Taalhandelingen en cultuur: beleefdheid

Moderator (Inleiding): Jana KupkeReferent (Taalhandelingen): Dörte-Meyer-RewertsReferent (Beleefdheid): Dimana RaikovaSchrijver (Taak/Power-Point-Presentatie): Manuela Grensemann

Inhoud

Inleiding: Definities Taalhandelingen Gezichtszorg: Beleefdheid Taak

1. Inleiding: Definities

communicatieve handelingen produceren en recipiëren van uitingen» complementaire handelingen

sociale handelingen minstens één persoon verricht een handeling die op minstens één ander individu gericht is

communicatieve relatie creërd door interpretatie (door iemand ander) » vorm van partnerschap

conventies een regelmaat in gedragingen die willekeurig is

symbolische handeling een handeling die tot stand komt m.b.v. een conventie die de vorm van een teken (symbool) heeft

symbolische interactie » voorbeeld: een automobilist en een wachtende voetganger

verbale communicatie symbolische communicatie voltrokken m.b.v. conventies in vorm van taalelementen » talige en niet-verbale conventies

2. Taalhandelingen

Taaluitingen

performatieve taaluitingen:"Ik beloof je morgen op tijd te komen."

een handeling wordt tegelijkertijd beschreven en uitgevoerd

spreker en uitvoerder zijn identiek, beschrijving en realisering van wat ik doe vallen samen

de toegesprokene is ook degene aan wie iets beloofd wordt

Taaluitingen

constatieve taaluitingen:"Ik beloof hem morgen op tijd te komen.""Zij belooft je morgen op tijd te komen."

met de uitingen wordt steeds een bewering gedaan en geen belofte, verzekering, verzoek of zoiets

spreker en uitvoerder zijn niet identiek de toegesprokene is niet die persoon aan

wie iets beloofd wordt

Soorten taalhandelingen commissieve taalhandelingen:

taalhandeling waarmee de spreker een verplichtingaangaat

directieve taalhandelingen:

taalhandeling waarmee de spreker een verzoek doet

Directe en indirecte taalhandelingen

indirecte taalhandeling:Student A: Let`s go to the movies tonight.Student B: I have to study for my exam.

directe taalhandeling: moet een performatief werkwoord

bevatten er wordt onderscheid gemaakt tussen

institutionelen en niet-institutionelen taalhandelingen

3. Gezichtszorg: Beleefdheid Goffman (1967), Lakoff (1977), Brown en

Levinson (1978) en Leech (1983) brachten de ”gezichtszorg” tot ontwikkeling.

Het basisidee van Brown en Levinson. Twee soorten behoeften aan gezichtszorg: 1. behoefte aan afscherming » behoefte aan

een negatief gezicht 2. behoefte om het gezicht op te bouwen »

behoefte aan een positief gezicht

Positieve en negatieve beleefdheid Definitie:

Het gedrag dat erop gericht is te voldoen aan de behoefte van het negatieve en het positieve gezicht van de gesprekspartner, wordt negatieve beleefdheid en positieve beleefdheid genoemd.

gezichtszorgstrategieën:- negatief-gezichtszorgstrategie- positief-gezichtszorgstrategie

gezichtbedreigende activiteiten (FTA)

Voorbeeld 1A Opzij!B Willen jullie even opzij gaan?C Sorry, mag ik even langs?D Oh, ik neem het andere pad wel even.E ( Als de winkelhulp ziet dat zijn collega‘s zelf

druk bezig zijn in het gangpad , maakt hij een omweg.)

positief beleefde FTA = solidariteitsbeleefdheid

negatief beleefde FTA = respectbeleefdheid

Voorbeeld 2

A Pardon!B Even opzij graag!C Opzij,alsjeblieft!D Ik zou er graag

even langs willen.E Kan ik er even

langs?F Zou ik er

misschien even langs kunnen?

G Kunnen jullie even opzij gaan?

H Zouden jullie even opzij willen gaan?

I Mag ik er even langs?

J Zou ik er misschien even langs mogen?

4. Taak

Welk concreet doel dient volgens Van der Wijst beleefdheid in de vraag- en onderhandelingssituaties?

Welke twee soorten beleefdheid onderscheidt Van der Wijst?

Discussievraag: Bestaat er in de praktijk een beleefdheidscode?

Bedankt voor het luisteren.