STUDIEGIDS HBO5 BOEKHOUDEN - COOVI - Startpagina · HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016 4 1.3...
Transcript of STUDIEGIDS HBO5 BOEKHOUDEN - COOVI - Startpagina · HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016 4 1.3...
²
STUDIEGIDS
HBO5 BOEKHOUDEN CVO COOVI
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
2
INHOUDSOPGAVE
DEEL 1: ALGEMENE OPLEIDINGSINFO p. 3
1.1 Voor wie?
1.2 Beroepsprofiel en doelstellingen
1.3 Visie van de opleiding
1.4 Wat is HBO5?
1.5 Samenwerkingsverband HBO5-Erasmus
DEEL 2: OPLEIDINGSPROGRAMMA p. 5
2.1 Structuur van de opleiding
2.2 Modeltraject
2.3 Doorstroommogelijkheden
DEEL 3: PRAKTISCHE INFO EN ORGANISATIE p. 7
3.1 Waar en wanneer kan ik de opleiding volgen?
3.2 Gecombineerd onderwijs
3.3 Inschrijven
3.4 Taalcoaching en studie- en trajectbegeleiding
3.5 Vrijstellingen op basis van EVK-EVC
3.6 Voorzieningen
3.7 Nog een vraag?
DEEL 4: MODULESPECIFIEKE INFO p. 10
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
3
DEEL 1: ALGEMENE OPLEIDINGSINFORMATIE
1.1 Voor wie?
De HBO5-opleiding Boekhouden richt zich voornamelijk tot schoolverlaters, secundair en
eerstejaars bachelor, werkzoekenden of werkenden die willen doorgroeien.
Zo kan je:
• Werken en studeren combineren;
• Eerder verworven competenties en/of kwalificaties valideren in een diploma;
• De sprong die je net iets te hoog vindt om ineens een bacheloropleiding te
halen, stapsgewijs doorlopen via de opleidingsladder.
1.1.1 Toelatingsvoorwaarden
Om toegelaten te worden tot de HBO5-opleiding Boekhouden, moet je beschikken over
een diploma secundair onderwijs, een diploma van het hoger onderwijs of een
gelijkwaardig verklaard diploma. Wie geen van deze studiebewijzen behaald heeft en
ten minste 18 jaar is, moet slagen voor een toelatingsproef om zich te mogen
inschrijven.
1.2 Beroepsprofiel en doelstellingen
1.2.1 Beroepsprofiel
Je houdt van cijfers, zaken doen of in het bedrijfsleven te staan? Je wilt als boekhouder
aan de slag bij een grote onderneming of KMO, een bank, in de verzekeringssector, een
boekhoudkantoor of een revisor? Misschien werk je liever zelfstandig als boekhouder –
fiscalist of belastingconsulent? Of kijk je uit naar een boeiende job met
verantwoordelijkheid? Met het diploma van graduaat Boekhouden kan je dan
verschillende kanten uit.
1.2.2 Doelstellingen
Boekhouder is nog steeds een veelgevraagd beroep, waardoor boeiende jobs oningevuld
blijven. Het werkveld is constant op zoek naar goed opgeleide boekhouders. Deze
opleiding komt hieraan tegemoet door een praktisch gericht programma aan te bieden.
Het diploma geeft je toegang tot de ingangsprocedures aan het Beroepsinstituut voor
Boekhouders en Fiscalisten (BIBF), evenals die van het Instituut van de Accountants en
de Belastingconsulenten (IAB).
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
4
1.3 Visie van de opleiding
Wanneer je je inschrijft in de HBO5-opleiding Boekhouden aan CVO COOVI, stap je niet
alleen een opleiding binnen, maar ook een school en een centrum met een visie en een
missie. De missietekst van CVO COOVI kan je nalezen op
coovi.be/volwassenenonderwijs/visie.
1.4 Wat is HBO5?
HBO5 is de afkorting van ‘Hoger Beroepsonderwijs’. Dit professioneel gerichte
opleidingsniveau situeert zich tussen het secundair onderwijs (niveau 4) en de
professionele bachelor (niveau 6). Een HBO5-opleiding geeft de kans om met een
relatief korte opleiding een hogere beroepskwalificatie te verkrijgen. Het behaalde
diploma is een ‘graduaat’.
Een HBO5-opleiding is zeer praktijkgericht en bereidt voor op de uitoefening van een
beroep. Daarnaast is ze gericht op de doorstroom naar het hoger onderwijs, met name
naar een professionele bachelor.
Samenwerkingsverband HBO5-Erasmus
De Erasmushogeschool Brussel en de GO! instellingen CVO COOVI (Brussel), CVO VOLT
(Leuven-Landen-Tienen) en Busleyden Atheneum (Mechelen-Jette) vormen sinds 2013
het samenwerkingsverband HBO5-Erasmus. Concreet werkt men onder meer samen op
het vlak van organisatie van onderwijs en kwaliteitszorg, dienstverlening aan en
begeleiding van cursisten, gebruik van infrastructuur en ICT en inzetbaarheid en
professionalisering van het personeel. In CVO COOVI biedt HBO5-Erasmus volgende
opleidingen aan:
• Boekhouden
• Cosmetische wetenschappen
• Hotel- en cateringmanagement
• Informatica
• Marketing
• Openbare besturen
• Syndicaal werk
• Winkelmanagement
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
5
DEEL 2: OPLEIDINGSPROGRAMMA
2.1 Structuur van de opleiding
De HBO5-opleiding Boekhouden is een modulaire opleiding van 1440 lestijden. De
modules kunnen los van elkaar gevolgd worden, op je eigen tempo. Als je alle modules
succesvol hebt doorlopen, behaal je het diploma van Gegradueerde Boekhouden.
Hieronder vind je het structuurschema van de opleiding. Hierin staan de verschillende
modules vermeld met telkens een aanduiding van het aantal lestijden.
Het structuurschema van de opleiding is opgebouwd a.d.h.v. verschillende clusters:
• Basistechnieken
• Vennootschapsboekhouden
• Wetgeving en personenbelasting
• Financiën
• Controle
• Management en organisatie
• Projectwerk
2.2 Modeltraject
De HBO5-opleiding Boekhouden stelt een modeltraject voorop. Het modeltraject werd
ontwikkeld vanuit volgtijdelijkheid en evenwichtige semesterindeling. Studielast wordt
op die wijze evenwichtig gespreid over de hele opleiding en de graduele opbouw van
competenties en attitudes wordt verzekerd.
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
6
Afhankelijk van je eigen mogelijkheden en situatie blijft het dankzij de modulaire
organisatie echter mogelijk om af te wijken van het modeltraject. Indien gewenst kan je
dus zelf een afwijkende leerroute uitstippelen. Je kan ook zelf het tempo bepalen
waarmee je het (model)traject afwerkt. Het traject kan gespreid worden over een
langere periode, maar kan ook versneld worden gevolgd. Het versnelde traject vraagt
wel een intensievere tijdsinvestering en werkhouding. De trajectbegeleider van de
opleiding (zie deel 3) kan jou in elke situatie helpen bij het vinden van het meest
geschikte traject.
2.3 Doorstroommogelijkheden
Met het HBO5-diploma Boekhouden kan je – indien je dit wenst – via een verkort traject
een professionele bachelor aan een hogeschool behalen. De Erasmushogeschool Brussel
heeft hiervoor programma’s ontwikkeld.
Wil je na deze opleiding doorstromen naar een professionele bachelor, dan werken we
graag met jou een vervolgtraject op maat uit.
JJJJ
aaaa
aaaa
rrrr
SSSS
eeee
mmmm
....
MaandagMaandagMaandagMaandag DinsdagDinsdagDinsdagDinsdag WoensdagWoensdagWoensdagWoensdag DonderdagDonderdagDonderdagDonderdag ZaterdagZaterdagZaterdagZaterdag
1111 1111 Basis dubbel
boekhouden –
A1
120 lt
Sociale wetgeving
– C1
80 lt – 2015201520152015----16161616
Burgerlijk, handels-
econ. recht - C3
80 lt - 2015201520152015----16161616
Basis dubbel
boekhouden – A1
120 lt
Personenbelas
ting – C2
80 lt - 2015201520152015----16161616
2222 BTW – A4
80 lt
Aanvullend dubbel
boekhouden – A2
120 lt
Aanvullend dubbel
boekhouden – A2
120 lt
2222 1111 Vennootschapsb
oekhouden – B2
80 lt
Financiële Algebra
– D2
60 lt 2016201620162016----17171717
Vennootschapsrec
ht – B1
60 lt – 2016201620162016----17171717
Vennootschaps
belasting – B3
80 lt – 2016201620162016----17171717
2222 Kostprijsbereken
ing – E3
120 lt
Bank- en
beurswezen - D1
80lt
Kostprijsberekenin
g – E3
120 lt
3333 1111 Organisatie en
Communicatie -
F2
60 lt
Financiële Analyse
– E1
80 lt
Consolidatie –E4
40 lt –
Audit – E2
60 lt
2222 Project – G1
40 lt
Kostenbeleid en
budgettering – F1
60 lt
Computerboekhou
den – A3
60 lt
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
7
DEEL 3: PRAKTISCHE INFO EN ORGANISATIE
3.1 Waar en wanneer kan ik de opleiding volgen?
De opleiding wordt aangeboden door het centrum voor volwassenenonderwijs (CVO)
COOVI. CVO COOVI ligt op een groene campus in Anderlecht, die gemakkelijk te
bereiken is met de wagen of met het openbaar vervoer. Meer informatie m.b.t. de
bereikbaarheid vind je op de website.
De opleiding wordt aangeboden in avondonderwijs en op zaterdag. Het uurrooster van
de opleiding vind je terug op de website. De lessen vinden plaats op weekavonden en op
zaterdagvoormiddag.
3.2 Gecombineerd onderwijs
Bijna alle modules worden in gecombineerd onderwijs aangeboden. Gecombineerd
onderwijs is een combinatie van contacturen en afstandsonderwijs. De opleiding maakt
voor het afstandsonderwijs gebruik van de elektronische leeromgeving Smartschool.
Via Smartschool stellen lectoren de nodige documenten ter beschikking, worden
oefeningen aangeboden via leerpaden, wiki, discussiefora, enz … Deze digitale
leeromgeving biedt heel wat mogelijkheden in functie van competentiegericht en
vernieuwend leren.
3.3 Inschrijven
Inschrijven kan via het secretariaat. Bij inschrijving betaal je met bancontact of met
opleidingscheques (www.vdab.be/opleidingscheques). Breng bij inschrijving zeker een
kopie mee van je behaalde diploma en je identiteitskaart. Onder bepaalde voorwaarden
kan je ook vrijgesteld worden van de betaling van het inschrijvingsgeld. Informatie m.b.t.
de openingsuren van het secretariaat alsook informatie m.b.t. de inschrijvingsgelden,…
vind je op de website van CVO COOVI.
3.4 Taalcoaching en studie- en trajectbegeleiding
De opleiding beschikt over een taalcoach die door elke cursist vrijblijvend gecontacteerd
kan worden voor extra taalondersteuning. De taalcoach heeft spreekuur op de campus
na afspraak. Wens je je taalvaardigheid bij te spijkeren of wens je hulp bij specifieke
taalgerelateerde zaken? Vraag vrijblijvend meer informatie op het centrumsecretariaat
of aan de trajectbegeleider van de opleiding.
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
8
Heb je nood aan extra studiebegeleiding? Of wens je af te wijken van het modeltraject
en heb je vragen bij het zelf samen stellen van een individueel leertraject? Vragen m.b.t.
extra ondersteuningsmaatregelen en trajectbegeleiding kunnen na afspraak steeds
besproken worden met de trajectbegeleider van de opleiding.
3.5 Vrijstellingen op basis van EVK-EVC
Je kan je opleiding versnellen via erkenning van eerder verworven kwalificaties (EVK)
en/of eerder verworven competenties (EVC). Met de juiste kwalificaties en
competenties kan je vrijstellingen bekomen.
Een eerder verworven kwalificatie (EVK) is elk binnenlands of buitenlands studiebewijs
dat aangeeft dat een formeel leertraject met goed gevolg werd doorlopen. Je moet dus
een examen hebben afgelegd dat resulteerde in een formeel studiebewijs.
Een eerder verworven competentie (EVC) is het geheel van kennis, inzicht, vaardigheden
en attitudes verworven door middel van leerprocessen die niet met een studiebewijs
werden bekrachtigd. Zo kan je relevante beroepservaring inbrengen om een vrijstelling
aan te vragen.
Vrijstellingen op basis van EVK of EVC verkrijg je niet zomaar. Bij een EVK-procedure
worden je reeds behaalde kwalificaties vergeleken met de inhoud van de HBO5-
opleiding. Bij een EVC-procedure worden je eventuele eerder verworven competenties
aan een onderzoek onderworpen.
Het EVK/EVC-beleid van het centrum staat omschreven in het centrumreglement (terug
te vinden op de website). De trajectbegeleider bewaakt het correct verloop van de
aanvraagprocedure EVC/EVK. De modulefiches (zie deel 4) kunnen richtinggevend zijn bij
het opstellen van je aanvraagdossier.
3.6 Voorzieningen
3.6.1 Professionele en nieuwe infrastructuur
Een grondige renovatie op de campus COOVI zorgde voor een nieuwe drive en
gloednieuwe of vernieuwde infrastructuur voor het centrum.
De lokalen van de opleiding bevinden zich in gebouw 5 van de campus. De recent
gerenoveerde klaslokalen zijn voorzien van alle nodige uitrusting zoals een whiteboard
en meubilair dat voldoende flexibel is om verschillende didactische werkvormen toe te
passen. Elk lokaal is uitgerust met een Smartboard, een handig multimedia bord dat
interactief en vernieuwend onderwijs mogelijk maakt.
Het centrum beschikt over een open leercentrum (OLC). Dit is een speciaal uitgerust
lokaal met PC’s, internetaansluiting en software waar je als cursist, al dan niet onder
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
9
begeleiding, zelfstandig kunt werken. Je kan er zelfstandig oefenen, taken maken,
gebruik maken van didactisch materiaal en software die jou kan ondersteunen in je
leerproces. Het reglement en de openingsuren van het OLC vind je op de website.
Het studentenrestaurant free-flow wordt dagelijks tijdens de lunch opengesteld voor
alle cursisten, lesgevers en personeel van de verschillende onderwijsinstellingen die
huisvesten op de campus.
De COOVItaria, een cafetaria met winkeltje, is dagelijks open in de namiddag en ’s
avonds. Hier kunnen cursisten, lesgevers en personeel terecht voor koffie of andere
dranken, een snelle hap en kant- en klare maaltijden. Ook worden huisgemaakte
producten verkocht van de opleidingen Bakkerij, Slagerij, Kok en Brouwerij.
Op de campus vind je ook de nieuwe keukentoren. Dit architecturaal hoogstandje van 60
meter hoog is een opeenstapeling van hypermoderne lokalen en leskeukens. Op de 12de
verdieping vind je een panoramisch restaurant waar iedereen mits tijdige reservatie kan
genieten van een gastronomisch diner van 4 gangen met aangepaste wijnen voor een
voordelige prijs. Reserveren kan via de website.
De campus ligt in een groen park met vijver en bankjes, waar het vooral bij mooi weer
goed vertoeven is. Er is ook een zwembad, waar op vertoon van je cursistenkaart aan
democratische prijzen gezwommen kan worden.
3.7 Nog een vraag?
Hebt je na het lezen van deze studiegids - vademecum nog specifieke vragen omtrent
het centrum of de opleiding? Kijk dan zeker ook op de website (www.coovi.be/cvo) van
het centrum. Je vindt er de meest recente en actuele informatie terug.
Uiteraard staan ook onze secretariaatsmedewerkers altijd voor je klaar om je te helpen
met al uw vragen en om u alle nodige informatie te verstrekken:
Centrumsecretariaat:
Gebouw 5 – 1ste verdiep
Emile Gryzonlaan 5
1070 Anderlecht
+32 (0)25 26 51 00
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
10
DEEL 4: MODULESPECIFIEKE INFO
Hier vind je per module een modulefiche met extra modulespecifieke informatie.
MODULECODE MODULENAAM PAGINA
A1 Basis dubbel boekhouden 11
A2 Aanvullend dubbel boekhouden 13
A3 Computerboekhouden 15
A4 BTW 16
B1 Vennootschapsrecht 18
B2 Vennootschapsboekhouden 20
B3 Vennootschapsbelasting 21
C1 Sociale wetgeving 24
C2 Personenbelasting 26
C3 Burgerlijk, handels- en economisch recht 28
D1 Bank- en beurswezen 30
D2 Financiële algebra 33
E1 Financiële analyse 35
E2 Audit 37
E3 Kostprijsberekening 39
E4 Consolidatie 41
F1 Kostenbeleid en budgettering 43
F2 Organisatie en communicatie 45
G1 Projectwerk 47
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
11
Leerinhouden
- De boekhouding: begrip, functies, wetgeving, soorten volgens de grootte van
de onderneming.
- Basisbegrippen boekhouding: de inventaris, het vermogen, de balans,
balansrekeningen, resultatenrekeningen, journaal en grootboek, proef- en
saldibalans, algemeen rekeningstelsel.
- Studie van de commerciële activiteiten: aan- en verkoopdocumenten, BTW,
boekhoudkundige registratie aankoop en verkoop van handelsgoederen en
diensten en diverse goederen (incl. kortingen en kosten), aankoop in en verkoop
aan het buitenland, voorraadwijziging.
- Studie van de financiële activiteiten: beschikbare waarden, intresten, financiële
kortingen, vreemde valuta.
- Studie van de personeelskosten: bezoldigingen, voorschotten, sociaal
secretariaat.
- Studie van de tussenpersonen: commissionair, makelaar, concessionaris,
handelsvertegenwoordiger, handelsagent.
- Studie van de wisselbrief: betaal- en kredietinstrument, boekhoudkundige
verwerking.
- Studie van de activa: oprichtingskosten, immateriële vaste activa, materiële
vaste activa, financiële vaste activa, vorderingen, voorraden en bestellingen in
uitvoering, geldbeleggingen, liquide middelen.
Doelstellingen
De module basis dubbel boekhouden betekent voor de cursist een eerste
kennismaking met de registratietechnieken van de ondernemingsverrichtingen.
Het doel is de cursist het systeem van het dubbel boekhouden te leren
toepassen.
Inzicht en kennis in verband met de basiswet wordt verstrekt en de techniek van
het dubbel boekhouden wordt geleidelijk aan aangeleerd.
Begin-
competenties Geen voorkennis vereist.
Eind-competenties
De cursist kent op het einde van deze module de boekingsregels en kan ze
toepassen.
Hij kan commerciële documenten begrijpen, opstellen en boekhoudkundig
verwerken.
Literatuur
Algemeen boekhouden
Christine Van Liedekerke, Guy Walraevens
9789045549354
Uitgeverij De Boeck
Gecombineerd
onderwijs Afstands- en contactlessen
Didactische
werkvormen
Doceren
Onderwijsleergesprek (vraag en antwoordgesprek)
Demonstratie en oefening
Opdrachten.
Relevante informatie zelfstandig opzoeken en beoordelen
Modulefiche Basis dubbel boekhouden
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
12
Studiemateriaal
Handboek Boekhouden.
Dubbel boekhouden Basisbeginselen
3 herwerkte druk
Erik De Lembre, Patricia Everaert en Jan Verhoeye
Uitgeverij Intersentia
ISBN 9789400003811
Website Nationale Bank van België
Evaluatie
Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van de
vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student kan en
eventueel kan er worden bijgestuurd.
Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.
Bij elke afstand les wordt er feed back gegeven
Aantal Lestijden 120
Startvoorwaarden
In het bezit van door het decreet voorgeschreven studiebewijzen.
Studenten niet in het bezit van zo’n studiebewijs, indien ze slagen in een
toelatingsproef
Lector Guido Van Schoor
gespecialiseerd medewerker VRT boekhouding
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
13
Leerinhouden
• Grondige herhaling van de basiskennis van boekhouden
• Uitdieping van de actiefrekeningen klasse 2, 3, 4 en 5
• Uitdieping van de passiefrekening klasse 1 en klasse 4
• Voorstelling van een jaarrekening
• Boekingen die verband houden met de afsluiting van het boekjaar
• Het opstellen van een jaarrekening
• Juridische aspecten van de boekhouding, de uitvoeringsbesluiten,
internationale richtlijnen en standaarden
Doelstellingen
• Kennismaken met de uitgebreide registratietechnieken van de
ondernemingsverrichtingen
• Jaarrekening opstellen & Inzicht in de eindejaarsverrichtingen
Begin-
competenties
• De kennis uit de module basis dubbel boekhouden
Eind-competenties
• Kennis van balansrubrieken uitdiepen
• Het boekjaar afsluiten en regularisaties uitvoeren
• Een jaarrekening opstellen
• De juridische aspecten van de boekhouding uitdiepen met aandacht
voor de uitvoeringsbesluiten en internationale richtlijnen en
standaarden
Literatuur
Websites :
- Commissie voor boekhoudkundige normen (CBN) : www.cnc-
cbn.be/nl
- Belgisch Staatsblad :
www.ejustice.just.fgov.be/tsv_pub/index_n.htm
- KMO cockpit (de 100 meest gevraagde journaalposten):
www.kmocockpit.be/
Gecombineerd
onderwijs Afstands- en contactlessen
Didactische
werkvormen
• Leergierigheid: zoeken naar verbreding en verdieping van zijn kennis
door opvolging van de nieuwe richtlijnen en wetgeving
• Begrijpen van juridische teksten
• Discipline: volgens de regels, procedure en afspraken
• Zin voor samenwerking
• Kritisch vermogen ontwikkelen
• Relevante informatie zelfstandig opzoeken en beoordelen
• De leerstof wordt door de leerkracht aangebracht. Daarna kunnen de
cursisten de oefeningen oplossen onder begeleiding van de leerkracht.
Studiemateriaal
• Handboek Boekhouden, Deel 4: Grondige studie van de jaarrekening
naar Belgisch recht, Prof.dr Erik De Lembre, Wolters Plantyn
• Handboek Boekhouden, Deel 3, Prof.dr Erik De Lembre, Wolters Plantyn
Modulefiche Aanvullend dubbel boekhouden
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
14
Evaluatie
• Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van
de vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student
kan en eventueel kan er worden bijgestuurd.
• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.
• Bij elke afstandsles wordt er een evaluatie gehouden
• De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de
eerste les meegedeeld.
Aantal Lestijden 120 lestijden waarvan 30 % in afstandsonderwijs.
Startvoorwaarden Attest Basis Dubbel Boekhouden
Lector Geert Claes
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
15
Leerinhouden
De cursist kan :
• basisbestanden aanmaken, opvragen en wijzigen
• aan- en verkoopfacturen boeken a.d.h.v. documenten
• financiële verrichtingen registreren op basis van documenten
• diverse verrichtingen boeken
• BTW-aangifte en wettelijke documenten afdrukken
• afsluitwerkzaamheden verrichten
Doelstellingen De cursist leert een volledige boekhouding op computer uit te voeren a.d.h.v.
het boekhoudpakket “Exact Online”.
Begin-
competenties De kennis uit de module “basis dubbel boekhouden”.
Eind-competenties Praktijkgericht inzicht i.v.m. de werkwijze en het ingeven van diverse
documenten.
Literatuur
Handboek “Boekhouden op computer met Exact Online” met geïntegreerde
casestudy
Auteur : Dirk Maesen - Uitgeverij De Boeck
Gecombineerd
onderwijs Afstands- en contactlessen
Didactische
werkvormen
• Leergierigheid: zoeken naar verbreding en verdieping van zijn kennis
door opvolging van de nieuwe richtlijnen en wetgeving
• Begrijpen van juridische teksten
• Discipline: volgens de regels, procedure en afspraken
• Zin voor samenwerking
• Kritisch vermogen ontwikkelen
• Relevante informatie zelfstandig opzoeken en beoordelen
Studiemateriaal
Handboek “Boekhouden op computer met Exact Online” met geïntegreerde
casestudy
Auteur : Dirk Maesen - Uitgeverij De Boeck
Programma online : Exact Online
Evaluatie
• Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van
de vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student
kan en eventueel kan er worden bijgestuurd.
• Op het einde van de module volgt een schriftelijk examen, in de vorm
van een eindopdracht
• Bij elke afstandsles wordt er een evaluatie gehouden
De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de eerste
les meegedeeld.
Aantal Lestijden 60
Startvoorwaarden Attest “basis dubbel boekhouden”.
Lector Linda Van Leuven (tevens werkzaam op een boekhoudafdeling in een KMO zodat
praktijkgerichtheid gewaarborgd is)
Modulefiche Computerboekhouden
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
16
Leerinhouden
Wat betreft de leerinhoud verwijs ik in eerste instantie naar het leerplan van
HBO 5 Boekhouden, hetgeen jullie terug vinden op het elektronisch leerplatform
(smartschool op CVO COOVI).
Hierna volgt echter een beknopt overzicht van de leerinhoud van de module
BTW:
• Inleidende begrippen en het begrip belastingplichtige
• De belastbare handelingen: de levering van goederen, de dienstverstrekking,
de invoer en de intracommunautaire verwerving
• De belastbare handelingen: de plaatsbepaling en het tijdstip
• De vrijgestelde handelingen (of “Welke handelingen worden niet belast?”)
• De voldoeningsplicht (of “Wie moet de btw doorstorten of daadwerkelijk
betalen aan de btw-administratie?”)
• De maatstaf van heffing (of “Waarop berekenen we de BTW?”)
• Recht op aftrek en de herzieningen ervan
• Tarieven
• De verplichtingen inzake BTW
Doelstellingen
• De student kan in eigen woorden de begrippen uit de BTW uitleggen.
• De student kan een (gestructureerde) analyse maken van de diverse
belastbare handelingen (o.a. plaatsbepaling, tijdstip, vrijstelling, etc.).
• De student kan op zelfstandige wijze een BTW-aangifte invullen.
• De student kan de meest voorkomende praktijkscenario’s inzake BTW op
zelfstandige wijze analyseren.
Begin-
competenties
Geen specifieke voorkennis vereist, doch notie van boekhouden is een pluspunt
Eind-competenties
Hierbij verwijs ik in eerste instantie naar de algemene doelstellingen
opgenomen in het leerplan:
“ De cursist
• kan het principe van de BTW verklaren
• weet door wie BTW is verschuldigd (belastingplichtige)
Modulefiche BTW
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
17
• kan de ‘Maatstaf van Heffing’ berekenen (wanneer is BTW verschuldigd,
wanneer niet?) (Belastbare handeling - vrijstelling)
• weet waar en wanneer BTW is verschuldigd (Plaats van handeling)
• kent de administratieve verplichtingen en kan ze vervullen
• kan de diverse BTW-formulieren invullen en toelichten”
Literatuur
� Ruysschaert, S., Vanheuverzwijn, C., De Vroe, R., 2015. Praktisch BTW-
recht, Uitgeverij De Boeck, Berchem.
� Wille, P., Borger, F., Govers M., 2015. Handboek BTW, Uitgeverij
Intersentia, Antwerpen.
� Vervoort, J., 2015. Basiscursus btw, Uitgeverij fiscaal informatief,
Wevelgem.
Gecombineerd
onderwijs Afstands- en contactlessen.
Didactische
werkvormen
• Interactieve hoor- en werkcolleges: theorieën, (praktijk)voorbeelden en
(praktijk)oefeningen wisselen elkaar af gedurende de lesperiodes.
• Zelfstudie van theorie en oefeningen.
Studiemateriaal
• Powerpointpresentaties (beschikbaar via het elektronisch leerplatform)
� Ruysschaert, S., Vanheuverzwijn, C., De Vroe, R., 2015. Praktisch BTW-
recht, Uitgeverij De Boeck, Berchem.
Evaluatie
• Schriftelijk eindexamen: 70% van de punten
• Permanente evaluatie:
o 30% van de punten met betrekking tot de geëvalueerde
toetsen en/of opdrachten gekoppeld aan de afstandslessen
Aantal Lestijden 80 lestijden
Startvoorwaarden Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden voor HBO
Lector Bart Leyman
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
18
Leerinhouden
• De vennootschap in het algemeen (begrip en soorten)
• De naamloze vennootschap
• De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
• De coöperatieve vennootschap
• De vennootschap onder firma
• De gewone commanditaire vennootschap
• De commanditaire vennootschap op aandelen
• De vennootschap met sociaal oogmerk
• Omzetting, fusie en splitsing van vennootschappen
• Inbreng van een algemeenheid of van een handelstak
• Tijdelijke handelsvereniging en handelsvereniging bij wijze van
deelneming
• Verspreiding van de jaarrekening
Doelstellingen
• Inzicht en kennis verwerven in de structuur, de organisatie en de
werking van de vennootschapsvormen.
• Wegwijs raken in de vennootschapswetgeving
• Verwerven van een duurzame juridische woordenschat
• Juridische teksten begrijpen en raadplegen
Begin-
competenties
• Inzicht en kennis verwerven in de structuur, de organisatie en de
werking van de vennootschapsvormen.
• Wegwijs raken in de vennootschapswetgeving
• Verwerven van een duurzame juridische woordenschat
Juridische teksten begrijpen en raadplegen
Eind-competenties
• Leergierigheid: zoeken naar verbreding en verdieping van zijn kennis
door opvolging van de nieuwe richtlijnen en wetgeving
• Begrijpen van juridische teksten
• Discipline: volgens de regels, procedure en afspraken
• Zin voor samenwerking
• Kritisch vermogen ontwikkelen
• Relevante informatie zelfstandig opzoeken en beoordelen
Literatuur
• Vennootschaprecht toegepast
R. Smits en J.P. Vincke
Uitgeverij Intersentia
• Praktisch vennootschapsrecht
De Graeve, J. Roodhooft, B. Windey
Uitgeverij De Boeck
Gecombineerd
onderwijs Afstands- en contactlessen
Didactische
werkvormen
• Leergierigheid: zoeken naar verbreding en verdieping van zijn kennis
door opvolging van de nieuwe richtlijnen en wetgeving
• Begrijpen van juridische teksten
• Discipline: volgens de regels, procedure en afspraken
• Zin voor samenwerking
• Kritisch vermogen ontwikkelen
Modulefiche Vennootschapsrecht
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
19
• Relevante informatie zelfstandig opzoeken en beoordelen
Studiemateriaal
• Vennootschapsrecht in België
H. De Muynck
Uitg. Academia Press
ISBN 978-90-382-1418-4
• PC/internet
Evaluatie
• Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van
de vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student
kan en eventueel kan er worden bijgestuurd.
• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.
• Bij elke afstandsles wordt er een evaluatie gehouden
De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de eerste les
meegedeeld.
Aantal Lestijden 80 lestijden
Startvoorwaarden
• Basis dubbel boekhouden
• Aanvullend dubbel boekhouden
• Vennootschapsboekhouden
Lector Elke Van der Heyden
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
20
Leerinhouden
1. Keuze tussen eenmanszaak en vennootschap
2. Boekhoudkundige verwerking van de oprichting
3. Boekhoudkundige verwerking van het opvragen van gelden
4. Boekhoudkundige verwerking van vervroegde stortingen
5. Boekhoudkundige verwerking van in gebreke gestelde aandeelhouders
6. Boekhoudkundige verwerking van kapitaalwijzigingen
7. Boekhoudkundige verwerking van obligatieleningen
8. Boekhoudkundige verwerking van de winstverdeling
9. Boekhoudkundige verwerking van de vereffening van een vennootschap
10. Het opmaken van een financieel plan
11. Het opmaken en neerleggen van een jaarrekening
Doelstellingen
Alle levensfases van een onderneming boekhoudkundig leren verwerken
Inzicht en kennis betreffende de wettelijke vereisten worden summier door de
leerkracht aangebracht.
Begin-
competenties
De kennis uit de module basis dubbel boekhouden en aanvullend dubbel
boekhouden
Eind-competenties
De verschillende levensfasen van de vennootschap boekhoudkundig verwerken
Een financieel plan opmaken
Kapitaalswijzigingen boekhoudkundig verwerken
Jaarrekeningen opmaken en neerleggen (verschillende vormen en
verplichtingen)
Het resultaat verwerken
De vereffening van een vennootschap boekhoudkundig verwerken
Gecombineerd
onderwijs Afstands- en contactlessen
Didactische
werkvormen
• Leergierigheid: zoeken naar verbreding en verdieping van zijn kennis
door opvolging van de nieuwe richtlijnen en wetgeving
• Discipline: volgens de regels, procedure en afspraken
• Kritisch vermogen ontwikkelen
Studiemateriaal
� Handboek Boekhouden, Deel 4: Grondige studie van de jaarrekening
naar Belgisch recht, Prof.dr Erik De Lembre, Wolters Plantyn
Evaluatie
• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.
• Tussentijdse evaluatie door opdrachten in de klas.
De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de eerste les
meegedeeld.
Aantal Lestijden 80 lestijden
Startvoorwaarden • Attest Basis Dubbel Boekhouden
• Attest Aanvullend Dubbel Boekhouden
Lector Elke Van der Heyden
Modulefiche Vennootschapsboekhouden
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
21
Leerinhouden
• Wie is onderworpen aan de vennootschapsbelasting �
rechtspersoonlijkheid, fiscale woonplaats België, exploitatie van een
onderneming
• Aangifteprocedure in de vennootschapsbelasting � aanslagjaar,
boekjaar, aangifteformulier en verplichte bijlagen, elektronisch aangifte
vennootschapsbelasting, aangifte termijn, geldigheid en bewijskracht
van aangifte, sancties aangifte,
• Boekhoudrecht en vennootschapsrecht versus fiscaal recht
• Vaststelling van de belastbare grondslag � indeling winst volgens
bestemming, belastbare basis via de acht bewerkingen en synthese
• Aftrekbare beroepskosten (o.a. onroerend goed, leningen,
bezoldigingen, afschrijvingen, commissies, geheime commissielonen) �
band met maatschappelijk doel van de vennootschap (statutair doel),
overlopende rekening.
• Belastbare reserves �beweging van de belastbare reserves,
herwaarderingsmeerwaarde, overdragen winst en/of verlies, verdeling
winst door algemene vergadering, onzichtbare reserves
(afschrijvingsexcedenten) rechtstreeks in kosten geboekte activa,
belastbare waardeverminderingen, onderwaardering voorraad en
vorderingen, gratis verworven activa, overwaarderingen passiva),
aanpassing van de begintoestand (meerwaarde op aandelen,
meerwaarde personenwagens, terugneming van belaste
waardeverminderingen op aandelen, tax shelter
• Vrijgestelde reserves � waardeverminderingen op handelsvorderingen,
voorzieningen voor risico’s en kosten, herwaarderingsmeerwaarden,
gespreid te belasten meerwaarde, meerwaarden op bedrijfsvoertuigen
en op binnen-/zeeschepen
• Verworpen uitgaven � niet aftrekbare belastingen, geldboeten,
autokosten, receptiekosten, relatiegeschenken, restaurantkosten, niet
specifieke beroepskledij (eventueel voordeel alle aard), minderwaarden
en waardevermindering aandelen, sociale voordelen, liberaliteiten
(giften)
• Uitgekeerde dividenden (gedecreteerd), roerende voorheffingen
(moeder-dochter richtlijn), en tarieven roerende voorheffing
• Eerste bewerking � negatief/positief fiscaal resultaat
• Tweede bewerking � tonnagetax, uitsplitsing winst naar oorsprong
(waaronder verliescompensatie)
• Derde bewerking � aftrek van niet belastbare bestanddelen
• Vierde bewerking � aftrek van DBI en VRI
• Vijfde bewerking � aftrek van octrooi-inkomsten
• Zesde bewerking � notionele intrest aftrek
• Zevende bewerking � aftrek vorige verliezen
• Achtste bewerking � investeringsaftrek
• Negende bewerking � overdraagbare aftrek voor risicokapitaal.
• Tarief van de vennootschapsbelasting
• Verrekeningen van voorheffingen en voorafbetalingen
Modulefiche Vennootschapsbelasting
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
22
Doelstellingen
• De student is in staat om op zelfstandige basis vanuit de jaarrekening
een aangifte in te vullen.
• De student kan in eigen woorden begrippen uit de
vennootschapsbelasting beschrijven.
• De student kan fiscale vraagstukken omtrent vennootschapsbelasting
analyseren en een oplossing aanreiken aan de hand van de voorhanden
zijnde studiematerialen.
• De student heeft inzicht in de bepaling van de fiscale belastbare winst.
• De student kan de invloed van een boekhoudkundige wijziging vertalen
naar de fiscale aangifte.
Begin-
competenties
• Geen voorkennis vereist, doch notie van boekhouden en
vennootschapsrecht is een pluspunt
Eind-competenties
• Basisbegrippen van de vennootschapsbelasting
• Link met Boekhoudrecht en Vennootschapsrecht
• Invullen van een eenvoudige aangifte vennootschapsbelasting
Literatuur
• Fiscoloog – Fiscale Koerier- Algemeen Fiscaal Tijdschrift (AFT) - TFR
• Tijdschrift Creatief Boekhouden van Kluwer
• Pacioli (zie Site BIBF)
• Site BIBF/ Site IAB
• Trends-Tendance
• Vervoort, J. (2015) Vennootschapsbelasting 2015-2016. Uitgeverij
Fiscaal Informatief
• www.fisconetplus.be
• Portaalsite FOD Financiën
Gecombineerd
onderwijs • Afstands- en contactlessen
Didactische
werkvormen
•
• Leergierigheid: zoeken naar verbreding en verdieping van zijn kennis
door opvolging van de nieuwe richtlijnen en wetgeving
• Begrijpen van juridische teksten
• Discipline: volgens de regels, procedure en afspraken
• Zin voor samenwerking
• Kritisch vermogen ontwikkelen
• Interactieve hoor- en werkcolleges: theorieën, (praktijk)voorbeelden en
(praktijk)oefeningen wisselen elkaar af gedurende de lesperiodes.
• Zelfstudie van theorie en oefeningen Relevante informatie zelfstandig
opzoeken en beoordelen
•
Studiemateriaal
• Handboek: Praktisch vennootschapsbelasting
• Auteur: Wim Van Kerckhove
• ISBN 978 90 455 3002 4 (opgelet : ieder jaar een bijgewerkte uitgave !).
• € 35
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
23
• Uitgeverij: De Boeck
•
Evaluatie
• Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van
de vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student
kan en eventueel kan er worden bijgestuurd.
• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.
• Bij elke afstandsles wordt er een evaluatie gehouden
Aantal Lestijden • 80 lestijden waarvan 35 % afstandsonderwijs.
Startvoorwaarden • Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden voor HBO
Lector • Geert Claes
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
24
Leerinhouden
• Collectieve arbeidsverhoudingen
• De arbeidsovereenkomst
o Inleiding (rechtsgeldigheid, soorten,…)
o Verplichtingen van de partijen
o Proefbeding
o Oorzaken van schorsing
o Einde van de overeenkomst
• Tijdelijke arbeid, uitzendarbeid, ter beschikking stellen van werknemers
• De arbeidsreglementering
• De sociale zekerheid
• De wet op de arbeidsongevallen
• Het sociaal secretariaat
• De oplossing van geschillen (uitbreiding)
• Het sociaal statuut van zelfstandigen (uitbreiding)
• De administratieve formaliteiten van de werkgever (uitbreiding)
• De sociale balans (uitbreiding)
Doelstellingen
De cursist krijgt een inzicht in de geldende reglementering en wederzijdse
rechten en plichten van de werkgevers en werknemers en dit zowel bij de
totstandkoming van de arbeidsovereenkomst als tijdens de lopende duur en bij
de beëindiging van de overeenkomst.
De cursist krijgt inzicht in de diverse sectoren van de sociale zekerheid.
Begin-
competenties
Er is geen specifieke voorkennis vereist wat betreft sociale wetgeving.
Een grondige kennis van de Nederlandse taal is wel vereist.
Eind-competenties
Praktijkgericht inzicht en kennis in verband met de essentie van de sociale
wetgeving wordt aangeleerd.
De cursist heeft op het einde van deze module een duurzame sociaal-juridische
kennis i.v.m. het vakgebied verworven en kan deze in de praktijk toepassen.
Literatuur Praktisch sociaal recht van F. D’Hertefelt en L.Laurysens – Uitgeverij De Boeck
Gecombineerd
onderwijs Afstands- en contactlessen
Didactische
werkvormen
● doceren
● aanschouwen
● onderwijs - leergesprek
● procesevaluatie en parallel groepswerk
Modulefiche Sociale wetgeving
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
25
Studiemateriaal
De cursisten beschikken over een handboek.
Rekenmachine.
Jaaragenda.
Evaluatie
• Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van
de vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student
kan en eventueel kan er worden bijgestuurd.
• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.
• Bij elke afstandsles wordt er een evaluatie gehouden
De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de eerste les
meegedeeld.
Aantal Lestijden 80 lestijden
Startvoorwaarden Er is geen specifieke voorkennis vereist, wat betreft sociale wetgeving
Lector Jan Billiet
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
26
Leerinhouden
• Inleidende begrippen � Rijksinwoners, wereldwijd inkomen,
progressieve belasting, belastbaar tijdperk en aanslagjaar,
individuele/gemeenschappelijke aanslag (gehuwden, wettelijke
samenwonenden, alleenstaanden), kinderen, decumul, aangiftetermijn,
kladversie versus definitieve aangifte
• Vak I � bankrekening, telefoonnummer
• Vak II � persoonlijke gegevens en gezinslasten (basisbedrag
belastingsvrije som, verhoging zware handicap, verhoging kinderen ten
laste en/of jonger dan 3 jaar, verhoging voor opvang bejaarden en
andere personen ten laste, verhoging alleenstaande met kinderlast,
aanrekening van de belastingsvrije som, terugbetaalbaar
belastingskrediet voor kinderlast)
• Vak III � onroerende inkomsten (kadastraal inkomen, brutohuur,
verandering eigenaar, eigen woning, verhuurde en niet verhuurde
gebouwen in België en buitenland)
• Vak IV � bezoldiging werknemers (omschrijving, eigenlijke
bezoldigingen, vrijgestelde bezoldigingen (kost eigen aan werkgever,
werkgeversbijdrage woon-werkverkeer), niet recurrente
resultaatsgebonden voordelen, andere vrijgestelde inkomsten, tarief,
loonfiche, voordelen alle aard, opzeggingsvergoedingen, vervroegd
vakantiegeld, aandelenopties, vervangingsinkomsten, niet ingehouden
persoonlijke sociale bijdrage, beroepskosten (forfaitair of werkelijk),
huwelijksquotiënt)
• Vak V � pensioenen (wettelijke, groepsverzekeringen,
levensverzekering, pensioensparen, taks op langetermijnsparen
• Vak VI � ontvangen onderhoudsuitkeringen
• Vak VII � inkomsten van kapitalen en roerende goederen
• Vak VIII � vorige verliezen en aftrekbare bestedingen
• Vak IX � interesten en kapitaalaflossingen van leningen en schulden,
individuele levensverzekeringen e.d.
• Vak X en XI: uitgaven die recht geven op belastingverminderingen,
belastingkrediet voor winwin-leningen.
• Vak XII : voorafbetalingen
• Vak XIV: rekeningen in het buitenland en juridische constructies.
• Vak XV: beroep en ondernemingsnummer
• Vak XVI : diverse inkomsten
• Vak XVII: bedrijfsleiders (categorieën, attractiebeginsel,
huurherkwalificatie)
• Vak XVIII: winsten
• Vak XIX : baten
• Vorige beroepswerkzaamheid en meehelpende echtgen.
Doelstellingen
• De student is in staat om op zelfstandige basis een aangifte PB in te
vullen.
• De student kan in eigen woorden begrippen uit de PB beschrijven.
• De student kan fiscale vraagstukken omtrent de PB analyseren en een
oplossing aanreiken aan de hand van de voorhanden zijnde
Modulefiche Personenbelasting
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
27
studiematerialen.
• De student heeft inzicht in de PB wetgeving en deze kunnen
interpreteren/uitleggen
Begin-
competenties • Geen voorkennis vereist
Eind-competenties
• Basisbegrippen van de vennootschapsbelasting
• Link met Boekhoudrecht en Vennootschapsrecht
• Invullen van een eenvoudige aangifte vennootschapsbelasting
Literatuur
• Fiscoloog – Fiscale Koerier- Algemeen Fiscaal Tijdschrift (AFT) - TFR
• Tijdschrift Creatief Boekhouden van Kluwer
• Pacioli (zie Site BIBF)
• Site BIBF/ Site IAB
• Trends-Tendance
• Vervoort, J. (2015) Personenbelasting 2014-2015. Uitgeverij fiscaal
informatief.
• www.fisconetplus.be
• Fiscale kengetallen (www.kmo-cockpit.be)
• Portaalsite FOD Financiën
Gecombineerd
onderwijs • Afstands- en contactlessen
Didactische
werkvormen
• Leergierigheid: zoeken naar verbreding en verdieping van zijn kennis
door opvolging van de nieuwe richtlijnen en wetgeving
• Begrijpen van juridische teksten
• Discipline: volgens de regels, procedure en afspraken
• Zin voor samenwerking
• Kritisch vermogen ontwikkelen
• Relevante informatie zelfstandig opzoeken en beoordelen
Studiemateriaal
• Uitgeverij De Boeck – Praktisch personenbelasting.
o Schooljaar 2015-2016 : editie 2015 (aanslagjaar 2014)
o Auteur: Sophie Hugelier
o Kostprijs : 32,- Euro
Evaluatie
• Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van
de vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student
kan en eventueel kan er worden bijgestuurd.
• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.
• Bij elke afstandsles wordt er een evaluatie gehouden
• De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de
eerste les meegedeeld.
Aantal Lestijden • 80 lestijden waarvan 8 % afstandsonderwijs.
Startvoorwaarden • Voldoen aan de decretale toelatingsvoorwaarden voor HBO
Lector • Geert Claes
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
28
Leerinhouden
• Huwelijksvermogensstelsels
• Zakenrecht: goederen, eigendom, vruchtgebruik
• Erfrecht: wettelijk erfrecht, testamenten
• Verbintenissenrecht: begrip, bronnen, modaliteiten, gevolgen,
tenietgaan, bewijs
• Gebruikelijke contracten: koopcontract,
handelshuurovereenkomst, verzekeringscontract, opstellen van
eenvoudige contracten
• Zekerheden: borgstelling, inpandgeving, hypotheek,
voorrechten
• Gerechtelijk akkoord en faillissement
• Wet op de koophandel
o Handelaar
o Daden van koophandel
o Verplichtingen van een handelaar
• Consumentenrecht
o Begrip en toepassingsgebied
o Verkoop op afbetaling
o Huurkoop
• Wet op de handelspraktijken
• Vestigingswet
Doelstellingen
• Inzicht verwerven in de verschillende juridische aspecten uit het
burgerlijk recht en het handelsrecht die betrekking hebben op het
werkterrein van de boekhouder
Begin-
competenties geen
Eind-competenties
• De voor de boekhouder relevante juridische begrippen kennen
op het vlak van verbintenissenrecht, huwelijksvermogenstelsels,
zakenrecht, gerechtelijk akkoord en faillissement, wet op koophandel,
consumentenrecht, wet op de handelspraktijken, erfrecht,
vestigingswet en verzekeringen
• De verschillende wetboeken raadplegen en interpreteren.
• Cases oplossen en de oplossing toelichten.
Literatuur • Budget en recht (niet verplicht)
Gecombineerd
onderwijs Afstands- en contactlessen
Didactische
werkvormen
• Leergierigheid: zoeken naar verbreding en verdieping van zijn kennis
door opvolging van de nieuwe richtlijnen en wetgeving
• Begrijpen van juridische teksten
• Discipline: volgens de regels, procedure en afspraken
• Zin voor samenwerking
• Kritisch vermogen ontwikkelen
• Relevante informatie zelfstandig opzoeken en beoordelen
Modulefiche Burgerlijk, handels- en economisch
recht
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
29
Studiemateriaal
• Burgerlijk recht, handelsrecht en economisch recht, Harald De Muynck,
Academia Press Gent
• Wetboeken burgerlijk recht, handelsrecht, wetboek van koophandel en
wet op de handelspraktijken
• Aanvullende nota’s en kopies
Evaluatie
• Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van
de vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student
kan en eventueel kan er worden bijgestuurd.
• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.
• Bij elke afstandsles wordt er een evaluatie gehouden
De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de eerste les
meegedeeld.
Aantal Lestijden 80 lestijden
Startvoorwaarden • geen
Lector Elke Van der Heyden
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
30
Leerinhouden
• Deel 1: het bankwezen
- Begrip bank
- Ontstaan en ontwikkeling van de banken
- Ontstaan en ontwikkeling van het geldwezen
- De functies van de financiële instellingen: intermediatie- ,
looptijdtransformatie- en betaalfunctie
- De verschillende soorten rekeningen
- Indeling van de financiële instellingen in België:
a) Positieverwervende en kredietverlenende financiële
instellingen
b) Instellingen die via risicodragend kapitaal participeren in
ondernemingen: zakenbanken en portefeuillemaatschappijen
c) De institutionele beleggers:
Verzekeringsmaatschappijen,
Wettelijke pensioenstelsel, extralegale pensioenen en
gemeenschappelijke beleggingsfondsen
d) De monetaire overheid:
De centrale bank(ECB)
Commissie voor bank- en financiewezen
Het herdisconterings- en waarborginstituut
Het Belgisch-Luxemburgs Instituut voor de Wissel
Het Rentefonds
De Belgische Vereniging der Banken
- Rendabiliteit, Liquiditeit en Solvabiliteit in de F.I.
- De deelmarkten van de geldmarkt:
a) De gewaarborgde daggeldmarkt
b) De markt voor schatkistcertificaten
c) De interbankenmarkt
d) De markt voor het privaatdisconto
- Kredietverlening aan particulieren en vennootschappen:
a) Kortlopende kredieten
b) Voorschotkredieten: kaskredieten en straightloans
c) Disconto-kredieten: cedenten- en leveranciersdisconto
d) Acceptkredieten
e) Persoonlijke leningen en kredieten op afbetaling
- Langlopende kredieten:
a) Hypothecaire leningen
b) Investeringskredieten
c) uitvoerkredieten
• Deel 2: het beurswezen
- Aandelen:
a) Omschrijving
b) Rechten van de aandeelhouders
c) Het rendement
d) Het risico
e) De soorten
f) De waardering
Modulefiche Bank- en beurswezen
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
31
g) Verbonden voordelen
- Obligatieleningen
a) Omschrijving
b) Rechten
c) Het rendement
d) Het risico
e) De soorten
f) De vervoegde terugbetaling
g) De waardering
- Schatkistcertificaten
a) Omschrijving
b) De primaire markt
c) De secundaire markt
- Kas- en spaarbons
a) Omschrijving
b) Verhandelbaarheid
c) varianten
- Staatsbons
- Verzekeringsbons
- Instellingen van collectieve beleggingen
a) Omschrijving
b) Voordelen
c) Soorten volgens juridisch-fiscaal standpunt
d) Soorten volgens de aard van de beleggingen
e) De prijzen van deelbewijzen
f) Verbonden kosten
- Pensioensparen
a) Omschrijving
b) Methoden: collectieve, individuele en spaarverzekering
c) Voorwaarden
d) Fiscale kenmerken
e) Rendement
- Vastgoedcertificaten
a) Omschrijving
b) Kenmerken
c) Soorten: leasing en huur
- Afgeleide of derivatieve producten:
a) Futures
b) Opties
c) Swaps
- De Beurs
a) MIFID-richtlijn
b) Structuur en organisatie van de Belgische secundaire markten
c) De markten van de effectenbeurs van Brussel
d) De beursindexen
Doelstellingen
• Inzicht verwerven in het economisch belang en de juridische
omkadering van het Belgische (en internationaal) bank- en beurswezen
• Hij verwerft kennis op het vlak van de verschillende betaalmiddelen,
kredietvormen en beleggingsproducten
Begin-
competenties Geen specifieke voorkennis vereist
Eind-competenties
• De cursist moet de verschillende betaalmiddelen, kredietvormen en
beleggingsproducten kunnen beoordelen en gebruiken
• Leergierigheid ontwikkelen om te verbreden en te verdiepen in deze
materie
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
32
• Zelfstandig opzoeken van informatie
• Hanteren van documenten
• Sociale en communicatieve vaardigheden
• Vaardigheden in het zien van details
• Omgaan met vertrouwelijke informatie
• Ontwikkelen van een zorg voor kwaliteit door nauwkeurig en oplettend
te werken
Literatuur
• Geld- en Financiewezen van M. Dombrecht, D.Heremans, S.Plasschaert
en J.Vanneste – Standaard Uitgeverij MIM
• Bank- en beurs binnenste buiten
K.Bellon, E.Koolen, K.Van Tenderloo, J. Vanneste
Uitgeverij De Boeck
• Beleggingsleer
S.De Ruyter, J. Van Doorslaer
Uitgeverij De Boeck
• Beleggingswezen in België
H. De Muynck
Uitgeverij Academia Press
• Betalingsmiddelen in België
H. De Muynck
Uitgeverij Academia Press
Gecombineerd
onderwijs Afstands- en contactlessen
Didactische
werkvormen
• Doceren
• Aanschouwen
• Leergesprek
• Individueel werk – opzoekingen internet
• Informatievergaring bij banken en verzekeringen
Studiemateriaal
• Ervaringsuitwisseling in groep
• Opvolging en begeleiding van de informatievergarende opdrachten
• Vraagstellingen in de les of via e-mail
Evaluatie
• Bank- en Beurswezen in België van Harald De Muynck – Academia
Press
ISBN 978-90-382-1099-5
• De Tijd
Aantal Lestijden
• Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van
de vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student
kan en eventueel kan er worden bijgestuurd.
• De vaardigheden worden tijdens de oefeningen procesmatig
geëvalueerd
• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.
• Bij elke afstandsles wordt er een evaluatie gehouden
De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de eerste les
meegedeeld.
Startvoorwaarden 80 lestijden
Lector Geen
Michel Borremans
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
33
Leerinhouden
• Herhaling basisregels algebra
• Intrestberekening :
- Enkelvoudige interest : slotwaarde, afgeleide formules
- Samengestelde intrest : slotwaarde, afgeleide formules , gelijkwaardige
rentevoeten
• Annuïteiten : kunnen berekenen van :
- dadelijk ingaande postnumerando
- dadelijk ingande prenumerando
- vervroegde en uitgestelde
annuïteiten
• Disconto :
- handelsdisconto en samengesteld disconto kunnen berekenen
• Groeperen van kapitalen :
- de gemiddelde vervaldag kunnen berekenen
- de bepaalde vervaldag kunnen berekenen
• Leningen :
- leningen met eenmalige terugbetaling van het kapitaal
- leningen met constante aflossing van het kapitaal
- leningen met constante termijnen
- vervroegde terugbetaling
Doelstellingen
De cursist leert wiskundige formules toepassen in diverse financiële
situaties:
- Intrestberekening
- Discontoberekening
- Groeperen van kapitalen
- annuiteiten
- leningen
Begin-
competenties
• basiskennis algebra van niveau lager secundair onderwijs moet latent
aanwezig zijn ;
• kunnen werken met zakrekenmachine.
Eind-competenties
• leerinhouden in praktijksituaties kunnen toepassen ;
• accuratesse : erop gericht zijn binnen de voorgeschreven tijd een taak
nauwkeurig te voltooien ;
• resultaatgerichtheid : gedreven naar einddoel van de activiteit
toewerken ;
• zelfstandigheid en zin voor initiatief :
zelfstandig aan een taak kunnen werken en problemen durven
aanpakken
Literatuur zelf geschreven cursus
Gecombineerd
onderwijs Afstands- en contactlessen
Didactische
werkvormen
• doceren
• aanschouwen
• onderwijs - leergesprek
• procesevaluatie
• parallel groepswerk
Modulefiche Financiële algebra
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
34
Studiemateriaal
Zakrekenmachine met minimaal vereiste bewerkingen : machten,
logaritmen, vierkantswortel
Evaluatie
• Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van
de vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student
kan en eventueel kan er worden bijgestuurd.
• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.
• Bij elke afstandsles wordt er een evaluatie gehouden
De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de eerste les
meegedeeld.
Aantal Lestijden 60 lestijden
Startvoorwaarden Er is geen specifieke voorkennis vereist, wat betreft financiële algebra
Lector Jan Billiet
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
35
Leerinhouden
• De jaarrekening: begrip, publicatieverplichting en indeling
• Herschikking van de balans en resultatenrekening
• Horizontale en verticale analyse
• Nettothesaurie en cash flow
• Liquiditeitsanalyse met inbegrip van de omloopsnelheden
• Solvabiliteitcoëfficiënten
• Rendabiliteit van de verschillende vermogens met inbegrip van
de financiële hefboom
• Bruto toegevoegde waarde, waaronder de berekening van de
productiviteit
Doelstellingen
• Inzicht verwerven in de methoden om de informatie
opgenomen in de jaarrekening te interpreteren en analyseren
• Aanleren tot het formuleren van voorstellen naar de
bedrijfsleiding ter verbetering van het resultaat
Begin-
competenties
• Inzicht verwerven in de methoden om de informatie opgenomen in de
jaarrekening te interpreteren en analyseren
• Aanleren tot het formuleren van voorstellen naar de bedrijfsleiding ter
verbetering van het resultaat
Eind-competenties
• Bereken en interpreteren van de verschillende financiële
kerngetallen
• In staat zijn voorstellen te formuleren indien het resultaat
moet bijgestuurd worden
• Accuratesse: binnen de voorgeschreven tijd een analyse
nauwkeurig voltooien
• Resultaatgerichtheid: naar het einddoel toewerken en zich niet
laten afleiden door details
• Zelfstandigheid
• Discipline: volgens de regels, procedure en afspraken
• Zin voor orde, netheid en nauwkeurigheid
• Kwaliteitszorg: nauwkeurig en oplettend werken en geen
fouten maken
• Analytisch en kritisch vermogen ontwikkelen
• Relevante informatie opzoeken en beoordelen
Literatuur
• Docent brengt de theorie aan (ex-cathedra), waarbij inzicht en kennis
van de analyse van de jaarrekening geleidelijk wordt aangeleerd op een
concentrische wijze.
• Aan de hand van de jaarrekening van een bel20-genoteerd bedrijf,
gepubliceerd bij de balanscentrale van de nationale bank van België,
word de financiële ratio’s klassikaal berekend en geanalyseerd.
• Daarna wordt er geoefend door zelf berekeningen en analyse te maken
van een zelf gekozen onderneming. Om tenslotte autonoom tot het
formuleren van conclusies en aanbevelingen te komen
Gecombineerd
onderwijs
• De jaarrekening van de onderneming van L. Uytterschaut – Standaard
Uitgeverij MIM
• Wat zegt de jaarrekening? Van D.W. Feenstra, C.A. Huijgen & E.J.
Modulefiche Financiële analyse
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
36
Stokking – Uitgeverij Wouters Import
• Financiële analyse van A. Popleu, G. Walraevens, C. Van Liedekerke, S.
• Vigoureux, D. Baeyens, W. Van Looy, D. Lambrechts en F. Van
Antenhove
• Gids voor het financieel beleid van R. Frederix, F. Vanaken en J.P. Van
Kerkhoven – Standaard Uitgeverij MIM
• Financiële analyse – de onderneming doorgelicht
J.Van der Elst en A. Vanbergen
Uitgeverij De Boeck
• Vademecum van de jaarrekening
R. Tiest
Uitgeverij Intersentia
• Analyse van de jaarrekening toegepast
C.Coppens en M.Kimpe
Uitgeverij Intersentia
ISBN 978-94-000-0295-1
Didactische
werkvormen Afstands- en contactlessen
Studiemateriaal
• Leergierigheid: zoeken naar verbreding en verdieping van zijn kennis
door opvolging van de nieuwe richtlijnen en wetgeving
• Begrijpen van juridische teksten
• Discipline: volgens de regels, procedure en afspraken
• Zin voor samenwerking
• Kritisch vermogen ontwikkelen
• Relevante informatie zelfstandig opzoeken en beoordelen
Evaluatie • PC/internet
Aantal Lestijden
• Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van
de vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student
kan en eventueel kan er worden bijgestuurd.
• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.
• Bij elke afstandsles wordt er een evaluatie gehouden
De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de eerste les
meegedeeld.
Startvoorwaarden 80 lestijden
Lector
• Basis dubbel boekhouden
• Aanvullend dubbel boekhouden
• Vennootschapsboekhouden
Michel Borremans
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
37
Leerinhouden
• Belang van audit
• Organisatie van het economische beroep in België
• Soorten audit
• Het beroep en de media
• Theoretische en praktische benadering van het auditberoep
• Behandeling van diverse procedures in kader van het
vennootschapsrecht
• Eenmalige opdrachten te verrichten door de bedrijfsrevisor
• Controles op diverse rubrieken van de jaarrekening
Doelstellingen
• Einddoel is dat de cursist inzicht krijgt in de activiteiten die
plaatshebben bij de uitvoering van de diverse auditaspecten binnen een
onderneming
• Inzicht en kennis in verband met de verschillende stappen, de normen
en technieken voor externe en interne controle , alsook de
deontologische principes
Begin-
competenties
• A1: Basis dubbel boekhouden
• A2: Aanvullend boekhouden
Eind-competenties
• Opstart van een auditopdracht kennen
• Weten wanneer al dan niet een commissaris dient aangesteld te
worden binnen welke vennootschap
• Kunnen vaststellen of een vennootschap al dan niet groot is
• Diverse rubrieken van de jaarrekening kunnen controleren
• Basiskennis van het boekhoudrecht
• Diverse begrippen omtrent het beroep beheersen
Literatuur Financiële Audit, Ignace De Beelde, Academia Press
Gecombineerd
onderwijs Enkel contactlessen
Didactische
werkvormen
• Leergierigheid: zoeken naar verbreding en verdieping van zijn kennis
door opvolging van de nieuwe richtlijnen en wetgeving
• Begrijpen van juridische teksten
• Discipline: volgens de regels, procedure en afspraken
• Zin voor samenwerking
• Kritisch vermogen ontwikkelen
• Relevante informatie zelfstandig opzoeken en beoordelen
Studiemateriaal •
Evaluatie •
Aantal Lestijden
• Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van
de vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student
kan en eventueel kan er worden bijgestuurd.
• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen
Startvoorwaarden 40 lestijden
Lector • Basis dubbel boekhouden
Modulefiche Audit
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
38
• Aanvullend dubbel boekhouden
• Financiële Analyse
Jan De Feyter
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
39
Leerinhouden
• Doel kostprijsberekening
• Vergelijking algemene met analytische boekhouding
• Kostensoorten
• Kostenplaatsen
• Bestemming van de kosten
• Begrippen kost en kostprijs
• Bedrijfsresultaat algemene boekhouding = exploitatieresultaat
analytische boekhouding
• BTW en kostprijs
• Extracomptabele kostencalculatie: kostenverdeelstaat en
extracomptabele berekeningen
• Autonome analytische boekhouding: kenmerken,
rekeningstelsel, boekingen bij aanvang van en tijdens boekhoudperiode
• Geïntegreerde analytische boekhouding
• Berekenen waarde bijproducten, afvalstoffen, goederen in
bewerking
• Aanpassen boekhouding aan productiemodaliteiten: soorten
industriële ondernemingen, productie op voorraad (één en meerdere
fabrikaten), productie op bestelling, productie in stadia, productie in
bedrijfsafdelingen
• Gevallenstudie
Doelstellingen • Het voeren van een analytisch boekhouding
• inzicht krijgen in de opbouw van de kostprijs
Begin-
competenties
• Basis dubbel boekhouden
Eind-competenties
• Kostensoorten, kostenplaats en -structuur kennen
• De technieken kennen om kostprijzen te berekenen
• De kosten analyseren en een kostprijs berekenen
• Diverse methoden van analytische verwerking kennen
• De analytische resultaatberekening kennen
• Een kostprijsboekhouding uitvoeren
• Voorstellen voor regularisatie formuleren
Literatuur
Gecombineerd
onderwijs Afstands- en contactlessen
Didactische
werkvormen
• Leergierigheid: zoeken naar verbreding en verdieping van zijn kennis
door opvolging van de nieuwe richtlijnen en wetgeving
• Discipline: volgens de regels, procedure en afspraken
• Kritisch vermogen ontwikkelen
Studiemateriaal • Cursus en rekeningenstelsel
Evaluatie • Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.
• Bij elke afstandsles wordt er een evaluatie gehouden
Modulefiche Kostprijsberekening
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
40
De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de eerste les
meegedeeld.
Aantal Lestijden 120 lestijden
Startvoorwaarden
• Attest Basis Dubbel Boekhouden of gelijkwaardig
• Het is aan te raden ook een attest te bezitten van Aanvullend Dubbel
Boekhouden
Lector Elke Van der Heyden
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
41
Leerinhouden
� Wettelijk kader
� Definities
� Toepassingsgebied
� Principes
� Moederonderneming
� Consortium
� Consolidatiekring
� Consolidatieverplichting
� Consolidatiemethodes
� Evenredige
� Integrale
� Vermogensmutatie
� Voorbeeld van een geconsolideerde jaarrekening
� IAS/IFRS
� Organisatorische aspecten
Doelstellingen
• Inzicht en kennis verwerven van de Belgische en Europese wetgeving
• De theoretische benadering van de verschillende
consolidatietechnieken toepassen
• Einddoel is interpreteren en analyseren van een geconsolideerde
jaarrekening
Begin-
competenties
• Zelfstandig boekingen uitvoeren
• De jaarrekening kunnen lezen
Eind-competenties
� Op de hoogte zijn van het wettelijk kader
� De definities en het toepassingsgebied kennen
� Inzicht hebben in een geconsolideerde jaarrekening
� De verschillende consolidatiemethodes kennen en ze toepassen
Literatuur
• Consolidatiezakboekje - E. De Lembre en S. Podevijn – Kluwer – ISBN
978 90 46 55058 6
• Basisboek consolidatie – C.Coppens en M.Dekeyser – Standaard
Uitgeverij Professional – ISBN 978 90 341 1506 5
• Consolidatie – C. Rombaut – Uitgeverij De Boeck – ISBN 978 90 455
2986 7
Gecombineerd
onderwijs Enkel contactlessen
Didactische
werkvormen
• Leergierigheid: zoeken naar verbreding en verdieping van zijn kennis
door opvolging van de nieuwe richtlijnen en wetgeving
•
• Discipline: volgens de regels, procedure en afspraken
• Zin voor samenwerking
• Kritisch vermogen ontwikkelen
• Relevante informatie zelfstandig opzoeken en beoordelen
Studiemateriaal • Eigen powerpointpresentatie
Evaluatie • Vragenstelling in de klas, tijdens pauzes en per e-mail
• Bijkomende oefeningen indien gewenst
Modulefiche Consolidatie
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
42
Aantal Lestijden
• Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van
de vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student
kan en eventueel kan er worden bijgestuurd.
• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen
Startvoorwaarden 40 lestijden
Lector
• Basis dubbel boekhouden
• Aanvullend dubbel boekhouden
• Financiële Analyse
Michel Borremans
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
43
Leerinhouden
Kostengedragingen: bedrijfsdrukte
vaste ,variabele, semi-variabele kosten, directe indirecte kosten, indirecte
kostenverdeling.
Integrale kostencalculatie
Variabele kostencalculatie - direct costing
Kritische omzettechniek
Differentiële kostencalculatie
Standaardkostencalculatie
Activity based costing
Budgetten
Planning en budgettering
Verkoop- en verkoopkostenbudget
Productiebudget en voorraadbudget gereed product
Investeringsbudget
Kostenbudgettering
Materiaalbudget
Personeelsbudget
Budget indirecte productie- beheers- en administratiekosten.
Liquiditeitsbudget
Gebudgetteerde jaarrekening
Zero Base Budgeting
Doelstellingen
Het doel is voorstellen te formuleren voor het financieel- en kostenbeleid
van een eenvoudige onderneming.
Enerzijds moet de cursist inzicht krijgen in het kostenbeleid van een
onderneming. Verschillende technieken van kostencalculatie worden
besproken (full costing , direct costing, activity based costing evenals een
aantal basisbegrippen uit de bedrijfseconomie (vaste, veranderlijke,
semi variabele, directe en indirecte kosten, break even point…).
Anderzijds dient de cursist kennis te maken met de verschillende budgetten
die in een onderneming gehanteerd worden (verkoop- en
verkoopkostenbudget, productiebudget, investeringsbudget,
liquiditeitsbudget,…) en moet na het volgen van de module niet enkel in
staat zijn dergelijke budgetten op te stellen, maar ook ze kunnen toetsen en
interpreteren en voorstellen daaromtrent kunnen formuleren.
Begin-
competenties
Basis dubbel boekhouden
Kostprijsberekening
Eind-competenties
Inzicht hebben in het kostenbeleid van een onderneming.
Budgetten kunnen opstellen; interpreteren en eventuele voorstellen
daaromtrent kunnen formuleren.
Literatuur Management accounting
A. Jorissen, C .Lefebvre, A. Popleu, F. Roodhooft, C. Van Liedekerke, G.
Modulefiche Kostenbeleid en budgettering
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
44
Walravens
Uitgegeven door Standaarduitgeverij MIM
Budgettering van L. Van Haute en T.Versleegers
Uitgegeven door Standaarduitgeverij MIM
Financieel Management van C. Van Alphen
Uitgeverij Academic Service, Wouters Import
Handboek Management Accounting
Van W. Bruggeman, P. Everaert en S. Hoozée
Uitgeverij Intersentia
Kosten- en opbrengstberekening ter ondersteuning van beslissingen van
Ivan De Cnuydt
Uitgeverij Academia Press
Cost Accounting en Management Accounting van M. Erlingen
Uitgeverij Den Arend
Gecombineerd
onderwijs Afstands- en contactlessen
Didactische
werkvormen
Doceren (ex cathedra)
Gebruik handboek en slides
Onderwijsgesprek (vraag- en antwoordgesprek)
Demonstratie
Individuele en groepsoefeningen
Opdrachten.
Studiemateriaal
Budgettering ’Gebudgetteerde balans en gebudgetteerde resultatenrekening
L. Van Haute, T. Versleegers
Uitgeverij De Boeck
ISBN 978 90 455 4168 6
Analytische boekhouden en kostencalculatie (*)
Erik De Lembre
Uitgeverij Intersentia
ISBN 978 94 000 0256 2
(*) Boek gebruikt bij kostprijsberekening - geen extra kost.
Evaluatie
• Bij het begin van de lesuren wordt er een korte herhaling gehouden van
de vorige les. Dit stelt de docent in staat vast te stellen wat de student
kan en eventueel kan er worden bijgestuurd.
• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.
• Bij elke afstandsles wordt er een evaluatie gehouden
De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de eerste les
meegedeeld.
Aantal Lestijden 60 lestijden
Startvoorwaarden
In het bezit van door het decreet voorgeschreven studiebewijzen.
Studenten niet in het bezit van zo’n studiebewijs, indien ze slagen in een
toelatingsproef.
Lector Linda Van Leuven
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
45
Leerinhouden
• Deel 1: Organisatie
- Plaats van de boekhoudafdeling in de organisatie
- Klasseer- en archiveringssystemen
- Timemanagement en arbeidsorganisatie
- Werkzaamheden binnen de organisatie coördineren
- Principe van human resources management
- Functieomschrijvingen en functie-eisen voor de medewerkers van
de boekhoudafdeling
- Bijscholing: criteria, evaluatie
- Werkoverleg:plannen, organiseren, leiden en opvolgen.
• Deel 2: Communicatie
- Presenteren van mondelinge en schriftelijke voorstellen
- Mondeling en schriftelijk rapporteren
- Contacten met externe raadgevers
- Logische opbouw van een vergadering
- Begeleiden, stimuleren en motiveren van medewerkers
- Geven van instructies
- Functionering- en evaluatiegesprek
- Geven van Feedback
- Formuleren van voorstellen voor promotie of ontslag
- Stappen bij een sollicitatiegesprek
- Voeren van een sollicitatiegesprek en voorstellen tot aanwerving
Doelstellingen
• Uiteindelijke doel is de cursist te leren een boekhoudafdeling
te coördineren
• Inzicht en kennis verwerven in verband met de verschillende
technieken van klasseren, vergadertechnieken, opstellen van
procedures,werkoverleg, functieomschrijving, enz..
• Hij verwerft kennis op het vlak van de verschillende
communicatietechnieken: rapporteren, presenteren, functionering- ,
evaluatie-, sollicitatiegesprekken, e.a.
Begin-
competenties Geen specifieke voorkennis vereist
Eind-competenties
• De cursist moet de verschillende organisatievormen kennen
• Inzicht hebben op de coördinatie van de afdeling
• Leergierigheid ontwikkelen om te verbreden en te verdiepen in
deze materie
• Zelfstandig opzoeken van informatie
• Hanteren van documenten
• Sociale en communicatieve vaardigheden
Literatuur
• Ervaringsuitwisseling in groep
• Opvolging en begeleiding van de informatievergarende opdrachten
• Vraagstellingen in de les of via e-mail
Gecombineerd
onderwijs Afstands- en contactlessen
Didactische
werkvormen
• Doceren
• Aanschouwen
Modulefiche Organisatie en communicatie
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
46
• Leergesprek
• Individueel werk – opzoekingen internet
Informatievergaring
Studiemateriaal
• Eigen geschreven teksten
• Losse teksten
• Werkdocumenten
• HR-instrumenten
I.Vanderstukken
• Uitgeverij De Boeck
ISBN 978-90-455-4221-8
Evaluatie
• Begin van de les herhaling van de vorige, zodat docent de kennis van
elke cursist kan inschatten
• De vaardigheden worden tijdens de oefeningen procesmatig
geëvalueerd
• Permanente evaluatie aan de hand van medewerking/participatie aan
gesprekken en invullen van vorderingsdocumenten
• Op het einde van de module volgt een schriftelijke examen.
• Bij elke afstandsles wordt er een evaluatie gehouden
De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de eerste les
meegedeeld.
Aantal Lestijden 60 lestijden
Startvoorwaarden • Algemene Basis boekhouden
Lector
• VDAB
• Efficiënt vergaderen – Roularta Books
• Functioneringsgesprekken met uw baas – Kluwer
• NCMV – cultuur en vormingsdienst
• Werken met mensen
• Human Resource Management in essentie
R.Caers
Uitgeverij Intersentia
• Administratieve organisatie
Michel Borremans
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
47
Leerinhouden
• Casestudies
• Bedrijfsbezoeken + verslaggeving
• Gastspreker + verslaggeving
• Stage
• Groepsopdrachten
Doelstellingen • Een link leggen naar de praktijk om de verworven kennis te toetsen
Begin-
competenties
• Powerpointpresentatie kunnen opmaken
• Communicatieve vaardigheden
• Teksten kunnen schrijven in Word
Eind-competenties
• Inzicht en kennis verworven over de praktijk
• Theoretische kennis omzetten in vaardigheden
• Mondelinge en schriftelijke communicatievaardigheden
• Accuratesse
• Leergierigheid
• Resultaatgerichtheid
• Zelfstandigheid en zin voor initiatief
• Discipline
• Zin voor orde, netheid en nauwkeurigheid
• Zin voor samenwerking
• Eerlijkheid en discretie
• Zorg voor kwaliteit
• Samenwerken in groep
Cursistenbegeleidi
ng
• Vooraf gemaakte afspraken worden door de docent gegeven en
uitgelegd
• Individuele en plenaire begeleiding tijdens de lestijden
• Vorderingen van de student worden zowel klassikaal, individueel, als via
e-mail opgevolgd
• Begeleiding door een promotor aangesteld volgens het vakgebied
• De verdere invulling kan verschillen van cursist tot cursist
(differentiatie)
Literatuur
• Schrijven van verslag tot eindwerk
L. Pollefliet
Uitgeverij Academia Press
ISBN 978-90-382-926-4
Gecombineerd
onderwijs
Afstands- en contactlessen
Didactische
werkvormen
• Schrijven van verslag tot eindwerk
L. Pollefliet
Uitgeverij Academia Press
• ISBN 978-90-382-926-4
Studiemateriaal
• Schrijven van verslag tot eindwerk
L. Pollefliet
Uitgeverij Academia Press
• ISBN 978-90-382-926-4
Modulefiche Projectwerk
HBO5 BOEKHOUDEN
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
48
Evaluatie
• De vaardigheden worden tijdens de uitvoering van het project
procesmatig en continu geëvalueerd en bijgestuurd voor 25% van de
punten
• De evaluatie van de gekozen opdracht, zal meteen de beoordeling van
de module zijn
• Afhankelijk van de gekozen opdracht zal de beoordeling procesmatig
zijn (stage) en/of een evaluatie van het eindrapport (casestudy, verslag
of groepswerk).
• Bij de verdediging van het eindwerk is de jury samengesteld uit interne
(lectoren boekhouding) en externe (vertegenwoordigers BIBF,
zelfstandige boekhouders, interim bureaus, ..) leden.
Aantal Lestijden 40 lestijden
Startvoorwaarden
• Basis dubbel boekhouden
• Aanvullend dubbel boekhouden
• Computerboekhouden
• BTW
• Vennootschapsrecht
• Vennootschapsboekhouden
• Vennootschapsbelasting
• Sociale wetgeving
• Personenbelasting
• Burgerlijk, handels- en economische recht
• Bank- en beurswezen
• Financiële algebra
• Financiële analyse
• Audit
• Kostprijsberekening
• Consolidatie
• Kostenbeleid en budgettering
Lector Michel Borremans
HBO5 Boekhouden – Studiegids 2015-2016
49