1  

Prestatie 2 Studenten instrueren en begeleiden

Nanja Huijgen, docent marketing RPC jaar 2/4, Nimeto Utrecht

  2  

Inhoudsopgave  

 

Inleiding                       3  

Samenvatting  reflecties  en  analyse                 4  

Eigen  reflectie  en  conclusie                 8  

Verbeterpunten                     10  

Eindbeoordeling  Coach                   15  

En  nu?                         17  

Literatuurlijst                     18  

 

  3  

Inleiding

Dit verslag dient om de lezer een goed beeld te geven van hoe ik voor de klas sta en hoe ik met mijn lessen en studenten omga.

Ik heb in het afgelopen jaar meerdere lessen opgenomen en deze opnames zijn met mijn team op school, mijn coach en/of het team van de opleiding besproken en gereflecteerd. Verder zijn er ook evaluaties/observaties/reflecties geweest van mijn teamleider (Jim Houtkamp), mijn docent van de HU (Colinda Burger) en van de studenten zelf. Ik kan hiermee aangeven wat mijn sterke punten en verbeterpunten zijn, die je kunt lezen in hoofdstuk 2 en 3.

In het afgelopen jaar heb ik hard gewerkt aan een aantal van de verbeterpunten en hoe ik dat heb aangepakt is terug te lezen in Hoofdstuk 4.

Uiteraard heb ik van mijn sterke punten videofragmenten geselecteerd die dat kunnen bevestigen en ook zijn er videofragmenten die de lezer moeten overtuigen van mijn verbeteringen van het afgelopen jaar. Deze videofragmenten zijn terug te vinden op mijn youtube kanaal:

https://www.youtube.com/playlist?list=PLpTjEZrsWGN1BCx_MIjv_dIPlVChECKw2

In het vijfde hoofdstuk lees je mijn eindreflectie en aan welke punten ik nog verder wil gaan werken in de toekomst.

Mochten er naar aanleiding van dit verslag nog vragen zijn, aarzel dan vooral niet om contact met mij op te nemen. Ik sta altijd open voor tips en tricks of het beantwoorden van vragen.

Met vriendelijke groet,

Nanja Huijgen

n.huijgen@nimeto.nl / T 06 29491963

  4  

Samenvatting reflecties en analyse

In het afgelopen jaar zijn er meerdere momenten geweest dat er iemand bij me in de les is komen kijken of dat ik met mijn team en/of coach naar video-opnames heb gekeken en deze heb gereflecteerd. Hieronder een samenvatting van de diverse besprekingen door middel van een korte opsomming van sterke en verbeterpunten.

Mocht je geïnteresseerd zijn naar de volledige reflecties, kijk dan naar de bijlage aan het op mijn portfolio die te vinden is op:

http://pdgnanjahuijgen.weebly.com/reflectieverslagen.html

Reflectie 4 januari 2016 (lesbezoek Projectbegeleiding van coach John Macco) Sterke punten:

•   Performance is in alle opzichten prima. •   Je bent goed betrokken bij de leerlingen! •   Goede begeleiding.

Verbeterpunten:

•   Mag je naast het stellen van denkvragen (intervisie) ook je eigen mening over de voortgang (supervisie) geven? Wat zijn hierover de afspraken?

•   Werkdruk is bij sommige groepen aan de lage kant. Als een groep niet begeleid wordt, dan wel aan het project werken. Is nu te vrijblijvend.

Reflectie 16 maart 2016 (lesbezoek marketing van coach John Macco) Sterke punten:

•   Je geeft op een rustige wijze les. •   Je lichaamstaal en spreken is meer dan voldoende. •   Je bent goed voorbereid en geeft duidelijke instructie.

Verbeterpunten:

•   Je spreekt hoofzakelijk convergerend aan. •   Didactisch experimenteren met werkvormen zodat alle leerlingen actief mee

doen met de les. •   Je teksten op de PowerPoint zijn te lang en lastig te lezen. •   Meer gebruik maken van ervaringen van leerlingen en jezelf.

  5  

Reflectie video 5_10_16 1218u start project (team en eigen reflectie) Sterke punten:

•   Vragende houding direct aan de start prima. •   Lichaamstaal open naar de klas toe. •   Correctie aandacht volgens lichaamstaal (subtiel) •   Goed oogcontact. •   Goed rondkijken. •   Ingaan op reacties van de leerlingen is heel adequaat. •   Je geeft ook vraagtekens bij jezelf aan over de opdracht. •   Hand-arm correctie is goed ondersteunend.

Verbeterpunten:

•   Staan voor het bord bij schrijven ontneemt zicht op wat je schrijft. •   Zeg hetzelfde wat je opschrijft. •   Niet lullen maar poetsen: pas op je woorden. Hier niet erg maar kan vervelend

ervaren worden.

Reflectie video 1_11_16 1205u afsluiting project (reflectie team en persoonlijk) Sterke punten:

•   Formuleert makkelijk. •   No-nonsens communicatie prima. •   Vanuit de ik is heel sterk.

Reflectie video 15_11_16 deel 1 en 2 (reflectie team en persoonlijk) Sterke punten:

•   Brainstorm studenten: iedereen is aan het opletten want ze weten dat ze aan de beurt komen.

•   studenten presenteren zelf, goed aangepast. Je merkt dat ze meteen meer betrokken zijn bij hun leerproces.

•   Goed doorvragen: ‘verschil marketingverslag en communicatieverslag’ •   Student een tip geven in plaats van afwijzen. •   Studenten vragen om mening over de les maakt dat je open communiceert en

geeft het gevoel van betrokkenheid van studenten.

Verbeterpunten:

•   Geen duidelijke instructie: volgen de studenten het nog? •   Correctie student door twee keer haar naam te roepen: is dat voldoende? •   ‘ je mag gaan zitten, dan zal ik het verder uitleggen’ > je ontneemt de student het

leermoment.

  6  

Reflectie video 16_11_2016 met team en coach John Macco (lesbezoek) Sterke punten:

•   Klas melden als er iets mis gaat is goed. •   Tekst laten voorlezen door student wat op je PP scherm staat. •   Bij info overdracht neem de tijd om de leerling aan het woord te laten, les wordt

dan actiever. •   Verschillende werkvormen, zoals bv het woordweb in de les. •   Je plek in de klas in belangrijk voor het voortzetten van een gestelde vraag in de

klas. •   Goede beginsituatie: Rustige start situatie, houdt goed rekening met de groep, de

leerstof en het tijdstip van de les. •   Doelstellingen zijn goed, je geeft duidelijke toelichting wat je wilt bereiken, wat

het programma is en wat het doel is. •   Je effectiviteit van de eerste les fase is goed, maar zou nog meer verbeteren als je

iets attractiever de opdrachten brengt en meer eigen ervaring inbrengt. Je hebt goed contact met de groep en geeft noodzaak van oefeningen aan.

•   Herhaalt regelmatig. •   Je afsluiting is goed:

o   Herhaalt belangrijkste punten o   Komt op de doelstellingen terug o   Vertelt wat in de komende les aan de orde komt

•   Klasse management is goed: o   Je bent rustig, beheerst en hebt de klas goed in handen! o   Je kijkt regelmatig de klas in en ziet wat er gebeurt. o   Contact is informeel en democratisch. o   Je beantwoordt vragen adequaat en legt niet op alle slakken zout, je

negeert bepaalde situaties. o   Betrekt alle leerlingen bij de les, geeft soms beurten. o   Geeft leerlingen voldoende gelegenheid aantekingen te maken. o   Loopt rond en ziet wat leerlingen uitvoeren, ook op papier.

•   Je ondersteunend gedrag is goed: je blikrichting, mimiek en houding, gebaren, beweging, persoonlijk voorkomen, stemgebruik, verstaanbaarheid, spreeksnelheid, formulering etc.

•   Betrokkenheid bij lesstof is prima! •   Werkdruk op alle leerlingen was okay!

 

Verbeterpunten:

•   Lesdeel collectief maken, niet inzoomen op kleine groep. •   Gebruik meer eigen ervaring in je les (hagelslag effect). •   Laat de groepen vertellen wat ze hebben geleerd, gedaan. •   Niet aangeven wie maar dat doe je aan het eind van de opdracht. •   Blijf vragen stellen om aandacht vast te houden. •   Bij doceren er voor zorgen dat de info blijft hangen (beklijven). •   Check vaker bij de leerling of ze je vraag hebben begrepen. •   Breng meer eigen ervaring in.

  7  

•   Studenten zijn soms nog cognitief passief en dan zakt de concentratie: probeer vaker klassengesprek of onderwijsleergesprek.

•   De kern: let op welke stof je wilt behandelen en behandel die dan ook echt en niet alleen maar met woorden, want dat beklijft niet.

•   Heeft iemand nog vragen? Of begrijpt iedereen het? Is te algemeen, waardoor niemand zich aangesproken voelt.

•   Je behandelt de stof soms nog te aanbod gestuurd. •   Gebruik van onderwijsleermiddelen: zorg dat je tekst vetter is, de kleuren

attractiever. •   Laat samenvatten op het flip-over bord. •   Zorg dat je woordspinnen op een groter formaat zijn. •   Laat studenten ook hun ervaringen uitspreken, dat maakt de les dynamischer. •   Laatste 15 minuten veel te veel theorie, is een klassieke tekortkoming. •   Zorg dat je theorie context en beeldvorming krijgt, is nu nog te theoretisch.

Reflectie 22_11_2016 (lesbezoek Colinda Burger) Sterke punten:

•   Rustig, betrokken, ontspannen •   Goede vakkennis •   Activerende opdrachten •   Vraagt goed door.

Verbeterpunten:

•   Directe instructie, bv beschrijving van de opdracht •   Moeilijkheid van de opdracht •   Ruimte voor de deelnemer

  8  

Eigen reflectie en conclusie

Uit al deze punten heb ik voor mijzelf de conclusie getrokken dat ik de rol van gastheer, presentator en afsluiter goed beheers. Dat heb ik denk ik te danken aan mijn werkervaring als Account Director bij een reclamebureau. Client service, organiseren en presenteren zijn vaardigheden die ik dagelijks toepaste. Het heeft mij echter toch wel verwonderd dat ik zelfs voor een grote groep studenten me als een vis in het water voel want in mijn vorige functie had ik altijd te maken met kleinere groepen. Bovendien is een klant een heel andere gesprekspartner dan een student. Een klant verwacht iets van je omdat hij/zij daarvoor betaalt en een student moet je weten te motiveren om te doen wat jij voorstelt.

Een opmerking is dat ik rustig en beheerst overkom in de klas. Ik denk dat dat komt omdat ik de kennis en vaardigheden van het vak marketing goed beheers en ik daar niet onzeker over hoef te zijn of nog lerende in ben. Echter de kennis beheersen is nog wat anders dan het ook overbrengen op de studenten. Dat is een vak apart en dat ben ik zeker nog aan het leren.

Als moeder van twee meiden (Liv van 12 en Izzy van 8) en vrouw van 45 jaar is ook de pedagogiek een minder grote uitdaging voor mij. Als Account Director was ik altijd de moeder gans van het bureau en mocht ik de nieuwe medewerkers (‘het jonge grut’) inwerken en daar genoot ik ook altijd van. Net als dat ik nu zo geniet van deze leeftijdscategorie. Ik had van te voren nooit kunnen bedenken dat ik met name dat stuk van het docent zijn zo interessant vind. Wat een leuke en lieve meiden zitten er op het Nimeto. Sommigen met enorme rugzakjes van ellende die ze al op zo’n jonge leeftijd hebben meegemaakt en sommigen die nog zo naïef en onschuldig zijn dat je ze moet helpen de ogen te openen voor de grote en soms boze wereld om ons heen.

Natuurlijk is de lesstof belangrijk om over te brengen en ik ben zoekende hoe ik dat het beste kan doen. Maar een groot gedeelte van het docent zijn gaat ook over het bijbrengen van communicatieve en sociale vaardigheden. Marketing is een theoretisch maar ook zeker een heel taalvaardig vak. Studenten vinden dat lastig en daar kan ik ze nog een hele hoop over leren: hoe verwoord je dingen, hoe los je dingen op, hoe ga je op zoek naar dingen, waar speel je op in, hoe verkoop je je argumenten, hoe werk je samen etc. Het bijbrengen van die vaardigheden vind ik eigenlijk nog het leukste om te doen en ik geloof ook dat de studenten daar veel aan kunnen hebben. Daarbij helpt mijn werkervaring als projectmanager ook enorm.

Ik herinner mij mijn eigen schooltijd op die leeftijd nog zo goed. Ik had eigenlijk nog geen idee wat er gaande was en wat ik wilde doen of worden. Na de MAVO ben ik doorgestroomd naar de HAVO en toen wist ik het op mijn 18e nog niet. Mijn decaan twijfelde of het verstandig was om naar de Universiteit of Hogeschool te gaan omdat ik nogal lui was ingesteld. Dus werd het de MEAO. Dat was vooral heel gezellig en die schooltijd is als een waas aan mij voorbij gegaan. Maar dat is wel de tijd geweest die me

  9  

gevormd heeft en die me heeft doen nadenken wat ik nou eigenlijk wilde. Dankzij die school ben ik verder gegaan naar de HEAO en heeft het mij uiteindelijk in de marketingcommunicatie gebracht. Ik ben mij dan ook heel bewust van het feit dat ik als docent ook die rol voor een student kan vervullen.

Mijn rollen als leraar zijn terug te zien in fragmenten 18 tot en met fragment 30.

Met name het didactische deel van de rol als leraar is waar mijn groeicurve in zal zitten en waar ik enorm in aan het groeien ben. Ik zie mezelf niet graag terug en ik vind het best confronterend. Ik ben erg kritisch ingesteld en kan dan ook op elk ding dat ik doe of zeg een verbeterpunt opnoemen. Dat is niet erg want daar kun je alleen maar beter van worden, maar soms word ik ook wel moe van mijzelf. Het is dan ook fijn van reflecteren, dat een ander je complimenteert want dat zou ik zelf niet zo snel doen. In het volgende hoofdstuk lees je welke punten ik het afgelopen jaar heb opgepakt om te verbeteren en daarna ga ik verder in op de vervolgstappen die ik wil zetten na de opleiding. Want er is nog genoeg te leren, gelukkig maar.

  10  

Verbeterpunten

Naar aanleiding van de bovenstaande reflecties, heb ik de volgende punten opgepakt om te verbeteren:

Minder zakelijke houding, dynamischer. Ik denk dat ik een zakelijke houding heb omdat er nog te veel afstand is tussen mij en mijn studenten. Ik weet zelf nog niet goed een houding te geven en ben nog zoekende naar welke rol ik moet pakken en mijn studenten weten waarschijnlijk nog niet goed wat ze aan mij hebben. Zeker het eerste jaar was alles nog nieuw en durfde ik niet op mijn eigen intuïtie en vertrouwen af te gaan. Terwijl ik van origine juist een doener ben en dingen doe op gevoel. Ik ben niet heel analytisch ingesteld.

Op school kreeg ik altijd aan het eind van het schooljaar van klasgenoten te horen dat ze dachten dat ik heel arrogant was. Ik heb van nature een wat norse blik en ik frons veel en dat wordt vaak ook geïnterpreteerd als dat ik boos ben. Je moet me beter leren kennen om te weten dat het tegenovergestelde waar is.

Ik zal moeten werken aan het onderlinge vertrouwen, de student beter leren kennen om een minder zakelijke houding aan te nemen. Ik denk dat het tijd nodig heeft om aan elkaar te wennen. In hoofdstuk 1.5 van Handboek van leraren (Geerts & Kralingen, van Rene, 2015) gaat het over relatie en erbij horen en de roos van Leary heeft mij ook inzicht gegeven hoe ik denk dat ik ben en hoe studenten mij zien en ik mijzelf neerzet.

Leren heeft ook een sociaal aspect: studenten hebben de behoefte om erbij te horen en functioneren het beste als ze zich bij de leraar en in de groep thuis/veilig voelen (Geerts & Kralingen, van Rene, 2015). Als de docent je naam niet kent, kun je een student dus ook niet persoonlijk aanspreken en zal een student zich niet zo snel thuis voelen en juist die afstand voelen.

Ik ben mij gaan concentreren op het leren kennen van de namen. Dat betekende dat het noteren van de absenties iets langer duurde dan normaal. Normaal noemde ik de namen op en gaf de student wel/geen antwoord. Bij het oefenen zorgde ik voor oogcontact met elke student en probeerde ik eerst zelf de persoon bij de naam te zoeken. Ik merkte dat door mij zo kwetsbaar op te stellen en te laten zien dat ik de moeite wilde doen om ze te leren kennen, de studenten dat op prijs stellen. In september kwamen de studenten binnen en half oktober kende ik 90% van de namen van de studenten. Het jaar ervoor was dat pas in januari. Ik merk dat het echt verschil maakt bij de student maar ook bij mijzelf omdat het mij meer vertrouwen geeft iemand persoonlijk aan te kunnen aanspreken en bij het vragen stellen de hele klas te kunnen betrekken en niet alleen de studenten waarvan ik de naam wist.

In de roos van Leary kwam ik erachter dat ik neig meestal de leider te zijn. Dat is ook altijd mijn gedachte geweest van docent zijn: jij bent de leider van de groep en bepaalt wat de studenten moeten doen. Door het vorm geven van mijn rol als leraar (opdracht

  11  

in de les van PDG), het lezen van het boek ‘het puberbrein’ (Nelis & van Sark, Yvonne) , de namen van de studenten zo snel mogelijk uit mijn hoofd te leren en de theorie uit de boeken hebben ervoor gezorgd dat ik meer van mijzelf durf te geven. Ik stel me nu kwetsbaarder op, ga vaker in de ‘samen’ stand zitten, durf te experimenteren met werkvormen en ben minder bang om fouten te maken. Ik denk dat je in video’s ook kunt zien dat er een prettige sfeer in de klas heerst. Soms is het uiteraard ook wel goed om een zakelijke houding aan te nemen, maar juist dat je er mee kunt spelen en bewust in kunt zetten, heeft mij zelfvertrouwen gegeven voor de klas.

Instructie geven Ik was en ben soms nog teveel geneigd om alles op mijn PowerPoint te zetten en ervan uit te gaan dat de studenten lezen wat de bedoeling is. Zeker in de eerste maanden had ik een enorme hoeveelheid sheets waar ik doorheen worstelde. Er was toen bijna geen sprake van instructie geven want ik was alleen aan het presenteren.

Naarmate ik aan het experimenteren ben met diverse werkvormen en probeer minder convergerend les te geven, is er meer sprake van instructie.

Powerpoint presentaties maken deed ik in mijn vorige beroep ook heel veel, maar (ik! Als marketingdocent!) ik vergeet bij het maken van de presentaties als docent dat mijn doelgroep niet meer mijn klanten zijn, maar studenten tussen de 16 en de 21 jaar.

Door een opmerking van mijn coach en bij het terugzien van de video’s zie ik bovendien dat ik nog niet goed ben in het goed instructie geven. Ik vergeet een begin en een eind van de opdracht te geven en te controleren of de studenten mijn instructie hebben begrepen.

In de video ‘fragment verkeerde instructie’ zie je in dat het met de instructie nog mis gaat. De opdracht staat op de PowerPoint en ik vertel wat ze moeten doen terwijl ik de geeltjes uitdeel. In 08m43 s vraagt een student of ze alle vragen die op het bord staan moet antwoorden. Ik bevestig dat maar realiseer mij niet dat de leerdoelen ook op het bord staan en dat de student deze nu gaat beantwoorden.

Ik zal de opdrachten de opdracht sheets in de PowerPoint moeten aanpassen maar ook hoe ik deze behandel in de klas.

In de lessen moet ik erop letten dat ik duidelijk de opdracht vertel en moet ik bijvoorbeeld vragen aan een student om de opdracht te herhalen zodat ik zeker weet dat de opdracht is begrepen.

In handboek van leraren las ik nog een suggesties voor meer complexe opdrachten die ik zeker wil uit gaan proberen: vraag een student haar stappen die ze gaat nemen op het bord schrijven. De anderen kunnen dan controleren of het de goede aanpak is en ik hou op die manier ook controle of de opdracht goed is begrepen.

Bij een opdracht zorg ik nu steeds dat ik op de sheet de antwoorden geef op de vragen Wat?, Hoe?, Hulp?, Tijd?, Uitkomst? en Klaar? zoals ik las in de boeken. (Broesder, 2016)

  12  

Hieronder een voorbeeld van een sheet die ik heb aangepast:

Bij het lezen van het hoofdstuk over meervoudige intelligenties (Ebbens & Ettekoven, 2013) realiseerde ik mij ook dat ik echt moet letten op mijn taalgebruik. Dit kwam ook naar voren in een gesprek met Colinda Burger: ik gebruik nog teveel HBO taal in plaats van MBO taal. Dat heb ik ook ervaren bij een opdracht tijdens een les. Ik had de studenten een web artikel laten lezen maar dat bleek nog veel te moeilijk voor ze. Ik zal dus bij de volgende module nog eens goed door alle slides moeten gaan om te zorgen dat ik het taalniveau aanpas.

De aantrekkelijkheid van mijn PowerPoint kon ook nog wel een make-over gebruiken. Ik ben geen vormgever maar mijn studenten zijn dat wel. Ik probeer daarom nu veel meer te werken met beelden, ook naar aanleiding van hetgeen ik las over meervoudige intelligenties. Ik denk dat het gros van mijn studenten beelddenkers zijn.

Je spreekt hoofzakelijk convergerend aan. Mijn coach wees mij erop dat ik mij steeds richt op een of slechts een paar leerlingen, waardoor andere zich kunnen onttrekken. Ze worden cognitief passief en duiken in hun laptop en gaan andere dingen doen.

Ik was in het begin geneigd om een soort vraag en antwoord spelletje te spelen. Zoals ik in de boeken lees een klassiek voorbeeld van een fout die een beginnende docent maakt. Je wilt een bepaald antwoord van de student en er is maar een antwoord goed. Ze moeten eigenlijk jouw denkproces raden. Dat kan zin hebben als het gaat om het testen van theoretische kennis maar zet studenten eigenlijk niet door tot nadenken en dat is wat je eigenlijk wilt. Als een iemand het antwoord heeft gegeven is het gesprek ook afgelopen en kan iedereen weer andere dingen gaan doen. Je moet ze meenemen in de denkstappen om tot een antwoord te komen en je moet ze uitnodigen om zelf ook echt na te denken. Bovendien moet je opletten dat je niet vragen stelt die de studenten zonder voorkennis bijvoorbeeld niet kunnen beantwoorden. Het onderwijsleergesprek is een goede manier om met de hele klas in gesprek te gaan over een onderwerp en om te ontdekken welke voorkennis er is.

  13  

Video ‘Fragment 3’ toont een voorbeeld waarin ik een case presenteer waarvan ik achteraf denk dat ik dat beter in een andere werkvorm had kunnen gieten waardoor de studenten actiever betrokken zijn met de stof. Ik lees nu de case voor en de studenten hoeven alleen te luisteren. Dan verlies je snel de aandacht. Ik had hier beter een andere werkvorm kunnen kiezen en bv een onderwijsleergesprek van kunnen maken. Ik denk bv aan de vraag ‘waarom denk je dat deze case een prijs heeft gewonnen?’. Dit had ik klassikaal of in groepjes of duo’s kunnen behandelen.

In de video ‘fragment 4’ zie je hoe ik een gesprek met de klas aanga waarin ik iedereen betrek. Ik stel een vraag ‘wat is een concept’ en geef aan dat iedereen aan de beurt komt. Ik geef aan dat het een brainstorm is, studenten weten dat betekent dat er geen foute antwoorden kunnen zijn en dat vertel ik later in het gesprek nog een keer. Door het op het bord te schrijven, geef ik ze kans om na te denken terwijl ik schrijf en te kijken naar de antwoorden die anderen hebben gegeven. Ze willen dan graag een antwoord geven dat nog niet op het bord staat en dat betekent dat ze nog verder moeten nadenken.

Werkvormen voor actievere rol studenten Reflecterend op de lessen die ik heb opgenomen heb ik gemerkt dat ik heel erg geneigd ben om de touwtjes in handen te houden en te presenteren. Dat kan ik goed, dat vind ik leuk om te doen en nu achteraf gezien is dat ook wat ik dacht dat er van een docent werd verwacht. Ik heb eens een gesprek met een collega gehad aan wie ik vroeg hoe lang hij al lesgaf. Zijn antwoord was ‘ik sta al 18 jaar voor de klas, maar ik ben pas leraar sinds een jaar of 15’. De eerste drie jaar was ik vooral aan het presenteren. Dat vond ik een mooie omschrijving en ik herken mijzelf daar ook in. De eerste lessen die ik gaf bestond uit ruim 60 pagina’s PowerPoint en ik was alleen aan het woord. Ik gaf als het ware een hoorcollege. Deze verbetering sluit aan op punt 3 en ik verwijs naar video ‘fragment 3’ van hoe ik de studenten passief laat luisteren zonder enige activering. Gaandeweg ervaar ik het als enorm uitdagend en vooral leuk om dat juist los te laten. Zo min mogelijk zelf aan het woord zijn en de studenten aan het werk zetten. Dat geeft me ook veel meer energie. Ik denk dat ik nu nog 60% van de tijd aan het woord ben en ik zie ook dat dat mijn voornaamste valkuil is. Ik ben geneigd om toch nog even het laatste woord te hebben om ervoor te zorgen dat ze wel de juiste antwoorden binnen krijgen. Ik streef er naar om straks nog maar 20% van de tijd aan het woord te zijn. Dat dwingt mij om te kijken naar verschillende werkvormen. Ik heb het werkvormen boek gekocht en zoek naar zoveel mogelijk suggesties op allerlei sites. Dit heeft mij ook tot het onderzoek gebracht dat ik voor deze opleiding ga doen. Ook voor het schrijven van het nieuwe onderwijssysteem dat volgend schooljaar van start ga, moet ik op zoek naar andere manieren van lesgeven. We laten het vak marketing dan los en moeten lesgeven binnen het kennisgebied ‘onderzoeken’ en we hebben geen lessen meer maar workshops van 3,5 uur. Een aantal werkvormen heb ik inmiddels ervaren in mijn lessen en hieronder de uitkomst van mijn ervaringen:

  14  

Brainstorm: een techniek die ik in het verleden als account director bij een reclamebureau regelmatig toepaste. Werkt goed voor het snel verkrijgen van antwoorden en geeft alle studenten de gelegenheid mee te doen omdat er in een brainstorm geen foute antwoorden zijn. Is voor mij heel handig om erachter te komen welke voorkennis er bij de studenten is. Een voorbeeld op video van de brainstorm is te zien in video ‘fragment 4’. Het is mijn intentie om ook eens echt een creatieve brainstorm in te zetten in het volgend schooljaar. Een brainstorm waarbij we echt ‘creatief’ kunnen zijn en studenten gekke antwoorden mogen geven. Nu zet ik het meer in om voorkennis op te halen. Mindmapping: Een techniek die studenten veel gebruiken, ook in andere lessen. Mijn aanname is dat studenten dat op de middelbare school geleerd hebben om te maken. Ik zie dat niet iedereen even gedreven is met de techniek en dat ze een woordweb en een mindmap ook door elkaar halen. Op zich is dat niet zo’n probleem, maar het zou goed zijn om in het nieuwe jaar bij de eerste keer dat ik ‘m in wil zetten, een korte instructie geef. Ik merk dat deze techniek goed werkt voor het ophalen van voorkennis. Zeker als je de mindmap eerst zelf laat invullen en dan nog laat overleggen, helpt het studenten goed. Een voorbeeld op video van hoe ik de mindmap inzet, is te zien in video ‘fragment 5’. Placemat: Een handige manier om voorkennis op te halen en te discussiëren met de ander. Misschien wel beter dan de mindmap zoals ik hiervoor omschreef. Deze werkvorm ga ik zeker meer inzetten. Leerling als docent: Deze heb ik ingezet voor de les media. De studenten kregen een mediaterm en moesten uitzoeken wat het betekent en dat presenteren aan de klas. Ondanks dat het voor mij een eye openener is geweest hoe je de leiding los kan laten en de studenten toch nog het gevoel hebben iets te hebben geleerd (misschien zelfs wel meer omdat het beter beklijft), ben ik nog niet tevreden hoe dit verliep. Het vergt iets meer tijd van mij om me daar echt in te verdiepen. De les beperkte zich nu eigenlijk tot het feit dat de studenten zelf de lesstof eigen moesten maken en dat presenteren. Volgens mij kun je er veel meer uit halen. Ik heb al heel wat artikelen gelezen over ‘flipping the classroom’ en dat is een techniek waar ik me nog wel verder in zou willen verdiepen. Ik denk dat dit echt iets doet voor de autonomie van de studenten: het gevoel dat je zelf in control bent van je leerdoel. Ik denk dat dat goed is voor de intrinsieke motivatie.  

  15  

Eindbeoordeling Coach Prestatie  2  “lesgeven”  van  Nanja  Huijgen  door  coach  John  Macco  

Op  basis  van  360  graden  feedback  bij:  teamleider,  collegae  vakdocenten,  studenten  en  onderwijsmanagement  en  op  observaties  van  zowel  daadwerkelijk  lesgeven  als  van  filmopnamen  geef  ik  onderstaande  eindbeoordeling  over  het  voorbereiden,  uitvoeren  en  evalueren  van  lessen  door  Nanja.  

 

Voorbereiding  van  lessen:  

Inhoudelijk  goed.  Nanja  weet  exact  welke  leerinhouden  aan  de  orde  dienen  te  komen.  

Ook  de  ondersteuning  met  beelden,  schema’s,  teksten  en  filmpjes  zijn  nauwkeurig  voorbereid.  Het  doseren  van  de  juiste  hoeveelheid  ondersteunend  materiaal  is  duidelijk  verbeterd  in  de  loop  van  de  studie.  

 

Uitvoering  van  de  lessen:  

Nanja  heeft  zich  zowel  in  cursorische  lessen  als  in  projectlessen  didactisch  sterk  ontwikkeld  in  de  loop  van  haar  PDG-­‐studie.    

Ze  gebruikt  een  breed  repertoire  van  didactische  strategieën,  technieken  en  werkvormen.    

Een  sterke  kant  hierbij  is  het  aanpassen  van  de  les  aan  de  potentiële  en  actuele  beginsituatie  van  zowel  de  individuele  leerling  als  de  klasgroep.  

Het  proces  van  denkvragen  stellen,  doorvragen,  vragen  verwijzen  en  vragen  collectiveren  heeft  Nanja  goed  onder  de  knie  gekregen  door  hiermee  te  experimenteren.  

De  interactie  met  leerlingen  verloopt  op  natuurlijke  wijze.    

Het  klasse  management  tijdens  de  lessen  wordt  prima  uitgevoerd.  Interventies  worden  op  natuurlijke  wijze  gepleegd.  

 

Evalueren  van  lessen:  

De  product-­‐evaluatie  en  de  procesevaluatie  voert  Nanja  professioneel  uit  conform  het  beoordelingssysteem  van  Nimeto.  

 

Performance  tijdens  lesgeven  

Tijdens  de  uitvoering  van  de  lessen  is  de  performance  van  Nanja    zowel  verbaal  als  non-­‐verbaalgoed!    Nanja  heeft  een  stabiele  en    rustige  grondhouding,  waardoor  ze  prettig  overkomt  bij  de  studenten.  

 

  16  

Conclusie  lesgeven:  Nanja  is  een  rustige,  vriendelijke  docente,  die  zeer  toegankelijk  is  voor  studenten.  Haar  ontwikkeling  als  docente  verloopt  professioneel  door  haar  motivatie  en  inzet.  Nanja  geeft  didactisch  verantwoord  les.  

 

Conclusie  prestatie  2  PDG:  lessenserie  uitvoeren.  

Ik  kan  me  volledig  verenigen  met  de  uitwerking  van  deze  opdracht.  De  samenwerking  met  Nanja  was  hierbij  prettig  en  effectief.  

 

Lunteren  4  februari  2017  

John  Macco  PDG  coach  Nimeto  

 

  17  

En nu?

Het is nooit af. Dat is mij inmiddels wel duidelijk en dat maakt het lesgeven ook zo leuk. Het is nooit af is ook de titel van een boek van Martijn Aslander en Erwin Witteveen die in hun boek stellen dat we ons moeten realiseren dat we in een continue stroom van ontwikkeling zitten. En dat je daar een bepaalde mindset voor nodig hebt. Ik als docent maar dus ook onze studenten.

Elke keer heb je te maken met andere studenten met andere behoeften en andere situaties. En al lerende leer ik en leren zij.

In het begin van mijn docentschap was ik denk ik meer een autoritaire leerkracht en soms teveel sfeermaker (Broesder, 2016). Langzaamaan lukt het mij om een gezaghebbende docent te worden.

Ik geloof in de eenentwintigste eeuw vaardigheden en ik wil de focus daarop leggen in mijn docentschap. Het is belangrijker te weten hoe je iets moet opzoeken wat je niet begrijpt dan dat je alles al moet weten. Als je nieuwsgierig bent en weet hoe je iets moet opzoeken dan ligt er een hele wereld van kennis voor je voeten en kun je ten alle tijden leren.

Ik ga mij nog meer ontwikkelen in het gebruiken van activerende werkvormen en manieren om de student ook echt te laten boeien: het stimuleren van de intrinsieke motivatie. Ik wil studenten enthousiasmeren voor het vak.

Ik ben nog geen boeiende en enthousiaste verteller en ook nog geen top docent. Maar wat niet is, kan nog komen. John Macco heeft een keer aangegeven dat ik meer voorbeelden uit mijn eigen praktijk moet gebruiken want dat boeit de studenten. Ik vind mijzelf nog te serieus en gefocust op de leerlijn. Dat wil ik meer los kunnen laten.

Gelukkig gaat ons onderwijssysteem volgend schooljaar veranderen en heb ik het genoegen om mee te helpen schrijven. Ik merk dat ik dat met veel enthousiasme doe. Ik hoef mij dan namelijk niet meer te beperken tot het vak marketing want dat wordt dan niet meer gegeven. We geven dan lessen in het kennisgebied ‘onderzoeken’ en dat geeft interessante mogelijkheden. Dat is ook de reden waarom ik nu onderzoek doe naar werkvormen voor onderzoekend leren. Tevens zou ik zelf meer de focus willen leggen in de online marketingactivatie, deze theorie is nu nog teveel onder belicht terwijl ik geloof dat daar de toekomst ligt, of eigenlijk is dat al de werkelijkheid waar we nu in leven. Het lezen van het hoofdstuk over meervoudige intelligenties (Ebbens & Ettekoven, 2013) heeft mij ook geïnspireerd om me meer te willen verdiepen in vernieuwend lesmateriaal. Ik zou graag meer gebruik willen maken van video, muziek, beweging, vormgeving in mijn lessen.

Plannen genoeg, het is nooit af.

  18  

Literatuurlijst    

 

 Broesder, R. (2016). Effectieve didactiek. Houten, NL: Noordhoff uitgevers.

Ebbens, S., & Ettekoven, S. (2013). Effectief leren. In Effectief leren, basisboek (derde druk ed., p. 118). Groningen, NL: Noordhoff Uitgevers .

Geerts, W., & Kralingen, van Rene. (2015). Handboek voor leraren. Bussum: Coutinho.

Nelis, H., & van Sark, Yvonne. (sd). Puberbrein binnenstebuiten. kosmos uitgevers.