Sturen op resultaten in het sociaal domein

Machteld Koelewijn en Frans Vos Driebergen, 3 november 2016

Partners in verbetering

• https://www.youtube.com/watch?v=UrUJad-0Bk4#action=share

Vraag aan deelnemers

Welke associaties hebben jullie met resultaatsturing?

Transformatie

Nieuwe inhoudelijke doelstellingen vragen om nieuwe vormen van sturing

Waar staan we?Vijfde rapportage TSD

- “We staan nog aan het begin van de transformatie... We zitten met z’n allen in een veranderingsproces”

- “De eerste stappen zijn gezet, maar het moeilijkste moet nog komen”

Citaat Gemeenteraden- “Van een raad van toezicht van een

uitvoeringsorganisatie is het de raad van bestuur van een ontwikkelingsorganisatie geworden”

- “ Als de raad de uitvoering (lees: professional) centraal wil stellen, dan moet daar de besturingsfilosofie op worden afgestemd”

- “ Als je dat wilt dan kan niet worden gestuurd op details”

CitaatGemeenteraden (2)

- “Dan: sturen op inhoudelijke kwaliteitscriteria, klanttevredenheid en maatschappelijke resultaten”

- “Niet: meer (gedetailleerde) financiële informatie, met minder autonomie voor de uitvoering”

Conclusie TSD: “Dit is de bedrijfsmatige werkelijkheid: het kan nietallebei!”

CitaatInkoop

- “Gemeenten die in grotere ( >5) samenwerkingsverbanden inkopen, kopen traditioneler (pxq) in dan gemeenten in kleinere verbanden”

- “Op het gebied van zelfredzaamheid van cliënten scoren gemeenten die inkopen op populatie en/of wijkniveau veruit het hoogst”

Casus: Bram 18 jaar Bram volgt MBO onderwijs, woont nog thuis. Spijbelt veel, gebruikt drugs, werkt (zwart) in horeca. Dreigt op school te stranden. Moeder vindt op aandringen van nieuwe partner dat Bram uit huis moet.

• Wat zou er moeten gebeuren?• Wat gebeurt er in veelal in de praktijk?

Vraagstelling presentatie: Hoe realiseren we: doen wat nodig is?

Waar brengt ons dat?

• Transformatie: eerste stappen gezet, maar het moeilijkste moet nog komen..

• Transformatie vraagt om andere sturing• Opgave andere sturing voor gemeenteraden geldt

ook voor gemeentelijk beleid• Spanning tussen tussen inkoop/ standaardisering en

innovatie in de uitvoering (vb. de professional)

Transformatie vanuit actorenBespreken vanuit:• oogpunt inwoners• oogpunt wijkteams• oogpunt gemeente

Ook van belang, maar bespreken we nu niet:• oogpunt aanbieders• oogpunt voorveld• oogpunt gemeenteraad

Invalshoek inwoners

Beoogd resultaat transformatie: • Vergroting probleemoplossend vermogen en

eigenaarschap bij inwoners• Oftewel de balans tussen draaglast en draagkracht

bepaalt het zelforganiserend vermogen van inwoners

Draagkracht en draaglast

Draagkracht = benutten en versterken van:

• Eigen competenties• Sociaal netwerk• Benutten van ondersteunende condities

Draaglast = mate waarin individu of huishouden wordt geconfronteerd met tegenslagen in levensgebieden (financiën, fysieke en geestelijke gezondheid etc.)

Hoofdlijn onderzoek• Onderzoek is samenwerking

tussen Universiteit Twente en BMC-Advies

• Looptijd 2 jaar gevolgd door promotietraject

• We zijn van start met de 8 deelnemende gemeenten

• Mogelijkheid voor andere gemeenten om traject op maat af te nemen

Invalshoek wijkteams; opgave• Vraagverheldering; draaglast en draagkracht• In ondersteuningsplan resultaat benoemen• Verbinding voorveld/ specialistische zorg/

ondersteuning• Helderheid over doelgroep

(80%/ 15% 5%); jeugd• Regisseur

Wat is het sturend vermogen van sociale (wijk)teams?• Ruimte vanuit verordening/ beleidsregels?• Ruimte voor eigen ondersteuning; doen wat nodig is?• Doorzettingsmacht?• Positionering naar specialistische zorg?• Resultaat sturend naar inzet specialistische zorg?• Budgetverantwoordelijkheid?

Beeld sturing wijkteams• Focus vooral op vraagverheldering/ ondersteuningsplan• Verantwoordelijk voor toegang naar specialistisch/

maatwerk• Deels verbonden met met voorveld• Verbinding met specialistisch onvoldoende • Sturing op resultaat betekent in praktijk: afspraken/

acties uit ondersteuningsplan• Niet op outcome: effect / zit op het niveau van

draagkracht

Invalshoek gemeente

• Sturingsvorm• Differentiatie in voorziening (algemeen/ specialistisch)• Differentiatie in bekostiging

Twee vormen van sturing

A. Vanuit sociaal (wijk)team resultaat bepalen, waarbij aanbod moet bijdragen aan het realiseren van het resultaat.

B. Uitvoeringsorganisatie (veelal in regionaal verband) doet inkoop en richt bedrijfsproces in voor gebruik van specialistische/ maatwerk voorzieningen.

Uitspraak TSD: “variant B veelal traditioneler dan A”

BesturingsvormenVariant B Variant A

Regionaalverband

RegionaleUitvoeringsorganisatie

SWT SWT SWTGemeente

1Gemeente

2Gemeente

3

Aanbieder1

Aanbieder2

Aanbieder3

Gemeente

SWT

Lokaalvoorveld

Wat is nodig voor variant A?• Goede vraagverheldering door sociaal (wijk)team• Samenhang met verschillende vormen van toegang:

huisarts/ gedwongen kader jeugd/ loket• Samenhangende inzet voorveld/ swt zelf / eerstelijn/

specialistische zorg• Werkafspraken in sociaal domein met een duidelijke

regie rol bij sociaal (wijk)team of bij inwoner?• Bekostiging die ruimte biedt voor samenwerking/

specialistisch/ maatwerk

Wat is nodig voor variant B?• Heldere kaders vanuit gemeenten voor budget/

volume/ resultaat/product• Effectieve inrichting voor berichten verkeer/

bedrijfsprocessen/ incl facturering• Scherpe condities (criteria en informatie uitwisseling)

voor toegang tot specialistische/maatwerk voorzieningen.

Weging sturingsvorm A en BA:- Meer ruimte voor inhoudelijke vernieuwing/

transformatie- Ingewikkeld bedrijfsproces om inzet te laten

aansluiten op door sociaal (wijk)team bepaalde resultaten

B:- Op basis van scherpe keuzen vooraf is een efficiënte

bedrijfsmatige inrichting mogelijk- Minder ruimte voor vernieuwing

Conclusie: differentieer in sturing

• Variant A voor brede aanbod van voorzieningen• Variant B voor zwaar

(bovenregionale) specialistische voorzieningen (5%)

BekostigingsvormenResultaatbekostiging• Resultaten voor een specifieke populatie• Resultaten voor een wijk• Resultaten als outcome: vb. kinderen groeien veilig op,

meer zelfredzaamheid, meer participatie

Andere bekostigingsvormen:• Beschikbaarheidsbekostiging• Inspanningsbekostiging (pxq)• Trajectbekostiging

NotieBekostiging• Conclusie TSD is: “Populatie gebonden en

wijkgebonden bekostiging geeft het beste effect naar zelfredzaamheid”

• Spoort met invalshoek dat ruimte in bekostiging noodzakelijk is voor maatwerk/ verbinding/ innovatie

• Daarentegen complex (boven)regionaal specialistische zorg vraagt om product/ behandeling bekostiging

Praktijkvoorbeeld JeugdhulpVoorziening Opgave Bekostiging

Jeugdteams Regie/1plan Populatiegebondenbekostiging

Gi’s,jbenjr Signaleren/drangverbindingmetjeugdteamdwang

Populatiegebondenbekostiging

Crisisdienst Directeinterventie Beschikbaarheid

Ambulantejeugdhulp Interventie/samenwerken Inspanningsbekostiging;cliëntvolgend

Residentiële hulpverlening Behandeling/ uitstroom Trajectbekostiging;cliëntvolgend

BovenregionaleJeugdhulp Specialistische zorg Trajectbekostiging; budgetplafond

Samenvattend:Resultaatgerichtheid nodig! • Effectieve ondersteuning die draagkracht vergroot• Meer samenhang• Meer preventie• Ruimte om aan te sluiten op draagkracht inwoners • Meer samenhang tussen voorveld en specialisme• Lagere kosten/ kostenbeheersing• Tijdige inzet specialistische zorg• Transparante bedrijfsvoering

Het antwoord is meervoudig• Inwoners zijn leidend: eigenaarschap!• Innovatie/verbinding voorveld/ sociale teams/

maatwerk• Specifieke afspraken tussen actoren in het sociaal

domein: verantwoordelijkheid/ regie partnerschap• Creëer ruimte in inkoop/bekostiging voor innovatie• Differentieer in sturing en bekostiging• Borg direct aanbod van (boven) regionale

specialistische voorzieningen (5%)• Maak tijd en geef ruimte voor veranderingsproces

Meer informatie

Machteldkoelewijn@bmc.nl06-27253266

Fransvos@bmc.nl06-20532406