Stamcelonderzoek en kloneren: ethische aspecten

Dr. Katrien Devolder

Bioethics Institute Ghent (BIG)

Universiteit Gent

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

Planning:

Wat is kloneren? Kloneren voor onderzoek en therapie

(stamcelonderzoek) Reproductief kloneren

Ethische vragen?

Discussie

Wat is kloneren?

Kopiëren van een DNA sequens of van het volledige genoom van een organisme

Somatische celkerntransplantatie

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

Somatische celkerntransplantatie

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

Dolly

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

Een belangrijk onderscheid:

Reproductief kloneren(Geassisteerde reproductie)

Kloneren voor onderzoek en therapie (stamcelonderzoek)

A. Kloneren voor onderzoek en therapie

Stamcelonderzoek:

Stamcellen: Ongedifferentieerde cellen met vermogen tot:

Proliferatie Differentiatie

Elke cel in ons lichaam stamt af van een stamcel

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

Waar vinden we stamcellen?

Prille embryo’s (embryonale stamcellen)

Geaborteerde Foetussen (foetale stamcellen)

Navelstrengbloed (neonatale stamcellen)

Na de geboorte (volwassen stamcellen)

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

Hartspiercellen uit embryonale stamcellen

Kloneren voor therapie: zelftransplantatie

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

Kloneren voor therapie

Cellulaire modellen van ziektes Kennis over ziektes Testen van medicatie en toxiciteit Kennis over menselijke ontwikkeling en de

onderliggende mechanismen van celregulering

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

Ethische vragen

1. Creëren en doden van embryo’s

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

Dilemma…

1. Creëren en doden van prille embryo’s voor onderzoekImmoreel Embryo is persoon Embryo moet beschermd

worden als een persoon *

Morele plicht Embryo is cluster cellen Embryo heeft geen

morele status en moet dus niet beschermd worden

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

1. Creëren en doden van prille embryo’s voor onderzoekSoms te rechtvaardigen Embryo heeft morele of

symbolische waarde Embryo moet behandeld

worden met respect Belangrijke doeleinden Geen minder controversiële

alternatieven Als verlies beschouwen

IVF embryo’s

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

2. Nood aan eicellen

Eiceldonatie: Risico’s en ongemakken Geen voordeel voor de donor Onzeker of beloftes zullen waargemaakt worden

Financiële aanmoediging Commodificatie van reproductieve weefsels Vrijwillige beslissing?

Alternatieven

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

3. Economische bezwaren, rechtvaardigheid en alternatieve oplossingen Kost Arbeidsintensief Alternatieven?

Gentherapie, pharmacogenetica, nanotechnologie,... Andere stamcelbronnen:

Navelstrengbloed, volwassen stamcellen, ... iPS cells Takahashi et al. (2007). Induction of Pluripotent Stem Cells from Adult Human Fibroblasts by Defined Factors

Cell:131(5):861-72 Yu et al.(2007). Induced Pluripotent Stem Cell Lines Derived from Human Somatic Cells, Science 318(5858):1917-20

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

Kloneren voor Onderzoek en Therapie: Ethische Aspecten

1. Creëren en doden van prille embryo’s

2. Nood aan eicellen

3. Economische overwegingen, rechtvaardigheid en alternatieven

4. Hellend vlak naar reproductief kloneren

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

4. Het hellend vlak naar reproductief kloneren

Is er een hellend vlak? Is het onwenselijk om naar de bodem te

glijden?

B. Reproductief kloneren

Voortplantingswens Voorkomen dat ziektes overgeërfd worden

door kind ‘gezonde’ genen mee te geven Een kind genen geven van een persoon met

gewenste eigenschappen Een kind creëren als stamceldonor voor een

ziek broertje of zusje (‘saviour siblings’)

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

1. Veiligheid en efficientie

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten 26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

Principiële bezwaren tegen reproductief kloneren Identiteit, individualiteit, autonomie Onsterfelijkheid en vervangingskinderen Vooroordelen en respect voor klonen Verwarde familierelaties Menselijke waardigheid Adoptie Genetische diversiteit Eugenetica

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

2. Identiteit, individualiteit en autonomie

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten

26/11/2007Stamcelonderzoek en kloneren:

ethische aspecten