Teeltwisseling en komkommerbontvirus

Hygiënemaatregelen ook voor andere pathogenen

30 oktober 2013, Ineke Stijger

Ken je vijanden

Herkenning en verspreidingswijze

Problemen in de komkommerteelt door:

● Komkommerbontvirus

● Mycosphaerella

● Agrobacterium

Symptomen komkommerbontvirus

Symptomen Mycosphaerella (bron: presentatie Jantineke

Hofland)

Bladinfectie Stengelinfectie Vruchtrot

Agrobacterium

Komkommerbontvirus

Overleving

● Kleding,fust, gereedschappen

● In organisch materiaal (20°C en 30°C -316 dagen na inzet)

Gewashandelingen

Zaad

Water

Grond

Verspreiding door vogels (mussen) vastgesteld

Werking ontsmettingsmiddelen bij 10°C onvoldoende

Voorkomen is beter dan genezen...

Directe bestrijding in het gewas met chemische of biologische middelen is:

● niet mogelijk (Virussen en Bacteriën)

Nadruk moet daarom liggen op het voorkomen van een aantasting, daarbij twee fases

● Grote schoonmaak bij de teeltwisseling

● Gedurende de teelt

Bedrijfshygiëne op het totale bedrijf

Aan de hand van een hygiëneprotocol

Hygiëneprotocol

Zorg voor bewustwoording

● Betrek de medewerkers

● Voorlichting

● Training op bedrijf

Leidraad (algemene protocollen)

● Aanpassen per bedrijf/locatie

Teeltwisseling: algemeen

Planning, maak vooraf een werkplan voor herstelwerkzaamheden

Zorg dat herstelwerkzaamheden voor de teeltwisseling zijn afgerond

Zorg dat schone en vuile stromen elkaar niet kruisen

Maak alle materialen uit de teelt- en bedrijfsruimte goed schoon

Maak alle bedrijfsruimtes goed schoon

Bestrijd ongedierte en onkruid

Teeltwisseling: gewasresten

Gewasresten uitruimen en van bedrijf afvoeren

Erf schoonmaken onmiddellijk nadat containers zijn afgevoerd

Plastic, substraat en CO2-darmen zorgvuldige verwijderen.

In geval van een aantasting met mechanisch overdraagbare virussen (komkommerbontvirus) en bacteriën substraat niet hergebruiken

Voorkom lekwater bij pathogenen die overdraagbaar zijn via water

Teeltwisseling: schoonmaken teeltruimte

Binnenkant kas uitspuiten met warm water (geen oppervlaktewater)

Druppelleidingen

● Volzetten met natriumhypochloriet (organische

vervuiling),

● dan volzetten met salpeterzuur (1 liter salpeterzuur 38%

per 100 liter water (pH 1)

● Dan 24 uur laten inweken en dan spoelen met schoon

leidingwater

Druppelaars en stekers dompelen in salpeterzuur

Draingoten; verwijderen wortelresten

Drainwatersilo; verwijderen drab en uitspuiten met hypochloriet

Teeltwisseling: opkweek

Gebruik ontsmet zaad, bijvoorbeeld

● Komkommerbontvirus (verhitting)

Gebruik resistente rassen

Wees zorgvuldig bij bezoek aan de plantenkweker

Zet planten afwijkende planten apart en laat toetsen

Fust zonder plantaardige resten retour naar plantenkweker

Tijdens de teelt: toegang

Plaats ontsmettingsmatten bij deuren en houd deze goed nat

Houd toegangsdeuren zo gesloten mogelijk maar nog liever een sluis maken met ontsmettingsmogelijkheden(bron foto:internet)

Werk zoveel mogelijk met vast personeel

Bedrijfskleding, ook voor monteurs e.d.

Tijdens de teelt: ontsmetting

Ontsmetten handen (middelen op alcoholbasis)

● Geef personeel een instructie hoe de handen goed te wassen (voorbeeld van internet)

Ontsmet drainwater

● UV

● Verhitting

Tijdens de teelt: grond

Voorkomen dat (besmette) grond bij plant of draingoot komt

Gaten in loopfolie dichten

Voorkomen dat wortels onder het loopfolie de grond in groeien

Besmetting: mechanisch overdraagbaar

virus

Markeer rijen met aangetaste planten

Beperk toegang personeel tot hoogst noodzakelijke

Werkzaamheden als laatste in besmette rijen/compartimenten

Handhaaf altijd dezelfde werkrichting

Ontsmetten handen en gereedschappen per rij

Voorkom overtollig water in drains

Samenvatting

Beperken van virusverspreiding is:

● Bedrijfshygiëne, Bedrijfshygiëne, Bedrijfshygiëne!!

● Risico’s inschatten en keuzes maken

Besmettingsroute via:

Maatregelen

Zaad Koop alleen zaden van erkende bedrijven, zaden

moeten ontsmet zijn (droge-

temperatuurbehandeling, 3 dagen 760C)

Werknemers Bedrijfskleding en -schoenen, regels en hygiëne

Gereedschappen Ontsmetten of nieuw aanschaffen

Gietwater Ontsmetten

Substraat In geval van besmetting vorige teelt: kiezen voor

nieuw substraat

Bezoekers Regels en hygiëne (waaronder bedrijfskleding en -

schoenen)

Specifieke vectoren (insecten) Bestrijden (biologisch of chemisch)

Dank voor uw

aandacht!

Hygiëneprotocol komkommer is te vinden op: http://documents.plant.wur.nl/wurglas/Hygieneprotocol-komkommer.pdf