FCJ - STUDIEVAARDIGHEDEN Les 4

Efficiënt lezen begint natuurlijk met een oogspieroefening en een concentratieoefening.

1. Onderstaande tekst heeft een omvang van 981 woorden. Probeer de tekst in 4 minuten te

lezen en te begrijpen (gebruik een pointer om de snelheid op te voeren). Neem de leestijd op.

2. Beantwoord de vragen onderaan de tekst in eigen woorden zonder terug te kijken in de tekst.

3. Scan de tekst op zoek naar de goede antwoorden.

4. Probeer de tekst in 200-300 woorden samen te vatten.

5. Geef de inhoud schematisch weer (mindmap, in groepjes van 3).

6. Vergelijk jullie mindmap met de andere groepen.

De macht van sociale media

Actieclubs gebruiken sociale media als Twitter, Hyves, Facebook en YouTube om “foute ” bedrijven tot goede

en eerlijke producten te bewegen . En zie, het werkt. Honderdduizenden consumenten helpen graag mee.

(Heleen van Lier De Volkskrant 25-9-2010)

Het voedingsmiddelenconcern Nestlé was in maart

het slachtoffer van een sociale-mediacampagne van

Greenpeace. De activistische milieuorganisatie

beschuldigde Nestlé ervan populaire

chocoladeproducten als KitKat te produceren met

palmolie van leveranciers die hiervoor

regenwouden kapten. Dit zou tot de ondergang van

dieren leiden, zoals de Orang Oetan. Greenpeace

spoorde mensen via onder andere Facebook en

Twitter aan om het bedrijf te mailen met de oproep:

Stop met palmolie waarvoor regenwoud is verwoest

in KitKats.

Nestlé werd bestookt met 300 duizend e-mails van

mensen uit de hele wereld. Ook op de Facebook-

pagina van het concern stonden woedende reacties

van Facebookers. Het bedrijf reageerde op een

totaal foute manier: het beriep zich op het

auteursrecht en wilde alle uitingen waarin het

Nestlé-logo werd gebruikt, laten verwijderen. Ook

de Facebook-pagina werd in zijn geheel verwijderd.

Hierdoor trok de campagne alleen maar meer

aandacht. Uiteindelijk zwichtte het Zwitserse

concern voor de actie en zegde de samenwerking

met dubieuze palmolieleveranciers op.

De ontwikkelingssamenwerkingsorganisatie Oxfam

Novib wist afgelopen winter met een sociale media-

campagne zeven winkelketens zo ver te krijgen om

meer “eerlijke” chocolade te verkopen, afkomstig

van leveranciers die boeren een redelijke prijs voor

hun cacao betalen. Met de “Groene-Sint-actie”

konden Hyvers zelf een actieheld samenstellen,

waarmee ze samen met de Groene Sint gingen

strijden voor eerlijke chocolade. De deelnemer kon

virtuele winkelpuien van “foute” winkels

besmeuren met teksten. Dit leverde 150 duizend

afbeeldingen van besmeurde winkelpuien op, die

weer werden verspreid via sociale netwerken. De

consument was er op een leuke manier van op de

hoogte gebracht welke chocoladeletters zij vooral

niet moesten kopen, en de supermarkten pasten nog

tijdens de campagne hun assortiment aan. Volgens

Oxfam Novib hebben duizenden boeren hierdoor

een beter bestaan gekregen.

Moderne petitie

Goede doelen, Oxfam Novib en Greenpeace

voorop, zetten sociale media steeds vaker in om

mensen bewust te maken van een probleem, en om

druk uit te oefenen op foute bedrijven. Sociale

media en goede doelen vormen een logische

combinatie. Via sociale media kunnen grote

groepen mensen gemobiliseerd worden om hun

misgenoegen over kwalijke zaken kenbaar te

maken. Sociale-media-acties zijn eigenlijk niet veel

meer dan een moderne, snellere, openbare versie

van de petitie. “De macht van sociale netwerken ligt

vooral in de hoeveelheid consumenten die ermee

bereikt kunnen worden,” zegt Elroy Bos, hoofd

communicatie van Greenpeace. “Bedrijven kunnen

honderdduizenden consumenten die hun onvrede

laten blijken, niet negeren.” Zij worden hierdoor

gedwongen hun beleid aan te passen, hun

assortiment te verduurzamen of vervuilende

activiteiten te staken.

Greenpeace en Oxfam Novib krijgen “foute”

bedrijven met behulp van Facebook, Twitter, Hyves

en YouTube succesvol op de knieën. Zij hebben een

voorsprong op organisaties die nog niet weten hoe

ze met sociale media moeten omgaan.

De mensenrechtenorganisatie Amnesty

International werkt van oudsher vaak met petities

en brieven, om bijvoorbeeld gevangenen van wie de

mensenrechten worden geschonden, te helpen. AI-

woordvoerder Ruud Bosgraaf ziet de voordelen

van sociale netwerken wel in, maar de activiteiten

van Amnesty op sociale netwerken zijn nog

marginaal, zegt hij. “Sociale media als middel is bij

ons nog sterk in ontwikkeling. We willen er wel

meer gebruik van maken, maar we weten nog niet

goed hoe we dat moeten aanpakken.” Amnesty

roept via de website nog steeds op om papieren

brieven te schrijven. “Er zijn nog wel mensen,

vooral ouderen, die in de pen klimmen en een

geschreven brief studeren”, zegt Bosgraaf. “Maar

hun aandeel is wel sterk gedaald.”

Bob Overbeeke van Oxfam Novib weet hoe het

werkt met de sociale media. Hij zette als

medeverantwoordelijke voor de sociale-media-

activiteiten meerdere succesvolle campagnes op.

“De kunst is om ervoor te zorgen dat mensen je

boodschap voor je gaan verspreiden”, zegt

Overbeeke. “We lokken mensen met entertainment,

zoals het maken van je eigen actieheld, en vragen

ze dan iets terug te doen”, zegt hij.

Oxfam Novib probeert campagnes altijd zo

aantrekkelijk mogelijk te maken. “Ook moet je het

zo makkelijk mogelijk maken om dingen te delen

met andere sociale netwerkers”, zegt Overbeeke.

“Alleen zo zorg je ervoor dat mensen het naar

elkaar doorsturen.” Dat is belangrijk, want het

overgrote deel van de mensen, volgens Greenpeace

zo’n 80 procent, wordt via sociale netwerken

bereikt doordat ze door anderen worden

uitgenodigd om mee te doen. De honderden

miljoenen gebruikers van Facebook, Hyves, Twitter

en YouTube zijn genegen dit te doen, dat maakt het

makkelijker dan ooit om een goede zaak te steunen.

In een economisch ongunstige tijd, als mensen de

hand het liefst op de knip houden, kunnen ze toch

bijdragen aan een betere wereld. Ze krijgen gratis

een goed gevoel en kunnen aan hun vrienden laten

zien hoe geëngageerd ze zijn.

Regie

Een nadeel van de kettingreacties is dat sociale

media-acties een eigen leven kunnen gaan leiden en

de goede doelenorganisaties de regie over hun eigen

campagnes kwijtraken. Lang nadat campagnes zijn

afgelopen, kan de achterban een merk achterna

blijven zitten. Zo bleven Facebookers maar anti-

Nestlé-pagina’s aanmaken en zich negatief uitlaten

op reactiefora, ook al had Greenpeace zijn doel al

bereikt. “Sociale media zijn een machtig middel, je

hebt er niet altijd controle over”, zegt Bos van

Greenpeace.

Zowel Bos als Overbeeke ziet het opzetten van een

pressiecampagne via sociale media dan ook als

laatste middel. Bos: “Pas als we merken dat

bedrijven echt niet van plan zijn om hun foute

bezigheden te staken, gaan we naar de

consumenten. Wie waarschuwen bedrijven altijd

eerst als we dat van plan zijn.” Oxfam Novib heeft

een code voor zichzelf opgesteld. “We passen

uitgebreid hoor een wederhoor toe en geven

bedrijven altijd de kans om intenties uit te spreken.

Pas als we in lobbygesprekken merken dat de

bedrijven echt niet van plan zijn om hun foute

bezigheden te staken, roepen we de hulp in van de

consumenten.”

Vragen:

1. Wat wordt beschouwd als sociale media?

2. Wat is het voordeel van sociale-media-campagne?

3. Welk nadeel hebben sociale-media-campagnes?

4. Welke succesvolle campagnes worden in het artikel beschreven?

5. Hoe staat Amnesty International t.o.v. sociale-media-acties?