VASTEN in 2014

Vanuit Bijbel en traditie op zoek naar een betekenis voor vandaag

Vasten in 2014 1

Vasten in 2014 2

Vasten in onze genenMensen hebben in de oertijd het

vermogen ontwikkeld om te vasten om zo periodes zonder voedsel te kunnen overleven. De mensen die het best vetten en suikers konden opslaan, overleefden de tijden van schaarste:

Survival of the fattest!Gezonde mensen kunnen ook

tegenwoordig ongeveer 40 dagen zonder eten. Drinken is wel nodig!

Vasten in 2014 3

Vasten in de Bijbel Wel beschreven waarom, niet

precies hoe (soms wel: hoe niet)

In Nieuwe Testament: geen verplichting!

Motieven om te vasten:- Rouw- Berouw en boete- Verzoening- Gunst vragen aan God- Om bidden kracht bij te

zetten- Ommekeer bewerkstelligen

Omgaan met de broosheid van het leven

Vasten in 2014 4

Vasten in de Bijbel

Jes. 58, 1-12

Is dit het Vasten dat Ik verkies? Is het niet veeleer je brood delen met de armen, je bekommeren om je medemensen? Als je zo vast, gaat je gerechtigheid voor je uit, en vormt de majesteit van de Heer je achterhoede.

Deze tekst is een economische verhandeling tegen uitbuiting

(Eelco Fortuyn).

Vasten in 2014 5

Vasten in de Bijbel

1 Sam 14, 24-26 evJonathan verzet zich tegen het door koning Saul opgelegde Vasten voor de soldaten. Zij moeten immers bekomen van de vermoeienissen van de strijd en op krachten komen.

Deze tekst laat zien dat we vasten weloverwogen moeten doen en dat het vasten niet altijd een goed middel is.

Vasten in 2014 6

Vasten in de Bijbel

Dan 1, 8-17

Daniël weigert aan te zitten aan de tafel van de Babylonische koning en verkiest zijn eigen dieet, bestaande uit verse groenten en water.

Datgene wat je al of niet eet en hoe je met je voedsel omgaat, bepaalt mede je identiteit.

‘Wiens brood men eet, diens woord men spreekt’

Vasten in 2014 7

Vasten in de Bijbel

Mt. 4, 1-11; Lc. 4, 1-13Jezus vast 40 dagen in de woestijn om zich voor te bereiden op zijn openbaar optreden en weerstaat de verleidingen van Satan: te veel eten, je onkwetsbaar achten en hang naar macht en hebzucht.

De verleidingen waarmee Jezus wordt geconfronteerd, bedreigen ook ons in onze relatie met medemensen!

Pas als we deze verleidingen kunnen weerstaan, opent zich de hemel en ontstaat zicht op een paradijselijke samenleving.

Vasten in 2014 8

Vasten in de Bijbel

Mt 6, 1-18Aalmoezen geven, bidden en vasten horen bij elkaar. Soberheid, solidariteit en spiritualiteit. Het gaat vooral om de houding waarmee je deze drie zaken doet.

Je mag best gezien worden als je bidt, vast of een gift geeft. Dat is heel iets anders dan bidden, vasten of giften geven met het doel om gezien te worden!

Vasten in 2014 9

Vasten in de Bijbel

1 Kor. 6,12U zegt: ‘Alles is mij toegestaan.’ Maar niet alles is goed voor u. Zeker, alles is mij toegestaan, maar ik moet me door niets laten beheersen.

Laat je niet beheersen door je zaken, maar beheers zelf je zaken.

We kunnen door veel dingen al te zeer in beslag genomen worden: eten en drinken, werk en carrière, relaties, imago, hobby’s, sport, het nieuws, vastgeroeste gewoontes, seks …..

Vasten in 2014 10

Vasten in de vroege Kerk

Basis van het Vasten in de vroege kerk is de tekst van Mt 9, 14-17: Op de dag dat de bruidegom wordt weggehaald, dan moeten jullie vasten.

De eerste christenen vastten uit de overtuiging dat hun vasten de wederkomst van de Heer zou bespoedigen.

Vasten in de vroege Kerk

Augustinus: vasten krijgt vleugels door het te combineren met aalmoezen geven en bidden.

Wie enkel voor zichzelf vast, moet dat geen vasten noemen, maar gierigheid!

Vasten in 2014 11

Vasten in 2014 12

Vasten in de vroege Kerk

Mensen die zich voorbereiden op de doop, vastten drie dagen vóór Pasen. Reeds gedoopten sloten zich daarbij aan

In de vierde eeuw besluit het concilie van Nicea om het vasten uit te breiden tot 40 dagen voorafgaande aan Pasen.

Vasten in 2014 13

Vasten in de Middeleeuwen

In de Middeleeuwen werd er vooral in de kloosters streng gevast. Of gewone mensen ook vastten, is niet duidelijk. Trouwens, de meesten waren te arm om met minder toe te kunnen.

De monniken in de kloosters bedachten vaak allerlei trucs om het vasten minder streng te maken of te ontduiken.

Vasten in 2014 14

Vasten in de vorige eeuwTot begin jaren ’60 van de vorige

eeuw was de Vastenwet van kracht, met allerlei bepalingen en uitzonderingen.

Het schema van de Vastenwet: nat-zat-wat.

* Nat: ‘s morgens vooral vloeibaar voedsel

* Zat: ‘s middags een voldoende maaltijd

* Wat: ‘s avonds nog een beetje eten

Kinderen hadden een blikken trommeltje om snoepjes in te bewaren tot aan Paaszaterdag

Vasten in 2014 15

Vasten in de vorige eeuwOp initiatief van kardinaal Alfrink

ontstaat in 1961 de Vastenaktie.

Het motto is: van vasten-wet naar vasten-aktie.

In 2014 zetten we weer een stap: van vasten-aktie naar vasten-aktie

Vasten in 2014 16

Huidige regels van de RK KerkSlechts Aswoensdag en Goede

Vrijdag zijn nog officiële vastendagen

Het eigen geweten van de gelovigen speelt een rol bij de invulling van het vasten

Niet alleen minder eten en drinken, ook je onthouden van andere genoegens is een vorm van vasten

De nadruk ligt op bezinning op je levensstijl

Oproep van de bisschoppen

Door een radicaal andere manier van leven, waarin wij ook ons comfort en onze welvaart leren delen met anderen, tonen we ons solidair met onze medemensen in het Zuiden en beoefenen we de kardinale deugd van de soberheid. Zo geven wij metterdaad getuigenis van het Evangelie en maken we onze missionaire opdracht waar.

Vasten in 2014 17

Vasten in 2014 18

DEFINITIE

Vasten is jezelf gedurende een bepaalde periode iets ontzeggen met het oog op:

- een beter omgaan met jezelf

- een beter omgaan met medemensen

- een beter omgaan met de wereld

En dus met het oog op een beter omgaan met het mysterie dat wij God noemen

Vasten in 2014 19

SOBERHEID EN VASTEN Vasten kent vele vormen, van gematigd

tot zeer streng Vasten is zowel lichamelijk én geestelijk,

je bént immers lichaam én geest. Vasten moet positief zijn: je doet het niet

uit schuldgevoel, niet als straf, het is zeker geen anorexia religiosa

Vasten mag je relaties met medemensen niet in de weg staan

Vasten doe je in het verborgene, je laat je er niet op voorstaan

‘Sober’ is niet ‘somber’ (Mt 6,16 ev)

Anselm Grün,

Vasten,Ten Have Kampen, 2005

Vasten in 2014 20

Vasten is: ballast overboord zetten

Ommekeer, opnieuw beginnen

Jezelf mogen zijn voor de ander/Ander

Vieren: niets hoeft meer, alle ballast mag overboord (Eric Corsius)

Het persoonlijke aspect

Vasten in 2014 21

Vasten is: ingaan op het appèl dat de ander op mij doet

Emmanuel Levinas:

Het is het gelaat van de ander dat een appèl op mij doet

En appèl, roeping, betekent:Verplichten zonder dwang

Het relatieve aspect

Vasten in 2014 22

Vasten is: je verantwoordelijk weten voor de hele wereld

Zorg voor een betere wereld voor allen

- solidariteit met medemensen ver weg, bij voorbeeld in Sierra Leone

- solidair zijn doorheen de structuur van de economie (vergelijk Caritas in Veritate)

- inkoopgedrag veranderen- rekening houden met het milieu

Bondgenoten zoeken om samen solidariteit gestalte te geven

Het solidaire aspect

Vasten in 2014 23

Veel succes met jullie Vastendag!

© Vastenaktie Den Haag,

derde versie, november 2013

Samenstelling:

Guus Prevoo