STUDIEGIDS HBO5 INFORMATICA - COOVI · • Webontwikkelaar • Netwerkbeheerder •...

²

STUDIEGIDS

HBO5 INFORMATICA CVO COOVI

HBO5 Informatica – Studiegids 2015-2016

2

INHOUDSOPGAVE

DEEL 1: ALGEMENE OPLEIDINGSINFO p. 3

1.1 Voor wie?

1.2 Beroepsprofiel en doelstellingen

1.3 Visie van de opleiding

1.4 Wat is HBO5?

1.5 Samenwerkingsverband HBO5-Erasmus

DEEL 2: OPLEIDINGSPROGRAMMA p. 8

2.1 Structuur van de opleiding

2.2 Modeltraject

2.3 Doorstroommogelijkheden

DEEL 3: PRAKTISCHE INFO EN ORGANISATIE p. 11

3.1 Waar en wanneer kan ik de opleiding volgen?

3.2 Gecombineerd onderwijs

3.3 Inschrijven

3.4 Taalcoaching en studie- en trajectbegeleiding

3.5 Vrijstellingen op basis van EVK-EVC

3.6 Voorzieningen

3.7 Nog een vraag?

DEEL 4: MODULESPECIFIEKE INFO p. 14


3

DEEL 1: ALGEMENE OPLEIDINGSINFORMATIE

1.1 Voor wie?

De HBO5-opleiding Informatica richt zich voornamelijk tot

• Pas afgestudeerden uit het secundair onderwijs die een diploma willen behalen

en tegelijkertijd voltijds of deeltijds willen werken. Op 3 jaar tijd kan je het

HBO5-graduaatsdiploma behalen en word je klaargestoomd voor de

arbeidsmarkt. Je kan daarna nog kiezen om verder te gaan voor het bachelor

diploma.

• Werkzoekenden die zich door deze opleiding op korte termijn kunnen

omscholen.

• Studenten die stoppen met de opleiding Bachelor Toegepaste informatica en

toch verder willen studeren.

• Iedereen die geïnteresseerd is om een diploma Informatica te behalen.

1.1.1 Toelatingsvoorwaarden

Om toegelaten te worden tot de HBO5-opleiding Informatica, moet je beschikken over

een diploma secundair onderwijs, een diploma van het hoger onderwijs of een

gelijkwaardig verklaard diploma. Wie geen van deze studiebewijzen behaald heeft en

ten minste 18 jaar is, moet slagen voor een toelatingsproef om zich te mogen

inschrijven.

Van de cursist die de opleiding aanvat wordt verwacht dat hij/zij als gebruiker kan

omgaan met pc.

Een cursist die de opleiding aanvat kan starten in modules die geen voorafgaandelijke

kennis vereisen.

Een cursist die de opleiding vervolgt kan vervolgmodules aanvatten indien de cursist

met succes verplicht voorafgaandelijk modules afgewerkt heeft of indien de cursist door

een vrijstellingsproef bewezen heeft aan de doelstellingen van verplicht

voorafgaandelijk modules te voldoen.

Vrijstellingen kunnen ook verleend worden indien de cursist kan aantonen te voldoen

aan de doelstellingen van deze modules aan de hand van attesten of certificaten

behaald in andere instellingen.


4

1.2 Beroepsprofiel en doelstellingen

1.2.1 Beroepsprofiel

• Softwareontwikkelaar

• Webontwikkelaar

• Netwerkbeheerder

• Helpdeskmedewerker ICT

• ICT-technicus

• IT-consultant

• Plaatser databekabeling

• PC-technicus

1.2.2 Doelstellingen

• Alle basisfacetten van zowel hardware als software beheersen.

• Een gefundeerd advies over hardware of software kunnen uitbrengen (bv. bij

aankoop).

• Een probleem kunnen analyseren en dit verder kunnen uitwerken volgens een

gekozen schematechniek.

• Bestaande en nieuwe complexe programma’s kunnen aanpassen en

ontwikkelen met behulp van meerdere moderne programmeertalen.

• Relationele databanken kunnen ontwerpen en gebruiken in complexe

toepassingen.

• Grondige kennis verwerven op het vlak van de algemene principes, de

technische aspecten en de besturing van zowel lokale (LAN) als wereldwijde

netwerken (Internet).

• Praktische kennis van de voornaamste toepassingspakketten vlot kunnen

beheersen.

• Het probleemoplossend denken bij het gebruik van toepassingspakketten

kunnen ontwikkelen.


5

• Een project volledig kunnen ontwikkelen vanaf het basisidee tot en met het

uitgewerkte gebruiksvriendelijke programma (evt. onder vorm van een

eindwerk).

• Het kunnen werken in groepsverband m.b.v. een adequaat gebruik van de

communicatievaardigheden.

• Mondeling een duidelijke presentatie van een project kunnen weergeven voor

een publiek van zowel deskundigen als leken.

• Zakelijk kunnen rapporteren.

• De moderne evolutie in de informaticawereld kunnen opvolgen.

• Attitudes kunnen ontwikkelen zoals zin voor efficiëntie, stressbestendigheid,

doorzettingsvermogen en overdraagbaarheid van oplossingstechnieken

(waardoor ook minder vertrouwde problemen zelfstandig kunnen opgelost

worden).

• Het is niet mogelijk om alle programmeertalen tijdens de opleiding aan bod te

laten komen. Kennis en vaardigheden m.b.t. de aangeleerde technieken m.b.v.

een programmeertaal moeten overdraagbaar zijn. De cursist moet voldoende

flexibiliteit bezitten m.b.t. het toepassen van aangeleerde technieken voor

nieuwe talen.

• De verantwoordelijkheid kan beperkt zijn tot het eigen takenpakket, maar in

veel gevallen (bv. In een KMO) zal de informaticus de enige verantwoordelijke

zijn voor het geheel van de informatica in het bedrijf, zodat in dat laatste geval

de verantwoordelijkheid gekoppeld is aan controle-, begeleidings- en

managementtechnieken.

• De beroepsmatige handelingen zijn in grote mate gebaseerd op niet-

routinematige procedures. Problemen worden opgelost door zowel gebruik te

maken van combinatie van bestaande procedures als door de ontwikkeling van

nieuwe procedures.

1.3 Visie van de opleiding

Wanneer je je inschrijft in de HBO5-opleiding Informatica aan CVO COOVI, stap je niet

alleen een opleiding binnen, maar ook een school en een centrum met een visie en een

missie. De missietekst van CVO COOVI kan je nalezen op

coovi.be/volwassenenonderwijs/visie.

De HBO5-opleiding Informatica legt dan ook een aantal specifieke accenten om de visie

en missie van de school in de praktijk om te zetten:

• Tewerkstelling – Arbeidsmarktafstemming

Door de sterk praktijkgerichte opleiding zijn de afgestudeerden direct inzetbaar

in de ICT-sector. Velen vinden zelfs al werk in de sector terwijl ze nog bezig zijn


6

met de opleiding. We staan in directe dialoog met de VDAB en het werkveld om

voeling te houden met de noden en de opleiding te actualiseren waar nodig.

• Doelgroepenbeleid

Door de samenwerking met het Huis van het Nederlands worden anderstaligen

geholpen in de opleiding. De kosten van bv. handboeken worden zo laag

mogelijk gehouden waardoor het financiële luik geen belemmering mag zijn.

Door het afleggen van een toelatingsproef kan men toch starten met hoger

onderwijs, zelfs zonder diploma onderwijs. Door vrijstellingsproeven aan te

bieden kan iemand die reeds tewerkgesteld is in de sector in een aantal

gevorderde modules instappen en zich zo verder specialiseren.

• Interculturalisering

In diverse modules wordt men in de werkvorm groepswerk verplicht samen te

werken, ongeacht de culturele achtergrond.

• Knelpuntberoepen helpen waarderen

Volgens de site van de VDAB zijn volgende beroepen knelpuntberoepen:

Integratie en implementatie expert ICT, Databankbeheerder, Netwerkbeheerder

en Analist ontwikkelaar ICT. Met het diploma van gegradueerde in de

informatica kunnen deze beroepen worden uitgeoefend.

• Competenties erkennen en certificeren

Sommige cursisten volgen de opleiding om binnen hun huidig bedrijf te kunnen

promoveren, anderen om bij te blijven met de nieuwste technologieën. Nog

anderen volgen de opleiding om hun kansen op een job te vergroten.

1.4 Wat is HBO5?

HBO5 is de afkorting van ‘Hoger Beroepsonderwijs’. Dit professioneel gerichte

opleidingsniveau situeert zich tussen het secundair onderwijs (niveau 4) en de

professionele bachelor (niveau 6). Een HBO5-opleiding geeft de kans om met een

relatief korte opleiding een hogere beroepskwalificatie te verkrijgen. Het behaalde

diploma is een ‘graduaat’.

Een HBO5-opleiding is zeer praktijkgericht en bereidt voor op de uitoefening van een

beroep. Daarnaast is ze gericht op de doorstroom naar het hoger onderwijs, met name

naar een professionele bachelor.

Samenwerkingsverband HBO5-Erasmus

De Erasmushogeschool Brussel en de GO! instellingen CVO COOVI (Brussel), CVO VOLT

(Leuven-Landen-Tienen) en Busleyden Atheneum (Mechelen-Jette) vormen sinds 2013

het samenwerkingsverband HBO5-Erasmus. Concreet werkt men onder meer samen op

het vlak van organisatie van onderwijs en kwaliteitszorg, dienstverlening aan en

begeleiding van cursisten, gebruik van infrastructuur en ICT en inzetbaarheid en


7

professionalisering van het personeel. In CVO COOVI biedt HBO5-Erasmus volgende

opleidingen aan:

• Boekhouden

• Cosmetische wetenschappen

• Hotel- en cateringmanagement

• Informatica

• Marketing

• Openbare besturen

• Syndicaal werk

• Winkelmanagement


8

DEEL 2: OPLEIDINGSPROGRAMMA

2.1 Structuur van de opleiding

De HBO5-opleiding Informatica is een modulaire opleiding van 1160 lestijden. De

modules kunnen los van elkaar gevolgd worden, op je eigen tempo. Als je alle modules

succesvol hebt doorlopen, behaal je het diploma van Gegradueerde in de Informatica –

optie Programmeren of Gegradueerde in de Informatica – optie Netwerkbeheer.

Hieronder vind je het structuurschema van de opleiding. Hierin staan de verschillende

modules vermeld met telkens een aanduiding van het aantal lestijden.

Het structuurschema van de opleiding is opgebouwd a.d.h.v. verschillende

afstudeerrichtingen:

• Gemeenschappelijke stam: Basis Informatica

• Afstudeerrichting Programmeren: Optie programmeren

• Afstudeerrichting Netwerkbeheer: Optie Netwerkbeheer

2.2 Modeltraject

De HBO5-opleiding Informatica stelt een modeltraject voorop. Het modeltraject werd

ontwikkeld vanuit volgtijdelijkheid en evenwichtige semesterindeling. Studielast wordt

op die wijze evenwichtig gespreid over de hele opleiding en de graduele opbouw van

competenties en attitudes wordt verzekerd.

Afhankelijk van je eigen mogelijkheden en situatie blijft het dankzij de modulaire

organisatie echter mogelijk om af te wijken van het modeltraject. Indien gewenst kan je

dus zelf een afwijkende leerroute uitstippelen. Je kan ook zelf het tempo bepalen

waarmee je het (model)traject afwerkt. Het traject kan gespreid worden over een


9

langere periode, maar kan ook versneld worden gevolgd. Het versnelde traject vraagt

wel een intensievere tijdsinvestering en werkhouding. De trajectbegeleider van de

opleiding (zie deel 3) kan jou in elke situatie helpen bij het vinden van het meest

geschikte traject.

Optie Programmeren

Semester 1

• Basiskennis

• Datacommunicatie en netwerken

• Communicatie- en

organisatietechnieken

• IT-organisatie

Semester 2

• Netwerkbeheer 1

• Programmeren 1

• Databanken

Semester 3

• Programmeren 2

• Multimedia

• Softwarepakketten

• Besturingssystemen

Semester 4

• Programmeren 3

• Analyse

Semester 5

• Programmeren 5

• Projectwerk programmeren

Semester 6

• Programmeren 4

• Projectwerk programmeren

Optie Netwerkbeheer

Semester 1

• Basiskennis

• Datacommunicatie en netwerken

• Communicatie- en


• IT-organisatie

Semester 2

• Netwerkbeheer 1

• Programmeren 1

• Databanken

Semester 3

• Programmeren 2

• Multimedia

• Softwarepakketten

• Besturingssystemen

Semester 4

• Datacommunicatie

• Netwerkbeheer 2

Semester 5

• Beheer van databanken

• Projectwerk netwerkbeheer

Semester 6

• Internettechnologie en systeem-

en netwerkbeheer

• Projectwerk netwerkbeheer


10

2.3 Doorstroommogelijkheden

Met het HBO5-diploma Informatica kan je – indien je dit wenst – via een verkort traject

een professionele bachelor aan een hogeschool behalen. De Erasmushogeschool Brussel

heeft hiervoor programma’s ontwikkeld.

Wil je na deze opleiding doorstromen naar de professionele bachelor Toegepaste

informatica, dan krijg je vrijstellingen o.b.v. EVK. Studeerde je af in de optie

‘Programmeren’, dan moet je nog 93 studiepunten volgen. Behaalde je de optie

‘Netwerkbeheer’, dan moet je nog 99 studiepunten volgen

Volgde je na het behalen van je diploma nog een relevante opleiding of behaalde je nog

een bijkomende kwalificatie of een certificaat (bv. CCNA)? Of beschik je over

werkervaring in bepaalde domeinen? Dan kan je in aanmerking komen voor extra

vrijstellingen op basis van EVC (Eerder Verworven Competenties) of EVK (Eerder

Verworven Kwalificaties).

Door blended learning wordt het contactonderwijs sterk beperkt en verwerk je een

groot deel van de inhoud zelfstandig, met uitgebreide (digitale) coaching.


11

DEEL 3: PRAKTISCHE INFO EN ORGANISATIE

3.1 Waar en wanneer kan ik de opleiding volgen?

De opleiding wordt aangeboden door het centrum voor volwassenenonderwijs (CVO)

COOVI. De opleiding wordt georganiseerd op campus CVO Brussel. CVO Brussel is vlot

bereikbaar met het openbaar vervoer. De campus ligt op 10 minuten wandelen van het

station Brussel-Zuid. Wie met de metro komt stapt af aan Delacroix of Clemenceau. Wie

met de bus of de tram komt stapt af aan ZM Koning Albert 1. CVO Brussel is vlot

bereikbaar met de wagen. Bovendien beschikt de campus over een ruime parking aan de

Erasmushogeschool. De ingang van de parking is te bereiken via de Nijverheidskaai in

Anderlecht.

De opleiding wordt aangeboden in avondonderwijs. Het uurrooster van de opleiding

vind je terug op de website. De lessen vinden plaats op weekavonden.

3.2 Gecombineerd onderwijs

Alle modules worden in gecombineerd onderwijs aangeboden. Gecombineerd onderwijs

is een combinatie van contacturen en afstandsonderwijs. De opleiding maakt voor het

afstandsonderwijs gebruik van de elektronische leeromgeving Smartschool. Via

Smartschool stellen lectoren de nodige documenten ter beschikking, worden oefeningen

aangeboden via leerpaden, wiki, discussiefora, enz … Deze digitale leeromgeving biedt

heel wat mogelijkheden in functie van competentiegericht en vernieuwend leren.

3.3 Inschrijven

Inschrijven kan via het secretariaat. Bij inschrijving betaal je met bancontact of met

opleidingscheques (www.vdab.be/opleidingscheques). Breng bij inschrijving zeker een

kopie mee van je behaalde diploma en je identiteitskaart. Onder bepaalde voorwaarden

kan je ook vrijgesteld worden van de betaling van het inschrijvingsgeld. Informatie m.b.t.

de openingsuren van het secretariaat alsook informatie m.b.t. de inschrijvingsgelden,…

vind je op de website van CVO COOVI.

3.4 Taalcoaching en studie- en trajectbegeleiding

De opleiding beschikt over een taalcoach die door elke cursist vrijblijvend gecontacteerd

kan worden voor extra taalondersteuning. De taalcoach heeft spreekuur op de campus

na afspraak. Wens je je taalvaardigheid bij te spijkeren of wens je hulp bij specifieke

taalgerelateerde zaken? Vraag vrijblijvend meer informatie op het centrumsecretariaat

of aan de trajectbegeleider van de opleiding.


12

Heb je nood aan extra studiebegeleiding? Of wens je af te wijken van het modeltraject

en heb je vragen bij het zelf samen stellen van een individueel leertraject? Vragen m.b.t.

extra ondersteuningsmaatregelen en trajectbegeleiding kunnen na afspraak steeds

besproken worden met de trajectbegeleider van de opleiding.

3.5 Vrijstellingen op basis van EVK-EVC

Je kan je opleiding versnellen via erkenning van eerder verworven kwalificaties (EVK)

en/of eerder verworven competenties (EVC). Met de juiste kwalificaties en

competenties kan je vrijstellingen bekomen.

Een eerder verworven kwalificatie (EVK) is elk binnenlands of buitenlands studiebewijs

dat aangeeft dat een formeel leertraject met goed gevolg werd doorlopen. Je moet dus

een examen hebben afgelegd dat resulteerde in een formeel studiebewijs.

Een eerder verworven competentie (EVC) is het geheel van kennis, inzicht, vaardigheden

en attitudes verworven door middel van leerprocessen die niet met een studiebewijs

werden bekrachtigd. Zo kan je relevante beroepservaring inbrengen om een vrijstelling

aan te vragen.

Vrijstellingen op basis van EVK of EVC verkrijg je niet zomaar. Bij een EVK-procedure

worden je reeds behaalde kwalificaties vergeleken met de inhoud van de HBO5-

opleiding. Bij een EVC-procedure worden je eventuele eerder verworven competenties

aan een onderzoek onderworpen.

Het EVK/EVC-beleid van het centrum staat omschreven in het centrumreglement (terug

te vinden op de website). De trajectbegeleider bewaakt het correct verloop van de

aanvraagprocedure EVC/EVK. De modulefiches (zie deel 4) kunnen richtinggevend zijn bij

het opstellen van je aanvraagdossier.

3.6 Voorzieningen

3.6.1 Professionele en nieuwe infrastructuur

Een grondige renovatie op de campus COOVI zorgde voor een nieuwe drive en

gloednieuwe of vernieuwde infrastructuur voor het centrum.

De lokalen van de opleiding bevinden zich in gebouw 5 van de campus. De recent

gerenoveerde klaslokalen zijn voorzien van alle nodige uitrusting zoals een whiteboard

en meubilair dat voldoende flexibel is om verschillende didactische werkvormen toe te

passen. Elk lokaal is uitgerust met een Smartboard, een handig multimedia bord dat

interactief en vernieuwend onderwijs mogelijk maakt.

Het centrum beschikt over een open leercentrum (OLC). Dit is een speciaal uitgerust

lokaal met PC’s, internetaansluiting en software waar je als cursist, al dan niet onder


13

begeleiding, zelfstandig kunt werken. Je kan er zelfstandig oefenen, taken maken,

gebruik maken van didactisch materiaal en software die jou kan ondersteunen in je

leerproces. Het reglement en de openingsuren van het OLC vind je op de website.

Het studentenrestaurant free-flow wordt dagelijks tijdens de lunch opengesteld voor

alle cursisten, lesgevers en personeel van de verschillende onderwijsinstellingen die

huisvesten op de campus.

De COOVItaria, een cafetaria met winkeltje, is dagelijks open in de namiddag en ’s

avonds. Hier kunnen cursisten, lesgevers en personeel terecht voor koffie of andere

dranken, een snelle hap en kant- en klare maaltijden. Ook worden huisgemaakte

producten verkocht van de opleidingen Bakkerij, Slagerij, Kok en Brouwerij.

Op de campus vind je ook de nieuwe keukentoren. Dit architecturaal hoogstandje van 60

meter hoog is een opeenstapeling van hypermoderne lokalen en leskeukens. Op de 12de

verdieping vind je een panoramisch restaurant waar iedereen mits tijdige reservatie kan

genieten van een gastronomisch diner van 4 gangen met aangepaste wijnen voor een

voordelige prijs. Reserveren kan via de website.

De campus ligt in een groen park met vijver en bankjes, waar het vooral bij mooi weer

goed vertoeven is. Er is ook een zwembad, waar op vertoon van je cursistenkaart aan

democratische prijzen gezwommen kan worden.

3.6.2 Opleidingsspecifieke voorzieningen

Voor de organisatie van het gecombineerd onderwijs maken we binnen onze opleiding

gebruik van een virtuele omgeving in eigen beheer.

3.7 Nog een vraag?

Hebt je na het lezen van deze studiegids - vademecum nog specifieke vragen omtrent

het centrum of de opleiding? Kijk dan zeker ook op de website (www.coovi.be/cvo) van

het centrum. Je vindt er de meest recente en actuele informatie terug.

Uiteraard staan ook onze secretariaatsmedewerkers altijd voor je klaar om je te helpen

met al uw vragen en om u alle nodige informatie te verstrekken:

Centrumsecretariaat:

Gebouw 5 – 1ste verdiep

Emile Grysonlaan 5

1070 Anderlecht

+32 (0)25 26 51 00

[email protected]


14

DEEL 4: MODULESPECIFIEKE INFO

Hier vind je per module een modulefiche met extra modulespecifieke informatie.

MODULECODE MODULENAAM PAGINA

A1 Basiskennis 15

A2 Softwarepakketten 17

A3 Communicatie- en organisatietechnieken 19

A4 Multimedia 21

A5 Programmeren 1 22

A6 Programmeren 2 24

A7 IT-organisatie 26

A8 Databanken 27

A9 Datacommunicatie- en netwerken 28

A10 Netwerkbeheer 1 30

A11 Besturingssystemen 31

B1 Programmeren 3 33

B2 Analyse 35



B5 Projectwerk programmeren 40

C1 Beheer van databanken 42

C2 Netwerkbeheer 2 43

C3 Datacommunicatie 45

C4 Internettechnologie en systeem- en netwerkbeheer 48

C5 Projectwerk netwerkbeheer 50


15

Leerinhouden

Onderstaande leerinhouden worden in de module Basiskennis behandeld:

o Werking van een computer

o Basisbegrippen

o Computer delen

o Hardware

o Software

� Machine code of binaire code

� Machinetaal

� Programmeertalen

o Soorten Computers

� Analoge computers

� Digitale computers

o Computer schema

o CPU

o Intern geheugen

o Getallenstelsels

o Registers

o Assembler taal

o Assembler programma

o Basisregels bij logische bewerkingen

o Micro computer, personal computer en de tablet computer

o Interrupts bij processors

o Input- output apparatuur

o Coderingen en opname van getallen

o Werking pariteitsbit

o Fundamentele verbeteringen in de computer werking

Doelstellingen

De cursist kan:

• de werking van een eenvoudige computer uitleggen;

• de uitvoering van een klein programma op machineniveau beschrijven;

• de manier waarop gegevens (numerisch - alfanumerisch) door een

computer worden voorgesteld en verwerkt, beschrijven ( binair –

decimaal – hexadecimaal rekenen );

• het nut en de werking van datacompressie en –encryptie beschrijven;

• de onderlinge samenwerking van processor en geheugen omschrijven;

• de mogelijkheden van randapparatuur en geheugens verklaren.

Begin-

competenties

Basisvaardigheden voor het gebruik van een computer in een administratieve

omgeving om o.a. met smartschool te kunnen werken

Verplichte voorafgaande modules: Geen

Eind-competenties De werking van een computer in eigen bewoording kunnen verklaren. Dit

schematisch als ook per onderdeel. (CPU, input- output apparatuur )

Gecombineerd

onderwijs

Contactonderwijs: 70 % (10 lessen)

Afstandsonderwijs: 30 % (4 lessen)

De exacte data contact- en afstandsonderwijs worden de eerste les meegedeeld.

De exacte opdracht(en) afstandsonderwijs worden de eerste les meegedeeld.

Didactische

werkvormen Doceren, demonstatie, onderwijsleergesprek en praktijkleren

Studiemateriaal Elektronische leeromgeving met allerlei info

Modulefiche Basiskennis

HBO5 INFORMATICA


16

Evaluatie

Evaluatie contactonderwijs: schriftelijk examen (SE)

Evaluatie afstandsonderwijs: modulewerk (MW)

De exacte evaluatiepercentages en evaluatiemomenten worden de eerste les

meegedeeld.

Aantal Lestijden 60

Lector Olaf Marckx


17

Leerinhouden

Onderstaande leerinhouden worden in de module Softwarepakketten

behandeld:

• probleemoplossend met standaard kantoorpakketten omgaan;

• geavanceerd de standaard kantoorpakketten gebruiken;

• objecten aanmaken koppelen en insluiten binnen zelfde en andere

pakketten importeren van data van ene pakket naar het andere;

• conversie van data om importeren mogelijk te maken;

• installatie van standaardkantoorpakketten aanpassen;

• opties binnen standaard kantoorpakketten instellen en aanpassen;

• algemene wiskundige uitdrukkingen opstellen binnen rekenbladen;

• functies, applicaties en tools binnen rekenbladen toepassen;

• toepassingen met koppelingen tussen rekenbladen en rekenmappen

opstellen;

• repeterende handelingen in macro’s verwerken;

• macrotaal bijwerken en macro uitbreiden;

• scripttaal gebruiken voor het automatiseren van handelingen binnen en

tussen kantoorpakketten.

Doelstellingen

De cursist kan:

• helpdesk verlenen voor de standaard kantoorpakketten:

tekstverwerker, rekenblad, presentatiepakket, mail, organisatiepakket,

kalender, tekenpakket;

• data importeren van het ene pakket naar het andere;

• de standaardgebruiksinstellingen van de pakketten aanpassen;

• objecten aanmaken en verwerken in verschillende pakketten;

• macro’s aanmaken binnen verschillende pakketten;

• scripts aanmaken voor automatische bewerkingen binnen de pakketten

en over de pakketten heen;

• de wiskundige kennis, nodig voor het gevorderd gebruik van de

rekenbladen, gebruiken en hanteren;

• verschillende rekenbladen aan elkaar koppelen.

Begin-

competenties


omgeving. Geen verplichte voorafgaande modules.

Eind-competenties Ondersteuning bieden bij het gebruik van de meest courante kantoorpakketten,

uitgezonderd databases.

Gecombineerd

onderwijs





Didactische



Evaluatie

Evaluatie contactonderwijs: schriftelijk examen (SE).


De evaluatiepercentages en -momenten worden de eerste les meegedeeld.

Aantal Lestijden 40

Lector Kristien Bruylandt

Modulefiche Softwarepakketten

HBO5 INFORMATICA


18

Leerinhouden

Onderstaande leerinhouden worden in de module Communicatie- en

organisatietechnieken behandeld:

• Basisbegrippen

o deelgebieden van communicatie

o communicatiesysteem in functie van aantal deelnemers

� one to one

� one to many

� many to many

o informatie

• Context waarin men communiceert, zich organiseert in functie van de

ontwikkelingsfasen van een informaticaproject

• Probleemstelling: informatica is een multidisciplinaire omgeving

o soorten competenties van de gesprekspartners

o stressmanagement

• Communicatie tijdens de verschillende fasen van de systeembouw (te

behandelen items bij elke fase)

o op basis van praktijkvoorbeelden worden alle mogelijke

gespreksmethoden geïllustreerd tijdens de verschillende fasen

van de systeembouw

o schematische voorstelling geven van het informaticaproject

o bij de simulatiegesprekken van de verschillende analysefasen

komen volgende aspecten spontaan aan bod

o automatisch detecteren hoe men zich het best organiseert bij

het voeren van de gesprekken

o een rapport maken

o welke disciplines zijn er betrokken ?

o wie beschikt over welke kunde ?

o wie beschikt over welke beslissingsrechten?

o welke communicatieproblemen stellen er zich? Hoe kan men

zich organiseren?

o wat kan men doen om problemen te vermijden, te

verminderen?

o welke gespreksmethoden?

Doelstellingen

De cursist:

• verwerft inzicht in de mogelijkheden en beperkingen van communicatie

binnen en tussen teams;

• kan luisteren naar een groep, de elementaire elementen synthetiseren

en deze op een logische manier schematiseren;

• kan op basis van consultatie van een opdrachtgever een

informaticaproject formuleren;

• kan een automatiseringsontwerp (prototype) voorstellen en bespreken

met de betrokkenen;

• kan een werkgroep leiden, de resultaten synthetiseren en rapporteren;

• kan de te automatiseren processen modelleren op basis van de

informatie die werd verkregen aan de hand van interviews en

denktanks;

Modulefiche Communicatie- en


HBO5 INFORMATICA


19

• kan op bevattelijke wijze een schematische voorstelling geven van het

informaticaproject en de daarmee verbonden implicaties.

Begin-

competenties Geen verplichte voorafgaande modules

Eind-competenties Het aanleren van de vereiste communicatieve en organisatorische vaardigheden

om een informaticaproject uit te werken en voor te stellen.

Gecombineerd

onderwijs





Didactische



Evaluatie

Evaluatie contactonderwijs: Permanente evaluatie (PE)



meegedeeld.

Aantal Lestijden 40



20

Leerinhouden

Onderstaande leerinhouden worden in de module Multimedia behandeld:

• multimedia-apparatuur selecteren en gebruiken

• vectorbeelden & bitmapbeelden

• desktop publishing

• kleur & video & audio

• gedrukte publicaties ontwerpen (PowerPoint)

• multimedia en netwerken

• ontwerpen van het Internet (werking het internet + webpagina maken)

• lettertypenstaalkaart / stijlengalerie

• ingewikkelde publicaties maken en beheren

• website-ontwikkeling

• ontwerpen van Webpagina's

• web-ontwikkelingtools

• de basisregels van een internetprogrammeertaal

Doelstellingen

De cursist kan:

• de cursist kan multimediaprojecten situeren en vakjargon in eigen

bewoording verklaren

• de cursist is in staat tot het selecteren, aansluiten en gebruiken van

multimedia-apparatuur

• de cursist kan multimediasoftware selecteren voor gebruik (grafisch &

videobewerking & audiobewerking)

• de cursist kan op elementaire wijze een website ontwerpen, bouwen en

publiceren (FTP / hosting / websever)

• de cursist kan op elementaire wijze een presentatie ontwerpen,

bouwen en onderhouden

• de cursist kan de basiscomponenten voor internetprogrammeren

hanteren.

• cursist kan een webpagina programmeren met HTML en CSS

Begin-

competenties


omgeving om o.a. met smartschool te kunnen werken

Verplichte voorafgaande modules: Geen

Eind-competenties De werking van een computer in eigen bewoording kunnen verklaren. Dit

schematisch als ook per onderdeel. (CPU, input- output apparatuur )

Gecombineerd

onderwijs

Contactonderwijs: 50%

Afstandsonderwijs: 50%



Didactische



Evaluatie



meegedeeld.

Aantal Lestijden 60

Lector Olaf Marckx

Modulefiche Multimedia

HBO5 INFORMATICA


21

Leerinhouden

Onderstaande leerinhouden worden in de module Programmeren 1 behandeld:

• Programmeertechnieken

o inleidende begrippen: programma, instructie,

programmeertaal

o algoritme (begrip, eigenschappen, soorten, methoden)

o fasen in de levenscyclus van een systeem

o methode van objectgeoriënteerde benadering beschrijven

o methode van procedurele (gestructureerde) benadering

beschrijven

o objectgeoriënteerde benadering met de procedurele

(gestructureerde) benadering vergelijken

o begrip, oefeningen en schematechnieken van

controlestructuren

o modulaire benadering

• De gehanteerde programmeertaal: werkomgeving

o basisvereisten van een ontwikkelomgeving

o basisinzicht in de ontwikkelomgeving van de gebruikte

programmeertaal.

• De gehanteerde programmeertaal: taalelementen

o de bouwstenen van de programmeertaal

o declaratie van allerlei mogelijke gegevens

o instructies

o functies

o taalspecifieke mogelijkheden, nodig om de aangeleerde

programmeertechnieken in de gehanteerde programmeertaal

te hanteren

o Invoercontroles, behandeling van fouten

Doelstellingen

De cursist kan:

• modellen voor goed programmeren beschrijven

• de levenscyclus van een project beschrijven

• het verschil tussen gestructureerd en object georiënteerd

programmeren aantonen

• bij eenvoudige problemen de datastructuur en controlestructuur

analyseren en met schematechnieken vastleggen

• de belangrijkste algemene concepten in verband met programmeren

toepassen

• de basiselementen en –structuren van één of twee programmeertalen

beschrijven

• de basiselementen en –structuren van één of twee programmeertalen

in eenvoudige applicaties toepassen

• bij het analyseren en bij het ontwikkelen van programma’s een vooraf

vastgelegde methodologie volgen

• de vereiste integriteit in acht nemen

Begin-

competenties


omgeving

Geen verplichte voorafgaande modules

Modulefiche Programmeren 1

HBO5 INFORMATICA


22

Eind-competenties

De methodologische principes die nodig zijn om de analyse van een probleem

aan te pakken, worden behandeld, zowel wat de datastructuren als de

controlestructuren betreft. Tevens komen de basisvaardigheden van de

implementatie aan bod.

Gecombineerd

onderwijs





Didactische



Evaluatie

Evaluatie contactonderwijs: drietal tussentijdse vaardigheidsproeven +

afsluitende vaardigheidsproef + eindopdracht



meegedeeld.

Aantal Lestijden 120



23

Leerinhouden



o herhalingsoefeningen

o werken met tabellen: eendimensionale en tweedimensionale

tabellen

o sorteertechnieken: van een drietal sorteertechnieken methode

kunnen toepassen en het nut illustreren

o zoektechnieken: van een drietal zoektechnieken methode

kunnen toepassen en het nut illustreren

o recursief programmeren


o uitbreiding van het gebruik van debugger

o uitbreiding van het gebruik van compileren

• De gehanteerde programmeertaal: taalelementen (uitbreiding)

o uitbreiding van de bouwstenen van de programmeertaal,

vereist om de aangeleerde programmeertechnieken in de

gehanteerde programmeertaal te hanteren

� constante, symbolische constanten, variabelen,

expressies

� bouwstenen (objecten) eigen aan de gekozen taal

o uitbreiding van de gegevensdeclaraties, nodig om de

aangeleerde programmeertechnieken in de gehanteerde

programmeertaal te hanteren

o uitbreiding van de instructies, nodig om de aangeleerde


te hanteren

o uitbreiding van de functies, nodig om de aangeleerde


te hanteren

� uitbreiding voorgedefinieerde functies

� uitbreiding zelfgedefinieerde functies

o uitbreiding van taalspecifieke mogelijkheden, nodig om de



• Methodologie ontwerp van een applicatie

o algemene situering in de levenscyclus (probleemdefinitie,

functioneel ontwerp, technisch ontwerp,

bouw/programmeren, implementatie, onderhoud)

o eenvoudig ontwerp van een applicatie (probleemdefiniëring,

functioneel en technisch ontwerp, programma technisch

ontwerp)

Doelstellingen

De cursist kan:

• standaardalgoritmen voor onder meer sorteren en zoeken, opbouwen

en toepassen;

• de elementen en structuren van een programmeertaal grondig

omschrijven;

• de elementen en structuren van een programmeertaal in complexere


HBO5 INFORMATICA


24

applicaties toepassen;

• de volledige levenscyclus van een eenvoudig project volgens een

gepaste methodologie zelfstandig doorlopen.

Begin-

competenties

Kennis van de methodologische principes om de analyse van een probleem aan

te pakken en basisvaardigheden van de implementatie

Verplichte voorafgaande modules: A5 Programmeren 1

Eind-competenties Een complex probleem analyseren en de oplossing ervan implementeren.

Gecombineerd

onderwijs





Didactische



Evaluatie




meegedeeld.

Aantal Lestijden 60



25

Leerinhouden

Onderstaande leerinhouden worden in de module IT-organisatie behandeld:

• aanleren van de grondbegrippen

o bedrijfsorganisatie

o situering van de IT-organisatie

• IT-activiteiten

o ontwikkeling: analyse, programmering

o opvolging

o exploitatie: begrippenkader, ordening van apparatuur en

programmatuur

o outsourcing

o aankopen en contractbehandeling

• mogelijke organisatievormen

o organigram en functies binnen een IT-organisatie

• projectmanagement, planning en opvolging

• uitwerken van een praktisch voorbeeld door gebruik te maken van de

beschikbare hulpmiddelen

Doelstellingen

De cursist:

• kan de verschillende vormen van algemene bedrijfsorganisatie

herkennen en het IT-gebeuren in deze organisatie situeren;

• kan een schema voor een IT-organisatie opstellen en de exploitatie

plannen;

• kan een projectplanning opstellen en opvolgen;

• kan met behulp van de nodige softwaretools en rekening houdende

met alle beschikbare materiële en personele middelen, een

projectplanning opstellen.

Begin-

competenties Geen verplichte voorafgaande modules

Eind-competenties Een IT-organisatieschema opstellen, de exploitatie beschrijven en een

projectplaaning opstellen.

Gecombineerd

onderwijs





Didactische



Evaluatie

Evaluatie contactonderwijs: eindopdracht



meegedeeld.

Aantal Lestijden 40


Modulefiche IT-organisatie

HBO5 INFORMATICA


26

Leerinhouden

Onderstaande leerinhouden worden in de module Databanken behandeld:

• Basisbegrippen, kennis, informatie, gegevens

• Opbouw van een databank, gegevensmodel

• Verschillende soorten databanken, inzonderheid de relationele

• Relevante data van een probleem definiëren

• Gebruik van een model, datamodel, conceptueel datamodel

• De recente ontwerptechnieken voor databanken beheersen en in de

praktijk hanteren

• De normalisatie en de denormalisatie in de praktijk (normaalvormen)

• Aanmaken van relaties en sleutels

• Data importeren en exporteren volgens de verschillende mogelijkheden

• Queries met behulp van SQL

• Definiëren, ondervragen, wijzigen en verwijderen van tabellen

• Praktische toepassing op databanken en rapportering

• Integriteit en beveiliging van databanken

Doelstellingen

De cursist kan:

• de verschillende soorten databanken inzonderheid de relationele

situeren

• de relevante data van een probleem definiëren

• de recente ontwerptechnieken voor databanken beheersen en in de

praktijk hanteren

• de normalisatieregels en de denormalisatie in de praktijk hanteren

• door het aanmaken van indexen de performantie praktisch verhogen

• data importeren en exporteren

• relevante data uit een databank via een geconditioneerde zoekfunctie

selecteren

• rapporten met relevante gegevens vanuit een databank automatisch

genereren

Begin-

competenties


omgeving

Geen verplichte voorafgaande modules

Eind-competenties Basiskennis over het werken met databanken.

Gecombineerd

onderwijs





Didactische



Evaluatie

Evaluatie contactonderwijs: schriftelijk examen



meegedeeld.

Aantal Lestijden 60


Modulefiche Databanken

HBO5 INFORMATICA


27

Leerinhouden

Onderstaande leerinhouden worden in de module Datacommunicatie en

Netwerken behandeld:

• Een historisch overzicht van datacommunicatie en netwerken

• Het OSI lagenprotocol en de plaatsing van de TCP/IP-stack daarin

o Laag 1:

� Fysieke media en hun eigenschappen

� Basiselementen datatransmissie en prestatiemetingen

� Modulatie en codering

� Multiplexing

� Topologieën

o Laag 2:

� Pakketten en Frames

� Adressering en identificering van frames

� LAN

� WAN

� Netwerkprestaties

o Laag 3:

� Logische adressering

� Internetten en routering

� IPv4, m.i.v. subnetting

� IPv6

� ICMP

� NAT

o Laag 4:

� TCP

� UDP

� NAPT

o Laag 5-7:

� Client / Server – model

� DNS

� E-mail

� SMTP

� POP

� IMAP

� FTP

� WWW

� DHCP

• Inleiding tot netwerkbeveiliging

Doelstellingen

De cursist kan:

• uitleggen wat protocolstacks zijn

• de lagen van het OSI-model en de TCP/IP protocolstack benoemen

• de doorstroming van pakketten door de verschillende stacklagen

bespreken en verklaren

• de belangrijkste gebruikte technologieën en protocollen binnen elk van

deze laag benoemen

• kan de prestatiefactoren van netwerken benoemen en interpreteren

• subnetten berekenen en adressen van stations, resp. hosts in

Modulefiche Datacommunicatie en netwerken

HBO5 INFORMATICA


28

netwerken bepalen

• de fundamentele beveilingsaspecten van netwerken benoemen

Begin-

competenties Nvt: Er worden geen ingangsvoorwaarden gesteld

Eind-competenties

De cursisten hebben een theoretisch basisinzicht verworven in

• de werking van netwerken en internetwerken in het algemeen

• de technische basisaspecten van datacommunicatie

• de protocollen gebruikt in de verschillende lagen van het OSI-model

• de toepassing van dit OSI-model in de huidige (inter-) netwerken

• de beveiligingsaspecten van netwerken

Het verworven inzicht zal verder uitgediept worden in de cursussen

Netwerkbeheer 2, Datacommunicatie en Internettechnologie voor die studenten

die de optie Netwerkbeheer kiezen.

Gecombineerd

onderwijs



De exacte data contact- en afstandsonderwijs worden meegedeeld bij het begin

van de module in de “Afsprakennota”.

De exacte opdracht(en) afstandsonderwijs worden telkens meegedeeld tijdens

de voorafgaande contactles.

Didactische

werkvormen Doceren, onderwijsleergesprek en online trainingen

Studiemateriaal De syllabus “Datacommunicatie en Netwerken” wordt via Smartschool ter

beschikking gesteld

Evaluatie

Evaluatie contactonderwijs: mondeling examen (ME).



meegedeeld.

Aantal Lestijden 60

Lector Waldo Heudens


29

Leerinhouden

Volgende leerinhouden komen in de module Netwerkbeheer 1 aan bod:

• Netwerkterminologie

o Topologie

o Medium en toegangscontrole

o Protocol

o Server

o Client

o Recource of netwerkhulpbron

o Peer to peer en serverbased

• Netwerkapparatuur en omgeving

• Gebruikersaccount opstellen en beheren

• Netwerkrecources opzetten en controleren

• Aanmeldingsprocedures en authenticatie

• Backupverwerking

• Netwerkbeveiliging

Doelstellingen De studenten moeten op het einde van de cursus in staat zijn om een

eenvoudige Windows Server op te zetten.

Begin-

competenties De cursist moet geslaagd zijn in de module “Datacommunicatie en Netwerken”.

Eind-competenties De cursist moet zelfstandig een eenvoudig network kunnen maken en beheren.

Gecombineerd

onderwijs

50% afstandsonderwijs – 50% contactonderwijs



Didactische

werkvormen Doceren, individuele opdrachten, praktijkgerichte opdrachten

Studiemateriaal Boek: Netwerkbeheer Deel 1 van Jan Smets

Evaluatie 70%: Examen

30%: opdrachten

Aantal Lestijden 60

Lector Alain Borreman

Modulefiche Netwerkbeheer 1

HBO5 INFORMATICA


30

Leerinhouden

Onderstaande leerinhouden worden in de module Besturingssystemen

behandeld:

• Een historisch overzicht van besturingssystemen

o de evolutie van besturingssystemen

o de relatie tussen deze evolutie en de parallelle evolutie van de

hardware

o de taken van besturingssystemen en de evolutie van de

prioriteiten van deze taken

• Fundamentele concepten die toegepast worden in besturingssystemen

o processen en treads

o communicatie tussen processen en treads onderling

o scheduling

o geheugenbeheer

o I/O

o bestandssystemen en hun relatie tot besturingssystemen

• De toepassing van deze concepten in de verschillende

computersystemen, met de nadruk op SMP met meerdere processoren

• Case studies

Doelstellingen

De cursist kan:

• de verschillende doelstellingen van besturingssystemen benoemen

• de verschillende concepten toegepast in besturingssystemen

benoemen

• kan de elementen benoemen die een invloed hebben op de prestaties

van een besturingssysteem

• besturingssystemen selecteren op basis van een specifieke hardware-

en/of softwarebehoefte

•

Begin-

competenties

Kennis van

• de samenstellende delen van de computerhardware in het algemeen en

in het bijzonder

o de werking van de processor(en) met samenstellende

componenten

o bus

o de soorten geheugen

o DMA

o het interrupt-mechanisme

o de verschillende soorten systeembronnen

Verplichte voorafgaande modules: A1 Basiskennis

Eind-competenties

De functies van een besturingssysteem zodanig begrijpen dat de student in staat

is

• problemen & fouten gerelateerd aan besturingssystemen te herkennen

• de “tunings”-parameters van een systeem te begijpen en keuzes te

kunnen maken mbt filemanagementsystemen en IO-apparatuur

(aspirant Netwerkbeheerders)

• het mechanisme van processen en treads begrijpen (aspirant –

programmeurs)

Modulefiche Besturingssystemen

HBO5 INFORMATICA


31

Gecombineerd

onderwijs







Didactische

werkvormen Doceren, onderwijsleergesprek en individuele case-studies

Studiemateriaal Tekstboek “Operating Systems” van William Stallings (naar keuze editie 3 tot 7 in

het Nederlands of Engels)

Evaluatie




meegedeeld.

Aantal Lestijden 60



32

Leerinhouden


• Inleiding

o logische en fysische organisatie van externe geheugens

• Datamanagement (bestandsorganisatie)

o basisprincipe

o sequentiële bestandorganisatievorm(en)

o directe bestandsorganisatievorm(en)

o direct-sequentiële bestandsorganisatievorm(en)

• Databasemanagement

o basisprincipes

o logische/fysische organisatie

o toegangsmethoden

• Gegevensbeveiliging


o werken met bestanden en gegevensbanken

o geavanceerde datastructuren

o complexe algoritmen opbouwen


o uitgebreid gebruik van de editor

o uitgebreid gebruik van de interpreter en of de compiler

o uitgebreid gebruik van de debugger

o uitgebreid gebruik van compileren, implementeren


o uitbreiding van de bouwstenen van de programmeertaal,

vereist om de aangeleerde programmeertechnieken in de

gehanteerde programmeertaal te hanteren

o uitbreiding van de gegevensdeclaraties, nodig om de





te hanteren

o uitbreiding van de functies, nodig om de aangeleerde


te hanteren




Doelstellingen

De cursist kan:

• de technieken gebruiken om bestanden en databanken te raadplegen,

zoals die bij klassieke programmeertalen gehanteerd wordt maar ook

met behulp van meer geavanceerde modellen;

• gevorderde algoritmen opbouwen en toepassen;

• de meer geavanceerde mogelijkheden van de geziene

ontwikkelingsomgeving gebruiken;

• de datastructuren en controlestructuren ontwerpen en tot een

volwaardig programma, implementeren.


HBO5 INFORMATICA


33

Begin-

competenties

Analyse en implementatie van een complex probleem in ten minste één

programmeertaal.

Verplichte voorafgaande modules: A5 Programmeren 1 en A6 Programmeren 2

Eind-competenties

De studie van de programmeertaal C# wordt aangevat. Verdere vaardigheden

aanleren op het vlak van de programmeertechnieken. Een complex probleem

analyseren en de oplossing ervan implementeren.

Gecombineerd

onderwijs





Didactische



Evaluatie

Evaluatie contactonderwijs: drietal vaardigheidsproeven + werkstuk



meegedeeld.




34

Leerinhouden

Onderstaande leerinhouden worden in de module Analyse behandeld:

• Inleiding

o begrippen (analyse, systeem, systeemanalist), soorten

o situering van de analyse en fasen van het analyseproces

• Levenscyclus van een systeem

• Fasen van het analyse proces aan de hand van een gevallenstudie

o voorstudie, definitiestudie: begrip, doelstelling, methoden en

technieken

o functioneel ontwerp: begrip, doelstelling, werkwijze,

methoden en technieken (algemeen, proces-analyse, data-

analyse)

o technisch ontwerp: begrip, doelstelling, werkwijze, methoden

en technieken (bijzondere aandacht dient hierbij te gaan naar

het ontwerp van user interfaces)

Doelstellingen

De cursist kan:

• analysetechnieken toepassen

• ten minste één Case-tool in het kader van de analyse van een project

gebruiken;

• de methodologie in analyse en ontwerp toepassen op complexe

situaties

• de formele methoden om een userinterface te schrijven, beschrijven

Begin-

competenties

Implementatie van een complex probleem in ten minste één programmeertaal.

Basiskennis databanken.

Verplichte voorafgaande modules: A5 Programmeren 1, A6 Programmeren 2 en

A8 Databanken

Eind-competenties Een probleemanalyse uitvoeren en in alle ontwikkelingsfazen doorlopen.

Gecombineerd

onderwijs





Didactische



Evaluatie

Evaluatie contactonderwijs: werkstuk



meegedeeld.

Aantal Lestijden 60


Modulefiche Analyse

HBO5 INFORMATICA


35

Leerinhouden


• Samenwerken in team

o Algemene normen en methoden

o Afspraken i.v.m. taakverdelingen

o Afspraken i.v.m. nomenclatuur in de verschillende fasen van

het project

o Afspraken i.v.m. het aanleggen van documentatie binnen de

verschillende fasen van het project

o Afspraken i.v.m. deadlines

o Gebruik van TFS

• In team doorlopen (praktisch herhalen) van alle fasen van een

geïntegreerde opdracht

o De projectdefinitiefase

o Het opstellen van tijdschema’s en deadlines

o De analyse

� ERD

� UML

o Implementeren van de databank

o Kiezen van een gepaste ontwikkelingsomgeving

o Opzetten van deze ontwikkelingsomgeving

o Het toewijzen van de coderingsopdrachten

o Het organiseren en uitvoeren van testen

� Het opzetten van een testomgeving

� Het definiëren van de uit te voeren simulaties

� Toewijzen van de concrete testopdrachten

o Terugkoppeling naar de analyse, resp. programmeren

o De implementatie en productie van de realisatie

• Het bijhouden van het projectdossier

o De rol van TFS

o Afspraken i.v.m. de individuele verantwoordelijkheden

o Toewijzen van specifieke verantwoordelijkheden

Doelstellingen

De cursist kan:

• de verschillende fasen van de ontwikkeling van een project uitvoeren

• hiervoor in team samenwerken

• samenwerkingstools gebruiken voor een goede communicatie binnen

een team

• zich concentreren op de specifieke hem/haar toegewezen taken

• werken binnen een tijdsschema

• zich houden aan afspraken betreffende vorm en inhoud

Begin-

competenties

De student kan

• Een analyse maken (ERD + UML)

• Object georiënteerd programmeren

Verplichte voorafgaande modules: B1 Programmeren 3, B2 Analyse

Eind-competenties

Werken in team om een software project te realiseren, m.i.v.

• Het gebruik van samenwerkingstools (TFS)

• Het gebruik van een analyse- en programmeeromgeving dat


HBO5 INFORMATICA


36

geïntegreerd wordt in voorgaande

• Het beheren en gebruiken van een projectdossier om samenwerking

mogelijk te maken

Gecombineerd

onderwijs

Contactonderwijs: 50 % (15 lessen van resp. 2.25 of 4.5 lestijden)

Afstandsonderwijs: 50 % (12 lessen van 4.5 lijstijden)



Didactische



Tutorials horende bij de gebruikte omgevingen

Evaluatie

Evaluatie voor zowel contact- als afstandsonderwijs:

• Modulewerk (50%)

• Attituden die te maken hebben met teamwerking (50%)

De exacte evaluatiepercentages van de modulewerken en de

evaluatiemomenten worden in de loop van de module bekendgemaakt.

De evaluatiepercentages van de verschillende attituden worden bij de eerste les

meegedeeld.




37

Leerinhouden


• Definiëren web-programmatie

o Onderscheid website, webpagina, webservice, app,

browserapplicatie

o Client/server communicatie

o N-tier oplossingen

• Programmeertechnieken voor web-applicaties

o Gebruik maken van een opmaak-taal en een code behind-taal

o Gebruik van eenvoudige en samengestelde controls op

webpagina’s (diverse textcontrols, date/time, lists,

comboboxen, …)

o Gebruik van grafische elementen op webpagina’s (foto, video,

geluid)

o Koppelen website aan databank en actief gebruik van deze

databank

� Lokale databank

� Databank gekoppeld via webservices

� Fundamentele SQL-operaties

� Stored Procedures

o Het aanbieden en gebruiken van webservices

� Programmeren van webservices

� Compileren in een .dll

� Publiceren op een webserver

� Gebruiken van deze webservices in een web-

applicatie

o Asynchrone versus synchrone communicatie

o Beveiligingsaspecten

� Autorisatie

� Encryptie en ssl

o Onderhoudsaspecten websites

� Standaardisatie in naamgeving en structuur

� Commentaar

� Projectdocumentatie


o gebruik van attributen bij

� eigenschappen

� methoden

o uitbreiding van de eerder geziene controles naar een web-

omgeving gebruik makend van de gekozen programmeertaal,

javascript en html


programmeertechnieken in de gehanteerde

programmeertalen te hanteren





HBO5 INFORMATICA


38

Doelstellingen

De cursist kan:

• webservices schrijven en publiceren

• webservices gebruiken in een webapplicatie

• een dynamische webapplicatie bouwen gebruikmakend van een layout-

taal aangevuld met scripting en van een code behind-taal

• een databank bouwen en koppelen met de webservices of met de

website

• een projectdossier bijhouden

• de elementen en structuren van een programmeertaal in complexere

applicaties toepassen;

• de volledige levenscyclus van een eenvoudig project volgens een

gepaste methodologie zelfstandig doorlopen.

Begin-

competenties

Kennis van de methodologische principes om de analyse van een probleem aan

te pakken en basisvaardigheden van de implementatie

Verplichte voorafgaande modules:

• A5 Programmeren 1

• A6 Programmeren 2

• B1 Programmeren 3

• B2 Analyse

Eind-competenties

Het programmeren van een actieve N-tier web-oplossing met inbegrip van

• De website (client- en server-) software

• De webservices

• De koppeling met een databank

Gecombineerd

onderwijs

Contactonderwijs: 50 % (15 lessen van resp. 2.25 of 4.5 lestijden)

Afstandsonderwijs: 50 % (12 lessen van 4.5 lijstijden)



Didactische



Evaluatie

Evaluatie voor zowel contact- als afstandsonderwijs:

• Modulewerk (60%)

• Examenproject (40%)

De exacte evaluatiepercentages van de modulewerken en de

evaluatiemomenten worden in de loop van de module bekendgemaakt.




39

Leerinhouden

In deze module past de student de eerder geziene leerstof toe op een realistisch

project waarin hij/zij, al dan niet in team, alle fasen realiseert, in het bijzonder

• de probleemdefiniëring

• de analyse

• de programmatie en de implementatie

• het bijhouden van het projectdossier en dit weergeven

Doelstellingen

De cursist kan zelfstandig en/of in team een probleem analyseren en de

verschillende ontwikkelingsfasen voor een bruikbare oplossing uitwerken en

integreren.

Hij/Zij moet in staat zijn om de projectdocumentatie bij te houden en de

gekozen/gerealiseerde oplossing te verdedigen.

Bovendien moet hij inzicht krijgen in de moeilijkheidsgraad van een project en

de tijd die eraan besteedt wordt.

Begin-

competenties

Een grondige kennis van

• Analyse (UML)

• Gevorderde objectgeoriënteerde programmatietechnieken

Verplichte voorafgaande modules: B1 Programmeren 3, B2 Analyse

Eind-competenties

De student heeft zowel inzicht als praktische ervaring verworven in

• het definiëren van een probleem

• het opsplitsen van een probleem in beheersbare deelproblemen

• het definiëren en uitwerken van de fasen van een (deel-)probleem

• het kiezen van een geschikte programmeeromgeving voor het

realiseren van de code

• het vinden en verwerken van de nodige documentatie met betrekking

tot de gekozen programmeeromgeving

• het testen van de gerealiseerde oplossing

• het implementeren van de oplossing

Gecombineerd

onderwijs

Contactonderwijs: 50 % (14 lessen) - Afstandsonderwijs: 50 % (14 lessen)



De exacte opdracht(en) afstandsonderwijs worden telkens meegedeeld na de

tweede contactles en de goedkeuring van het gekozen projectonderwerp.

Didactische

werkvormen

Demonstratie, onderwijsleergesprek, klasgesprek, groepsdiscussie, zelfstandig

leren, contractwerk

Studiemateriaal

(In overleg met de lector zal de student de beschikking hebben over internet

tutorials of andere specifieke didactische materiaal die betrekking hebben op

zijn/haar onderwerp en de omgeving waarin de student het project wenst te

realiseren).

Evaluatie

Permanente evaluatie: De student wordt gequoteerd op het behalen van

deadlines, zelfstandigheid en vorderingen in de ontwikkeling van het project

Verdediging project: Bij een eindverdediging voor een jury worden het

eindresultaat alsook de verdediging op zich beoordeeld.


meegedeeld.

Aantal Lestijden 80


Modulefiche Projectwerk programmeren

HBO5 INFORMATICA


40

Leerinhouden

Onderstaande leerinhouden worden in de module Beheer van databanken

behandeld:

• Basisconcepten en installatie

o Relationeel database systeem

o Installatie SQL Server 2012

o SQL Server Management Studio

• Transact-SQL Language: DDL, DML, triggers, stored procedures…

• Systeembeheer: backup, recovery, jobs, alerts…

Doelstellingen

De cursist kan:

• de verschillende soorten databanken onder meer hiërarchische,

netwerk en relationele, situeren;

• een databank ontwerpen, implementeren en beheren;

• back-ups en recovery van een databank organiseren;

• de reorganisatie, versiebeheer en indexatie uitvoeren.

Begin-

competenties

Kennis van de structuur van netwerken hebben en de basisbegrippen van het

werken met databanken beheersen.

Verplichte voorafgaande modules: A9 Datacommunicatie en netwerken, A10

Netwerkbeheer 1, A8 Databanken

Eind-competenties Kennis van de verschillende soorten databanken, het praktisch werken met

databanken en het onderheid en de beveiliging van databanken.

Gecombineerd

onderwijs





Didactische



Evaluatie




meegedeeld.

Aantal Lestijden 60


Modulefiche Beheer van databanken

HBO5 INFORMATICA


41

Leerinhouden

Onderstaande leerinhouden worden in de module Netwerkbeheer 2 behandeld:

• Installeren en onderhoud van een LAN

o Subnetting

o Routing

o ICMP

o DHCP

o DNS

o I/O

o Gebruik van networksniffer en –monitoringsoftware

o Gebruik van virtual LAN

o Opzetten van VPN

• Installeren in onderhoud van een domein

o Opzetten domaintree

o Toevoegen, verwijderen en beheren users (-groepen) en hosts

o Trusts

o Beveiliging domein

o Replicatie

o Gebruik domeinsoftware voor logging en monitoring

o Beheren van remote-acces

• Beheren applicaties

o Installeren en onderhouden van webservers, e-mailserver

o Installeren en onderhoud firewalls

o Organisatie en beheer van backups

o Distributie en onderhoud van gebruikers-applicatie

Doelstellingen

De cursist kan:

• Een LAN-netwerk beheren

• Een domein beheren

• De beveiliging van het netwerk, resp. het domein verzekeren

• Applicaties distribueren over het netwerk, resp. domein

Begin-

competenties

Kennis van

• De student heeft inzicht in

o LAN-topologieën

o LAN-netwerken

o het OSI-model

o de tcp/ip-stack

o subnetting

o routering

o fundamentele netwerkprotocollen zoals ICMP, IP/TCP, DNS,

DHCP

• Bovendien heeft de student ervaring met

o Opzetten en onderhouden eenvoudig domein (server en

clients)

o Beheer van machines en gebruikers in het domein

o Het gebruik van policies in een domein

Verplichte voorafgaande modules: Netwerkbeheer 1

Modulefiche Netwerkbeheer 2

HBO5 INFORMATICA


42

Eind-competenties

De student heeft een zodanig inzicht verworven in het beheer van netwerken en

domeinen dat hij/zij in staat is

• een netwerk te onderhouden

• tools te gebruiken om fouten op te sporen en te corrigeren

• de machines die gebruik maken van het netwerk te onderhouden en te

voorzien van de nodige (gebruikers-) software

• diensten (servers) op het netwerk aan te bieden en te beheren

• voorzien in de fundamentele beveiliging van het netwerk en de

domeinen

Bovendien heeft de student voldoende achtergrond opgebouwd om zelfstandig

nieuwe netwerktechnologieën of tools te leren kennen ten einde die te

implementeren en te gebruiken

Gecombineerd

onderwijs







Didactische

werkvormen Onderwijsleergesprek, practica met individuele opdrachten

Studiemateriaal Er wordt geen specifiek studiemateriaal voorzien. De student moet (leren)

zelfstandig opzoekingswerk (te) doen. Het studiemateriaal is het www.

Evaluatie




meegedeeld.




43

Leerinhouden

Onderstaande leerinhouden worden in de module Datacommunicatie

behandeld:

• basisband en gemoduleerde transmissie

• overzicht modulatietechnieken

• algemene toepassing van verschillende fysieke media

• asynchrone en synchrone seriële communicatie

• foutcontrole en –correctie

• stroomregulering

• onderscheid LAN, WAN, MAN, …

• verschillende transporttechnieken:

o circuitswitching

o virtual circuitswitching

o packetswitching

• betrouwbaarheid en kwaliteit van de afleveringsdiensten

LAN

• werking van LAN’s

• soorten bekabeling

• gestructureerde bekabeling

• performantie

• componenten

• technologie: Ethernet, FDDI

• draadloze LAN’s

o infrarood

o radiofrequenties

o Blue tooth

o 802.11

• beveiliging van draadloze netwerken

WAN

• courante interfaces en protocollen voor

o toegangsnetwerken

o transportnetwerken

• draadloze communicatie: technieken, specificaties en toepassingen

o GSM, GPRS, WIMAX

SAN

• courante protocollen en interfaces

VOIP

CoS / QoS

Groupware en workflownanagement

• applicatie-protocollen op internet

• directory-services

• bundeling van applicatieprotocollen

• opzetten van een groupware-omgeving

• principes van workflowmanagement

Modulefiche Datacommunicatie

HBO5 INFORMATICA


44

Doelstellingen

De cursist:

(Algemeen)

• kent de kenmerken van basisband- en gemoduleerde transmissie

• kan de verschillende soorten modulatietechnieken en hun toepassingen

beschrijven

• kent de kenmerken van de asynchrone en synchrone seriële

communicatie

• kent de mogelijke diensten van de datalinklaag: foutencontrole en –

correctie, stroomregulering, …

• kent de voornaamste kenmerken van circuit- en pakketgeschakelde

netwerken en kan de begrippen situeren van virtuele circuits,

betrouwbare en onbetrouwbare afleveringsdiensten

(Betreffende LAN-netwerken)

• kan de verschillende soorten bekabeling opsommen en hun kenmerken

bespreken

• kan de principes van gestructureerde bekabelingssystemen situeren en

fouten opsporen

• kent de technieken en de daarbij behorende apparatuurcomponenten

om hoge datasnelheden in lokale netwerken te bereiken

• kent de technieken, specificaties en het toepassingsgebruik van

draadloze lokale netwerken (Blue Tooth, 802.11, …)

(Betreffende WAN-netwerken)

• kent de meest toegepaste interfaces en protocollen

• kent de technieken, specificaties en het toepassingsgebruik van de

klassieke telecommunicatiediensten

o circuit-geschakelde netwerken

o pakketgeschakelde netwerken

• kent het onderscheid tussen (de protocollen) van

o toegangsnetwerken

o transportnetwerken

• kent de technieken, specificaties en het toepassingsgebruik van de

draadloze communicatie

(Betreffende SAN-netwerken)

• kent de toegepaste structuren en protocollen

(Betreffende VOIP en Qos)

• kan de mogelijkheden situeren voor het integreren van stem- en

datagegevens (VOIP, VOFR, …)

• kent het onderscheid tussen Qos en Cos

• kent technieken en protocollen die Qos of Cos bieden

(Betreffende groupware en workflowmanagement)

• een groupwareomgeving opzetten, incl. bestandsbeheer, mail en

kalender

• de principes van workflowmanagement toepassen en op basis van

administratieve procesflows uitwerken

Begin-

competenties

• De student heeft inzicht in

o LAN-topologieën

o LAN-netwerken

o het OSI-model

o de tcp/ip-stack

o fundamentele netwerkprotocollen zoals ICMP, IP/TCP, DNS,

DHCP

• Bovendien heeft de student ervaring met

o Opzetten en onderhouden eenvoudig domein (server en

clients)


45

o Beheer van machines en gebruikers in het domein

o Het gebruik van policies in een domein

Verplichte voorafgaande modules:

• A9 Datacommunicatie en Netwerken

• A10 Netwerkbeheer 1

Eind-competenties De student kent en begrijpt de diverse methoden, technologieën, technieken en

structuren die (courant) in LAN, WAN en SAN-netwerken gebruikt worden

Gecombineerd

onderwijs







Didactische

werkvormen Onderwijsleergesprek, (individuele) case-studies, begeleide zelfstudie

Studiemateriaal

“ICT-Infrastructuur en Datacommunicatie” 4de druk, Frits Gubbels, ISBN-13:

9789039526590

Het www

Evaluatie




meegedeeld.




46

Leerinhouden

Onderstaande leerinhouden worden in de module Internettechnologie en

systeem- en netwerkbeheer behandeld:


• Installatie en beheer van verschillende operating systemen die

gangbaar zijn in een internet gekoppeld netwerk, hierbij ligt de

klemtoon op de installatie, gebruik en beheer van een Linux

operating systeem.

• situeren van de componenten van een netwerkomgeving

(intranet en internet) binnen het OSI-model.

• bridges, switches, routers, repeaters

• routing

• implementatie van statische en dynamische routing

• Network Address Translation (NAT) en Port Address

Translation (PAT) implementeren.

• Een webserver installeren, configureren en beheren.

• Een mailserver installeren, configureren en beheren.

• Een groupware-omgeving opzetten, inclusief bestandsbeheer

(elektronisch dossier, versiebeheer, archivering, enz.), mail en kalender.

• Name-services situeren (X-500, LDAP, DNS, DDNS, directory

services…).

• Principes van workflow-management situeren en op basis

daarvan administratieve procesflows uitwerken.

• Instellen en gebruiken van Remote Access Services (RAS).

• Implementeren van Remote Control via een gepaste tool.

• Een Virtual Private Network (VPN) implementeren.

• Toegang van buitenaf:

• instellen en gebruiken van Remote Access Services (RAS)

• implementeren van Remote Control

• Beveiliging:

• De verschillende methodes, technieken en architecturen onderscheiden

om een netwerk extern te beveiligen en een rampenplan opstellen.

• Een Firewall installeren, configureren en beheren.

• Netwerkcontrole m.b.v. Simple Network Management Protocol

(SNMP) situeren en de meest voorkomende TCP/IP-problemen

situeren en oplossen.

• Documentatie van het hele netwerk schrijven en

onderhouden.

• Quality of Service (QoS) situeren.

Doelstellingen

De cursist kan:

• Installatie en beheer van verschillende operating systemen, die

gangbaar zijn in een internet gekoppeld netwerk, zelfstandig

installeren, gebruiken en beheren. Hierbij ligt de klemtoon op de

installatie, gebruik en beheer van een Linux operating systeem.

• Verschillende, veel gebruikte netwerkservices, implementeren op een

Linux operating systeem.

• De actieve componenten voor een intranet en het internet beschrijven:

bridges, switches, routers, repeaters, enz. en situeren binnen de 7 lagen

Modulefiche Internettechnologie en systeem- en

netwerkbeheer

HBO5 INFORMATICA


47

van het OSI-model.

• Implementeren van statische en dynamische routing.

• Network Address Translation (NAT) en Port Address Translation (PAT)

implementeren.

• Een webserver installeren, configureren en beheren.

• Een mailserver installeren, configureren en beheren.

• Een groupware-omgeving opzetten, inclusief bestandsbeheer

(elektronisch dossier, versiebeheer, archivering, enz.), mail en kalender.

• Name-services situeren (X-500, LDAP, DNS, DDNS, directory services…).

• Principes van workflow-management situeren en op basis daarvan

administratieve procesflows uitwerken.

• Instellen en gebruiken van Remote Access Services (RAS).

• Implementeren van Remote Control via een gepaste tool.

• Een Virtual Private Network (VPN) implementeren.

• De verschillende methodes, technieken en architecturen onderscheiden

om een netwerk extern te beveiligen en een rampenplan opstellen. (

Disaster recovery )

• Een Firewall installeren, configureren en beheren.

• Netwerkcontrole m.b.v. Simple Network Management Protocol (SNMP)

situeren en de meest voorkomende TCP/IP-problemen situeren en

oplossen.

• Documentatie van het hele netwerk schrijven en onderhouden.

• Quality of Service (QoS) situeren.

De verschillende doelstellingen worden behaald door het organiseren van labo’s,

waarbij de cursist individueel een opdracht moet uitvoeren op een

gevirtualiseerde netwerkomgeving.

Begin-

competenties

De cursist moet een grondige kennis hebben van de structuur van netwerken en

moet het OSI-model goed beheersen. Hij kan meerdere

netwerkbesturingssystemen installeren en beheren.


Netwerkbeheer 1 en C2 Netwerkbeheer 2

Eind-competenties

• Een complex netwerkprobleem analyseren en de oplossing ervan

implementeren.

• Verschillende, veel gebruikte netwerkservices, implementeren op een Linux

operating systeem.

Gecombineerd

onderwijs

120 lestijden (30% afstandsonderwijs)



Didactische


Studiemateriaal

Eigen cursusmateriaal , gratis ter beschikking gesteld.

Elektronische leeromgeving Smartschool

Virtuele serveromgeving om de labo’s uit te voeren.

Presentaties PowerPoint

Evaluatie

De evaluatiecriteria zijn onderverdeeld in drie hoofdgroepen:

1. Permanente evaluatie

2. Productevaluatie ( resultaten van de labo’s)

3. Theoretisch examen aan het einde van de module


Lector Rudy Van Geyte


48

Leerinhouden

Onderstaande leerinhouden worden in de module Projectwerk netwerkbeheer

behandeld:


• Een gefundeerd advies over hardware of software kunnen uitbrengen

(b.v. bij aankoop).

• Een probleem kunnen analyseren en dit verder kunnen uitwerken

volgens een gekozen schematechniek.

• Grondige kennis verwerven op het vlak van de algemene principes, de

technische

• aspecten en de besturing van zowel lokale (LAN) als wereldwijde

netwerken (Internet).

• Praktische kennis van de voornaamste toepassingspakketten vlot

kunnen beheersen.

• Het probleemoplossend denken bij het gebruik van

toepassingspakketten kunnen ontwikkelen.

• Een project volledig kunnen ontwikkelen vanaf het basisidee tot en met

de uitgewerkte praktische realisatie. (onder vorm van een eindwerk).

• Het kunnen werken in groepsverband m.b.v. een adequaat gebruik van

de communicatievaardigheden.

• Mondeling een duidelijke presentatie van een project kunnen

weergeven voor een publiek van zowel deskundigen als leken.

• Zakelijk kunnen rapporteren.

• De moderne evolutie in de informaticawereld kunnen opvolgen.

• Attitudes kunnen ontwikkelen zoals zin voor efficiëntie,

stressbestendigheid, doorzettingsvermogen en overdraagbaarheid van

oplossingstechnieken (waardoor ook minder vertrouwde problemen

zelfstandig kunnen opgelost worden).

• De verantwoordelijkheid kan beperkt zijn tot het eigen takenpakket,

maar in veel gevallen (bv. In een KMO) zal de informaticus de enige

verantwoordelijke zijn voor het geheel van de informatica in het bedrijf,

zodat in dat laatste geval de verantwoordelijkheid gekoppeld is aan

controle-, begeleidings- en managementtechnieken.

• De beroepsmatige handelingen zijn in grote mate gebaseerd op niet-

routinematige procedures. Problemen worden opgelost door zowel

gebruik te maken van combinatie van bestaande procedures als door de

ontwikkeling van nieuwe procedures.

Doelstellingen

De cursist kan:

• Een opdracht analyseren

• Met de opdrachtgever communiceren en samen tot een consensus

komen;

• De geschikte beheerstool kiezen en er gebruik van maken;

• Een oplossing voorstellen;

• De volledige levenscyclus van een eenvoudig project volgens een

gepaste methodologie zelfstandig doorlopen;

• Werken met een projectplan;

• Een volledig projectdossier aanleggen;

Modulefiche Projectwerk netwerkbeheer

HBO5 INFORMATICA


49

• Het project schriftelijk en mondeling voor een externe jury presenteren.

Begin-

competenties

De cursist moet een grondige kennis hebben van de structuur van netwerken en

moet het OSI-model goed beheersen. Hij kan meerdere

netwerkbesturingssystemen installeren en beheren.


Netwerkbeheer 1 en C2 Netwerkbeheer 2

Eind-competenties Een complex netwerkprobleem analyseren en de oplossing ervan

implementeren.

Gecombineerd

onderwijs

80 lestijden (40% afstandsonderwijs)



Didactische


Studiemateriaal

Elektronische leeromgeving Smartschool

Virtuele serveromgeving om het project te ontwikkelen.

Presentaties PowerPoint

Evaluatie

De evaluatiecriteria zijn onderverdeeld in vier hoofdgroepen:

1. Permanente evaluatie

2. Productevaluatie

3. Presentatie van het projectwerk

4. Praktische realisatie van het projectwerk

• Inzet en doorzetting

• Werkmethode

• Kunnen realiseren van een vooropgesteld doel

• Zin voor initiatief

• Zelfstandigheid

• Leergierigheid

• Aandacht voor kwaliteit

• Houding

• Teamgeest

• Aanpakken van technische problemen op een adequate en

gestructureerde manier

• Verzamelen, interpreteren en verwerken van (oplossingsgerichte)

resultaten en informatie

• Integreren van diverse kennisgebieden

• Onderkennen en oplossen van problemen

• Stiptheid en nakomen van de afspraken

• Motivatie ten aanzien van het eindwerk

• Omgaan met opmerkingen

• Stressbestendigheid

• Verantwoordelijkheidszin

• Flexibiliteit

Aantal Lestijden 80

Lector Rudy Van Geyte


50

CVO COOVI

Emile Gryzonlaan 1

1070 Brussel

www.coovi.be/cvo

[email protected]

STUDIEGIDS HBO5 INFORMATICA - COOVI · • Webontwikkelaar • Netwerkbeheerder •...

Documents

Transcript of STUDIEGIDS HBO5 INFORMATICA - COOVI · • Webontwikkelaar • Netwerkbeheerder •...