1

Storyline PowerPointpresentatie Bron: Docentenhandleiding uit leskist ‘De Geluksbrenger’

2

Activiteit : Boek De geluksbrenger m.b.v. PPT navertellen. Doel : De leerlingen vormen zich een beeld van het leven in Leeuwarden (hun eigen cultuurhistorische omgeving) tijdens 3 tijdvakken: - Romeinse tijd : 100 - Vroege Middeleeuwen : 625 - Late Middeleeuwen : 1513 Duur : 1 uur Materiaal : - PowerPoint presentatie De geluksbrenger1. - Bijlage 1: Overzicht van dia’s in PPT De Geluksbrenger. - Bijlage 2: Samenvatting van boek. Materiaal van school : Digibord of PowerPoint apparatuur met beamer.

L esomschr i j v ing Onderwijsleergesprek ter introductie

Start de PPT De geluksbrenger en gebruik bijlage 1 voor een overzicht van de afbeeldingen. Dia 3: Oldehoofsterkerkhof Om de plaatsbepaling van boek vast te stellen, laat u eerst de volgende onderwerpen aan de orde

komen:

Herken je deze plek? Waar is het?

Antwoord: Oldehoofsterkerkhof in Leeuwarden.

Als je op deze plek staat, wat is daar dan te zien?

Antwoorden: - Oldehove (scheve toren) - Plein met grijze tegels en waterfonteintjes (zomer) en met kunstijsbaan (winter) - Parkeergarage (ondergronds) - Stadskantoor (voor b.v. uitgifte van paspoorten en rijbewijzen en aangifte geboorten)

Dia 4: Benen amulet Om de link te kunnen leggen tussen het Oldehoofsterkerkhof en het boek, laat u de volgende

onderwerpen aan de orde komen:

Tijdens de bouw van de parkeergarage op het Oldehoofsterkerkhof in 2006 is er iets bijzonders in de grond gevonden. Dat is dit voorwerp geweest.

1 Deze PPT is eventueel ook te downloaden via de website van het HCL. Zie: https://historischcentrumleeuwarden.nl/onderwijs/onderwijs-algemeen kijk bij Basisonderwijs of Voortgezet Onderwijs.

PPT over boek De Geluksbrenger

3

Het lijkt wellicht nergens naar, maar het is iets heel spectaculairs. Het is nl. een oude amulet/hanger (een geluksbrenger), van 2.000 jaar oud. Hij is door een mens gemaakt van

een dierenbot. Hoe weten we dat dit een amulet/geluksbrenger is?

Antwoord: Doordat er in de wereld meer van dit soort voorwerpen zijn gevonden. En ze ook in oude verhalen en boeken voorkomen.

Heeft iemand van jullie ook een geluksbrenger? Zo ja, wat voor voorwerp is het dan en waar

gebruik je het voor?

Dia 5: Boek Omdat de geluksbrenger op de dia zo’n prachtige vondst was, is dit voorwerp gebruikt om een

boek over te schrijven. In dit boek staan verhalen over kinderen van jullie leeftijd, die vroeger op de plek gewoond hebben waar nu het Oldehoofsterkerkhof is.

De 3 verhalen spelen zich in 3 verschillende tijden af en gaan over 3 verschillende kinderen. Maar de 3 verhalen hebben gemeen dat alle 3 de kinderen in Leeuwarden (in de buurt van het Oldehoofsterkerkhof) hebben gewoond en dat zij alle 3 deze amulet hebben gezien.

De 3 verhalen zijn verzonnen, maar zouden zo gebeurd kunnen zijn. De schrijvers hebben zich

nl. verdiept in de periodes waarin de hoofdpersoontjes leefden. Ze hebben b.v. boeken gelezen

en tentoonstellingen bekeken. 3. Boek behandelen Hierbij kunt u de illustraties aan de leerlingen tonen met behulp van dia’s 6 t/m 46 in de PPT. Zie

bijlage 2.

4. Onderwijsleergesprek ter afronding

Dia 47: Oldehoofsterkerkhof Om de link te kunnen leggen tussen het boek, het Oldehoofsterkerkhof en de leskist, laat u de volgende onderwerpen aan de orde komen: Hier zie je dezelfde dia, waarmee de PPT ook begonnen is.

Wie weet waarom er eigenlijk waterfonteintjes op het Oldehoofsterkerkhof zijn? Antwoord: Zij geven de plaats aan waar vroeger de Sint Vituskerk gestaan heeft.

In het boek De geluksbrenger, wordt de Sint Vituskerk in een verhaal genoemd. Welk verhaal

was dat?

Antwoord: het 3e en laatste verhaal over Hauckje en haar zieke moeder.

Facultatief: Laat via het digibord een Youtube filmpje over een Maria processie in 2010 zien

(zie: punt 5 hieronder). Tijdens de aanleg van de parkeergarage zijn stukken muur van deze Sint Vituskerk in de grond

gevonden, waardoor we precies weten waar de kerk gestaan heeft.

Daarnaast zijn er ook andere dingen gevonden, zoals: de amulet/geluksbrenger waar het boek

over gaat, schoenen, palen van oude boerderijen, potten en pannen, sieraden, schaatsen, munten, schedels van mensen en dieren, enz.

4

Al deze vondsten zijn door de schrijvers van het boek gebruikt om daarbij mooie verhalen te verzinnen. Verhalen die over het leven in Leeuwarden gaan in een ver verleden.

5

Overz i ch t van d ia ’ s i n PPT ‘De ge luksbr enger ’

Dia 1 Dia 2 Dia 3

Dia 4 Dia 5 t/m 46 Dia 47

Dia 48 Dia 49 Dia 50

Dia 51 Dia 52 Dia 53

BIJLAGE 1

PowerPoint presentatie

De Geluksbrenger

© Robert Posthumus, Spectrum Fotografie

Uit: Erwin Broers, De wereld onder de Oldehove. Zoektocht naar het vroegste verleden van Leeuwarden(Friese Pers Boekerij, Leeuwarden 2009).

© Historisch Centrum Leeuwarden © Robert Posthumus, Spectrum Fotografie

Uit: Erwin Broers, De wereld onder de Oldehove. Zoektocht naar het vroegste verleden van Leeuwarden(Friese Pers Boekerij, Leeuwarden 2009).

Illustraties uit boek ‘De geluksbrenger’

Zie: overzicht in bijlage 2 ‘Samenvatting van boek’

Leeuwarden tot ca. 1300De 2 terpdorpjes Oldehove (links) en Nijehove (2 terpen rechts) aan de oever van de MiddelzeeLeeuwarden tot ca. 1300

© Jouke Nijman Leeuwarden tot ca. 1300De 2 terpdorpjes Oldehove (links) en Nijehove (2 terpen rechts) aan de oever van de MiddelzeeLeeuwarden tot ca. 1300

Kleine Hoogstraat

Grote Hoogstraat

Grote Kerkstraat

St. Vituskerk

Ee

Vliet

Middelzee

© Jouke Nijman

Leeuwarden na 1300Na het verdwijnen van de Middelzee ontwikkelt Nijhove zich tot een stadje

© Jouke Nijman Leeuwarden na 1300Na het verdwijnen van de Middelzee ontwikkelt Nijhove zich tot een stadje

St. Jacobsstraat

Grote Kerkstraat

Grote Hoogstraat

Kleine Hoogstraat

Vliet

Ee

St. Vituskerk

© Jouke Nijman Leeuwarden rond 1555De 1e plattegrond van Leeuwarden, door Jacob van Deventer

© Historisch Centrum Leeuwarden

Leeuwarden

voormalige

Middel Zee of Bordine© Historisch Centrum Leeuwarden

6

Dia 54 Dia 55 Dia 56

Leeuwarden rond 1555De 1e plattegrond van Leeuwarden, door Jacob van Deventer

St. Vituskerk

Oldehove (1529)

Burmaniahuis

Pijlsteeg

Nieuwestad

Voorstreek

Vliet

Blokhuis

Eewal

© Historisch Centrum Leeuwarden

Hoogtekaart van LeeuwardenDonkerrood = 5 m. boven NAPWit = NAP

7

Samenvat t ing van bo ek

De knots van Hercules – Het jaar 100 Dia 5

Dia 6

Dia 7

Dia 8

BIJLAGE 2

Eit kijkt naar de wolken.

1

© Babs Wijnstra

Iedereen kijkt naar de pap slurpende oude man.

2

© Friese Pers Boekerij

De knots van Hercules

HET JAAR 100

Facultatief: lees de inleiding op het boek voor (blz. 5-6).

Facultatief: lees de inleiding op het 1e verhaal De knots van Hercules voor (blz. 7).

Eit is een jongen van 12 jaar. Hij woont in het jaar 100 op de plek waar nu Leeuwarden is. Het landschap ziet er heel anders uit dan nu. Eit woont niet in een stad, maar in een boerderij op een heuvel (terp) aan zee (de Middelzee of Bordine). Eit droomt ervan om ooit andere plekken te zien, dan alleen

maar de terp waar hij op woont. Ook zou hij graag eens andere mensen ontmoeten, zoals Romeinen.

Eits familie bestaat uit: de oude man, zijn moeder, zijn

broertje, zijn 2 zussen, zijn tante en zijn nicht met haar tweeling. Zij wonen allemaal bij elkaar in 1 boerderij.

8

Dia 9

Dia 10

Dia 11

Dia 12

Dia 13

Even later staan ze allemaal op de uitkijk.

3

© Babs Wijnstra

De Bataaf gespt zijn mantel los.4

© Babs Wijnstra

De jongen haalt potten, kannen en schalen uit de kist.

5

© Babs Wijnstra

Hij gebruikt de vaarboom als roer…

6

© Babs Wijnstra

Hij voelt hoe de munten in zijn handpalm vallen.

7

© Babs Wijnstra

Op een dag krijgt Eits familie bezoek. Het is de handelaar, die zo nu en dan met zijn schip vol spullen langskomt.

Eit bewondert de bronzen mantelspeld die de handelaar draagt. En de hanger of amulet die aan een koordje om z’n nek hangt. Het stelt de knots van Hercules voor. Hercules, zo vertelt de

handelaar, is de dapperste van alle Romeinse goden. De amulet

moet de handelaar beschermen en geluk brengen op zijn vele reizen.

De handelaar heeft mooie geweven stoffen en Romeins aardewerk, ijzeren messen, bronzen ringen, mantelspelden, haarkammen en pincetten. Spullen die Eits familie niet kan

maken en die ze ruilen met de dingen die ze wel hebben, zoals koeienhuiden.

Terwijl de handelaar zijn spullen laat zien, drijft zijn schip ongemerkt van de terp weg. Het was per ongeluk niet goed afgemeerd. Gelukkig heeft Eit een kano. En kan hij de

handelaar en zijn hulpje daarmee naar het schip toe varen, dat midden op de Middelzee drijft.

De handelaar geeft Eit als dank een handvol Romeinse munten.

9

Dia 14

Dia 15

Dia 16

Dia 17

Dia 18

‘Voor bedelaars is hier geen plek,’ bromt de soldaat. ‘Wegwezen!’

8

© Babs Wijnstra

‘Zo snotneus! En wat had je allemaal willen hebben voor dat geld?’

11

© Babs Wijnstra

Eit kijkt geboeid naar de manier waarop de man een leren tent repareert.

9

© Babs Wijnstra

Hijgend laat hij zich op de grond vallen.

10

© Babs Wijnstra

Naar de lucht turend vraagt Eit de sterren hem de weg te wijzen.

12

© Babs Wijnstra

Tijdens het kanovaren heeft de handelaar vertelt dat de Romeinen vlakbij een zomerkamp hebben opgeslagen. Eit is nieuwsgierig en besluit met zijn kano op zoek te gaan naar dat

kamp. Hij zit eraan te denken om zich bij de Romeinen aan te sluiten. Zij trekken immers de hele wereld rond en dat zou Eit ook wel willen.

Wanneer Eit het kamp gevonden heeft, is hij hongerig. Hij kan iets te eten krijgen van de Romeinse soldaten, maar dan moet hij eerst wat klusjes doen. Tijdens het werk ontmoet Eit een jongen van zijn leeftijd. Hij heet Nero en blijkt een slaaf te zijn.

Eit moet samen met Nero hout hakken. Daar wordt hij zo moe van, dat hij uitgeput op de grond valt. Nero waarschuwt hem dat hij snel weer op moet staan. Want als de Romeinen dit

zien, dan krijgt Eit met de zweep. Eit schrikt hiervan. Hij heeft de Romeinen altijd bewonderd om hun machtige leger en om hun mooie spullen. Maar hij moet nu onder ogen zien dat ze wreed kunnen zijn en dat ze slaven voor zich laten werken. Eit twijfelt of hij wel bij de Romeinen moet blijven.

Tijdens de nacht in het kamp woedt er een zware storm. De tenten van de Romeinen waaien stuk. De volgende ochtend besluiten de Romeinen deze winderige plek te verlaten. Op dat

moment komt de handelaar aan zeilen. Die vertelt Eit dat de boerderij van zijn familie tijdens de storm is plat gewaaid. Deze boodschap doet Eit realiseren dat hij terug naar huis moet. Met het geld dat hij van de handelaar had gekregen, koopt hij spullen van de Romeinen waar hij zijn familie mee kan helpen.

In de kano bedenkt Eit hoe hij het aan gaat pakken. Hij heeft stevige naalden gekocht, garen en een kapotte tent. Die tent wil hij repareren, zodat zijn familie onderdak heeft. Daarna

kunnen ze een nieuwe boerderij bouwen. Ook wil hij een aandenken aan dit avontuur maken. Met zijn nieuwe Romeinse mes gaat hij net zo’n hanger maken als de handelaar om zijn nek had. Zodat Eit ook een geluksbrenger heeft, voor hemzelf en voor zijn familie.

10

Een dappere held – Het jaar 625 Dia 19

Dia 20

Dia 21

Dia 22

Hij peutert met een rietstengel de modder uit de stippen…

3

© Babs Wijnstra

‘Wat zullen we nou beleven?’ gilt tante Wine.

1

© Babs Wijnstra

Daarna moet hij de koeien en schapen naar de kustkwelder drijven…

2

© Babs Wijnstra

Een dappere held

HET JAAR 625

Facultatief: lees de inleiding op het 2e verhaal Een dappere held voor (blz. 39).

Vijfhonderd jaar na Eit, woont de 12-jarige Folker op de terp. Het is dan het jaar 625. De terp is nu wat groter, er staan meer boerderijen en daarin wonen drie gezinnen die familie van

elkaar zijn. Grootvader is het hoofd van de familie. Hij heeft drie zonen en zij zijn allen getrouwd en hebben kinderen. Folker wil iets betekenen in de wereld. Hij wil iets worden waar mensen hem om zullen bewonderen. Vechten in een leger, dat lijkt hem wel wat.

Op een dag wordt het geboortefeest van Folkers jongste neefje gevierd. De feestelijkheden worden echter verstoord door een boodschapper van de Friese koning. De Friezen blijken in oorlog

te zijn met de Franken. Elke terp wordt opgeroepen een krijger

voor het leger te leveren. Folker vindt het allemaal heel erg interessant, maar realiseert zich dat hij nog te jong is om zich bij dit leger aan te sluiten. Hij weet dat de krijger een van zijn ooms zal worden, of zijn vader.

De volgende dag helpt Folker zijn vader met het uitbaggeren van een sloot. Dan vindt hij iets in de modder. Het blijkt een hanger te zijn. Folker heeft geen idee wat het voor moet

stellen. Maar hij vindt ‘m mooi en doet hem aan een koordje om zijn nek.

11

Dia 23

Dia 24

Dia 25

Dia 26

Dia 27

‘Is dit echt onherroepelijk?’ vraagt ze aan grootvader.

4

© Babs Wijnstra

‘Kijk eens wat ik hier heb.’

5

© Babs Wijnstra

Huite geeft de hanger weer aan Folker en haalt zijn vijfsnarige handharp uit de hoes.

6

© Babs Wijnstra

Het zwaardje gaat van hand tot hand.

7

‘Een strijdgordel. Kijk maar, deze.’

8

© Babs Wijnstra

’s Avonds roept grootvader de hele familie bij elkaar. Ze moeten besluiten wie als krijger naar de oorlog wordt gezonden. Grootvader laat het lot beslissen. Folkers vader en

zijn 2 ooms moeten hun merkteken op een lootje zetten. Grootvader legt er een doek overheen en kiest er, zonder te kijken, een uit.

Het blijkt het lootje van Folkers vader te zijn. Folkers moeder gaat dan op zoek naar zijn strijdwapens. Die zijn al zo lang niet meer gebruikt, dat niemand precies weet waar ze opgeborgen liggen.

Op een dag komt Huite-met-de-harp op bezoek. Hij is een rondreizende verhalenverteller. Doordat hij op alle terpen komt, weet hij ook altijd de laatste nieuwtjes. Huite vertelt dat

de Friese koning een enorm leger op de been brengt. Huite ziet Folkers hanger en weet hem te vertellen dat het een bijzondere amulet uit een ver verleden is. En dat het als geluksbrenger werd gebruikt.

Een paar dagen later komt er een bode te paard op de terp. Hij heeft een zwaardje van taxushout bij zich. Met dit zwaardje roept hij de krijgers voor het Friese leger op om zich te melden

op de koningsterp. Zodat ze, voor de strijd losbarst, trouw kunnen zweren aan hun koning.

Folkers vader vertrekt met de roeiboot over de Middelzee en komt ’s avonds laat weer thuis. Als dank voor zijn trouw heeft hij van de koning een cadeau gekregen. Het is een strijdgordel

die versierd is met goud. De gesp heeft de vorm van een slangachtig watermonster dat in zijn eigen staart bijt.

12

Dia 28

Dia 29

Dia 30

Dia 30

Dia 31

Dia 32

In het begin van de zomer druppelen er af en toe berichten binnen over het verloop van de strijd.

9

© Babs Wijnstra

‘Daar hoeven wij ons gelukkig geen zorgen om temaken,’ zegt Folkers moeder.

10

© Babs Wijnstra

Hij neemt gauw de gevonden hanger in zijn handen.

11

© Babs Wijnstra

‘Laat de deur maar openstaan,’ zegt zijn moeder

12

© Babs Wijnstra

En niemand herkent hem, behalve Frytha.

13

© Babs Wijnstra

Een paar dagen later verzamelen alle krijgers zich opnieuw. Maar nu vertrekken ze met oorlogsschepen over de Waddenzee, naar wat nu Noord-Duitsland is. Bij de rivier de

Wezer gaan ze oorlogvoeren met de Franken. Folkers vader is hierbij.

Vervolgens blijft het heel lang stil. Folker en zijn familie horen niets over de strijd en maken zich grote zorgen. Ondertussen proberen ze de dagelijkse werkzaamheden weer op te pakken.

Op een dag komt Huite-met-de-harp weer langs. Hij vertelt hoe het met de oorlog is afgelopen: de Friezen hebben verloren!

Na verloop van tijd komen er steeds meer krijgers terug van het slagveld. Alleen is Folkers vader daar niet bij… Folker en zijn familie zijn bang dat hij gesneuveld is. Folker kan dit echter

niet geloven en zoekt steun bij zijn amulet. Misschien kan die geluk brengen en ervoor zorgen dat zijn vader terugkeert?

Maar na weken wachten is Folkers vader nog steeds niet op komen dagen. Folker is zo kwaad op het lot, op de oorlog en op alles, dat hij besluit de hanger weg te gooien. Dat stomme ding brengt immers geen geluk!

Dan, wanneer iedereen de moed heeft opgegeven, gebeurt er iets. Er komt een man de terp op lopen. Niemand weet wie het is. Behalve de hond Frytha. Zij begint te blaffen en likt de hand

van de vreemdeling. Het blijkt Folkers vader te zijn! Folker ziet hoe erg zijn vader er aan toe is. Hij is een manke, sombere man geworden. Folker begrijpt dan dat krijger worden misschien niet zo’n goed idee is. In plaats daarvan besluit hij net zo te worden als Huite: een rondreizende verteller en

harpenaar. Zo kun je immers ook iets betekenen.

13

Het wonder van Maria – Het jaar 1513 Dia 33

Dia 34

Dia 35

Dia 36

‘Moeder?’ Hauckje streelt het gezicht van haar slapende moeder.

1

© Babs Wijnstra

‘Voor jou,’ had hij met een stralendelach gezegd.

2

© Babs Wijnstra

Vader aarzelt. ‘Maria,’ zegt hij.

3

© Babs Wijnstra

Het wonder van Maria

HET JAAR 1513

Facultatief: lees de inleiding op het 3e verhaal Het wonder van Maria voor (blz. 73).

Negenhonderd jaar na Folker is er veel veranderd. Het is 1513 en de terp ziet er totaal anders uit. De Middelzee is verdwenen. Op de plek waar de boerderijen stonden is nu een St. Vitus-

kerk. En er is een groot, stenen huis van een adellijke familie. Het oude terpje is onderdeel geworden van een stad. Er wonen veel meer mensen en er zijn houten huizen met rieten daken. In een van die huizen woont de 12-jarige Hauckje. Zij heeft een zieke moeder, die een baby moet krijgen. Maar ze is zo

zwak, dat Hauckje vreest dat moeder het niet zal overleven.

Hauckje heeft een broertje en twee kleine zusjes. Van haar broertje heeft ze een hangertje gekregen. Die had hij in de buurt van de Sint Vituskerk gevonden. Hauckje hoopt dat de

amulet haar geluk zal brengen. Dat hij moeder beter zal maken.

Hauckjes vader is schoenmaker. Het gezin woont aan de Pijlsteeg in de buurt van het Schoenmakersperk. Dit is de plek waar alle schoenmakers en leerlooiers bij elkaar wonen.

14

Dia 37

Dia 38

Dia 39

Dia 40

Dia 41

‘Hoe is het met je moeder?’ vraagt hij.

4

© Babs Wijnstra

Daar liggen al weer nieuwe vissen voor haar klaar.

5

© Babs Wijnstra

‘Zeg meid, wordt er nog gewerkt.’

6

© Babs Wijnstra

Joost steekt nieuwsgierig zijn blonde krullenkop om de hoek.

7

Aafke zit in een hoek van de kamer met Haye en Rienkje…

8

Hauckje werkt als dienstmeid in het grote adellijke huis van de Burmanias bij de Sint Vituskerk. Ze kan het goed vinden met de tuinman. Hij vraagt haar regelmatig hoe het met haar

moeder gaat. Hauckje vertelt dat het er somber uit ziet. En dat ze hoopt dat haar hanger helpt, maar dat er niets gebeurt… En dat er waarschijnlijk maar een iemand is die moeder echt kan helpen: Maria. De tuinman weet direct wat ze bedoelt. Want iedereen in Leeuwarden weet dat er in de Sint Vituskerk een beeld van Maria staat, dat wonderen kan verrichten.

Hauckje heeft het echter te druk om lang over moeder te kunnen piekeren. Ze helpt in de keuken bij het eten koken. Ze moet veren van kippen plukken en vissen schoonmaken. Ook

moet Hauckje in de mooie kamers vloeren vegen, matten

kloppen en kandelaars schoonmaken.

Op een gegeven moment roept de dienstmeid Hauckje bij zich. De kleermaker heeft vergeten de nieuwe kleren van meester Joost te leveren. Daarom moet Hauckje het maar even

ophalen. Want zegt de dienstmeid: ‘als de kleermaker niet naar ons komt, dan moeten wij maar naar de kleermaker!’

Nadat Hauckje de boodschap heeft gedaan, gaat ze verder met schoonmaken in het grote huis. Daar komt ze meester Joost tegen. Hij is even oud als zij, maar ze vindt hem maar een arrogant, rijk jongetje.

Als Hauckje aan het einde van de lange werkdag thuiskomt, vertellen haar broertje en zusjes dat het heel slecht met moeder gaat. En dan komt Hauckje, dankzij de dienstmeid, op

een idee! Moeder is zo ziek dat ze niet naar de Sint Vituskerk kan om bij Maria te bidden. Maar als moeder niet naar Maria kan, dan moet Maria maar naar moeder…

15

Dia 42

Dia 43

Dia 44

Dia 45

Dia 46

Hij legt zijn hand plechtig op zijn hart.

9

Rustig blijven, prent ze zichzelf in.

10

© Babs Wijnstra

‘Dank je wel, Maria,’ fluistert ze.

11

© Babs Wijnstra

Joost begint een beetje te keuvelen tegen Hauckje…

12

© Babs Wijnstra

‘Maria, lieve Maria.’ Haar ogen staan plotseling helder.

13

© Babs Wijnstra

Het is een prachtig idee, maar totaal onmogelijk. Het beeld is veel te zwaar en hoe krijgt Hauckje het ongezien uit de kerk? Maar de volgende dag, wanneer ze weer op haar werk is, krijgt

ze hulp uit onverwachte hoek. Meester Joost ziet haar huilen en vraagt wat er aan de hand is. Hauckje vertelt hem het verhaal en Joost besluit te helpen. Samen bedenken ze een plan.

Joost en Hauckje gaan het Mariabeeld ’s avonds uit de kerk lenen en naar moeder brengen. De kerk is dan verlaten, er is niemand die hun kan zien. Het gebouw zit wel op slot, maar

Joost kan aan een sleutel van de kerk komen. Zijn vader is

kerkmeester en moet daarom altijd in de kerk kunnen. Hauckje hoopt dat het hangertje om haar nek haar de moed en de kracht kan geven om de gewaagde plan uit te voeren.

Wanneer Joost en Hauckje ongezien de kerk zijn binnengekomen, is Hauckje zo opgelucht dat ze het beeld van Maria omhelst.

Ze tillen het beeld in een kruiwagen, die ze stiekem van de tuinman geleend hebben. Ze bedekken het met stro, zodat niemand ziet wat ze bij zich hebben. Daarna lopen zo

onopvallend mogelijk door de Grote Kerkstraat naar Hauckjes huis in de Pijlsteeg.

Ze leggen het Mariabeeld bij moeder in bed. De hele familie, met meester Joost erbij, knielt neer en begint te bidden. En dan… gebeurt er een wonder… Moeder ziet het beeld en weet

daar genoeg kracht uit te putten om het kindje in haar buik gezond op de wereld te zetten! Hauckje en Joost brengen daarna met vader het beeld naar de kerk terug. Hauckje is blij dat alles goed is afgelopen. En ze neemt een besluit: vanaf nu gelooft ze in Maria. ‘Maar toch bedankt,’

fluistert Hauckje tegen haar hangertje…

16