RUIMTEStrategisch Beleidsplan

VOOR Openluchtrecreatie

RECREATIEWest-Vlaanderen

2009 – 2018SYNTHESE

RUIMTEStrategisch Beleidsplan

VOOROpenluchtrecreatie

RECREATIEWest-Vlaanderen

2009 – 2018SYNTHESE

22 INHOUD

3

Voorwoord 4

Missie: naar een duurzaam, kwalitatief en toegankelijk aanbod voor openluchtrecreatie in West-Vlaanderen 6

Openluchtrecreatie in West-Vlaanderen: een zee van mogelijkheden 8

Zes doelstellingen voor een duurzame recreatie in de provincie West-Vlaanderen 12

Actieplan: ruimte voor recreatie 18 • Actiesmetbetrekkingtothetrecreatiefbeleid 19 • Actiesmetbetrekkingtotderecreatieveruimte 23 • Actiesmetbetrekkingtothetrecreatiefproduct 32 • Actiesmetbetrekkingtothetbeheervanrecreatievevoorzieningen 46 • Actiesmetbetrekkingtothetvermarktenvanhetrecreatiefproduct 48 • Actiesmetbetrekkingtotkennismanagement 52

Informatie 54

44 VOORWOORD

5

De Provincie neemt sedert bijna 40 jaar het voortouw inzake het recreatiebeleid in West-Vlaanderen. Via het autonoom provinciebedrijf Westtoer, werkt ze aan een kwalitatief recreatief aanbod dat tegemoet komt aan een belangrijke maatschappelijke behoefte. In aanvang waren de inspanningen geconcentreerd op de recreatieve groen-domeinen en oude spoorlijnen. Sedert enkele decennia staan ook de recreatieve ontsluiting van het buitengebied en de ontwikkeling van marktconforme recreatieve producten voorop.

In de beheersovereenkomst, die tussen de Provincie en Westtoer werd afgesloten, staat de opmaak van een beleidsplan voor openluchtrecreatie ingeschreven. Gedu-rende een intens planningsproces dat reeds in 2006 startte, werkte Westtoer aan het eerste strategische beleidsplan openluchtrecreatie voor de provincie West-Vlaanderen.

Het document maakt een grondige inventaris en evaluatie van het bestaande recreatieve aanbod in West-Vlaande-ren, en verschaft een inzicht in de recreatieve vraag. Van-uit deze informatie, en rekening houdend met een aantal maatschappelijke en recreatieve tendensen, worden stra-tegische krachtlijnen geformuleerd voor het beleid rond openluchtrecreatie tot 2018.

Het plan, goedgekeurd in de Provincieraad van 28 mei 2009, is een beleidsinstrument voor de Provincie West-Vlaanderen en Westtoer, maar eveneens een richtkader voor het lokale en het Vlaamse beleid dat raakvlakken met de openluchtrecreatie heeft.

Deze samenvatting bundelt de actiegerichte maatregelen met betrekking tot openluchtrecreatie uit het beleidsplan. De planhorizon is 2018. De integrale versie van het be-leidsplan is te raadplegen op de website www.westtoer.be.

De grondige aanpak van het planningsproces en het brede draagvlak bij de recreatiesector en aanverwante beleids- makers moeten garant staan voor de succesvolle opvol-ging van deze strategische beleidsvisie.

Patrick Van Gheluwe

Gedeputeerde voor ToerismeVoorzitter van Westtoer apb

66

MISSIE: NAAR EEN DUURZAAM, KWALITATIEF EN TOEGANKELIJK

AANBOD VOOR OPENLUCHTRECREATIE IN WEST-VLAANDEREN

7

De globale missie van Westtoer en de Provincie West-Vlaanderen met betrekking tot het openluchtrecreatief beleid in de provincie West-Vlaanderen wordt als volgt verwoord:

Het instandhouden en verder ontwikkelen van een duurzaam, kwalitatief en toegankelijk aanbod aan mogelijkheden voor openluchtrecreatie in de provincie West-Vlaanderen

met het oog op:

• hetwelzijn(demaatschappelijkebehoeften)vandeWest-Vlaamsebevolkingendetoeristenenrecreantenvanbuiten de provincie;• hetcreërenvanwelvaartvoordeinwonersvanWest-Vlaanderen;• devalorisatieendeontwikkelingvannatuur,landschapencultuurhistorischerfgoed;

en met als aandachtspunten:

• deafstemmingvanderecreatieopdedraagkrachtvannatuur,milieu,landbouwenlandschap;• hetstrevennaareensociaal-cultureeldraagvlakvooropenluchtrecreatie;• de(financiële)laagdrempeligheid:recreatiebinneniedersbereik;• eenmarktconformeaanpakrondproductontwikkelingenpromotie;• eengezondevenwichttussenoverheidsbeleidenprivaatrecreatiefondernemerschap;• veiligheid.

88

OPENLUCHTRECREATIE IN WEST-VLAANDEREN:

EEN ZEE VAN MOGELIJKHEDEN

9

West-Vlaanderen is geen blinde vlek op de kaart met re- creatievoorzieningen in Vlaanderen. De Provincie en Westtoer investeerden de afgelopen jaren reeds flink in het recreatief product.

HET UITGANGSPUNT: WEINIG EXCLUSIEVE RECREATIERUIMTE

West-Vlaanderen staat niet meteen bekend als de groene provincie met bossen waarin je kan verdwalen en wilde rivieren om op te raften. Het is de provincie met de klein-ste bosoppervlakte en het langste verkeerswegennet, maar tegelijkertijd ook de minste bebouwing en verstedelijking en de kleinste bevolkingsdichtheid van Vlaanderen. Een regio met een open en versnipperd landbouwlandschap en sterk verspreide bewoning.

De ruimte die exclusief voor recreatie bestemd is in West-Vlaanderen is bijzonder schaars. Daartegenover staat de hoogste toeristisch-recreatieve vraag van heel Vlaanderen. Zowat de helft van de totale capaciteit van hotels, cam-pings en vakantiedorpen bevindt zich in de kustprovincie. De Kust alleen trekt jaarlijks ruim 18 miljoen dagtoeristen aan.

De Vlaamse, provinciale en lokale overheden doen dan ook hun uiterste best om een tandje bij te steken en … een boompje bij te planten. Het afgelopen decennium is alleen in West-Vlaanderen het bosbestand toegenomen. De Vlaamse overheid bezit thans bijna de helft van het resterende duinareaal. De Provincie beheert in haar provinciedomeinen inmiddels ruim 1.400 hectare bos en natuur. In West-Vlaanderen is de helft van de bossen in openbaar bezit. Dat is meer dan in de andere provincies en verzekert een ruimere openstelling.

DE UITDAGING: HET RECREATIEF MEDEGEBRUIK

Vermits de oppervlakte recreatieruimte in West-Vlaande-ren zeer beperkt is, is recreatief medegebruik van ruimten meteenniet-recreatievehoofdfunctie (zoalsnatuur, bosen landbouw)deenigemanierom tegemoet te komenaan de toenemende recreatieve vraag. Alle sectoren kun-nen uit dat meervoudig gebruik van de ruimte voordeel halen. De natuursector vergroot er haar draagvlak voor natuurontwikkeling mee, de agrarische sector kan een graantje meepikken via hoevetoerisme en de verkoop van hoeveproducten. Het komt er op aan een evenwicht te vinden waarbij het maatschappelijk rendement en de functionaliteit van de open ruimte en de natuur worden verhoogd, zonder de draagkracht ervan te overschrijden.

10

DE TREND: DE RECREATIE HEEFT WIND IN DE ZEILEN

Maatschappelijke trends bevestigen de toenemende be-langstelling voor openluchtrecreatieve activiteiten. Een stijgend aantal gezonde en kapitaalkrachtige ‘medioren’ metveelvrijetijdgooitzichophetfietsenenwandelen.Ook paardrijden, watersport en golf zitten in de lift. De stagnerende koopkracht maakt korte verblijven in de eigen regio interessanter. De gestresste mens heeft meer dan ooit behoefte aan actieve en natuurgerichte beleving, aan authenticiteit en gezondheid. Kwaliteit en duurzaamheid staan daarbij voorop. Nooit eerder was de vraag naar re-creatiemogelijkheden zo groot.

Recreatie & trends

Een aantal maatschappelijke macrotrends zoals de vergrijzing van de bevolking, de gezinsverdunning, de afname van de hoeveelheid vrije tijd, flexibele ar-beidstijden, de economische crisis, de toegenomen mobiliteit, de individualisering, het groeiend gezond-heidsbewustzijn en technologische innovaties ligt aan de basis van een wijzigende recreatieve vraag.

De belangrijkste trends hierin zijn:Toenemende vraag naar recreatiemogelijkheden in de onmiddellijke woonomgeving. Die hangt samen met de afname en de versnippering van de vrije tijd van jonge actieven en met de groeiende groep ou-deren die omwille van mobiliteits- en gezondheids-redenen op de woonomgeving is aangewezen.Aandacht voor het ‘beleven’. Het ‘fietsen om tefietsen’ en het ‘wandelen om te wandelen’ ma-ken plaats voor een actievere en bewustere be-leving. Het aspect ‘beleven’ hangt samen met

emotie, fascinatie, uitdaging en het breken met rou-tine. Men zoekt naar prikkels, risicoloos avontuur en natuuractiviteiten zoals klimmen, mountain- biken, duiken, boomkroonpaden, blote voetenpa-den e.a.Toenemende belangstelling voor (korte) verblijven of uitstappen in een rustige kwaliteitsvolle platte-landsomgeving.Grote interesse in gastronomie en couleur locale.Groeiende belangstelling voor wellness en gezond-heid: biologische producten, gezonde voeding, ‘start-to-run’, sauna, sportieve beweging (wande-len,fietsen),relaxatieenmassagezijnin.Stijgende interesse voor cultuur en geschiedenis: muziek, beeldende kunst, literatuur, Eerste Wereld- oorlog, bouwkundig, militair, religieus, ruraal, archeologisch en maritiem erfgoed.Hernieuwde aandacht voor de natuur als decor maar ook als gebruiksruimte voor diverse vormen van recreatie. De recreant is op zoek naar natuurge-bieden waarin hij zelf actief kan zijn door te wande-len,fietsen,paardrijdenenmountainbiken.Natuurwordt steeds meer geassocieerd met gezondheid en ontspanning.Groeiende appreciatie van het authentieke, dat wordt beleefd in echte gastvrijheid, de pure beleve-nis van natuur, rust en schoonheid, een ongedwon-gen sfeer zonder te grote commercialisatie en de ontdekking van typische streekelementen zoals gastronomie en oude ambachten.Toenemende individualisering en differentiatie van de vraag. De recreant stelt steeds hogere kwali-teitseisen en wil kunnen kiezen uit een zo divers mogelijk aanbod. Hij wil naast kant-en-klare arran-gementenookflexibelemodules.Defiets-enwan-delnetwerken, waarbij je zelf je route kiest, spelen hierop in. Steeds vaker worden ‘leisure-activiteiten’ gebundeld in grote complexen.

11

HET AANBOD: EEN OMVANG-RIJK RECREATIEF PRODUCT IN EEN GEVARIEERD DECOR

De Provincie en Westtoer houden de vinger aan de re-creatieve pols en werken continu aan een marktconform productaanbod voor de recreant. De Provincie beschikt inmiddels over 16 provinciedomeinen en 111 kilometer groeneassen (oudespoorwegbeddingen).Westtoeront-wikkelde de voorbije jaren bewegwijzerde routes en net-werkenvoorwandelaars,fietsers,mountainbikers,ruitersenautotoerders.Intotaalgoedvoorbijna6.500kilometerkwalitatieve recreatiepaden in duinen, polders, houtland, heuvelland en de IJzer-, Leie- en Scheldevallei. Een aan-bod dat continu onderhouden en geactualiseerd wordt in samenwerking met ruim 800 vrijwillige peters en meters. Het gebruik van de recreatieve voorzieningen wordt per-manent gemeten en bevraagd.

Recreatief product Aantal routes/netwerken Aantal kilometer

Landschapswandelroutes 50 415

Erfgoedwandelroutes 17 56

Wandelnetwerken 3 330

Fietsroutes 36 1.598

Fietsnetwerken 4 2.580

Themafietstochten 12 525

Mountainbikeroutes 6 410

Ruiterroutes 16 362

Autoroutes 10 774

Provinciale recreatieve routes en netwerken in West-Vlaanderen (Westtoer, 2009)

1212

ZES DOELSTELLINGEN VOOR EEN DUURZAME

RECREATIE IN DE PROVINCIE WEST-VLAANDEREN

13

Het beleidsplan voor openluchtrecreatie heeft betrekking op alle activiteiten die vrijwillig, in de vrije tijd én in de open lucht in de publieke ruimte in de provincie West-Vlaanderen worden ondernomen, gericht op het bevredi-gen van de behoeften aan ontspanning. Het gaat dus over recreatie door de West-Vlaamse bevolking in haar eigen leefomgeving en door toeristen op vakantie in West-Vlaan-deren.

Samen met hun strategische partners, al dan niet uit de recreatieve sector, willen de Provincie en Westtoer het pad effenen voor de verdere ontwikkeling van de openlucht- recreatie.

De ambitie voor de recreatie in West-Vlaanderen uit zich in een selectie van zes strategische doelstellingen. Voor de realisatie ervan rekenen we op de hele recreatieve sector, zowel publiek als privaat, alsook op een reeks andere sec-toren. Want het voldoen aan de recreatiebehoefte van de bevolking is een brede maatschappelijke opdracht.

Doelstelling 1 Organiseren van een efficiënt en doelgericht beleid met betrekking tot openluchtrecreatie

Bij het uitstippelen van het recreatiebeleid dient de over-heidvooreerstvoorwaardentecreëren,waarbinnenande-re overheden, maatschappelijke organisaties of de private sector recreatieve initiatieven kunnen ontwikkelen. Dat kunnen beleidskaders zijn, juridische en planologische kadersoffinanciëlestimuli.Daarnaastheeftdeoverheideen belangrijke regisserende functie. Zij moet de relaties tussen recreatievormen onderling, tussen recreatieve be-leidsmakers en met andere maatschappelijke sectoren op-timaliseren, zorgen voor overleg en advies verstrekken. Er dient ook werk gemaakt te worden van de verdere profes-sionalisering van de lokale diensten voor toerisme op het vlak van openluchtrecreatie en van de samenwerking met de private sector en de recreatieorganisaties.

ZES DOELSTELLINGEN VOOR EEN DUURZAME

RECREATIE IN DE PROVINCIE WEST-VLAANDEREN

14

Doelstelling 2 Realiseren van een voldoende omvangrijke, kwalitatieve en verkeersveilig ontsloten pu-blieke recreatieruimte

Meer ruimte voor recreatie

West-Vlaanderenkamptmeteengrote(entoenemende)recreatievedruk,zowelvan(dag)toeristenalsvande lo-kale bevolking. Daartegenover staat enerzijds de kleinste oppervlakte natuur en bos van alle Vlaamse provincies, en anderzijds een zeer uitgestrekt agrarisch areaal. In een aantal kwetsbare gebieden is de maximale draagkracht be-reikt. Het komt er nu op aan om de hoeveelheid recreatie-groen in de provincie uit te breiden, beter te ontsluiten en in te richten. Daarnaast moet nog meer de kaart van het recreatief medegebruik getrokken worden. Medegebruik van het agrarisch gebied, de natuur, publieke én private terreinen. Tot slot is het ook van belang om voldoende oppervlakte voor te behouden voor exclusief recreatieve bestemmingen.

Een hogere (beeld)kwaliteit van de publieke recreatie-ruimte

Hetlandschapishetdecorwaarinwerecreëren,zowelinde stedelijke omgeving als in het buitengebied. Recrean-ten zijn bijzonder gevoelig voor de kwaliteit van die bui-tenruimte. Het is dan ook vanzelfsprekend dat hier zowel door de overheid, de privé-sector als door de recreanten zelf aandacht aan besteed wordt. Het gaat onder meer om de herinrichting van publieke plaatsen, het saneren van recreatieve infrastructuur, het integreren van gebouwen in het landschap, het zorgen voor kleine landschapselemen-ten en het nemen van milieumaatregelen.

15

Een verkeersveilige recre-atieve ontsluiting van de stedelijke gebieden, het bui-tengebied en de verbinding ertussen

In een plaatselijk dicht bevolkte regio met weinig toegan-kelijk groen, een grote privatisering van de buitenruimte en een sterke versnijding door lijninfrastructuur, is het vin-den van recreatiepaden geen makkelijke opgave. Een fun-damentele doelstelling van het recreatiebeleid is te zoeken naar veilige en aantrekkelijke recreatieve netwerken die het landelijk gebied ontsluiten en verbinden met de steden.

Doelstelling 3 Actualiseren en verder ont-wikkelen van een eigentijds, marktconform en doelgroep-gericht recreatief product-aanbod

Het recreatief product in West-Vlaanderen is reeds vrij uitgebreid en van goede kwaliteit. Toch kan dit aanbod nog worden verbeterd door het werken aan een grotere gebiedsdekking in de provincie, het verhogen van de be-levingswaarde van routes en netwerken, het wegwerken van knelpunten en ‘missing links’, het verhogen van het comfort voor de recreant en het introduceren van nieu-we, marktconforme technologieën. Daarnaast moet ookgezorgd worden voor vernieuwing in het productaanbod zoals netwerken voor wandelaars en ruiters, een Kust-wandelroute, thematische producten en een nieuw con-cept voor auto- en motorroutes. Trekkers en kleinscha-lige kampeerders kunnen in West-Vlaanderen nog beter

worden bediend door een verruiming van het aanbod aan trekkershutten en trekkersplaatsen op campings, de labe-lingvanfietsvriendelijkelogies,deintroductievannieuwevormen van kleinschalig kamperen en het uitbreiden van het aantal standplaatsen voor kampeerauto’s. Tot slot dient bijzondere aandacht te gaan naar nichemarkten (recreatiefpaardrijdenenmountainbiken,watertoerisme,strandrecreatie)ennaardoelgroepenzoalskinderen,ou-deren en personen met een beperking.

16

Doelstelling 4 Organiseren van een efficiënt beheer van recreatieve voor-zieningen

De Provincie West-Vlaanderen en Westtoer maken van de verbetering van de kwaliteit van de recreatieve infrastruc-tuur een prioriteit. Daartoe wordt een databank ontwik-keld voor recreatieve voorzieningen en een beheersmodel voor de recreatieve padenstructuur. Meldingen in verband met de kwaliteit van het recreatief product moeten in de toekomst deels automatisch verwerkt worden. De werking met vrijwillige peters en meters en het functioneren van de onderhoudsploegen voor inrichting en beheer dienen ver-der geoptimaliseerd te worden. Het is tevens wenselijk om beter met de recreant te communiceren omtrent aanpas-singen aan het recreatief product en om heldere afspraken te maken met grondeigenaars en beheerders inzake het onderhoud van recreatieve voorzieningen.

Doelstelling 5 Ontwikkelen van een efficiënt en doelgroep-gericht marketing- en com-municatiebeleid met betrek-king tot openluchtrecreatie

De Provincie en Westtoer selecteren fietsen en wande-len als de prioritaire producttypes. Rond deze producten worden onder meer themajaarcampagnes opgezet. De regiopromotiecampagnes focussen daarnaast ook op nichelijnen zoals passagiersvaart in de Leiestreek en strandrecreatie aan de Kust. Via het regiopromotieplan van de Provincie kan het mountainbiken worden meege-nomen. De nichemarkt van het watertoerisme wordt het best op Vlaams niveau bewerkt.Een aantal klassieke informatiedragers is aan een evalu-atietoe.Hetfiets-enhetwandelproductzijnintussender-mate sterk dat ze afzonderlijk in de markt kunnen gezet worden. Inzake digitale communicatie verdient de verdere uitbouw van de websites van Westtoer aandacht, met on-der meer de lancering van een website per producttype.

17

Het beurzenbeleid dient te worden afgestemd op niche-beurzenvoorspecifiekedoelgroepen.Totslotmoetverderworden gewerkt aan de commercialisering van het West-Vlaams recreatief product.

Doelstelling 6 Bestendigen en verder ont-wikkelen van Westtoer als kenniscentrum voor open-luchtrecreatie

De expertise m.b.t. openluchtrecreatie die bij Westtoer aanwezig is, moet verder worden uitgebreid en geactua-liseerd. Dat kan via kennisgaring op beurzen en studie-dagen en via onderzoek van literatuur en ‘best practices’. Trendanalyses en marktonderzoek kunnen daarbij behulp-zaam zijn. Het is noodzakelijk om een managementinfor-matiesysteem rond openluchtrecreatie op te zetten. Daar-voor is een monitoringsysteem voor het vrijetijdsgedrag in Vlaanderen nodig, evenals het opvolgen van een set van basisindicatoren m.b.t. openluchtrecreatie op provin- ciaal niveau. Westtoer zal in de toekomst verder onder-zoekblijvenvoerenrondspecifiekerecreatieveproducten.Het is ook van belang om de opgedane kennis en ervaring in verband met openluchtrecreatie intern en extern uit te wisselen en te verspreiden.

1818

ACTIEPLAN:

RUIMTE VOOR RECREATIE

19

In het actieplan worden de geformuleerde doelstellingen omgezet in meer concrete actiemaatregelen voor Westtoer en de Provincie West-Vlaanderen. Voor andere overheden en voor de private sector worden aanbevelingen geformu-leerd. De planhorizon 2018 is daarbij richtinggevend.

ACTIES MET BETREKKING TOT HET RECREATIEF BELEID

Voorwaarden scheppen

Actualiseren Strategisch Beleidsplan Openlucht-recreatie

In 2013-2014 zal het Strategisch Beleidsplan Openlucht- recreatievanWest-Vlaanderengeëvalueerdenbijgestuurdworden. Het geactualiseerde plan zal zich richten op 2018.

Invoeren ‘visitor pay-back’ systeem

Vanaf2009zaldoorWesttoereenfondsopgerichtwordenwaarmee de landschappelijke aankleding van recreatieve routes en netwerken kan worden ondersteund. Het fonds zal worden gespijsd via een percentage van de verkoopop-brengst van route- en netwerkkaarten.

Herzien provinciaal ruimtelijk structuurplan

Bij de herziening van het provinciaal ruimtelijk structuur-plan West-Vlaanderen kunnen een aantal planologische hinderpalen die bepaalde recreatieve ontwikkelingen in de provincie in de weg staan worden opgeruimd. Bovendien moet rekening worden gehouden met de behoeften aan recreatieruimte van de komende generaties. Zo kan onder meer onderzocht worden of het mogelijk is om logies en reca-activiteiten toe te laten op recreatieve knooppunten en langs recreatieve assen buiten de bebouwde omgeving.

Bestendigen en uitbreiden van projectgebonden finan-cieringsinstrumenten voor recreatieve voorzieningen

De voorbije jaren kregen tientallen toeristische en recrea-tieveprojectenfinanciële steun vanuit diverse actieplan-nen en investeringsfondsen op Vlaams niveau. Dat gaf een flinke impuls aan de uitbreiding en innovatie van het recreatief product in West-Vlaanderen. Het is dus van be-langdatinitiatievenzoalsdesubsidiëringvanToeristischRecreatieve Projecten vanuit Toerisme Vlaanderen en het Kustactieplan bestendigd worden of vervangen door gelijkaardigeprojectfinanciering.

Met het oog op de versnelde vervollediging van het groen-blauwe netwerk en de fiets- en wandelnetwerken, en deverdere ontsluiting van het landelijk gebied, kan gezocht worden naar systemen van projectfinanciering om deaanleg van ontbrekende recreatieve schakels mee te realiseren. Daarbij kunnen bijvoorbeeld lokale besturen en de private sector gestimuleerd worden. Een inspirerend voorbeeld is het ‘Fonds Vernieuwingsimpuls Openlucht-recreatie’ van de Nederlandse provincie Noord-Holland.

20

Verhogen van de inspanningen voor onderhoud en her-stel van recreatieve verbindingen

Het beheer van de recreatiepaden in provinciale recreatie-ve routes en netwerken vormt vooral in het buitengebied een belangrijke uitdaging. Met name de kleinere gemeen-tenkampenmeteengebrekaanmiddelen (zowelfinan-cieelalstechnisch)enmenskrachtomhetnoodzakelijkeonderhoud van groenvoorzieningen en recreatieve infra-structuur uit te voeren. Het invoeren van een provinciale ondersteuning van lokale besturen voor groenbeheer en herstel/onderhoud van recreatieve verbindingen kan op het terrein een verschil maken.

Voeren van een pro-actief beleid rond trage wegen

De afgelopen jaren is de belangstelling voor de trage wegen flink gegroeid. De toenemende recreatiedruk en het tekort aan veilige en aantrekkelijke recreatie-wegen dwingen de diverse overheden om het beleid rond trage wegen op een nieuwe leest te schoeien. De Vlaamse overheid werkt aan een nieuw decreet op de trage wegen ter vervanging van de bestaande ar-chaïsche wetgeving. Het is wenselijk dat deze nieuwe wetgeving snel van kracht wordt en kan geïmplemen-teerd worden. De Provincie West-Vlaanderen gaf aan haar beleid rond trage wegen een nieuwe impuls door de oprichting van een provinciale ambtelijke advies-commissie trage wegen, waar ook Westtoer deel van uitmaakt, en door de digitalisering en ontsluiting van de Atlas der Buurtwegen. Zij wenst te komen tot een provinciaal basisnetwerk trage wegen, bestaande uit de juridisch overblijvende buurtwegen uit de Atlas, aangevuld met andere trage wegen zoals oude spoor-wegbeddingen, kerkwegels, jaagpaden, dijkwegen e.a. De Provincie wil verder de buurtwegentoets hanteren bij de beoordeling van ruimtelijke uitvoeringsplannen en vergunningsaanvragen en wenst lokale overheden te stimuleren tot de opmaak van een gemeentelijke visie. Westtoer engageert zich om trage wegen maxi-maal in te schakelen in haar recreatieve routes en net-werken.

21

Wegwerken juridisch vacuüm m.b.t. varen op ‘onbe-vaarbare waterlopen’

Het realiseren van een kano- en kajakroute op de polder-waterlopen is momenteel onmogelijk door een juridische onduidelijkheid in de wetgeving op de ‘onbevaarbare wa-terlopen’. Deze kwestie moet zo snel mogelijk worden uitgeklaard door een werkgroep in de schoot van de Com-missie voor Integraal Waterbeheer. Indien nodig moet nieuwe wetgeving uitgewerkt worden.

Koepeldecreet voor de logiessector

De Vlaamse overheid dient onder meer via de uitvoerings-besluiten van het koepeldecreet op de logiessector en via het decreet op de ruimtelijke ordening mogelijkheden te creërenvoorkleinschaligetrekkerslogiesinhetbuitenge-bied. We denken hierbij aan hoevekamperen op actieve landbouwbedrijven, kleinschalige gemeentelijke campings en natuurkamperen.

Actualiseren reglementering strandactiviteiten

Recreatieve activiteiten op de stranden van de Vlaamse Kust zijn zeer trendgevoelig. Nieuwe vormen van sport en vermaak komen en gaan: parasailing, kitesurfing, body-boarding, wakeboarding, rafting, wavekarting. De huidige reglementering en wetgeving zijn daar niet op voorzien. Omwille van veiligheidsredenen en een betere afstem-ming tussen de diverse recreatievormen is het van belang de geldende Vlaamse regelgeving te actualiseren en te op-timaliseren. Bovendien is het wenselijk te streven naar de invoering van een uniform gemeentelijk politiereglement inzakede(recreatieve)activiteitenopdestranden.

22

Brevetten pleziervaart

De mogelijke invoering van een verplicht marifoonbrevet voor gemotoriseerde pleziervaartuigen kan een hypotheek leggen op de toeristische verhuur van boten en op de verdere ontwikkeling van de toervaart. Ook de eventuele verplichting van een brevet voor het varen op zee is bedrei-gend voor de watersport. Er wordt, bij het uitwerken van regelgevingvoordepleziervaart(bijvoorkeuropEuropeesniveau),aandachtgevraagdvoorhetdemocratischaspectvan de watersport en voor het toeristische en economi-sche belang ervan.

Gecoördineerde aanpak rond gemotoriseerde en ge-luidsintensieve activiteiten in het buitengebied

Er dient op Vlaams niveau werk gemaakt te worden van een sluitende juridische regeling die de hinder door gemo-toriseerde en/of geluidsintensieve activiteiten in het bui-tengebied kan verminderen of wegnemen. Daarbij moet onder meer ook aandacht gaan naar signalisatie, handha-ving en sensibilisering.

Overleggen en regisseren

Dynamiseren overleg rond recreatief medegebruik

De Provincie West-Vlaanderen en Westtoer zijn betrokken bij regelmatig overleg met gemeenten, regionale land-schappen, toeristische regio’s en de recreatiesector rond recreatief medegebruik. Het is absoluut wenselijk dit over-leg verder te structureren. Er dient onder meer werk ge-maakt te worden van een leidraad en gedragscode voor de organisatoren van recreatieve evenementen zoals moun-tainbiketoertochten. Ook de afstemming tussen diverse recreatievormen en de relatie tussen recreatie en natuur kunnen in deze fora aan bod komen.

Bestendigen adviescomité openluchtrecreatie

Het adviescomité openluchtrecreatie, dat in de schoot van Westtoer opereert, moet de Provincie en Westtoer advise-ren inzake het recreatief beleid. Het is de klankbordgroep die zich buigt over het Strategisch Beleidsplan Openlucht-recreatie, over recreatieve productontwikkeling en over het beheer van recreatieve voorzieningen. De ruime sa-menstelling van het comité moet garant staan voor een breed maatschappelijk draagvlak voor het recreatiebeleid in West-Vlaanderen.

Participeren in provinciale adviescommissies

De werking van de provinciale commissie trage wegen en de provinciale mountainbikecommissie, waarvan de Provincie en Westtoer deel uitmaken, dient verder actief bestendigd te worden. De eerste commissie speelt een be-langrijke rol in de advisering van aanvragen tot verlegging ofafschaffingvanbuurtwegen.Westtoerhoudthierbijeenvinger aan de recreatieve pols. In de mountainbikecom-missie wordt in overleg met o.m. de natuursector het pad geëffendvoornieuwemountainbikeroutes.

23

Organiseren van interprovinciaal overleg

Samen met de vier andere Vlaamse provincies en met Toerisme Vlaanderen willen de Provincie West-Vlaanderen enWesttoerwerkenaandekwalitatieveen(deels)geüni-formiseeerde uitbouw van het recreatief product. Om het overleg rond deze materie beter te structureren en open te trekken is het wenselijk om de uitgedoofde ‘Werkgroep Toeristische Bewegwijzering’ om te vormen naar een ‘Werkgroep Recreatieve Productontwikkeling’ op Vlaams niveau.

Stimuleren van samenwerking met de private sector en met recreatieorganisaties

De recreatiesector is steeds beter georganiseerd en wordt professioneler, maar spreekt lang niet altijd met één stem. Geregeld duiken belangenconflicten op, ook tussen recreatievormen onderling. Er is behoefte aan inventarisa-tie van de sector en aan een beter gestructureerde informa- tieuitwisseling. Daarnaast dienen de banden verder aan-gehaald te worden met de logies- en kampeersector, UNIZO, buitensportorganisaties, reca, de verhuursector (o.a.fietsen)eneigenaarsvanbossenennatuurterreinen(o.m.viadebosgroepen).

ACTIES MET BETREKKING TOT DE RECREATIEVE RUIMTE

Scheppen van ruimte voor recreatie

Creëren van een planologisch kader voor openlucht-recreatie

Het is van essentieel belang om bij de opmaak en herzie-ning van structuurplannen, ruimtelijke uitvoeringsplannen enafbakeningenvan(klein)stedelijkegebiedenvoldoenderuimte te voorzien voor openluchtrecreatieve activiteiten. Zowel exclusieve recreatieruimte, bij voorbeeld voor bui-tensportactiviteiten, als ruimte voor natuur, bos en groene recreatieassen. Verder is het wenselijk om het concept van het recreatief medegebruik planologisch te verankeren.

Uitbreiden van de oppervlakte bos, park en natuur- gebied

De inspanningen van de voorbije jaren voor de aanplanting van bossen en de uitbreiding van natuurgebieden dienen onverminderd verder gezet te worden. West-Vlaanderen werkt aan een inhaalbeweging maar blijft vooralsnog de minstgroeneprovincievanVlaanderen(Kaart1).Deont-wikkeling van stadsrandbossen vormt een prioriteit. Naast de uitbreiding van bestaande bos- en natuurgebieden is ook de realisatie van structuurrijke ecologische verbindin-gen met mogelijkheden voor recreatief medegebruik van belang. Aan de Kust moet versneld werk worden gemaakt van de verwerving en/of het beheer door de overheid van de resterende private duinpercelen. Ook het voorzien van binnenstedelijkgroen(parken,speelpleinen)verdientvan-uit recreatief oogpunt de nodige aandacht.

24

Groene 62

Vloethemveldzate

Abdijenroute

Vrijbo

sroute

Frontzate

Stroroute

Kez

elbe

rgro

ute

Trimaarza

te

Trimaarzate Trimaarzate

OOSTENDE

BLANKENBERGE

BRUGGE

TORHOUT

ROESELARE

TIELT

VEURNE

NIEUWPOORT

WAREGEM

KORTRIJK

POPERINGE IEPER

DIKSMUIDE

NOORDZEE

d‘ Aertrycke

Fort van Beieren

Lippensgoed -Bulskampveld

Zeebos

Raversijde

Sterrebos

De GaversBergelen

Wallemote - Wolvenhof

Gasthuisbossen

Palingbeek

Kemmelberg

‘t Veld

Tillegembos

Provinciaal NatuurparkZwin

Damse Vaart

Pool of Peace

Baliekouter

IJzer

Westhoek

Zwin

25

Verder uitbouwen van de provinciedomeinen

Omwille van de sterke behoefte aan recreatiegroen in de verstedelijkte omgeving en omwille van een betere spreiding van de recreatiedruk is de verdere uitbrei-ding van een aantal provinciedomeinen wenselijk.

Aan de IJzer in Diksmuide bouwt de Provincie een nieuw domein uit. Het wordt geconcipieerd als een open recreatief groengebied (circa 22 ha) met eenstedelijke en regionale betekenis rond een voormalige schoolhoeve en met ruimte voor o.a. laagdynamische recreatie, groepskamperen, trekkerslogies en tijdelijke evenementen. Het domein vormt daarnaast een be-langrijkerustplaatsophetfietsnetwerkvandeWest-hoek en moet mogelijkheden bieden voor recreatief

Kaart 1 Recreatiegroen in West-Vlaanderen

LEGENDE:

Bos

Natuurgebied

Grensoverschrijdend natuurpark

Groene as

Provinciedomein

26

wandelen en joggen. In de hoevegebouwen kunnen o.m. een brigade van de provinciale groendienst en de vzw De Groene Kans een onderdak vinden.

In Waregem/Wielsbeke bieden de beide Leie-oevers tussen de site Beaulieu en de sluis van Ooigem po-tenties als recreatieve groenpool van bovenlokaal be-lang. De haalbaarheid van de uitbouw van een nieuw provinciedomein kan er onderzocht worden.

De recreatieve activiteiten in de provinciedomeinen kunnenverdergediversifieerdworden.Dedomeinenbieden uitgelezen kansen voor de aanleg van recrea-tieve paden, routes en voorzieningen. Er dienen meer mogelijkheden te worden voorzien voor het fietsen,mountainbiken en paardrijden in de domeinen. Er is ruimte voor kind- en belevingsgerichte parcours, voor joggingparcours, voor speelzones en voor kleinscha-lig kamperen en jeugdkamperen.

Realiseren van grensoverschrijdende natuurparken in De Panne en Knokke-Heist

Het Westhoekreservaat in De Panne en het natuurcomplex Zwinduinen en -polders/Provinciaal Natuurpark Zwin/Zwin in Knokke-Heist kunnen verder ontwikkeld worden tot grote, aaneengesloten en grensoverschrijdende natuur-parken(Kaart1).IndeDunesduPerroquetinFrankrijkisalvast een verderzetting van het wandelnetwerk Westkust voorzien. Het Zwingebied moet in een interbestuurlijke aanpak opgeschaald worden tot de belangrijkste natuurat-tractie in West-Vlaanderen, met een internationale uitstra-ling. Die hoge ambitie moet zich onder meer weerspiege-len in de realisatie van een volwaardige bezoekersattractie.

Vergroten van het aantal speelzones

De vraag naar bijkomende speelzones voor de jeugd is reëel, vooral in stedelijke gebieden en aansluitend bijjeugdlokalen. Het is wenselijk om het aantal speelzones in bossen en natuurgebieden, ook in de duinen aan de Kust verder uit te breiden, steeds in relatie tot de draagkracht van de natuur. Daarnaast kunnen ook nieuwe speelbossen wordenaangeplant.Eenminimaleoppervlaktevan3hec-tare per speelzone wordt daarbij vooropgesteld.

27

Uitbreiden van de recreatiemogelijkheden op water-vlakken

Met het verdwijnen van een aantal openluchtzwembaden en de bestemmingswijziging van watervlakken in natuur-gebied, neemt de druk op de bestaande recreatieplassen in West-Vlaanderen toe. Met een stijgende vraag naar ruimte voor waterrecreatie in het achterhoofd moet wor-den onderzocht hoe bestaande waterplassen beter kun-nen worden ingericht voor recreatie en welke andere plas-sen een recreatieve (neven)bestemming kunnen krijgen.Watervlakken met (bijkomende) potenties op recreatiefvlakzijnondermeer:dePutvanNieuwkapelle(Diksmui-de),hetspaarbekkenopdeIJzer(Nieuwpoort),DeKluiten(Oudenburg), LacLoppem(Zedelgem),hetKanaalBos-suit-Kortrijk(alseensoortwatersportbaan)enPolderwind(Zuienkerke).

Verhogen van de (beeld)kwaliteit van de publieke recreatieruimte

Herinrichten van de provinciale groene assen

Op basis van een nieuwe en eigentijdse huisstijl, ont-wikkeld in 2007 in het kader van een ontwerpwed-strijd, dienendegroeneassen(oudespoorwegbed-dingen)tewordenheringericht.Hierbijzalnietalleenaandachtgaannaardepadenstructuur(o.m.kwalita-tieveverharding)endekruispunten,maareveneensnaar het terreinmeubilair, de belevingsgerichte en educatieve voorzieningen en de groenstructuur.

28

Verder vernieuwen van de bebording in de provincie-domeinen

In 2006 is gestart met de implementatie van een nieuwe huisstijl voor de bebording in de provinciedomeinen. De Provincie engageert zich om alle domeinen op middel-lange termijn van nieuwe borden te voorzien. De nog niet ingerichte domeinen zoals Gasthuisbossen, Wallemote-Wolvenhof en Fort van Beieren krijgen daarbij prioriteit.

Uitwerken en implementeren van een huisstijl voor terreinmeubilair langs recreatieve routes en netwerken

Westtoerwenstin2009/2010eennieuweuniformehuis-stijl te ontwikkelen voor recreatieve voorzieningen langs provinciale recreatieve routes en netwerken. Het gaat on-der meer over rustbanken, picknicktafels, fietsenstallin-gen, afsluitingen e.a. die geplaatst worden buiten bossen, natuurgebieden, provinciedomeinen, groene assen en be-bouwde kernen.

Saneren van bebording en bewegwijzering in het buitengebied

De verdergaande ‘verpaling’ en ‘verbording’ van het land-schap moeten worden afgeremd. De Provincie en West-toer engageren zich om de plaatsing van bijkomende bewegwijzering tot een strikt minimum te beperken door onder meer de integratie van wegwijzers op een beperkt aantal palen te bevorderen, door een standaardisatie in afmetingen in te voeren en door het niet aanbrengen van bewegwijzering indien er geen richtingsverandering is. Verderkanwordengewerktaanhetverwijderen(eneven-tueelvervangen)vandisfunctioneleenverouderdebeweg-wijzering en bebording en van een betere inplanting van de signalisatie. De plaatsing van nieuwe infoborden in het landschap dient in elk geval goed overwogen te worden. Het is wenselijk om te streven naar een beperkt aantal kwalitatievehuisstijlendieconsequentwordentoegepasten naar een integratie en afstemming van huisstijlen in wandelgebieden.

29

Afwerken van de inrichting van de duinen aan de Kust

Het is wenselijk om versneld werk te maken van de op-maak en uitvoering van inrichtingsplannen voor de nog niet ingerichte duingebieden aan de Vlaamse Kust. Voor onder meer de duinen tussen Lombardsijde en Westende, de duinen tussen Westende en Oostende, de duinen tus-sen De Haan en Wenduine, het Dir. Gen. Willemspark in Knokke-Heist en de Nordic-site in Blankenberge zijn de plannen klaar. Prioritair in te richten zijn verder de Oos-teroever in Oostende en het natuurcomplex Zwinduinen- en Polders/provinciaal Natuurpark Zwin/Zwin in Knokke-Heist.

Zorgzaam omgaan met het landschap

Elke actor die actief is in de bebouwde of onbebouwde buitenruimte moet zich bewust zijn van de betekenis van het landschap als decor voor de recreant. Er dient zorgvul-dig te worden omgesprongen met nieuwe ingrepen in het landschap. De vigerende wetgeving in verband met groen-schermen rond gebouwen dient strikt te worden toegepast en gehandhaafd. PROCLAM, de Vlaamse Landmaatschap-pij, de regionale landschappen en andere dienen verder te worden ondersteund bij de opmaak van landschapsbe-drijfsplannen, het opzetten van haagplantacties, het gra-ven van poelen en andere initiatieven.

Herinrichten van recreatieve knooppunten

De knooppunten langs recreatieve routes en netwerken zijn onder meer kruisingen van belangrijke recreatieassen, gehuchten, dorpen, stadjes, horecazaken en overhoek-jes. Bij de inzet van middelen en de keuze van (her) inte richten plekken dient prioriteit te worden gegeven aan aantrekkelijke en bezienswaardige knooppunten met toe-ristisch-recreatieve potenties. De volgende punten komen daarbij in beeld: Knokkebrug langs de IJzer, Pompgebouw Bossuit langs de Schelde, drietrapssluis Ooigem, kruising Spierekanaal/Schelde, Fintele, Plassendalesluis, Sifons in Damme, Steenstrate, stationsomgeving Ledegem, De-medtshuis Sint-Baafs-Vijve, oud zwembad Spiere, station Langemark, station Staden, Balokken Wervik. De verdere uitbreiding van het systeem van de DorpsOnthaalPunten in de Westhoek kan hiervoor inspirerend werken.

30

Ontsluiten van het landschap voor recreatie

Aanleggen van nieuwe recreatiewegen

De aanleg van nieuwe recreatiewegen in het landelijk ge-bied, in het kader van landinrichting, ruilverkaveling, na-tuurinrichting of andere instrumenten, moet verder gezet worden. Het gaat over ‘missing links’ die het recreatief en/ofutilitairnetwerkveiliger,efficiënterofaantrekkelijkermaken. Het beheersaspect van deze paden moet daarbij een aandachtspunt vormen. Belangrijk zijn een aantal wa-terlopen van 1ste en 2de categorie die potenties bezitten voor een al dan niet integrale herinrichting waarbij naast recreatie ook waterbeheersing, natuur, wonen, indus-trie en landbouw aan bod kunnen komen. Het gaat on-der meer over de Vleterbeek tussen de Franse grens en Poperinge, de Poperingevaart stroomafwaarts Poperinge, de Handzamevaart tussen Kortemark en Diksmuide, de Heulebeek in de gemeenten Wevelgem, Kortrijk en Kuurne (projectHeerlijkeHeulebeek)endePluimbeekinKortrijk(bedrijventerreinEvolis).

Verhogen van de kwaliteit van de landelijke wegen

De kwaliteit van de landelijke wegen heeft te lijden onder de toename van het verkeer, en met name het zware land-bouwverkeer.Debeperktefinanciëledraagkrachtvanveellandelijke gemeenten laat niet toe het uitgestrekte wegen-patrimonium in goede staat te onderhouden. Nochtans is een comfortabel en veilig wegdek van belang voor het (recreatief)fietsverkeer.Hetverdientdanookaanbevelingom te zoeken naar beleidsmodellen voor het economisch beheer van landelijke wegen in functie van het gewijzigd gebruik. In die zin is naast inventarisatiewerk en het op-sporen van knelpunten ook een functietoekenning van kleine wegen op lokaal niveau wenselijk. Die moet leiden tot het opmaken van inrichtingstypologieën voor lande-lijke wegen.

Realiseren van recreatieve verbindingen tussen de steden en het buitengebied

31

Het is van prioritair belang om de bewoners van de stedelijke gebieden op een veilige en aantrekkelijke manier naar het buitengebied te kunnen loodsen. Zij moeten daarvoor vaak een schil van shoppingcen-tra, voorsteden, spoor- en ringwegen rond de stad doorbreken. Belangrijke beleidsaandacht moet gaan naar het realiseren van ‘groene vingers’ die vanuit het landelijk gebied de stad binnendringen, conform het ‘lobbenstadmodel’. In West-Vlaanderen verdienen onder meer volgende verbindingen de aandacht: de verbinding Veurne-Adinkerke langs het Kanaal Nieuw-poort-DunkerqueviaeendoorsteekonderdeN8,deverbinding Sterrebos-Kleiputten in Roeselare, aan-sluiting Groene 62 in Oostende, de verbinding Heist-RamskapelleviahetLeopoldkanaal(GroeneAsHeistWest)endeverbindingPoperinge-buitengebiedviadeVleterbeek en de Poperingevaart.

Herinrichten van gevaarlijke wegen, kruispunten en oversteekplaatsen

Met haar 185 kilometer autosnelwegen, 1.521 kilometergewest- en provinciewegen, 10.500 kilometer gemeente-wegen en de vele spoor- en waterwegen is West-Vlaande-ren de meest ‘versneden’ Vlaamse provincie. Recreatieve routes en netwerken volgen en dwarsen op honderden plaatsen deze lijninfrastructuren, vaak op een onveilige manier. De bevoegde overheden dienen meer aandacht te bestedenaandeveilige(her)inrichtingvandezewegenengevaarlijke punten.

Verbeteren van de bevaarbaarheid van de waterwegen

Voor de verdere ontwikkeling van de toervaart en de pas-sagiersvaart is de verdere baggering van het Kanaal Ieper-IJzer van essentieel belang. Ook de slibdrempel in de havengeul van Blankenberge blijft voor pleziervaarders een terugkerend probleem. Er dient ook verder te worden gewerkt aan de heropening van het Spierekanaal en het Canal de Roubaix. Opportuniteiten zoals de historische doorvaartdoorKortrijk(Reepkaai/Gentkaai/Damkaai)enhet heropenen van de oude sluis van Sint-Eloois-Vijve kun-nen eventueel worden onderzocht.

32

Stimuleren van de publieke ontsluiting van private ter-reinen

Om haar recreatieve circuits en netwerken te kunnen slui-ten is Westtoer vaak aangewezen op doorgangen over privaat terrein. Dat kunnen eenvoudige paden zijn, maar even goed bossen, landgoederen of kasteelparken. West-toer wenst in de toekomst nog meer met private actoren samen te werken en wil die samenwerking professiona-liseren. Er moet een screening gebeuren van alle routes en netwerken inzake rechten van doorgang en er zal een standaardisering en actualisering gebeuren van alle over-eenkomsten met private eigenaars.

Bevorderen van het recreatief medegebruik van terrei-nen in overheidsbeheer

Heel wat overheidsterreinen blijken onverwachte recre-atieve potenties te bezitten. Het gaat onder meer over bepaalde golfterreinen, watervlakken, waterwinnings-gebieden, haven- en industrieterreinen, terreinen van de spoorwegen, schooldomeinen en militaire domeinen. De recreatieve ontsluiting van deze gebieden ligt vaak niet voor de hand, maar verdient nader onderzoek.

ACTIES MET BETREKKING TOT HET RECREATIEF PRODUCT

Realiseren van een groen-blauw netwerk

Het groen-blauwe netwerk wordt gelanceerd als een nieuw concept van bijna 400 kilometer autovrije recreatiepaden langswaterwegenenoudespoorwegbeddingen(Kaart3).Deze recreatieve superstructuur moet op een uniforme en continuemanieringerichtenbewegwijzerd(metdoelen-bewegwijzering) worden, krijgt een hoog comfortniveauvoorfietsersenisprioritairophetvlakvanverkeersveilig-heid. De beeldkwaliteit van de kruispunten van verschil-lende assen verdient extra aandacht en ‘missing links’ die-nen te worden gerealiseerd. Ook de aansluiting met het recreatief padennet buiten de provinciegrens moet wor-den verzekerd. Een afzonderlijke informatie- en promo-tiecampagne moet het groen-blauwe netwerk op de kaart zetten. Prioritaire aandachtspunten zijn onder meer het vervolledigenvanhetfietspadopderechteroevervandeIJzer, het realiseren van een onderdoorsteek onder de N8 inVeurne,deopenstellingvandeStroroutevoorfietsers,het realiseren van een verbinding tussen de Vrijbosroute (Kortemark)endeGroene62(Torhout)endeaansluitingtussenhetLeopoldkanaalendeKustfietsrouteinHeist.

33

Inrichten en promoten van wandelgebieden

West-Vlaanderen beschikt over een aantal homogene landschappelijke eenheden, meestal opgehangen aan grote natuur- en bosgebieden, en opgeladen met een rijke en interessante cultuurgeschiedenis. Het zijn de recreatieve bestemmingsgebieden bij uitstek. Deze regio’s beschikken over voldoende recreatief aanbod omdewandelaartenminsteeenheledag(1steorde)of een halve dag (2de orde) te kunnen boeien. Hetgaatomdevolgendegebieden(Kaart2):

1ste orde: Westkust, Zwin, de Kust als geheel, Heuvel-land, Ieperboog, Bulskampveld 2de orde: Bovenloop IJzervallei, Hoppeland, Oos-tends Krekengebied, Uitkerkse Polder, Beisbroek/Tu-dor/Tillegem/Vloethemveld, Assebroekse Meersen/Rijkevelde/Beverhoutsveld, Land van Streuvels, Land van Mortagne, HouthulstbosDe Provincie en Westtoer wensen in deze wandelge-bieden, in overleg met alle betrokkenen, het recreatief product verder te ontwikkelen met de focus op het wandelen, en het onthaal te optimaliseren over de ei-gendoms- en beheersgrenzen heen. De recreant moet deze gebieden gepresenteerd krijgen als de 12 ultieme tips voor een verrassend dagje wandelplezier in het groen in West-Vlaanderen.

Versterken van het wandelaanbod

Het recreatief wandelen wint aan populariteit. De Provin-cie en Westtoer wensen het uitgebreid aanbod voor de wandelaar verder te versterken door de realisatie van 12 nieuwe landschapswandelroutes, 12 nieuwe erfgoedwan-delroutes en 5 nieuwe wandelnetwerken (Bulskampveld,IJzervallei, Hoppeland, interfluvium Leie-Schelde en Zwin-streek).Daarnaastwordtookdeuitbreidingvanhetwan-delnetwerk Heuvelland in het vooruitzicht gesteld. Aan de Kust wordt een Kustwandelroute met knooppunten gerealiseerd,geëntopdeKusttramendeNMBS-stations.Verder worden alle verouderde startborden vervangen door panelen in de nieuwe huisstijl. De erfgoedwandel-routes krijgen dan weer een degelijke klinknagelbewegwij-zering. Het lokale wandelrouteaanbod dient verder te wor-

den geoptimaliseerd. De lokale overheden kunnen daarbij door Westtoer worden ondersteund aan de hand van een aantal richtlijnen. Ook het aanbod aan Grote Routepaden kan nog verder worden verbeterd. De Provincie en West-toer zetten verder in op het verhogen van het comfort- niveau en de belevingswaarde van de wandelroutes en wandelnetwerken in West-Vlaanderen en op het linken van het wandelaanbod aan het openbaar vervoer.

34

OOSTENDE

BLANKENBERGE

BRUGGE

TORHOUT

ROESELARE

TIELT

VEURNE

NIEUWPOORT

WAREGEM

KORTRIJK

POPERINGEIEPER

DIKSMUIDE

Hoppeland

Bovenloop IJzervalleiHouthulstbos

Ieperboog

Heuvelland

Land van Mortagne

Land van Streuvels

Bulskampveld

Beisbroek/Tudor/Tillegem/Vloethemveld

Uitkerkse Polders

Zwinstreek

Kust

NOORDZEE

Oostends Krekengebied

Westkust

Assebroekse Meersen/Rijkevelde/Beverhoutsveld

1

11

1

1

2

22

22 2

22

2

35

Afwerken van het aanbod voor de recreatieve fietser

Het fietsnetwerk (Kaart 4)

Deuitdagingophetvlakvanrecreatieffietsensitueertzichvooralbijhetsuccesvollefietsnetwerk.Voordeverdereuit-bouw van dit recreatief topproduct worden volgende actie-punten naar voor geschoven:

Realiseren van ontbrekende schakelsinhetfietsnetwerk.Het gaat onder meer over het dwarsen van lijninfra-structuren (aanleg van bruggen of tunnels), het aan-reiken van verkeersveiliger alternatieven en het maken vankortsluitingen(Kaart4).Volgendeverbindingenzijnprioritair: tunnel onder A18 in Adinkerke, brug over ka-naalNieuwpoort-DunkerqueinAdinkerke,brugoverdeIJzert.h.v.Beverena/dIJzer,fietsverenvanNieuwpoorten Oostende, de inrichting van de Stroroute, tunnel in deTrimaarzateonderdeN391inZwevegem.Inrichten van fietsinrijpunten voor dagtoeristen. Een fietsinrijpunt beschikt ten minste over een duidelijkemarkering, een informatie- en verkoopbalie met toe-ristische fietsinformatie, een overzichtsbord van hetfietsnetwerk, parkeergelegenheid en fietsenstalling enis uitstekend bereikbaar met de wagen en/of het open-baarvervoer.DegeselecteerdefietsinrijpunteninWest-Vlaanderen zijn aangeduid op Kaart 4.Verhogen van het comfort voor de recreatieve fietserdoor het degelijk en onderhoudsvriendelijk aanleggen vandefietspadenenhetvoorzienvanzitbanken,pick-nicktafelsenfietsenstallingen.Labelen van fietsvriendelijke logies door Toerisme Vlaan-deren en fietsvriendelijke cafés en restaurants door Westtoer.

Kaart 2 Wandelgebieden in West-Vlaanderen

LEGENDE:

Wandelgebied 1ste orde

Wandelgebied 2de orde

Wandelverbinding

12

2009-2010

F I E T S V R I E N D E L I J KC A F E / R E S T A U R A N T

36

Groene 62

Vloethemveldzate

Abdijenroute

Vrijbosro

ute

Frontzate

Stroroute

Kez

elbe

rgro

ute

Trimaarza

te

Trimaarzate

Trimaarzate

Lokanaal

Nie

uwpo

ort - Duinkerk

e

IJzer

IJzer

Lys

Damse

Vaa

rt

Kanaal Ieper - IJzer

Ber

genv

aart

IJzer

Leie

Leie

Sche

lde

Kanaal Bossuit - Kortrijk

Kanaal Plassendale - Nieuwpoort

Boudew

ijnkanaal

Kanaal Gent-Oostende

Leopoldkanaal

Kanaal Gent - Oostende

Kanaal

Kanaal Ieper-Komen

Spierekanaal

Kanaal Roeselare - Leie

Handzamevaart

Poperingevaart

Vleter

beek

OOSTENDE

BLANKENBERGE

BRUGGE

TORHOUT

ROESELARE

TIELT

VEURNE

NIEUWPOORT

WAREGEM

KORTRIJK

POPERINGE IEPER

DIKSMUIDE

NOORDZEE

SLUIS

37

Verhogen van de belevingswaardevanhetfietsnetwerkdoor de plaatsing van infoborden, uitkijkpunten en spel-elementen en door het werken aan de beeldkwaliteit van defietspadenenhetomgevendelandschap.Verbeteren van de communicatie in verband met aan-passingen aan het fietsnetwerk (omleidingen, wegen-werken, nieuwe tracés, nieuwe kaarten) naar dienstenvoor toerisme en naar de consument.Realiseren van 14 nieuwe themafietstochtenophetfiets-netwerk.

De lusvormige fietsroutes

De36bestaande lusvormigeprovincialefietsrouteswor-den verder in stand gehouden en geoptimaliseerd. Op lokaal niveau verdienen de verdere sanering en opwaarde-ringvanhetfietsrouteaanboddenodigeaandacht.

Kaart 3 Het groen-blauwe netwerk in West-Vlaanderen

LEGENDE:

Kustfietsroute

Blauwe as

Groene as

Ontbrekende schakel

Te realiseren brug

Terealiserenfietsveer

38

KUST

BRUGSEOMMELAND

WESTHOEK

LEIESTREEK

2009

18

25

23

24

52

53

26

33

27 28

62

63

7

6

69

83

84

85

86

26 28

29

30

99

96 93

95

82

77

80

81

78

66

67

62

61

64

63 60

59

16

17 25

18

19 20

21

22

41

38

40 39

37

26

32 31

29 30 10

15

20

21 58

64

65

26

70

69

72 71

96 97

99

94

76 77

78

82

91 92

71

72

89

87 94

90

92

54

53 50

67

57

56

61 19

18

24

12

11

23

10

15

13 14

44

47

52 51 50

46

45

42

43

9

6

7

13

5

70

73

75

68

76

68

5

3 2 1

8

9

65

91

56

55

54

97

55

51

39

38 45

44

47 25

24

48 52

49

23

22

41

35

34

32

31

53

20

51

11

43

30 54

4 28

26

12

53

2

1 3

58

57

36

1

2

9

11

86

79

80

93 82

98

97

90

35 36

95

33 34

32

70

29

30

31

96 97

99

94

98

29

27 42

25

55 1

57

28

60

18

19

35 36

46

17

12

16

49

47

48 66

61

62

10

33 32

14

58 38

41

40

39

15

43

9 31

29

25 93

10

11

22

25

23

21

13

12

15 14

16

18

55 54

53

12

11

52 51

50

37

42

41

34 40

35

31

98

39

10 49

48

44

38

45

36 19

28 29

26

25

24

23

24

45

5

2

8

90 89

9

20

88

43

46 47

10

4

2

1

32

3

4

1

86 85

31

32

33

50

51

53 54

84

27

26 28

82

30

34

20 9

13

66

99

94

95

96

1

2

55

59 5

63

56 75

76

34

46

47

23

51

6

65

1

32

28

29

31

43

44

26

27

14

72

1

20 21 22

19

73 18

17

15 33

16

49 50

74

6 69

1 75

10

38 39

5

3 4 2

48

17

15

19

7

37

11

23

36 35

4

5

66

82

67 9 8

7

81

80

14

16

56

41 42

53

40

24

25

10

13

11

12

2 68

3

20

21 57

58 22

24

12

13

11

50

21

54

22

52

30

59

30

29

31

37

43

54

41

35

45

38

39

40 22

21

25

20

19

18

17 32

26 33

39

40

41

55

16

51

53 54

52

62

7

79 80

88

89

98

97 87

6 5 14 8

4

90

91 92

81 82

94

93

95

83

65

64

63

42

44

56

45

46

57

58

48 47

49

59

50

67

68

70

71

69

72

73 74

84

1

99

9

12

2

85

86

76

60 61

37

30

31

38

24

22

21

20

19

18

17

16 28 29

36

35

43

34

27 14

42

43 44

46

41

15

12

13

15

6

13 18

38

14

15

16

17

10

11

96 97

98

7 8

23

9

10

8 3

7

6

5 11 4

66

1

48

47

37 65

53

77

36

49

2

14

9

10 7

6

2

5

37

35

34

32

36

33

31

17

49

14

92

91

96

99

93

19

4

1

15

89

92

10

13

8 7

2

6

5

4

99

98

97

11 87

84 85 83

86

79

78

76

77

88

47

40

55

56 32

38

9

52

39

35

26

34

30 33

36

12

94

82

81

90

93

95

96

3

1

42

44

45

51

46

50

49

48

24

75

80

68 67

66

2

70

65

1

22

27

21

28

23

64 25

3

69

4

91

73

71

70

8 74

52

54

69

71

62

77 60

61

72

37

3

95 94

86

88

83

81

90

85

84

82

80 7

8

87

89

5 6

3 2

48

92

16 18

17 19

88

72

70

71

79

78 77

76

80

81 74

73

75

OOSTENDE

BLANKENBERGE

BRUGGE

TORHOUT

ROESELARE

TIELT

VEURNE

NIEUWPOORT

WAREGEM

KORTRIJK

POPERINGE

IEPER

DIKSMUIDE

NOORDZEE

39

De lange-afstands-fietsroutes

Op Vlaams niveau dient te worden gewerkt aan de opti-malisatie van de tracering, de bebording en het beheer van de bestaande LF-routes. Aan de Kust zet Westtoer een proefprojectoprondketenmobiliteit:decombinatiefiet-sen(Kustfietsroute)enopenbaarvervoer(Kusttram).Verderishetdebedoelingeenaanbodtecreërenvanviertweedaagsefietsroutes,ééninelketoeristischeregio.Zebieden fietstoeristen de kans om het beste van elke re-gioteverkenneninéénweekend(metéénoftweeover-nachtingen).Defietsrouteszullengebruikmakenvanhetfietsnetwerk en de knooppuntenbewegwijzering en zijnaldus in twee richtingen te rijden. Ze worden gekoppeld aanNMBS-stations(metfietsverhuur)enaandiverselo-giesvormen en reca. Voor de Kust gaat het om de Kust-fietsroute,waarvanhet tracéendebelevingnogkunnenverbeterd worden.

LEGENDE:

Fietsnetwerktracé

Fietsknooppunt

Ontbrekende schakel

Te realiseren brug

Te realiseren tunnel/onderdoorgang

Terealiserenfietsveer

Terealiserenfietsinrijpunt

Kaart 4 Het West-Vlaamse fiets- netwerk

72

40

Saneren en uitbreiden van het routeaanbod voor moun-tainbikers

Het routeaanbod voor de mountainbiker wordt verder uitgebreid met ten minste 6 nieuwe mountainbikerou-tes. Aan de Westkust, Middenkust en Oostkust en in de grensoverschrijdende Zwinstreek wordt gestreefd naar mountainbikenetwerkenvan3à4lussen.DecircuitsvanBLOSO en van de provinciale sportdienst/Westtoer zullen wordengeïntegreerdineenuniforme(Vlaamse)huisstijlmet een degelijke bewegwijzering, duidelijke startborden en een praktische routekaart. In deze beweging wordt ook de sanering van het bestaande routeaanbod van BLOSO meegenomen. Een en ander moet resulteren in een ver-nieuwd product voor de mountainbiker met een 25-talkwalitatieve routes in West-Vlaanderen en een professio-nele omkadering op het vlak van beheer en promotie.

Uitbreiden van de mogelijkheden voor recreatief paard-rijden en mennen

Om pro-actief te kunnen inspelen op de toenemende vraag naar ruiter- en menpaden en om een betere geleiding van ruiters te kunnen bewerkstellingen is de realisatie van een kwalitatief ruiter- en menrouteaanbod verantwoord. De Provincie en Westtoer wensen in de voorziene beleidspe-riode werk te maken van de instandhouding en verdere uitrustingvan13bestaanderuiterroutesinWest-Vlaande-

ren.Daarnaast isde realisatievan5nieuwe ruiterroutesvoorzien, waaronder de Vleterenruiterroute en de Moeren-ruiterroute. Aan de Westkust dient de haalbaarheid van een beperkt ruiternetwerk te worden onderzocht. De re-alisatie van verbindingsroutes tussen de ruitercircuits en van aanlooproutes vanuit de maneges kan eveneens het voorwerp uitmaken van verder onderzoek. De provincie-domeinen bezitten nog onderbenutte potenties voor het recreatief paardrijden. Aan de Vlaamse Kust dringt een in-tergemeentelijke afstemming van de reglementering voor het paardrijden op de stranden zich op. Er moet ten slotte ook nagedacht worden over een betere communicatie en promotie van het aanbod voor ruiters en menners.

Herdenken van het productaanbod voor autotoeren

Het bestaande aanbod van 10 autoroutes moet in de plan-periodewordengeëvalueerdenherbekeken.Daarbijwordtgeopteerd voor een thematische i.p.v. regionale benade-ring, wordt rekening gehouden met de vragen van motor-rijdersenmetnieuwetechnologieën.

Verder uitbouwen van de mogelijkheden voor waterre-creatie en -toerisme

West-Vlaanderen biedt als waterrijke provincie uitgelezen kansen voor de verdere ontwikkeling en promotie van de waterrecreatie en het watertoerisme.

41

Toervaart

De plannen voor de realisatie van een jachthaven in Kort- rijk dienen uitgevoerd te worden. De herdenking van 100 jaar Eerste Wereldoorlog vormt de aanleiding om ook de haven van Ieper volwaardig te ontsluiten en in te richten voor toeristische boottochten. De jachthaven van Izegem kan nog beter worden ingericht en de haalbaarheid van een kleine jachthaven bij de geplande golf Ter Hille in Wulpen en bij de Plassendalesluis in Oudenburg/Oostende moet onderzocht worden. De toeristische onthaalinfrastructuur in de jachthavens dient verder geoptimaliseerd te worden (infoborden, bewegwijzering, beschikbaarheid van toe-ristische informatie). Op diverse plaatsen langs het wa-terwegennet kunnen bestaande aanlegsteigers verbeterd worden, of nieuwe steigers gerealiseerd. Er dient daarbij voldoende ligruimte te worden voorzien voor passanten. De Oosteroever in Oostende bezit potenties voor de ont-wikkeling van een museumhaven voor varend erfgoed. Bij een aantal bruggen en sluizen ontbreken nog wachtstei-gers. Op het vlak van voorzieningen vragen volgende ac-tiepunten de aandacht: het uitbreiden van de bunkermo-gelijkheden voor brandstof, het uitbreiden van het netwerk van milieustations en het saneren van de informatiebor-den voor pleziervaarders langs de waterwegen. Van de wa-tersportsector zelf wordt een milieu-inspanning verwacht door de inbouw van vuilwatertanks in de pleziervaartuigen te stimuleren.

Passagiersvaart

De passagiersvaart zit in de lift. Er is behoefte aan bij-komende aanmeer- en onthaalvoorzieningen voor rond-vaartboten, hotelschepen en varend erfgoed, vooral in de steden. De vzw Toerisme Leiestreek kan de organisatie van boottochten in de Leie- en Schelderegio verder uitbouwen.

Kustvaart

De uitbreiding van de jachthaven Novus Portus in Nieuw-poort is een absolute prioriteit. Daarnaast dient ook werk gemaakt te worden van de inrichting van een jachtha-ven in het Vuurtorendok in Oostende en het uitbreiden van het aantal ligplaatsen in het tijdok in Zeebrugge. De Vlaamse overheid moet de watersportclubs en exploitan-ten perspectieven op langere termijn kunnen bieden door het afsluiten van langlopende concessieovereenkomsten. De toegankelijkheid van de havengeul van Blankenberge moet permanent gewaarborgd blijven. Het toeristisch ont-haal in de kustjachthavens kan worden geoptimaliseerd via infoborden, bewegwijzering en de verstrekking van toeristische informatie.

Snelvaart

Onderzoek is wenselijk naar bijkomende snelvaartvak-ken o.m. op het Afleidingskanaal van de Leie en het Ka-naal Gent-Oostende, naar de eventuele verlenging van de snelvaartzones op de Leie en naar de mogelijkheid om de toegelaten snelheid voor snelvaarders op te voeren. Wa-terskiërsen jetskiërswordenbestvanelkaargescheiden(ruimtelijken/of inde tijd).Desector isvragendepartijvoor een bijkomende waterplas voor snelvaartactiviteiten, waarbij ook de mogelijkheid van een waterski-kabelbaan kan onderzocht worden. Er moet eveneens een oplossing worden gevonden voor de herlocalisatie van waterskiclub De Wante in Ingelmunster.

42

Kanovaren, kajakken en roeien

Een aantal waterwegen in West-Vlaanderen die geschikt zijn voor het kanovaren dienen verder te worden uitgerust met kanosteigers en/of kanotrappen. Het gaat onder meer om de IJzer ter hoogte van Beveren a/d IJzer, Stavele en De Dodengang en het Kanaal Ieper-IJzer in Steenstrate. Bij de sluizen, bv. de drietrapssluis in Ooigem en de sluizen op het Kanaal Ieper-IJzer, dienen overstapmogelijkheden te worden voorzien. Indien er een sluitende wetgeving op de bevaarbaarheid van de ‘onbevaarbare waterlopen’ komt, kunnen de afvaart van de Handzamevaart en een rondvaart op de polderwaterlopen van de Westhoek ge- realiseerd worden.

Kleinzeilerij en windsurfen

Voor het zeilen en windsurfen op de binnenwateren staat de uitvoer van de inrichtingsplannen voor de Spuikom in Bredene/Oostende voorop. Ook het spaarbekken op de IJzer in Nieuwpoort beschikt over uitstekende troeven voor de kleine watersport. Die dienen verder te worden onderzocht en neergeschreven in een inrichtingsplan. De plas Polderwind in Zuienkerke, Zillebekevijver, Dikkebus-vijver en De Gavers bezitten eveneens potenties voor de kleinzeilerij.

Hengelen

De verkoop van visverloven zit, na een dalende trend in de jaren1990,opnieuwindelift.Voordehengelaarsisnaastde waterkwaliteit vooral de toegankelijkheid van de oevers een aandachtspunt. Er moeten nog meer hengelsteigers worden gerealiseerd, waarvan ook enkele toegankelijk voor personen in een rolstoel, met parkeergelegenheid in de omgeving. De bloei van de bootvisserij doet ook de vraag toenemen naar trailerhellingen voor kleine hengel-bootjes. Opportuniteiten dienen zich onder meer aan in de regio Diksmuide, in Fintele en Steenstrate.

Duiken

In het project Transfo Zwevegem dient de realisatie van een duiktank te worden onderzocht. De professionele en recreatieve duikers hebben verder behoefte aan een bijko-mende open duikplas in de provincie.

Schaatsen

Hoewelstrengewintersminderfrequentvoorkomen,blijfthet schaatsen op natuurijs populair. Dat bleek nog in de winter2008-2009.Omhetijsschaatsenteondersteunenkan een schaatskaart worden uitgegeven en kunnen tijde-lijke ijsbanen worden aangelegd op bijvoorbeeld atletiek- en skeelerpistes of weilanden.

Zwemmen in open lucht

Onder meer de sluiting van een aantal West-Vlaamse open-luchtzwembaden heeft de vraag naar mogelijkheden voor openluchtzwemmen doen toenemen. Vermits de bouw van nieuwe openluchtzwembaden niet meteen gepland is, dient de aandacht zich te richten naar de inrichting van be-staande watervlakken als publieke zwemplassen, naar het voorbeeld van het provinciedomein De Gavers. Mogelijk-heden hiertoe dienen zich aan in de Put van Nieuwkapelle (Diksmuide), het spaarbekken op de IJzer (Nieuwpoort)enPolderwind(Zuienkerke).AandeKustdientdebewa-king van de baders in de drukke weekends in de schouder-maanden verder geconsolideerd te worden.

43

Strandrecreatie

De kwaliteit van de infrastructurele voorzieningen voor baders en zwemmers en voor andere strandre-creanten aan de Vlaamse Kust moet drastisch ver-hoogd worden. De accommodatie van de strandclubs moet gemoderniseerd en beter geïntegreerd worden, erisnoodaandegelijkesanitairevoorzieningen(toi-letten, douches), strandreddersposten en EHBO-posten. Ook de toegankelijkheid van de stranden voor personen met een beperking kan beter. Er is nood aan een geactualiseerd en intergemeentelijk afgestemd juridisch kader met betrekking tot de activiteiten op het strand, met aandacht voor de ononderbroken en permanente toegankelijkheid van het strand, voor nieuwe strandsporten en voor de rechtszekerheid van deconcessiehouders(strandclubs).

De strand- en watersportclubs moeten gedynami-seerd worden door een ruimere openstelling voor niet-leden, door verhuur van materiaal, initiaties en incentives en door het beter bekend maken van hun aanbod bij de diensten voor toerisme. Er moet verder een antwoord worden gevonden voor de problematiek van de aangroeiende zandbank in Heist. Tot slot is het wenselijk om de haalbaarheid te onderzoeken van één uniforme strandreddingsdienst voor zowel baders in de badzones als voor strand- en waterrecreanten bui-ten de badzones aan de Vlaamse Kust.

Ondersteunen van andere recreatievormen

Golf

De ingezette democratiseringsbeweging met betrekking tot de golfsport dient gestimuleerd te worden. Daartoe moet onderzocht worden of de golfterreinen van Damme en Ieper kunnen uitbreiden. Plannen voor nieuwe golfter-reinen zijn er in Koksijde, Blankenberge en Knokke. Be-langrijk aandachtspunt is vooreerst de multifunctionaliteit of het recreatief medegebruik van de golfterreinen voor niet-ledenenniet-golfers:wandel- enfietspaden, tennis-terreinen,visvijvers,petanquebanene.a.Daarnaastishetwenselijk dat minstens de helft van de nieuwe golfterrei-nen ‘democratische golfterreinen’ zijn: zonder instapgel-den voor nieuwe golfers, met aanvaardbare abonnements- tarieven, met een goed uitgebouwde werking rond jeugd en opleiding en met ‘green fees’ voor bezoekers. Tot slot kunnen golfterreinen natuur- en milieuvriendelijk worden uitgebouwd en onderhouden.

Rolschaatsen/skeeleren/skateboarden

Er is behoefte aan bijkomende skateparken en skatebowls zoalsdiereedsinKortrijk(Groeningebrug)enAntwerpen(ParkSpoorNoord)werdenuitgebouwd.Devoormaligevelodroom in Oostende vormt hiervoor een mogelijkheid. Voor skeelers moet de haalbaarheid van skeelerroutes in West-Vlaanderen worden onderzocht.

44

Oriëntatiesport

Methetoogopdespreidingvandeactiviteitenvanoriën-tatiesporters is het wenselijk om nog enkele bijkomende vaste parcours te voorzien in natuur- en bosgebieden in West-Vlaanderen. Onder meer de provinciedomeinen Lip-pensgoed-Bulskampveld en De Gavers komen hiervoor in aanmerking.

Joggen

De belangstelling voor joggen en hardlopen neemt toe en daarmee ook de vraag naar geschikte parcours. In een aantal gemeentelijke groengebieden, provinciedomeinen en Vlaamse domeinbossen kunnen nog enkele bijkomen-de joggingparcours met zachte ondergrond en kilometer-aanduiding worden aangelegd.

Ontwikkelen van thematische producten

Een aantal sterke thema’s biedt aanknopingspunten voor het ontwikkelen van recreatieve producten, waarbij de recreatievorm niet het doel is, maar het middel om een thema te verkennen. Het is wenselijk de haalbaarheid te onderzoeken van de realisatie van thematische recrea-tieve producten rond bv. WOI, industrieel erfgoed, Staats-Spaanse linies/forten/versterkingen, (landschaps)archi-tectuur e.a. Voor de grote steden kan aan de uitgave van stadsrecreatiekaarten worden gedacht.

Realiseren van recreatieve producten voor specifieke doelgroepen

De Provincie en Westtoer wensen aandacht te besteden aan de toegankelijkheid van hun recreatief aanbod voor specifieke doelgroepen. Daartoe moeten recreatieveroutes en netwerken worden gescreend op toegankelijk-heid voor personen met een beperking (o.m. rolstoelge-bruikers). Deze informatie kan worden opgenomen in

route- en netwerkbrochures en op de websites. Op de wandelnetwerken ‘Bulskampveld’ en ‘Zwinstreek’ zullen rolstoeltoegankelijke circuits worden voorzien. Daarnaast is het de bedoeling om een wandelroute voor blinden en slechtzienden uit te werken. Verder dienen de huurmo-gelijkhedenvoorstrandjutters, rolstoelfietsen,handbikesen andere uitgebreid te worden en moet het project ‘Zon, zee, zorgeloos…’ de toegankelijkheid van de stranden aan de hele Vlaamse Kust optimaliseren.

Er moet ook werk worden gemaakt van specifieke kind-gerichte voorzieningen, zowel aan de Kust als in steden, provinciedomeinen, bossen en natuurgebieden. Naast aandacht voor een meer kindgerichte inrichting van de pu-bliekeruimte(aangepastemaatvoering,bespeelbaarheid,veiligheid, avontuurlijkheid), kunnen recreatieve produc-ten op kindermaat worden ontwikkeld zoals blote voeten-paden, avonturenparcours, natuur- en waterspeelplaatsen en belevingsroutes. Doel is om in elke toeristische regio een provinciedomein met een belevingsparcours voor kin-deren uit te rusten. Verder moeten de verhuurmogelijkhe-denvanvoorzieningenvoorkinderen(koppelfietsen,fiets-karren, kinderzitjes, gezinsrugzakjes) uitgebreid wordenen moet beter gecommuniceerd worden over de toegan-kelijkheid van recreatieve routes voor kinderwagens. Het is wenselijk om de recreatiemogelijkheden op kindermaat te bundelen in een brochure en op het internet.

45

Bij de recreatieve productontwikkeling moet rekening worden gehouden met de hogere comfortwensen van me-dioren en senioren en met hun fysieke en medische be-perkingen: voldoende rustbanken met leuningen, inkort-mogelijkhedenoprecreatieveroutes,verhuurvanfietsenmet trapondersteuning, leesbaarheid van borden, brochu-res en websites, openbare toiletten e.a.

Digitaal ontsluiten van het recreatief productaanbod

Nieuwetechnologieënvindenstilaanhunwegnaardere-creatieve productontwikkeling. De grote doorbraak komt erwellichtwanneersatellietnavigatie,digitalecartografie,weergave van beeld en geluid en andere ‘tools’ standaard aanwezig zullen zijn in de betaalbare mobiele zaktelefoon. In een eerste fase willen de Provincie en Westtoer de be-staande recreatieve routes voorzien van GPS-coördinaten, die via het internet kunnen worden opgeladen. Een vol-gende stap is de ontwikkeling van digitale, al dan niet GPS-gestuurde routes, gekoppeld aan digitale informatie (beeld,geluid)over‘PointsOfInterest(POI’s)’.Datkun-nenpodcastrouteszijn(iPod)ofroutesopbasisvaneenPDA. De autoroutes zullen op basis van deze technolo-gie en rond enkele sterke thema’s worden herwerkt. Ook voorthemafietstochten,wandel-enruiterroutesbiedtdedigitale ontsluiting mogelijkheden. Op basis van de WIN-databankendedatabankroutesennetwerken(TRIS)zul-

len op korte termijn digitale netwerkplanners worden ont-wikkeldvoordewandel-endefietsnetwerken.Recreantenkunnen dan hun eigen routes samenstellen, uitprinten en/of downloaden en op het terrein beleven.

Ondersteunen van de kleinschalige logiesmogelijk- heden voor trekkers

Methetoogopdeverdereontwikkelingvanhetfiets-enwandeltoerisme pleiten de Provincie en Westtoer voor een toename van het comfort en het aantal plaatsen voor trekkers op campings en voor een uitbreiding van het aanbod aan trekkershutten in West-Vlaanderen. Ook de uitbreiding van het aantal standplaatsen voor kampeer-auto’s op kampeerautoterreinen en campings is prioritair. Daarnaast dienen ruimtelijke mogelijkheden voor groeps-kamperen tewordengecreëerd,ondermeer inbepaaldeprovinciedomeinen en in domeinen van het Agentschap voor Natuur en Bos. In de uitvoeringsbesluiten van het nieuwe logiesdecreet moet de ontwikkeling van nieuwe vormen van kleinschalig kamperen, zoals natuurkampe-ren en hoevekamperen, opgenomen worden. Westtoer kan de logiessector bij de ontwikkeling van kleinschalige logies op het platteland bijstaan en wil werk maken van commerciële productontwikkeling. De haalbaarheid vankwaliteitsvolle, eigentijdse en alternatieve trekkerslogies zoals boothutten, kampeervlotten en boomhutten moet onderzocht worden.

46

ACTIES MET BETREKKING TOT HET BEHEER VAN RECREA-TIEVE VOORZIENINGEN

Ontwikkelen van een databank voor recreatieve voorzieningen

De Provincie en Westtoer stellen de ontwikkeling van eenuitgebreideTRIS-databank(ToeristischRecreatiefInformatieSysteem)vooropwaaringegevenszullenworden opgeslagen met betrekking tot de trajecten van routes en netwerken, met betrekking tot de be-wegwijzeringspalen en met betrekking tot de recrea-tieveinfrastructuur.Ooktrajectwijzigingen(omleidin-gen,nieuweverbindingene.a.)wordenindedatabankopgeslagen. Op basis van deze databank zullen diver-se types kaarten kunnen worden aangemaakt in een GIS-omgeving en is een permanent en actueel over-zicht beschikbaar van de recreatieve routes, netwer-ken en voorzieningen. Aan de hand van een koppeling van deze inventaris met de WIN-databank (West-VlaamsInformatieNetwerk),waarin informatieoverbezienswaardigheden zit opgeslagen, zal een digitale route-ofnetwerkplannervoorfietsersofwandelaarsontwikkeld kunnen worden. Het systeem zal ook be-hulpzaam zijn bij het traceren van nieuwe recreatieve routes en netwerken.

Opmaken van een beheersmodel voor de recreatieve paden- en groenstructuur in West-Vlaanderen

Al te vaak is het onduidelijk welke instantie verantwoorde-lijk is voor het beheer van een bepaald stuk weg, recreatief pad of van kleine landschapselementen. Daardoor blijft het onderhoud ervan soms achterwege wat dan weer aan-leiding geeft tot klachten van recreanten.

Het is wenselijk om op niveau West-Vlaanderen te komen tot een beheersmodel waarin in principe voor elk traject van een recreatieve route of netwerk een beheerder kan worden aangewezen. De coördinatie van het uit te voe-ren beheerswerk in het buitengebied kan gebeuren door bovenlokale en gebiedsdekkende ‘Loketten Onderhoud Buitengebied’. Zij kunnen worden gefinancierd door deVlaamse overheid, de Provincie en de lokale besturen. Deze loketfuncties kunnen worden opgenomen door bestaande intersectorale en interbestuurlijke samenwer-kingsverbanden zoals intercommunales en/of regionale landschappen.

47

Optimaal registreren en verwerken van meldingen i.v.m. het recreatief product

De verwerking van meldingen in verband met trajecten, bewegwijzering en infrastructuur moet in de toekomst deels geautomatiseerd in plaats van volledig manueel ge-beuren. Daartoe zullen de hoger genoemde databank en bijhorende software gehanteerd worden. De op te lossen knelpunten moeten automatisch worden doorgegeven aan de coördinator van de onderhoudsploegen van West-toer en aan andere instanties bevoegd voor beheer en on-derhoud(gemeenten,Provincieenandere).

Optimaliseren van de werking met peters en meters

Door het invoeren van de geautomatiseerde databank kan dewerkingmetpetersenmetersverderverfijndworden:verminderen van het aantal peters/meters per route; be-perken van de administratieve afhandeling van de meldin-gen, door de peters en meters via het internet rechtstreek-setoegangteverlenentotdedatabank;efficiëntermakenvan het adressenbeheer en de organisatie van mailings, bijeenkomsten e.a.

Optimaliseren van de onderhoudsploegen van Westtoer

De geautomatiseerde databank zal de werking van de on-derhoudsploegen efficiënter maken, onder meer via dewerking met draagbare tablet-PC’s op het terrein.

Communiceren in verband met wijzigingen aan het re-creatief product

Aanpassingen aan recreatieve routes en netwerken, al dan niet als gevolg van gemelde knelpunten, moeten op een vlotte en duidelijke manier kenbaar gemaakt worden aan:

de databank van Westtoer: hierin wordt steeds de actue- le situatie op het terrein weergegeven;de aanbrenger van de eventuele opmerking: de peter of meter of iemand anders;de recreant: die dient op de hoogte te zijn van wijzigin-gen van trajecten van routes en netwerken als gevolg van wegwerkzaamheden, realisatie van nieuwe verbin-dingen, tijdelijke omleidingen en andere. Dat kan via de website(s)vanWesttoerenviademedia.Vaakbeschiktde recreant immers over een kaartbrochure die niet lan-ger de toestand op het terrein weergeeft.

48

ACTIES MET BETREKKING TOT HET VERMARKTEN VAN HET RECREATIEF PRODUCT

West-Vlaanderen positione-ren als recreatieve topregio

West-Vlaanderenmoetwordengeprofileerdalsdeprovin-ciemetruimtevoorgezelligwandelenenfietsenineenau-thentiek en gevarieerd decor met een rijke couleur locale en met zicht op zee

De doelgroepen die we willen bewerken zijn in de eerste plaats de inwoners van West-Vlaanderen (omgevingsre-creanten),individuelenengroepenuitVlaanderen,Brus-sel en Nederland en vakantiegangers in West-Vlaanderen. Bijzondere aandacht zal gaan naar actieve medioren en senioren, jonge tweeverdieners en gezinnen met jonge kinderen.

De producten die we willen promoten zijn o.m. recreatie in de eigen woonomgeving, recreatieve dagtrips in en naarWest-Vlaanderenenkortefiets-enwandelvakantiesin West-Vlaanderen.

De volgende acties worden daartoe naar voor geschoven:

Integreren van de prioritaire recreatieve productlijnen in de regio-promotie

De promotie van de prioritaire recreatieve productlijnen wandelen, fietsen, paardrijden/mennen, autotoeren en mountainbiken wordt verder meegenomen in de regio-promotiecampagnes. Zij bewerken daarbij de prioritaire markten, zoals vastgelegd in de respectievelijke strate-gische beleidsplannen van de regio’s. Het aanbod aan openluchtrecreatieve mogelijkheden blijft opgenomen in de basis-informatiedragers van elke regio: de brochures (o.m.regiopocketsenmagazines),dewebsitee.a.

Uitwerken van specifieke promotiecampagnes voor de nichelijnen

De passagiersvaart vormt een belangrijk producttype voor de Leiestreek. Vanuit deze regio worden jaarlijks naast de reguliereregiopromotieookspecifiekepromotiecampag-nes opgezet die de boottochten in de Leiestreek op de markt plaatsen.

Aan de Kust wint de strandrecreatie aan betekenis. Deze wordt nu al meegenomen in de regiopromotie. Van zodra de vernieuwing van de strandclubaccommodatie voltooid is,ishetwenselijkeenspecifiekepromotiecampagnerondstrandrecreatie uit te werken. Een geactualiseerde heruit-gave van de brochure ‘Strandclubs’ kan daar deel van uit-maken.

Actief promoten van het aanbod voor mountainbiken in West-Vlaanderen

Bij de promotie van het mountainbiken kan de Provincie een rol spelen in het kader van het regiopromotieplan rond het speerpunt ‘genieten’. In samenwerking met BLOSO kan een mountainbikeproduct op Vlaams niveau gepromoot worden.

49

Bundelen van promotiemiddelen

Voor het voeren van specifieke promotieactiviteitenrondfietsenenwandelenopdeVlaamsemarktmoe-ten energie en middelen van Westtoer, de toeristische regio’s, de Provincie en andere partners worden ge-bundeld. Hierdoor ontstaan substantiële budgettenwaarmeedemarktopeenefficiëntemanier kanbe-werkt worden. Er kan ook worden meegelift met de belevingscampagnes rond fietsen en wandelen vanToerisme Vlaanderen op de binnenlandse en de Ne-derlandse markten.Voor de komende jaren zullen we onder meer focus-senopde thema’s ‘fietsenentafelen’ (2009)enop‘wandelen’(2010-2011).

Vlaanderen promoten als kwalitatieve topregio voor waterrecreatie

Zowel de productontwikkeling als de promotie van de waterrecreatie verdienen aandacht op Vlaams niveau. De belangrijkste spelers op het veld van de waterrecreatie, zijnde de 5 Vlaamse provincies, Promotie BinnenvaartVlaanderen vzw, Waterwegen en Zeekanaal NV, het Agent-schap voor Maritieme Dienstverlening en Kust, NautiV, de watersportverenigingen (jachtclubs) en de privésec-

tor moeten de handen in elkaar slaan voor de opmaak en financiering van een ambitieus marketingplan. ToerismeVlaanderen kan hierbij een coördinerende rol spelen.

Optimaal inzetten van de marketinginstrumenten

Opvoeren van de pro-actieve persbewerking

Westtoer kan de media incentiveren voor de opname van redactioneleartikels (freepublicity).Om journalisten re-gelmatig van nieuws te kunnen voorzien worden nieuwe, afgeleide en mediagenieke producten gelanceerd en pers-reizen georganiseerd.

Fietsen & Genietenin West-Vlaanderen

> 10.000 km

fietsplezier

> 36 boeiende

fietsroutes

> Fietsfeesten in

de Westhoek, het

Brugse Ommeland

en de Leiestreek

> 16 provincie-

domeinen

> Nieuw: erfgoed-

wandelingen aan

de Kust

West-Vlaanderen Lekker Actief

Smakelijke wandelingen 4 voordeelbonnen

50

Ontwikkelen van nieuwe informatiedragers

De bestaande recreatiegids zal vanaf 2011 worden vervan-gen door een aparte en gratis promotionele informatie-drager voor het fietsen en voor het wandelen. De andere recreatievormen blijven opgenomen in de basis-informa-tiedragers van de regio’s en krijgen een prominentere plaats op het internet. Daarnaast wordt meegelift met on-der meer de regiomarketingcampagnes van de Provincie (voor mountainbike). Voor het recreatief paardrijden en mennen zal de eventuele uitgave van een overzichtsbro-chure worden onderzocht. Verder wordt de communicatie-markt continu gescand op nieuwe vormen van communi-catie,zoalsdesocialenetwerken(bv.Facebook).

Uitbreiden van het online aanbod

De Westtoer-websites moeten verder uitgebouwd wor-den en krijgen een centrale rol in de communicatie over het aanbod aan voorzieningen voor openluchtrecreatie in West-Vlaanderen.

Invoeren van meervoudige url’s

Voordeprioritaireproductlijnenwandelen,fietsen,paard-rijden, mountainbiken en autotoeren en voor een aantal topproducten worden afzonderlijke webadressen gelan-ceerd. De nichelijnen passagiersvaart en strandrecreatie kunnen daar eventueel aan toegevoegd worden.

Contentaanpassing

Er is nood aan diepere informatieverstrekking die nog meer praktisch van aard is. Zo kan het route-aanbod ge-presenteerd worden op aanklikbare kaarten, kunnen nog meer nuttige adressen en verwijzingen worden opgeno-men en kan aandacht gaan naar o.m. gedragscodes voor recreanten, reglementeringen, melden van wegenwerken, omleidingen en wijzigingen aan het route- en netwerkaan-

bod, de vermelding van gelabelde fietscafés e.a. Verderkunnen e-nieuwsbrieven en nieuwsflashes ingezet worden om recreanten te werven.

Verhogen van de interactiviteit

De interactiviteit met de internetgebruiker kan worden verhoogd door het opzetten van blogs, het lanceren van digitale enquêtes en ‘webstrijden’ en het optimaliserenvan de ‘routechirurg’. Peters en meters van routes en net-werken zullen in de nabije toekomst hun opmerkingen rechtstreeks via het internet kunnen ingeven. Ook zal wor-den onderzocht hoe het route- en netwerkaanbod recht-streeks kan ontsloten worden voor de internetgebruiker via het downloaden van routetrajecten en -beschrijvingen (inprintversie,inGPS,inPDAe.a.)enhetonlineplannenvaneenfiets-ofwandeltochtaandehandvaneenroute-ofnetwerkplanner.

Optimaliseren van de distributie en verkoop van recreatiebrochures

De distributie en verkoop van de recreatiebrochures kan verder worden geprofessionaliseerd door de invoering van een geautomatiseerd kassasysteem waardoor de ‘hand-ling’ sterk wordt vereenvoudigd. Het distributienet moet

51

wordenuitgebreidmetfietscafésenmet verkooppuntenopplaatsenwaarveel(verblijfs)toeristenaanwezigzijnzo-als vakantieverblijfparken. Er moet ook worden nagedacht over een betere presentatie van de Westtoerproducten in de diverse verkooppunten.

Kiezen voor nichebeurzen

Westtoer zal in de toekomst afzien van deelname aan de grote klassieke beurzen en meer gericht deelnemen aan nichebeurzen in binnen- en buitenland met betrekking tot deproducttypeswandelenenfietsen.Voor het niche-producttype waterrecreatie wordt gezocht naar een samenwerking op Vlaams niveau.

Sensibiliseren van de reisindustrie

De reisindustrie in binnen- en buitenland dient te worden gesensibiliseerdvoorhetorganiserenvanwandel-enfiets-reizen naar West-Vlaanderen. Dat kan door het aanbieden van hulp bij de ontwikkeling van arrangementen voor op-namebij intermediairen(Bongo,…),doorhetondersteu-nenvantouroperatorsgespecialiseerdinfiets-enwandel-vakanties en door het inzetten van een ‘trade-incubator’.

Optimaliseren van het databasebeheer

De interessegebieden van de recreanten waarmee we in contact komen, moeten nauwkeurig in kaart worden ge-bracht. Deze informatie, aangevuld met de resultaten van trendanalyses, marktonderzoek en het onderzoek naar profiel,gedragentevredenheidbijderecreanten,zalonsin de toekomst in staat stellen om doelgericht over open-luchtrecreatie te communiceren.

Organiseren van ‘joint promotions’

Er wordt verder ingezet op de werking met ‘joint promo-tions’ waarbij we samenwerken met vaak niet-toeristische bedrijven die met hun producten dezelfde doelgroepen als Westtoer bewerken.

52

ACTIES MET BETREKKING TOT KENNISMANAGEMENT

Ontwikkelen van kennis met betrekking tot openlucht-recreatie

Verder uitbouwen van een performante vakbibliotheek

Met het oog op onderzoek en beleidsvorming is de be-schikbaarheid van een goed gedocumenteerde, actuele vakbibliotheek met betrekking tot toerisme en recreatie van wezenlijk belang.

Externe kennisgaring

Westtoer wenst haar kennis in verband met openluchtre- creatie permanent te verruimen via het bijwonen van stu-diedagen en symposia in binnen- en buitenland, via bezoek aan gespecialiseerde (niche)beurzen, bronnenonderzoek (literatuur,internet),plaatsbezoekenen‘benchmarking’.

Uitvoeren van trendanalyses en marktonderzoek

Om de marktconformiteit van het recreatief product te be-waken is een goede kennis vereist van de socio-culturele, economische, demografische en technologische trends.Marktonderzoek vormt ook de basis voor een efficiëntmarketingbeleid.

Opzetten van een managementinformatiesysteem rond openluchtrecreatie

Opstarten van een monitoringsysteem voor het vrijetijds-gedrag in Vlaanderen

De Provincie West-Vlaanderen en Westtoer willen bij de andere toeristisch-recreatieve instanties in Vlaanderen pleiten voor het opzetten van een systeem van periodiek onderzoek op het niveau Vlaanderen om het openluchtre-creatief gedrag van de Vlaming permanent te monitoren. Daarbij kan het in 2004 in Nederland opgezette Continu VrijeTijdsOnderzoek(CVTO)inspirerendwerken.

Voeren van onderzoek rond specifieke recreatieve produc-ten

Het kwantitatief recreatieonderzoek wordt tijdens de plan-periode prioritair toegespitst op fietsen en wandelen. In2009 wordt door Westtoer een bevraging verwerkt vanfietsersophetfietsnetwerkBrugseOmmeland. In2010-2011 is een onderzoek voorzien naar wandelaars op het wandelnetwerk Bulskampveld. Verder is nog onderzoek gepland naar bezoekers aan een nog te selecteren provin-ciedomein.

53

Verzamelen van een set van basisindicatoren m.b.t. openluchtrecreatie

Teneindeevolutiesinzakeopenluchtrecreatie(tijdig)te kunnen onderkennen is het wenselijk over een set van basisindicatoren te beschikken, zowel in verband met de recreatieve vraag als in verband met het recre-atieve aanbod, die periodiek worden geactualiseerd. Om die indicatoren te verzamelen zal een beroep wor-den gedaan op de volgende hulpmiddelen:

WIN-databank. Westtoer ontwikkelt een gegevens-bank met toeristisch-recreatieve informatie die door diverse partners gevoed wordt, en waaruit diverse beleidsmakers en betrokkenen uit de sector kunen putten voor beleidsinformatie, evaluatie of het stof-feren van websites.

Permanente meetsystemen. Westtoer zal prioritair inzetten op het op punt stellen van een geautoma-tiseerd systeem voor het tellen van fietsers op defietsnetwerkenendegroeneassenenophetont-wikkelen van een methodologie voor het tellen van wandelaars. Daarnaast wordt een permanent meet-systeem uitgewerkt voor het tellen van bezoekers aan provinciedomeinen.

Organiseren van kennis- en ervaringsoverdracht

Via de organisatie van interne en externe vorming, het opzetten van uitwisselingen met binnen- en buitenlandse partners en de organisatie van studiedagen en studierei-zen kan Westtoer bijdragen tot de verspreiding van be-leidsrelevante informatie rond openluchtrecreatie.

5454 INFORMATIE

55

MEER INFORMATIE

DevolledigeversievanhetStrategischBeleidsplanOpenluchtrecreatie2009-2018voordeprovincieWest-Vlaanderenende uitgebreide kaartenbijlage vindt u in pdf-formaat op de website www.westtoer.be, onder het menu ‘Onderzoek & cijfers’.

Voor meer informatie kunt u terecht bij:

WesttoerKoning Albert I-laan 1208200Sint-Michiels(Brugge)T050305500F050305590info@westtoer.bewww.westtoer.be

COLOFON

Ruimte voor recreatie.StrategischBeleidsplanOpenluchtrecreatie2009-2018 voordeprovincieWest-Vlaanderen is eenuitgave van Westtoer apb.

Redactie en coördinatie: Tim ProvoostFotografie:LaylaAerts,JanAgten(Wolf&Wolf),B.ad,KatrienDaem,MichelDecleer,DaniëldeKievith,JohanDemeester,Jean Godecharle, Joris Luyten, Provincie West-Vlaanderen, Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels vzw, Technum, Carlo Verfaille, VLM, Westtoer en ZWYPGrafischevormgeving:NeleVandepitteDruk: Drukkerij De Windroos NVWD/3029/2009/27Jaarvanuitgifte:2009Verantwoordelijkeuitgever:Westtoerapb,KoningAlbertI-laan120,8200Sint-Michiels(Brugge)

Met dank aan de leden van het Adviescomité Openluchtrecreatie West-Vlaanderen