Terugblik op 15 maanden ondersteuning van sociale en ... › sites › default › files › ... ·...

41
Terugblik op 15 maanden ondersteuning van sociale en beschutte werkplaatsen 3 juli 2015, Gent Het maatwerkbedrijf van de toekomst

Transcript of Terugblik op 15 maanden ondersteuning van sociale en ... › sites › default › files › ... ·...

Terugblik op 15 maanden ondersteuning vansociale en beschutte werkplaatsen

3 juli 2015, Gent

Het maatwerkbedrijf van de toekomst

• 12.30 – 13.00: Ontvangst & lunch

• 13.00 – 13.15: Welkomstwoord

• 13.15 – 13.45: Aanbevelingen per module

• 13.45 – 14.45: Focus-sessies

• Topic 1: Prijszetting & negotiatie technieken

• Topic 3: Opschaling in de sociale economie: van samenwerking tot fusie

• Topic 4: Het nieuwe werkgelegenheidsbeleid: impact op uw bedrijfsvoering

• 14.45 – 15.00: Koffiepauze & netwerkgelegenheid

• 15.00 – 16.00: Panelgesprek met stakeholders (Telenet, Recupel, SST, GroepMaatwerk, Stad Antwerpen)

• 16.00 – 16.10: Slot

AgendaHet maatwerkbedrijf van de toekomst

2© 2015 Deloitte Belgium

© 2015 Deloitte Belgium 3

Welkomstwoord (Marc Abels)13u00-13u15

Individuele begeleiding van 148 maatwerkbedrijven

4© 2015 Deloitte Belgium

Omgevingsfactoren Economische crisis Delocalisatie en automatisering Stijgende externe en interne concurrentie (tendering, lage economielanden, …) Besparingen lokale besturen Hervorming en besparingen tewerkstellingsmaatregelen (Web+, Art. 60, LDE, PWA, Sine, …) leidt tot afname

subsidieafhankelijkheid Geen groeipad voor maatwerkbedrijven/afdelingen Impact invoering Maatwerkdecreet (financiering, doorstroom, rapportering, …)

148 sociale economiebedrijven verspreid over gansVlaanderen

Geschatte omzet: 700 miljoen EUR

25.000 doelgroepmedewerkers en omkadering

Aanwezigheid in diverse sectoren: verpakking, groenzorg, kringwinkels, schoonmaak, metaal,hout…

3 bedrijven < 1.000 medewerkers

5© 2015 Deloitte Belgium

Jan

Begeleiding uitbreiding

Basispakket individuele begeleiding

Mrt Sept Jan JulMrt

Collectievesessie III(03/07)

Communicatiefinanciële

impact MWD

Stuurgroep VIII29 juni 10u30

stand van zaken

Stuurgroep VII10 maart

selectie uitbreiding

360 mandagenOpen oproep

+ selectieuitbreiding

Sept

Stuurgroep IX29 september 14u

validatie

1.751 mandagen

Fase 2: individuele begeleiding van alle SW’s en BW’s*Fase 1

Uitwerkingmodules

10 piloten

Collectievesessie I

Kick OffVlaams

Parlement(22/04)

Jul

Stuurgroep VI13 januari

stand van zaken

Stuurgroep V16 september

stand van zaken

Stuurgroep IV1 juli

stand van zaken

Stuurgroep II & III10 & 27 maart

validatie Fase 1,toewijzing mandagen

Stuurgroep I6 februari

opstart

Collectievesessie II

Uitvoeringsbesluit

Besprekingen kernteam ESF, VLAB, SST, Dpt WSE

2014 2015

Een project uitgevoerd in twee fases sinds januari 2014

6© 2015 Deloitte Belgium

Individuele coaching gericht op het management

Opstartgesprek Evaluatie tevredenheiden impact

Startverslag:scope, aanpak,samenwerking,planning

Eindverslag:evaluatie tevredenheiden impact

Individuele coaching gedurende 3 maanden: basispakket van 11 mandagen

Kwaliteit

Consistentie

Snelheid

Transparantie

Efficiëntie

Impact

Modules toepassen op maat van de organisatie Modules van minstens 5 mandagen Selectie module i.f.v. resultaten en ESF kwaliteitsassessment Verwachte doorlooptijd per project: drie maanden Eén aanspreekpunt Deloitte per project Inzet van een multidisciplinair team (strategie, financieel, processen, juridisch,fiscaal) Meten van tevredenheid en impact na afloop Projectdocumentatie: start/eindverslag, (tussentijdse) projectresultaten Rapportering aan kernteam ESF + VLAB, SST, Dep. WSE Klantencontacten: directie & raad van bestuur

M1 M2 M3

Uitbreidingspakket van 365 mandagen op basis van een open oproep

Maatgerichte ondersteuning voor één of meer modules

7© 2015 Deloitte Belgium

Samenstelling RvBBestuursvernieuwingRollen en verantwoordelijkhedenRvBPersonele unie

Corporate Governance

Financieel beheerKostenallocatieVisualisatie Financiële KPI’sManagement Informatie

Vertalen van strategie inKPI’sVisualisatie van KPI’s

LeanOpleiding en coaching op de vloerProcesanalyse en verbeteringen

SamenwerkingFusietrajectenSamenwerkingDelen ondersteunendedienstenCoöperatieven

Strategie encommercieel beleidGo 2 Market strategie en innovatieCommerciële analyse en salescoachingBedrijfsstrategieën

OndernemingsplanOndernemingsplannen

49%

25%

17%

8%

19%

5%

16%

© 2015 Deloitte Belgium 8

Aanbevelingen per module13u15-13u45

72 begeleide werkplaatsen<20 DGM 620-50 DGM 2750-100 DGM 11>100 DGM 28

Resultaten Module Strategie en Commercieel Beleid# Nieuw ontwikkelde diensten of producten 34# Commerciële analyses & strategieën 47# Opleidingsdagen sales coaching 65# Herwerking marketing tools 17# Prospectielijsten 66# Marktanalyses 49

Differentiatie van producten & diensten is een van de voornaamste uitdagingen voor maatwerkbedrijven Commerciële competenties en markgericht denken ontbreken vaak in kleinere organisaties Kwetsbaarheid: teveel organisaties zijn nog te afhankelijk van één grote klant Commerciële samenwerking met andere maatwerkbedrijven

Module Strategie & commercieel beleidTevredenheid

Impact

3,8

© 2015 Deloitte Belgium 9

3,7

Opvallende trends

Module Strategie en commercieel beleid

© 2015 Deloitte Belgium 10

Aanbevelingen voor maatwerkbedrijvenModule Strategie & commercieel beleid

Werk een coherente en versterkende bedrijfsstrategie uit. Zorg ervoor dat je missie & visie, waar je wil spelenen hoe te winnen geïntegreerd zijn.

Zorg voor voldoende risicospreiding in je klantenportefeuille.

Maatwerkbedrijven mogen alle activiteiten uitvoeren: onderzoek opportuniteiten voor B2B, B2C. Focus meer opbusiness model innovatie dan enkel productinnovatie.

Werk op basis van hypothesen, maak een ontwerp en test dit snel in de markt. Vermijd de val van blindstarenop data.

Zorg voor opvolging van je verkoop, stel doelstelling en begin met een commercieel beleid voor het te laat is.

Bepaal welke waarde je levert aan je klanten en ga op zoek naar waarde toevoegende activiteiten. Weesovertuigd van deze waarde in elk klantencontact.

Bouw commercieel beleid verder uit en neem dit op als een prioriteit voor je strategisch plan. Voorzie mensenen visie op vlak van marketing en bouw digitale marketing verder uit.

Differentieer je diensten en producten door samenwerking met reguliere partners en onderwijsinstellingen.

Investeer in sales coaching.

© 2015 Deloitte Belgium 11

Module Ondernemingsplan

© 2015 Deloitte Belgium 12

8 begeleide werkplaatsen<20 DGM 020-50 DGM 350-100 DGM 1>100 DGM 4

Resultaten Module Ondernemingsplan# Ondernemingsplannen 8

Tevredenheid

Impact

4,0

4,0

Weinig uitgeschreven ondernemingsplannen gedragen door directie en raad van bestuur. Kringwinkels zijn verplicht bij OVAM een ondernemingsplan neer te leggen. Het uitbouwen van managementinformatie wordt vaak voorafgegaan door het herdenken van strategie en

visie Behoefte om de langetermijn strategie ook aan de werkvloer te communiceren

Opvallende trends

Module Ondernemingsplan

© 2015 Deloitte Belgium 13

Aanbevelingen voor maatwerkbedrijvenModule Ondernemingsplan

Bouw een doelstellingengerichte organisatie uit. Structureer strategische planning en maak lange termijndenken mogelijk.

Investeer in managementinformatie en maak monitoring en evaluatie mogelijk. Zorg voor voldoende strategische diepgang en neem toekomstige evoluties en veranderingen mee in de

reflectie om het ondernemingsplan.

© 2015 Deloitte Belgium 14

28 begeleide werkplaatsen<20 DGM 020-50 DGM 1850-100 DGM 5>100 DGM 5

Resultaten Module Managementinformatie# Opleidingsdagenmanagementinformatie Gem 1 dag / MWB

# Balanced Scorecards & dashboards 28

Elk maatwerkbedrijf heeft nood aan managementinformatie op niveau van het management, RvB, maar ookde werkvloer Indicatoren hebben betrekking op zowel financiële als niet-financiële resultaten Managementinformatie was een katalysator voor het herdefiniëren van strategische en operationele

doelstellingen GRI rapportering vanaf 2017 (registratrie data vanaf 2016)

Module Managementinformatie Tevredenheid

Impact

4,0

3,9

Opvallende trends

© 2015 Deloitte Belgium 15

Module Managementinformatie

© 2015 Deloitte Belgium 16

Aanbevelingen voor maatwerkbedrijvenModule Managementinformatie

Bouw een doelstellingengerichte organisatie uit in ieder maatwerkbedrijf.

Zorg ervoor dat je meet wat relevant is voor je strategische doelstellingen, vermijd te veel meten en het nietmeten van zaken die strategisch van belang zijn.

Heb aandacht voor klantgerichte en markgerichte KPI’s en niet alleen interne en operationele activiteiten.

Definieer KPI’s duidelijk en schrijf dit neer, zowel om onduidelijkheid te vermijden als vanuitkwaliteitsperspectief.

Voorzie instrumenten voor monitoring en evaluatie.

Voorzie goede rapportering voor ieder niveau van uw organisatie en bestuur.

Integreer toekomstige GRI rapporteringen af op je bestaande rapporteringen, en beperk administratieve lastenzo veel mogelijk.

Investeer in digitalisering van je rapporteringsomgeving.

Investeer in gezamenlijke platformen die externe benchmarking mogelijk maken voor generieke KPI’s zoalssubsidieafhankelijkheid, afwezigheid, doorstroomratio, liquiditeit- en solvabiliteitratio’s, … en belangrijke GRI-indicatoren.

© 2015 Deloitte Belgium 17

24 begeleide werkplaatsen<20 DGM 020-50 DGM 1250-100 DGM 5>100 DGM 7

Resultaten Module Lean# Trainingsdagen lean gem. 2d / MWB# Verbeterprojecten lean 3-5 / MWB

Lean is een belangrijke doelstelling in elke organisatie.

Via het lerend netwerk van in|C worden competenties verder versterkt, zowel voor beginners als gevorderden.

Maatwerkbedrijven kampen met zeer gelijkaardige “lean” uitdagingen in vergelijking met reguliere bedrijven.

Klein beginnen genereert grote winsten.

Module Lean Tevredenheid

Impact

3,8

3,8

Opvallende trends

© 2015 Deloitte Belgium

19

Module Lean

© 2015 Deloitte Belgium© 2015 Deloitte Belgium

Aanbevelingen voor maatwerkbedrijvenModule Lean

Focus lean projecten op domeinen waar veel efficiëntiewinsten te boeken zijn.

Start kleinschalig en zoek “quick wins” waarmee je snel resultaat kan boeken.

Betrek de werkvloer (elk niveau) bij het vinden van verbeteropportuniteiten.

Veranker lean door verantwoordelijke aan te stellen (kan wisselen over tijd).

Blijf verder investeren in lean-competenties. Gebruik maximaal het lerend netwerk opgebouwd door in|C.

Heb aandacht voor veranderingsmanagement en communicatie bij het doorvoeren van verbeteringen.

Werk op de vloer, ga zelf kijken, en vermijd verbeteringen te bedenken en uit te voeren vanop je bureau.

© 2015 Deloitte Belgium 20

12 begeleide werkplaatsen<20 DGM 120-50 DGM 250-100 DGM 1>100 DGM 8

Resultaten Module Coporate Governance# Trainingsdagen ½ dag / MWB# Bestuursanalyses en -vernieuwingen 100% MWB# Analyse samenstelling RvB 75% MWB# RACI – Delegaties van bevoegdheden 100% MWB# Corporate governance charters 50% MWB# Trajecten personele unie (geen fusie) 1

Meer en meer aandacht voor de rol die de raad van bestuur kan spelen in de organisatie Veel aandacht naar rolverdeling raad van bestuur en directie Herdenken bestuurdersprofielen als hefboom voor vernieuwing Personele unie als opstart naar fusie op middellange termijn

Module Corporate GovernanceTevredenheid

Impact

3,7

4,3

Opvallende trends

21© 2015 Deloitte Belgium

Inhoudstafel Corporate Governance Charter

I. Governance structuurII. Algemene ledenvergadering

a. Ledenstructuurb. Samenstellingc. Rol, verantwoordelijkheid en bevoegdheidd. Agenda van de algemene leden vergadering

III. Raad van Bestuura. Samenstellingb. Rol, verantwoordelijkheden en bevoegdheidc. Rol van de voorzitterd. Werking

i. Vergaderingen van de Raad van Bestuurii. Voorzitterschapiii. Secretarisiv. Gespecialiseerde comitésv. Evaluatie van de Raad en zijn bestuurders

e. RemuneratieIV. Comités

a. Samenstellingb. Bevoegdhedenc. Rol van het comitéd. Takene. Werking

i. Vergaderingenii. Aanwezigheid en/of informatieplicht van relevante derdeniii. Belangenconflicteniv. Verslaggeving en rapporteringv. Evaluatie van de werking van het comité

f. Remuneratie

Module Corporate Governance

© 2015 Deloitte Belgium 22

Aanbevelingen voor maatwerkbedrijvenModule Corporate Governance

Gebruik corporate governance en bestuurshernieuwing als katalysator voor het vernieuwen en innoveren vanuw maatwerkbedrijf.

Evalueer regelmatig de werking van uw raad van bestuur vanuit het oogpunt van continue verbetering.

Scherp bestuurdersprofielen aan in functie van de nieuwe uitdagingen van maatwerkbedrijven.

Zorg voor een goede mix van bestuurders die de organisatie op verschillende vlakken kunnen ondersteunen endie voldoende betrokken en begaan zijn met welzijn.

Benut als management voldoende de competenties die in de raad van bestuur aanwezig zijn, ook op het vlakvan strategie en samenwerking.

Trek een goede voorzitter van de raad van bestuur aan die samen met de directeur een tandem kan vormen ophet niveau van het bestuur van de organisatie.

Zorg voor voldoende transparantie inzake de gemaakte afspraken door het opstellen van een corporategoverance charter.

Integreer bestuursvernieuwing waar nodig in uw statuten.

Als de opstap naar een actieve raad van bestuur te groot is, opteer dan voor het instellen van een (tijdelijke)raad van advies.

Ontwikkel een lerend netwerk voor bestuurders van maatwerkbedrijven.© 2015 Deloitte Belgium 23

37 begeleide werkplaatsen<20 DGM 1020-50 DGM 1550-100 DGM 3>100 DGM 9

Resultaten Module Samenwerking# Werkplaatsen betrokken in een fusie 16# Onderzoeken naar mogelijke fusiepartners 15# Operationele & commerciële samenwerking 14# Oprichtingen personele unie 4# Oprichtingen CVBA 3# Oprichtingen ESV’s 0

Integratiedynamiek sinds publicatie uitvoeringsbesluiten: SW’s < 20 doelgroepmedewerkers zetten volop inop fusie, integratie tussen maatwerkbedrijven als reactie op wegvallen WEP+ en ontbreken groeipad contingenten Integratie van BW’s en SW’s ondanks verschillende paritaire comités en bedrijfsculturen CVBA VSO als een nieuw samenwerkingsvehikel, maar ESV minder interessant (verlies RSZ-korting) Risico’s op verboden terbeschikkingstelling binnen de sector Behoefte aan rationalisering van ondersteunende diensten Onderling vertrouwen en uiteenlopende bedrijfsculturen zijn blokkerende factoren

Module SamenwerkingTevredenheid

Impact

2,8

3,3

Opvallende trends

24© 2015 Deloitte Belgium

Analysesynergiën enhaalbaarheid

samenwerkingpartner(s)

Bestuurlijkesamenwerking

Intentieverklaring

• Personele Unie enbestuursvernieuwing

• Informeel managementcomité

Strategie en commercieelbeleid

• Synergiën samenwerking• Quick wins (verzekeringen,

aankopen, …)

Juridisch trajectnotaris

• Herschikking ondersteunendediensten

• Omkaderingsefficiëntie• Bewaken 65/35%

Loon- enarbeidsvoorwaarden

• Impact PC SW en BW• Harmoniseren bedrijfseigen

voordelen

Juridisch & fiscaal• Juridische structurering• Vereenvoudiging teveel aan

structureren• Opletten voor terbeschikkingstelling• Fiscale impact

• Gevoeligheden• Impact financiën• Impact patrimonium

• Vroegtijdig directie én RvBbetrekken

• Vertrouwen en openheid• Aandacht voor bedrijfscultuur

PMO & veranderings-management

VOORBEREIDING FUSIE UITVOERING

Organisatie

Module Samenwerking

© 2015 Deloitte Belgium 25

Aanbevelingen voor maatwerkbedrijvenModule Samenwerking

Integreer maatwerkafdelingen met minder dan 20 vte doelgroepmedewerkers in een groter geheel.

Zoek fusiepartners in omliggende gemeenten en creëer een duurzaam samenwerkingsverhaal.

Overstijg de traditionele grenzen van sociale en beschutte werkplaatsen op vlak van samenwerking.

Vereenvoudiging juridische structuren door bv. LDE-erkenning toe te wijzen aan maatwerkbedrijven.

Vernieuw de raad van bestuur rekening houdende met de nieuwe uitdagingen voor maatwerkbedrijven.

Maak onderlinge enclaves mogelijk om onderbezetting te vermijden.

Investeer in sociale en subsidiewetgeving om tijdig op de vele veranderingen te anticiperen.

Start klein (ondersteunende diensten, commerciële samenwerking) om vertrouwen te creëren en verschillendebedrijfsculturen te mixen.

Investeren in quick wins, bv. samenwerking op vlak van verzekeringen en aankopen.

© 2015 Deloitte Belgium 26

25 begeleide werkplaatsen<20 DGM 320-50 DGM 750-100 DGM 5>100 DGM 10

Resultaten Module Financieel beheer# kostenallocatiemodel en winstgevendheidsanalyse 5# kostprijsberekeningsmodel 5# budgetteringsmodel en scenario-analyse 5# optimalisatie budgetteringsproces 3# optimalisatie financiële organisatie 3# ondersteuning bij opzetten analytische boekhouding 2

Toenemend belang voor analyse naar winstgevendheid per vestiging, afdeling, activiteit of product. Toenemende vraag naar accurate prognoses en budgetten als sturingsmiddel. Moeilijkheden om financiële resultaten duidelijk en overzichtelijk te brengen naar management of RVB

zodat op basis hiervan beleidsbeslissingen kunnen worden genomen. Rollen en verantwoordelijkheden van de financiële dienst zijn vaak vermengd met deze van de

personeelsdienst. Excel® is koning.

Module Financieel beheerTevredenheid

Impact

4,3

4,1

Opvallende trends

27© 2015 Deloitte Belgium

Module Financieel beheer

© 2015 Deloitte Belgium 28

Input Output

Kostenallocatiemodel en winstgevendheidsanalyse

Module Financieel beheer

© 2015 Deloitte Belgium 29

Optimalisatie financiële organisatie

RACI matrixOrganisatiestructuur

Aanbevelingen voor maatwerkbedrijvenModule Financieel Beheer

Maak meer gebruik van grafieken en andere visualisatie-mogelijkheden om belangrijkste boodschappen dievoortvloeien uit financiële resultaten over te brengen.

Stem het budget en rapportering af op de beleidsstrategie.

Betrek vestigings- of afdelingsverantwoordelijken meer in het budgetproces om alzo hunverantwoordelijkheidsgevoel en betrokkenheid te doen stijgen.

Automatiseer in toenemende mate de financiële processen.

Implementeer een analytische boekhouding om winstgevendheid per vestiging, afdeling, activiteit of product tekunnen meten.

Organiseer Excel® opleidingen voor financieel en administratief personeel alsook voor afdelings- ofvestigingsverantwoordelijken.

Definieer duidelijke rollen en verantwoordelijkheden binnen de financiële afdeling (a.d.h.v. RACI matrix) endraag de niet-financiële processen en taken over naar de overige betrokken diensten.

© 2015 Deloitte Belgium 30

© 2015 Deloitte Belgium 31

Focussessies13u45-14u45

Het maatwerkbedrijf van de toekomstAgenda

Keuze uit drie focussessies – locatie: 14de verdieping

• Prijszetting & negotiatie technieken

C00142-21-Jan Hyoens (50)

• Opschaling in de sociale economie: van samenwerking tot fusie

C00142-04-Leo Baekeland (50)

• Het nieuwe werkgelegenheidsbeleid: impact op uw bedrijfsvoering

C00142-21-Jacob van Artevelde (50)

Bij het beëindigen van jullie focus sessie (14u45) kunnen jullie inde foyer op de gelijkvloers terecht voor koffie en versnaperingen

© 2015 Deloitte Belgium 32

© 2015 Deloitte Belgium 33

© 2015 Deloitte Belgium 34

Panelgesprek15u00-16u00

Het maatwerkbedrijf van de toekomstPanelgesprek

© 2015 Deloitte Belgium 35

© 2015 Deloitte Belgium 36

Slotwoord (Marc Abels)16u00-16u10

Impact en tevredenheid

37

3,9

3,8

Tevredenheid

Impact© 2015 Deloitte Belgium

Enkele aanbevelingen voor de toekomst

Blijf investeren in de competenties van het management van vooral kleineremaatwerkbedrijven via zowel lerende netwerken als gerichte individuele coaching, in hetbijzonder de financiële en strategisch-commerciële competenties.

Zet in op de verdere professionalisering en vernieuwing van bestuurders, als katalysatorvoor vernieuwing.

Stimuleer initiatieven tot opschaling waarbij alle tewerkstellingsmaatregelen aan bodkomen en geef duidelijkheid welke richting het beleid uitgaat.

Voorzie extra ondersteuning voor kleinere organisaties die zich geëngageerd hebben opkorte termijn te fusioneren, maak procesbegeleiding mogelijk en voorzie punctueleondersteuning op organisatorisch, juridisch en fiscaal vlak.

Maak duidelijk aan de sector op welke wijze de individuele coaching kan wordenverdergezet rekening houdende met de transitienoden als toekomstig maatwerkbedrijf.

© 2015 Deloitte Belgium 38

© 2015 Deloitte Belgium 39

Bedankt aan het ESF-Agentschap en alle partners !

Bedankt aan alle maatwerkbedrijven !

Nuttige contactgegevens

Marc Abels, [email protected], 0497 05 10 37 Wim Vergeylen, [email protected], 0497 05 37 62 Stijn Vandeweyer, [email protected], 0495 59 49 12 Bjorn Willemsens, [email protected], 0475 90 09 35 Kristof Boodts, [email protected], 0477 98 13 08 Tim De Meyer, [email protected], 0474 30 03 98 Zoé De Cock, [email protected], 0479 53 25 00 Maarten Kerkhofs, [email protected], 0477 83 08 59 Stijn Joris, [email protected], 0479 10 55 47 Philippe Massant, [email protected], 0476 58 83 44 Tom Roels, [email protected], 0477 96 79 83 Leon Renson, [email protected], 0471 82 93 29 Steven Van Noten, [email protected], 0494 10 95 53 Peter Bosmans, [email protected]

© 2015 Deloitte Belgium 40

Kris Eeckhout, [email protected], 0496 57 83 93 Gregory Tassenoy, [email protected], 0473 91 05 49 Marie Bellefroid, [email protected], 0478 77 76 21 Marijke Borghgraef, [email protected], 0472 59 20 54 Carol Ravelingien, [email protected], 0494 81 81 73 Laurent Van Melckebeke, [email protected], 0477 98 68 69 Nicolaas Vlieghe, [email protected], 0486 85 26 01 Vincent Vingerhoedt, [email protected], 0471 40 39 01 Marc Van Tieghem, [email protected], 0495 52 26 50 Yannick Van den Broeke, [email protected], 0498 12 60 65 Sofie Bontinck, [email protected], 0497 05 09 49 Wouter D’herde, [email protected], 0471 40 39 75 Thomas De Donder, [email protected], 0477 83 09 21 Wim Naudts, [email protected], 0474 87 90 79

Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company limited by guarantee, and its network of member firms,each of which is a legally separate and independent entity. Please see www.deloitte.com/about detailed description of the legal structure ofDeloitte Touche Tohmatsu Limited and its member firms.

Deloitte provides audit, tax, consulting, and financial advisory services to public and private clients spanning multiple industries. With a globallyconnected network of member firms in more than 150 countries, Deloitte brings world-class capabilities and high-quality service to clients,delivering the insights they need to address their most complex business challenges. Deloitte has in the region of 200,000 professionals, allcommitted to becoming the standard of excellence.

This publication contains general information only, and none of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, its member firms, or their related entities(collectively, the “Deloitte Network”) is, by means of this publication, rendering professional advice or services. Before making any decision ortaking any action that may affect your finances or your business, you should consult a qualified professional adviser. No entity in the DeloitteNetwork shall be responsible for any loss whatsoever sustained by any person who relies on this publication.

© 2015 Deloitte Belgium 5