Titel Korte toelichting op de poster Label

The Personalized Parkinson Project Parkinson is een variabele ziekte: de symptomen, de progressie en de reactie op de behandeling variëren sterk tussen patiënten. Op dit moment begrijpen we nog niet wat de oorzaak is van deze vaak opmerkelijke verschillen, waardoor behandelingen onvoldoende worden afgestemd op persoonlijke behoeften. Nieuwe inzichten zijn dan ook dringend nodig en met de Parkinson Op Maat studie hopen we deze op te doen. De Parkinson Op Maat studie heeft drie doelen:

Nieuwe kennis. Het voor een langere periode verzamelen van medische gegevens van een grote groep mensen met de ziekte van Parkinson waardoor we mogelijk meer inzicht krijgen in het ontstaan en verloop van de ziekte van Parkinson.

Zorg op maat. De vergaarde kennis gebruiken om ervoor te zorgen dat mensen met parkinson de best mogelijke, individueel afgestemde zorg krijgen.

Data sharing. Het wereldwijd delen van de verzamelde onderzoeksgegevens om zo het onderzoek naar parkinson te stimuleren.

Wetenschappelijk Ginny Snellen, assessor Radboudumc

Tongue strength in Parkinson’s disease

Motor disorders in Parkinson’s disease (PD) are characterized by hypokinesie and rigidity, not by weakness. However, there is debate e.g. about tongue strength: a.whether this may become reduced in patients with PD,1 b.the extent to which tongue weakness relates to reduction of speech intelligibility and swallowing efficiency, c.whether tongue strengthening exercises may lead to improvement of dysarthria or dysphaggia

Alleen ter bezichtiging. DB, Zwolle en R’dam

Walk and Enjoy Naast de rollator met laser en geluidssignaal, is er nu ook een wandelstok. Deze wandelstok heeft ook een laser en een geluidssignaal om de freezing op te heffen. De stok is inklapbaar en zowel voor links- als rechtshandig gebruik. Daarnaast zijn er nog een aantal voordelen te benoemen dus "kom het zien" en "Walk and Enjoy"!

Praktijkgericht Susanne Maas, ergotherapeut Susanne Maas Praktijk voor Ergotherapie Jos Peeters, ervaringsdeskundige

The Experience Sampling Method The Experience Sampling Method (ESM) implies multiple repeated within-subject measurements of symptoms, experiences and context in daily life. Such measurements may reveal patterns and interconnections of symptoms and context that are not picked up by questionnaires or interviews. In addition to cross-sectional associations, ESM data can be used to study prospective associations between symptoms using network analyses. Aim: to identify prospective associations between motor symptoms and mood states in a patient with Parkinson’s disease. Methods: a 53-year old man with PD and motor fluctuations collected ESM data during 30 consecutive days. The patient completed 10 random assessments daily. An a priori selected set of dependent variables included the PD symptoms ‘tremor’, ‘rigidity’, ‘balance problems’ and ‘on/off’ state, and the mood variables ‘cheerful’ and ‘down’. Independent variables were the same symptoms and mood states assessed at the preceding measurement. Regression coefficients were presented in network graphs. Results: in this patient, cheerfulness had a central place in the symptom network, and was prospectively associated with reduced rigidity and tremor. Balance problems were not influenced by cheerfulness, but instead better balance was associated with more cheerfulness at the next assessment. Feeling down did not influence self-reported motor symptom severity at the next assessment. 'On' and 'off' states could not be predicted by motor symptoms or mood states. Conclusion: this n=1 study shows that network analysis of experience sampling data may reveal prospective associations of self-reported

Wetenschappelijk Anne Mulders, Onderzoeker MUMC+

motor symptoms and mood states which may have relevance for treatment strategies.

Gait, Freezing of Gait and Falls detection using wearable sensors; a systematic review

Objective: An overview of the use of wearable systems to assess gait, freezing of gait (FOG) and falls in patients with Parkinson’s disease (PD). Background: Despite the large number of studies that have investigated the use of wearable sensors to detect gait and gait disturbances such as FOG and falls, little consensus has been achieved regarding device usage methodologies. Methods: A systematic search in the PubMed and Web of Science databases was performed using a group of concept key words. The final search was performed in November 2016, and articles were selected based upon a set of eligibility criteria, and data extraction was performed using a predefined table. Results: In total 39 articles were selected. Of those, 21 related to FOG, 14 to gait and 4 to falls. FOG studies were performed in either laboratory or home settings, with the shin as most preferable location and accelerometer as the most used sensor type. Validity measures ranged from 73-100% for sensitivity and 67-100% for specificity. Falls and fall risk articles were all home-based, mostly using one sensor containing accelerometers, in various positions. Most articles assessing gait consisted of pre-structured tasks performed in a laboratory environment. Gyroscopes and accelerometers were most commonly used, placed at the shin and/or axial body locations. Gait was detected with a sensitivity of 84-100% and specificity of 75-99%. By quantifying gait into parameters, some systems were able to detect differences between groups (PD-ON/PD-OFF and PD/non-PD). Conclusions: Despite the promising validation initiatives reported in these studies, they were all performed in a relatively small sample

Wetenschappelijk Ana Silva de Lima, onderzoeker Radboudumc

sizes, and there was a lack of consistency in outcomes measured and results reported. Given these limitations, the validation of sensor-derived assessments of PD features would benefit from increased collaboration among researchers, aligning data collection protocols, and merging dataset.

Cognitive strategy use during daily activities in people with Parkinson’s disease

Bij het uitvoeren van dagelijkse activiteiten gebruikt iedereen in zekere mate cognitieve strategieën. Voor parkinsonpatiënten is de noodzaak om cognitieve strategieën in te zetten groter omdat zij moeten compenseren voor motorische en cognitieve problemen. Dit, terwijl de effectiviteit van hun cognitieve strategieën verminderd kan zijn door cognitieve problemen. Het doel van ons project was om de effectiviteit van het gebruik van cognitieve strategieën tijdens dagelijkse activiteiten te evalueren bij parkinsonpatiënten. Methode: de effectiviteit van cognitieve strategieën van 190 parkinsonpatiënten (Hoehn & Yahr stages 1-4) is gescoord met de Perceive, Recall, Plan & Perform (PRPP) assessment. M.b.v. een multifaceted Rasch analysis zijn de scores op de 34 PRPP descriptoren in hiërarchie geplaatst van minst tot meest effectieve strategie. Tevens hebben we gekeken naar een verandering in effectiviteit van strategieën met toenemende ziekte-ernst. De poster presenteert de resultaten en conclusies hiervan. De poster is reeds gepresenteerd op het MDS congres in Vancouver en is daarom in het engels.

Wetenschappelijk Multidisciplinaire, maar meest interessant voor ergotherapeuten Ingrid Sturkenboom, ergotherapeut en onderzoeker Radboudumc

Acceptance and Commitment Therapy ingezet bij parkinson: een groepstraining

Binnen deze groepsbehandeling werken wij met Acceptance and Commitment Therapy (kortweg ACT). Dit is een relatief nieuwe vorm van gedragstherapie. De kern van ACT zit in de naam:Accepteer wat buiten je macht ligt en verbindt je met hetgeen je leven verrijkt. Het is ook gericht op doen, op actie (‘ACT’). Binnen deze behandeling worden psychische vaardigheden geleerd om effectief met pijnlijke gedachten en gevoelens om te gaan. Daarnaast wordt in kaart gebracht wat echt belangrijk en betekenisvol is (waarden); dit om

Paktijkgericht Erica Hoefnagels, ergotherapeut, Archipel Zorggroep

doelen te kunnen stellen en acties te kunnen nemen die het leven verrijken. Waarom ACT? De groepstraining ‘omgaan met Parkinson’ bestaat uit acht sessies van elk twee uur. In elke bijeenkomst staat één thema centraal, en komen ook de zes vaardigheden van ACT aan bod.

ReAttach voor Paramedici - nieuwe mogelijkheden en uitdagingen

In de afgelopen jaren zijn psychologen meer vanuit een holistische benadering gaan werken en zijn zij meer lichaamsgerichte psychotherapie gaan gebruiken. Paramedici hebben nu door het toepassen van ReAttach ook aandacht voor psychologische en psychosociale aspecten en combineren de somatische benadering met deze multimodale interventie. Hoewel elementen als sociaal cognitieve training en een systemische aanpakken nog een behoorlijke uitdaging vormen voor paramedici, passen het stimuleren van sensorische integratie en motor imaging heel goed binnen hun professie. De eerste stappen zijn gezet binnen de neurorevalidatie door fysiotherapeuten, ergotherapeuten, logopedisten, creatief therapeuten en diëtisten en de resultaten zijn veelbelovend.

Praktijkgericht Multidisciplinaire Corry Heesterbeek, Neurorevalidatie & ReAttach Therapie

Mindful bewegen

40% van alle mensen die kampen met de Ziekte van Parkinson krijgt te maken met angst/ depressie. Psychologen en maatschappelijk werkers hebben vaak een wachtlijst. Fysiotherapie wordt meestal gelijk gestart. De focus ligt hierbij op houding en bewegen. De ademhaling krijgt ook steeds meer aandacht. Aandacht therapie in de vorm van mindfulness maakt je meer bewust van gedachtes, emoties en lichamelijke sensaties. Het accepteren van en omgang met het ziektebeeld heeft zijn uitwerking op kwaliteit van leven en welzijn. Mindful bewegen kan hier positief aan bijdragen.

Praktijkgerichte poster met wetenschappelijke onderbouwing Janneke Janssen, fysiotherapeut Jouwfysio

Treadmill training, Tai Chi, dance and more

A meta-analysis on the effectiveness of different physiotherapy modalities in Parkinson's disease

Praktijkgerichte poster met wetenschappelijke onderbouwing Danique Radder