleerd bij het voorstel van ISE’s, wat ook aanleiding gaf aan tot een verdere verfijning van de structuurelementen. Finaal besliste de Vlaamse Regering om de invoering van de inhoudelijke structuurelementen in de begroting gefaseerd te laten gebeuren bij BO2018 en BO2019. Bij de begrotingsopmaak 2018 zijn de beleidsdomeinen Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI), Financiën en Begroting (FB), Kanselarij en Bestuur (KB), Landbouw en Visserij (LV), Omgeving (OMG) en Werk en Sociale Economie (WSE) ingekanteld in de nieuwe structuur. Bij de begrotingsopmaak 2019 zijn de beleidsdomeinen Cultuur, Jeugd, Media en Sport (CJSM), Internationaal Vlaanderen (IV), Mobiliteit en Openbare Werken (MOW), Onderwijs en Vorming (OV) en Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (WVG) gevolgd. Deze gefaseerde invoering van de nieuwe structuur liet toe om te proefdraaien, vermeed dubbel werk bij instellingen/entiteiten die sowieso een nieuwe begrotingsstructuur kregen bij BO2018 en maakte het technisch haalbaar voor de backoffice van het departement Financiën en Begroting.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


We concretiseren dat eens voor het beleidsdomein Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI). De beleidsdomeinen hebben een inhoudelijke oefening m.b.t. bepalen van de inhoudelijke structuurelementen gemaakt voor het hele beleidsdomein, inclusief de daartoe behorende rechtspersonen, zodat geconsolideerd kan gerapporteerd worden over de budgetten per ISE. In de begroting van een rechtspersoon kunnen kredieten ook toegewezen worden aan een inhoudelijk structuurelement los van het feit of ze gebruik maken van een artikelstructuur met programma’s en begrotingsartikelen. Dit maakt dat rechtspersonen, die soms een aanzienlijk deel van een minister zijn beleid uitvoeren, nu ook beter inhoudelijk inzichtelijk kunnen maken hoe het beleid tot uiting komt in hun begrotingsuitgaven.

Tabel 4: Link beleid-inhoudelijk structuurelement-begroting

Strategische doelstelling

Operationele doelstellingen

Inhoudelijk structuurelement

Begrotingsartikel(en)

Budget 2018(Mio €)

Economie, Wetenschap en InnovatieCreëren van een excellente kennisbasis

- Bevorderen van themagericht fundamenteel onderzoek.

Domeinspecifiek fundamenteel wetenschappelijk onderzoek

1) DepartementEB0-1EEFG2BA-WT2) FWOFWO-begroting3) BegrotingAPM-begroting4) VLIZVLIZ-begroting

1) 1,382) 8,13) 12,84) 5,1

Financiën en BegrotingHoudbare openbare financiën realiseren in een Europees kader

- Budgettaire stabiliteit via begrotingsnormering in meerjarig perspectief.- Een transparante begroting met zicht op prestaties en effecten.

Budgettair beleid 1) DepartementCB0-1CCB2CA-WT

1) 0,8

In de toekomst is het binnen EWI mogelijk om de opvolging van budgetten per operationele doelstelling inzichtelijk te maken. Omdat hun structuurelementen enerzijds bijkomend detail weergeven t.o.v. hun beleidsvelden en anderzijds ze per ISE meerdere begrotingsartikelen hebben. Hierdoor creëren ze extra inzicht in hun begroting op het niveau van operationele doelstellingen. Bij andere beleidsdomeinen is die opvolging per operationele doelstelling niet altijd te maken omdat er verschillende operationele doestellingen zijn onder eenzelfde begrotingsartikel, er kan bijgevolg enkel gekeken worden naar budget per begrotingsartikel voor een bepaald ISE.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


Via de inhoudelijke structuurelementen wordt informatie ontsloten die voorheen niet zichtbaar was in de begroting: een inhoudelijk zinvolle clustering van deelbevoegdheden binnen een begrotingsprogramma. Doordat een ISE een neutraal geformuleerde inhoudelijke verzamelnaam is en opgezet werd met de idee om stabiel te zijn doorheen de tijd, vormt het een goede basis om op te rapporteren.

3.5 INHOUDELIJKE STRUCTUURELEMENTEN IN BEGROTING Zoals eerder aangegeven heeft de Vlaamse Regering beslist om inhoudelijke structuurelementen, die het resultaat zijn van de inhoudelijke oefening per beleidsdomein, gefaseerd te implementeren in de begrotingsstructuur. Er wordt ingezoomd op hoe het inhoudelijk structuurelement is geïntegreerd in de begrotingssleutel, de herschikking van de administratieve uitgaventabel en de gewijzigde structuur van de programmatoelichting per beleidsdomein (Memorie van Toelichting).

3.5.1 Formele integratie ISE in begrotingsartikelenWanneer er gerapporteerd wordt over een ISE kan er VO-breed meegegeven worden hoeveel uitgaven tegenover een specifiek ISE staan. Zo kan er geconsolideerd gerapporteerd worden over het (brede) beleid van een minister los van de verschillende entiteiten die ertoe bijdragen en of die al dan niet een artikelstructuur hebben. Gelet op de inhoudelijke samenhang van de taken binnen een ISE is het verdedigbaar dat een minister, in de toekomst, vrij zijn of haar kredieten kan herschikken binnen eenzelfde structuurelement en inzetten voor gerelateerde taken. Via rapportering kunnen de verschuivingen overheen ISE’s geduid worden. Dat biedt de opportuniteit om vragen te stellen over de wijzigingen in de geraamde budgetten van het jaar voorheen.

Het inhoudelijk structuurelement wordt geïmplementeerd binnen de huidige Orafincodering en –sleutel die beschikbaar is voor begrotingsartikelen. Op dit vlak zijn er dus geen systeemwijzigingen vereist geweest om hiermee te werken. In de toekomst zouden de begrotingsartikels stabieler moeten blijven, aangezien het inhoudelijk structuurelement een stabiele vertaling is van de variabele doelstellingen en kerntaken van een beleidsdomein naar stabiele begrotingsartikelen. Figuur 9 geeft weer hoe de technische begrotingssleutel van een begrotingsartikel moet worden gelezen.

Figuur 9: begrotingssleutel voor en na prestatiebegroting

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


Het begrotingsartikel CB0-1CDB2DC-WT verwijst naar het ISE ‘Fiscaliteit’ en bundelt de fiscale uitgaven in het kader van de dienstencheques.

In onderstaand voorbeeld van het beleidsdomein Werk en Sociale Economie (WSE) wordt de nieuwe ISE-sleutel aan de hand van de praktijk verder geïllustreerd. Binnen het beleidsdomein WSE is men voor hun inhoudelijke oefening vertrokken van een wetenschappelijk kader, het transitiemodel van Schmid (1998), om hun inhoudelijke structuurelementen te definiëren. In dit model wordt de arbeidsmarkt opgedeeld in een aantal overgangen tussen verschillende sociale sferen (tewerkstelling, opleiding, onbetaalde activiteit, werkloosheid en pensioen).

Figuur 10: Transitiemodel (Schmid, 1998)

De structuur van dit wetenschappelijk model biedt de nodige stabiliteit en structuur aan de Vlaamse bevoegdheden inzake werk. Dit resulteert in de volgende structuurelementen voor het beleidsdomein WSE: thema-overschrijdend instrumentarium, transitie van werkloosheid naar betaalde arbeid, transitie van uittreding naar betaalde arbeid (incl. werkbaarheid), transitie van zorg/huishoudens naar betaalde arbeid, transitie van vorming naar betaalde arbeid en het ondersteunen van duurzaam en sociaal ondernemerschap. De structuurelementen kunnen verder worden

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


ingedeeld om extra inzicht te verschaffen op het niveau van de operationele doelstellingen. Zoals in onderstaande figuur wordt geïllustreerd.

Figuur 11: Invulling inhoudelijk structuurelement binnen WSE

Figuur 11 illustreert nogmaals een aantal zaken:

1) de vroegere doelstellingencode van een begrotingsartikel (laatste 2 letters voor het ESR-aggregaat) heeft een nieuwe invulling gekregen: de eerste letter verwijst naar het inhoudelijk structuurelement en de tweede letter is een verdere onderverdeling;2) het inhoudelijk structuurelement ‘transitie van werkloosheid naar betaalde arbeid’ is verder onderverdeeld in verschillende (operationele) ‘subdoelstellingen’ of ‘actieplannen’, in casu doelgroepverminderingen sociale zekerheid, Vlaamse ondersteuningspremie, activeringsuitkeringen, startbaanovereenkomsten, werkhervattingstoeslag, jongerenbonus,… er is telkens een eenduidige link tussen de subdoelstelling en de desbetreffende uitgavenkrediet(en);3) het inhoudelijk structuurelement maakt abstractie van de organisatievorm en de technische begroting (departement WSE, Syntra en VDAB) en bundelt de uitgaven die inhoudelijk gelieerd zijn.

3.5.2 Integratie ISE in de administratieve uitgaventabel Aangezien bij de begrotingsopmaak 2019 alle beleidsdomeinen de overstap gemaakt hebben naar de inhoudelijke structuurelementen, kan ook de administratieve

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


uitgaventabel herschikt worden met het oog op een betere leesbaarheid. De artikels worden nu in eerste instantie opgelijst per programma (stemmingsniveau Vlaams Parlement) en worden vervolgens verder onderverdeeld per inhoudelijk structuurelement. Dat zal enerzijds de leesbaarheid van de begroting bevorderen, maar laat ook een meer gedetailleerde opvolging van de begrotingskredieten in de tijd toe op basis van de inhoudelijke thema’s waarvoor de Vlaamse overheid kredieten voorziet. In Figuur 12 wordt dat grafisch weergegeven.

Figuur 12: Indeling administratieve uitgaventabel na prestatiebegroting

3.5.3 Wijziging programmatoelichting per beleidsdomeinNaar aanleiding van de inkanteling in prestatiebegroting werd er voor elk van de beleidsdomeinen een conversietabel voorzien met een overzicht van de kredietverschuivingen in het kader van prestatiebegroting. De herschikking van de kredieten werd inzichtelijk gemaakt aan de hand van een aantal invalshoeken: overzicht van de begrotingsprogramma’s voor en na, impact van de invoering op de kredieten per bergrotingsprogramma en een conversietabel per begrotingsartikel. Voor de beleidsdomeinen die zijn ingekanteld bij de BO2018 (EWI, FB, KB, LV, OMW en WSE) is die terug te vinden vooraan de programmatoelichting van de BO2018, voor de beleidsdomeinen ingekanteld bij de BO2019 (CJSM, IV, MOW, OV en WVG) bij de desbetreffende toelichtingen.

Vanaf de BO2019 wordt er voorzien in een bijlage met een korte omschrijving van de inhoudelijke structuurelementen van het beleidsdomein. Die omschrijving kan eveneens een aantal voorbeelden van onderliggende taken/processen bevatten. Zodat voor een geïnteresseerde lezer de nodige duiding beschikbaar is.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


Figuur 13: korte omschrijving per inhoudelijk structuurelement voor het

beleidsdomein FB

Daarnaast zal er achteraan in de Memorie van Toelichting voor het eerst een geconsolideerd overzicht van de ontvangsten en uitgaven per ISE worden toegevoegd. Bij de BO2018 werd er reeds voor de ingekantelde beleidsdomeinen voorzien in een overzicht per ISE van voor de ministeriebegrotingen. Vanaf BO2019 zal een geconsolideerd overzicht voorzien worden voor alle beleidsdomeinen. Het betreft dus niet enkel de uitgaven in de ministeriebegrotingen, maar ook de uitgaven van de verschillende rechtspersonen worden gelinkt aan een ISE, zodat er een overzicht komt van alle uitgaven van de Vlaamse overheid per ISE.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


3.6 INHOUDELIJKE STRUCTUURELEMENTEN IN DE BELEIDSDOCUMENTEN

Vanaf de begrotingsopmaak 2019 is de begrotingsstructuur aangepast in functie van de uitbouw van een prestatiebegroting. Om de koppeling tussen begroting en beleid effectief te verwezenlijken dienen de inhoudelijke structuurelementen, die nu in de begrotingsdocumenten werden verwerkt, ook als basis gebruikt te worden voor de volgende beleidsnota en –brieven.

Om deze opname in de beleidsdocumenten mogelijk te maken, dient er in eerste instantie een wijziging te gebeuren aan Omzendbrief 11, de omzendbrief die de samenwerking met het Vlaams Parlement regelt voor onder andere de opmaak van de beleidsnota’s en beleidsbrieven. Daarnaast vormt het traject bijdrage Regeerakkoord een goede leerschool om de ISE’s te verwerken in toekomstige beleidsdocumenten. Vervolgens zijn er in het kader van leesbaarheid en transparante begroting gesprekken gaande over de integratie van de beleidsbrieven en de Memorie van Toelichting.

De expertencommissie prestatiebegroting en de huidige Vlaamse Regering hebben beiden het belang onderschreven om de structuurelementen die in de begrotingsstructuur verwerkt zijn, ook als basis te gebruiken in de beleidsdocumenten. Dat is essentieel om de koppeling tussen beleid en begroting effectief te verwezenlijken. Om stabiliteit over legislaturen heen te verzekeren heeft de expertencommissie prestatiebegroting aanbevolen om de structuurelementen vast te leggen in de regelgeving. De huidige Vlaamse Regering heeft beslist dat de verankering van de inhoudelijke structuurelementen in een besluit (bv. Organisatiebesluit) de bevoegdheid is van de volgende Vlaamse Regering, zodat die nog eventuele aanpassingen kan doorvoeren aan de huidige structuurelementen naar aanleiding van het huidige leertraject dat gelopen is.

3.6.1 Wijziging omzendbrief 11: opmaak beleidsdocumentenIn samenspraak met het departement Kanselarij en Bestuur wordt in de aanpassing van omzendbrief 11 het nieuwe begrip ‘inhoudelijk structuurelement’ verwerkt in de richtlijnen voor de opmaak van de beleidsnota en –brieven.

3.6.2 Integratie beleidsbrieven en MvTOok voor het welslagen van een prestatiebegroting is het van belang dat de transparantie en leesbaarheid van beleids- en begrotingsdocumenten verhogen. Een logische stap in dat proces is een grotere synergie tussen de beleids- en begrotingsdocumenten. Idealiter worden de bestaande beleids- en toelichtingen bij de begrotingsdocumenten gefuseerd tot een volledig nieuw basisdocument. Eén transparant

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


basisdocument dat beleid, de algemene toelichting en de memories van toelichting samenbrengt en fuseert, moet hierbij voorop staan.

Dat basisdocument impliceert dat wordt nagedacht over:

Welk beleid wil men voeren? Hoeveel budget wordt er tegenover gezet? Hoeveel heeft het effectief gekost?

Voor een goed resultaat worden de bestaande documenten best volledig “herdacht”. Dat betekent dat de rapporteringsmomenten een documentstructuur en logica moeten hebben die zowel de finaliteit van de begroting dient als de finaliteit van het beleid, evenwel in een totaal nieuwe vorm. Op die manier kan de finale doelstelling van een beter leesbaar en transparanter geheel worden bereikt.

Concreet denken we hierbij aan de koppeling via de inhoudelijke structuurelementen van het huidige beleidsluik (beleidsbrief) met het huidig hoofdstuk uit de Algemene Toelichting waar budgetten in grote lijnen per beleidsdomein worden besproken. Verder gedetailleerde informatie vergelijkbaar met het niveau zoals nu in de memories van toelichting opgenomen, zou (enkel) digitaal kunnen aangeboden worden. Door de koppeling tussen begrotingsproces en benadering in beleidsbrieven wordt een overzicht gegeven van niet alleen geplande maar ook reeds ondernomen werkzaamheden (inclusief evaluatie). Bij wijze van voorbeeld krijgen we volgende reeks van basisdocument met bijhorende content:

BO2019: planning beleid 2019 BA2019: ondernomen werkzaamheden (+ev. eval) beleid 2018 (volledig)+

bijstelling planning 2019 BO2020:: planning beleid 2020 BA2020: ondernomen werkzaamheden (+ eval) beleid 2019 + bijstelling planning

2020

Het gaat in dat geval verder dan het weergeven van meer begrotingsinformatie in de beleidsdocumenten. De beleidsdocumenten mogen dan wel worden gestructureerd volgens de inhoudelijke structuurelementen waaraan de begrotingsartikelen worden gekoppeld. Maar de koppeling en bijhorende raming mag daarbij geen op zich staand gegeven zijn. Die koppeling moet integraal deel uitmaken van de toelichting bij de prioritaire beleidsinitiatieven en regelgevingsprojecten.

Ook de beleidsnota dient vanaf de volgende legislatuur al te worden gestructureerd volgens de inhoudelijke structuurelementen. Idealiter wordt ook daarbij al gestreefd naar een maximale integratie met de meerjarenraming.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


3.7 VERDERE STAPPEN Vanaf het moment dat de koppeling tussen beleid en begroting een feit is via de inhoudelijke structuurelementen, kan de stap gezet worden naar een volwaardige prestatiebegroting. Er kan namelijk pas van een volwaardige prestatiebegroting gesproken worden als de prestaties ten opzichte van de doelstellingen ook gemonitord kunnen worden.

Om daartoe te komen, wordt er deze legislatuur ook al werk gemaakt worden van een groeitraject om tot kwaliteitsvolle indicatoren te komen. De werkgroep prestatiebegroting, aangevuld met experten inzake indicatoren, start in 2018 dit groeitraject op.

3.7.1 IndicatorenOm van een echte prestatiebegroting te kunnen spreken, moeten de beleidsdoelstellingen opgevolgd kunnen worden aan de hand van indicatoren. Daarbij is het relevant om de juiste indicatoren te vinden om dit toe te laten. In het verleden werd er nogal sterk gekeken naar outcome-indicatoren (resultaten, effecten) in plaats van output-indicatoren.

Figuur 14: input-outputschema (Van Dooren & Halligan, 2010)

Momenteel denkt men ook binnen de OESO na of het niet beter is te focussen op outputindicatoren i.p.v. op outcome-indicatoren,. Het is immers vaak bijzonder moeilijk om de link tussen de uitgaven en het maatschappelijk effect (outcome) in kaart te brengen. Er spelen immers ook omgevings- en tijdsfactoren mee. Effectiviteit vereist een causale band tussen beleid en bereikte effecten. Het is niet altijd evident om die vast te stellen. Twee variabelen kunnen met elkaar gecorreleerd zijn maar er moet dan nog bepaald worden of variabele A variabele B bepaalt dan wel omgekeerd of ook of er andere factoren zijn die zowel A als B verklaren.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


Figuur 15: evaluatiecriteria afgeleid uit de beleids- en beheerscyclus als open systeemmodel (De Peuter, e.a. 2007)

We illustreren het onderscheid tussen direct performance budgeting en performance informed budgeting aan de hand van volgend voorbeeld. Een doelstelling van de minister van Werk is bijvoorbeeld de werkgelegenheidsgraad met 5%punt te doen stijgen tijdens de legislatuur. Een input hiervoor is het verhogen van het aantal consulenten in de werkwinkels van VDAB op basis van het aantal vacatures afkomstig van bedrijven.

- Output: aantal mensen die een job vinden via de werkwinkels- Outcome: werkgelegenheidsgraad

Budgettaire middelen worden vrijgemaakt om het aantal consulenten te verhogen. Dat zorgt in principe voor een hoger aantal mensen die een job vinden (positieve outputindicator), maar het kan zijn dat andere kanalen naar werk minder zijn gebruikt of dat de werkgelegenheidsgraad daalt met 2%punt (negatieve outcome-indicator) omwille van de conjunctuur of omwille van de sluiting van een aantal grote bedrijven in een bepaald jaar (vb. Ford Genk,…) waar men als minister weinig invloed op heeft.

Hoe in de praktijk met outputindicatoren wordt gewerkt, illustreren we aan de hand van een Frans voorbeeld. De Franse begroting heeft één overkoepelend prestatiebegroting framework5. Dit framework is opgebouwd rond programma’s, waarbij elk programma informatie bevat over haar strategie, doelstellingen en prestatie-informatie met daaraan gekoppelde streefwaarden. De doelstelling van het performance framework is om de strategische doelstellingen op politiek niveau te linken met de operationele doelstellingen op het administratieve niveau. De algemene begroting van 2016 bestond in totaal uit 31 missies, 122 programma’s en 573 acties, wat een soort van sub-5 https://www.performance-publique.budget.gouv.fr/ressources-documentaires/documentation-budgetaire/guide-pratique-lolf#.W5etemdlKyo

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


https://www.performance-publique.budget.gouv.fr/ressources-documentaires/documentation-budgetaire/guide-pratique-lolf#.W5etemdlKyo

https://www.performance-publique.budget.gouv.fr/ressources-documentaires/documentation-budgetaire/guide-pratique-lolf#.W5etemdlKyo

programma’s zijn. Een programma omvat kredieten voor een of meerdere acties, op het centrale niveau.

In Frankrijk hebben ze de laatste jaren gesleuteld aan het framework door de doelstellingen en indicatoren verder te vereenvoudigen. In eerste instantie werd er te veel informatie opgenomen. Die vereenvoudiging moest leiden tot een meer transparant en betekenisvol document voor het Parlement. Daarnaast werkt men aan de verdere ontwikkeling van het missie-niveau, door te gaan werken met specifieke (ad hoc) indicatoren om transversale of beleidsdomeinoverschrijdende resultaten te meten. Alsook aan de communicatie en promotie van resultaten door visuele overzichten, infografieken en key figures te publiceren met daarin prestatie-informatie6.

In Tabel 5 is een beknopt overzicht van het programma voor sport uit de Franse (uitgaven-)begroting 2018 opgenomen7, een aantal onderliggende (operationele) doelstellingen en de daarbij opgenomen prestatie-informatie. Dat programma maakt onderdeel uit van de missie sport, jongeren en gemeenschapsleven.

Tabel 5: Overzicht van het programma voor sport uit de Franse (uitgaven-)begroting 2018

PROGRAMME8 SPORT Objectif 1 Réduire les inégalités d'accès à la pratique sportive

Indicateur 1.1

Pratique sportive des publics prioritaires (du point de vue de l’usager)

Indicateur 1.2

Proportion des crédits de la part territoriale du CNDS affectée aux publics, territoires ou thématiques prioritaires (du point de vue de l’usager)

Objectif 2 Promouvoir la rigueur financière et l'efficacité des fédérations sportives

Indicateur 2.1

Nombre de fédérations sportives présentant une situation financière fragile ou dégradée (du point de vue du contribuable)

Indicateur 2.2

Indépendance financière des fédérations sportives (du point de vue du contribuable)

6 https://www.performance-publique.budget.gouv.fr/sport-jeunesse-vie-associative#.W5et0mdlKyo 7 https://www.performance-publique.budget.gouv.fr/sites/performance_publique/files/farandole/ressources/2018/pap/pdf/DBGPGMPGM219.pdf 8 https://www.performance-publique.budget.gouv.fr/sites/performance_publique/files/farandole/ressources/2018/pap/pdf/DBGPGMPGM219.pdf

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


https://www.performance-publique.budget.gouv.fr/sites/performance_publique/files/farandole/ressources/2018/pap/pdf/DBGPGMPGM219.pdf




https://www.performance-publique.budget.gouv.fr/sport-jeunesse-vie-associative#.W5et0mdlKyo

Objectif 3 Conforter le rang de la France parmi les grandes nations sportives et favoriser l'insertion professionnelle des sportifs de haut niveau

Indicateur 3.1

Rang sportif de la France

Indicateur 3.2

Taux d'insertion professionnelle des sportif(ve)s de haut niveau

… …

Per indicator (inclusief tijdslijn van 5 jaren) is er een methodologische verduidelijking en waar beschikbaar een toelichting over de sub-indicatoren per indicator: o.a. de bron of uitgevende instantie van de data, de achterliggende berekeningswijze en eventuele historische veranderingen.

In bovenstaand voorbeeld is doelstelling 3 van het programma Sport; ‘Versterken van de rang van Frankrijk tussen de grote sportnaties en de bevordering van professionele topsporters’. Eén van de indicatoren is indicator 3.1 ‘de sportieve rangpositie van Frankrijk’; op basis van het aantal finaleplaatsen op de Olympische Spelen (Zomer en Winter), het aantal behaalde medailles bij de Paralympische Spelen en het aantal behaalde medailles in een aantal erkende topsportdisciplines (korf van 24 gemediatiseerde sporten)

Jaarlijks wordt ook gerapporteerd over doelstellingen en de evolutie van de indicatoren die die doelstellingen best stutten (zie verder 5 Bijlage). Voor Vlaanderen is dat in de toekomst ook mogelijk doordat het inhoudelijk structuurelement een neutraal geformuleerde inhoudelijke verzamelnaam is en stabiel blijft over de legislaturen heen. Hierdoor kan er voor Vlaanderen gerapporteerd worden over de evolutie van de uitgaven die kaderen binnen één bepaald structuurelement overheen de jaren.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


3.7.2 Groeitraject indicatorenDe opzet van dit groeitraject is om een administratief aanbod aan potentiële indicatoren uit te werken per beleidsdomein, die dan bij de start van de volgende legislatuur kunnen worden voorgelegd aan de bevoegde ministers. Zij hebben dan de keuze tussen verschillende indicatoren.

Gelet op het belang van een beleidsnota bij de aanvang van de legislatuur (beleidskader en visie voor de komende 5 jaar) en de beperkte tijdspanne waarin dit document moet worden ingediend bij het Vlaams Parlement, wordt voorgesteld om de indicatoren nog niet op te nemen in de eerste beleidsnota, maar wel een eerste keer op te nemen in de Memorie van Toelichting bij de begrotingsaanpassing 2020. De Memorie van Toelichting lijkt hierbij het meest geëigende document, gelet op het feit dat het ook inzoomt op het constant beleid/de recurrente werking van een beleidsdomein over beleidsperiodes heen. Deze stabiliteit kan ook teruggevonden worden in de respectievelijke ISE’s. De specifieke jaargebonden acties en streefwaarden kunnen dan meegenomen worden in de beleidsbrieven. De link met het ondernemingsplan van een entiteit kan eveneens gemaakt worden via de ISE’s zodat de organisatiebeheersing geïntegreerd wordt met de beleids- en financiële informatie.

Het departement FB heeft momenteel een studie lopen bij de Universiteit Antwerpen, onderzoeksgroep Management en Bestuur, naar ‘indicatoren en werkmethodiek prestatiebegroting’ binnen het departement Financiën en Begroting. De bevindingen en aanbevelingen uit deze onderzoeksopdracht zullen worden meegenomen in de bijdrage Regeerakkoord. Daarnaast wordt er een handleiding met stappenplan uitgewerkt, waarmee entiteiten in de eigen organisatie aan de slag kunnen gaan. De opzet is om stakeholders in staat te stellen naar de eigen werking van de organisatie te kijken en vandaaruit een volgende stap in het werken met prestatie-informatie te nemen.

Begin november wordt er een event ‘Prestatiebegroting in Vlaanderen’ georganiseerd om te leren van buitenlandse ervaringen. Er zal ook gediscussieerd worden met enkele belangrijke stakeholders (Rekenhof, Inspectie van Financiën, SERV, ..) over de toekomst van prestatiebegroting in Vlaanderen.

Om af te ronden, komen we terug op het Franse voorbeeld van het programma Sport (zie ook 3.7.1). In Vlaanderen hebben we met de introductie van de inhoudelijke structuurelementen een eerste stap gezet om tot een Vlaams prestatiebegroting framework te komen. De wirwar aan doelstellingen en budgetten maakte het zeer moeilijk om op een transparante manier te rapporteren over de uitvoering van het beleid. De creatie van het inhoudelijk structuurelement en de herschikking van de begrotingskredieten was een eerste noodzakelijke stap om dit te verhelpen. Om de effectieve koppeling te verwezenlijken, moeten de structuurelementen nog worden geïntegreerd in de beleidsdocumenten. Zodoende kan het Franse voorbeeld eens vergeleken worden met de Vlaamse context.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


In Vlaanderen is er een begrotingsprogramma ‘Sport’, binnen dit programma wordt er gewerkt aan de uitbouw van een coherent, gezond, duurzaam en kwaliteitsvol (top)sportbeleid. Binnen dit programma werden volgende structuurelementen gecreëerd:

1) Sport voor allen2) Gezond en ethisch sporten3) Antidoping4) Topsport5) Interregionaal en internationaal sportbeleid6) Sportinfrastructuur

Aan de structuurelementen kunnen variabele, legislatuurgebonden beleidsdoelstellingen gekoppeld worden. Zo zou bijvoorbeeld de Franse doelstelling ‘Reduire les inégalités d’accès à la pratique sportive’ onder het structuurelement ‘Sport voor allen’ worden geplaatst of de doelstelling ‘Conforter le rang de la France parmi les grandes nations sportives et favoriser l'insertion professionnelle des sportifs de haut niveau’ onder het structuurelement ‘Topsport’.

Een volgende stap is om prestatie-informatie aan de beleidsdoelstellingen en structuurelementen te koppelen. De opvolging en monitoring van prestatie-informatie aan de hand van indicatoren moet in Vlaanderen nog vorm krijgen. In functie van de beleidsdoelstellingen en achterliggende beleidstheorie zal er data en informatie verzameld moeten worden. Er moet nagedacht worden over welke info vandaag de dag reeds beschikbaar is en welke informatie wenselijk is, wat de mogelijkheden zijn binnen de eigen organisatie (mensen en middelen) en hoe er met de resultaten wordt omgegaan. Dan pas zal er sprake zijn van een Vlaamse performance informed prestatiebegroting.

De opzet is om beleidsleren binnen de beleidsdomeinen te vergroten en op die manier de beschikbare middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten om het gevoerde beleid uit te voeren. Zodus worden de middelen op een indirecte manier gerelateerd aan de verwachte prestaties. Prestatie-informatie is belangrijk in het besluitvormingsproces, maar bepaalt niet noodzakelijk de omvang van de toegewezen middelen.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


4 CONCLUSIE

Figuur 16: overzicht ontwikkelingen project prestatiebegroting in Vlaanderen

Momenteel wordt er binnen de Vlaamse overheid gebruik gemaakt van presentational budgeting. Dat houdt in dat er wel beleidsinformatie aanwezig is in de begrotingsdocumenten maar enkel met de bedoeling om te informeren. Bovendien is het vaak zeer moeilijk om in de wirwar aan doelstellingen en budgetten op een transparante manier te rapporteren over de uitvoering van het beleid.

De Vlaamse overheid heeft de doelstelling om te evolueren naar een model van “performance informed budgeting”. Dat houdt in dat de middelen worden gerelateerd aan de verwachte prestaties op een indirecte manier. Een eerste stap om hiertoe te komen was het opzetten van een structuur of prestatiebegroting framework. Zodoende werd het inhoudelijk structuurelement gecreëerd. Het structuurelement is een inhoudelijk zinvolle clustering van deelbevoegdheden/kredieten binnen een beleidsveld/programma. Het inhoudelijk structuurelement is een neutraal geformuleerde inhoudelijke verzamelnaam en blijft stabiel over de legislaturen heen zodat hieraan enerzijds variabele, legislatuurgebonden

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


doelstellingen en anderzijds stabiele begrotingsartikelen kunnen worden gekoppeld op een eenduidige manier.Nadat de begrotingsdocumenten zijn aangepast aan de nieuwe structuur moeten ook de beleidsdocumenten (beleidsnota en –brieven) vanaf de volgende legislatuur gestoeld worden volgens dezelfde indeling. Vervolgens wordt er werk gemaakt van een groeitraject rond indicatoren: hoever staan we met onze organisatie, welke data is er beschikbaar, welke informatie hebben we nodig, hoe gaan we met die informatie om. Het is de bedoeling om op termijn die prestatie-informatie systematisch te gebruiken als verantwoording bij budgettaire beslissingen. Het is de bedoeling van performance informed budgeting om de verschillende beleidsdomeinen van de Vlaamse overheid een spiegel voor te houden op basis waarvan ze zichzelf kunnen verbeteren en bijleren over het gevoerde beleid (interne efficiënte inzet van beschikbare middelen, benchmarking, wat werkt wel/niet). Prestatie-informatie is dus belangrijk in het besluitvormingsproces – evidence based decision making - maar bepaalt niet noodzakelijk de grootte van de toegewezen middelen. Er wordt geen directe link gemaakt tussen de evolutie van de indicatoren en de evolutie van het budget (negatieve evolutie van indicatoren zal niet per se leiden tot een vermindering van het budget). Maar prestatie-informatie kan dus wel de begroting beïnvloeden. Prestatie-informatie omvat ook evaluaties. Behalve de invoering van kwaliteitsvolle indicatoren om de beleidsdoelstellingen te monitoren, moet het gevoerde beleid waar mogelijk ook worden geëvalueerd in functie van de effectiviteit en de efficiëntie. Zo zou Vlaanderen, net als in de rest van Europa, moeten inzetten op het gebruik van spending reviews om aldus te komen tot een betere besteding van de overheidsmiddelen. Spending reviews kunnen op die manier een grote meerwaarde bieden bij relevante politieke beleids- en begrotingskeuzes en er mee voor zorgen dat Vlaanderen evolueert naar performance informed budgeting. Andere instrumenten bij het uitwerken van nieuw beleid zijn ‘evidence based‘ te werk te gaan en waar mogelijk ook al bij het implementeren van nieuw beleid een ex post evaluatie te implementeren. Met die bijkomende begrotingstechnieken kunnen we mee een cultuuromslag binnen de Vlaamse overheid bewerkstelligen dat nieuw beleid niet noodzakelijk altijd gepaard gaat met bijkomende ontvangsten.

Samengevat, de meerwaarde van prestatiebegroting binnen de Vlaamse Gemeenschap bestaat erin om:

- de link tussen het gevoerde beleid en de ingezette middelen te versterken;- de beschikbare middelen binnen de verschillende beleidsdomeinen op een zo efficiënt mogelijke manier in te zetten of te herverdelen;- een verhoogde transparantie en leesbaarheid van de begroting te bekomen, wat complementair is met de doelstellingen van de werkgroep leesbaarheid van het Vlaams Parlement;- de kwaliteit van het overheidsoptreden te verhogen.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


5 BIJLAGE VISUALISATIE PROGRAMMA SPORT

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


6 BRONNEN

- Bouckaert, G. en Auwers, T. (1999). Prestaties meten in de overheid. Brugge: Die Keure.

- De Peuter, B., De Smedt, J. & Bouckaert, G. (2007). Handleiding beleidsevaluatie. Deel 3: evaluatietechnieken. Leuven: Steunpunt beleidsrelevant onderzoek bestuurlijke organisatie Vlaanderen.

- OECD (2007). Performance Budgeting in OECD countries. Paris, OECD Publishing

- OECD (2017). Budgeting and Performance in the European Union, Journal on budgeting, online beschikbaar via: http://ec.europa.eu/budget/img/budget4results/BudgetingAndPerformanceInTheEU.pdf

- OECD (2017). Government at a Glance 2017, Paris, OECD Publishing, online beschikbaar via: http://dx.doi.org/10.1787/gov_glance-2017-en

- Rekenhof (2013). Onderzoek van de Vlaamse begroting voor 2014, verslag van het Rekenhof aan het Vlaams Parlement zoals goedgekeurd in de Nederlandse kamer van het Rekenhof op 12 november 2013, online beschikbaar via: https://www.ccrek.be/Docs/2013_38_VlaamseBegroting2014.pdf

- Schmid, G., 1(998). Transitional Labour Markets: A New European Employment Strategy

- Turtelboom, A. (2014). Beleidsnota 2014-2019 Financiën en Begroting, online beschikbaar via: https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/beleidsnota-2014-2019-financi-n-en-begroting - Van Dooren, W., N. Manning, J. Malinska, D-J. Kraan, M. Sterk & G. Bouckaert (2006) “Issues in output measurement” voor “Government at a Glance”: OECD GOV Technical Paper 2. Paris, OECD. Online beschikbaar via: http://www.oecd.org/officialdocuments/publicdisplaydocumentpdf/?cote=GOV/PGC(2006)10/ANN2&docLanguage=En

- Van Dooren, W., Bouckaert, G. & Halligan, J. (2010). Performance management in the public sector. New York: Routledge.

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


http://www.oecd.org/officialdocuments/publicdisplaydocumentpdf/?cote=GOV/PGC(2006)10/ANN2&docLanguage=En

http://www.oecd.org/officialdocuments/publicdisplaydocumentpdf/?cote=GOV/PGC(2006)10/ANN2&docLanguage=En

https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/beleidsnota-2014-2019-financi-n-en-begroting

https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/beleidsnota-2014-2019-financi-n-en-begroting

https://www.ccrek.be/Docs/2013_38_VlaamseBegroting2014.pdf

http://dx.doi.org/10.1787/gov_glance-2017-en

http://ec.europa.eu/budget/img/budget4results/BudgetingAndPerformanceInTheEU.pdf

- Vlaamse Regering (2014). Regeerakkoord 2014-2019, online beschikbaar via: https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/het-regeerakkoord-van-de-vlaamse-regering-2014-2019

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

//


https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/het-regeerakkoord-van-de-vlaamse-regering-2014-2019

https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/het-regeerakkoord-van-de-vlaamse-regering-2014-2019

Titel van het document · Web viewGelet op het belang van een beleidsnota bij de aanvang van de...

Documents

Transcript of Titel van het document · Web viewGelet op het belang van een beleidsnota bij de aanvang van de...