Federatie van Vlaamse Dovenorganisaties - Stropkaai 38 - 9000 Gent

jaargang 90 - nummer 4tweemaandelijks juli - augustus 2015

Gent X - P702024

4/2015

THEMA: VGT voor horenden/VGT voor doven

DOVENNIEUWS

Column: Fanny VervaeckeLedenbeweging

Dovengeschiedenis Vlaanderen en Kompas: uitstap herinnering aan De Groote Oorlog

KAFT 4 2015.indd 1 18/06/15 10:23

Verantwoordelijke uitgever: Nick Mouton Eindredactie: Nick Mouton Redactie: Nick Mouton, Davy Van Landuyt, Ilse Wouters, Marieke Kusters, Pascal Mollet, Ludwina Degryse, Fanny Deleu Lay-out: Ludwina Degryse Abonnement: Leden Fevlado: abonnement inbegrepen bij lidgeld. Lidgeld Fevlado is 25 Euro en 15 Euro vanaf het 2de lid van hetzelfde gezin. Niet-leden Fevlado: abonnement 18 Euro - Buitenlandse abonnees krijgen Dovennieuws in pdf via mail. Verzending naar het buitenland enkel mogelijk op kosten van abonnee. Reknr: BE36 4487 6565 8181 BIC KREDBEBB - Contact: info@fevlado.be

Copyright : Overname van artikels is enkel toegestaan na toestemming van de uitgever, en met bronvermelding

NATIONAAL SECRETARIAATFevlado vzwStropkaai 38 - 9000 GentTel.: 09/224.46.76 - Fax: 09/329.07.47E-mail: info@fevlado.bewww.fevlado.be

Fevlado-Diversus vzwStropkaai 38 - 9000 GentTel. 09/228.59.79 - Fax: 09/329.07.47 E-mail: diversus@fevlado.be

ooVoo: fevladosecretariaatbereikbaar op werkdagen van 8 uur 30 tot 12 uur 30

ANTWERPEN – ‘MADOSA’ Secretariaat: Ria Van de Peer - info@madosavzw.be – Tel/Fax: 03.238.56.77 – SMS: 0484/97.92.80 - www.madosavzw.be (Afdelingen: Sportafdeling Dosporta – Jeugdclub De Vlinder – Da-mesclub Dodocan – Ontspanningsclub Dovca – 50-plussers Dosena – Kinderclub De Cocoon – Red Devil Deaf Bikers)

BRUGGE – ‘NOWEDO’ Secretariaat: Maddy Bonte – Fax: 050/67.87.37 – info@nowedo.be – www.nowedo.be (Afdelingen: Mountainbike Club – Kinderclub De Dolfijntjes – Jonge-renwerking Witte Beer – Socio-culturele afdeling De Zeester (Oost-ende) – Damesclub Ladies Only!? – Socio-culturele afdeling Kompas – Nowedo-senioren – Kon. Brugse dovenvereniging – Brugse Gebaren-kring)Aangesloten bij Nowedo: Sportvereniging KSKD Brugge

EEKLO – ‘DE MEETJESLANDSE DOVENVRIENDEN’Contact: Christel Desmidt - christeldesmidt@hotmail.com

GENT – ‘GTG ‘Secretariaat: Chantal Roose - Fax: 09/343.80.04 - info@gtg-gent.be – www.gtg-gent.be (Afdelingen: GTG-Gent “Vriendenkring” – Manillen kaarters en Teerlin-gen – GTG 55+ Senioren – Damesclub – Cultuur & Vorming – Jeugd-club De Joker – Kinderclub Dococlub – Gentse Gebarenkring – Team Gent MTB-Cycling Deaf – KSVS Gent – Ghent Knights – De Stevige Stappers)

GENT - Ledeberg – ‘DE VRIENDEN VAN PRIESTER DE L’EPEE’Contact: Thierry Bekaert- Fax: 09/220.41.81 – thierrybekaert@hotmail.com - http://www.lepeetjegent.be

HELEN KELLER CLUBContact: Bernard Legrand – legrand.bernard@skynet.be(Afdeling: HKPioniers) HASSELT – ‘GEBAPUNT’Contact: Laetitia Kinet – info@gebapunt.be – www.gebapunt.be

CI&VGTContact: Elke Poullet – ci-vgt@fevlado.be

DEAF SHOOTContact: Patrick Van Tittelboom - pavati4@hotmail.com

DE DOVE TREKVOGELSContact: dedovetrekvogels@fevlado.be

DOVENNIEUWS - Tijdschrift van Fevlado vzwFederatie van Vlaamse Dovenorganisaties - Jaargang 90 - 2015

HASSELT – ‘LIMBURGIA’ Secretariaat: Marijke Das - Tel: 011/22.19.14 – centrum.doven.lim-burg@skynet.be – www.vzw-limburgia.be (Afdelingen: Sportvereniging Lido-sport – Ontspanningsclub De Stille Genieters – 55 plussers Limburgia Senioren)

KORTRIJK – ‘DE HAERNE CLUB’ Secretariaat: Lieve Clarebout - dehaerneclub@skynet.be – www.dehaerneclub.be (Afdelingen: Sportclub – Guldensporenkaartersclub – Jongerenwer-king De Haerne Club – Ontspanningsclub – Stil en Blij Ieper – Doven-Actie Ieper– 55-plussers – Kinderclub De Dobbelsteentjes)

KORTRIJK – ‘DE GETROUWE VRIENDEN’ Contact: Freddy Haghebaert - freddy.haghebaert@telenet.be (afdelingen: De Vurige Manillers – De Levensgenieters – De Orde van den Vlaschaard)

NINOVE – ‘DE DENDERVRIENDEN’ Contact: Fabienne Lanneer - fabiennelanneer@hotmail.com - www.dedendervrienden.be

SINT-NIKLAAS – ‘DE WAASVRIENDEN’ Contact: Marcel Beirnaert – Fax: 03/771.40.02 – marcelerna.beirnaert@telenet.be

TURNHOUT – ‘PIRAMIME’ Secretariaat: Marina Diels - Tel/Fax: 014/42.80.60 – info@piramime.be – www.piramime.be (Afdelingen: Sportvereniging Kedosport – Kaartersclub Kedoka - Biljartclub Kebildo – Kinderclub Kedokids – Jeugdclub De Kempen – Cultuur- en ontspanningsvereniging Kemados – Bezigheidsclub – Kempische Gebarenkring)

ZOTTEGEM – ‘DE EGMONTSVRIENDEN’ Contact: Anja Van Wesemael - anja.vanwesemael@telenet.be - http://www.egmontsvrienden.be

Indien u meer gegevens wenst kan u ledenbeweging@fevlado.be contac-teren of een kijkje nemen op www.fevlado.be

FEVLADO- LEDENBEWEGING

AANGESLOTEN ORGANISATIES:

AANGESLOTEN DOVENCLUBS

DOOFBEWUSTContact: Hilde Melis – hilde.melis@telenet.be

DOVENACTIE BRUGGEContact: Stefaan Breemersch –brugge@dovenactie.be

DOVENACTIE GENTContact: Daniel Huys – gent@dovenactie.be

DOVENACTIE TORHOUTContact: Marleen Talloen torhout@dovenactie.be

DOVENGESCHIEDENIS VLAANDERENContact: Vincent Ameloot dovengeschiedenis@fevlado.be

DOVENSPORT VLAANDERENContact: Ann Smets – annsmets68@gmail.com

KAJONGContact: Stephanie Wijnants – info@kajong.be www.kajong.be

FEVLADO-LEDENBEWEGING:Fevlado-Ledenbeweging contacteren kan op ledenbeweging@fevlado.be

AFDELINGEN JONG-FEVLADOContact: info@jongfevlado.com www.jongfevlado.com

FEVLADO-SENIORENContact: Boudewyn De Roose boudewyn.de.roose@telenet.be

VERENIGING DOVE ZELFSTANDIGENContact: vdz@fevlado.be

VISUAL BOXContact: info@visualbox.biz

VW CLUB DEAFContact: Philippe Baes – vwclubdeaf@hotmail.com

Bestuur Fevlado:Verstraete Filip, voorzitterVan Hoorebeke Andy, ondervoorzitterGross Glen, secretarisMazovetski Alexandre, schatbewaarderDe Durpel HannesMelis HildeStevens Helga

KAFT 4 2015.indd 2 18/06/15 10:23

Dovennieuws 2015 nr.4 1

Inhoud

THEMA: “VGT voor horenden/VGT voor doven” ................................. 2Fevlado-Diversus: Jaarplan 2015 ............................................................... 7Fevlado erkend als Sociaal Culturele Vereniging ................................ 8Nieuwe versterking in team Belangenbehartiging en Fevlado-Diversus ............................................................................................ 8Studiereis naar scholen in Frankrijk en Hong Kong ........................... 9Toegankelijke Gentse Feesten ...................................................................10Fotoalbum: “Het verenigingsleven van de Vlaamse Dovengemeenschap” ...................................................................................11Column: Fanny Vervaecke ...........................................................................15ODOK reünie ...................................................................................................17Doven Geschiedenis Vlaanderen: bezoek aan Dovenmuseum Home Emmaüs ...............................................................18Doven Geschiedenis Vlaanderen: herinnering aan De Groote Oorlog ..........................................................................................19Fevlado-Senioren: bezoek aan Hasselt ..................................................20De Dove Trekvogels in Turkije ...................................................................21

VOORWOORD

Beste lezer,

Sinds zaterdag 21 februari, ben ik opnieuw verkozen tot voorzitter van Fevlado en Fevlado-Diversus en werk ik samen met het nieuwe bestuur. In het begin moesten we nog kennismaken met elkaar. De agenda’s van bestuursvergaderingen stond overvol. Aanvankelijk moesten we ons beperken tot het afwerken van prioritaire punten, maar tot nu toe verliep dat goed. Ik verwacht dat wij samen de komende vier jaren mooie resultaten zullen behalen.

Dit jaar is eigenlijk al geslaagd, want we hebben al mooie resultaten behaald waarop wij, Fevlado en Fevlado-Diversus heel trots mogen zijn. Ik som ze hier even op:

1. Fevlado werd onlangs officieel erkend als sociaal culturele vereniging. Dit is zeer goed nieuws en is zeer belangrijk voor het voortbestaan van Fevlado en het ondersteunen van de clubs. Het behalen van de erkenning was niet eenvoudig. Er is dan ook veel aan gewerkt. Ook jullie, de leden die naar de clubs gaan en natuurlijk de clubs zelf, zijn hierbij zeer belangrijk geweest. Zonder jullie en jullie inspanningen was dit niet mogelijk! Bedankt! Het bestuur wil ook het team van Ledenbeweging bedanken voor hun harde werk. Dankzij hun werk hebben we dit mooie resultaat behaald.

2. De projectaanvraag van Fevlado-Diversus om een groot feest voor te bereiden voor de 10-jarige erkenning van VGT in april 2016 werd goedgekeurd door de minister van cultuur! We kunnen nu onze schouders zetten onder de voorbereiding van een groots feest, zodat dit onvergetelijk zal worden.

3. De nooddienst 112 is sinds dit jaar toegankelijk voor doven en slechthorenden via SMS en ook de zitdagen voor het invullen van de belasting aangifte werd toegankelijk gemaakt.

4. De afschaffing van de reiskosten voor tolkuren in de leefsituatie (L-uren) is een feit!

Het bestuur wil iedereen (personeelsleden, externe personen, partners, overheden,…) bedanken voor bovenstaande mooie resultaten ten voordele voor de Vlaamse dovengemeenschap !

Ten slotte wens ik jullie namens het bestuur een heel aangename, mooie vakantie toe !

Filip Verstraete,Voorzitter Fevlado en Fevlado-Diversus vzw

9

2

20

DN 4 2015.indd 1 18/06/15 10:17

Dovennieuws 2015 nr.42

Dit jaar maakt Fevlado-Diversus werk van het vernieuwde cursuspakket VGT voor horenden en een nieuwe basisopleiding Vlaamse Gebarentaal voor doven. In dit artikel kan je kennismaken met beide initiatieven. Zo vind je er praktische informatie en interviews met enkele medewerkers.

Nieuw lessenpakket vanaf schooljaar 2015/2016

THEMA: “VGT voor horenden/ VGT voor doven”

VGT voor horenden

Al vanaf het prille begin organiseert Fevlado cursussen voor horende personen die willen leren gebaren. Enkele tientallen jaren geleden werden deze lessen nog gegeven in NMG. De overschakeling naar VGT gebeurde net voor het nieuwe millennium. Nu zijn we 15 jaar verder: de technologische mogelijkheden om les te geven zijn heel erg uitgebreid (denk maar aan PowerPoint, digitale leerplatformen, …) en daarom was de cursus dringend aan vernieuwing toe. Met dat vernieuwde cursuspakket zijn de medewerkers van Fevlado-Diversus nu volop bezig, opdat de nieuwe cursus vanaf oktober 2015 in heel Vlaanderen van start kan gaan.

Interview met Hilde Nyffels

Dag Hilde, stel je jezelf eerst eens voor?Ik ben Hilde Nyffels, ik werk al sinds 1994 voor Fevlado. Later ging ik werken voor Fevlado-Diversus. Ik focus mij hier vooral op de cursussen Vlaamse Gebarentaal. Ik ga op zoek naar nieuwe lesgevers, ik begeleid hen en leid hen op.

Hoe lang organiseert Fevlado deze cursussen al?Fevlado organiseert al heel lang cursus-sen gebarentaal. In de jaren ’80 waren dit nog cursussen NMG, en volgden we dus de structuur van het Nederlands, ondersteund door gebaren. Rond 1998 of

1999 schakelden we over naar cursus-sen Vlaamse Gebarentaal. Het Vlaamse Gebarentaalcentrum ontwikkelde toen een cursuspakket.

Hoe waren die cursussen toen samen-gesteld?De lessen uit het vorige cursuspakket verliepen als volgt: na een korte herha-ling van de vorige les werd een nieuw thema aangebracht. Bij het nieuwe thema leerden de cursisten nieuwe woorden/gebaren. De lesgever toonde de gebaren en de cursisten kopieerden ze. Voor de lessen grammatica bekeken ze een video

waarin de theorie werd uitgelegd. Daarna moesten ze de theorie proberen toe te passen in dialoogjes en andere oefenin-gen. Op het einde van de les werd de nieuwe leerstof nog eens herhaald.

Wat is er niet meer goed aan de cursus-sen, waarom moeten ze aangepast worden?Vroeger gebruikten de lesgevers afbeel-dingen op een A3 blad, want je had toen nog geen overheadprojectors of beamers. Ze toonden ook video’s in de les, en had-den dus een televisie en videorecorder nodig. Nu gebeurt alles natuurlijk digitaal

Mieke Van Braeckevelt, Goedele Debeerst en Hilde Nyffels werken samen aan het vernieuwde lessenpakket

DN 4 2015.indd 2 18/06/15 10:17

Dovennieuws 2015 nr.4 3

en gebruiken lesgevers een powerpoint-presentatie, maar dat bestond toen nog niet. De cursus was vroeger zeker niet slecht. Maar de tijden zijn veranderd, de tech-

nologie is veranderd, en we hebben veel meer mogelijkheden om een cursuspak-ket te maken. De lesgevers gaven vroeger zeker ook goed les. Maar nu wordt er veel meer visueel gewerkt, internet wordt

gretig gebruikt, je kan makkelijk filmpjes tonen om daarna zelf te gebaren. We moeten dus dringend mee met onze tijd.

Interview met Mieke Van Braeckevelt

Stel je eerst jezelf eens voor?Ik ben Mieke Van Braeckevelt. Vroeger gaf ik les in de tolkopleiding en ik heb zelf een pedagogische opleiding gevolgd om les te kunnen geven. Toen ik zag dat Fevlado-Diversus een medewerker zocht om een nieuw cursuspakket te maken stelde ik mij kandidaat en werd geselecteerd. Ik werk er al een hele tijd aan, en nu is het cursuspakket van het 1ste jaar bijna klaar. Daarna starten we met het cursuspakket van het 2de jaar. Dat moet volgend jaar afgewerkt zijn.

Zoals Hilde al zei: het lessenpakket is verouderd. In welke zin doen jullie veranderingen?Vroeger stond heel de cursus op papier en stonden de gebaren op dvd. Intussen staat de technologie veel verder en wij kunnen niet achterblijven. De cursus kan je nu bekijken via een digitaal leerplat-form op internet, dat is de grootste verandering. Alles is hierin geïntegreerd. De cursisten en lesgevers krijgen allemaal een login en paswoord, en kunnen zo alles zien wat ze nodig hebben. De docentenbundel voor de lesgevers, de powerpointpresentaties, het werkboek, de filmpjes met verhalen, het lexicon,…

Het is dus allemaal pedagogisch onder-bouwd?

De cursus probeert meer gebruik te ma-ken van interactie. De cursisten kunnen niet passief kijken maar moeten actief zijn. Er komen veel vragen van de lesge-vers, maar ook de cursisten onderling moeten in interactie treden met elkaar. Er zijn meer dialoogjes en meer oefenin-gen. Over grammatica wordt er minder theoretische uitleg gegeven, en net meer voorbeelden en oefeningen. Er zitten ook verhalen in VGT in de cursus die al op voorhand gefilmd zijn. Soms wordt het verhaal door 1 dove persoon verteld, maar soms ook door 2, in dialoog-vorm. Het zijn spontane verhalen, waarbij je kan zien hoe dove mensen op een natuurlijke manier vertellen.

De kwaliteit van het lessenpakket zal er dus zeker op vooruitgaan. Op welke manier zal het verbeteren?We hebben geprobeerd om de kwaliteit van de cursus omhoog te krijgen. Het moet een plezier zijn om naar de les te komen, en de bedoeling is natuurlijk dat je na de cursus echt kan gebaren met dove mensen. Maar het moet ook plezant zijn.

Het zal voor de lesgevers ook een aan-passing zijn?Voor de lesgevers zal het wel een grote

aanpassing zijn. Vroeger moesten ze de papieren bundel volgen. Nu zullen ze vlot met de computer overweg moeten kunnen en moeten ze het digitaal leer-platform gebruiken, dat zullen ze gewoon moeten worden. Ook de inhoud en struc-tuur zijn niet meer dezelfde. Een groot voordeel van het digitaal leerplatform is dat de lesgever zelf beter kan bepalen wat hij in zijn lessen wel of niet wil gebrui-ken. Als hij iets wil weglaten, of zelf een goed idee heeft en iets wil aanvullen, dan kan dat altijd. Het systeem is veel flexibe-ler. Het doel blijft wel hetzelfde natuurlijk, maar de weg ernaartoe is vrijer. Wij geven ook nog een opleiding aan de lesgevers. In een eerste deel belichten we vooral de inhoud en in een tweede deel geven we uitleg over het digitaal leerplatform. We begeleiden de lesgevers ook als ze iets nodig hebben, en we bie-den hen ook een forum aan. Hier kunnen ze vragen stellen aan elkaar en ideeën uitwisselen. Zo kunnen we in de toekomst nog flexibeler werken.

Wordt het plezant voor de cursisten?Ik ben heel blij met het cursuspakket. We mogen alles vernieuwen en kunnen de beste weg zoeken voor zowel lesgevers als cursisten. En ik hoop dat iedereen tevreden zal zijn met het resultaat.

DN 4 2015.indd 3 18/06/15 10:17

Dovennieuws 2015 nr.44

Er is veel belangstelling voor de opleiding voor lesgevers

Interview met lesgeefster Nancy Van Geel

Wil je jezelf eerst kort voorstellen? Waar geef je les? En hoelang? Mijn naam is Nancy Van Geel. Ik ben al mijn hele leven doof en geef gebaren-taalles in Aalst. Ik gaf eerst les in Jette, daarna in Sint-Genesius-Rode, in Vorst en vervolgens dus jaren in Aalst. Ik doe het dus al heel lang: van 1993 tot nu.Ik geef les aan het 1ste en 2de jaar, zel-den aan het 3de jaar.

Wat motiveert jou om les te geven ? Ik ben uiteraard heel gemotiveerd om les te geven, anders zou ik het zo lang niet volhouden. Ik doe het graag en zal er dus ook niet mee stoppen. Ik bouw ook telkens meer ervaring op en blijf zelf bijleren over grammatica, over mijn moe-dertaal. Dat maakt mij sterker en rijker. Je hebt reeds vernomen dat Fevlado-Diversus vanaf het volgend cursusjaar zal werken met een vernieuwd les-senpakket. Jij was o.a. ook aanwezig tijdens het brainstormmoment voor het bespreken van een vernieuwd cursuspakket. Wat verwacht je van het

nieuwe lessenpakket? Men is nu bezig met het maken van een nieuw digitaal lessenpakket. 22 jaar geleden was er Nederlands met Gebaren. Ik kreeg hierover les van Broeder Maurice in zijn bureau bij de dovenschool van Gentbrugge . Ik was zelf naar de doven-school geweest en had nooit les gekre-gen over VGT of over dovencultuur. Ik voelde me zo niet goed in mijn vel, omdat ik VGT beheerste maar me onbewust was van de kennis van de grammatica. Enkele jaren nadien was er een sterke nood om een cursus Vlaams-Belgische Gebarentaal te geven i.p.v Nederlands met Gebaren. Fevlado kreeg zo de opdracht om een nieuw lessenpakket te maken. Ik merk zelf een grote evolutie tussen het oude en het nieuwe lessenpakket. In het begin was het niet eenvoudig. Ik moest inspanningen blijven doen om de inhoud goed te begrijpen. Ik moest mijn eigen kennis over VGT, mijn moedertaal, voortdurend bijsturen. Na een tijd voelde ik me er eindelijk in thuis. Daarvoor heb ik verschillende opleidingen gevolgd, zoals Grammatica van de Vlaamse Geba-

rentaal & Algemene didactiek voor dove lesgevers, cursus Deafhood I en II, nascho-ling studiedag dove lesgevers, driedaagse opleiding, enz....

Nu het lessenpakket gedigitaliseerd wordt, heeft dit ook wel voordelen. In het vorige, papieren, lessenpakket stond heel veel theorie, uitleg en oefeningen. Met het digitale pakket kunnen we ook filmpjes tonen die we downloaden van internet. Het bevat meer oefeningen en minder theorie door de technologische vooruitgang.

Het nieuwe cursuspakket bevat ook een digital leerplatform. Dat wil zeg-gen dat de cursisten thuis de oefenin-gen kunnen herhalen en de docenten kunnen hun materiaal ook aanpassen. Wat vind je daarvan?De cursisten kunnen thuis wel makkelijker aan de slag met het nieuwe cursuspakket. Iedereen heeft ondertussen wel toegang tot internet via een computer, een laptop, een iPad, tablet of zelfs een gsm. De oefeningen kan je overal bekijken. Met

DN 4 2015.indd 4 18/06/15 10:17

Dovennieuws 2015 nr.4 5

Cursus VGT 1ste jaar

Wist je dat:

In oktober start voor de 13de keer de cursus Vlaamse Gebarentaal in verschillende steden in Vlaanderen. Jaarlijks:15 cursusplaatsen 1ste jaar8 cursusplaatsen 2de jaar2 cursusplaatsen 3de jaarJaarlijks + 400 cursisten

het oude lessenpakket moest je een video thuis insteken om naar de oefeningen te kunnen kijken. Nu gaat dat dus veel vlot-ter. Met een smartphone kan je ook on-derweg oefenen, iedere keer wanneer je een beetje tijd hebt, kan je een oefening openen. Dat is een voordeel aan het digi-tale lessenpakket. Als docent kan ik ook kiezen welke oefeningen ik wil gebruiken. Ik kan de oefeningen een beetje aanpas-sen als ik dat wil, of meer eigen verhalen in het lessenpakket verwerken. Dat is wel makkelijk, vroeger waren die dingen niet mogelijk.

We hebben nu al enkele nieuwe kandi-daat-lesgevers. Wat adviseer je hen om goed te kunnen lesgeven? Een tip die ik wil geven aan docenten van wie de Vlaamse Gebarentaal hun eigen natuurlijke moedertaal is, is dat ze als do-cent hun handen van dichterbij moeten bekijken. Als ze een opleiding gebaren-taalkunde volgen, herkennen ze bijvoor-beeld meer grammaticale onderdelen als ze VGT gebruiken. Om dit meester te worden, moet je de grammatica al onder de knie krijgen en is het belangrijk dat je contacten onderhoudt met de dovenver-

enigingen en sportverenigingen. Er gaat wat tijd overheen om deze kennis op te bouwen.

Wil je nog iets zeggen over cursus VGT of lesgevers VGT?Belangrijke kenmerken van een VGT lesgever zijn: vlot kunnen gebaren, kennis hebben van dovencultuur en sterk in je schoenen staan. Het is normaal dat je in het begin onzeker bent over het lesgeven zelf, dat was bij mij ook het geval. Maar iedereen kan dit gaandeweg zeker leren.

Waar kunnen horenden een VGT cursus volgen in schooljaar 2015/2016

AalterOC Bellem, Bellemdorpweg 5A, 9881 Bellem1ste les: maandag 19 oktober 2015 om 19u30

AntwerpenMadosa, Haantjeslei 213, 2018 Antwerpen1ste les: maandag 19 oktober 2015 om 19u30

AntwerpenMadosa, Haantjeslei 213, 2018 Antwerpen1ste les: woensdag 21 oktober 2015 om 19u30

BruggeDOC Effeta, Polderstraat 76a, 8310 Sint-KruisOnder voorbehoud

GentFevlado, Stropkaai 38, 9000 Gent1ste les: maandag 19 oktober 2015 om 19u30

GentFevlado, Stropkaai 38, 9000 Gent1ste les: dinsdag 20 oktober 2015 om 19u30

GentFevlado, Stropkaai 38, 9000 Gent1ste les: donderdag 22 oktober 2015 om 19u30

HasseltDOC De Schakel, Rechterstraat 43, 3511 Kuringen1ste les: donderdag 22 oktober 2015 om 19u30

KortrijkDOC De Haerne Club, Kortrijksestraat 70, 8051 Heule1ste les: woensdag 21 oktober 2015 om 19u30

LeuvenRomaanse Poort, Brusselsestraat 63, 3000 Leuven1ste les: dinsdag 20 oktober 2015 om 19u30

TurnhoutDOC Piramime, H. Consciencestraat 17, 2300 Turnhout1ste les: maandag 19 oktober 2015 om 19u30

AalstCC De Werf, Molenstraat 51, 9300 Aalst1ste les: dinsdag 20 oktober 2015 om 19u30

AntwerpenMadosa, Haantjeslei 213, 2018 Antwerpen1ste les: donderdag 22 oktober 2015 om 19u30

GentFevlado, Stropkaai 38, 9000 Gent1ste les: maandag 19 oktober 2015 om 19u30

GentFevlado, Stropkaai 38, 9000 Gent1ste les: dinsdag 20 oktober 2015 om 19u30

HasseltDOC De Schakel, Rechterstraat 43, 3511 Kuringen1ste les: dinsdag 20 oktober 2015 om 19u30

LeuvenRomaanse Poort, Brusselsestraat 63, 3000 Leuven1ste les: donderdag 22 oktober 2015 om 19u30

Sint-Agatha-BerchemKasterlinden, Dilbeekstraat 1, 1082 Sint-Agatha-Berchem1ste les: donderdag 22 oktober 2015 om 19u30

TurnhoutDOC Piramime, H. Consciencestraat 17, 2300 Turnhout1ste les: dinsdag 20 oktober 2015 om 19u30

GentFevlado, Stropkaai 38, 9000 Gent1ste les: donderdag 22 oktober 2015 om 19u30

Kijk voor de laatste stand van zaken in verband met de cursussen Vlaamse Gebarentaal voor horenden op onze website www.fevlado.be

meer info:Fevlado-DiversusEls VereeckeStropkaai 389000 Genttel.: 09/228.59.79fax: 09/329.07.47e-mail: gebarentaalcursus@fevlado.be

Cursus VGT 2de jaar

Cursus VGT 3de jaar

DN 4 2015.indd 5 18/06/15 10:17

Dovennieuws 2015 nr.46

De opleiding Vlaamse Gebarentaal voor doven wil dove volwassenen de kans bieden om ...• meer theoretische achtergrond te leren kennen over de Dovengemeenschap via de module Dovenstudies,• de grammatica en taalkunde van Vlaamse Gebarentaal te ontdekken,• de kennis van de gebarenschat van de Vlaamse Gebarentaal verder uit te breiden. Wij raden kandidaat-cursisten aan om te beschikken over een computer met minimaal Windows Vista.

ToelatingsvoorwaardenDe cursisten die deze opleiding willen volgen moeten :de minimumleeftijd van 16 jaar bereikt hebben en voldaan hebben aan de voltijdse leerplicht.het inschrijvingsgeld en schoolgeld betaald hebben.

De opleiding kan afgewerkt worden op 2 jaar.1ste jaar - 120 lestijden (2015-2016)• VGT deel 1 (60 lestijden)• Grammatica en taalkunde VGT deel 1 (20 lestijden)• Dovengemeenschap deel 1 (40 lestijden) Op het einde van de modules volgt een evaluatie en de cursisten moeten slagen om verder te kunnen gaan naar het 2de jaar.2de jaar - 120 lestijden (2016-2017)• VGT deel 2 (60 lestijden)• Grammatica en taalkunde VGT deel 2 (20 lestijden)• Dovengemeenschap deel 2 (40 lestijden) Na het slagen in het tweede jaar krijgen de cursisten de bijhorende moduleattesten.

Inschrijven voor de opleiding Vlaamse Gebarentaal voor doven kan tijdens de openingsuren van het secretariaat.Edgard Tinelstraat 92 B-9040 Gent (Sint-Amandsberg) Tel. : 09 218 89 30 Fax : 09 229 32 55 E-mail : info@vspw.be Web : http://www.vspw.be/

In te dienen documenten bij inschrijving:• een kopie van het diploma secundair of hoger• documenten vrijstelling inschrijvingsgeld (indien van toepassing)• voor schoolverlaters en werkzoekenden: VDAB attest (via de website van de VDAB)• attest Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap

LesmomentenDe lessen worden ingericht op donderdagavond (1 avond/week). De lessen starten om 18.00 en eindigen om 21.30. De eerste les is gepland begin oktober. De lessen worden gegeven door een dove vakdocent. De opleiding loopt over 2 schooljaren.

ExamensAan het einde van elke module wordt een examen of verschillende deelexamens afgenomen. Om te slagen moet je per module 50% halen.

KostprijsJe schrijft in en betaalt per schooljaar. Cursusgeld is 245 euro, verminderd cursusgeld is 110 euro.Op http://www.vspw.be kan je nagaan of je in aanmerking komt voor verminderd cursusgeld of kan betalen met opleidingscheques.

VGT voor Doven

Vlaamse Gebarentaal voor doven - Doelgroep

Vlaamse Gebarentaal voor doven - Praktisch

Vlaamse Gebarentaal voor doven - Programma

De laatste jaren denken meer en meer doven na over hun eigen taal met name de Vlaamse Gebarentaal. Heel wat doven hebben die taal al doende onder de knie gekregen maar hebben nooit de kans gehad om een opleiding te volgen om de theoretische en praktische kennis van Vlaamse Gebarentaal en de Dovengemeenschap te verwerven. In de dovenschool werd dit vroeger ook niet onderwezen en had het aanleren van VGT geen plaats in het leerprogramma. We starten nu met een nieuwe basisopleiding waarbij doven de kans krijgen om de theoretische kennis van de grammatica van VGT te leren, de werking van de Dovengemeenschap te bestuderen alsook hun gebarenschat verder uit te breiden, te verfijnen en te verbeteren.

DN 4 2015.indd 6 18/06/15 10:17

Dovennieuws 2015 nr.4 7

• Cursuspakket VGT1 nieuw cursuspakket is klaar voor gebruik vanaf oktober 2015• Cursuspakket VGT2 vervolg van nieuw cursuspakket is klaar voor gebruik vanaf oktober 2016• VGT voor doven: cursus i.s.m. het VSPW met de bedoeling doven beter bewust te maken van hun eigen taal (zie pag 6)

• Filmfestival ARhus: een filmfestival organiseren op de verjaardag van VGT samen met Visual Box en ARhus te Roeselare (gerealiseerd in april 2015).

• Dubbelexpo - mijn naam is 65 en handsculpturen in Heist-op-den-Berg (gerealiseerd in mei 2015).• VGT verjaardag: voorbereiden van het feest voor 10 jaar erkenning VGT in 2016• WDD Zottegem: hét evenement van het jaar voor Fevlado-Diversus en de Vlaamse Dovengemeenschap.

• Lezingen geven en begeleidingswerk: lezingen geven over Dovencultuur, VGT en communicatietips met de bedoeling de toegankelijkheid van de culturele sector te verbeteren en organisaties/ bedrijven te begeleiden bij vragen over doven. Lezingen geven over Dovencultuur, VGT en communicatietips in scholen.

• Doofkoffer: we gaan met het aanbod lezingen van Fevlado en Diversus naar de dovenclubs enproberen ze te motiveren voor en bewust te maken over de werking van Fevlado.

• Studiedag Deaf Gain: 10/10/2015 Lezing / workshop in samenwerking met Doofbewust. Gastdocent is Gardy Van Gils.

• Studiedag i.v.m. archief / erfgoed: 14/11/2015 Gastdocent is John Hay. In samenwerking met Doven Geschiedenis Vlaanderen.

• Opleiding presentatoren / dove vertalers: gerealiseerd in mei/juni 2015).• Opleiding voor dove lesgevers: docenten leren omgaan met het nieuwe cursuspakket VGT1 (gerealiseerd in mei/juni 2015).• Open aanbod lezing i.s.m. VormingPlus: particulieren en personeel van kleine bedrijven de kans geven enkele

lezingen / workshops te volgen.• Opleiding lezing Dovencultuur, VGT & communicatietips voor onze vrijwilligers: nieuwe vrijwilligers zoeken die lezingen

kunnen geven. Opfrissing en actualiseren van de lezing voor huidige vrijwilligers.

• #25JF een tocht door een kwarteeuw jongeren in actie: boek over de geschiedenis van Jong Fevlado (gerealiseerd in januari 2015).

• Grammaticale aspecten VGT: volledig herziene versie van dit interessante boek bedoeld voor een brede groep mensen die interesse heeft in VGT.

• DVD - VGT voor de kleinsten: DVD met 8 verhalen en rijmpjes in VGT.• Digitale sociale kaart: digitale database maken met gegevens van instellingen en organisaties die

een link hebben met de doelgroep doven, slechthorenden en gebarentaalgebruikers.• Leren visueel communiceren met dove baby’s: 2de druk van dit werk zal toegankelijker zijn voor ouders en andere

geïnteresseerden.

Fevlado-Diversus: JAARPLAN 2015

CURSUS VGT

EVENEMENTEN

VORMING/OPLEIDING

PUBLICATIES

LEZINGEN/STUDIEDAGEN

Hieronder staat het beknopte jaarplan van Fevlado-Diversus. In 2015 en 2016 ligt het zwaartepunt van onze werking op de aanmaak van het cursuspakket VGT1 (moet klaar zijn tegen oktober 2015) en VGT2 (moet klaar zijn tegen oktober 2016).In het kader van de nieuwe structuur starten we daarnaast met de werkgroepen “Vorming”, “Visuele Media” en “Archief / Erfgoed”. Zo willen we doven meer inspraak geven in de werking van Diversus zonder dat zij in het bestuur moeten zitten, meer concreet bezig zijn en minder vergaderen dus. We zetten ook in op sensibilisering door aanwezig te zijn en promotie te maken voor onze werking op cultuurmarkten, bij gemeen-tebesturen, in culturele centra, in de media, … Verder bouwen we aan een erfgoed en archiefwerking samen met DGV (Doven Geschiedenis Vlaanderen) en Ledenbeweging.Het werkjaar 2015 is al halfweg dus een deel van dit jaarplan is al gerealiseerd.

DN 4 2015.indd 7 18/06/15 10:17

Dovennieuws 2015 nr.48

Studiereis naar scholen in Frankrijk en Hong Kong

Wist je dat… Marieke Kusters en Griet Gommeren in het kader van het onderwijsproject naar Frankrijk en Hong Kong zijn geweest. In Frankrijk bezochten ze de Service d’Education Bilingue (SEB), georganiseerd door de vereniging ‘Deux Langues pour une Education’ (2LPE) in de publieke basisschool Paul Blet te Poitiers. Nadien bezochten ze de ‘Classes LSF’ in kleuterschool Gabriel Sajus en lagere school Jean Jaurès, in Ramonville-Saint-Agne (bij Toulouse). In Hong Kong is er het SLCO-programma: het Sign Language and Co-Enrolment programma, georganiseerd door de Center of Sign Language and Deaf Studies (CSLDS) in de Chinese University of Hong Kong (CUHK).

… je in de vorige Dovennieuws wist-je-datjes van de studiereis naar Amerika, met drie schoolbezoeken, kan lezen?

… in Poitiers en Hong Kong dove kinderen in kleine groepjes van 3 à 6 leerlingen les krijgen in horende klassen van in totaal 20 à 25 leerlingen? Voor de klas staat er een horende leer-kracht en een dove assistent. De horende leerkracht geeft les in gesproken taal, de dove assistent geeft dezelfde inhoud in gebarentaal.

… in Toulouse dove kinderen in een eigen klas les krijgen in een horende school? Ze krijgen er les van een dove leerkracht. Sommige activiteiten zoals turnlessen, speeltijden, middagac-tiviteiten, daguitstappen, de leerlingenraad, enz., doen dove en horende kinderen samen.

… het in Frankrijk vastgelegd is in een decreet dat dove leer-lingen recht hebben op les Franse Gebarentaal (LSF) als vak. In Poitiers krijgen dove leerlingen inderdaad vier uur LSF per week en in Toulouse drie uur.

… er in Hong Kong een voorschools aanbod in gebarentaal is voorzien: een babyprogramma in gebarentaal in een crèche

Op 16 april bezochten Griet en Marieke de ‘Kowloon Bay St. John The Baptist Catholic Primary School’, een lagere school met 30 klas-sen, waarvan 6 SLCO klassen. In totaal gaan hier 34 dove leerlingen naar school.

Alle horende verzorgsters op de SCLO Baby Crèche hebben een eigen naamgebaar en kunnen allemaal Hong Kongse gebarentaal. Met de horende en dove baby’s en peuters communiceren ze in ge-barentaal en in gesproken taal. Baby’s kunnen zich namelijk eerder uitdrukken in gebarentaal dan in gesproken taal.

Iedere dinsdagvoormiddag komen een horende en een dove leer-kracht van CSLDS naar de SLCO Baby Crèche en doen voor alle baby’s en peuters (horend en doof), in kleinere groepjes een vertel-momentje.

DN 4 2015.indd 8 18/06/15 10:17

Dovennieuws 2015 nr.4 9

Fevlado erkend als Sociaal Culturele Vereniging

Beste clubs,Beste leden, Fevlado heeft groot en belangrijk nieuws! Zonet hebben we de officiële brief ontvangen; Fevlado is officieel erkend als sociaal culturele vereniging.Dit is zeer goed nieuws en is zeer belangrijk voor het voortbestaan van Fevlado en het ondersteunen van de clubs. Het behalen van de erkenning was niet eenvoudig en hier is veel aan gewerkt. Ook jullie, de leden die naar de clubs gaan en natuurlijk de clubs zelf, zijn hierbij zeer belangrijk geweest. Zonder jullie en jullie inspan-ningen zou dit niet mogelijk zijn geweest! Bedankt!Het bestuur wil ook het team van Ledenbeweging bedanken voor hun harde werk. Dankzij hun werk hebben we dit mooie resultaat behaald.Het einde is echter nog niet in zicht. Nu Fevlado de erkenning heeft kunnen we een dossier maken om subsi-dies aan te vragen, zodat we jullie nog beter kunnen ondersteunen. We moeten ons dus nog even inspannen en zorgen dat die subsidie binnenkomt. Hopelijk kunnen we op het einde van het jaar een nieuwe video maken, waarin staat dat Fevlado de subsidie ook gekregen heeft.Deze erkenning is echter een grote stap, die nodig was om de subsidieaanvraag te kunnen indienen. Dit maakt Fevlado veel sterker als organisatie en zal ervoor zorgen dat Fevlado jullie nog beter kan ondersteunen.We kunnen het niet genoeg zeggen: Beste clubs,Beste leden, Bedankt voor jullie hulp, jullie enthousiasme, jullie aanwezigheid. Dankzij jullie is Fevlado erkend als Sociaal Culturele Vereniging.

Momenteel krijgen veel dove mensen op de arbeidsmarkt niet dezelfde gelijke kansen als horende mensen. Dit zorgt voor veel frustraties bij dove mensen, omdat ze nog altijd problemen on-dervinden in hun zoektocht naar werk of tijdens het uitoefenen van hun job. In 2015 focust de cel Belangenbehartiging zich dan ook volop op dit belangrijke dossier met een grootschalig onderzoek. Naast een vragenlijst voor horende werkgevers en arbeid gerelateerde instanties, hebben we een uitgebreide vragenlijst opgesteld om de ervaringen van dove mensen te leren kennen. Nu zijn we volop op zoek naar minstens 100 dove werkzoeken-den en/of dove werknemers om deze vragenlijst in te vullen. Beantwoord dus zelf de vragen en spoor daarna je dove vrien-den, familie, … aan om hetzelfde te doen. Hoe meer mensen de vragen beantwoorden, hoe waardevoller ons onderzoek zal zijn. Aan de hand van jullie ervaringen, problemen, klachten, … kunnen wij in de toekomst namelijk concreet aan lobbywerk doen om jullie situatie te verbeteren.Je vindt de enquête online via www.fevlado.be?. Je kan de vra-genlijst invullen tot en met woensdag 15 juli 2015. Ontzettend bedankt alvast!

Onderzoek Cel Belangenbehartiging

Onderzoek Cel Belangenbehartiging: huidige instroom- en tewerkstellingssi-tuatie van dove mensen in Vlaanderen / enquête

en een ‘Baby Signing Programme’ op zaterdagvoormiddag voor dove en horende baby’s en hun ouders.

… in Hong Kong de horende en dove kinderen die het SLCO-programma volgen vier talen leren, namelijk Hong Kongse Gebarentaal, Kantonees, Mandarijns en Engels? Maar, slechts twee van deze talen hebben een geschreven vorm, namelijk het Mandarijns en het Engels.

… het in Hong Kong en Frankrijk moeilijker is dan in Amerika om gediplomeerde dove leerkrachten te vinden?

… 60 procent van de gezinnen wiens kinderen naar de school in Poitiers gaan, naar Poitiers of omgeving verhuizen? In Toulouse is dat zelfs 70 procent.

… Marieke en Griet werden uitgenodigd door de vereniging 2LPE in Poitiers om een presentatie te komen geven over het huidige onderwijs voor dove kinderen in Vlaanderen en over het onderwijsproject?

… de onderwijsprogramma’s in Poitiers en Hong Kong worden geleid door een horende persoon en in Toulouse door een dove persoon? In alle drie de (horende) scholen zijn de directeurs horend.

… als je graag meer wil weten, je zeker naar Wereld-DovenDag moet komen, waar een uitgebreid verslag wordt gepresenteerd? Kan je er niet bij zijn op WDD? Geen zorgen! Het resultaat van het onderwijsproject komt in de editie november-december van Doven-nieuws, en op de website van Fevlado.

in VGT op www.fevlado.be

DN 4 2015.indd 9 18/06/15 10:17

Dovennieuws 2015 nr.410

Nieuwe versterking in team Belangenbehartiging en Fevlado-Diversus

Mijn naam is Goedele. Ik ben 22 jaar en sinds september vorig jaar afgestudeerd aan de KU Leuven. Op de campus in Antwerpen studeerde ik vier jaar lang Nederlands, Engels en Vlaamse Gebarentaal tijdens een Bachelor in de Toegepaste Taalkunde en een Master in het Tolken. Sinds 2014 ben ik vrijwilliger bij Kedokids en binnenkort behaal ik mijn certificaat als lesgever van de oudercursus Leren visueel communiceren met dove baby’s en peuters.

In april van dit jaar startte ik met veel plezier als medewerker binnen de cel Belangenbeharti-ging. Momenteel ben ik bezig met een uitgebreid onderzoek voor het dossier werk. Zo wil ik achterhalen wat de ervaringen zijn van dove werkzoekenden, dove werknemers, werkgevers en arbeid gerelateerde instanties (zoals de VDAB en de GTB-diensten) in de huidige arbeidssituatie van dove mensen, welke problemen er voorkomen en hoe we die kunnen aanpakken. Daarnaast sta ik in voor de Nederlandse ondersteuning van mijn collega’s. Naast deze job ben ik sinds kort ook deeltijds aan de slag bij Fevlado-Diversus. Daar zet ik me samen met Mieke Van Braeckevelt verder aan het maken van de nieuwe cursuspakketten Vlaamse Gebarentaal. Twee uitdagingen die ik erg graag aanga.

In mijn vrije tijd kan ik enorm genieten van een wandeling aan zee, een uitstapje met vrienden of familie, een mooie theatervoorstelling of muziekoptreden, of gewoon gezellig een avondje thuis. Ik speel dwarsfluit en fagot in twee orkesten, ben ook de vaste presentatrice tijdens onze

concerten en geef Eerste Communiecatechese aan kinderen in onze parochie. Ik schrijf ontzettend graag (verhalen, poëzie, noem maar op) en vind het echt geweldig om me creatief bezig te houden en mijn grenzen daarin te verleggen. Oh ja, dessertjes maken en die achteraf opeten in goed gezelschap, maakt mij ook altijd blij .

Met vragen of andere, kan je me altijd mailen op goedele.debeerst@fevlado.be. Tot ziens!

1/Van badstove tot glazen straatje (Geschiedenis van de prostitutie in Gent)Vrijdag 17 juli van 19u00 tot 21u00

2/Boottochten: Leiecruise via Sint-Martens-Latem Zaterdag 18 juli van 13u00 tot 17u00

3/De geheimen van het Patershol Zondag 19 juli 2015 van 19u00 tot 21u00

4/Het gerechtsgebouw Maandag 20 juli 2015 van 10u30 tot 12u30

5/Kunstencentrum Vooruit (rondleiding in het gebouw)Dinsdag 21 Juli van 16u00 tot 17u30

6/Welig wijf zonder man – Vertelwandeling in het Oud Begijnhof (Rabot) Woensdag 22 juli van 10u30 tot 12u30

7/Gent op zijn Ledebergs wijk van hoopDonderdag 23 juli van 14u00 tot 16u00

8/Een abt vertelt: de kleine kantjes van de grote Sint-BaafsabdijVrijdag 24 juli van 19u00 tot 21u00

9/Gentse Feesten geschiedenis met unieke kroegenZaterdag 25 juli van 19u00 tot 22u00

10/MIAT Tournée générale, een brouwerijwandeling Zondag 26 juli vanaf 11u00 tot 13u00

GENTSE FEESTEN met tolk VGT

Daarnaast zijn er nog 3 activiteiten die niet door stad Gent georganiseerd zijn waar een tolk VGT aanwezig zal zijn:• donderdag 23 juli: van 14u30 tot 17u15: Comedy Kloaver 4 • zondag 19 juli van 16u15 tot 16u55: Gent-watertoerist: Theater op het water: parcours met op verschillende plaatsen korte toneelvoorstellingen.

• Huis van Alijn met audiotoer en visioguide.

Activiteiten tijdens de Gentse Feesten voorzien van een tolk VGT Elke dag één activiteit met tolk VGT wanneer er aanvraag is door de doelgroep. Kijk op de website http://gentsefeesten.gent/ voor alle details en hoe in te schrijven.

Wegens ziekte van een collega verwelkomde de cel Belangenbehartiging in april een nieuwe tijdelijke medewerker. Goedele De-beerst spitst zich voornamelijk toe op het thema “doven en arbeid”. Vanaf half mei werkt zij bovendien mee aan het nieuwe cursus-pakket VGT binnen Fevlado-Diversus. Ze stelt zich bij deze dan ook graag aan jullie voor.

DN 4 2015.indd 10 18/06/15 10:17

11

Fevlado is een organisatie met meer dan 100 aangesloten clubs. Deze clubs organiseren in heel Vlaanderen leuke, (ont)spannen-de, mooie, aangename, lekkere, interessante, leerrijke en gezonde activiteiten! Het is dankzij de clubs dat Fevlado groeit, actief is en kan blijven werken. Dat de clubs belangrijk zijn is duidelijk. Het vele werk dat ze doen is niet te onderschatten. Dit wordt vaak gedaan door veel vrijwilligers, een zeer belangrijke taak! Ook de leden die naar de verschillende activiteiten komen zijn zeer be-langrijk. Zij maken van de activiteiten echt leuke momenten en feestjes. Groot tot klein, jong tot oud, iedereen vindt een plaatsje in een club.Fevlado is trots op jullie. Fevlado is blij dat we jullie, De Dovengemeenschap, mogen vertegenwoordigen.Bedankt aan alle clubs, alle vrijwilliger, alle leden! Jullie doen dat goed, zoals je kan zien op deze foto’s!

Fotoalbum: “Het Verenigingsleven van de Vlaamse Dovengemeenschap”

De Haerne Club 55+

De Haerne Club - Stil & Blij

De Haerne Club - Ontspanningsclub

De Haerne ClubKortrijk

De Haerne Club - Niemand Perfect

De Haerne Club 55+

De Haerne Club - Stil & Blij

Middenkatern DN 4 2015.indd 1 18/06/15 10:12

12

Nowedo-Kompas

Nowedo - Jongerenwerking “De Witte Beer”

Nowedo-Kompas

Nowedo “20 jarig feest”

Nowedo “Brugse Gebarenkring”

De DendervriendenNinove

BruggeNowedo

De Dendervrienden - “Grotten van Kanne” De Dendervrienden - “Kindercarnaval”

Middenkatern DN 4 2015.indd 2 18/06/15 10:12