ALUMNI INGENIEURSK.U.LEUVEN

Infodag: welkomtoekomstigeingenieurs

Laatstejaarsreisnaar

het oosten

Hugo De Man:de weg naar de toekomst

Nr. 9 • april 2010 Afgiftekantoor 3000 Leuven 1 • P802104

TIJDSCHRIFT VAN DE FACULTEIT INGENIEURSWETENSCHAPPEN EN VILv

Beste studenten in spe, beste studenten, beste collega-ingenieurs, beste medewerkers en vrienden van de Faculteit,

De lente is een zeer stimulerend seizoen, met nieuwe ideeën, originele wendingen, juiste beslissingen. We zijn bijzonder blij dat vele jongeren onlangs aanwezig waren op de Infodag. Deze enthousiaste engeëngageerde groep jongeren maakt zich klaar voor één van de belangrijkste keuzes in hun jonge leven:de keuze voor een opleiding en een beroepsprofiel. Onze opleiding tot burgerlijk ingenieur is een zeergedegen opleiding die zowel in binnen- als in buitenland sterk wordt gewaardeerd en gerespecteerd.Docenten met internationale reputatie staan klaar om het transformatieproces naar burgerlijk ingenieur tebegeleiden. Het is een nauwkeurig uitgebalanceerd traject waarbij de meest moderne onderwijskundigeinzichten tot een groeiproces worden samengebracht. Visitaties en prestaties van onze afgestudeerdentonen het succes van deze aanpak. Burgerlijk ingenieur als systeemontwerper en als probleemoplosserword je niet op één dag, maar binnen onze opleiding staat het wel op de agenda vanaf dag 1. Ook de begeleiding van onze jonge studenten staat al decennia centraal en zorgt voor een quasi schok-

vrije overgang van de middelbare school naar het universitaire onderwijs. De rol van de ingenieur in onze samenleving wordt steedsprominenter: de grote maatschappelijke vraagstukken zoals energie, water, medische zorg, samenwonen in een genietbare omgeving,beheersing van het gebruik van grondstoffen, … het zijn allemaal thema’s waar we in de toekomst constructief zullen aan werken.Jongeren spelen hier een creatieve, stimulerende en essentiële rol. Het is een uitdaging en een genoegdoening om hieraan te kunnendeelnemen. Aan alle toekomstige studenten van onze faculteit wens ik nu al een warm welkom.

Ludo Froyen, decaan Faculteit Ingenieurswetenschappen

Beste collega's (in spe),

De alumnivereniging VILv – alumni ingenieurs K.U.Leuven juicht je interesse voor ingenieursstudies aan de K.U.Leuven toe. In een wereld waarin het belang van technologie nog dagelijks toeneemt, is je keuzevoor ingenieursstudies niet zonder maatschappelijke betekenis, wel integendeel. Dit wordt verder in deze editie van GeniaaL treffend geïllustreerd door het interview met professor-emeritus Hugo De Man.Generaties ingenieurs hebben les van hem gehad en herinneren zich zijn boeiende lessen. Professor De Man heeft niet alleen wereldfaam, hij heeft ook een duidelijke visie op de rol van de technologie in de maatschappij: hij pleit voor een “systeemgericht ingenieur met grote maatschappelijke betrokkenheid maar tevens (en dringend) technologische geletterdheid voor iedere burger”. Eén van de grote uitdagingen van de toekomstige generaties ingenieurs is inderdaad de maatschappij te helpen om technologie op een correcte manier naar waarde te schatten. Wij rekenen graag op ieder van jullie om ons in deze rol te versterken!

Als alumnus van de K.U.Leuven blijf je deel uitmaken van een rijk netwerk van professionals, onderzoekers, ondernemers, managers,...In deze tijd van levenslang leren en blijven ontwikkelen wordt zo'n netwerk steeds belangrijker. Daarom wil VILv – alumni ingenieursK.U.Leuven dit netwerk flink ondersteunen. Wij hechten daarom ook veel belang aan goede contacten met de studenten ingenieurs -wetenschappen. Ook dit jaar waren studenten steeds talrijk aanwezig op onze activiteiten en dit leidt steeds tot interessante contactenen een vruchtbare wisselwerking.Last but not least willen wij de jaarlijkse alumnidag, de Dag van de Ingenieur, in het licht stellen. Je leest verder in dit blad dat niemandminder dan Frank De Winne aanwezig zal zijn. Hij zal zijn rijke en niet-alledaagse ervaringen delen met ons en de jongeren: noteeralvast 2 oktober 2010.

Iris De Coster, voorzitter VILv

nieuws uit de faculteit 3fotoverslag Infodag 4gezocht: ingenieur m/v 6ingenieurs in de mode: Fred & Ginger 8doctoraat Toon Lenaerts 10FabLab - Leuven 12in memoriam Marcel Van Bael 13

interview Hugo De Man 14verslag forumavond carrière / coaching 16aankondiging algemene jaarvergadering / Dag van de Ingenieur 18oproep steun voor Sagalassos 19ingenieurs en humor 20revue & gouden krijtjes 21laatstejaarsreis 22

INHOUD

Voorwoord

Nieuws

3

Prijzen, onder -scheidingen, ...• Op 11 februari 2010 mocht Hendrik

Van Brussel, gewoon hoogleraar aan het Departement Werktuig kunde, uit de handen van de Staatssecretaris voorWetenschap en Onderzoek van de StaatBerlijn, de hooggewaardeerde Georg-Schlesinger-Preis 2009 in ontvangst nemen‘für hervorragende wissenschaftlicheLeistungen auf dem Gebiet der Werkzeug -maschinen und Fertigungstechnik’.Met de prijs wordt uitmuntend onderzoek in het algemene gebied van de produktie -techniek onderscheiden dat, naast een technisch-wetenschappelijke betekenis, ook een maatschappelijke of humanitairerelevantie heeft.

• Lies Geris, deeltijds postdoctoraal onderzoekerFWO aan het Departement Werktuigkunde en deeltijds docent aan de Université deLiège, wint the "Taylor and Francis prize forOutstanding Innovation in Computer Methodsin Biomechanics and Biomedical Engineering"op het internationaal symposium ComputerMethods in Biomechanics and BiomedicalEngineering, georganiseerd in Valencia(Spanje) van 24-27 februari 2010. Zij ontvingdeze prijs voor haar paper "Mathematicalmodeling of cell aggregates for bone tissueengineering using continuum methods".

• Drie van de zeven genomineerde master -proeven voor de K VIV ingenieursprijzen 2010(promotie 2009) zijn van de hand van alumnivan de Faculteit IngenieurswetenschappenK.U.Leuven. Het betreft de masterproeven van• ir. Claus Claeys en ir. Stijn De Bruyne• ir. Rogier Corthout en ir. Hans De Clercq• ir. Véronique PeifferVéronique Peiffer kaapte tijdens de finale op 18 maart 2010 de eerste prijs weg met ‘Hoe botten naadloos herstellen’.Voor meer informatie ga naar laureaten en hun artikels op de K VIV-website:www.kviv.be/KVIV20010318/public/laureaten.aspx.Wij wensen Claus, Hans, Rogier, Stijn en Véronique veel succes toe in hun ingenieursloopbaan!

• Lore Thijs, specialisatiebursaal IWT aan het Departement MTM, heeft de UmicoreAward voor afstudeerwerken gewonnen met de masterproef ‘Invloed van het selectief lasersmelten op de microstructuur van titaan legeringen’. De promotoren waren prof. Jan Van Humbeeck en prof. Jean-Pierre Kruth.

OpendeurdagenDe Departementen Chemische Ingenieurstechnieken en Metaalkunde en ToegepasteMateriaalkunde openen hun deuren op vrijdag 7 en zaterdag 8 mei 2010.• vrijdag 7 mei 2010 (voor alumni en genodigden uit overheid en industrie)

14.00 - 17.00 u.: bezoek aan de departementen17.00 u.: academische zitting in de Campusbibliotheek Arenberg• De heer Dominique Neerinck, Chief Technology Officer, NV Bekaert SA

‘Bekaert in search of excellence in materials engineering’• Prof. Arnout Ceulemans, K.U.Leuven

‘Tussen droom en daad: het onderzoeksbeleid van de Groep Wetenschap & Technologie’18.00 u.: receptie

• zaterdag 8 mei 2010 (voor alle geïnteresseerden)10.00 - 16.30 u.: bezoek aan de departementen

Voor de academische zitting is een inschrijving via www.mtm.kuleuven.be/opendeur verplicht.

ESAT-dagOp vrijdag 7 mei kun je de inaugurale lezingen bijwonen van de docenten die onlangs op ESAT werden aangesteld. Zij zullen van 18.30 u. tot 20 u. een overzicht geven van hun academische loopbaan en van hun huidige onderzoeks werkzaamheden. • Bart Van Rumste, afdeling SCD, “MOBILAB: Research in Biomedical Technology

at KHKempen”• Tinne Tuytelaars, afdeling PSI, “Cognitieve beeldinterpretatie”• Peter Hanselaer, afdeling ELECTA, “Verlichting: kansen voor een multidisciplinaire aanpak”Als je erbij wilt zijn moet je je registreren op www.esat.kuleuven.be/esatdag2010

PublicatiesDe burgerlijk ingenieur in actie. Arts, advocaat, economist, psycholoog, vertaler-tolk ofleerkracht… Veel aankomende studenten, leerkrachten en ouders kunnen er zich wel iets bij voorstellen. Maar burgerlijk ingenieurs? Wie zijn ze en wat doen ze? Dragen ze gele helmen en zijn ze de hele dag op werven te vinden? Zijn ze niet weg te slaan van achter hun computerschermen? Het valt inderdaad niet in een paar zinnen uit te leggen wat burgerlijk ingenieurs allemaal doen. Daarom hebben we de vraag gesteld aan diegenen die het het best kunnen vertellen. In deze brochure, een gezamenlijke uitgave van de faculteiten Ingenieurswetenschappen van de Katholieke Universiteit Leuven, de Universiteit Gent en de Vrije Universiteit Brussel, vinden jullie dan ook getuigenissen van burgerlijk ingenieurs zelf.

Wil je deze brochure ontvangen? Stuur een e-mail met je adresgegevens naarinfo@eng.kuleuven.be.

ConferentieDe IEEE Student Branch, een studentenvereneniging aan de Faculteit Ingenieurs -wetenschappen die zich vooral situeert rond het Departement Elektrotechniek, organiseert de conferentie SBC2010. Van 4 tot 8 augustus 2010 komt er een 250-tal (doctoraats-)-studenten naast hoge afgevaardigden van IEEE en partners uit de industrie naar Leuven om deel te nemen aan dit congres over de rol van de ingenieur in een innoverende wereld.Voor meer informatie zie www.sbcleuven.org/.

EurekaS: wetenschap en technologie voor jongeren

De K.U.Leuven organiseert samen met 5 hogescholen van de Associatie een wetenschaps-en technologiewedstrijd voor jongeren van 12 tot 18 jaar. In maart vonden de regionale voorrondes plaats en op 8 mei zullen de laureaten uit heel Vlaanderen in Technopolis strijden om de felbegeerde Award. Meer informatie op www.eurekas.be

Infodag ingenieurswetenschappe

4

Professoren Ludo Froyen (in denamiddag Yolande Berbers) en Jos Vander Sloten gaven een uiteenzetting over het beroep en de studies voor burgerlijk ingenieur.Professoren André Loeckx en Hans Verplancke, bijgestaan door Hilde Vanaenroyde, deden hetzelfde voor toekomstige burgerlijk ingenieur-architecten.

In het Arenbergkasteel kregen de bezoekerseen rondleiding door de architectuuront-werpateliers.

6 maart 2010 was een beslissende dag voor honderden laatstejaars van hetsecundair onderwijs die met vrienden of hun ouders op bezoek kwamen bij onze faculteit. Ruim 1100 bezoekers werden op de campus in Heverlee warm onthaald en kregen tekst en uitleg bij de opleiding tot burgerlijk ingenieur of burgerlijk ingenieur-architect. Beladen met indrukken staan zij weer wat dichter bij hun definitieve studiekeuze.

en voor toekomstige studenten

5

Enkele tientallen gingen op bezoek bij de departementen Elektrotechniek enWerktuigkunde. Vanaf dag 1 van je opleiding krijg je een bad in kennis en creativiteit. Dat is ook zo voor de opleiding tot burgerlijk ingenieur-architect.

Je launch in de lounge’ bood de jongeren de kans om met diverse afge -studeerden te praten en zo een idee te krijgen van de veelzijdigheid van het ingenieursberoep, terwijl hun ouders hun vragen konden bespreken met een panel professoren en studie (keuze)begeleiders.

Op de infomarkt konden zij praten met studenten, docenten en monitoren, cursussen doorbladeren en kijken naar demonstraties van o.a. P&O-projecten.

Na deze infodag komt hopelijk een grotelading nieuwe studenten goed voorbereidaan de start in september 2010.

6

De ingenieursopleiding

In 2009 is er een onderzoek gevoerd bij de laatstejaarsstudenteningenieur en ingenieur-architect dat peilde naar wat ze vonden vanhun opleiding. Dat onderzoek werd gevoerd door Miet Kuppens,een thesisstudente van professor Veerle Draulans van de FaculteitSociale Wetenschappen, en maakt deel uit van een reeks vanonderzoeken over de ingenieursopleiding. Professor Draulansgaf speciaal voor GeniaaL toelichting bij de resultaten.

Uit de studie van 2009 blijkt dat de ingenieursstudenten over het algemeen zeer tevreden zijn over hun opleiding. Hoewel degemiddelde student vindt dat er tijdens de opleiding stevig moetgewerkt worden, voelt hij/zij zich goed in de jaargroep en voeltzich op het vlak van competenties voldoende gewapend voor de overgang naar de arbeidsmarkt. En die competenties zijnbelangrijk. Wiskunde, wetenschap en technologie zijn natuurlijkeen deel van de opleiding, maar een ingenieur is bovenal eenprobleemoplosser, en daarvoor heb je meer dan alleen technischevaardigheden nodig. Meer nog, kunnen omgaan met mensen engoed communiceren zijn absoluut onmisbaar voor een ingenieur.Skills krijgen dan ook een centrale plaats in de opleiding.

Werken in team, vergaderen, presenteren, omgaan met informatie,ze komen uitgebreid aan bod. Bij een groot deel van de vakkenhoort bijvoorbeeld een groepswerkje dat aansluit bij het themavan het vak; er zijn, afhankelijk van de specialisatie die je kiest,specifieke ontwerpopdrachten en als pièce de resistance is erP&O (voor de algemene ingenieursrichting) en Ontwerp -oefeningen (voor de richting ingenieur-architect). P&O, of Probleemoplossen en Ontwerpen, en Ontwerpoefeningenzijn allebei projectopdrachten die over de grenzen van de ver-schillende vakken heen gaan en tegelijk aspecten uit verschillendevakken samenbrengen. Het onderwerp van zo’n project hangt af van de specialisatie die je kiest en van het jaar waarin je zit. De bedoeling is dat iets wordt uitgewerkt van idee tot realisatie,en daarvoor is creativiteit nodig, maar ook team spirit en eengoede communicatie met de mensen van je team, je begeleiders,de technische staf die je helpt enzovoort. De ideale gelegenheiddus om te werken aan competenties die je later in je beroepgoed zal kunnen gebruiken. De P&O’s en Ontwerp oefeningenworden dan ook erg gewaardeerd door de studenten.

De ingenieur

De ingenieursopleiding mag dan aantrekkelijk zijn, maar hoezit het met het beroep dat erop volgt? Het beeld dat het woord‘ingenieur’ nog steeds bij veel mensen oproept, is dat van een nerd met een felgekleurde helm op zijn hoofd. Dat beeld

is wel heel eenzijdig. Er is een ongelofelijke verscheidenheid in de jobs die ingenieurs uitoefenen, zowel binnen de typischeingenieurssectoren als in heel wat sectoren daarbuiten.Sommige ingenieurs hebben inderdaad een eerder technischefunctie, hoewel het aspect ‘werken met mensen’ nooit volledigweg te denken is. Maar je hebt als ingenieur nog veel anderemogelijkheden en je kunt heel wat betekenen voor de maat-schappij. Zo komt bij steeds meer medische toepassingenengineering kijken, van het maken van betere protheses tot het ontwerpen van technieken voor computergestuurdopereren. Om de planeet leefbaar te houden voor onze kinderenen kleinkinderen is de ontwikkeling van groene technologie en de zoektocht naar duurzame energiebronnen van grootbelang. Water is een ander hot topic voor nu en voor de toekomst, van het beheersen ervan (denk aan stormen en stijgende zeeniveaus) tot het voorzien van zuiver, drinkbaarwater, wat in grote delen van de wereld een probleem is of dat binnenkort zal zijn.

Er zijn dus ingenieurs met alle mogelijke profielen nodig, mannen…maar graag ook vrouwen! Mannelijke en vrouwelijke ingenieurshebben wel hetzelfde diploma behaald, maar bieden eenwerkgever daarnaast elk hun specifieke voordelen. Zo hebbenmannen over het algemeen een gezond zelfvertrouwen, terwijlvrouwen meestal sterk zijn in communicatie en samenwerken.Maar hoe komt het dan dat we zo weinig vrouwelijke ingenieursop de arbeidsmarkt vinden?

Vrouw én ingenieur

In de opleidingen tot bio-ingenieur en ingenieur-architect is het percentage meisjes relatief hoog (respectievelijk ongeveer40% en 50%), maar in de algemene richting burgerlijk ingenieur is dat aantal veel lager (ongeveer 15%). In de studie bij de laatstejaarsstudenten van 2009 probeerdemen hiervoor de oorzaken te achterhalen; professor Draulansis immers gespecialiseerd in genderstudies.

Als men in dat onderzoek een onderscheid maakt tussen de antwoorden van mannelijke en vrouwelijke studenten, blijken er echter niet zoveel verschillen te zijn in hoe de twee groepen aspecten van hun opleiding beoordelen.Bovendien gaven noch meisjes noch jongens aan dat ze verschillend behandeld worden ten opzichte van elkaar. Dat is geen toeval: de Faculteit Ingenieurswetenschappenheeft één van de langst bestaande en best funcionerendewerkgroepen rond gelijkekansenbeleid van de hele universiteit. Meisjes geven de studie wel een iets hogere moeilijkheids-graad in de enquête - maar anderzijds liggen de slaagper -

Binnen enkele maanden mogen de ingenieursstudenten van promotiejaar 2010 ‘ir.’ voor hun naam zetten. De meesten van hen zullen in de maanden daarop aan het werk gaan, wantondanks de economische crisis vraagt de markt nog steeds meer ingenieurs dan er afstuderen. Genoeg market pull dus, maar hoe zit het met de push? Als je nu je studiekeuze moet maken,waarom dan kiezen voor ingenieur?

Ingenieurs en hun opleidingResultaten van een nieuwe studie

7

centages voor meisjes consequent hoger dan voor jongens. Dit is dus eerder een kwestie van zelfvertrouwen. En net dat zelfvertrouwen kan ook belangrijk zijn bij het maken van een studiekeuze.

To engineer or not to engineer

Bij je studiekeuze speelt je interesse natuurlijk een rol en hoe die interesse overeenkomt met wat je weet over eenopleiding en het beroep dat erop volgt. Het is in eerste instantie dus al belangrijk dat je voldoende informatie hebt om je een waarheidsgetrouw beeld van die opleiding

en dat beroep te kunnen vormen. Zoals eerder gezegd is dit nog dikwijls een probleem voor ingenieurswetenschappen: het beeld over de opleiding is soms heel stereotiep. Vergeet dus de nerd met de helm, denk aan team work enaan de maatschappelijke relevantie van het ingenieursberoep.Technologie, dat is het middel; maar mensen, dat is het doel!Ook zelfvertrouwen kan, zoals eerder gezegd, een rol spelenbij het maken van een studiekeuze. Het hangt samen met hoe je jezelf inschat en wordt voor een deel ook gevoed doorje omgeving. Dat staat soms los van je intrinsieke intelligentie.Zelfs als je de studie objectief gezien aankunt, kan het zijn dat je twijfelt of dat mensen je zeggen: ‘ingenieur, dat is toch niets voor jou, dat lukt je nooit’.

Maar als je het wil, dan kun je het. Dus geloof erin!

Meer info: www.amazone.be, klik door naar ‘Vrouwelijk Ingenieur’

Michelle D’Haese

Gezocht!Ingenieur

m/v

8

Anja, Dieter en Manu leerdenelkaar kennen in het VTK-presidium: Dieter

Penninckx studeerde werktuigkunde en was preses tijdens zijnafstudeerjaar (1996-97): een functie waarin hij zijn leiderskwaliteitenen organisatietalent kon ontwikkelen. Manu Bracke (ingenieur elektrotechniek) was dat jaar verantwoordelijk voor de laatstejaars-reis naar Brazilië: de vlekkeloze organisatie van zo’n reis van tweeweken voor meer dan honderd studenten was een mooie test van zijn logistieke en operationele capaciteiten. Anja Maes studeerde voor ingenieur-architect en is met Dieter getrouwd; hun vierde kindje, een zoon, werd geboren op 31 januari 2010.Van hen kregen wij het verhaal te horen van Fred & Ginger.

Na hun studies kozen ze elk een eigen carrière. Anja werd zelfstandigingenieur-architect. Dieter werkte eerst als doctoraal onderzoekeren dan als medewerker en oprichter in een aantal spin-offs van deK.U.Leuven – ondertussen volgde hij nog een opleiding “Financieelmanagement” aan de Universiteit Antwerpen, behaalde een Masterin Financial Economics aan de K.U.Leuven en nam deel aan eenSummer School aan de Vlerick Leuven-Gent Management School.Manu vond een lucratieve baan in de IT-sector. Na een vijftal jaar, in 2003, kwam de plotse ommekeer: ze wilden iets anders gaandoen, werken met iets dat tastbaarder is dan de virtuele IT-wereld,hun talenten bundelen, samen een eigen onderneming starten endoen groeien en bloeien.

Ze contacteerden een aantal makelaars, vertelden hen dat ze eenbedrijf wilden overnemen. Vermits zij drie ingenieurs waren, kregenze vooral technische bedrijven aangeboden. Tot een makelaar hen terloops, zonder veel overtuiging, vertelde dat er ook een kinderkledingcollectie te koop stond. Geen van drieën hadden ze enige affiniteit met mode, laat staan kinderkleding.

Toch voelden zij zich aangesproken en zijn ze dat aan-bod serieus gaan bestuderen...

Nu, zeven jaar later, heeft Dieter daar de volgende verklaring voor:wij zijn snel tot de conclusie gekomen dat er deze sector heel watmogelijkheden bood voor modern en efficiënt management. Denk maar aan productie, logistiek, voorraadbeheer, financiën, distributie... “Vroeger waren veel kinderboetieks meer een soortbezigheidstherapie dan een professioneel businessconcept.”Ze waagden dus de grote stap. Fred & Ginger werd een Belgischmodehuis dat gespecialiseerd is in kinderkledij van 0 tot 14 jaar.De naam is een verwijzing naar het beroemde danskoppel uit detijd van de stomme film: Fred Astaire en Ginger Rogers. Anja geeftmeer uitleg: die naam staat voor een spanning tussen twee polen,enerzijds het strakke en rationele mannelijke, anderzijds het emo -tionele en frivole vrouwelijke. Die elementen komen telkens terug in onze collecties. Zo kunnen ze ook een eigen, gemeenschappelijkestempel zetten op de verschillende merken die binnen Fred & Gingerzijn opgenomen.

De rest is geschiedenis. Een geschiedenis die leest als een sprookjeof liever als een case study voor een business school. In 2004kochten ze nog een tweede merk op. In 2005 startten ze met vierboetieks op toplocaties in Vlaamse steden. In 2006 volgde nogeen overname en waren er al 10 winkels. In 2007 openden viernieuwe winkels hun deuren. Het totale groeipercentage in 2007 en2008 was 120%. Begin 2008 kregen zij vaste voet in de shopping-centra van Wijnegem en Woluwe en in de zomer kwam de succes-volle beursgang (op Euronext) en de overname van Van Hassels. In 2009 werd er nog een kapitaalsverhoging doorgevoerd en een samenwerkingsakkoord getekend met DEVO NV. Eind 2009zijn er een vijftigtal medewerkers, 26 Fred & Gingerwinkels en 5 Van Hasselswinkels verspreid over België. Doelstelling voor 2011 is 35 eigen winkels en 10 Van Hasselswinkels.

Wat het geheim is van dit succes? Volgens Dieter is een belangrijkefactor de gestructureerde, rationele aanpak. Van bij het begin

Fred &Ingenieurs in de mode

Ingenieurs kunnen langs erg verschillende wegen in de modewereld verzeild raken. In het vorig nummer volgden we de carrière van Anne Poesen die als klein meisje al gebeten was door mode, kleding en schoenen.

Vandaag brengen we het verhaal van drie afgestudeerden uit onze Faculteit die eerder toevallig met de modesector in contact kwamen, omwille van rationele argumenten beslisten om daarin actief te worden en in enkele jaren een succesvolle onderneming hebben uitgebouwd.

ontwikkelden zij hun eigen informaticahulpmiddelen: een“Enterprise Resource Planning” systeem, helemaal op demaat van hun onderneming. Alle aspecten van het bedrijf zijn erin opgenomen en wisselen onderling informatie uit.Zowel design als aankoop, voorraadbeheer en productie, distributie en logistiek, boekhouding en financies, verkoop en marketing zijn erin geïntegreerd. Dankzij dit systeem kan hij dagelijks nauwgezet de verkooptrends in de winkelsopvolgen en daar snel op inspelen, de performantie van elke winkel en elke verkoper analyseren.

Eens het systeem ontwikkeld is en daadwerkelijk binnen de hele organisatie wordt

gebruikt, kun je ook die fantastische groeiritmes blijvenbeheren.

Een tweede factor is de verticale integratie: Fred & Gingerbeheert het volledige proces, vanaf het eerste design, via de productie en de distributie tot aan de verkoop in de winkel.Hoewel ze niet alles zelf doen (de overgrote meerderheid van de stoffen wordt bijvoorbeeld aangekocht in Turkije),kunnen ze zo toch de kwaliteit verzekeren, voortdurend vernieuwen en zeer snel inspelen op nieuwe trends.

Vinden ze het belangrijk dat ze alle drie ingenieur zijn?Eigenlijk niet, hoewel dat misschien toch kan verklaren waarom ze, als drie zeer verschillende individuen, goed kunnen samenwerken en gevoelig zijn voor rationele argumenten. Het belangrijkste is wel dat ze elkaar goed kennen en volledig vertrouwen. Ook het feit dat ze met z’n drieën samenwerken in plaats van met z’ntweeën vindt Dieter een voordeel. Naast de invloed van hun ingenieursopleiding moet misschien ook de rol van VTK onderstreept worden: een “extracurriculaire activiteit”waar ze elkaars talenten konden waarderen maar ook heelwat ervaring opdeden waar ze nu op kunnen steunen.

Binnen het team zijn de taken duidelijk verdeeld: Anja heeftde creatieve leiding, van het kledingdesign tot de inrichtingvan de winkels. Manu verzorgt de operationele poot: hij is de man van de logistiek, de IT en de aanvoerketen. Dieter isverantwoordelijk voor personeel, financiën en de algemeneleiding. Maar het belangrijkste blijft toch dat het één hechtteam is waar veel tijd genomen wordt om naar elkaar te luisteren en ideeën uit te wisselen.

GeniaaL wenst deze alumni alle succes bij het verder uitbouwen van hun bedrijf: mogen zij blijven slagen in hun opzet om, zoals Dieter het stelt, “een zeer emotioneelproduct op een zo rationeel mogelijke manier te managen”.

Yves Willems

9

Ginger

10

Toon Lenaerts legde zijn doctoraat af aan het Departement Computerweten -schappen met professor Philip Dutré als promotor. Na het afwerken van zijn doctoraat kon hij onmiddellijk aan de slag bij Materialise, een 20 jaar oude spin-offvan de K.U.Leuven. Materialise viert deze verjaardag overigens met een wereld -congres van 21 tot 24 april dit jaar. Toon is nu tewerkgesteld op de orthopedischeafdeling bij Materialise en is daar mee verantwoordelijk voor de ontwikkeling vansoftware voor de productie van patiëntspecifieke mallen die de chirurg helpen bij het uitlijnen van een boor- of slijptraject.

Fysischgebaseerde computeranimatie

Het maken van computeranimaties en films met speciale effecten neemt soms enkelejaren in beslag. Zelfs aan scènes van slechts enkele seconden kan maanden gewerktworden voor modelleerders en animatoren tevreden zijn met het resultaat.Het vereiste realisme van visuele of dynamische aspecten van voorwerpen is één van de belangrijkste redenen hiervoor. Wanneer feno-menen uit het echte leven zoals stromend water,kleding, rook, explosies en dergelijke in eenanimatie voorkomen, wordt het al snel onhaal-baar om deze effecten manueel te animeren. In plaats daarvan zal men gebruik maken vanfysischgebaseerde animatiealgoritmen om dezeeffecten te simuleren.

Modelleer- en animatiesoftware werd daaromvoorzien van zulke algoritmes om de echtewereld na te bootsen. In de bestaande simulatie-algoritmes ontbreken er wel nog bepaaldeeffecten bij de interacties tussen vloeistoffen en andere voorwerpen. Zo kunnen vloeistoffenenkel met het oppervlak van voorwerpen inter-ageren, waardoor voorwerpen als ondoordringbaresolide vormen behandeld worden, terwijl veelmaterialen eigenlijk poreus zijn. Zand, sponsenof kledingweefsel bijvoorbeeld kunnen vloei-stoffen absorberen en door hun poriën latenstromen. Dit beïnvloedt tegelijk hun fysischgedrag; sponsen zetten uit en worden zacht,kleding wordt zwaar en kleeft aan de huid.

Het ontbreken van deze interacties was de voornaamste motivatie voor het onderzoekvan deze thesis. Het doel was om de simulatie van interacties tussen verschillende soortenvoorwerpen uit te breiden, waarbij speciale aandacht werd besteed aan poreuze materialen.

Uniforme simulaties met partikels in computer-animatie

Figuur 1. Water en een plastic doek beïnvloeden elkaarsdynamiek. Deze simulatie vereist speciale aandacht om de waterpartikels over de doek te laten stromen en lekken te voorkomen.

11

Uniforme simulaties met partikels

De studie van interacties tussen verschillende soorten voorwerpen en vloeistoffen vereist een uitgebreid animatiesysteem dat gebruik maakt vande regels van de fysica. Door dezelfde onderliggende methode te gebruikenom verschillende fysische wet matig heden te modelleren kan een uniformsimulatiemodel deze interacties vereenvoudigen. Door het volume van de vloeistof en het voorwerp te bemonsteren met discrete punten of partikels kan men - met het zogenaamde "Smoothed ParticleHydrodynamics" (SPH-)model - de fysische eigenschappen en modellen op de partikels toepassen en zo het hele volume tot leven wekken.

Niet enkel bestaande algoritmes voor de simulatie van vloeistoffen en rigide en elastische voorwerpen werden in één uniform SPH- model geïmplementeerd, maar ook nieuwe simulatiemodellen voor textiel en zand werden op dezelfde manier gecreëerd. Zo’n uniform systeem maakt het mogelijk om de huidige werkwijze met verschillende animatiepakketten te vervangen door één pakket waarmee animatoren aan de slag kunnen gaan.

Poreuze stroming in computer graphics

Poreuze stroming is een actief onderzoeksdomein in verschillende sectoren zoals geologie, hydrologie of de oliesector. Uit dat onderzoekzijn al veel simulatie modellen ontstaan, die meestal werken op het niveau van de poriën. Dat maakt ze zeer nauwkeurig, maar ook erg reken intensief. Ze zijn eigenlijk té nauwkeurig en vragen te veel rekentijd voor het gebruik in computer graphics.

Daarom werd een nieuw simulatiealgoritme voorgesteld waarmee poreuzestromingen doorheen allerlei vloeistofabsorberende voorwerpen en granulairematerialen eenvoudig en snel kunnen worden gesimuleerd. De fysische principes van poreuze stroming, uitgedrukt in de wet van Darcy, werdenomgezet naar het uniforme SPH-model. Hiermee wordt de simulatie vanvloeistofabsorptie en vloeistofstroming op het niveau van de macroscopischepartikels van het poreuze voorwerp mogelijk. Secundaire effecten van de geabsorbeerde vloeistof op het poreus materiaal kunnen eenvoudig worden aangebracht in bestaande partikelgebaseerde SPH-systemen zodat simulatie van rigide en vervormbare voorwerpen zoals kleding en zand mogelijk wordt. De eenvoud waarmee deze koppeling bereikt wordt,toont het voordeel van deze macroscopische aanpak ten opzichte van de bestaande methodes.

Dit alles resulteert in animaties met nieuwe effecten zoals veranderingenin massa en drijfvermogen, materiaalverzwakkingen, klevende natte kleding,vochtige zandsculpturen en het vormen van modder, gegenereerd dooréén uniform simulatiepakket.

Kurt Driessens & Toon Lenaerts

Figuur 2. Water en zand worden samen over een beeldje van een konijn gegoten. Vochtig zandvormt een stevige structuur terwijl verzadigdzand in een brij verandert.

Figuur 3. Water kan poreuze voorwerpen verzwakken.Deze spons in de vorm van een konijn is initieel te grootom door de glazen trechter te vallen. Wanneer ze echterwater opzuigt, verzwakt het materiaal en zal het extragewicht de spons toch door de trechter duwen.

FabLab-Leuven: iedereen ingenieur

Hoe zou de wereld eruit zien als iedereen naast een inkjet printer ook een ‘Startrek Replicator’ op zijn bureau zou hebben?Dit apparaat uit de populaire sciencefictionserie kopieert elkgewenst object, van een pintje bier tot een computer. VolgensMIT-professor Neil Gershenfeld is het niet langer de vraag of,maar wel wannéér dit toekomstscenario werkelijkheid wordt. De eerste stap in dit proces was de lancering van de cursus‘How to make almost anything’ en dat was het begin van deFabLabs. Een FabLab kun je het best vergelijken met een openwerkruimte (open source hardware) die bestaat uit desktopmachines die eenvoudig aan te sturen zijn. Met deze combinatievan machines kun je bijna alles maken uit hout, kunststof enlichte metalen.

FabLab-Leuven is een initiatief dat ontstaan is door de samen-werking tussen de K.U.Leuven (Departement Werktuigkunde,Faculteit Economie, Leuven Research & Development) en de stad Leuven. Samen met andere partners waaronder deRVO-Society, Groep T en i-propeller werd een dossier ingedienden goedgekeurd door de provincie Vlaams-Brabant voor deoprichting van een FabLab onder de hoede van Werktuigkunde.Van bij het begin werd FabLab-Leuven beschouwd als een bronvan creativiteit en een smeltkroes waar economie, innovatie en technologie samenkomen. In eerste instantie zal FabLab-Leuvenbeschikken over een aantal computergestuurde machines zoalseen 3D-printer, een 2D-lasercutter/graveerder, een 3D-scanneren een freesmachine. “Digitale Fabricage” is belangrijk – eencomputermodel gemakkelijk transformeren in een reëel product.

FabLab-Leuven mikt op verschillende doelgroepen uit de regioLeuven: studenten van de Associatie K.U.Leuven, leerlingen vanhet secundair onderwijs en de sociale economie. Studenten vande Associatie K.U.Leuven zullen van in het begin (vooral in hetkader van de vakken Probleemoplossen en Ontwerpen) gebruikkunnen maken van moderne (computergestuurde) machines omhun ontwerpen te fabriceren. Op deze manier kunnen ze van inhet begin ervaring opdoen met machines die kleinere versies zijnvan de hoogtechnologische apparatuur die momenteel gebruiktwordt in industrie en onderzoek. Voor de leerlingen van het secundaironderwijs zal er al een eerste testcase lopen in het FabLab-Leuven vanaf april 2010: twee klassen van het Paridaensinstituutzullen gedurende vijf weken op regelmatige basis aan hun projectwerken in FabLab-Leuven. Dit leidt hopelijk tot een beter beeldvan wat ingenieurs nu eigenlijk doen, want dit is vaak nog eenpijnpunt bij de ASO-leerlingen. Doel voor hen is dat ze zelf ietsmaken en creatief aan de slag gaan met de machines in hetFabLab. Voor de sociale economie zal er een brug geslagenworden tussen hen en de universiteit en dit onder impuls van de stad Leuven. De Leuvense bedrijven in de sociale economiezijn altijd op zoek naar nieuwe nichemarkten om meer mensenaan het werk te krijgen en er zijn dan ook ideeën in overvloed.

Jammer genoeg ontbreekt het hen aan technologische middelenom deze ideeën uit te werken en te ontwikkelen. FabLab-Leuvenzorgt ervoor dat deze ideeën in projecten gegoten kunnen wordenen kunnen uitgewerkt worden door studenten. Zo loopt er ditjaar een project waarbij derdejaarsingenieursstudenten tenbehoeve van “Wonen en Werken” een machine ontwerpen voor het automatisch reinigen van gft-bakken. De nodige businessplannen voor dit initiatief kunnen uitgewerkt wordendoor studenten handelsingenieur of studenten die kiezen voorhet vak Initiatie tot ondernemen.

Naast de drie bovenvermelde doelgroepen zal FabLab-Leuvenook openstaan voor het brede publiek. Hierbij denken de meestemensen onmiddellijk aan de deelnemers van “De bedenkers”.Om deze mensen naar FabLab-Leuven te leiden zijn wemomenteel een samenwerking aan het opstarten met FlandersDC. Maar FabLab-Leuven gaat verder dan dat. Kunstenaars,mensen die een persoonlijke touch aan vanalles en nog wat willen geven, en nog vele anderen vinden hopelijk hun weg naarons, zodat het FabLab zelf een smeltkroes wordt van innovatieen creatie, waar ingenieurs verderbouwen op ideeën van kun-stenaars en vice versa. De FabLab-formule zoals ze in Leuvenopgezet wordt is nieuw in ons land maar het succes is wereld-wijd beproefd. In India ontwikkelden arme boeren een eigenmelktester wat hen veel geld bespaart. In Boston ontdekkenjongeren uit een achterbuurt de technologie als een op stapjenaar een goede baan en een beter leven.

FabLab-Leuven opent officieel de deuren op 27 mei 2010 enhoopt uit te kunnen groeien tot een aantrekkingspool in innovatieen creativiteit. In de eerste maanden zullen er heel wat proef -trajecten gevolgd worden om alles uit te testen en een vlottewerking te garanderen.

Dr. Marc Lambaerts, coördinator FabLab-Leuven (rechts op de foto)Prof. Bert Lauwers, promotor project FabLab-Leuven (links op de foto)

12

A man for all seasons IN MEMORIAM Marcel Van Bael (1931-2009)

Op 4 december overleed in Heverlee Marcel Van Bael, administratief secretaris van de Faculteit Toegepaste Wetenschappen,en tegelijk ook administratief secretaris van VILv van 1982 tot 2002. Sinds de jaren ‘60 maakte hij deel uit van het administratief personeel van de universiteit, was er in de jaren ’70 hoofd van de syndicale personeelsdelegatie en rond de jaren ‘80 lid van de Raad van Beheer van de K.U.Leuven. Langs deze weg willen wij ons christelijk medeleven betuigen aan zijn echtgenote en aan zijn familie.

Marcel Van Bael heeft in de twintig jaar van 1982 tot 2002 het wel en wee van de alumnivereniging VILv meegemaakt als administratief secretaris van de Faculteitvanuit zijn welbekende commandopost in het Arenbergkasteel.

Zoals Jan Van den Bossche zei in eengesmaakte tafelspeech op de Jaarvergaderingvan VILv in 2002 in de Oude Kantien, waar VILv haar administratief secretaris uitvoerig huldigde : “Marcel heeft het welgemaakt, en het wee verzacht... ”.Toen hij in 1982 administratief secretaris vande Faculteit Toegepaste Wetenschappenwerd, nam Marcel tegelijk het secretariaatvan de alumnivereniging van de Leuvense ingenieurs over.Zijn eigenlijke job was goed gescheiden van zijn VILv-opdracht maar de resultaten convergeerden vaak en kwamenbeide ten goede. Het was Marcel die al heel vroeg de verga-deringen van VILv terug naar het kasteel bracht.Onze alumnivereniging VILv ging toen, zoals de AILv met haarUCL-collega’s, voor het eerst haar eigen weg na 110 jaarsamenwerking in de historische UILv, opgericht in 1872. Marcel Van Bael had alles mee wat van een verenigingssecretarismag verwacht worden: een rijkdom aan ervaringen die hembij VILv goed van pas zouden komen. Zo was Marcel, naastzijn administratieve functie aan de universiteit, in de jaren ‘60plaatselijk perscorrespondent, in de jaren ‘70 politiek actief en hoofd van de syndicale delegatie van het administratief entechnisch personeel...en later ook nog lid van de Raad vanBeheer van de universiteit.

Met zijn vlotte pen, zijn feeling voor wat praktisch haalbaar wasen zijn gave om in besprekingen consensus te inspireren... had hij een aangeboren talent tot slagen en een hele dosis zelfrelativeringsvermogen. Marcel wist als geen ander tijdig te anticiperen op conflicten, hij kwam spitant uit de hoek en bracht vele opborrelende initiatieven met veel realiteitszin tot een goed einde.

Als VILv-secretaris heeft Marcel efficiëntsamengewerkt met zes VILv-voorzitters:Jacques Vincent, Pol Hessels, YvanVerbakel, Michel Naze, Fons Peeters en Paul De Somer. In alles wat hij realiseerde ofwaarbij hij hielp vallen drie vaststellingen op: • de goede relaties met de Faculteit,

de studentenkring VTK en met de over-koepelende ingenieursvereniging K VIV

• de jaarlijkse Algemene Vergadering wisthij van een wettelijk verplichte en saaievergadering zó te organiseren dat zetegen de jaren ‘90 evenementen werdenwaarnaar uitgekeken werd - met ’savonds een feestbanket rond de jubilerende promotie van het jaar

• de Nacht van de Ingenieur, later de Dag van de Ingenieur,bracht na een tijd jaarlijks 300 deelnemers bijeen.

Over twee activiteiten bleef Marcel bijzonder fier: de vieringvan 125 jaar ingenieursopleiding aan de K.U.Leuven in 1989en de reeks tweejaarlijkse kunsttentoonstellingen in de FacultyClub die hij organiseerde vanaf 1994.

Nadat hij terugtrad uit de Raad van Beheer van VILv is hij niet meteen met alle activiteiten gestopt. Het redactieteamvan het toen twintigjarige VILv-blad kon nog een hele tijd op hem een beroep doen. Hij had als geen ander een fijneneus voor faculteitsnieuws en wist potentiële auteurs aan te zetten tot schrijven.

De opeenvolgende VILv-besturen hebben Marcels inspirerendeinbreng in de redactieraad en het VILv-secretariaat altijd wetente appreciëren.

Hij ging ervoor... Engelsen noemen zo iemand “a man for all seasons”.

Jos Deknopper & Yvan Verbakel

Rouwbetuiging van prof. Jacques Péters

Competent en trouw heeft Marcel Van Bael zich jaar na jaar opgewerkt van tandheelkundig technicus tot lid van de hoogstebestuursorganen van onze universiteit. Van hulpsecretaris aan het Instituut voor Werktuigkunde over departementaal beheerder tot administratief secretaris van de Faculteit Toegepaste Wetenschappen. Steeds was hij bereid om aan de professoren, de studenten en zijn collega’s diensten te bewijzen. Voor de decanen die hij gediend heeft, Raymond Snoeys en Etienne Aernoudt, washij een efficiënte, trouwe en uiterst discrete medewerker aan wie de voorbereiding van de delicaatste dossiers kon toevertrouwdworden. Op zestigjarige leeftijd trok hij zich terug uit zijn professionele activiteiten om zich te wijden aan zijn vrouw, zijn kinderen en zijn vriendenkring.Mag ik onze christelijke deelneming betuigen aan mevrouw Van Bael en haar familie.

Jacques Péters

13

14

Dringende nood aan ingenieurs in “the driver’s seat” om complexe maatschappelijke uitdagingen aan te pakken!

Gesprek met em. prof. Hugo De Man

Hugo De Man is sinds september 2005 op emeritaat, maar is nogsteeds actief met ingenieurswetenschappen bezig, onder andereals consultant bij IMEC en als spreker op tal van conferenties.Hugo De Man behaalde zijn ingenieursdiploma aan de K.U.Leuvenin 1964 in de elektrotechniek, gevolgd door zijn doctoraats -promotie in 1968 bij wijlen professor Roger Van Overstraeten.Tussen 1969 en 1971 voerde hij een postdoc uit aan de Universityof California in Berkeley in het domein van het computergestuurdontwerpen van geïntegreerde schakelingen. Daarna was hijgewoon hoogleraar aan de K.U.Leuven en mede-oprichter vanIMEC in 1984 samen met professor Roger Van Overstraeten.Tevens behaalde hij talrijke internationale prijzen voor zijn onderzoek in het domein van chipontwerp.

De eeuw van complexiteit25 jaar geleden heb ik mijn thesis (nu masterproef) gemaakt bij Hugo De Man en nu wil ik weten wat er sindsdien veranderd is in de opleiding van ingenieurs en wat de toekomstige noden van de maat-schappij zijn voor de ingenieur in opleiding en in het beroepsleven.Volgens Hugo De Man staat de mensheid momenteel voor de grootsteuitdaging ooit. Op demografisch vlak zijn wij met “te veel” voor dezeaardbol. Daardoor duiken tal van problemen op, zoals klimaat, energie, milieu, vergrijzing, mobiliteit, enzovoort. Constante factor in deze problemen is de complexiteit om tot een oplossing of deel-oplossing te komen. Bijvoorbeeld het elektriciteitsnet dat helemaalherdacht en gereorganiseerd moet worden om een optimalisatie van globale en lokale hernieuwbare energie-opwekking mogelijk temaken. Een ander voorbeeld is het “internet-of-things”, nog com-plexer dan internet alleen, waarbij alle objecten met elkaar en met demensheid verbonden zijn via het internet. En naast dit complexiteits-probleem zijn er nog andere moeilijke vraagstukken, zoals hoe weonze huidige westerse sociale welvaart nog kunnen rechthouden.

De ingenieur-ondernemerOp de vraag hoe Europa zich kan meten met de vooruitgang vande BRIC-landen, stelt Hugo De Man dat er een differentiatie moetblijven. De tijd van het technologiemonopolie van Europa en de USin bepaalde domeinen is voorbij. Op het vlak van productiegerela-teerde activiteiten heeft China tot vijf maal meer ingenieurs danEuropa. Daarmee kunnen we hier niet wedijveren. Het is een feitdat productie van klassieke verbruiksgoederen meer en meer naarhet oosten verschuift. In plaats van een doekje voor het bloeden tevormen door vooralsnog te proberen deze productie hier te houden,zouden we beter focussen op het ontwerpen en bouwen van intel-ligente en complexe systemen en diensten die aangepast zijn aan

de lokale maatschappelijke behoeften, die tevens een antwoordbieden op de hogergenoemde uitdagingen van de groene economie. We moeten op dat gebied in Europa voor blijven op de BRIC-landendoor middel van innovatie: nieuwe technologieën, nieuwe producten,nieuwe diensten, nieuwe concepten. Daarbij moeten we dus aandacht besteden aan wat Hugo De Man de “sociale innovatie”noemt. Daarbij wordt innovatie in academische kringen doorgaansiets te veel gezien als puur onderzoek in het prille beginstadiumvan de ontwikkelingscyclus. Innovatie is echter meer dan dat. In Nederland definieert men dat als “kennis, kunde, kassa”. In Vlaanderen en Europa zijn wij dikwijls uitstekend bezig op hetvlak van “kennis”. Ook de “kunde” is meestal nog gedeeltelijk aanwezig, maar de “kassa” laten we te veel links liggen. Dit is de typische Europese onderzoeksparadox. We schitteren in onder-zoek en publicaties, maar het ondernemerschap om dit onderzoekin business (“kassa”) om te zetten ontbreekt. We hebben dussteeds meer nood aan “ondernemer-ingenieurs” die deze helecyclus kunnen omvatten en realiseren. Ook voor de universiteiten betekent dit een omschakeling. In plaatsvan vooral te focussen op gespecialiseerde toppublicaties zou menook meer oog moeten hebben voor wat het onderzoek de maat-schappij oplevert. Aan Amerikaanse universiteiten zoals MIT en UC Berkeley zijn publicaties ook belangrijk, maar meet men vooralook de kwaliteit van het onderzoek op basis van de impact op de industriële wereld, waar de studenten belanden, hoeveel CEO’ser afkomstig zijn van de universiteit, enzovoort. Daar kunnen we inonze Vlaamse universiteiten nog iets van leren ...

Multidisciplinary System EngineeringWanneer ik Hugo De Man confronteer met de stelling dat, waar hijvroeger steeds pleitte voor de “gespecialiseerde doctor-ingenieur”,hij nu pleit voor de “ondernemer-ingenieur”, reageert hij dat hij

15

enerzijds tot nieuwe inzichten is gekomen, maar dat er anderzijdstoch nood blijft aan specialisatie in welbepaalde technologischedomeinen. Wel is er een verandering - die hij trouwens heeft ingezettijdens zijn laatste jaren als universiteitsprofessor – naar meer “team-werk van specialisten in bepaalde domeinen” in plaats van de“geïsoleerde topspecialist”. Het bekende “trein-team-project” is voorvele onlangs afgestudeerden geen onbekende. Vooruitgang is in detoekomst niet meer afkomstig van één enkel specifiek domein, maarvan de combinatie van diverse domeinen, zoals bijvoorbeeld neuro -science, elektronica, biomedische technieken en nanotechnologie.Teamwerk en communicatie tussen specialisten is dan essentieelevenals de vorming van “systeemarchitecten” die oog hebben voorde samenhang van de domeinen die samen meer vormen dan desom van de delen. Van de doctor-ingenieur wordt dan ook verwachtdat hij/zij ook gevormd wordt in systeemdenken en in technisch leiderschap. Onderzoek naar sensoren die alles waarnemen, zien,horen, voelen, meten, en naar de combinatie met actuatoren die allescontroleren en sturen, blijft een voorbeeld van system engineeringdie nog volop in evolutie is. Onderzoek naar biosensoren, een com-binatie van medische, elektronische en biologische aspecten,is een must-have voor de toekomst.Nog een ander voorbeeld is “energie en vermogen”, waar er eenrevival is van intelligente vermogenselektronica en vermogenscom-ponenten. Dit multidisciplinair onderzoek vormt ook een uitdagingvoor onze financieringsinstellingen. Daar gebeurt de evaluatie in vele gevallen door specialisten in een bepaald domein, maar wat tedoen met gemengde vormen van specialisatie zoals bio-engineering?Een uitdaging voor de toekomst!

Niet alleen “meer technologie”,maar ook “meer mens”

De combinatie van ingenieurswetenschappen en geneeskunde blijftéén van de speerpunten voor toekomstige innovatie volgens HugoDe Man. “Remote Monitoring” wordt een feit in de toekomst. In plaats van een maandelijkse meting bij de dokter kunnen wepermanent onder controle staan indien er bepaalde risico’s zijn ophart- of andere kwalen. Maar waar we vroeger vooral onderzochtenhoe dit technologisch mogelijk is, moeten we meer en meer begrijpenwat dit betekent voor de mensen. De mens speelt een steedsbelangrijkere rol in de technologische evolutie, vandaar dat “socialengineering” een troef voor de toekomst wordt. Een ander voor-beeld is hoe een Alzheimerpatiënt omspringt met de omgeving enhoe technologie kan helpen om dat comfortabeler te maken, zowelvoor de patiënt als voor de omgeving. “Sociologie voor ingenieurs”is dus zeker een vak dat toekomstige ingenieurs gevolgd moetenhebben. Onlangs was Hugo De Man betrokken bij het project“NANOSOC” met de K.U.Leuven, de Universiteit Antwerpen enIMEC over de vraag hoe een dialoog met de gemeenschap overnieuwe technologieën georganiseerd kan worden. Daar werdennieuwe inzichten verkregen in de perceptie van bepaalde tech -nologieën, in de interactie tussen technologie en mens en hoe die tot comfortabelere levenssituaties leidt.

Niet alleen meer “mens”, maar ookmeer “minimale technologischegeletterdheid voor iedereen”Niet alleen ingenieurs moeten iets kennen van sociologie en demens. Iedereen op deze wereld hoort een basiskennis te hebbenvan technologische disciplines en begrippen. Een basis van tech-nologiegeletterdheid is een “must” voor iedereen. Toen we ditgesprek hadden, was het treinongeval in Halle/Buizingen netgebeurd. Naar aanleiding daarvan werd er in de media gesprokenover de traagheid van implementatie van automatische remsystemen.Zonder hier een oordeel te vellen of dat al dan niet correct was, is het wel even goed om stil te staan bij het feit dat het installerenvan een dergelijk systeem in een trein ongeveer 1 week werk vergt.Voor 1500 treinen betekent dit dus 30 jaar werk wanneer dit opeen -

volgend gebeurt. Als het parallel gebeurt is dit maar 1 week werk,maar dan rijden er een week geen treinen en wellicht heeft menook de capaciteit niet om dit volledig parallel te doen. Wanneer er4 treinen per week behandeld worden, is men nog 7,5 jaar bezig.Dergelijke basisberekeningen worden door journalisten niet gemaakt,hoewel ze meer dan nodig zijn, want dat geeft een duidelijk beeldvan wat kan en niet kan op technologisch vlak. En moeilijk is het toch niet...Bijgevolg zouden beleidsmensen en journalisten verplicht een basiscursus technologie moeten volgen volgens Hugo De Man. In vele gevallen wordt kritiek geuit maar vergeet menna te denken over de nuchtere realiteit van wat kan en niet kan.

“Physics for Future Presidents”Aan de UC Berkeley wordt in de humane wetenschappen door professor Muller, fysicus, een cursus gedoceerd met als titel“Physics for Future Presidents”.. De reden hiervoor is dat technologie steeds meer een maatschappelijke impact heeft en de maatschappij meer en meer nood heeft aan een minimale technologische geletterdheid. Hoe dikwijls worden begrippen als KW en KWh niet verward in artikels of gesprekken?Wanneer we de auteur Dimitri Verhulst of Tom Lanoye niet kennen,worden we bekeken alsof we van een andere planeet komen.Maar wanneer we spreken over “entropie”, een basisbegrip voor ingenieurs, dan is het de normaalste zaak van de wereld dat niemand dat kent en worden we als “nerds” aanzien. “Entropie” is nochtans een basisbegrip in ons dagelijkse leven. Te veel mensen zijn er trots op dat ze geen kaas hebben gegetenvan wiskunde of technologie. Het is dus onze taak om dat soort kennis op een bevattelijke en aangename manier over te brengen, zodat het meer en meer een evidentie wordt in onsdagelijkse leven ...

De “renaissance-ingenieur”Net zoals in de renaissance moeten we tot een wedergeboorte komen, niet van diverse kunststromingen, maar van een combinatievan socio-economisch-technologisch-ecologisch onderzoek enontwikkeling. De “renaissance-ingenieur” moet zich niet focussenop de component die steeds beter en meer kan, maar moet werken aan multidisciplinaire technologieën in samenwerking metandere disciplines. Een mooi voorbeeld is ook hoe niet-architect-ingenieurs kunnen leren van architecten. Architecten hebbensteeds voor ogen wat hun realisaties voor de mens betekenen en hoe ze in het grote systeem passen. Ook andere ingenieurs -disciplines kunnen van hen leren hoe ze hun specialisatie kunneninpassen in de maatschappij.

K.U.Leuven op de goede wegTot slot vermeldde Hugo De Man dat de K.U.Leuven op de goedeweg is. Als voorbeeld gaf hij het onderzoek in synthetische biologie.Dit gebeurt door een team van vier elektronica-ingenieurs, vier bio-ingenieurs en vier biochemisten, die onderzoek voeren naar desynthese van bacteriën, zodat die op basis van de diagnose vande ziekte, automatisch gepersonaliseerde geneesmiddelen kunnengenereren. Met dat onderzoek, met professor Bart De Moor alspromotor, heeft dit team een gouden medaille gewonnen op eenwedstrijd, die uitgeschreven was door MIT in 2008 en 2009. Dit is een voorbeeld van multidisciplinair onderzoek met maat-schappelijke relevantie, waar te weinig media-aandacht aanbesteed wordt. Laten we er dus voor pleiten dat de universiteit ook dit soort inter facultaire samenwerkingen verder uitbreidt enonder de aandacht brengt van het grote publiek. Er gebeurt te veel interessant werk dat niet in de media komt. Ja, de levensgebeurtenissen van Lady Gaga zijn voor velen interessanter dan een nieuwe ingenieursgeneeskunde die ons de komende 10-20 jaar talrijke wetenschappelijk-technologischedoorbraken zal brengen ...

Patrick Pype

De eerste spreker, Kristiaan Heinen, deed wel even de wenk-brauwen fronsen. De boodschap op zich was zeker valabel: “je moet jezelf centraal stellen, vervolgens je objectieven vastleggenen tenslotte bepalen wat je moet doen om die te bereiken”. Het was alleen de manier waarop die boodschap gebrachtwerd, die voor het ingenieurspubliek op zijn minst ongewoonwas. De professionele coach, met een achtergrond in de bouwen de chemische nijverheid, had het over “energetische transfor-maties”, “communicatie van ziel tot ziel” en “karmische effecten”.Hopelijk verbloemden deze franjes de kern van het verhaal niette zeer.

Ingrid Ghys van Liv’it nam dan het woord. Ingrid Ghys, eenbedrijsconsulente die gespecialiseerd is in het begeleiden van veranderingstrajecten, gaf een zeer concrete kijk op hetcoachingproces. Het devies van Liv’it is: coaching ter optimalisatievan het eigen potentieel. Het objectief van coaching is volgens

Ingrid Ghys de juiste hulpmiddelen en inzichten verschaffen aan het individu (of de groep) zodat hij/zij de juiste keuzes kan maken. Dat is vanzelfsprekend belangrijk wanneer je voor een keuze staat in je carrière of wanneer je op zoek bent naar een nieuwe job. Maar ook om je persoonlijke effectiviteit te verhogen of blinde vlekken in je eigen vaardigheden weg te werken kan coaching een goed instrument zijn. Ingrid Ghys gaf de toehoorders een aantal tips om een goedecoach te vinden. Ze gaf hierbij heel concrete cijfers aan. Zo zougoede coaching tussen de 60 en 120 euro per uur kosten enmoet je normaal gezien met 3 tot 5 sessies het volledig proceskunnen doorlopen.

Esther Houben, verantwoordelijke voor Learning & Developmentbij NXP, belichtte het aspect in-company coaching. NXP is dehalfgeleiderdivisie van Philips die in 2006 werd afgesplitst. In ditmultinationale technologiebedrijf hebben de werknemers voor

9 FEBRUARI 2010

VILv – Leuven Inc. Forumavond:

16

De tijd dat de loopbaan van een ingenieur een vooraf bepaald traject binnen één bedrijf was, ligt definitiefachter ons. Vandaag zijn er minder zekerheden, maar des te meer opportuniteiten. De ingenieur kan enmoet keuzes maken. Evolueer ik best naar een managementrol of blijf ik toch beter in een technischefunctie? Ik ben een ervaren projectleider, maar maakt mij dat ook een goede people manager? Coachingkan helpen om te reflecteren over je eigen stijl, drijfveren, ambities en zo de volgende stappen in je loopbaanvoor te bereiden. Tijdens de VILv Forumavond van 9 februari werden de onderwerpen carrièreplanning encoaching vanuit diverse invalshoeken bekeken.

een groot stuk hun carrière zelf in de hand. Bij NXP werkt men met een duaal carrièrepad met een technische ladder eneen managementladder. Dat geeft veel opportuniteiten voor de werknemers. En dat brengt ons opnieuw bij de kern vancoaching: de werknemers helpen om de juiste keuzes temaken. Esther Houben benadrukte dat het belangrijk is ominzicht te verkrijgen in de eigen sterktes en zwaktes. Het gaatdan zeker niet in de eerste plaats om kennis en vaardigheden(dat is meer het domein van training), maar wel om houding engedrag. Weet wat je kan en hoe je best functioneert, en focusvervolgens op je sterktes. Dat was het advies waarmee EstherHouben haar betoog besloot.

Het was misschien geen hard en tastbaar ingenieursonderwerp,maar toch zeker een thema dat het publiek sterk aansprak. Het zal niet verbazen dat de aula werd gevuld door vooral jongereingenieurs. Zij stelden een hele resem vragen: een sterke indicatiedat dit thema volop leeft bij de nieuwe ingenieurs. Wij wensenhen veel opportuniteiten toe, een goede coach die hen de juistekeuzes kan helpen maken, en uiteraard ook een gunstig karmadat hen op weg helpt naar geluk en succes.

David MaesFoto’s Gert Sablon

“Hoe plan ik mijn carrière”

17

18 u. Opening door voorzitter dr. ir. Iris De CosterAgendapunten:

• Activiteitenverslag 2009 - 2010 door secretaris-generaal ir. Bart Van Buggenhout• Goedkeuring van de jaarrekeningen van het voorbije boekjaar 2009 en goedkeuring van de begroting van

het lopende boekjaar 2010 door penningmeester ir. Johan Vanmarcke• Het verlenen van décharge voor de leden van de Raad van Bestuur• Vervanging van de bestuurders einde mandaat en aanstelling van nieuwe leden van de Raad van Bestuur• Rondvraag • Besluiten door de voorzitter

19.30 u. VILv-aperitief en -diner

VILv Algemene Ledenvergadering

Dag van de Ingenieur 2 oktober 2010 – vernieuwd!Gast: Frank De Winne

Noteer deze dag in je agenda! Traditiegetrouw maken we er eenleerrijke en gezellige bijeenkomst van. De troeven van de Dagvan de Ingenieur blijven (uitstapjes in de namiddag, een receptieen een diner) en we bieden nu bovendien ook een programmaaan waar kinderen en jongeren welkom zijn als hun oudersingenieur(s) zijn. Ook de centrale locatie is nieuw dit jaar.

Het programma ziet er zo uit: 14.15 u.: ontvangst deelnemers in Ubicenter

(Philipssite in Leuven)14.45 u.: start namiddagactiviteiten

• in Ubicenter: RVO-Society: voor kleuters enouders/ingenieurs

• in Ubicenter: Frank De Winne voor ingenieurs énkinderen (basisschool en middelbare school)

• traditionele bezoeken op verplaatsing:- Photovoltec- Werf- Museum M- Stadsgids

17.00 u.-18.30 u.: receptie ter afsluiting van namiddagprogramma

19.00 u.: start diner

op 28 mei 2010, 18 u.in auditorium A (lokaal 00.54) van ESAT, Kasteelpark Arenberg 10, 3001 Heverlee.

Inschrijven (graag vóór 14 mei) kan makkelijk en snel op onze website www.vilv.be, ga naar “Kalender”

meer informatie en inschrijvingsmogelijkheid op www.vilv.be

18

“De ingenieurswereld is een zeer boeiende wereld met tal vanmogelijkheden om jezelf te ontplooien. Niet alleen in het bedrijfs-leven, maar ook als ondernemer, als ambtenaar...Het feit dat men persoonlijke en “ingenieuze” oplossingen kanaanreiken voor complexe problemen in teamverband is voor mijéén van de zaken die me als ingenieur veel voldoening geven.”Frank De Winne in ‘De burgerlijk ingenieur in actie’, gast bij de Dag van de Ingenieur

Anastylose in Sagalassos

Sinds het begin van de opgravingen begin jaren ‘90 makenconservatie en restauratie deel uit van het SagalassosArchaeological Research Project dat geleid wordt door pro-fessor Marc Waelkens. Vandaag werken er een groot aantalconservatie-experten samen vanuit verschillende disciplineszoals architecten, ingenieurs, archeologen, archeometrischeexperten en conservatiespecialisten.

De opgravingen in Sagalassos onthullen goed bewaardeashlarmonumenten (uit gekapte steen) evenals monumentengemetst met baksteen of steen. De blootgelegde architecturaleresten worden steeds gedocumenteerd na de opgravingen.Elke muur en elk vloeroppervlak wordt onderzocht en waarnodig nemen de conservatie-experten in onderling overleg de gepaste maatregelen.

Sommige van deze ashlarmonumenten worden nog gedeeltelijkin situ teruggevonden. Het overige oorspronkelijke materiaalligt meestal verspreid rond het monument als gevolg vanaardbevingen. Na het documenteren van de oorspronkelijkeonderdelen en hun stratigrafische positie wordt een studie uitgevoerd om te achterhalen wat de architecturale samen-stelling van het gebouw was. (Stratigrafie is een deelwetenschapvan de geologie die de gesteenten in hun opeenvolging ensamenhang bestudeert, nvdr.)

Afhankelijk van het oorspronkelijke materiaal en de staat waarinhet zich bevindt, is het soms mogelijk een ashlargebouwherop te bouwen. De techniek waarbij het oorspronkelijkemateriaal wordt gebruikt om het gebouw opnieuw op haar oorspronkelijke locatie op te richten wordt anastylosegenoemd. Anastylose is dus erg ingrijpend en kan alleenmaar toegepast worden als het wetenschappelijk verant-woord is en er voldoende origineel materiaal bewaard is. De impact van een gerestaureerd gebouw tussen ruïnes dient ook zorgvuldig bekeken te worden. De aandacht die het zal trekken van het publiek heeft namelijk gevolgen voorhet beheer van de site.

Het laathellenistische fonteinhuis was het eerste ashlargebouwin Sagalassos dat werd gerestaureerd volgens deze principes(in 1997) door een team van het Raymond Lemaire InternationalCentre for Conservation (K.U.Leuven), onder leiding van architect Teresa Patrício, ingenieur Koen Van Balen en ingenieur Semih Ercan. Nieuwe technieken werden toen voor het Sagalassosproject ontwikkeld in de laboratoria vanK.U.Leuven in het kader van de masterproef van Semih Ercan"The use of fibre glass-epoxy system in anastylosis”. Deze technieken maken gebruik van een combinatie vanepoxyharsen en glasvezel. De passende delen van tweebouwstenen worden samengevoegd door een combinatie van een traagwerkende, klevende epoxyhars en glasvezelstavenom de twee delen samen te houden. De epoxyhars wordtversterkt met kalksteenpoeder om mechanische eigenschappente bekomen die vergelijkbaar zijn met de oorspronkelijke stenen. Glasvezel is voldoende bestand tegen trekkrachtenmaar is tevens voldoende rekbaar ingeval van extreme spanning (voornamelijk bij aardbevingen) zodat schade aan de oorspronkelijke stenen kan voorkomen worden.

Van 1997 tot 2010 werden twee andere monumenten, namelijkhet Noordwest Heroön en het Antonijnse Nymphaeum,her opgericht in het monumentale centrum van de antiekestad, opnieuw door een samenwerking tussen conservatie -specialisten, ingenieurs en archeometrische experten van het Sagalassos project (architect Ebru Torun, ingenieur SemihErcan en professor Patrick Degryse). De hierboven vermelde technieken werden verder ontwikkeld dankzij jarenlange toepassing op het terrein.

Afhankelijk van verdere fondsenwerving kan een bijkomendanastyloseproject gerealiseerd worden in Sagalassos. Het Macellum (de voedselmarkt waar luxewaar werd verkocht) iseen belangrijk monument in de stad met unieke eigenschappenen een staat van bewaring die volstaat voor anastylose. In eeneerste fase gaat de aandacht naar de Tholos van het Macellumwaarbij dezelfde methodologie wordt toegepast.

Ebru Torun

Deze ronde Tholos was waarschijnlijk een visbassinof een fontein en bood verstrooiing aan het winkelende publiek. Gezien talrijke bouwelementennog aanwezig zijn, komt deze Tholos in aanmerkingvoor een gedeeltelijke restauratie.

De Alumni Lovanienses kozen de restauratie vande Tholos als hét project waar zij hun schouderswillen onderzetten door deze restauratie financieelmogelijk te maken. Je kunt als alumnus dit res-tauratieproject steunen en zo een steentje bijdragen aan de verfraaiing van Sagalassos en de internationale uitstraling van de K.U.Leuven. Graag vragen we een bijdrage van 50 EUR of meer, waarvoor je ook een fiscaal attest toegestuurd krijgt.

Je kunt storten op volgend rekeningnummer vanK.U.Leuven734-0194177-89, K.U.Leuven, Krakenstraat 3, 3000 Leuven Structurele mededeling FXS-PROZI1-O2010.

Een uitgebreide toelichting over het restauratie-project vind je op www.sagalassos.be/restauratietholos.

De Alumni Lovanienses streven ernaar met de steun van deoud-studenten van de Alma Mater de restauratie van dit monumentte kunnen realiseren. Zo kan de 'Tholos van de AlumniLovanienses' een plaats krijgen in deze wereldbefaamde site.

19

In het zuidwesten van Turkije voert K.U.Leuven onder leiding van professor Marc Waelkens al meer dan 20 jaar onderzoek naar de antieke stad Sagalassos. In deze periode groeide het Sagalassosproject uit tot één van de grootste archeologischeprojecten van het Middellandse Zeegebied. Bovendien levert de jaarlijkse zomercampagne dikwijls spectaculaire vondsten op.Zo werd in 2008 de wereldpers gehaald met een prachtig gebeeldhouwd hoofd van keizer Marcus Aurelius. Het hoofd van keizer Hadrianus, dat in 2007 gevonden werd, was ook al de publiekstrekker van de succesvolle tentoonstelling in het BritishMuseum Hadrian, Empire and Conflict.

Het bewijs is eindelijk geleverd: If “You = Engineer” then “You = comedian”,thus “All Engineers” = “Comedians”

20

Ik ben nu al een tijdje actief als stand-upcomedian en doorkruis heel Vlaanderen en Nederland. Maar waar ik ook ben, ik krijg steedsdezelfde vragen: "Oeh, zijt gij echt ingenieur?" of "Jamaar, gij zijt toch ingenieur, hoe kan dat nu?" En toen ik wat persaandacht kreegna mijn overwinning van de Humo's Comedy Cup kreeg ik van allejournalisten steeds dezelfde vragen: "U heeft net de Comedy Cupgewonnen én u bent ingenieur, verklaar dat eens?"En waarom is dit voor velen een onverwachte combinatie, ingenieursen humor? Voor mij was het steeds vanzelfsprekend maar blijkbaarmoet je dat uitleggen. Ik ga ervan uit dat het een taak en eigenschap is van de ingenieurom zaken te creëren, te ontwikkelen en te verbeteren. Eigenlijk moeteen comedian dat ook doen: hij creëert grappen, ontwikkelt een acten moet deze voortdurend verbeteren. Match number one has beenmade! Check! Beide zijn dus creatieve beroepen. Beide moeten ookinnovatief zijn; het moet origineel en anders zijn en slim bekeken.Betekent "ingenieus" niet "vindingrijk", "vernuftig", of "geestiggevonden"? Zoek maar op in je mobile wiki smartphone!Enkele maanden geleden vond ik een zeer interessant artikel inHarvard Business Review over de "Innovator's DNA". Daarin wordtde vraag gesteld hoe het komt dat bepaalde mensen of 'profielen'erin slagen om telkens weer met iets innovatiefs te komen. Er werdenvijf belangrijke ‘ingrediënten’ vernoemd, namelijk het in vraag stellen,observeren, experimenteren, associëren en netwerken.

In vraag stellen

Hiermee wordt bedoeld dat je met een kritische kijk de wereld aan-schouwt. Het maakt dat je niet tevreden bent met een status quo.Een wijs man zei ooit: "Het moeilijkste is niet de juiste antwoorden te vinden maar de juiste vragen te stellen". Is dat niet wat een ingenieur doet of moet doen? Oh, wat kunnenwe toch vervelend zijn voor onze collega's. “Waarom dit, waaromdat? Hoe komt dit ? Hoe komt dat?” Altijd die vervelende vragen.“Het is goed zoals het is, en laat ons nu alstublieft gerust! Ga watprogrammeren, allez hup!”Vragen stellen is nu net ook één van de belangrijkste bronnen vanhumor. De dagelijkse omgeving in vraag stellen kan al heel wat los-maken. Of gewoon door een vraag te stellen kom je vaak tot eengoede humoristische voorzet. Bijvoorbeeld: "Hoe komt het dat eenman nooit zijn pantoffels vindt?" of "Aanbieding: bij aankoop van vijfdozen melk, de zesde aan de helft van de prijs…"Wat is er verkeerdaan de zesde doos? Waarom zouden ze anders korting geven?"Is je fantasie al geprikkeld? Komen de ideeën al los?

Observeren

Details maken de meester. Maar je moet vooral goed kunnen kijkenom deze details te zien. Is het ook niet aan de ingenieur om alert te zijn voor kleine veranderingen, kleine activiteiten die voor eenongetraind oog verloren gaan? Om uit een regen van tabellen engegevens net dié data te halen die van belang zijn is een goedobservatievermogen nodig. Observatie is ook een vast ingrediëntvan humor. Het is zelfs een apart genre genaamd "observatiehumor".Wil je humor kunnen maken, moet je vaak afstand kunnen nemenvan de situatie en eens als externe de zaak kunnen overschouwen.Hoeveel acts zijn er niet gemaakt over de kassa's van de supermarkt,wachten op de bus, bestellen bij de Chinees, het koningshuis,...?Vaak zijn die gebaseerd op observatie met oog voor detail en eengezonde opmerkzaamheid.

Experimenteren

Om de ware aard van iets te kennen en te begrijpen moet je er veel-vuldig mee experimenteren. Probeer eens links, probeer eens rechts,nu eens de druk verhogen... Is het niet fijn om eens wat uit te proberenin labomstandigheden? Zijn we daar niet verlekkerd op? Komaan,geef toe!Want alleen zo krijg je echt inzicht en krijg je het in de vingers. En uit-eindelijk zoek je door te experimenteren de grenzen op en probeer je inzicht te krijgen in de verwachte effecten. Ook dit gebeurt steevastin comedy. Je weet niet op voorhand hoe een grap zal overkomen.Dus moet je een en ander uitproberen en per optreden wat veranderen.Vooral omdat er zoveel onbekenden zijn. Wat zijn de te verwachteeffecten? Je probeert het onder controle te krijgen door het veel te proberen. Eigenlijk leef je als comedian in een eeuwigdurendebètaversie. Het is niet af maar al toonbaar aan de wereld én sug-gesties zijn welkom. Men spreekt hier van een "try-out". In wezenis dat spelen in labomstandigheden met een eerste prototype.

Associëren

Deze eigenschap komt vooral van pas in de eigenlijke creatieve faseof "engineering" fase. Door actief te associëren ga je op zoek naarverbanden tussen verschillende zaken die je hebt geobserveerd, invraag gesteld, of vastgesteld tijdens een experiment. Je maakt ookabstractie van het materiële en tracht op een hoger niveau relaties te leggen. Dit is in ons arme hoofdje geduwd door middel van deoeverloze oefeningen analyse, fysica en andere van onze lievelings-vakken. Is het je al opgevallen dat als je een onverwachte associatie maaktmen spontaan begint te glimlachen? "Ja, eigenlijk, waarom niet?", is dan de reactie. Humor begint vaak met onverwachte associaties.Het verband is als het ware "ingenieus": geestig gevonden, vernuftigen vooral onverwacht. Het verband is een verrassing en niet voor de hand liggend.

Netwerking

Met netwerking wordt bedoeld dat je je omringt met mensen vanverschillende achtergronden, met andere inzichten, andere levensvisies.Dat is vaak moeilijk want het is menselijk om je alleen te omringenmet gelijkgezinden. Soort zoekt soort, nietwaar? Vandaar dat ik het nooit een goed idee vond om de campus van de burgies inHeverlee te zetten. Ver van de bewoonde wereld, nooit een goed idee.In de wereld van de humor kom je heel wat mensen tegen die anderszijn, anders denken en er een aparte levensvisie op nahouden. En datmaakt het juist boeiend. Men verwacht ook van een comedian eenaparte kijk.Ik hoop dat je ondertussen wat gelijkenissen hebt gezien. Hiermee isnatuurlijk niet alles verteld. Bij humor is er bijvoorbeeld vaak ook eenintuïtieve en gevoelsmatige factor. Maar met dit korte betoog hoop ik dat het mysterie rond de ingenieur-humorcombinatie toch wat isopgehelderd.En nog voor de jong afgestudeerden: met jouw diploma kun je allerichtingen uit. Zelfs al ligt die richting misschien niet voor de hand en vinden sommigen deze "onverwacht".

ir. Arnout Van den BosscheWinnaar Humo's Comedy Cupwww.arnoutvandenbossche.be

Twitternaam: "den_arnout”

En, ja, ik sta op Facebook. Word jij mijn eerste vriend?

De gemiddelde burgie of archie vertoont een behoorlijkecultuurparticipatiegraad. Zo is er Revue, tot standgebracht door een enthousiaste bende die elk jaar bergen verzet om een drie uur durende totaalshow van dans, muziek en toneel in elkaar te steken.

Al dat werk resulteerde dit jaar in “De regels van l’Hôpital”,waarbij we meegenomen werden naar de psychiatrischeinstelling “l’Hôpital” in Heverlee. De cast werd gevormd door 15 acteurs, waarvan de meeste een prof vertolkten.Claude Creemers werd zo plotseling psychiater, terwijl PaulDierckx als één van de geïnterneerden in de instelling door het leven moest.

Het ene na het andere burgiemopje werd op ons afgevuurd en dat kon het publiek zeker smaken. Daarnaast bleven onzecollega’s van het Sportkot en Groep T goed voor enkelegeslaagde grappen. De sgreivers (Revue kent geen “schrijvers”)haalden hun inspiratie ook uit de actualiteit, zo is bijvoorbeeldde verschijning van Linda De Win in “De slimste mens terwereld” niet onopgemerkt aan hen voorbij gegaan. Aangezienniet iedereen elke prof kent, kunnen we dergelijke grapjesalleen maar aanmoedigen.

De toneelscènes werden afgewisseld met energieke dansjes enmuzikale intermezzo’s. De link tussen dans en toneel ontgingons wat, de muzikale stukjes verliepen niet altijd op elk vlak vlekkeloos, maar beide droegen bij tot een zeer geslaagdeRevue-editie.

Dat er in een project als Revue heel veel tijd kruipt, is evident.Wij praatten met Alan Szepieniec over de voorbereiding vanzo’n groot project. Hij kruipt tijdens de voorstellingen in de huidvan professor Paul Dierckx.

Hoe gaan jullie te werk bij het 'sgreiven' van een script? Alan: We beginnen eraan in september. De week voor de startvan het academiejaar kiezen we uit een reeks van voorstellenhet beste thema. In de daaropvolgende weken evolueert hetverhaal tijdens talloze brainstormsessies. Eens het verhaal vastligt en goedgekeurd is, wordt in samenspraak met Dans enMuziek een scèneverdeling gemaakt in de hoop een geïnte-greerd scenario te bekomen. Dan begint het daadwerkelijkesgreiven. Hier kruipt de meeste tijd in, maar het voordeel is dat de sgreivers hier niet voor moeten samenzitten: dit kunnenze perfect alleen op kot doen. Tegen de lesluwe week is hetscript min of meer compleet. Daarna is het aan de acteurs om nog meer grapjes te verzinnen en de bestaande grapjes te verbeteren, uit te breiden of te schrappen. Deze finetuninggebeurt tot aan de première en zelfs erna ook nog. Het scriptis pas écht af nadat de voorstellingen gespeeld zijn.

Jij speelt al enkele jaren Paul Dierckx. Hoe pak je het aan omeen zo correct mogelijk personage neer te zetten? Alan: Elke acteur heeft natuurlijk zijn eigen trekjes. Het isbelangrijk dat je een karikatuur maakt van de echte Dierckx en niet van de vorige acteur die hem speelde. Je begint metgoed opletten in de les – niet alleen wat de stof betreft, maarook zijn houding, zijn manier van lesgeven, zijn stopwoordjes enzijn intonatie. Gelukkig is er een hoop videomateriaal van hembeschikbaar, promofilmpjes van vorige jaren. Ik weet nog dat ikals voor bereiding van mijn eerste Revue als Dierckx één van zijnmonologen herhaaldelijk afspeelde en zo goed mogelijk nasprak.

Heb je al feedback van hem gekregen? Alan: Ik herinner me nog de teleurstelling in zijn stem toen wehem vertelden – bij het filmen van het promofilmpje– wie de nieuweDierckx-acteur was. "Een Hollander?!" Maar op de recepties nade premières leek hij altijd heel tevreden en zelfs onder de indruk.Hij lachte zelfs toen we samen op de foto gingen.

Adelheid De Muynck

Revue 2010: ‘De regels van l’Hôpital’

21

Beste prof Grappigste prof Beste zelf geschreven cursus Beste assistentWTK Dirk Vandepitte Ronnie Belmans Dirk Vandepitte Bart Saerens ELT Wim Dehaene Antoine Van de Capelle Antoine Van de Capelle Valentijn De Smedt CW Daniel De Schreye Erik Duval Eric Steegmans Ruben Vermeersch MTM Ignace Verpoest Marc Seefeldt Jan Ivens Joris BaetsCIT Jan Degrève Claude Creemers Jan Degrève Ruth Cardinaels BWK Luc Schueremans Lucie Vandewalle Dirk Vandepitte Mattias Schevenels GEO André Vervoort Ronnie Belmans Guido De Roeck Julie Dewit Nano Eric Nies Steven De Feyter Herman Maes nvtWIT Joos Vandewalle Bart De Moor Moritz Diehl nvtENE William D'haeseleer Ronnie Belmans Carlo Vandecasteele David Bekaert Bachelor Jos Vander Sloten Claude Creemers Dirk Vandepitte en Jos Vander Sloten voor mechanica I Lutgarde Beernaert Bachelor ASRO André Loeckx Herman Neuckermans Arnout Ceulemans voor chemie Hilde Vanaenroyde Master ASRO Staf Roels Bob De Lathouwer Staf Roels Hilde Vanaenroyde BMT Jos Vander Sloten Paul Broos Paul Suetens Ivan Gligorijevic

Naar jaarlijkse traditie reiken de studenten in de periode van de Revue op basis van een verkiezing Gouden Krijtjes uit aan proffen in verschillende categorieën. The votes of the students:

Zij gingen naar het oosten

22

Delhi

Onze eerste bestemming was Delhi. Daar werden we al meteen met eenhele hoop indrukken overladen, waarbijhet verkeer de hoofdrol wegkaapte. Als je graag eens in India wil rondrijden,vergeet dan niet dat: je enkel voor eenrood licht moet stoppen als je daar zinin hebt, je op een tweebaansweg metz’n drieën naast elkaar hoort te rijden,tegen de richting rijden op een rotondeof op een ‘snelweg’ helemaal geenprobleem is en zijspiegels overbodigzijn. Een claxon daarentegen is welonontbeerlijk.

Na de kennismaking met de lawaaierigeverkeerschaos, volgde de rest van decultuurschok. Vuilnis wordt massaal op straat gedumpt, spuwen en urinerenop straat is een ingeburgerde gewoonte,verkopers blijven je achtervolgen in de hoop je toch iets te kunnen aan-smeren, uitleg vragen zonder ervoor te betalen is helemaal niet evident ende heilige koeien maken deel uit vanhet straatbeeld. Natuurlijk is er dan nogde armoede en het kastesysteem…

Mensen wonen gewoon langs de wegin tentjes of onder geïmproviseerdeafdakjes met daarnaast de ommuurdewoningen van de rijkere bevolking. Ook het contrast tussen kinderen inschooluniform die voorbij hun bedelendeleeftijdsgenootjes lopen, spreekt boekdelen.

Onze dagen in Delhi waren leerrijk engoed gevuld met een sightseeingtripop de bus, een avondje verbroederenmet de studenten van IIT Delhi (IndianInstitute of Technology) en een rondleidingaan de universiteit. Uiteraard was erook ruimte voor cultuur met onderandere een bezoek aan de QutabMinar, India’s hoogste losstaandetoren, en aan de Jama Masjid, de grootste moskee van India.

Agra

Na Delhi volgde een dagje Agra, inclusiefwelkomstfeestje in de tuin van één van de hotels. Het werd een kortenacht, want om 6u30 ging het richtingTaj Mahal. Terecht één van de zevenwereldwonderen, want het was bestwel indrukwekkend. Daarnaast stondennog Agra Fort en Fatehpur Sikri op het programma, wat ook zeker de moeite was.

Varanasi

’s Avonds sprongen we op de nacht-trein naar Varanasi, goed voor zowat14 uur reisplezier. Toen het hoofddoel(iedereen op de trein krijgen) geluktwas, beleefden we een collectiefdepressief moment. 175 personen eenslaapplaats bezorgen werd een werk van lange adem en muizen en snurkendeIndiërs zijn nu niet meteen het meestideale gezelschap. Sommigen hebbenechter heel goed geslapen, de open-staande treindeuren hadden hun charmesen we konden genieten van het Indischelandschap. In Varanasi was er tot onzegrote vreugde een McDonald’s en eenPizzahut, een zeer welkome afwisselingvoor de rijst en het pikante Indischeeten. In Varanasi bezochten we onderandere enkele tempels, aanschouwdenwe de zonsopgang op een bootje opde Ganges, bekeken de Bollywoodfilm“Veer” en hielden een geslaagde cantus.

Chitwan

Toen namen we afscheid van incredibleIndia en was het tijd voor een lange busrit op hobbelige wegen richtingNepal. De dag in het Chitwan NationalPark werd een topper. De drukte, hetstof, de pikante maaltijden en de koeienwerden ingewisseld voor rust, gezondelucht, frietjes (jawel!) en olifanten, neus-hoorns, herten en krokodillen.

Eind januari. Waar een 170-tal vijfdejaars al lang naar uitkeek, werd heel reëel: de VTK-laatstejaarsreis,dit jaar naar India en Nepal. Het werden twee onvergetelijke weken.

23

Kathmandu

Kathmandu deed ons weeraan (een meer properevorm van) India denken –maar dan met uitzicht opde Himalaya. De volgendedag splitsten onze wegen.Met zo’n 110 enthousiastelingen vertrokken we op trekking, de restbleef achter om Kathmandu, Patan en Baktapur te bezoeken. Die daghadden we het genoegen om het vrijuitzonderlijke fenomeen van ‘regen in februari’ mee te maken. Resultaat: ’s avonds was iedereen nat en verkleumd,maar daar lieten we ons niet door ontmoedigen. Na drie dagen vond de hereniging tussen de twee groepenplaats en brak –helaas– het afscheids-feestje aan in een plaatselijke club. Het werd een gepaste afsluiter vantwee zalige weken.

Naar huis (1)

Zei ik nu net afsluiter? Dat was dan buiten de Nepalese wetgevinggerekend. Toen we na drie uurvertraging eindelijk op het vlieg-tuig dat ons van Kathmandunaar Delhi moest brengen,gestapt waren, bleek de zonondergegaan te zijn. Dat lijktmisschien een normaal feno-meen – eigenlijk is het dat ook– maar het betekende wel datwij opnieuw uit het vliegtuigmochten stappen. “The sunhas set, so we can’t leave till tomorrow. This is just foryour information.” Daar kwam de boodschap van de piloot zo ongeveer op neer. Dat weecht niet meer konden vertrekken endus ook onze aansluiting in Delhi zouden missen, drong niet meteen

tot ons door. Maar het was weldegelijk zo: Indische vliegtuigenmogen niet meer vliegen na zonsondergang.

Naar huis (2)

De volgende dag konden we via Abu Dhabi, Baghrein en Qatar naar Parijs vliegen, waarna we met de bus in Leuven gedropt werden.Een dagje later dan gepland, maar zo was iedereen opnieuw thuis. De jetlag kon beginnen…

Adelheid De Muynck

COLOFON

'GeniaaL' is een tijdschrift vande Faculteit Ingenieurs weten -schappen en de VILv, de verenigingvan burgerlijk ingenieurs uit de K.U.Leuven, met bijdragenvan medewerkers van de faculteit,alumni en studenten.

'GeniaaL' verschijnt viermaal perjaar: in januari, april, juli en oktober.

verantwoordelijke uitgever: Ludo Froyen

redactie: Annemie Caproens, Jelle De Borger,Iris De Coster, Adelheid De Muynck,Michelle D'Haese, Kurt Driessens,Ludo Froyen, David Maes,Liliane Pintelon, Patrick Pype,Yves Willems

redactieadres:GeniaaLFaculteit IngenieurswetenschappenJelle De BorgerKasteelpark Arenberg 1 bus 22003001 HEVERLEEtel. + 32 16 32 16 89fax + 32 16 32 19 82geniaal@eng.kuleuven.bewww.eng.kuleuven.be

grafisch ontwerp:altera.be

drukwerk:Van der PoortenDiestsesteenweg 6243010 KESSEL-LOtel. + 32 16 35 91 76