Stem verteller: Luk De Koninck

30
4.4 4.3 4.2 4.1 3.3 3.2 3.1 2.3 2.2 2.1 1.3 1.2 1.1 0.1 Ontstaan aarde Ontstaan Grimbergen Stichting abdij Grimbergse Oorlog Spaanse Onderdrukking De Beeldenstorm Bouw abdijkerk Oostenrijks bewind Brabantse Omwenteling Ontmanteling abdij Overstroming Borcht Oorlog en moord in Grimbergen Grimbergse beiaard Finale Kaartinfo: Google Maps i

Transcript of Stem verteller: Luk De Koninck

Page 1: Stem verteller: Luk De Koninck

4.4

4.3

4.2

4.1

3.3

3.2

3.1 2.3

2.2

2.1

1.3

1.2

1.1

0.1Ontstaan aarde

Ontstaan Grimbergen

Stichting abdij

Grimbergse Oorlog

Spaanse Onderdrukking

De Beeldenstorm

Bouw abdijkerkOostenrijks bewind

Brabantse Omwenteling

Ontmanteling abdij

Overstroming Borcht

Oorlog en moord in Grimbergen

Grimbergse beiaard

Finale

Kaartinfo: Google Maps

i

Page 2: Stem verteller: Luk De Koninck

Stem verteller: Luk De Koninck

Page 3: Stem verteller: Luk De Koninck

Arvo Pärt kreeg zijn eerste muzieklessen toen hij zeven jaar oud was.Hij volgde een opleiding aan het conservatorium in Tallinn vanaf 1957 waar hij in 1963 ook afstudeerde. In 1977 schreef Arvo Pärt zijn minimalistische, ritualistische (en ook lichtelijk hypnotiserende) compositie Fratres voor de combinatie van strijkkwintet en blaaskwintet.De eerste opzet is gebaseerd op de herhaling van een thema met een streng hymneachtig karakter dat steeds klinkt boven een continu orgelpunt van een open kwint A-E. De latere versies tonen zonder enige twijfel aan dat goed basismateri-aal vrijwel ad infinitum kan worden be- en verwerkt.Die met een solo instrument als belangrijkste protagonist behouden het formele en harmonische kader, maar stellen bijvoorbeeld de viool en de cello in staat de sombere gedachten te parafraseren.

De beelden...We maken een reis van zo een 13.8 miljard jaar door de tijd.Na de oerknal dwalen we door het heelal en belanden we op de aarde waar we het leven zien onstaan en mens en dier onze planeet zien verkennen, om tenslotte te belanden op de motte...

Arvo Pärt

Page 4: Stem verteller: Luk De Koninck

0.1. Fratres Arvo Pärt (1935)Ontstaan van het heelal en de aarde

TOEN de levende wezens een paar miljoen jaar geleden de zee verlieten en landbewoners werden, pasten ze hun lichaam aan

aan hun nieuwe omgeving en ontwikkelden ze het gehoor. Zo ont-stond een complex binnenwerk vlak bij de hersenen en oorschelpen die duidelijk geen esthetische functie hadden. Het vermogen om te horen was dus een succesvolle genetische afwijking.

Toen de homosapiens ongeveer 100.000 jaar geleden begon aan de verovering van deze planeet, verfijnde hij zijn communicatievaar-digheden. Hij vond in zijn omgeving allerlei voorwerpen die geluid maakten en ging ermee aan de slag. Hij blies op rietstengels, horens en holle beenderen en gaandeweg groeiden die voorwerpen uit tot melodie-instrumenten. De mens klopte op boomstammen, stenen, opgespannen dierenhuiden en andere voorwerpen.

Hij vond manieren om het geluid aangenamer te laten klinken en ondervond dat voorwerpen in metaal luider en helderder klonken.Tijdens zijn zoektocht naar voedsel ontdekte hij dat, wanneer men met een gedroogde vrucht ging schudden de zaden geluiden maakten. Wanneer hij dan nog eens gaten maakte in die schil kon hij het geluid veranderen. Het is onzeker welke vrucht precies leidde tot de ontwikkeling van de klok, maar de granaatappel is een ernstige kandidaat. (tekst: Luc Rombouts)

Video:Volkssterrenwacht MIRA

Page 5: Stem verteller: Luk De Koninck

Adrian von Ziegler is een Zwitserse componist en muzikant. Hij maakt voornamelijk Keltische muziek en gothic maar is ook actief in andere genres. Hij deed op 15-, 16-jarige leeftijd zijn eerste muzikale ervaring op als drummer van een plaatselijke psychedelische-rockband. Onder-tussen componeerde hij ook zelf muziek, maar omdat hij die met zijn band niet kon spelen, verliet hij de groep en kocht hij zijn eerste gitaar. In juni 2010 bracht hij het album Requiem uit. Zijn discografie bestaat inmiddels uit veel verschillende stijlen muziek, variërend van Keltische muziek tot folkmetal.Legend is een Keltische compositie van Adrian von Ziegler uit 2012.De compositie is samengesteld op basis van het gevoel van een videogame (The Elder Scrolls V: Skyrim) en werd ondertussen reeds 3.000.000 beken en beluisterd op YouTube.Het nummer is gecomponeerd met alleen een toetsenbord en werd geproduceerd met Magix Music Maker Pro 16.

De beelden...We wandelen door de vruchtbare akkers van een groene landelijke omgeving. We kunnen ons de vraag stelen; hebben de eerste bewoners van deze streek dat ook zo ervaren...

Adrian von Ziegler

Page 6: Stem verteller: Luk De Koninck

1.1. Legend Adrian von Ziegler (1998)Het ontstaan van Grimbergen

DE Borchtberg !! Deze met mankracht opgeworpen heuvel waarvan de benaming tot de 8ste eeuw teruggaat, was de versterkte

woonplaats van een edelman die er zijn burcht met het oog oponveilige tijden versterkte met een meestal elliptische omwalling, waarvan water, aarde en hout de min of meer vergankelijke materi-alen waren.

In de onmiddellijke nabijheid bevond zich tevens een lager gelegen heuvel met kerk en neerhof.Beide heuvels waren door een diepe kloof gescheiden.Vanop deze Motte nabij de Zenne-overgang verdedigden de Heren van Grimbergen hun uitgebreid territorium.

Tot een botsing met de Heren van Leuven, de latere hertogen van Brabant, zou het zeker komen

Dans:Academie Grimbergen

Foto’s:Frank Van Den Block

Kronieken

Page 7: Stem verteller: Luk De Koninck

De gregoriaanse muziek is de muziek die eigen is aan de Romeinse liturgie in de Katholieke Kerk.De term gregoriaans (carmen gregorium) wordt sinds de 9e eeuw gebruikt om de kerkmuziek aan te duiden die een vast onderdeel is van de kerkelijke liturgie. Gregoriaanse muziek wordt voornamelijk gekenmerkt door éénstemmigheid (zonder begeleiding), het als regel gebonden zijn aan diatoniek en aan de modaliteit van de kerktoonsoor-ten en door een vrij ritme.Het werk dat vandaag gebracht wordt is een hymne aan Sint Norber-tus. Na de uitvoering door het koor neemt de beiaard het thema over een gaat in dialoog met het doordringende geluid van sax.Een heel bijzondere ervaring.

De beelden...Deze zwart-wit beelden dringen ons terug in de tijd en dompelen ons onder in de ingetogen wereld van een abdijgemeenschap. Enkele kleur flitsen leggen de link tussen verleden en heden en simuleren tevens de evolutie van de abdijgemeenschap.

Page 8: Stem verteller: Luk De Koninck

1.2. Festa lux claro De stichting van de abdij

UIT een brief (1132) van bisschop Liéthardus, komen we meer over het ontstaan van de Grimbergse Norbertijnenabdij te weten.

“Ofschoon een zekere edelman Wouter genoemde kerk in zijn bezit had, omdat ze in zijn erfgoed gelegen was, heeft de heer Odo, mijn voorganger, op aanvraag en na teruggave door dezelfde Wouter deze kerk vrijgesteld van alle wereldlijke inmenging en van alle schuldvordering of belastingen ten behoeve van de kanunniken levend volgens de regel van de H. Augustinus. Toen de voornoemde kloosterlingen onvermogend waren en de geheel vervallen kerk ver-lieten, heeft hij diezelfde kerk aan een monnikenorde overgedragen. Ook zij waren niet bestand tegen de aanvallen van booswichten en de heersende armoede. Toen hebben zij de helemaal vervallen kerk verlaten. Wanneer Wouter overleed, vonden zijn zonen, Geeraert en Arnout, dat de kerk, waar de gebeenten van hun ouders rustten, niet in zo’n slechte staat mocht blijven ; daarom hebben zij bij monde van hun gezant Alverik aan de Heer Norbertus - een man van schitte-rende godsvrucht - gevraagd dat hij enkele broeders van zijn orde in voornoemde kerk zou plaatsen. Norbertus heeft tenslotte hun vraag ingewilligd en daar broeders geplaatst onder bescherming van de abt en het convent van Prémontré”. We mogen ervan uitgaan dat de abdij door Norbertus himself voor 1126 werd gesticht.

Zang:Gregoriaans abdijkoor Grimbergen

Foto’s:Stijn Van Hulle

Page 9: Stem verteller: Luk De Koninck

Ramin Djawadi (Duisburg, 19 juli 1974) is een Duits filmcomponisten werd geboren als zoon van een Duitse moeder en een Iraanse vader. Hij studeerde in 1998 af aan het Berklee College of Music in Boston. Hij won meerdere ASCAP Awards met televisieseries Person of Interest en Game of Thrones. Het meest is hij bekend geworden met een versie van de leadermuziek van de serie Prison Break, waarmee hij in 2006 een Emmy-nominatie voor Beste leadermuziek in de wacht sleepte.Zijn muziek is zeer bekend bij fans van Game of Thrones en Westworld, en hij heeft al een behoorlijk benijdenswaardige CV opgebouwd met films als Iron Man (2004), Clash of the Titans (2010), Pacific Rim (2013) en shows zoals The Strain (2014-2017) en Tom Clancy’s Jack Ryan (2018).

De beelden...Rustige grijze landschappen doen niets vermoeden van de strijd die zal uitbartsen.De overgang van zwart-wit naar kleur geeft het hevige van de strijd aan, het fel gekleurde bloedbad na de Grimbergse oorlog.

Ramin Djawadi

Page 10: Stem verteller: Luk De Koninck

1.3. Game of Thrones Ramin Djawadi (1974)De Grimbergse oorlog

VOOR 1140 voerden de Grimbergse Heren Wouter en Geeraart al een ongenadige strijd.

In 1142 kwam het tot een gewelddadige confrontatie in de slag van Ransbeek, waar langs de noordoostelijke rand van Neder-Over-Heem-beek, tussen de Budabrug en de kerk van Koningslode frontlinie lag… De hertogelijke ridders rukten vanuit Brussel naar de frontlinie op en plaatsten hun vaandel op de Wimpelberg waar ze op het ogenblik dat ze de aanval niet meer onder controle hadden, de jonge hertog tussen de bomen in een wieg hingen. Deze vuurde zijn manschappen aan wat later een link met Manneken-Pis opleverde.

In 1159 bracht Godfried III van Leuven de Heren van Grimbergen een definitieve nederlaag toe door hun burcht in brand te steken en hen een verbod op te leggen dat ze ooit zou wederopgebouwd worden.“De keizer en zijn baronnenHoorden van de stoutmoedigen hertogHoe hij vrede wilde sluitenToen vroeg hij in de allereerste plaatsDat men de burcht zou laten slechtenIn Grimbergen, omdat die groot nadeelHad berokkend aan hem en de zijnen ;

Ze waren er vaak door in de penarie gekomen.Toch is de berg er nog geblevenWaar de burcht zich op verhiefDie om de verzoening werd afgebroken.Ook heeft de hertog als voorwaarde gesteldDat men die in geen gevalOoit nog mocht heropbouwen”

(uittreksel uit Grimbergse Oorlog)

Dans:Sidharta, solo dans

Foto’s:Aron Vermeiren

Page 11: Stem verteller: Luk De Koninck

Lee Ru-ma (artiestennaam: Yiruma) (Seoel, Korea, 15 februari 1978) is een Zuid-Koreaanse componist van eigentijdse klassieke pianomuziek. Yiruma begon op vijfjarige leeftijd thuis in Korea piano te leren spelen. Hij studeerde af aan de Purcell Specialist Music School (Londen) in juli 1997, vervolgens aan het King’s College in Londen in juni 2000.Yiruma is bekend over de hele wereld en zijn albums worden verkocht in heel Azië, de Verenigde Staten en Europa. Zijn bekendste stukken zijn “River Flows in You”, “Kiss the Rain” en “Love Me”. Hij woonde voor een periode van 5 jaar in Osaka, Japan, om de verkoop van zijn album te promoten.Dit deed hij voordat hij zijn dubbele nationaliteit opgaf (Brit - Zuid Koreaan)

De beelden...De martelingen uit deze periode raakten de fotograaf heel erg en hij ging op zoek naar een beeld dat we herkennen.Hij kwam uit bij de”Kruisweg” en wil hiermee de lijdensweg van een heel volk in beeld brengen.

Yiruma

Page 12: Stem verteller: Luk De Koninck

Kronieken

Foto’s:Frank Van den Block

2.1. River flows in you Yiruma -(Lee Ru-ma) (1978)De Spaanse onderdrukking

DE eerste helft van de zestiende eeuw was een rustige tijd : kunst en wetenschap ; handel en nijverheid kenden een hoge bloei.

Karel V had er trouwens voor gezorgd dat de eenheid binnen de “Zeventien Provinciën” van de Nederlanden werd verwezenlijkt.De welstand was wel niet algemeen want naast de rijke koopluileefde er een leger armen.

Na hem besteeg Filips II de Spaanse troon ; die stelde in 1559 Mar-garetha van Parma als landvoogdes aan. Om haar in deze beroerde tijd terzijde te staan had Filips, buiten de gewone regeringsraden, een politiek comité aangesteld onder leiding van aartsbisschop Granvelle, die de toestand niet begreep en de belangen van Filips eenzijdig verdedigde.

In het midden van deze 16de eeuw waren eensdeels Ferri van Glymes en anderdeels Willem van Orange, Heren van Grimbergen.Uiterlijk was er nog vrede, maar de opstand broedde.

Page 13: Stem verteller: Luk De Koninck

Eric Prydz (Täby, 19 juli 1976) is een in de Verenigde Staten wonende Zweedse diskjockey en producer.Hij brak door met zijn hit Call on Me uit 2004.Andere hits van Prydz zijn Proper Education en Pjanoo.Opus is een nummer uit 2015.Het is de vierde single van zijn gelijknamige eerste studioalbum.Het nummer werd enkel in Vlaanderen een hit.Het haalde de 3de plaats in de Vlaamse Ultratop 50.In Nederland wist het nummer geen hitlijsten te bereiken.

De beelden...Een erg zeer boeiende en soms licht choquerende montage van stilstaand en bewegend beeld. Een protest tegen alle geweld en de waanzin waarin de mensheid verzeilt is geraakt.Het belang van enig te zijn, iedereen is gelijk ongeacht kleur, ras of herkomst...Iedereen in deze wereld is uniek, laat ons dus ieders eigenheid respec-teren en niet onze uniek beeltenis vernietigen... want dat zijn we toch allemaal, unieke beelden.

Eric Prydz

Page 14: Stem verteller: Luk De Koninck

2.2. Opus Eric Prydz (1976)De beeldenstorm

IN 1566 brak de beeldenstorm los, een gevolg van wederzijdse godsdienstige onverdraagzaamheid, die het sein vormde voor de

opstand tegen het Spaanse gezag en indirect tot het uitbreken van de Tachtigjarige Oorlog leidde die met de Vrede van Westfalen in 1648 eindigde en waarmee o.m. de Republiek der Verenigde Provin-ciën als een soevereine staat herkend werd.Abt A Spira moest naar het Refugiehuis in Brussel vluchten ; te Hellebeek keerde hij zich om en zag de abdijgebouwen gedeeltelijk in lichterlaaie staan.Deze abt verzette zich samen met andere abten tegen de eis van Margaretha van Parma, die geld van de abdijen in leen wilde krijgen .

In deze woelige tijden was de abdij meestal verlaten en verbleef het convent meestal in Brussel.Toch liet de abt de kostbaarheden van de kerk en van het klooster naar Dendermonde voeren om ze in veiligheid te brengen, maar dicht voor de poorten van de stad overvielen rovers de wagen en maakten zich van alle gewaden en voorwerpen meester.

Begin 17de eeuw keerde onder Albrecht en Isabella de rust in de regio terug.

Dans:Academie Grimbergen

Projectie:Jelle Van Seghbroeck

Page 15: Stem verteller: Luk De Koninck

Vangelis (Grieks: Βαγγέλης), pseudoniem van Evanghelos Odysseas Papathanassiou, geboren in Volos, is een Grieks componist,muzikant en multi-instrumentalist die veelal gebruikmaakt vansynthesizer, piano, keyboards en andere elektronische instrumenten.

Hij is vooral bekend van de filmmuziek Chariots of Fire uit 1981(waarvoor hij een Oscar won), voor de muziek van de film Blade Run-ner, de nummer 1-hit Conquest of Paradise uit de film 1492: Conquest of Paradise en het thema voor het Wereldkampioenschap voetbal 2002.Terwijl hij wel de Godfather van new age-muziek wordt genoemd, ziet hij new age zelf als een stijl die de deur opengezet heeft voor ongeta-lenteerde musici om erg saaie muziek te maken.

De beelden...Een rustige plek waar plots een majestueuze abdijkerk wordt gebouwd. Een imposant gebouw doemt op in het mistige landschap. De beelden geven impressies van de huidige statige basiliek en zijn omgeving zoals hij er reeds meer dan 350 jaar staat.

Vangelis

Page 16: Stem verteller: Luk De Koninck

Projectie:Aron Vermeeren

2.3. Chariots of Fire Vangelis (1943)De bouw van de abdijkerk

DAAR abt de Velasco in zogenaamde hogere kringen was opge-voed, trachtte hij in de abdij een meer geraffineerde levensstijl

te introduceren. Hij legde op 13 april 1660 de eerste steen van de huidige abdijkerk. De Grimbergse norbertijn Gilbert van Zinnik is de ontwerper. De abdij kon tegen betrekkelijk goede voorwaarden het nodige materiaal bijeen krijgen : hout voor daken en stellingen werd in de Grimbergse bossen van Heienbeek en Nieuwenrode gekapt, dennenbomen in de Grimbergse bossen van Keerbergen. Ook de aanleg van een steenvoorraad duurde jaren : karelen moesten gebakken worden, maar vooral de witgrijze zandsteen diende uit de Grimbergse grond gehaald, gezaagd en gebeiteld. Grimbergen bezat gelukkig verscheidene scheisputten of steengroeven : de Diegemput ten noorden van kasteel Oyenbrugge, de Diepe Boomgaard nabij kasteel d’Overschie, de Schaasput aan de Keienberglaan.

De bouw van de toren liep echter niet van een leien dakje :De vrees bestond dat de kerk zou instorten ten gevolge van een “gebrek” aan de toren : de fundamenten van de toren hadden het begeven. Door het ondergraven van de niet-hellende torenzijde kon men de toren redden door hem terug in evenwicht te brengen.

Door oorlogsdreiging werd de bouw van de kerk stilgelegd en een voorlopige westmuur geplaatst.

Page 17: Stem verteller: Luk De Koninck

Howard Leslie Shore, geboren in Toronto, is een Canadees componist van filmmuziek en studeerde aan het Berklee College of Music in Boston, Massachusetts. Voor zijn muziek voor The Lord of the Rings won hij drie Oscars.Howard Shore componeerde ook de muziek voor de drie Hobbit-films, waarvan de eerste Hobbit-film in december 2012 is uitgekomen, de tweede in december 2013, en de laatste Hobbit-film in december 2014 is uitgebracht. The Hobbit is het verhaal dat voorafgaat aan The Lord of the Rings.

Het Vlaams Radio Orkest nam in 2004 onder leiding van Howard Shore de filmscore op voor The Aviator, een film van regisseur Martin Scorsese. De muziek werd in 2005 beloond met een Golden Globe.

De beelden...We genieten van onze streek en landelijke omgeving, kijken in de basiliek en eindigen met gelukkig gevoel. Een rustige beeldenserie met oog voor detail.

Howard Shore

Page 18: Stem verteller: Luk De Koninck

3.1. In dreams Howard Shore (1946)Het Oostenrijks bewind

BEHALVE tijdens de Oostenrijkse Successie-oorlog (1740-1748), toen het grondgebied van de Zuidelijke Nederlanden onder Franse

bezetting stond, kenden onze gewesten onder de dynamische en expansieve Habsburgers eindelijk een politieke, economische en geestelijke verademing. Zowel de kerkelijke als de profane bouwwer-ken getuigen van originele oplossingen voor functies van verscheide-ne aard als abdijen (Vlierbeek), gevangenissen (Vilvoorde) envuurtorens (Oostende). Opvallend in deze periode is ook de opkomst van de vrijmetselarij die noch van de geestelijke noch van de wereld-lijke overheid enige tegenwerking ondervond.

Jozef II volgde Maria Theresia op. In onze Zuidelijke Nederlanden stond hij bekend om zijn verlichte maar paternalistische hervor-mingspolitiek.

Hij kreeg de bijnaam keizer-koster wegens zijn verregaande regeldrift ten aanzien van interne kerkelijke zaken. Hij beperkte het aantal kermissen en gaf opdracht het recht te hervormen. Hiertoe vertaalde Karl Anton von Martini het Wetboek van Lombardije naar het Nederlands. Deze “vreemde” tekst werd door de Oostenrijkse Nederlanden niet aanvaard en droeg bij tot het uitbreken van de Brabantse Omwenteling (1789-1790)

Blokfluit:Wout Bearda

Projectie:Jelle Van Seghbroeck

Page 19: Stem verteller: Luk De Koninck

Matthias van den Gheyn, geboren in Tienen, was stadsbeiaardier en organist van de Sint-Pieterskerk te Leuven.Hij was de zoon uit een oude klokkengietersfamilie, waarvan de geschiedenis teruggaat tot in de veertiende eeuw.In 1741 werd hij organist van de Sint Pieterskerk te Leuven en toen in 1745 de Leuvense beiaardiersfunctie vrijkwam, werd Matthias van den Gheyn stadsbeiaardier.Hij componeerde niet alleen voor orgel en klavecimbel, maar ook voor beiaard. Dankzij een kopie uit 1862 bleven 15 beiaardwerken bewaard (Intussen zijn de originele manuscripten ook teruggevonden) Met name de 11 preludia behoren nog steeds tot het ijzeren reper-toire van de beiaardliteratuur en hebben Matthias van den Gheyn de bijnaam “Bach van de beiaard” opgeleverd.

De beelden...Jonge mannen vertrekken ten strijde en volgen een weg naar het onbe-kende. Na een niet voorspelbare periode keren zij terug en herkennen de akkers en in de verte een baken..hun toren.

Matthias vanden Gheyn

Page 20: Stem verteller: Luk De Koninck

Dans:Sidharta

Projectie:Alain Melis

3.2. Prelude X Matthias vanden Gheyn (1721-1985)De Brabantse omwenteling

ALS reactie op de hervormingen van Jozef II brak in 1789 de Brabantse Revolutie los en verdeelde het land.

De opstand werd in de Noordelijke Nederlanden voorbereid ; in Breda werd Heintje van der Noot tot gevolmachtigde benoemd.Van der Noot gaf het pamflet “Pro Aris et Focis” (Voor Outer en Heerd) uit waarin de jongeren aangemoedigd werden in Holland soldaat te worden en tegen Jozef II op te trekken.

Vanuit Brussel stuurde de vroegere politieke tegenstander van Van der Noot, Vonck, eveneens veel jongeren naar het Noorden om het Patriottenleger te versterken.In een eerste fase behaalden de patriotten heel wat overwinningen.In Grimbergen stelde prelaat Maras de pachter van de Charleroyhoe-ve, Cornelis Verheyen onder de “Boom van de Liberteyt” aan tot kapitein van de boerensoldaten terwijl de grote klok luidde.

Zij trokken naar Brussel waar zij door Van der Noot bij het boerenle-ger ingelijfd werden.De Oostenrijkers werden verdreven, maar deze lieten het er niet bij zitten en eind 1790 was de orde hersteld.

Kronieken

Page 21: Stem verteller: Luk De Koninck

Éric Alfred Leslie Satie was een Franse componist en pianist.Hij werd gezien als een kolderieke zonderling en provocateur. Zijn oeuvre, dat vooral uit piano- en toneelwerken bestaat, raakte na zijn dood in de vergetelheid. Edgard Varèse heeft over Erik Satie zijn muziek gezegd dat die hem herinnerde aan Dantes Inferno en hem opviel als een soort pre-elektronische muziek.

De Gnossiennes zijn geschreven door Satie in het decennium na de samenstelling van de Sarabandes en Trois Gymnopédies.Het muzikale vocabulaire van de Gnossiennes is een voortzetting van dat van de Gymnopédies (een ontwikkeling die was begonnen met de Ogives uit 1886 en de Sarabandes) die later leidde tot meer harmoni-sche experimenten in composities als de Danses gothiques .

De beelden...De mistige landschappen en bevroren grond geeft zeer waardige wijze de tristesse weer van de tijd.De traagheid der beelden geeft de toeschouwer ruimschoots te tijd om op te kijken en te hopen op betere tijden.

Eric Satie

Page 22: Stem verteller: Luk De Koninck

3.3. Gnossienne N°1 Eric Satie (1866 - 1925)De ontmanteling van de abdij

VELEN verheugden zich over de Oostenrijkse nederlaag in Jemappes in 1792 zodat het land in Franse handen kwam. Die

blijdschap was van korte duur omdat de Franse ongemakken snelwerden aangevoeld. De pachter van de Poddegemhoeve dacht op zijn “messinck” zaken met de Fransen te kunnen doen, maar kwam van een kale reis terug. De Franse soldaten ontzagen arm noch rijk.Vele geestelijken gingen pas op de vlucht nadat ze alle lijnwaad, ver-sierselen, alben, koorkappen, antipendia, misgewaden en zilverwerk uit abdij en kerk naar Holland hadden vervoerd.

Oorlog en bezetting gaven vaak aanleiding tot zware belastingen. Abdijen en kloosters dienden goederen te verkopen om de opge-legde belastingen te betalen. De bevolking werd verplicht al wat mogelijk was te leveren voor het onderhoud van de troepen.Op 1 september 1796 werden alle kloostergemeenschappen afge-schaft en op 7 november 1796 verlieten de norbertijnen de abdij.

De Republiek besloot de abdijgebouwen op 20 juni 1798 te verko-pen. Na een aantal zittingen werd de abdij uiteindelijk voor 984 000 pond aan citoyen Gueroult de la Pallière verkocht. Zes Waalse brekers uit de omgeving van Jodoigne braken de gebouwen af en alles werd te Brussel te koop aangeboden. Bepaalde delen bleven in Grimber-gen en zijn in het kasteel Groeneveld terug te vinden.

Luchtacrobratiek:Greetje Vande Velde

Foto’s:Alain Melis

Page 23: Stem verteller: Luk De Koninck

Remo Giazotto was een Italiaans componist, musicoloog en muziekcri-ticus, die echter vooral bekend werd door het door hem gepubliceerde Adagio van Albinoni.In de jaren vijftig publiceerde hij een Adagio in g kl.t. voor orgel en strij-kers, dat door hem werd toegeschreven aan Tomaso Albinoni. Hij zou het stuk als fragment hebben gevonden in de, bij het bombardement op Dresden (1945), grotendeels verbrande papieren van de Saksische Staatsbibliotheek. Het zou deel hebben uitgemaakt van een sonate. Giazotto claimde het stuk te hebben voltooid en geïnstrumenteerd. Al snel ontstonden twijfels over de authenticiteit van het stuk. Dat kon de populariteit ervan niet verhinderen. Het werd het “bekendste stuk dat Albinoni nooit had geschreven” en in talrijke arrangementen opgeno-men. Nog voor zijn dood op bijna 88-jarige leeftijd bekende Giazotto zelf de componist te zijn

De beelden...Beklijvende beelden herinneren ons aan deze droevige periode en begeleiden op pakkende wijze deze dramatische muziek.

Remo Gaziotto

Page 24: Stem verteller: Luk De Koninck

Groot orgel:Wim VandenbroeckDans:SidhartaFoto’s:Heide Matthys

4.1. Adagio in G min Remo Gaziotto(1910 - 1998)De overstroming in de Borgt

TUSSEN 1824-1828 legde men de weg Aalst - Vilvoorde aan die in het centrum van de gemeente het abdijgoed in tweeën sneed.

De overgang van de Tangebeek op de grens met Vilvoorde werd tot 35 voet en meer boven de waterloop aangehoogd.

Op 4 juni 1839 konden de buizen onder de steenweg het water na een hevig onweer niet meer verwerken. Het water beukte tegen de dijk van de steenweg, brak er rond middernacht door en stroomde naar Borcht, onderweg heel wat vernielingen aanbrengend ; 74 mensen verdronken.

Op het kerkhof van Grimbergen werden 2 grote putten gegraven. In aanwezigheid van vrederechter, arrondissementscommissaris, schepenen, 4 soldaten, de geestelijkheid en zangers werden op 8 juni om 9 uur ’s avonds 38 mensen begraven ; de volgende dag nog 12.

De 24 overigen werden, naargelang ze gevonden werden, op het kerkhof van Borcht ter aarde besteld. Een kapel ter nagedachtenis van deze overstroming werd opgericht en aan de heilige Donatus toegewijd, patroon tegen storm, onweder, bliksem en watersnood.Deze kapel werd naast de brug over de Tangebeek langsheen de Borchtstraat gebouwd. In de muur staat een steen met het opschrift : “Hier offert men tot lafenis van de zielen van 74 mensen alhier verdronken tussen 4 en 5 juni 1839 RIP”

Page 25: Stem verteller: Luk De Koninck

Gustav Theodore Holst was een Brits componist en was van Engelse, Zweedse en Letse afkomst en werd geboren als Gustavus Theodore von Holst. In 1919 liet hij officieel het ‘von’ achterwege. Gedurende zijn professionele leven liet Holst zich ‘Gustav’ noemen.

Mars is het eerste deel van The Planets op.32, een tussen 1914 en 1916 gecomponeerde zevendelige orkestsuite. Ieder deel van de suite is vernoemd naar een planeet in ons zonnestelsel die op het moment van componeren bekend waren. Onze aarde wordt echter niet in muziek weergegeven. Vanaf de première tot heden is de suite een van de meest uitgevoerde Engelse muziekstukken, er zijn vele opnames van gemaakt en het werk heeft een grote invloed op andere muziekwerken gehad. De eerste complete uitvoering van de suite vond plaats op 15 november 1920 – London Symphony Orchestra onder leiding van Albert Coates

De beelden...Authentieke beelden uit Vlaanderen en onze streek en unieke opnames van het vliegveld in Grimbergen. Een historisch document.

Gustav Holst

Page 26: Stem verteller: Luk De Koninck

Projectie:Hangar Flying vzw

4.2. Mars Gustav Holst (1874 - 1934)Oorlog en moord in Grimbergen

DE Grote Oorlog.In het dagboek van prelaat Hoppenbrouwers lezen we het relaas

van het martelaarschap van pastoor Wouters die eind augustus 1914 als gevangene door de Duitsers meegevoerd werd en verantwoor-delijk werd gesteld voor een aantal feiten. Samen met burgers van Lint en Heienbeek werd hij naar zaal Lettens geleid.. Na de wreedste martelingen en de gruwelijkste spotternij werd hij tenslotte vanop 2 meter doodgeschoten. Het lijk van pastoor Wouters werd op een hondenkar naar Grimbergen gebracht.In allerhaast werd voor een doodskist gezorgd en bij stortregen werd het lichaam zonder enige luister begraven.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de kerk van Beigem door de Duitsers in brand gestoken. Hierbij gingen vier schilderijen verloren.

DE Tweede Wereldoorlog.Het Prinsenkasteel werd vanaf 1901 de uitwijkplaats voor

verjaagde zusters norbertinessen uit Bonlieu (Frankrijk). De zusters vertrokken in 1933 terug naar Bonlieu en het kasteel werd aan een huisbewaarder toevertrouwd, tot de Duitsers er zich in de Tweede Wereldoorlog installeerden en er een munitiedepot van maaktenBij hun vertrek in september 1944 staken ze het kasteel in brand.

Page 27: Stem verteller: Luk De Koninck

Petrus Leonardus Leopoldus (Peter) Benoit was een Vlaams componist en muziekpedagoog. In navolging van Wagner creëerde Peter Benoit een muziekkunst die de eigen Vlaamse volksaard ten volle uitdrukte. Het gebruik van de moedertaal in de muziekopvoeding beschouwde hij als essentieel. En omdat hij ervan overtuigd was dat de volksaard het zuiverst geconserveerd blijft in het volkslied, wilde hij zijn nieuwe Vlaamse muziek daarop baseren.Hij pleitte onder andere voor een vernederlandsing van het muziekon-derwijs, voor religieuze muziek in de volkstaal, voor een Vlaamse opera en een Vlaams festival, voor Vlaams muziektheater in kleine steden en voor culturele samenwerking met Nederland.Het Beiaardlied is gecomponeerd door Peter Benoit. Dit lied vormt het hoofdmotief uit de cantate Vlaanderens kunstroem, Rubens-cantate uit 1877.

De beelden...We beklimmen de toren en ontdekken het oude hart van het torenuur-werk, verroeste techniek...Maar helemaal boven bevindt zich we het zwaarste instrument (7 ton) - de beiaard - dat velen onder ons nog nooit gezien hebben.

Peter Benoit

Page 28: Stem verteller: Luk De Koninck

Zang:Basaltes

Foto’s:Heide Matthys

4.3. Beiaardlied Peter Benoit (1834 - 1901)De Grimbergse beiaarden

UIT archiefstukken werd vastgesteld dat de abdij van Grimbergen op 2 december 1715 in opdracht van prelaat Van Eeckhout een

tweede beiaard bestelde bij klokgieter Witlockx te Antwerpen.Het brons van de eerste beiaard bracht 6.521 pond brons op.

Tijdens de Franse Revolutie werd deze beiaard vernietigd en het duurde tot 1928, herdenking van het 800 jarig bestaan van de stichting van de abdij dat een derde beiaard werd besteld bij Marcel Michiels te Doornik (Opus 3). Deze inhuldiging verliep niet zoals verwacht. Een affiche spreekt van een inhuldiging in 1929, maar de uiteindelijke oplevering vond plaats in 1931.

Door toedoen van Pater Jan Feyen (eerste priester-beiaardier) werd in 1964 deze vervangen door een nieuwe beiaard van 48 klokken van de klokgieter Eijsbouts uit Nederland.

In 1998 werd op verzoek van ere-beiaardier Rien Aarssen een Bes-klok toegevoegd, zodat Grimbergen nu beschikt over een beiaard van 49 klokken en een gelui van 6 klokken.

Kronieken

Page 29: Stem verteller: Luk De Koninck

Igor Fjodorovitsj Stravinsky was een van de belangrijkste componisten van de 20e eeuw. Naast componist was Stravinsky ook dirigent, vaak van zijn eigen werken. De van geboorte Russische componist verwierf in 1934 de Franse nationaliteit en werd, nadat hij zich eind jaren dertig van de 20e eeuw in de Verenigde Staten had gevestigd, in 1945 tot Amerikaan genaturaliseerd.De vuurvogel is een ballet in twee bedrijven van Michel Fokine. Igor Stravinsky componeerde een volledige partituur voor het stuk. De Ballets Russes Het ballet is gebaseerd op Russische folklore. Onder meer de legende van de vuurvogel en het verhaal Kosjtsjej de Onsterfelijke werden er in verwerkt

De beelden...Film, realiteit en animatie we krijgen het allemaal te zien in deze ode aan de “Feniks”

Igor Stravinsky

Page 30: Stem verteller: Luk De Koninck

4.4. De vuurvogel Igor Stravinsky (1882 - 1971)Finale

GRIMBERGEN, eerst niet meer dan een kleine nederzetting in de Borcht, onderging zoals zoveel samenlevingen een grote evolutie.

Het kende in de loop der eeuwen gevechten, onderdrukkingen, overheersingen, revoluties, branden en oorlogen.

Maar ook onderging de samenleving een grote verandering. Daar waar oorspronkelijk landbouw en veeteelt de hoofdbezigheden waren van de bewoners moesten deze langzaam plaats ruimen voor meer industriële bedrijvigheid.

Hierdoor steeg ook het aantal inwoners. In 1977 fusioneerde Grimbergen met Beigem, Humbeek en Strombeek-Bever. Daardoor kreeg de gemeente een totale oppervlakte van 4.000 ha. Het aantal inwoners steeg naar 33.000 en men voorziet 40.000 inwoners tegen 2020. Voor al die mensen moesten woningen, scholen, enz.. worden voorzien. Een bekommernis die steeds actueel blijft.

Door die fusie werd Groot-Grimbergen een randgemeente van de grootstad Brussel. En dit werd weer een nieuwe uitdaging:zorgen dat Groot-Grimbergen een groene, landelijke en Vlaamse gemeente blijft.

Maar de Grimbergenaren zijn graag in hun “Parel van Brabant” die zal blijven schitteren en tegenslagen overwinnen zoals een Feniks steeds uit zijn as herrijst.

Groot orgel:Wim VandenbroeckDans:Academie GrimbergenAnimatie:Maarten Franq