Beleidsplan Kunst en cultuur - Moerdijk · Beleidsplan Kunst en cultuur 2008-2012 Eén cultuur, elf...

Beleidsplan Kunst en cultuur 2008-2012

Eén cultuur, elf gezichten

Zevenbergen, november 2007 Afdeling Strategie en Advies Drs. M.E. de Groot

Beleidsplan Kunst en cultuur 2008-2012 2

Voorwoord

“Van cultuur word je een mooier mens” Dit is steevast mijn antwoord als men mij vraagt waarom het belangrijk is om cultuur een volwaardige plaats te geven in het gemeentelijk beleid. Cultuur is een belangrijk onderdeel van de sociale infrastructuur, het draagt bij aan de leefbaarheid. Cultuur, cultuurbeleving en cultuurbeoefening maakt het leven en de mensen rijker. Cultuur is een kleine maar niet weg te denken economische drager in onze gemeente. In de eerste 10 jaar van de gemeente Moerdijk werd er helaas niet zoveel aandacht besteed aan dit beleidsterrein. Doordat mensen uit de culturele wereld bleven aandringen en door enkele politieke initiatieven kwam er uiteindelijk via het Collegewerkprogramma 2006-2010 toch een opdracht. Dit alles heeft er toe geleid dat de eerste Cultuurnota van Moerdijk is verschenen. In de wereld van kunst en cultuur zijn vele mensen actief. In de afgelopen jaren heb ik kennis mogen maken met een schat aan culturele activiteiten en evenzoveel mensen die daar met hart en ziel aan werkten. Velen van hen hebben vanuit hun passie en expertise meegewerkt aan deze nota. Ik wil hen allen van harte bedanken voor hun bijdrage. Tegelijkertijd doe ik weer een beroep op hen om mee te werken aan de uitvoering van de nota. De essentie van de nota is “Meedoen”. Daartoe zijn vele actiepunten ontwikkeld tijdens verschillende interactieve bijeenkomsten. Het beleid is dus op Moerdijkse maat gesneden, gebaseerd op de wensen en behoeften van onze inwoners. Door de acties uit te voeren wordt het voor meer mensen mogelijk om te participeren, deel te nemen aan onze samenleving. Maar ook het scheppen van gelijke kansen en emancipatie komt aan bod, bijvoorbeeld bij actiepunten voor de jeugd. We gaan het mogelijk maken dat scholen aan alle kinderen culturele lessen kunnen aanbieden. Ook kinderen van ouders die het niet kunnen betalen of minder interesse hebben in cultuur krijgen zo de mogelijkheid om met allerlei cultuuruitingen kennis te maken en zich daarin eventueel te ontplooien. De nota draagt ook bij aan de ambitie om Moerdijk beter bekend te maken zodat het een gemeente wordt waar mensen graag willen blijven en komen wonen. Er vinden dicht bij huis vele interessante culturele activiteiten plaats die meer bezoekers verdienen. Daarom gaan we het aanbod beter stroomlijnen en bekendmaken en streven we naar een (boven)regionaal cultureel evenement. Bovendien gaan we het cultureel erfgoed beter onder de aandacht brengen. Met deze Cultuurnota willen wij de inwoners van al onze elf stadjes en dorpen bedienen. In iedere kern zal de uitwerking weer anders uitpakken, afhankelijk van de inwoners en hun behoeften. Vandaar dat de titel spreekt over één cultuur en elf gezichten. Om de nota tot een levend en succesvol document te maken hebben wij velen nodig. De gemeenteraad heeft inmiddels het benodigde geld beschikbaar gesteld en we zijn al begonnen met de uitvoering .Ik doe dan ook nogmaals een beroep op u: “Doet u mee?”

Marjolein de Wit-Greuter Wethouder

Een bijzonder woord van dank gaat uit naar Cora Messelink, kunstenares uit Heijningen, voor haar prachtige foto’s die zij speciaal ter illustratie van deze nota maakte.


Inleiding

In het Collegewerkplan 2006-2010 is het opstellen van Cultuurbeleid één van de actiepunten. Een Cultuurbeleid dat onder andere is gericht op: het behoud van de specifieke culturen van de verschillende kernen; de bevordering van het ontstaan van een gemeenschappelijke culturele eenheid, waardoor de samenhang binnen de gemeente wordt vergroot; het op elkaar afstemmen van vraag en aanbod van cultuur (marktplaats); een eigentijds bibliotheekwerk met een goed bereik van de bibliotheekvoorziening in de gemeente en een onderzoek naar mogelijkheden met betrekking tot het verbeteren van de Moerdijkzaal in combinatie met een filmhuis. Kunst- en cultuurbeleid kan niet alleen door de gemeente worden ontwikkeld. Een dergelijk beleid moet dan ook samen met culturele instellingen, verenigingen etc. tot stand worden gebracht. Om te komen tot een breed gedragen kunsten cultuurbeleid is dan ook gekozen voor een interactieve aanpak. Er zijn vier themabijeenkomsten belegd waar verschillende onderwerpen zijn behandeld. In de eerste bijeenkomst is de SWOT-analyse zoals opgesteld in het startdocument door de aanwezigen op verschillende punten bevestigd en aangevuld. Dan is er een thema-avond Cultuurbehoud, Cultuureducatie en Cultuurkreten georganiseerd. De avonden hebben een belangrijke bijdrage aan de totstandkoming van de concept- beleidsnota geleverd. Aan de hand van de interactieve sessies is een aantal opvallendheden te onderscheiden. Zo komen de volgende zaken meermaals aan bod: samenwerking, afstemming van het aanbod, cultuureducatie, subsidievormen en de positie van de verschillende kernen. Het beleidsplan kent een onderverdeling in vier thema’s: cultuurbeleving, cultuureducatie, cultuurbehoud en cultuurtoerisme. In het beleidsplan zijn zeven uitgangspunten uitgewerkt. Deze uitgangspunten vormen samen de visie. Als deze uitgangspunten worden uitgewisseld en benut kan de doelstelling worden bereikt. Samengevat kan kunst en cultuur zo een bijdrage leveren aan:

1. Versterken van Zevenbergen als cultureel centrum. 2. Inzet van kunst en cultuur ter versterking en het tot uitdrukking brengen van de identiteit van

Moerdijk, waarbij cultuur geoptimaliseerd wordt als drager. 3. Waarborgen van een rijkgeschakeerd cultureel aanbod. 4. Bevordering van cultuureducatie. 5. Het ontwikkelen van Moerdijk door het realiseren van een goede culturele infrastructuur. 6. Het algemeen toegankelijk en herkenbaar maken van het cultureel aanbod. Voor zowel

gebruikers als potentieel publiek. 7. Het zoeken en versterken van combinaties binnen het culturele en maatschappelijke veld

Om deze doelstelling te bereiken zijn 21 actiepunten in de concept-beleidsnota geformuleerd. Met deze actiepunten wordt beoogd de komende vier jaar een samenhangend kunsten cultuurbeleid te realiseren, zonder afbreuk te doen aan de eigenheid van de kernen. De typische ‘culturele eigenheden’ zoals carnaval worden als waardevol gezien. De concept-beleidsnota streeft geen reproductie van voorzieningen in grotere gemeente na. De beoogde doelstelling is gericht op de schaal van Moerdijk. Nieuwe initiatieven zullen worden gestimuleerd en bestaande culturele activiteiten gehandhaafd en waar nodig uitgebouwd. De nota voert geen specifiek doelgroepen beleid, maar is bedoeld voor iedereen. Uiteraard worden specifieke doelgroepen in staat gesteld gebruik te maken van de cultuurfaciliteiten. Een groot deel van de culturele activiteiten in Moerdijk komt mede tot stand met financiële steun van de gemeente. Ondersteuning die gerealiseerd is op basis van de in het verleden gemaakte keuzes. Met de genoemde uitgangspunten is het de bedoeling om het kunsten cultuurbeleid nieuwe impulsen te geven. De uitvoering van de actiepunten leggen wel een beslag op financiële middelen en personele capaciteit. Voor 2008 is naast de al bestaande middelen een extra bedrag van € 50.500,- benodigd. In de jaren 2009 en 2010 betreft het per jaar een bedrag van € 53.000,- en in het jaar 2011 € 48.000,-. Per actiepunt is de personele inzet, per afdeling aangegeven. Er wordt opgemerkt dat deze inzet indicatief is en dat er met de desbetreffende nog verder overleg moet worden gevoerd.


Inhoudsopgave

VOORWOORD............................................................................................................................................. 2

INLEIDING.................................................................................................................................................... 3

HOOFDSTUK 1 - DE KERN VAN KUNST EN CULTUUR - EEN IN LEIDING............................................ 7

1.1 AANLEIDING .................................................................................................................................................. 7 1.2 PROBLEEM- EN DOELSTELLING...................................................................................................................... 7 1.3 OPZET............................................................................................................................................................ 8

HOOFDSTUK 2 - CULTUUR IN DE KERNEN - EEN ANALYSE ... .......................................................... 10

INLEIDING ................................................................................................................................................................ 10 THEORETISCH KADER EN OPZET THEMA’S................................................................................................................ 10

2.1.1 Rijksbeleid ........................................................................................................................................... 10 2.1.2 Provinciaal beleid ............................................................................................................................... 11 2.1.3 De rol van de regio.............................................................................................................................. 12 2.1.4 Collegewerkprogramma en gemeentelijke rol..................................................................................... 12 2.1.5 Opzet thema’s...................................................................................................................................... 13

INTERACTIEF PROCES.............................................................................................................................................. 13 2.2.1 Aftrapsessie 3 mei 2007....................................................................................................................... 13 2.2.2 Thema-avond Cultuurbehoud 23 mei 2007 ......................................................................................... 14 2.2.3 Thema-avond Cultuureducatie 29 mei 2007 ....................................................................................... 15 2.2.4 Thema-avond Cultuurkreten 5 juni 2007 ............................................................................................ 16

CONCLUSIE EN ANALYSE......................................................................................................................................... 16 2.3.1 Samenwerking ..................................................................................................................................... 16 2.3.2 Aanbod ................................................................................................................................................ 17 2.3.4 Cultuureducatie................................................................................................................................... 17 2.3.4 Subsidievormen ................................................................................................................................... 17 2.3.5 Positie van de kernen .......................................................................................................................... 17

HOOFDSTUK 3 – MET HET OOG OP MORGEN - EEN VISIE ................................................................ 19

3.1 INLEIDING .................................................................................................................................................... 19 3.2 V ISIE............................................................................................................................................................ 19 3.3 CONCLUSIE.................................................................................................................................................. 21

HOOFDSTUK 4 - VERZAMEL DE KUNSTEN! - THEMA CULTUURB ELEVING.................................... 23

4.1 INLEIDING EN UITGANGSSITUATIE................................................................................................................ 23 4.2 BELEIDSLIJNEN............................................................................................................................................ 23

4.2.1 Podiumkunsten .................................................................................................................................... 23 4.2.2 Bibliotheek - letteren ........................................................................................................................... 24 4.2.3 Amateurverenigingen .......................................................................................................................... 25 4.2.4 Centrum voor de Kunsten Amadeus .................................................................................................... 25 4.2.5 Lokale omroep..................................................................................................................................... 26 4.2.6 Aanbod – de cultuuragenda ............................................................................................................... 26 4.2.7 Netwerken en samenwerking ............................................................................................................... 27 4.2.8 Subsidiesystematiek............................................................................................................................. 28 4.2.9 Overleg tussen de gemeente en cultureel veld..................................................................................... 28 4.2.10 Bevorderen week van de amateurkunst als begin van het cultureel seizoen ....................................... 29 4.2.11 Ambassadeur ....................................................................................................................................... 29

HOOFDSTUK 5 - PROEVEN VAN CULTUUR - THEMA CULTUURED UCATIE..................................... 31


5.2.1 Verbinding met maatschappelijke thema’s.......................................................................................... 31 5.2.2 Cultuurpas........................................................................................................................................... 31 5.2.3 Erfgoededucatie .................................................................................................................................. 31 5.2.4 Kunsteducatie...................................................................................................................................... 32 5.2.5 Media-educatie.................................................................................................................................... 32


5.2.6 Culturele marktplaats.......................................................................................................................... 32 5.2.7 Financiële middelen voor cultuureducatie.......................................................................................... 33

HOOFDSTUK 6 - BEWEGEND GEHEUGEN - THEMA CULTUURBEHO UD ......................................... 35


6.2.1 Carnaval.............................................................................................................................................. 35 6.2.2 Stimuleren van samenwerking............................................................................................................. 35 6.2.2 Inventarisatie beeldbepalende gebouwen - monumentenbeleid .......................................................... 36 6.2.3 Kunst in de openbare ruimte ............................................................................................................... 36

HOOFDSTUK 7 - CULTUURONTMOETING - THEMA CULTUURTOER ISME ....................................... 39


7.2.1 Cultuur, toerisme en economie............................................................................................................ 39 7.2.2 Imago .................................................................................................................................................. 39

HOOFDSTUK 8 - ACHTER DE SCHERMEN - MEERJARENPLANNIN G............................................... 41

8.1 PRIORITEITEN............................................................................................................................................... 41 8.2 PLANNING .................................................................................................................................................... 41

BIJLAGE I – CAPACITEITSRAMING ...................... ................................................................................. 42

BIJLAGE II – OVERZICHT VERLEENDE WAARDERINGSSUBSIDI ES 2007........................................ 43

BIJLAGE III – FINANCIËLE CONSEQUENTIES............. ......................................................................... 44

BIJLAGE IV – MODEL CULTUURVOUCHERS................. ....................................................................... 45

BIJLAGE V – RINGMODEL CULTURELE INFRASTRUCTUUR..... ........................................................ 46

GERAADPLEEGDE LITERATUUR........................... ................................................................................ 47


Hoofdstuk 1 De Kern van kunst en cultuur


Hoofdstuk 1 - De kern van kunst en cultuur - een in leiding

1.1 Aanleiding

Cultuur in alle soorten en maten amuseert, verzet zinnen, laat genieten, verlegt grenzen, leert kijken – maar óók luisteren, leert onderscheiden, ontspant, informeert, roept herinneringen op, schokt en ontroert, maar niet in de laatste plaats: cultuur verwondert. Om te komen tot de kern van cultuur is het in eerste instantie van belang wat we onder cultuur verstaan, in tweede instantie wat de waarde van kunst en cultuur is. Voor het beleidsplan wordt de volgende omschrijving van kunst en cultuur1 gehanteerd: ‘kunst en cultuur omvatten alle uitingen en bronnen op het gebied van beeldende kunst, toneel, drama, dans, muziek, literatuur, audiovisuele kunst en het culturele erfgoed’. Hiermee wordt zowel de amateuristische als de professionele kunstbeoefening en zowel de actieve als de passieve kunst- cultuurbeleving bedoeld. Het belang en de waarde van culturele activiteiten zijn vanzelfsprekend. Zij bevorderen in belangrijke mate maatschappelijke participatie. Deelname aan het culturele leven draagt bij aan het individuele welzijn en bevordert daarbij volwaardig burgerschap. De culturele activiteiten versterken daarbij de leefbaarheid in én tussen de verschillende kernen. Culturele voorzieningen en activiteiten zijn bij uitstek plaatsen waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en waar ruimte is voor het uitwisselen van gedachten. Ook de uitingen van niet-Nederlandse culturen door Moerdijkse inwoners met die culturele achtergrond vallen onder de werking van dit beleidsplan wanneer ze bijdragen aan de realisatie van de doelen van het beleidsplan. Daarnaast is het van belang dat een aantrekkelijk cultureel klimaat uitdrukking kan geven aan de eigen identiteit van de gemeente, maar ook een gezicht kan geven aan de eigen identiteit van een kern binnen die gemeente. Kortom: één cultuur, elf gezichten. De Raad heeft in het Coalitieakkoord 2006-2010 het college opdracht gegeven een cultuurbeleid op te stellen. Een goed kunsten cultuurbeleid is belangrijk voor de Moerdijkse samenleving. Kunst en cultuur kunnen in samenhang met onder meer historie, evenementen, toerisme en recreatie en economie worden gebruikt voor de versterking van de identiteit en het imago van Moerdijk. Het doel van het beleidsplan is om helder voor ogen te krijgen wat er op het terrein van de cultuur de komende jaren in Moerdijk gaat gebeuren. 1.2 Probleem- en doelstelling

De probleemstelling is als volgt geformuleerd: De doelstelling van deze nota is als volgt geformuleerd:

1 In deze nota gebruiken we de begrippen “kunst” en “cultuur” soms afzonderlijk, soms samen.

De Nota Kunst en Cultuur levert een belangrijke bijdrage aan: - het behoud én vernieuwing van kunst en cultuur; - overdracht van kunst en cultuur tussen mensen; - creëren van optimale mogelijkheden van participatie van mensen aan kunst en cultuur; - versterking van de identiteit en de aantrekkelijkheid van de gemeente als geheel.

Doelstelling

Op welke wijze wordt vanuit het kunsten cultuurbeleid een gestimuleerd en gecoördineerd aanbod bereikt dat er voor zorgt dat een zo ruim mogelijke groep mensen deelneemt aan het culturele leven en hoe kan kunsten cultuurbeleid een bijdrage leveren aan de identiteit en aantrekkelijkheid van Moerdijk?

Probleemstelling


1.3 Opzet

Het vormgeven van het beleidsplan begint in hoofdstuk 2 met een analyse en inventarisatie. In dit hoofdstuk worden tevens de uitkomsten van de interactieve sessies beschreven. Op deze manier ontstaat een karakterisering van de huidige situatie. In hoofdstuk 3 zal een visie worden geformuleerd waarin het strategisch niveau van het beleidsplan uiteengezet wordt. In de volgende hoofdstukken komen de vier verschillende thema’s aanbod. Hoofdstuk 4 gaat in op cultuurbeleving. Het thema cultuurbeleving omvat de actieve en passieve deelname aan onder andere media en letteren, film, muziek, podiumkunsten, musea en (beeldende) kunst. Hoofdstuk 5 beschrijft het thema cultuureducatie. Door kinderen en jongeren op jonge leeftijd te laten kennismaken met kunst, erfgoed en media leren zijn ontdekken wat cultuur betekent voor henzelf en voor de maatschappij. Vervolgens gaat hoofdstuk 6 in op het thema cultuurbehoud, welke overblijfselen uit het verleden vindt de Moerdijkse samenleving belangrijk en wil ze bewaren en beschermen? Hoofdstuk 7behandelt het laatste thema: cultuurtoerisme. Dit hoofdstuk zal met name beschrijven hoe culturele vitaliteit het economisch en toeristisch gebied kan versterken. Tot slot wordt in hoofdstuk 8 een meerjarenplanning opgesteld waarin concrete uitvoering wordt gegeven aan de benoemde thema’s.


Hoofdstuk 2 Cultuur in de kernen


Hoofdstuk 2 - Cultuur in de kernen - een analyse

Inleiding

De verschillende functies van kunst en cultuur in de samenleving legitimeren de rol van de overheid binnen de sector. Ondanks de tendens om de markt een steeds bepalende rol toe te kennen bij het ontstaan van een ‘creatieve industrie’, blijft de bescherming van culturele waarden in de samenleving een overheidstaak. Dit betekent echter niet dat de overheid zelf aan de slag moet gaan binnen het culturele veld, zij heeft juist de taak om de zelfredzaamheid en het zelforganiserend vermogen van de bevolking te stimuleren. Landelijke, provinciale en regionale ontwikkelingen voeden het lokale cultuurbeleid. In dit hoofdstuk wordt een beknopte beschouwing gegeven over het rijks- en provinciale beleid om vervolgens met deze beleidsuitgangspunten een karakterisering te geven van de culturele identiteit van onze gemeente. Het beleidsplan kent een onderverdeling in vier thema’s: cultuurbeleving, cultuureducatie, cultuurbehoud en cultuurtoerisme. De genoemde thema’ worden in dit hoofdstuk verder verduidelijkt en vormen daarnaast de beleidsmatige achtergrond waarmee de komende vier jaar gewerkt kan worden. Om te komen tot een breed gedragen kunsten cultuurbeleid is gekozen voor een interactieve aanpak. In de maanden mei en juni 2007 zijn vier verschillende bijeenkomsten georganiseerd met verschillende thema’s. De eerste bijeenkomst was de aftrap. Tijdens deze avond hebben aanwezigen in groepen de kansen en bedreigingen, de sterke en de zwakke punten op het gebied van kunst en cultuur in de gemeente Moerdijk in kaart gebracht. Aan de hand van deze uitkomsten kwam een zaaldiscussie op gang. De tweede bijeenkomst ging in op een specifieker thema: cultuurbehoud. In het museum en galerie Van Lien werd onder leiding van René Bastiaanse gesproken over de waarde van (cultureel) erfgoed. Aan de hand van de film ‘De kracht van cultuureducatie’ werd tijdens de derde bijeenkomst gesproken over het belang van de cultuureducatie en de rol van de culturele marktplaats hierin. De vierde en laatste bijeenkomst stond in het teken van ‘cultuurkreten’. Verenigingen en instellingen uit verschillende disciplines kregen een aantal minuten ‘zendtijd’ om een cultuurkreet te plaatsen. Vervolgens ontstond een interessante discussie. Theoretisch kader en opzet thema’s

Het theoretisch kader beschrijft de landelijke, provinciale en regionale tendensen in het kunsten cultuurbeleid. Deze tendensen vormen het uitgangspunt voor het lokale cultuurbeleid. De eerdergenoemde thema’s zijn de vier belangrijke pijlers en vormen de opbouw van het gemeentelijke cultuurbeleid. 2.1.1 Rijksbeleid

Het Rijk werkt met vierjaarlijkse Cultuurnota’s. Daarin is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de verschillende overheden onderkend voor de culturele infrastructuur in ons land. Het Rijk is de laatste jaren steeds meer met andere overheden gaan samenwerken in programma’s. Het meest bekend is het Actieplan Cultuurbereik. Samen met gemeenten en provincies heeft het Ministerie van OCW een beleidsprogramma ontwikkeld om deelname aan cultuur te vergroten, het Actieplan Cultuurbereik. De inzet van het Actieplan Cultuurbereik 2005 - 2008 is cultuur bij een breder publiek op de agenda te krijgen. Hiertoe werkt het ministerie van OCW samen met de dertig grote gemeenten en alle provincies. Kleinere gemeenten kunnen deelnemen via de provincie. Het gezamenlijke doel is meer mensen in contact te brengen met cultuur in al haar uitingsvormen. Van podiumkunsten en cultureel erfgoed tot beeldende kunst en letteren. Niet alleen als toeschouwer, maar ook actief, als deelnemer. Voor jongeren gaat het zowel om activiteiten op school als daarbuiten. Het Actieplan is méér dan een verzameling losse projecten. De meerwaarde ontstaat uit samenwerking. Ook onder schooljeugd moet de deelname aan cultuur toenemen. In het landelijke beleid staan drie algemene doelstellingen centraal, te weten:

� Het ontwikkelen en in stand houden van culturele waarden; � Het toegankelijk maken van culturele objecten en manifestaties; � Het bevorderen van de mogelijkheden voor de bevolking om in culturele waarden te participeren.


De eerste doelstelling richt zich vooral op het aanbod van kunst, die gestimuleerd wordt door subsidies aan kunstenaars en instellingen met landelijke bekendheid. Het toegankelijk maken richt zich op het werkelijk beschikbaar stellen van al die kunstpracht, waarbij de gebruiker in zicht komt. Bij de derde doelstelling wordt het van belang gevonden de bevolking uit alle maatschappelijke lagen te stimuleren – via kunstzinnige vorming en amateuristische kunstbeoefening actief deel te laten nemen aan kunst en cultuur. Voormalig Staatssecretaris van Cultuur Van der Laan heeft in haar nota ‘Meer dan de som’ de landelijke beleidsspeerpunten geformuleerd voor de periode 2005-2008. In de cultuurnota van Van der Laan benadrukt zij dat het niet gaat om de vergroting van het maatschappelijk bewustzijn in de cultuur, maar juist om de vergroting van het cultureel bewustzijn in de maatschappij. Daarmee geeft zij ruimte aan kunstenaars en culturele instellingen om zich weer primair met de kunsten (en cultuur) te gaan bezighouden. Aanscherpen van het cultureel bewustzijn in de maatschappij betekent ook een sterke ontwikkeling van het vraaggestuurde aanbod. De maatschappij wordt cultureel bewuster naarmate meer mensen in contact komen met kunst en cultuur. De overheden vragen van de instellingen en de kunstenaars een open, actieve en ondernemende houding bij de ontwikkeling van hun ontwikkeling van hun producten. Men wil graag dat dit in samenwerking met anderen plaats vindt en dat er rekening wordt gehouden met de wensen van het publiek. Het cultuurbeleid van de gemeente dient overkoepelend te zijn en dient niet alleen de bevordering van de kunsten, maar zeker ook de stimulering van haar burgers om actief te worden in de kunsten. 2.1.2 Provinciaal beleid

De provincies vormen de tussenlaag in het cultuurbeleid. Zij zorgen voor een adequate spreiding van voorstellingen en activiteiten, het subsidiëren van de directe steunfunctie en het instandhouden van kleinschalige kinderen jeugdtheaters. Daarnaast vervullen de provincies een rol bij zaken die de regionale identiteit aangaan zoals regionale omroep en regionale musea. Over de plaats en functie van cultuur in de samenleving heeft de provincie Noord-Brabant de volgende visie geformuleerd: ‘Cultuur maakt een mensenleven rijker en brengt daarmee de kwaliteit van leven in de samenleving op een hoger plan.’ Van daaruit is de volgende missie ontwikkeld: ‘het bevorderen van een zo breed en actief mogelijke deelname van de inwoners van Noord-Brabant aan een divers en kwalitatief goed cultureel leven binnen hun provincie.’ Met het Actieplan Cultuurbereik 2005-2008 speelt de Provincie Noord-Brabant in op de verzoeken van mensen uit het veld onderwijs en cultuur. De Provincie heeft dit vertaald in 4 programma's: � Ontwikkel in Noord-Brabant, samen met de gemeenten, een aantal 'marktplaatsen' waar vragers (het

onderwijs) en aanbieders (cultuurmakers) bijeen komen; � Voer een subsidieregeling uit voor scholing van onderwijsgevenden én educatief medewerkers van

cultuurinstellingen; � Voer een subsidieregeling uit voor de ontwikkeling van kunsten cultuurproducten die aansluiten op

de vraag van het onderwijs; � Maak een inhaalslag voor erfgoededucatie. De provincie heeft op het vlak van cultuurbeleid tot op heden een beperkte relatie met de gemeenten. De provincie heeft een toetsende en adviserende rol naar gemeenten op het gebied van cultuurhistorie en ruimtelijke ordening. In het beleidsplan ‘cultuur in uitvoering – uitgangspunten voor uitvoering van provinciaal Cultuurbeleid 2005-2008’ heeft de provincie Noord-Brabant echter aangegeven dat zij nastreven in de toekomst, veel meer dan nu, in overleg met gemeenten te treden. Dit beleidsdoel kan alleen effectief worden gerealiseerd wanneer de provincie een goed en regelmatig overleg heeft met gemeenten. Zowel politiek-bestuurlijk als op ambtelijk niveau. De provincie Noord-Brabant heeft haar ambtelijke organisatie zo ingericht dat een vorm van accountmanagerschap mogelijk is. Per regio is een vast ambtelijk aanspreekpunt met betrekking tot het onderwerp cultuur ontwikkeld. Gemeentelijke cultuurnota’s vormen vervolgens samen met de provinciale beleidsdoelen uitgangspunt voor gesprek.


2.1.3 De rol van de regio

In het beleidsplan van de provincie wordt speciale aandacht gegeven aan de rol van de regio. De provincie Noord-Brabant sluit zich aan bij de conclusie van het IPO-rapport ‘Nieuwe Perspectieven voor provinciaal Sociaal Beleid’. Hierin wordt ondermeer de conclusie getrokken dat gebiedsgericht werken een geschikte methode is om verkokering te doorbreken en de sterke positie van gemeenten optimaal te benutten. Kleinere gemeenten hebben vaak wel de wil, maar nauwelijks de mogelijkheden om effectief cultuurbeleid te voeren. Regionale samenwerking kan dan een uitkomst zijn. De provincie stelt dat diverse onderwerpen baat kunnen hebben bij een regionale benadering: � Een regionale infrastructuur voor cultuureducatie in basis- en voortgezet onderwijs in de regio; � Versterking van het culturele profiel van de regio ten behoeve van toerisme; � Regionale identiteit zichtbaar maken in een samenhangende culturele planologie; � Samenwerking en ondersteuning in de opzet en uitwerking van gemeentelijk cultuurbeleid; � Coördinatie en / of cofinanciering van festivals met een uitstraling in de hele regio; � Samenwerking t.a.v. marketing en publiekswerving; � Afstemming in de podium- en activiteitenprogrammering; � Afstemming tussen gemeenten met betrekking tot het productieklimaat voor kunst en cultuur; � Het delen van kennis en kunde tussen musea in een regio; � Het delen van voorzieningen t.b.v. een compleet cultureel aanbod in de regio. De noodzaak uit regionalisering blijkt uit meer, zo stelt Cultuurnetwerk. Opvallend is bijvoorbeeld dat culturele instellingen en kunstenaarsinitiatieven vaak een gebrek aan kennis hebben van het onderwijs en dat het onderwijs op zijn beurt weinig weet van cultuur. Het ontbreekt vaak aan plekken waar het onderwijs en de culturele sector elkaar ontmoeten en vraag en aanbod op elkaar kan afstemmen. Op dit moment bestaat er nog geen samenwerking op het gebied van kunsten cultuurbeleid binnen de regio West-Brabant. Sinds kort bestaat er een periodiek overleg met enkele wethouders uit West- Brabant, maar niet met de gehele regio. Wel is onlangs Stichting Centrum Beeldende Kunst en Vormgeving West-Brabant (CBKWestBrabant) opgericht. Het CBKWestBrabant beoogt zonder winstoogmerk in de regio West-Brabant optimale voorwaarden te scheppen voor aan stad en regio gelieerde professionele kunstenaars bij de totstandkoming, presentatie en afzet van kunst in al haar multimediale uitingen. Zij wil verder beeldende kunst door uiteenlopende activiteiten onder de aandacht brengen van een zo groot mogelijk publiek met bijzondere aandacht voor kunsteducatie voor scholieren. 2.1.4 Collegewerkprogramma en gemeentelijke rol

De formele kant van de totstandkoming van het kunsten cultuurbeleid startte met de volgende passage uit het College Werkprogramma 2006-2010 ‘Ambitie naar realisatie’: Opstellen van Cultuurbeleid dat o.a. gericht is op: � Het behoud van de specifieke culturen van de verschillende kernen; � De bevordering van het ontstaan van een gemeenschappelijke culturele eenheid, waardoor de

samenhang binnen de gemeente wordt vergroot; � Het opzetten van een culturele raad; � Het op elkaar afstemmen van vraag en aanbod van cultuur (marktplaats); � Eigentijds bibliotheekwerk met een optimaal bereik van de bibliotheekvoorziening in de gemeente.

Uitgaande van de zelfstandige rol van de bibliotheek die uitvoering geeft aan haar eigen visie; � Spreiding en rol van heemkundekringen; � Onderzoek naar mogelijkheden verbeteren exploitatie Moerdijkzaal in combinatie met een filmhuis.

De kerntaken van de gemeente zijn in principe faciliteren en stimuleren. De faciliterende rol zal zich met name concentreren op het voorzien in een basisinfrastructuur, ondermeer door het beschikbaar stellen van gebouwen en het scheppen van voorwaarden. De gemeente zal voorts stimuleren dat er activiteiten plaatsvinden van voldoende kwaliteit die zo veel mogelijk bijdragen aan culturele en maatschappelijke doelstellingen. Daarnaast is de gemeente uiteraard in veel gevallen subsidiegever: om uitvoering te geven aan beleid geeft de gemeente subsidies. Verder zal de gemeente zich met name gaan richten op het stimuleren van samenwerking, verhoging van kwaliteit en variëteit, het bevorderen van een breed publieksbereik, vernieuwing en educatie.


2.1.5 Opzet thema’s

Om het beleidsplan vorm te geven is gekozen voor een opzet van vier thema’s. Door deze onderverdeling ontstaat inzicht in de verschillende functies die kunst en cultuur kunnen aannemen. Het thema cultuurbeleving gaat in op allerlei vormen van kunst en cultuur. Beeldende kunst, toneel, dans, muziek, literatuur, audiovisuele kunst. Het gaat om actieve en passieve cultuurbeleving. Met andere woorden, doe je het zelf, of kijk je er naar? We hebben het bovendien over de professionele én amateuristische kunstbeoefening. Het is van belang te streven naar cultuurbeleving die enthousiasmerend werkt voor alle bevolkingsgroepen en die daarbij ook de unieke eigenheid garandeert binnen de gemeente en haar inwoners. Het tweede thema cultuureducatie, heeft betrekking op het doelgericht kennismaken met kunst en cultuur. In principe krijgt iedereen in zijn leven met kunst en cultuur te maken. Deze kennismaking kan zonder al te veel moeite verlopen, maar ook door middel van cultuureducatie op school of zelfs daar buiten. Wanneer kinderen van huis uit niet de kans krijgen met kunst en cultuur vertrouwd te raken kan het onderwijs er voor zorgen dat deze kinderen toch met kunst en cultuur in aanraking komen. Daarbij heeft cultuureducatie een breder doel, cultuureducatie heeft ook een positief effect op sociale vaardigheden en het zelfbewustzijn. Het derde thema gaat in op cultuurbehoud. Cultuurbehoud betreft de overblijfselen uit het verleden die de Moerdijkse samenleving belangrijk vindt en op welke wijze we deze overblijfselen kunnen bewaren en beschermen. Hiertoe wordt het volgende gerekend: voorwerpen in musea, archeologische sporen en vondsten, documenten en beeldmateriaal in archieven, monumenten en de gebouwde omgeving, natuurmonumenten en landschappen, industrieel erfgoed, maar ook immaterieel erfgoed zoals verhalen, taaluitingen, tradities en gebruiken behoren hiertoe. Het laatste thema is cultuurtoerisme. De ontwikkeling van cultuurtoerisme kan bijdragen aan een verhoging van de (toeristische) bestedingen en werkgelegenheid. Om dit te bereiken moeten de beleidsterreinen kunst en cultuur, recreatie en toerisme en ruimtelijke ordening en economie sterker met elkaar gaan samenwerken. Interactief proces

In de voorbereidingsperiode is er intensief contact geweest met verschillende vertegenwoordigers van verenigingen en instellingen uit de culturele sector, dorps- en stadsraden en het onderwijs. Tijdens vier themabijeenkomsten zijn verschillende onderwerpen aan de orde geweest. In deze paragraaf wordt verslag gedaan van de belangrijkste uitkomsten van de thema-avonden. De avonden hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan de totstandkoming van het beleidsplan. De volledige verslagen van de thema-avonden zijn terug te vinden in bijlage II. 2.2.1 Aftrapsessie 3 mei 2007

Op basis van de eerste bijeenkomst is de SWOT-analyse zoals opgesteld in het startdocument door de aanwezigen op verschillende punten bevestigd en op andere punten aangevuld (gemarkeerd aangegeven). De uiteindelijke SWOT-analyse komt er dan als volgt uit te zien. Sterke kanten:

� Uitgebreid en actief verenigingsleven; � Grote inzet vrijwilligers (zelfsturend vermogen); � Veel amateurkunstvormen; � Bepaalde mate van infrastructuur is reeds aanwezig; � Duidelijke behoefte / vraag aanwezig; � Aanwezigheid van drie musea; � De verscheidenheid van allerlei disciplines in de verschillende kernen binnen de gemeente; � De waarde van cultureel erfgoed / heemkunde binnen de gemeente.

Zwakke kanten:

� Cultuurprofiel is niet helder aanwezig; � Professionals verlaten vaak de gemeente / regio; � Weinig bereik specifieke doelgroepen;


� Het ontbreken van monumentenbeleid; � Het is de gemeente onvoldoende bekend wat er speelt binnen het culturele leven binnen de

gemeente; � Over het algemeen blijven de verenigingen in de kernen waar zij hun oorsprong hebben. Er is

weinig samenwerking, Iedere kern organiseert zijn eigen activiteit, zonder rekening te houden met de kennis en kunde van andere verenigingen;

� Er is op dit moment geen structurele samenwerking met de provincie op het gebied van cultuur; � Geen eenduidig beleid hoe om te gaan met musea; � Gemeente is op dit moment niet betrokken genoeg; � Te grote kloof tussen kwaliteit en waardering (geld); � Geen gestandaardiseerd subsidiebeleid; � Ambachten krijgen te weinig aandacht; � Verbrokkeling in de 11 kernen / participatie (moet versterkt worden); � Geen cultuuragenda voor onderlinge afstemming; � Gemis aan accommodatiebeleid en podiumbeleid; � Geen cultuurmarktplaats; � Het (voorheen) ontbreken van ambtenaar cultuur; � Subsidiebeleid niet stimulerend genoeg (beloning voor samenwerking / innovatie).

Kansen:

� Mogelijkheid tot samenwerking met verschillende kernen, buurgemeenten en overige externe organisaties;

� Samenwerkingsverbanden opzetten / stimuleren tussen verenigingen; � Beter aankondigingsbeleid bij een dergelijke diversiteit van aanbod; � Cultuurcreatie stimuleren; � Bewaren cultureel erfgoed; � Verhogen culturele competentie; � Versterken van gemeenschapsvorming; � Aan cultuurpresentatie en cultuurspreiding doen; � Het hanteren van projectsubsidie (bijv. het stimuleren en waarderen van een gezamenlijke

activiteit); � Afstemmen / centrale evenementenkalender / gemeentelijke cultuuragenda, uitgids; � Faciliteren van gebruikerscentrale (podiumdelen, geluid, licht, etc.) zodat tevens de

samenwerking onderling bevorderd wordt; � Cultureel centrum; � Cultuur in de kernen gebruiken als springplank voor professionalisering; � Stimulanssubsidie voor nieuwe kunstvorm / innovatie; � Ontwikkelen cultuurroute; � Samenwerking zodat specifieke doelgroepen beter bediend kunnen worden; � Cultuurmarktplaats; � Cultuurplatform.

Bedreigingen:

� Vergrijzing van verenigingen / tekort aan jonge aanwas; � Mogelijke concurrentie vanuit grotere steden zoals Breda en Roosendaal; � Het merendeel van de Moerdijkse verenigingen maakt gebruik van oefenruimtes bij

gemeenschapshuizen. Aangezien de gemeente nog geen tarievenbeleid hanteert, betaalt iedere vereniging een ander tarief, dat direct weer invloed heeft op de hoogte van de subsidies;

� Versnippering in de kernen, moeite om diversiteit in stand te houden en hierdoor een niet op elkaar afgestemd aanbod;

� Teveel partijen actief en gelijk gericht in dezelfde markt / doelgroep; � Het aanboren van aanvullende sponsering in de kernen (dus financiële bijdragen buiten de

gemeente om, omdat er zoveel verenigingen zijn is het moeilijk lokale sponsering te regelen). 2.2.2 Thema-avond Cultuurbehoud 23 mei 2007

Tijdens deze avond wordt gesproken over de waarde van cultureel erfgoed. De volgende constateringen en conclusies zijn tijdens deze bijeenkomst genoteerd:

� Alle aanwezigen erkennen het gegeven dat cultureel erfgoed in de eerste plaats met name kerngebonden is. Wat bijvoorbeeld voor de kern Fijnaart van belang is, is voor Zevenbergen al


een stuk minder interessant; � De eerste constatering wil echter niet zeggen dat samenwerking tussen de verschillende

heemkundekringen niet mogelijk is. Er wordt een oproep gedaan om meer van elkaars kwaliteiten gebruik te maken;

� De gemiddelde leeftijd van de leden van de diverse heemkundekringen ligt hoog. De gespreksleider benadrukt dat dit normaal is. De jeugd is tijdelijk onderweg naar morgen en wil liever niets met gisteren te maken hebben, dit is gezond. Wanneer je dit beseft scheelt dat al enorm veel energie. Je kunt jongeren echter wel bij de projecten betrekken. Het is dan wel van belang dat je je realiseert dat jongeren een context nodig hebben. Alleen de voorwerpen aan jongeren laten zien is onvoldoende, ze hebben een verhaal nodig;

� Door veel van de aanwezigen wordt aangegeven dat het moeizaam is om bestuursleden te vinden. Het is een algemeen probleem dat veel vrijwilligers ook vaak bij andere clubs zitten, zodat het altijd dezelfde personen zijn die wat doen. Er wordt gesuggereerd de functie zo aantrekkelijk mogelijk te maken en te werven in verschillende plaatselijke krantjes of bij de vrijwilligerscentrale;

� Het belang van een goede (eventueel gezamenlijke website) wordt benadrukt: communicatie is belangrijk;

� Op de avond wordt de afspraak gemaakt elkaar als heemkundekring regelmatiger te ontmoeten, de toegankelijkheid kan vergroot worden doordat je meer kennis van elkaar hebt. Doe dit in de wisselende ruimten zodat je ook elkaars ruimte leert kennen;

� Er wordt aangegeven dat het van belang is om koppelingen te maken. Kies een gezamenlijk thema en breng verschillende culturen bij elkaar;

� Zorg dat er een duidelijke culturele gids wordt opgesteld zodat duidelijk wordt wat er in de gemeente Moerdijk te doen is;

� De rol van de gemeente kan als volgt worden ingevuld: faciliterend en voorwaardenscheppend. Zorg dat mensen elkaar kunnen vinden. Zorg voor goede bordjes / bewegwijzering.

2.2.3 Thema-avond Cultuureducatie 29 mei 2007

Op 29 mei jl.is gesproken over het thema cultuureducatie. De volgende constateringen en conclusies zijn tijdens deze bijeenkomst genoteerd:

� De school staat wat betreft cultuureducatie in het eerste aanbod; � Over het algemeen staat of valt cultuureducatie op scholen met enthousiasme van de

leerkrachten; � Cultuureducatie moet breder gezien worden dan hetgeen binnen de schoolmuren plaatsvindt.

Cultuureducatie is ook voor volwassenen; � Cultuureducatie heeft een breder doel: het heeft effect op je gedrag, hoe je met elkaar omgaat en

tot slot ook een maatschappelijk doel; � De samenwerking tussen scholen en heemkundekringen wordt als waardevol gezien; � Er wordt door verschillende scholen gebruik gemaakt van het kunstmenu van BisK2.

Ook deze avond wordt voorgesteld het aanbod binnen de gemeente beter in beeld te brengen, door middel van bijvoorbeeld een cultuuragenda of cultuurgids. Dit is met name voor de scholen van belang, zodat het aanbod naar hen toe helderder wordt;

� Vervolgens moet de vraagzijde ook beter zichtbaar worden; � De culturele marktplaats kan een belangrijke rol vervullen bij het in beeld brengen van vraag een

aanbod; � Cultuureducatie betreft kunst, erfgoed (is vaak lokaal gebonden / plaatsbepalend) en media-

educatie; � De marktplaats is een tussenpersoon / bemiddelaar die vraag een aanbod inventariseert en hier

een afstemming op realiseert; � De coördinator moet netwerken tot stand brengen en is als makelaar ondersteunend; � Alle aanwezigen zien het belang in van een culturele marktplaats en hebben de voorkeur voor

een gemeentelijke marktplaats. De uitvoering hiervan moet dichtbij huis gezocht worden, maar je moet niet vergeten over je grenzen heen te kijken;

� Alle aanwezigen zien de meerwaarde van cultuureducatie in; � De marktplaats wordt als een goede oplossing gezien voor het samenbrengen van vraag en

aanbod.

2 Het BisK is het expertisecentrum voor kunsten cultuureducatie in Noord-Brabant. Het BisK wil iedereen in de provincie, met name kinderen en jongeren, laten kennismaken met kunst en hun houding tegenover kunst positief beïnvloeden


2.2.4 Thema-avond Cultuurkreten 5 juni 2007

Op 5 juni is aan de hand van verschillende geuite cultuurkreten een interessante discussie gevoerd. De belangrijkste constateringen en conclusies waren:

� Samenwerking met verschillende partijen kan een duidelijke meerwaarde opleveren; � Er bestaat een duidelijke behoefte aan een goede cultuuragenda of evenementenkalender. Niet

alleen een agenda voor het publiek, maar ook een lange termijn kalender voor organisatoren, zodat zij beter van elkaars activiteiten op de hoogte zijn;

� Er wordt beroep op de gemeente gedaan de juiste condities en voorwaarde te scheppen zodat alle heemkundekringen goed kunnen functioneren;

� Betrek jongeren door ze serieus te nemen en laat ze ook meebeslissen; � Er wordt een dringend verzoek gedaan om een duidelijk podiumbeleid; � Bekijken of de mogelijkheid bestaat dat kunst in de openbare ruimte beter wordt ingebed; � Imago en identiteit van de gemeente kunnen door middel van het brede veld van kunst en cultuur

wellicht verbeterd worden; � Er wordt verzocht een integrale nota op te stellen waarin lijnen worden gelegd naar andere

portefeuilles; � Om meer bekend met elkaar te raken en elkaar hierdoor te versterken, wordt voorgesteld ieder

jaar een netwerkdag te organiseren. Conclusie en analyse

De rol van de gemeente is het stimuleren van cultuur om daarmee de identiteit van de gemeenschap vorm te geven. Door het mede-financiëren van lokale voorzieningen (accommodaties, bibliotheek, heemkundekringen, centrum voor de kunst, musea) is de gemeente in staat invloed op het activiteitenaanbod uit te oefenen en als regisseur van de uitvoering op te treden. De uitvoering zelf ligt in handen professionals. Zij leveren de prestaties die nodig zijn om het maatschappelijke rendement te realiseren. De gemeente heeft vervolgens de taak om te monitoren of de maatschappelijke effecten zijn bereikt. Hierbij zijn de volgende taken en rollen voor ons weggelegd: faciliterend en stimulerend en het uitvoeren van de netwerkfunctie. Faciliterend: wij doen als gemeente niet zo zeer een uitspraak over de kwaliteit van kunst en cultuur. Onze voornaamste taak is het realiseren van voorwaarden zodat kunst en cultuur beoefend kunnen worden. Stimulerend: als gemeente kunnen we deze rol vervullen door diverse organisaties en verenigingen te stimuleren tot samenwerking en hierbij de nodige ondersteuning te bieden. Netwerkfunctie: organisaties en verenigingen met elkaar in gesprek te laten komen, zodat gewerkt kan worden aan samenwerking en afstemming. Vanuit de gemeentelijke rol is het van belang om de kansen en bedreigingen voor het culturele leven in de gemeente Moerdijk te onderkennen en te vertalen in concrete beleidsvoornemens. De gemeentelijke verantwoordelijkheid ligt met andere woorden op het terrein van beleidsontwikkeling. In het verlengde hiervan is het voor zover nodig van belang het beleid te faciliteren en te stimuleren. Bekijken we de situatie in het Moerdijkse aan de hand van de interactieve sessies is een aantal belangrijke opvallendheden te onderscheiden. Zo komen de volgende zaken meermaals aan bod: samenwerking, afstemming van het aanbod, cultuureducatie, subsidievormen en de positie van de verschillende kernen.

2.3.1 Samenwerking

Het blijkt dat samenwerking binnen de gemeente Moerdijk moeizaam verloopt, door de indeling van 11 kernen is het aanbod versnipperd en bestaat er een grote verscheidenheid van allerlei disciplines. Dit gegeven kan kansen opleveren, maar ook een bedreiging betekenen. Zo is het door de versnippering lastig om de diversiteit binnen elke kern apart in stand te houden, omdat te veel partijen actief en gelijkgericht zijn binnen dezelfde markt en doelgroep. Ook op financieel gebied kan dit een bedreiging betekenen. Zo wordt het steeds lastiger aanvullende sponsoring aan te boren, omdat er zo veel verenigingen in dezelfde vijver vissen. Wanneer er een bepaalde vorm van samenwerking tot stand


kan worden gebracht brengt dit een aantal kansen met zich mee, zowel binnen dezelfde discipline als binnen verschillende vakgebieden. Mogelijke voordelen van samenwerking kan bijvoorbeeld een krachtenbundeling opleveren die het mogelijk maakt instellingen voort te laten bestaan die anders zouden verdwijnen. Ook zou het financiële ruimte en meer menskracht kunnen opleveren, zodat professionaliteit en de kwaliteit van het aanbod toeneemt. Door meer met elkaar samen te werken worden specifieke doelgroepen beter bediend. Samenwerking kan dus een duidelijke meerwaarde opleveren. Samenwerking leidt echter ook tot compromissen. Het is minder gemakkelijk om in te gaan op vragen vanuit de eigen discipline, of te werken. De voordelen wegen echter op tegen de nadelen. Het zou mooi zijn als gemeentelijke samenwerking uit kan groeien tot een instituut met een breed en gevarieerd cultureel aanbod. 2.3.2 Aanbod

Een onderwerp dat tijdens de interactieve sessies elke keer terugkeert is het gemis aan een duidelijke culturele agenda of evenementenkalender. Op deze manier ontbreekt het aan inzicht in elkaars activiteiten en bestaat er weinig ruimte voor onderlinge afstemming. Naast het feit dat verenigingen en organisaties van elkaar vaak niet weten wat er zoal georganiseerd wordt, bestaat er ook onduidelijkheid voor het publiek. Ook op het gebied van cultuureducatie is het voor de scholen vaak onduidelijk wat het aanbod in het culturele veld is. Op dit moment bestaat de website www.uitinmoerdijk.nl, maar de website is slechts bij een kleine groep mensen bekend. Om een juist inzicht te krijgen in het aanbod binnen de gemeente is niet alleen een agenda voor het publiek, maar ook een lange termijnkalender voor organisatoren noodzakelijk. Daarnaast is het van belang dat deze agenda goed gecommuniceerd wordt, zodat iedereen weet waar je de betreffende informatie kunt vinden. 2.3.4 Cultuureducatie

Dat veel waarde wordt gehecht aan cultuureducatie is overduidelijk. Ook op dit gebied is het van belang het aanbod goed in beeld te hebben. De vraag van de scholen moet echter ook verduidelijkt worden. Een culturele marktplaats kan hierbij een belangrijke rol vervullen. Vanuit het veld bestaat de voorkeur voor een gemeentelijke marktplaats, waar de coördinator netwerken tot stand brengt en als tussenpersoon vraag en aanbod inventariseert en hier een afstemming op realiseert. Cultuureducatie wordt breder gezien dan hetgeen binnen de schoolmuren plaatsvindt. Cultuureducatie is ook bedoeld voor volwassenen. 2.3.4 Subsidievormen

Naast de reguliere vorm van subsidieverstrekking wordt door het veld aangegeven dat het subsidiebeleid weinig stimulerend werkt. Voorgesteld wordt een vorm van projectsubsidie of stimuleringssubsidie te hanteren, en hierbij te kijken naar samenwerking, het betrekken van specifieke doelgroep of innovatie. Dit kan een motiverende uitwerking hebben. 2.3.5 Positie van de kernen

Zoals in het collegewerkprogramma is verwoord: het kunsten cultuurbeleid moet gericht zijn op het behoud van de specifieke culturen van de verschillende kernen. Ook tijdens de interactieve bijeenkomsten is gebleken dat er veel waarde wordt gehecht aan de eigenheid van de kern, met name bij cultureel erfgoed speelt dit gegeven een grote rol. Dit wil echter niet zeggen dat hiermee samenwerking tussen de verschillende kernen wordt uitgesloten. Waarbij het streven is een gemeente te vormen met een duidelijke (culturele) identiteit waarin de eigenheid van de verschillende kernen wordt behouden. Dus één cultuur met elf gezichten.


Hoofdstuk 3 Met het oog op morgen


Hoofdstuk 3 – Met het oog op morgen - een visie

3.1 Inleiding

Cultuurbeleid moet de gehele bevolking ten goede komen, iedereen heeft recht op cultuur en iedereen moet gelijke kansen krijgen om aan cultuur te doen. Tegelijkertijd zijn we ons er van bewust dat deelname aan culturele activiteiten niet vanzelfsprekend is, dat deze enige voorkennis, een referentiekader vergt. In dit hoofdstuk wordt de visie van de gemeente op het kunsten cultuurbeleid uiteengezet. De visie is opgebouwd uit een aantal speerpunten die de keuzen en de uitwerking van de concrete actiepunten voor de langere termijn zullen bepalen. Hier komen zaken aan de orde in de trant van: wat zijn onze ambities, waar willen we naar toe en hoe willen we dat bereiken? Met deze visie wordt aansluiting gezocht met voorgaande beleidsontwikkelingen zoals het Beleidsplan Recreatie en Toerisme en de Evenementennota. Ook wordt naar andere sectoren gekeken zoals de economische, sociale en ruimtelijke sector. De visie beoogt vanuit verschillende invalshoeken naar kunst en cultuur in Moerdijk te kijken. De wisselwerking tussen de verschillende disciplines en culturele groepen staan daarbij centraal. 3.2 Visie

In het voorgaande hoofdstuk is een aantal zaken verhelderd. Aandachtspunten die tijdens de interactieve bijeenkomsten zijn aangedragen hebben een belangrijke bijdrage aan de onderstaande uitgangspunten geleverd. In het onderzoeksrapport ‘Perspectief voor de Moerdijker’ dat in 2005 in opdracht van de gemeenteraad is opgesteld, wordt aangegeven dat de kern Zevenbergen door zijn centrumfunctie en enigszins stedelijk karakter de meeste kansen biedt om op cultureel gebied van betekenis te zijn voor de gehele gemeente. Dit uitgangspunt is tevens in het beleidsplan evenementen benoemd. Door de grote uitgestrektheid van onze gemeente past de visie van Zevenbergen als centrum in de gemeentelijke culturele infrastructuur, omdat de kern van oudsher een verzorgende functie vervult. Naast deze inhoudelijke motivering is er een strategische keuze om Zevenbergen als cultureel centrum aan te wijzen aangezien het tevens inpasbaar is in de nog te benoemen economische ambities van de gemeente en er bovendien reeds een redelijke culturele infrastructuur aanwezig is.

Cultuur als middel inzetten om de identiteit van de gemeente te versterken en hierbij te optimaliseren als drager. De culturele identiteit bestaat uit een vermenging tussen de historische Moerdijkse cultuur en nieuwe hedendaagse elementen. Daarnaast kennen we een bevolkingssamenstelling van oorspronkelijke en nieuwe bewoners. Hierdoor ontstaat er een dynamiek in onze gemeente die zich zeker kan uiten op het terrein van kunst en cultuur. Traditionele en nieuwe elementen kunnen elkaar op dit vlak aanvullen. Ook wat betreft dit uitgangspunt wordt aansluiting gezocht bij de Evenementennota. Hier wordt met name ingegaan op het imagoprobleem dat de gemeente Moerdijk kent. Wanneer de identiteit van de gemeente wordt versterkt kan dit een bijdrage leveren aan het verbeteren van het imago van de gemeente Moerdijk als geheel. Cultuur geeft een positief imago aan een gemeente en zorgt bovendien voor ontmoetingsplaatsen. Cultuur heeft ook een recreatieve waarde. Het genieten van cultuur wordt gezien als een zinvolle Cultuur heeft ook een recreatieve waarde. Het genieten van cultuur wordt gezien als een zinvolle vrijetijdsbesteding. Binnen deze recreatieve functie staat cultuurconsumptie centraal: de klant is op zoek naar (professionele) kunstuitingen van zijn gading. In principe investeert een gemeente in kunst en cultuur op basis van eigen belang, immers de investering levert een sociaal sterke gemeente op die een breed publiek iets te bieden heeft. Gezien de ambities van het college te groeien naar een

Versterken van de positie van Zevenbergen als cultureel centrum

Uitgangspunt 1

Inzet van kunst en cultuur ter versterking en het tot uitdrukking brengen van de identiteit van Moerdijk, waarbij cultuur geoptimaliseerd wordt als drager

Uitgangspunt 2


inwonertal van 40.000 en de ontwikkelingen rond Port of Brabant speelt cultuur een grote rol als zijnde vestigingsfactor. Daarom is één van de uitgangspunten dat garanties worden geboden voor de diversiteit binnen het cultuuraanbod, waarbij recht gedaan wordt aan de behoeften en de mogelijkheden van verschillende groepen inwoners van Moerdijk. Het aanbod moet dermate gevarieerd zijn dat er iets bij zit voor een breed publiek, maar ook voor de kleine groep liefhebbers. Door de veelzijdigheid te bevorderen en door de kwaliteit te waarborgen kan dit worden bereikt.

Cultuureducatie is cruciaal voor de sociale en culturele ontwikkeling van met name onze jonge inwoners. Eenvoudig gezegd: "Van cultuur word je een mooier mens". Het is niet alleen van belang aandacht te geven aan kunst en cultuur op school, maar ook aan de ontwikkeling van een goede infrastructuur daaromheen. Het passief consumeren van cultuur leidt niet zondermeer tot een betekenisvolle verbintenis tussen de cultuuruiting en de cultuurgebruiker. Die ontstaat aanmerkelijk eerder door de actieve beoefening van en aanraking met cultuur. Cultuur heeft ook een infrastructurele waarde. Het geheel van culturele voorzieningen dat ontstaat tijdens de realisering van educatieve, sociale en recreatieve doelen, wordt namelijk een waarde op zich: het bepaalt voor een groot deel het woon-, leef- en vestigingsklimaat in een gemeente. Binnen deze functie staat het voorzieningenniveau centraal, dat een grote invloed heeft op de leefbaarheid en de aantrekkelijkheid van een gemeente. Wat betreft de culturele infrastructuur ligt Moerdijk tussen verschillende steden zoals Roosendaal, Breda en Rotterdam. Inwoners maken veel gebruik van culturele voorzieningen die gevestigd zijn in deze steden. Dit zijn culturele voorzieningen zoals musea, theaters, festivals etc. Het gaat hier veelal om professionele instellingen of organisaties die ondersteund worden door landelijk, provinciale of gemeentelijke subsidies. De steden bieden een breed aanbod van professionele kunstuitingen en voorzieningen. We moeten niet de ambitie hebben dit aanbod te evenaren. Wij willen ons daarom met name richten op het lokale culturele leven en kunstaanbod. En daarin investeren zoals het ondersteunen van professionele kunstenaars (atelierruimte, opdrachten, expositieruimte etc). Hierbij zijn de volgende taken en rollen voor ons weggelegd: faciliterend, stimulerend en de netwerkfunctie. Daarbij wordt gericht samenwerking gezocht met provincie en regiogemeente. Uiteindelijk moet de Moerdijkse culturele infrastructuur naadloos passen en aansluiten bij de regionale culturele infrastructuur. In plaats van te streven naar een reproductie van de vaak grotere buurgemeenten, is het zinvoller om aandacht en middelen te concentreren op de kern van het gemeentelijk kunsten cultuurbeleid: de vormgeving van openbare ruimte, de monumentenzorg de amateurkunst, de podiumkunst, het bibliotheekwerk et cetera.

Het cultureel vermogen binnen de gemeente moet beter zichtbaar gemaakt worden. Op dit moment is onvoldoende duidelijk wie wat organiseert. Dit geldt niet alleen voor het potentieel publiek, maar ook voor de organisatoren. Om de samenwerking te kunnen bevorderen en om niet in elkaars vaarwater te gaan zitten is het van belang dat duidelijk wordt wie wat wanneer organiseert. Want wil men mensen aanzetten actief dan wel passief mee te doen aan cultuur dan is het noodzakelijk dat men op de hoogte is van wat er op dit gebied gebeurt. Communicatie en publicatie zijn in dit verband de sleutelwoorden, waarbij nieuwe media zoals het internet niet gemeden moeten worden.

Waarborgen van een rijkgeschakeerd cultureel aanbod

Uitgangspunt 3

Bevordering van cultuureducatie

Uitgangspunt 4

De ontwikkeling van Moerdijk door het realiseren van een goede culturele infrastructuur

Uitgangspunt 5


Het zoeken van combinaties is een ontwikkelingslijn die we moeten blijven volgen. Het laatste uitgangspunt is daarmee eigenlijk ook een van de belangrijkste en is gericht op het bereiken van een grotere samenhang en meer onderlinge samenwerking. Diverse instellingen en organisaties dienen hierbij betrokken te worden, omdat alleen dan het geformuleerd uitgangspunt effectief kan worden bereikt. Een en ander houdt in dat de komende jaren bij het opzetten en in gang zetten van het beleid en verschillende projecten samenwerking de leus is. De gemeente zal hierbij de regierol vervullen, maar ook een stimulerende rol aannemen. De verwachting is dat op deze wijze, door gezamenlijke inspanning én inzet ambities en doelstellingen eerder gerealiseerd zullen worden.

3.3 Conclusie

De hierboven uitgewerkte zeven uitgangspunten van beleid vormen samen de visie. Als deze uitgangspunten optimaal worden uitgewisseld en benut zal de doelstelling worden bereikt. Samengevat kan kunst en cultuur zo een bijdrage leveren aan:

1. Versterken van Zevenbergen als cultureel centrum. 2. Inzet van kunst en cultuur ter versterking en het tot uitdrukking brengen van de identiteit van Moerdijk, waarbij cultuur geoptimaliseerd wordt als drager. 3. Waarborgen van kwaliteit en rijkgeschakeerd cultureel aanbod. 4. Bevordering van cultuureducatie. 5. Het ontwikkelen van Moerdijk door het realiseren van een goede culturele infrastructuur. 6. Het algemeen toegankelijk en herkenbaar maken van het cultureel aanbod. Voor zowel

gebruikers als potentieel publiek. 7. Het zoeken en versterken van combinaties binnen het culturele en maatschappelijke veld.

Nu de uitgangspunten zijn geformuleerd is de volgende stap om actiepunten te formuleren bij de vier thema’s. Zo wordt de gemeentelijke rol helder die ervoor moet zorgen dat de zeven beleidsuitgangspunten worden bereikt en dus de visie daarmee werkelijkheid wordt.

Het zoeken en versterken van combinaties binnen het culturele en maatschappelijke veld

Uitgangspunt 7

Het algemeen toegankelijk en herkenbaar maken van het cultureel aanbod. Voor zowel gebruikers als potentieel publiek

Uitgangspunt 6


Hoofdstuk 4 Verzamel de kunsten


Hoofdstuk 4 - Verzamel de kunsten! - thema cultuurb eleving

4.1 Inleiding en uitgangssituatie

Het gegeven dat de gemeente tot dusver geen samenhangend kunsten cultuurbeleid heeft vastgesteld neemt niet weg dat er reeds veel inspanningen op het terrein van kunst en cultuur plaatsvinden. Ook zijn er behoorlijke uitgaven voor culturele voorzieningen in de begroting3 terug te vinden. Naast de culturele activiteiten en voorzieningen die worden gefinancierd binnen de structurele begrotingsposten, worden op ad hoc basis ook projecten of activiteiten ondersteund. We kunnen constateren dat Moerdijk een bloeiend cultureel leven kent, waarbij veel vrijwilligers zijn betrokken. Het derde uitgangspunt uit het vorige hoofdstuk, om de kwaliteit en een rijkgeschakeerd cultureel aanbod te waarborgen, heeft dan ook betrekking op de opgave om meer mensen actief en passief bij het culturele leven te betrekken. De actieve beoefenaars vormen een belangrijke basis van de culturele rijkdom van de gemeente. In dit hoofdstuk zal op verschillende onderdelen van cultuurbeleving worden ingegaan. Daarbij zal het verbinden en het zoeken van combinaties (ook tussen de verschillende deelterreinen) in dit thema centraal staan. Een en ander houdt in dat de komende jaren bij het opzetten en in gang zetten van projecten samenwerking het parool is. De verwachting is dat op deze wijze, door een gezamenlijke inspanning en inzet ambities en doelstellingen gerealiseerd zullen worden. Wil men de inwoners aanzetten actief dan wel passief deel te nemen aan cultuur dan is het noodzakelijk dat men op de hoogte is wat er op dit gebied gebeurt. Publiciteit is in dit verband het sleutelwoord. Bij het thema cultuurbeleving wordt grotendeels in gegaan op wat allemaal in Moerdijk aanwezig is aan voorzieningen en activiteiten. Aan de hand van het ringmodel van de VNG in bijlage IV is af te lezen hoe de culturele infrastructuur van gemeenten met meer dan 30.000 inwoners er uit zou moeten zien.

4.2 Beleidslijnen

4.2.1 Podiumkunsten

Tot de podiumkunsten behoort een breed scala van culturele activiteiten zoals toneel, muziek, musical, dans en cabaret. Hoewel er diverse amateur-gezelschappen actief zijn op dit terrein, worden de podiumkunsten voor een groot deel beoefend door (professionele) gezelschappen. Hierbij moet worden vermeld dat termen als professioneel en amateuristisch geen kwaliteitsoordeel vormen. De gemeente houdt zich, zoals eerder aangegeven, niet rechtstreeks bezig met scheppende activiteiten maar met voorwaardenscheppende activiteiten en dan met name in ruimtelijke zin (accommodaties). Binnen de gemeente is een aantal podia waaronder: � Theater de Schuur in Zevenbergen; � De Parel in Fijnaart; � Jongerencentrum Tune Inn in Zevenbergen; � De Moerdijkzaal in Zevenbergen; � De Borgh in Zevenbergen; � De Niervaert Klundert; � Diverse gemeenschapshuizen in de verschillende kernen; � Enkele commerciële mogelijkheden (V.d. Hooft, Leven in de Brouwerij). Het ontbreekt de gemeente echter aan een vast podium om een breder aanbod te realiseren. Zowel in de beleidsnota van de Stichting Cultuur Zevenbergen van mei 2007 als het Stichtingsplan van Theater de Schuur van juli 2004 wordt aangegeven dat een geschikte (multifunctionele podiumaccommodatie) ontbreekt. Zo is de Moerdijkzaal alleen geschikt voor kleinere uitvoeringen en gebruik door kleinere ensembles, is de akoestiek onvoldoende en daarbij geeft de zaal niet het ultieme uitgaansgevoel. Voor wat betreft de eisen die aan een concertruimte gesteld worden voldoet de Moerdijkzaal niet geheel. De theaterzaal ‘de Vlakte’ van de Borgh zou hier wel voor in aanmerking kunnen komen alsmede theater de Schuur, beide accommodaties kunnen echter niet de noodzakelijke vleugel opslaan. 3 Zie bijlage II


In het Stichtingsplan van theater de Schuur wordt aangegeven dat de wens bestaat dat het theater een volledig podium wordt dat niet alleen in het weekend wordt benut, maar ook doordeweeks, zodat een vast podium ontstaat met een breder aanbod van theater. Hiervoor zijn een vaste programmeur, beheerder en een vast technisch team benodigd. In het collegewerkprogramma is aangegeven dat een onderzoek naar de mogelijkheden om de exploitatie van de Moerdijkzaal te verbeteren in combinatie met een filmhuis wenselijk is. Dit punt vindt aansluiting bij bovengenoemde constateringen. Een multifunctionele podiumaccommodatie kan veel voordelen opleveren. Zo kunnen verschillende (kunst-) disciplines hier gebruik van maken en voor de gemeente is het aantrekkelijk dat er één accommodatie bestaat voor bijvoorbeeld film, theater en (pop) muziek, waardoor de overhead gedeeld zou kunnen worden. Een haalbaarheidsonderzoek waarin al deze aspecten worden meegenomen wordt dan ook zeer zinvol geacht.

Actiepunt 1 Haalbaarheidsonderzoek multifunctioneel podiu m, inclusief mogelijkheden verbeteren exploitatie Moerdijkzaal in combi natie met een kleinschalig filmhuis

Aanpak Haalbaarheidonderzoek opzetten waarbij gekeken wordt naar de mogelijkheden voor een aantrekkelijke multifunctionele podiumaccommodatie incl. verbetering exploitatie Moerdijkzaal in combinatie met een filmhuis

Activiteit Verplicht !!! Kosten € 15.000,- (I) Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. S en A (40 uren), afd. R en B

(20 uren), Inkoopbureau (20 uren) Planning 2008 (kwartaal 1 - 4)

4.2.2 Bibliotheek - letteren

De bibliotheek staat open voor alle inwoners van de gemeente, maakt informatie toegankelijk en biedt inwoners mogelijkheden zich te ontwikkelen. De bibliotheek biedt met haar netwerk veel mogelijkheden als het gaat om leefbaarheid en ontmoeting. Sinds 1 januari 2006 vormen de bibliotheken binnen de gemeenten Halderberge, Moerdijk en Roosendaal samen één basisbibliotheek, Bibliotheek VANnU. Een belangrijke omslag in de bedrijfsuitgangspunten is dat niet langer gewerkt wordt vanuit het oogpunt van fysieke aanwezigheid, maar van functionele aanwezigheid. Functionele aanwezigheid kan bijvoorbeeld worden gerealiseerd in de vorm van informatieloketten, virtuele punten, het shop-in-shop model, dienstverlening op maat aan / binnen het onderwijs en samenwerking binnen de Brede school. De reden hiertoe is zowel te vinden bij de noodzaak tot behoud van de bibliotheekvoorziening als het inzetten van bibliotheekvernieuwing. Uitgangspunt is dat het beoogde resultaat het best kan worden behaald wanneer de verleende dienst wordt afgestemd op de specifieke klant. Deze ontwikkeling moet tevens in de context van de bibliobus worden geplaatst. Provinciebreed neemt het totaal aan bibliobushaltes af. Deels uit bezuinigingsoverwegingen, maar ook omdat er alternatieven zijn ontwikkeld vaak in samenhang met scholen, dorpshuizen en thuiszorginstellingen. Bibliotheek VannU neemt deze dienstverlening bij Cubiss af ten behoeve van de kleine kernen in de gemeente Moerdijk. Wijzigingen in deze dienstverlening en organisatie daarvan zijn aldus de bibliotheek door de genoemde ontwikkelingen, onvermijdelijk. In samenspraak met de Bibliotheek VANnU zal de komende maanden worden gewerkt aan het ontwikkelen van een visie. In deze visieontwikkeling zal tevens de dienstverlening in de kleine kernen aan bod komen. Actiepunt 2 Visie op bibliotheekwerk uitwerken Door middel van een duidelijke visie de rol van opdrachtgever beter vormgeven Activiteit Verplicht Kosten € 0.00,- Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. S en A (60 uren) Planning 2008 (kwartaal 2)


4.2.3 Amateurverenigingen

Actieve kunstbeoefening is een zinvolle vrijetijdsbesteding voor veel groepen in de Moerdijkse samenleving. Participatie in groepsverband is gezellig en levert een gevoel van verbondenheid op. Toch gaat het belang van de amateursector verder dan vrijetijdsbesteding en gezelligheid. De omvangrijke en levendige amateursector die Moerdijk kent levert een aanzienlijke bijdrage aan het culturele klimaat. De activiteiten dragen bij aan een belangrijke aanvulling op het professionele aanbod. Denk bijvoorbeeld aan de mensen die nooit naar een concert gaan, maar wel komen kijken wanneer een bekende of familielid op het podium staat? De amateurverenigingen ontvangen een waarderingssubsidie zonder dat er eisen aan het kwaliteitsniveau worden gesteld. Het gaat immers om de invulling een zinvolle vrijtijdsbesteding en niet zo zeer het nastreven een bepaald ambitieniveau Het is van belang dat de infrastructuur van amateurkunst in zijn algemeenheid goed gewaarborgd blijft. Activiteiten voor de doelgroepen bijvoorbeeld jongeren en ouderen die gericht zijn op samenwerking of vernieuwing willen wij extra stimuleren, door middel van een incidentele projectsubsidie. Daarnaast zullende vrijwillige organisaties op het terrein van amateurkunst worden ondersteund door middel van het organiseren van themabijeenkomsten.Te denken valt aan fondsenwerving, penningmeesterschap, werving vrijwilligers, ontwikkelen van websites of pr-activiteiten. Dergelijke activiteiten zijn tevens belangrijk om wederzijdse contacten te onderhouden (netwerkfunctie). Deze beleidslijn sluit aan bij de deskundigheidsbevordering vanuit het vrijwilligersbeleid. Actiepunt 3 Opzetten van stimulerende projectsubsidies Aanpak Beleidsregels opstellen voor stimulerende projectsubsidies Activiteit Keuze Kosten € 10.000,- (S) Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. S en A (20 uren)

Verenigingenloket (opzetten incidenteel 20 uren, structureel uitvoering 40 uren)

Planning 2008 (kwartaal 4)

Actiepunt 4 Organiseren van bijeenkomsten t.b.v. deskundighei dsbevordering Aanpak Jaarlijkse themabijeenkomst organiseren ter ondersteuning van instellingen en

verenigingen in het kader van het Vrijwilligersbeleid Activiteit Verplicht Kosten € 10.000,- (S) Externen Betrokken partijen Dekking Vrijwilligersbeleid Capaciteit afd. S en A (10 uren)

Verenigingenloket (30 uren) Planning 2009 (kwartaal 1)

4.2.4 Centrum voor de Kunsten Amadeus

De doelstelling van het muziekonderwijs is het toegankelijk houden van de mogelijkheid om professioneel begeleid muziekonderwijs te volgen voor jongeren tot 18 jaar. Centrum voor de Kunsten Amadeus verzorgt het professionele muziekonderwijs binnen onze gemeente. Amadeus is meer dan een muziekschool alleen, het biedt tevens dansmogelijkheden, dramalessen en beeldende cursussen. Zo heeft Amadeus zich van een muziekschool ontwikkeld naar een veelzijdig en professioneel centrum voor de kunsten dat een nauwe samenwerking met het onderwijs onderhoudt. Hierbij moet worden gedacht aan het Kunstmenu en het project Muziek met een Staartje. Langzaam maar gestaag worden de activiteiten van het CvK Amadeus in het Markland College uitgebreid, zoals met de popschool en nieuwe initiatieven van de afdeling beeldend, waarvoor gebruik kan worden gemaakt van de vaklokalen van het Markland College. Het Centrum voor de Kunsten Amadeus ontvangt van de gemeente Moerdijk voor het muziekonderwijs jaarlijks een subsidie.


4.2.5 Lokale omroep

Voor de herindeling waren er drie lokale omroepen, namelijk in Zevenbergen, Fijnaart en Standdaarbuiten, waarbij iedere gemeente zijn eigen subsidierelatie had met deze stichtingen. In verband met de herindeling is de lokale omroep van Zevenbergen opgeheven en die van de voormalige gemeenten Fijnaart en Standdaarbuiten gefuseerd tot de Radio en Televisiestichting Moerdijk (RTVM), gevestigd in de Parel in Fijnaart. Tot 1 januari 2000 kregen de lokale omroepen geld uit de opbrengsten van de omroepbijdrage, die landelijk geïnd werd. De gemeenten kregen dit geld van het ministerie en werden geacht deze middelen door te geven aan de in hun gemeente aanwezige lokale omroep. Door het wegvallen van de omroepbijdrage heeft het Rijk structureel extra middelen aan het Gemeentefonds toegevoegd. Deze middelen zijn niet geoormerkt (er is geen wettelijke bekostigingsplicht), waardoor gemeenten dus niet meer verplicht zijn de lokale omroep (op het huidige niveau van voor 2000) te subsidiëren. De gemeente heeft besloten de lokale omroep te blijven subsidiëren conform de bijdrage van 2000. Door middel van een luisteronderzoek kan het bereik en de waardering van de lokale omroep worden gemeten. Daarnaast kan het luisteraandeel van de zender worden vastgesteld. Het houden van zo'n onderzoek in 2005 met het bestuur van RTVM overeengekomen. Om de reden dat het op dit moment onvoldoende duidelijk is wat precies de visie van het bestuur van RTVM is en welke rol zijn aannemen binnen het culturele netwerk of op welke wijze zij juist een rol binnen het netwerk zouden kunnen vervullen, is het verstandig om deze visie tezamen met de uitkomsten van het luisteronderzoek met het bestuur te bespreken. Op basis hiervan zal een beleidslijn m.b.t. de toekomst van de lokale omroep worden uitgezet. Actiepunt 5 Met bestuur RTVM nagaan welke rol kan worde n vervuld t.a.v. het cultuur

netwerk alsmede een kijken luisteronderz oek verrichten Aanpak Activiteit Keuze Kosten € 7.500,- (I) Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. S en A (20 uren) en extern

bureau Planning 2008 (kwartaal 2)

4.2.6 Aanbod – de cultuuragenda

Een terugkerend item tijdens de interactieve bijeenkomsten is het ontbreken van een cultuuragenda. De mensen weten onvoldoende wat er in de eigen gemeente (of regio) te beleven valt. Zij kunnen zich onvoldoende informeren over dat lokale aanbod en daarmee bestaan er niet genoeg prikkels om daadwerkelijk van het cultuurleven in de gemeente te willen proeven. De website www.uitinmoerdijk.nl van de bibliotheek VANnU blijkt bij veel mensen niet bekend te zijn. Om het bereik te vergroten en de afstemming te bevorderen moet er een duidelijke cultuuragenda ontwikkeld worden. De bestaande website ‘uitinmoerdijk’ kan hiervoor als basis gebruikt worden. Deze dient echter zodanig aangepast te worden dat ook de organisatoren van verschillende culturele activiteiten ver vooruit kunnen kijken wat er zoal in de gemeente of regio wordt georganiseerd, zodat zij hun aanbod hier op kunnen aanpassen. Ook de culturele marktplaats en de Stichting Cultuur Zevenbergen kunnen hier een belangrijke rol in spelen. Naast het bieden van informatie zijn er prikkels nodig. Via tips, suggesties, interactie, acties, evenementen. En dit liefst in overleg en samenwerking met de lokale cultuursector. Behalve een cultuuragenda kan tevens een culturele gids worden ontwikkeld waarin een totaaloverzicht is terug te vinden van het gehele culturele aanbod binnen de gemeente Moerdijk. Daarnaast wil de gemeente een ondersteunende rol spelen ten aanzien van publiciteit door belangrijke informatie structureel een plaats te geven. Er zal worden onderzocht of in het weekblad De Moerdijkse Bode een “uitpagina” kan worden opgenomen.


Actiepunt 6 Ontwikkelen cultuuragenda c.q. activiteitenagenda Aanpak Beschrijving aanpak. Activiteit Keuze Kosten € 5.000,- (S) Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. PJC /F.O (40 uren) en

externe inzet Planning 2008 (kwartaal 2)

Actiepunt 7 Ontwikkelen culturele gids Aanpak Beschrijving aanpak. Activiteit Keuze Kosten € 10.000,- (S) Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. F.O./PJC 30 uren en externe

inzet Planning 2008 (kwartaal 2)

Actiepunt 8 Structurele inbedding culturele informatie op gem eentelijke website Aanpak Beschrijving aanpak. Activiteit Keuze Kosten € 0,00 Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. Frontoffice (30 uren) Planning 2008 (kwartaal 4)

4.2.7 Netwerken en samenwerking

De beleidslijn van deze paragraaf is gericht op het bereiken van een grotere samenhang en meer onderlinge samenwerking. Samenwerking dient heel breed gezien te worden. Het betreft samenwerking tussen de gemeente en de culturele instellingen, tussen de culturele instellingen onderling, maar ook de samenwerking tussen de culturele instellingen en economische en toeristische instellingen is van belang. De gemeente zal hierbij de regierol vervullen. Ook hier is goede publiciteit (promotie en cultuurmarketing) belangrijk. Op dit moment voert vrijwel iedere culturele instelling zijn eigen publiciteitsbeleid. Er wordt te weinig aan overkoepelende voorlichting en pr gedaan. Hierdoor is er snel sprake van versnippering. Door het stimuleren van de samenwerking onderling willen wij de contacten tussen de verschillende instellingen versterken. De stimulerende rol zal zich vertalen in financiële waardering en in het organiseren van een jaarlijkse netwerkdag waar elk jaar een ander thema centraal zal staan. Wat betreft de bovengenoemde samenwerking tussen de gemeente en het culturele veld wordt de volgende beleidslijn voorgesteld. Bij de totstandkoming van het beleidsplan is contact gelegd met een jonge beginnende kunstenares binnen onze gemeente. Cora Messelink heeft de illustraties voor het beleidsplan ontworpen. Bij de totstandkoming van nieuwe beleidsplannen of bijvoorbeeld kadernota’s, de gemeentegids en vanzelfsprekend de culturele gids (actiepunt 7) kan op deze wijze aan beginnende kunstenaars uit Moerdijk een podium worden geboden. Ook kunnen zij worden betrokken bij kunst in de openbare ruimte. Actiepunt 9 Organisatie jaarlijkse netwerkdag Aanpak Beschrijving aanpak. Activiteit Verplicht / Keuze Kosten € 3.000,- (S) Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. S en A (20 uren)

Verenigingenloket (30 uren) Planning Vanaf 2008 (kwartaal 3)

Actiepunt 10 Structureel gebruik maken van (beginnende) kuns tenaars bij

de omslagen van nieuwe beleidsplan nen e.d. Aanpak Beschrijving aanpak. Activiteit Keuze Kosten € 10.000,- (S) Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. PJC/I en FO (20 uren) S en A

(10 uren) Planning 2008 (continu)


4.2.8 Subsidiesystematiek

Naast de reguliere subsidies willen we de subsidies beter laten aansluiten bij de uitgangspunten zoals geformuleerd in hoofdstuk 3. Dit betekent dat naast de criteria van de Algemene Subsidieverordening extra stimuleringssubsidies worden beoordeeld op de volgende criteria: � Samenwerking (met andere verenigingen voor amateurkunst, kunstbeoefenaars culturele

instellingen of het onderwijs) � Doelgroepengericht (gericht om de afstand tussen een kunstdiscipline en specifieke doelgroep te

verkleinen � Innovatie (vernieuwende projecten of kunstvormen gericht op de versterking van Moerdijkse

identiteit) Vanuit de interactieve bijeenkomsten blijkt dat veel instellingen de huidige subsidies weinig stimulerend of waarderend vinden. Door bovenstaande punten als gemeente extra te stimuleren worden doelstellingen eerder verwezenlijkt. Voor cultuureducatieve projecten wordt in het volgende hoofdstuk een aparte regeling getroffen in de vorm van cultuurvouchers. Actiepunt 11 Criteria t.b.v. projectsubsidies opstellen Aanpak Beschrijving aanpak. Activiteit Keuze Kosten 0,00 Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. S en A (20 uren)

Verenigingenloket (20 uren) Planning 2008, (kwartaal 2)

4.2.9 Overleg tussen de gemeente en cultureel veld

De manier om het contact tussen de gemeente en het culturele veld gestalte te geven, kan variëren van sterk gestructureerd tot min of meer informeel. Zo bestaat de mogelijkheid om een culturele raad in te stellen. De taken van een culturele raad kunnen uiteenlopen van adviesorgaan tot uitvoerder van bepaalde culturele activiteiten of zelfs verdeler van een bepaald deel van het gemeentelijk budget. Een genuanceerdere vorm is een culturele commissie. De adviestaak kan op grond van de Gemeentewet worden opgedragen aan een commissie of door middel van een beleidsregel worden neergelegd bij een onafhankelijke groep van deskundigen. De taken van een dergelijke commissie kunnen liggen in de sfeer van het leveren van informatie, het evalueren van beleid of het voorbereiden van keuze (bijvoorbeeld de wenselijke verdeling van een budget) en het geven van gevraagd en ongevraagd advies. Een andere mogelijkheid is het formeren van een lokaal cultureel platform dat periodiek wordt geraadpleegd over de te volgen beleidslijnen. Het platform behoeft geen juridische status. Voordeel van de platformformule is dat een relatief groot aantal mensen eraan kan deelnemen. Tot slot kan gebruikt worden gemaakt van een terugkerend cultureel debat. Voor dit debat kunnen sprekers worden uitgenodigd of kan een forum worden samengesteld met vertegenwoordigers uit het lokale culturele veld. Vooralsnog lijkt ons de insteek van een culturele raad te zwaar. Beter is eerst het culturele veld meer op orde te hebben en de samenwerking onderling te versterken. De insteek is dan ook om het bestaande lokaal cultureel platform - de klankbordgroep cultureel Moerdijk5 – meer te betrekken bij het beleid en bijhorende actiepunten met de intentie om op termijn toe te groeien naar een culturele raad. Actiepunt 12 Klankbordgroep Cultureel Moerdijk bet rekken bij beleid en groeimodel overlegstructuur opzetten Aanpak Beschrijving aanpak. Activiteit Keuze Kosten € 0,00 Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. S en A (20 uren) F.O (20

uren) Planning 2009, (kwartaal 1)

5 De klankbordgroep cultuur


4.2.10 Bevorderen week van de amateurkunst als begi n van het cultureel seizoen

In het weekend van 8 en 9 september jl. is een cultureel weekend in Zevenbergen georganiseerd. Tijdens dit weekend werkte verschillende (culturele) instellingen, zoals de Stichting Cultuur Zevenbergen, het Centrum voor de Kunsten Amadeus en Stichting Jazz Zevenbergen samen. Ook werd in dit weekend voor de derde maal de Cultuur en Ambachtroute georganiseerd. Om cultuur in te zetten tot het versterken van het imago van Moerdijk kan het weekend ter zijner tijd worden uitgebouwd naar een jaarlijkse week van de amateur-kunsten. Tijdens deze week in de maand september staat al het Moerdijks kunstzinnig talent in de schijnwerpers. Gedurende deze periode kun je op verschillende plaatsen terecht voor theatervoorstellingen, tentoonstellingen, rondleidingen in open ateliers etcetera. Deze week zou kunnen samenvallen met de Cultuur- en Ambachtroute. Tevens is de jaarlijkse amateurkunstweek een geschikt moment voor de aftrap van het nieuwe culturele seizoen. De week heeft ieder jaar een ander thema. In overleg met de Rabobank zal worden bezien om aan het einde van deze week de Moerdijkse kunstprijs uit te reiken. Actiepunt 13 Instellen amateurkunstweek Aanpak Beschrijving aanpak. Activiteit Keuze Kosten € 5.000,- (S) Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. S en A (20 uren),

Verenigingenloket (20 uren) Planning 2008 (kwartaal 3)

4.2.11 Ambassadeur

De suggestie om een "Ambassadeur" voor onze gemeente in te stellen vinden wij aantrekkelijk. Wij zouden dat niet alleen voor cultuur interessant vinden maar voor de gemeente als geheel, met alle beleidsterreinen die daarbij horen. Dit is overigens wel een rol die het college in het algemeen, en de burgemeester in het bijzonder reeds vervult. Op bepaalde momenten, plaatsen en bij sommige activiteiten zou zo'n ambassadeursfunctie wellicht een meerwaarde kunnen hebben. Ook zou het een eventuele meerwaarde kunnen hebben in onze ambities om meer allianties aan te gaan met de buitenwereld.


Hoofdstuk 5

Proeven van cultuur


Hoofdstuk 5 - Proeven van cultuur - thema cultuured ucatie


Cultuureducatie is in beleidstermen van het ministerie van OCW de verzamelnaam voor kunsteducatie, erfgoededucatie en media-educatie. Volgens de Raad voor Cultuur is culturele vorming meer dan ooit van belang, door kinderen en jongeren op jonge leeftijd te laten kennismaken met kunst, erfgoed en media leren zij ontdekken wat cultuur betekent voor henzelf en voor de maatschappij. Cultuureducatie wordt hiermee onontbeerlijk voor de kennis en de persoonlijkheidsvorming van kinderen en jongeren op hun voorbereiding op een snel veranderende en innovatieve samenleving. Van de andere kant biedt het de (gemeentelijke) culturele instellingen de mogelijkheid nieuw publiek te bereiken en hun belang zichtbaar te maken. Daarnaast wordt steeds meer onderkend dat cultuureducatie kan bijdragen aan sociale binding en onderling cultureel begrip. Op gemeentelijk niveau houdt een gevarieerd scala aan instellingen zich bezig met cultuureducatie, zoals de CVK Amadeus, heemkundekringen, bibliotheek, maar ook bijvoorbeeld het Vlasserij en Suikermuseum is hierin actief. De basisscholen binnen de gemeente Moerdijk doen op dit moment al aan cultuureducatie. Zo nemen zij een kunstmenu af van BisK of projecten van CVK Amadeus. Ook het Markland College in Zevenbergen heeft cultuur hoog op de agenda staan. Tijdens de interactieve sessies komt echter duidelijk naar voren dat ook andere spelers in het culturele veld graag hun steentje willen bijdragen op het gebied van cultuureducatie. De vraag en het aanbod blijken echter lastig tot elkaar te brengen. Zo is het aanbod niet altijd bij de scholen in beeld of weten de aanbieders niet goed hoe zij hun product of project bij de scholen kunnen ‘verkopen’. Een culturele marktplaats zou hierin een belangrijke rol kunnen spelen.

5.2 Beleidslijnen

5.2.1 Verbinding met maatschappelijke thema’s

Het onderwijs speelt een belangrijke rol bij de kennismaking met het omvangrijke cultuuraanbod. Binnenschools aangewakkerde belangstelling voor cultuur moet buitenschool een voortzetting kunnen vinden. Een goede verbinding tussen binnenschoolse en buitenschoolse cultuureducatie is hierbij essentieel. Ook de nieuwe verantwoordelijkheid van scholen voor een sluitende dagopvang en de opkomst van de brede school vragen om meer en andersoortige culturele activiteiten rondom de school. De opkomst van de Brede school biedt voor cultuureducatie veel aanknopingspunten en kansen. Door te participeren in brede scholen leveren culturele instellingen een bijdrage aan de maatschappelijk effecten van de brede school als geheel, zoals het vergroten van de ontwikkelingskansen voor kinderen, het bieden van sluitende dagopvang en het bevorderen van sociale cohesie in een kern. Ook kan gedacht worden aan naschoolse opvang, het jongerencentrum Tune Inn en gemeenschapshuizen. Hier kan jong en oud kennis van cultuur en creatieve vermogens verder ontwikkelen. Cultuureducatie richt daarom niet alleen maar op de leeftijdsgrens tot 18 jaar. 5.2.2 Cultuurpas

Door de discussie rondom het onderzoek naar mogelijke invoering van een z.g. Moerdijkpas wordt er nu geen actie ondernomen om een cultuurpas in te voeren. Via het budget maatschappelijke participatie is het voor mensen met een laag inkomen mogelijk om mee te doen aan culturele activiteiten. Van een cultuurpas specifiek voor jongeren verwachten wij geen effect op Moerdijkse schaal. Jongeren gaan bij uitstek "over de gemeentegrenzen heen" voor het bijwonen van culturele activiteiten. Voor hen is er de mogelijkheid om voor 15 euro een Cultureel Jongeren Paspoort aan te schaffen. Dit CJP geeft korting op vele terreinen, van film tot zorgverzekering. De interesse voor cultuur willen wij reeds op jonge leeftijd bevorderen middels de actiepunten voor cultuureducatie. 5.2.3 Erfgoededucatie

Erfgoed neemt een belangrijke plaats in binnen onze gemeente. Immaterieel erfgoed wordt vaak over het hoofd gezien, toch zijn tradities, gebruiken, plaatselijke feesten, verhalen en zelfs het dialect belangrijke elementen in het Moerdijkse.


Het behoud en beheer van erfgoed komen in het volgende hoofdstuk ruimschoots aan de orde. In deze paragraaf zal de nadruk met name komen te liggen op het op de juiste manier toegankelijk maken van erfgoed voor alle inwoners. De basis daarvoor wordt al gelegd door cultuureducatie in het onderwijs. Voor jongeren krijgt erfgoed vaak pas betekenis wanneer het in een bepaalde context wordt gepresenteerd. Om erfgoed te kunnen beleven moeten de verhalen die het met zich meedraagt dus op een helderen en aansprekende manier worden overgedragen. De directe nabijheid en de veelzijdigheid van erfgoed maakt erfgoededucatie zeer geschikt voor de toepassing buiten school. De gemeente kan op dit vlak een nuttige brugfunctie vervullen. Naast het subsidiëren van verschillende (erfgoed)instellingen kan de gemeente haar erfgoed meer zichtbaar maken. Het gaat hierbij zowel om aandacht voor collecties van plaatselijke erfgoed instellingen (Vlasserij- en suikermuseum, heemkundekringen), als om het herkenbaar presenteren van andere overblijfselen uit het verleden. Om alle bewoners een tastbare band met het verleden te geven en het publieksbereik van lokaal erfgoed te vergroten willen we de volgende beleidslijn volgen: cultuurhistorie een duidelijke plaats geven op de gemeentelijk website en het stimuleren van het visualiseren van erfgoed in de openbare ruimte. De doelgroep die we hierbij willen bereiken zijn niet alleen de jongere inwoners, maar ook de volwassen inwoners van Moerdijk. Actiepunt 14 Cultureel erfgoed een duidelijke plaats geven op de gemeentelijke website Aanpak Beschrijving aanpak. Activiteit Keuze Kosten € 0,00 Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. Frontoffice (30 uren) Planning 2009 (kwartaal 1)

Actiepunt 15 Stimuleren van visualisering erf goed in de openbare ruimte Aanpak Beschrijving aanpak. Activiteit Keuze Kosten € 5.000,- (I) Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. S en A (10 uren) GA (20

uren) Planning 2010 (kwartaal 2)

5.2.4 Kunsteducatie

Kunsteducatie wordt gedefinieerd als het leren over, door en met kunst. Het leren beoordelen van kunst, ervan genieten en het zelf beoefenen. Alle kunstdisciplines komen daarbij aan bod: beeldende kunst, dans, literatuur, muziek, theater en nieuwe media. Ook toegepaste kunsten, zoals: architectuur en wereldcultuur (breakdance, djembe, percussie etc) maken hier onderdeel van. CVK Amadeus verzorgt voor een groot deel de buitenschoolse kunsteducatie, zij hebben een breed aanbod in verschillende kunstdisciplines. Voor wat betreft het binnenschoolse aanbod werken zij samen met de scholen, een voorbeeld is het project ‘muziek met een staartje’. 5.2.5 Media-educatie

De media zijn ingebed in de dagelijkse routines van het leven van de jongeren. De media voorzien ons van informatie, ideeën, beelden en feitelijke en fictieve representaties die onvermijdelijk ons beeld van de realiteit vormen. Het beeld wordt steeds belangrijker als drager van betekenis. Zo is de vanzelfsprekendheid waarmee kinderen een taal leren spreken, op school leren lezen en schrijven, poëzie en proza leren analyseren, maar niet leren hoe het complexe medium van onder andere film en televisie in elkaar zit, opmerkelijk. Naast taalles zou er dus eigenlijk ook een vorm van beeldtaalles moeten worden ontwikkeld. Media-educatie biedt inzicht in het onderscheid tussen betrouwbare en onbetrouwbare informatie, de middelen waarmee mediaproducenten de perceptie en de interpretatie kunnen beïnvloeden en de manier waarop de mediaconsumenten gemanipuleerd worden. 5.2.6 Culturele marktplaats

Op een culturele marktplaats wordt bemiddeld tussen de onderwijsvraag en het cultuuraanbod. Van oudsher zijn centra voor de kunsten, het Brabants Instituut voor School en Kunst (BisK) en bibliotheken de belangrijkste aanbieders op de markt binnen de provincie Noord Brabant. Met de


ontwikkeling van de marktplaats komen ook andere aanbieders in beeld, bijvoorbeeld de amateursector met harmonieverenigingen, Stichting cultuur Zevenbergen of een Stichting Jazz Zevenbergen. Lokale wensen en keuzen bepalen de inhoud en werking van de marktplaats. In de praktijk is de marktplaats een persoon die ondersteuning beidt aan onderwijsgevenden, cultuuraanbieders de weg wijst en vragen op het gebied van cultuureducatie kan beantwoorden. Eind 2004, begin 2005 heeft het Centrum voor de Kunsten Amadeus voor de regio West-Brabant het initiatief genomen om ten behoeve van cultuureducatie de wensen en behoeften bij scholen voor basisonderwijs en voortgezet onderwijs te inventariseren. Vanuit dit onderzoek kan geconcludeerd worden dat de behoefte vanuit het onderwijs aan een marktplaats voor cultuureducatie duidelijk tot uiting wordt gebracht. Belangrijk is hierbij de behoefte aan een overzicht op het totaalaanbod. Zowel aan de aanbodzijde als de vraagzijde blijkt een ruim voldoende draagvlak te bestaan. Het is hierbij van belang dat de onafhankelijkheid van de marktplaats wordt gewaarborgd. De marktplaats moet er voor zorgen dat onderwijs en cultuurmakers tot goede samenwerking kunnen komen Binnen de gemeente Moerdijk bestaat een duidelijke behoefte aan een helder inzicht in de vraag en het aanbod. Het realiseren van de culturele marktplaats is dan ook een belangrijke beleidslijn. In samenwerking met de marktplaats kan tevens een gids worden ontwikkeld met een totaaloverzicht van het cultuureducatieve aanbod. Ook kan bij de marktplaats een financiële stimuleringsregeling worden ondergebracht. In de volgende paragraaf wordt hier nader op ingegaan. Actiepunt 16 Ontwikkelen culturele m arktplaats Aanpak Beschrijving aanpak. Activiteit Keuze Kosten € 35.000 (S) Externen Provincie Dekking Naam budget (6540000-43710) Capaciteit afd. S en A (20 uren) F.O. (10


5.2.7 Financiële middelen voor cultuureducatie

Mogelijkheden voor de gemeente om onderwijs met cultuur te stimuleren liggen vooral op het gebied van subsidie en het initiëren en faciliteren van netwerken, waarin gemeente, onderwijs en lokale culturele instellingen samenwerken om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen. De beleidslijn die wordt voorgesteld is dat het geld voor cultuureducatie in eerste instantie bij de scholen terechtkomt en in mindere mate naar de cultuuraanbieders. De school kan dan zelf bepalen waar ze haar geld aan uitgeeft. De scholen kunnen tevens budgetten bundelen en door middel van deze samenwerking kunnen de scholen een hoger rendement aan resultaten uit hun gelden halen. De financiering kan verlopen aan de hand van cultuurvouchers. De scholen krijgen met de vouchers een extra bedrag dat zij via de marktplaats kunnen inzetten. De gemeente stelt hiervoor een jaarlijks budget beschikbaar. Uiteindelijk komt het geld terecht bij culturele instellingen die naast hun reguliere activiteiten een cultureel educatief aanbod verzorgen. Dit model sluit aan bij de wens die naar voren kwam tijdens de interactieve sessies dat subsidievormen ontstaan die meer belonend en stimulerend werken. Bovendien kan op deze manier vraag en aanbod goed op elkaar afgestemd worden. In bijlage IV is in een model de methode uitgewerkt. Actiepunt 17 Instellen van cultuurvouchers Aanpak Beschrijving aanpak. Activiteit Keuze Kosten € 20.000 (S) Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. S en A (20 uren)

Verenigingenloket (20 uren) Planning 2008 (kwartaal 2) (S)


Hoofdstuk 6 Bewegend geheugen


Hoofdstuk 6 - Bewegend geheugen - thema cultuurbeho ud


Cultureel erfgoed maakt de historie zichtbaar en daarom is cultuurbehoud belangrijk. Dit omvat het behoud, de ontwikkeling en de versterking van cultuurhistorie. Om verantwoord met erfgoed om te kunnen gaan moeten we weten wat we hebben, wat ons erfgoed is, wat de waarde en dus het belang daarvan is. Vandaar dat het zo belangrijk is om kennis te hebben over ons erfgoed en het daarbij ook zichtbaar te maken. Binnen de gemeente speelt erfgoed een belangrijke rol. Cultureel erfgoed is een breed gegeven. Musea, archieven, heemkundekringen, maar ook tradities, verhalen, gewoontes en dergelijke zijn als cultureel erfgoed van groot belang. Diverse organisaties en instellingen zetten zich daarom binnen onze gemeente in om het cultureel erfgoed te bewaren voor de toekomst, zodat iedereen de kans krijgt het cultureel erfgoed te begrijpen, te beleven en ervan te genieten. Het museum en de heemkundekringen zijn bij uitstek de instellingen die medewerking kunnen verlenen aan de gemeentelijke doelstellingen. Bovendien sluiten deze doelstellingen aan bij wat de instellingen ook zelf graag willen bereiken. Behoud van het cultureel erfgoed, erfgoedparticipatie en erfgoededucatie zijn drie belangrijke beleidslijnen die in de komende periode meer aandacht moeten krijgen. Het maatschappelijk effect hiervan is inwoners bewust te maken van het belang van het verleden. Erfgoedparticipatie en erfgoededucaties zijn in het vorige hoofdstuk reeds aan de orde geweest. Het instandhouden van architectuur en cultuurhistorische waardevolle objecten, maar ook het realiseren van kunst in de openbare ruimte zodat kunst integraal onderdeel gaat uitmaken van de leefomgeving zijn aspecten die in dit hoofdstuk nader worden toegelicht.

6.2 Beleidslijnen

6.2.1 Carnaval

Carnaval is een deel van ons levend cultureel erfgoed. Met levend erfgoed kun je meedoen, je kunt er naar kijken en ervan genieten. Veel inwoners uit onze gemeente doen zowel actief als passief mee aan de carnavalsvieringen. In de kernen waar carnaval wordt gevierd is het doorspekt met eigen tradities, rituelen en gebruiken. Daarin komt weer het eigen culturele gezicht van de betreffende kern tot uiting.Bovendien zijn er veel inwoners die kijken naar en genieten van de uiterlijke verschijningsvormen van carnaval, zoals de optochten. De optocht van Standdaarbuiten trekt bovendien bezoekers uit de wijde omgeving.

Carnaval draagt dus bij aan het culturele klimaat in Moerdijk en is een bindend element in de kernen. Door de inzet van vele vrijwilligers is het mogelijk om dit volksfeest te vieren en in stand te houden. Carnaval als uiting van cultuur wordt via het subsidiebeleid gefaciliteerd. Ook het vrijwilligersbeleid heeft enkele actiepunten die ook voor de vrijwilligers in het carnaval gelden. Bovendien kan men gebruik maken van de handen spandiensten regeling. De wijze van faciliteren van bouwplaatsen maakt geen onderdeel uit van deze nota. Daar komen veel andere aspecten bij kijken zoals, ruimtelijke ordening, vergunningverlening, handhaving, milieu. Wel kan er in samenspraak met de verenigingen bekeken worden of een convenant over de inrichting van bouwplaatsen wenselijk is. Er kan dan nader worden ingezoomd op alle aspecten die in een convenant zouden kunnen worden vastgelegd.

6.2.2 Stimuleren van samenwerking

Binnen de gemeente zijn zes heemkundekringen actief. Daarnaast heeft de kern Klundert het Vlasserij- en Suikermuseum. De heemkundekringen en het museum zijn voor het toegankelijk maken van het erfgoed van groot belang. Knelpunt voor de kern Fijnaart is het ontbreken van een ruimte. In de notitie accommodatiebeleid wordt gesteld dat de gemeente niet verantwoordelijk is voor realisatie en instandhouding van huisvesting wanneer het niet een gemeenschapshuis, binnensportaccommodatie of een buitensportaccommodatie betreft. Vooralsnog is aan dit uitgangspunt geen uitvoering gegeven. De verschillen die op dit moment bestaan ten aanzien van de huisvesting van de heemkundekringen zijn nog


niet geüniformeerd. Deze discussie zal in het nog op te stellen accommodatiebeleid terugkomen. Ook blijkt uit het interactief proces met de vertegenwoordigers van de verschillende organisaties dat er nauwelijks sprake is van samenwerking tussen de verschillende instellingen. Het stimuleren van de samenwerking tussen de verschillende historische verenigingen onderling is een belangrijke beleidslijn, zodat de samenhang in het activiteitenaanbod verbeterd kan worden. Daarbij zou een versterkende factor kunnen ontstaan wanneer gezamenlijke prestaties in het onderwijs worden georganiseerd. Zoals in het vorige hoofdstuk al werd aangegeven is erfgoededucatie een belangrijk speerpunt. Het gevoerde subsidiebeleid wordt voortgezet, zonder de inzet van de heemkundekringen is het niet goed mogelijk cultuurhistorisch erfgoed te behouden en te tonen. Actiepunt 18 Het stimul eren van samenwerkingsprojecten Aanpak De samenwerkingsprojecten tussen de heemkunde onderling en het zoeken van

combinaties stimuleren en waarderen Activiteit Keuze Kosten € 0,00 Externen Betrokkenen partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. Strategie en Advies 40 uren Planning 2009 (kwartaal 1)

6.2.2 Inventarisatie beeldbepalende gebouwen - monu mentenbeleid

Ten aanzien van de monumentenzorg is tot op heden nog geen specifiek beleid ontwikkeld. Wel wordt op dit moment voor alle kernen een inventarisatie opgesteld van beeldbepalende elementen. Om de inventarisatie mogelijk te maken is een analysemethode ontwikkeld. Per kern wordt met deze methode geïnventariseerd, met als eindproduct een lijst met beeldbepalende elementen. In de inventarisatie worden onder andere alle elementen met cultuurhistorische waarde (volgens de provinciale cultuurhistorische waardenkaart) betrokken. Daarnaast worden in dit onderzoek andere elementen die het beeld van een kern maken in het onderzoek meegenomen. Vervolgens wordt ieder element beoordeeld op grond van vijf verschillende criteria waarvan de vastgestelde cultuurhistorische waarde er één is. Andere criteria zijn de ligging, zichtbaarheid in het silhouet van een kern, de vorm en functie. Op dit moment is het probleem dat er geen status is en er geen criteria zijn voor beeldbepalende elementen die benodigd zijn om uitspraken te kunnen doen over het al dan niet beeldbepalend zijn van die elementen. Zo bestaat er onduidelijkheid bij aanvragen van verbouwingen, sloop e.d. met het beoordelen of er veranderingen zijn toegestaan aan (beeldbepalende) elementen. Een complete onderbouwing van gebouwen die van belang zijn voor de gemeente ontbreekt. Daarbij is de status van gebouwen is niet vastgelegd. In veel gemeenten wordt dit ondervangen door een gemeentelijke monumentenstatus die op (oude) beeldbepalende elementen van toepassing is. Naast dat de criteria ingaan op de ruimtelijke aspecten is het tevens zaak subsidiemogelijkheden te benoemen. Actiepunt 19 Opstellen criteria om gang met beeldbepalende objecten Aanpak De uitkomsten van de inventarisatie verwerken in een beleidskader Activiteit Keuze Kosten € 10.000,- (I) Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. S en A (50 uren) en extern

bureau Planning 2009 (kwartaal 2)

6.2.3 Kunst in de openbare ruimte

Kunst in de buitenruimte kan onder het thema cultuurbehoud worden geplaatst om de reden dat het een belangrijk bestanddeel is van onze cultuur en om de reden dat kunst een geschiedenis heeft of wordt. We zien kunst in de openbare ruimte als belangrijk onderdeel van het woonklimaat. Kunst in de openbare ruimte heeft per definitie een groot bereik en publiek. Daarbij wordt de herkenbaarheid vergroot en bevordert het de uitstraling van de gemeente. Wanneer er wordt gesproken over de aankoop van kunst door de gemeente is deze gericht op de


verrijking van de openbare ruimte. Dit kan zowel een binnen- of buitenruimte zijn welke onderdeel van een gebouw etc. uitmaakt. Een gevolg hiervan is dat het een verantwoordelijkheid wordt van de gemeente. Het betreft hier niet de inhoudelijke keuze maar het scheppen van randvoorwaarden. Daarbij is de belangrijkste voorwaarde voor een goed kunstplan de aanwezigheid van draagvlak bij de bevolking. Bij de ontwikkeling van nieuwe ruimtelijke plannen of in het geval van vernieuwende projecten zou meer aandacht moeten ontstaan (met een nader te formuleren kunstplan) voor kunst in de openbare ruimte. Juist hier is de mogelijkheid om kunst in de omgeving te integreren het grootst. Een nieuwbouwwijk wordt immers ontwikkeld om de toekomstige inwoners een plezierige omgeving te bieden. Kunst kan hierbij een extra verrijking betekenen. Zo kan bij de realisering van een nieuwbouwwijk of een nieuwbouwproject bijvoorbeeld 1% van de aanneemsom beschikbaar worden gesteld voor het realiseren van kunst (percentageregeling). Dit houdt dan in dat het vastgestelde benodigde budget wordt verhoogd met 1 %. Daarbij zijn er veel mogelijkheden in het aantrekken van aanvullende financiële middelen. In een kunstenplan dient de vormgeving van de openbare ruimte een plaats te krijgen. Het beeld en de kwaliteit van de openbare ruimte wordt niet alleen bepaald door het plaatsen van een kunstwerk, maar ook door de samenhang van oud en nieuw. Daarnaast wordt met het kunstenplan een duidelijke verbinding gelegd met andere beleidsterreinen zoals ruimtelijke ordening, economie en recreatie en toerisme. Jonge kunstenaars zullen bij de uitvoering van het kunstplan worden betrokken. Actiepunt 20 Ontwikkele n van kunstplan openbare ruimte Aanpak Kunstplan ontwikkelen zodat kunst in de openbare ruimte integraal onderdeel uit gaat

maken van de leefomgeving. Jonge kunstenaars betrekken bij de ontwikkeling van het plan.

Activiteit Keuze Kosten € 0,00 Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. S en A (50 uren) P en G (20



Hoofdstuk 7 Cultuurontmoeting


Hoofdstuk 7 - Cultuurontmoeting - thema cultuurtoer isme


Tot nu toe is duidelijk geworden dat het aanbod en de vraag naar kunst en cultuur kan leiden tot maatschappelijke en ruimtelijke effecten. Kunst en cultuur hebben daarbij ook een toeristisch en economisch effect. Onder de toeristische effecten worden alle toeristische activiteiten en beeldvorming verstaan die het gevolg zijn van het culturele aanbod en het bezoek daaraan. Dat betreft het toeristisch aanbod waarin kunst en cultuur een rol spelen en de rol van kunst en cultuur in de beeldvorming van de bezoekers. Onder de economische effecten verstaan we alles waarin tot uiting komt hoe cultureel aanbod en het bezoek daaraan bijdragen aan de economie. Dat betreft werkgelegenheid, zowel direct (door cultuurinstellingen zelf) en indirect (als gevolg daarvan in horeca en dienstverlening), bestedingen, het vestigingsklimaat en investeringen. Dat cultuurbeleid veel meer is dan subsidiebeleid is in dit beleidsplan wel gebleken, cultuurbeleid reikt echter ook verder dan het maatschappelijke beleidsveld. Om deze reden is het van belang cultuur ook aan de orde te stellen bij de ‘harde sector’ zoals ruimtelijke ordening, toerisme, maar ook economische zaken.

7.2 Beleidslijnen

7.2.1 Cultuur, toerisme en economie

Cultuur prikkelt nieuwsgierigheid waardoor het kansen biedt voor de ontwikkeling van toerisme en de profilering van Moerdijk als een interessante woon- en leefplek in het algemeen. De gemeente moet inspelen op deze ontwikkelingen. Het ‘verkopen’ van de gemeente aan toeristen en bedrijven, maar ook aan de eigen bevolking wordt sinds een aantal jaren landelijk steeds belangrijker gevonden. Het accent van deze marketingstrategie ligt op het benadrukken van de specifieke plaatselijke kwaliteiten en het onderstrepen van het ideale economische vestigingsklimaat. Kunst en cultuur krijgen in dit kader een bijzondere plaats toebedeeld. Dit betekent dat cultuur moet optreden door de kwaliteit van het leven (wonen, werken en recreëren) te verbeteren en de herkenbaarheid van de gemeente te bevorderen. 7.2.2 Imago

Moerdijk is volop in ontwikkeling. Het huidige college heeft de ambitie in de komende jaren uit te groeien naar een gemeente van 40.000 inwoners en een daarbij behorend aantal arbeidsplaatsen. Om huidige bewoners te behouden en nieuwe inwoners en bedrijvigheid aan te kunnen trekken zal Moerdijk zich mede door een breed en aantrekkelijk cultureel aanbod moeten positioneren. Door aandacht te schenken aan de bijzondere elementen in het culturele aanbod en voorzieningenniveau en deze ook actief te promoten, kan Moerdijk zich onderscheiden van vergelijkbare gemeenten. Het vergroten van de aantrekkelijkheid van Moerdijk voor potentiële inwoners en toeristen staan hierbij voorop. De voorbeelden van gemeente die zich succesvol hebben geprofileerd via hun monumenten, festivals of andere culturele evenementen zijn talrijk. Deventer staat voor boekenstad, Oisterwijk voor sculpturen (zie www.oisterwijksculptuur.nl ) en wie denkt er niet aan Haarlem bij het noemen van het stripfestival? Van belang bij het ontwikkelen van een culturele identiteit is dat de identiteit een gedeelde beleving en uitdrukking moet zijn, een visie die door een grote groep wordt ervaren, uitgedrukt en uitgedragen.

Actiepunt 21 Nagaan op welke wijze een cultureel evenement kan worden georganiseerd waarbij ook mensen die woo nachtig zijn buiten de gemeentegrens op afkomen. Aanpak Beschrijving aanpak. Activiteit Verplicht / Keuze Kosten € 0,00 Externen Betrokken partijen Dekking Naam budget (product,cat.) Capaciteit afd. S en A (40 uren) F.O. (20



Hoofdstuk 8 Achter de schermen


Hoofdstuk 8 - Achter de schermen - Meerjarenplannin g

8.1 Prioriteiten

Het ligt voor de hand om in jaren 2008 en 2009 een aanzienlijke impuls aan de uitvoering van het kunsten cultuurbeleid geven. Vandaar dat veel actiepunten in de planning ook voor deze jaren op de rol staan. Waar nodig kan het accent in de uitvoering van de actiepunten worden aangepast.

8.2 Planning

2008 2009 2010 2011 Activiteitenplanning 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 Thema 1 Cultuurbeleving Aandachtsgebied 1 Podiumkunsten Actiepunt 1 X X X X Aandachtsgebied 2 Bibliotheek Actiepunt 2 X Aandachtsgebied 3 Amateurverenigingen Actiepunt 3 X Actiepunt 4 X Aandachtsgebied 4 Lokale omroep Actiepunt 5 X Aandachtsgebied 5 Aanbod van cultuur bekend maken Actiepunt 6 X Actiepunt 7 X Actiepunt 8 X Aandachtsgebied 6 Netwerken en samenwerking Actiepunt 9 X Actiepunt 10 X X X X X X X X X X X X X X X X Aandachtsgebied 7 Subsidiesystematiek Actiepunt 11 X Aandachtgebied 8 Overleg tussen gemeente en cultureel veld Actiepunt 12 X Aandachtsgebied 9 Bevorderen week van de amateurkun st Actiepunt 13 X Thema 2 Cultuureducatie Aandachtsgebied 10 Erfgoededucatie Actiepunt 14 X Actiepunt 15 X Aandachtsgebied 11 Culturele marktplaats Actiepunt 16 X Aandachtsgebied 12 Financiering cultuureducatie t.b .v . onderwijs Actiepunt 17 X Thema 3 Cultuurbehoud Aandachtsgebied 13 Stimuleren van samenwerkingsproj ecten Actiepunt 18 X Aandachtsgebied 14 Monumentenbeleid Actiepunt 19 X Aandachtsgebied 15 Kunst in de openbare ruimte Actiepunt 20 X Thema 4 Cultuurontmoeting Actiepunt 21 X


Bijlage I – Capaciteitsraming

Capaciteitsraming totaal (in uren)

Capaciteit 2008 2009 2010 2011 Totaal S&A 220 200 200 200 800 V&H 50 50 50 150 R&B 100 100 100 300 P&G 50 20 70 FO 255 90 90 90 615 GA 20 PJC 75 50 30 20 175 FIN 30 30 30 30 120 Totaal 630 520 540 490 2230


Bijlage II – Overzicht verleende waarderingssubsid ies 2007

Overzicht waarderingssubsidies Muziekgezelschappen 71.095 Zangkoren 8.863 Amateurtoneel 9.930 Heemkundekringen 6.160 Stichting Cultuur Zevenbergen 7.000 Culturele Raad Willemstad 700 Podiumkunsten 8.510 RTVM 5.830


Bijlage III – Financiële consequenties

CULTUURNOTA 2008: financiële consequenties

blz. Omschrijving I/S 2008 2009 2010 2011

24 haalbaarheidsonderzoek multifunctioneel

podium + verbetering exploitatie Moerdijkzaal i.c.m. filmhuis 1

I 15.000

24 visie formuleren op bibliotheekwerk I - - - - 25 opzetten stimulerende projectsubsidies S 10.000 10.000 10.000 10.000 25 themabijeenkomst tbv deskundigheids-

bevordering vrijwilligers S 10.000 10.000 10.000

26 onderzoek mbt RTVM I 7.500 27 ontwikkelen cultuuragenda S 5.000 5.000 5.000 5.000 27 ontwikkelen culturele gids S 10.000 10.000 10.000 10.000 27 culturele info op gemeentelijke website S - 27 organisatie jaarlijkse netwerkdag S 3.000 3.000 3.000 3.000 27 inschakelen kunstenaars tbv omslagen

gem.boekwerken S 10.000 10.000 10.000 10.000 28 criteria tbv projectsubsidies I - - - - 28 overlegstructuur o.a. met klankbordgroep

cultureel Moerdijk S - - - - 29 amateurkunstweek S 5.000 5.000 5.000 5.000 32 cultureel erfgoed op gem.website S - - - 32 stimuleren visualisering erfgoed in O.R. I 5.00 0 33 ontwikkelen culturele marktplaats S 35.000 35.000 35.000 35.000 33 instellen cultuurvouchers S 20.000 20.000 20.000 20.000 36 stimuleren samenwerkingsprojecten S - - - 37 criteria omgaan met beeldbepalende objecten I 10.000

TOTAAL BENODIGDE MIDDELEN

120.500 118.000 113.000 108.000 reeds geraamd in de begroting 2008: 6540000/43470 kunstbevordering S 15.000 15.000 15.000 15.000 obv CWP 6540000/43710 kunstbevordering S 35.000 35.000 35.000 35.000 tbv marktplaats 6630003/43470 stimulering vrijwilligerswerk S 10.000 10.000 10.000 obv CWP per saldo extra benodigd 70.500 58.000 53.000 48.000

1 Dit bedrag kan ten laste worden gebracht van het budget Stadsplan Zevenbergen. In het Stadsplan is een onderzoek naar een bioscoop opgenomen. Dit betekent voor 2008 nog een extra bedrag incidenteel van € 7.500,- en structureel een bedrag van € 55.500,-.


Bijlage IV – Model cultuurvouchers

Gemeente Subsidiering van vouchers

Marktplaats Beheer en registratie

vouchers

Jaarlijkse verantwoording

uitgaven

Jaarlijks beschikbaar

stellen budget

Scholen

Toegankelijk maken

vouchers

Betalingsopdracht

Culturele instellingen – verzorgen cultureel educatief aanbod

Verzoek om aanbod

Verzorgen aanbod plus

factuur

Betaling factuur


Bijlage V – Ringmodel Culturele Infrastructuur


Geraadpleegde literatuur

Cultuureducatie – De kracht van lokaal en provinciaal beleid Kansen voor cultuuredukatie – Verslaglegging onderzoek cultuureducatie – B. Schoones Verslag cultuureducatiebeleiddag 27 november 2006 - Cultuurnetwerk Beleidsnota 2007-2010 van de Stichting Cultuur Zevenbergen (2007) Blik op 2008! Stichtingsplan Theater de Schuur (2004) Effectenkaart cultuur – Quick scan financiering en effecten van cultuur – Lagroup Leisure en Arts Consulting Notitie ‘Cultuur: een politieke keuze’ – R. Bastiaanse (2001) Starten, lopen, rijden. Cultuureducatie in het primair onderwijs – Adviesbureau Binoq (2006) Handreiking openbaar bibliotheekwerk. Instrumentenkoffer voor gemeenten – VNG (2006) Brochure: Kunsteducatie loont! Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Tussen kijken en begrijpen: mediagebruik bij jongeren – M.E. de Groot (2004) Een handleiding: gemeentelijk cultuurbeleid - C. Wijn (2003) Filmtheaters en cultuurbeleid: handreiking voor bestuurders van provincies en gemeenten Websites: www.cultuurbereik.nl www.cultuurplein.nl www.erfgoedbrabant.nl www.brabant.nl www.minocw.nl www.vng.nl www.schattenvanbrabant.nl www.bisk.nl www.cultuurnetwerk.org www.unimaas.nl www.kunsten92.nl www.boekman.nl www.kunstconnectie.nl www.leiden.nl www.kunstraad.nl www.kunstophetweb.nl

Beleidsplan Kunst en cultuur - Moerdijk · Beleidsplan Kunst en cultuur 2008-2012 Eén cultuur, elf...

Documents

Transcript of Beleidsplan Kunst en cultuur - Moerdijk · Beleidsplan Kunst en cultuur 2008-2012 Eén cultuur, elf...