STEM in ons onderwijs hype of noodzaak?

Inspiratienota 90B, september 2016

1

Auteur: Serge Huyghe, expert onderwijs ETION

STEM in ons onderwijs1. STEM?

2. Waarom kwam er STEM?

3. Enkele heikele discussies toegelicht

3.1. STEM binnen ASO & de eerste graad?

3.2. T van technologie en/of techniek?

3.3. Verenging van het algemeen vormende?

3. Is er voldoende geld ter beschikking?

4. Nood aan regie

4.1. Het bos en de bomen

4.2. STEM-kader2

1. STEM?

3

• STEM verwijst naar de internationale afkorting voor Science, Technology, Engineering & Mathematics.

• STEM slaat op de een brede waaier aan beroepen en opleidingen.

• De laatste jaren zijn er heel wat initiatieven ontstaan: STEM-academies, Techniekcoaches, opties STEM in de eerste graad van het secundair onderwijs…

• Maar er duiken ook flink wat vragen & discussies op.

2. Waarom kwam STEM er?

4

• Ruim 20 jaar geleden ontstond het STEM-debat naar aanleiding van het dalend aantal leerlingen in de nijverheidstechnische richtingen.

• Deze uitdaging heeft zich ondertussen tot een chronisch gegeven verpopt.

• Naarmate onze maatschappij, economie en technologie verder evolueren, kwamen er een aantal pijnpunten bij: ook wetenschappelijke richtingen in het hoger onderwijs hebben met dezelfde instroomproblemen te kampen...

3.1. STEM binnen ASO & 1ste graad?

5

• De uitbouw van STEM in scholen met ASO-richtingen blijft voor de nodige wrevel zorgen.

• Sceptici halen aan dat deze scholen niet over de nodige infrastructuur en geschikte leerkrachten beschikken.

• Ook de Vlaamse Onderwijsraad vindt dat een STEM-optie in de eerste graad te ver gaat.

• De enige praktische oplossing lijkt een doorgedreven samenwerking tussen ASO- en TSO-scholen.

3.2. Technologie of techniek?

6

• Buiten de officiële definitie om, staat STEM soms voor Techniek en soms voor Technologie.

• De VLOR vraagt om consequent voor Techniek te kiezen en dit in het verlengde van de aanbevelingen van TOS 21.

• Wordt er momenteel teveel op Technologie gefocust binnen STEM?

• We moeten opletten niet enkel te focussen op jobs die aansluiten bij de opleidingen in het hoger onderwijs.

• Focus op beroepsprofielen en technische profielen blijft een noodzakelijkheid.

3.3. Verenging van het algemeen vormende?

7

Wordt STEM niet te veel gedreven door een instrumentele finaliteit?NEE, want:

• Onderwijs moet zo breed mogelijk inzetten op STEM en dit om maatschappelijke, economische en persoonsgebonden redenen.

• STEM is belangrijk om vat te krijgen op de complexe uitdagingen van onze samenleving.

• En uiteraard is er een onderwijs-arbeidsmarktverhaal aan gekoppeld. Bedrijven smeken om meer afgestudeerden met een STEM-profiel.

4. Is er voldoende geld ter beschikking?

8

De vraag blijft of Vlaanderen wel voldoende middelen ter beschikking stelt voor het STEM-actieplan.

Vooral wanneer je kijkt naar Nederland.

Om het Techniekpact daar te realiseren investeren de nationale overheid, de werkgevers en de regio’s elke 100 miljoen euro!

5.1. Nood aan regie: STEM- charter

9

• ETION pleit al jaren voor meer regie om slagkracht van de vele initiatieven ter zake te vergroten.

• Eind 2015 werd door het STEM-platform het STEM-charter gelanceerd.

• Dit charter wil iedereen verenigen en de krachten bundelen om samen een wervend STEM-verhaal te schrijven.

• Dit zou de versnippering moeten tegengaan. Het adagio hierbij is “less is more”.

• Er is geen nood aan nieuwe initiatieven, wel aan bundeling van wat goed loopt.

5.2. Nood aan regie: STEM-kader

10

Om tegemoet te komen aan de vele vragen over de toepassing van STEM in het onderwijs, zijn ook een paar initiatieven genomen:• De VLOR bracht een reflectie-instrument uit:

www.stemopschool.be• Het departement onderwijs concretiseerde een

STEM-kader dat een referentiepunt moet zijn.• Er werd ook een specifieke STEM-didactiek voor

het basisonderwijs ontwikkeld: www.stembasis.be

Download de volledige inspiratienota via

http://etion.be/kennisbank/stem-ons-onderwijs-hype-noodzaak

11