Theologencafé 11 febr 2011 1

VASTEN EN VASTENAKTIEVASTEN EN VASTENAKTIE

Theologencafé 11 febr 2011 2

Vasten in onze genen??? Oorsprong

- Diverse theorieën De oermens

- Afwisseling tussen goede en slechte tijden

- Survival of the fattest Veertig dagen Gezondheid Natuurlijke vastenperiode

Theologencafé 11 febr 2011 3

Vasten in de Bijbel

Wel ‘waarom’, niet precies ‘hoe’ (soms wel: ‘hoe niet’)

Geen verplichting (NT)! Motieven:

- Rouw- Berouw en boete- Verzoening- Gunst- Om bidden kracht bij te

zetten- Ommekeer bewerkstelligen

Omgaan met de broosheid van het leven

Theologencafé 11 febr 2011 4

Vasten in de Bijbel

Jes 58, 1-12Jes 58, 1-12Is dit het Vasten dat Ik verkies? Is het niet veeleer je brood delen met de armen, je bekommeren om je medemensen? Als je zo vast, gaat je gerechtigheid voor je uit, en vormt de majesteit van de Heer je achterhoede.

Deze tekst is een economische verhandeling tegen uitbuiting (Eelco Fortuyn).

Theologencafé 11 febr 2011 5

Vasten in de Bijbel

1 Sam 14, 24-26 ev1 Sam 14, 24-26 evJonathan verzet zich tegen het door koning Saul opgelegde Vasten voor de soldaten. Zij moeten immers bekomen van de vermoeienissen van de strijd en op krachten komen.

Deze tekst laat ons zien dat we Vasten weloverwogen moeten doen en dat het Vasten niet altijd een goed middel is.

Theologencafé 11 febr 2011 6

Vasten in de Bijbel

Dan 1, 8-17Dan 1, 8-17Daniël weigert aan te zitten aan de tafel van de Babylonische koning en verkiest zijn eigen dieet, bestaande uit verse groenten en water.

Datgene wat je al of niet eet en hoe je met je voedsel omgaat, bepaalt mede je identiteit.

‘Wiens brood men eet, diens woord men spreekt’

Theologencafé 11 febr 2011 7

Vasten in de Bijbel

Mt 4, 1-11; Lc 4, 1-13Mt 4, 1-11; Lc 4, 1-13Jezus vast 40 dagen in de woestijn om zich voor te bereiden op zijn openbaar optreden en weerstaat de verleidingen van Satan: te veel eten, zucht naar gelding en aanzien en hang naar macht en hebzucht.

Theologencafé 11 febr 2011 8

Vasten in de Bijbel

Mt 6, 1-18Mt 6, 1-18Aalmoezen geven, bidden en vasten horen bij elkaar. Soberheid, solidariteit en spiritualiteit. Het gaat vooral om de houding waarmee je deze drie zaken doet.

Je mag best gezien worden als je bidt, vast of een gift geeft. Dat is heel iets anders dan bidden, vasten of giften geven met het doel om gezien te worden!

Theologencafé 11 febr 2011 9

Vasten in de Bijbel

1 Kor 6,121 Kor 6,12U zegt: ‘Alles is mij toegestaan.’ Maar niet alles is goed voor u. Zeker, alles is mij toegestaan, maar ik moet me door niets laten beheersen.

Laat je niet beheersen door je zaken, maar beheers zelf je zaken.

We kunnen door veel dingen al te zeer in beslag genomen worden: eten en drinken, werk en carrière, relaties, imago, hobby’s, sport, het nieuws, vastgeroeste gewoontes, sex …..

Theologencafé 11 febr 2011 10

Vasten in de vroege Kerk

Basis: Mt 9, 14-17, Mc 2, 18-20 en Lc 5, 33-39

Didaché: enkele dagen voor Pasen

Woensdag en vrijdag Kerkvaders:

- vasten goed voor lichaam én ziel- vasten als basis voor vrede

Augustinus: gierigheid Quatertemperdagen

Foto: Guus Prevoo, Noordwijk 2006Foto: Guus Prevoo, Noordwijk 2006

Theologencafé 11 febr 2011 11

Vasten in de RK Kerk: verdere ontwikkelingen

Derde eeuw: uitbreiding tot 40 dagen

Vastenwet Nat-zat-wat ‘Vergeestelijking’ in

de jaren ’60 en opkomst Vastenakties

Foto: Guus Prevoo, Sittard 2008Foto: Guus Prevoo, Sittard 2008

Theologencafé 11 febr 2011 12

Vasten in de vorige eeuwOp initiatief van kardinaal Alfrink

ontstaat in 1961 de Vastenaktie.

Het motto is: van vasten-wet naar vasten-aktie.

In 2011 zetten we weer een stap: van vasten-aktie naar vasten-aktie

Theologencafé 11 febr 2011 13

Huidige regels RK Kerk

Aswoensdag en Goede Vrijdag officiële vastendagen

Eigen geweten van de gelovigen

Niet alleen minder eten en drinken, ook onthouden van andere ‘genoegens’

Nadruk op bezinning op levensstijl

Foto: Guus Prevoo, Wijlré Foto: Guus Prevoo, Wijlré 20082008

Theologencafé 11 febr 2011 14

SOBERHEID EN VASTEN Vasten in vele vormen, van gematigd tot zeer streng Vasten is lichamelijk én geestelijk, je bént lichaam én

geest. Vasten is geen honger hebben, honger hebben is geen

vasten Vasten is positief (geen schuldgevoel, niet als straf,

geen anorexia religiosa) Vasten mag je relaties met medemensen niet in de weg

staan Vasten doe je in het verborgene (er niet trots op zijn) Vasten kent een aspect van leeg worden, ballast over

boord zetten, beginpunt van ommekeer ‘Sober’ is niet ‘somber’ (Mt 6,16 ev)

Anselm Grün,

Vasten,Ten Have Kampen, 2005

Theologencafé 11 febr 2011 15

DEFINITIE

Vasten lijkt terug van weggeweest!!! Vasten is jezelf gedurende een bepaalde periode

iets ontzeggen met het oog op:- een beter omgaan met jezelf- een beter omgaan met medemensen- een beter omgaan met de wereld

en dus een beter omgaan met het mysterie dat wij God noemen.

Theologencafé 11 febr 2011 16

Ballast overboord zetten

Ommekeer, opnieuw beginnen

Jezelf mogen zijn voor de ander/Ander

Vieren: niets hoeft meer, alle ballast mag overboord (Eric Corsius)

Het persoonlijke aspectHet persoonlijke aspect

Foto: Guus PrevooFoto: Guus Prevoo

Theologencafé 11 febr 2011 17

Appèl

Emmanuel LevinasEmmanuel Levinas

Het is het gelaat van de Het is het gelaat van de anderander

Dat een appèl op mij doetDat een appèl op mij doetEn appèl, roeping, betekent:En appèl, roeping, betekent:Verplichten zonder dwangVerplichten zonder dwang

(Ontmoet de ander! Liturgiekatern (Ontmoet de ander! Liturgiekatern Vastenaktie 2009)Vastenaktie 2009)Foto: Guus PrevooFoto: Guus Prevoo

Het relatieve aspectHet relatieve aspect

Theologencafé 11 febr 2011 18

Verantwoordelijk voor de wereld

Zorg voor een betere wereld - doorheen de struktuur van economie (vergelijk Caritas in Veritate)

- inkoopgedrag

- milieu

Bondgenoten zoeken om samen solidariteit gestalte te geven

Het solidaire aspectHet solidaire aspect