Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

22
Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur Staatssteunforum Rotterdam 10 oktober 2016 Prof. mr. P.H.L.M. (Pieter) Kuypers Advocaat-partner AKD

Transcript of Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

Page 1: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

Titeldia

Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

Staatssteunforum Rotterdam10 oktober 2016

Prof. mr. P.H.L.M. (Pieter) KuypersAdvocaat-partner AKD

Page 2: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (14pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Inhoudsopgave

De nieuwe Mededeling begrip staatssteunAgenda1. De nieuwe Mededeling betreffende het begrip staatssteun2. Vervallen mededeling grondtransacties3. MEO-toets bij grondtransacties4. Gebruik van taxaties5. Hiërarchie tussen waarderingsmethodes6. Infrastructuur en sectorvoorbeelden7. AGVV (651/2014)8. Slot

Page 3: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Mededeling begrip staatssteunInhoud§ Inzicht in het toepassingsbereik van de staatssteunbegrippen§ Zoveel mogelijk op basis van jurisprudentie van de Unierechter- Indien niet mogelijk of afwezig, geeft Commissie haar eigen visie weer

- 1. Onderneming- 2. Staatsmiddelen- 3. Voordeel- 4. Selectiviteit- 5. Beïnvloeding mededinging/interstatelijk handelsverkeer

3

Page 4: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Mededeling begrip staatssteun 1. Politieke achtergrond:§ Onderdeel staatssteun moderniseringsprogramma (SAM)- Verduidelijken toepasselijke regels;- Versnellen besluitvormingsproces EC

2. Juridische status:§ Commissie kan met een Mededeling bestaand beleid toelichten en de kaders aangeven hoe het beleid moet worden geïnterpreteerd . 

§ Verduidelijken en concretiseren wettelijk kader§ Interpretatie is niet bindend§ Laat uitleg door Unierechter onverlet

4

Page 5: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Vervallen: Mededeling Grondtransacties

§ Bood eenvoudige procedure waarmee staatssteun ‘vanzelf’ werd uitgesloten op basis van een vermoeden:

‒ Onvoorwaardelijke biedprocedure

‒ Taxatie door onafhankelijke deskundige

§ Analoge toepassing op aankoop, verhuur en erfpacht

§ Verzwaarde meldingsplicht: Indien niet één van de twee procedures werd gevolgd, was er een vermoeden van staatssteun, en dient grondverkoop te worden gemeld.

5

Page 6: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Niet vervallen: rechtspraak grondtransacties EU

§ Scott v Commission (T-366/00) en Sevdaland (C-239/09): Overige beoordelingsmethodes zoals een taxatie door een onafhankelijke taxateur en andere beoordelingsmethodes geaccepteerd door het HvJ 

§ Konsum Nord (T-244/08): Eigen grond - wel verkoop, bij ‘deal’, wegen van alle elementen. Weging van het algemeen belang. 

§ Leidschendam Voorburg (T-186/13): Commissie had op basis van haar onderzoek niet tot de conclusie mogen komen dat de gemeente verkeerd handelde en dat er staatssteun is verleend. Marktconformiteit en economisch voordeel. 

6

Page 7: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Niet vervallen: rechtspraak grondtransacties NL

§ Verwerving eigen grond (ECLI:NL:RBNNE:2015:3300, Harlingen/Spaansen)

§ Commissie in 2013 zaak (SA.33584 (2013/C) (ex 2011/NN)) Profvoetbalclubs. Mededeling staatssteun alleen van toepassing is op de verkoop van overheidsgrond en -gebouwen en niet direct kan worden toegepast op andersoortige transacties Wanneer een transactie met een onderneming aantoonbaar marktconform is, levert dit geen voordeel op voor de onderneming en is er geen sprake van staatssteun. 

7

Page 8: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Mededeling begrip staatssteun:grondtransacties§ Grondtransacties worden getoetst aan MEO-beginsel- Zou een particuliere marktdeelnemer die handelt onder normale 

marktvoorwaarden dezelfde handeling hebben verricht?- Zuiver economische en financiële belangen

1. Pari passu transactie;2. Aanbestedings- of biedprocedure3. Benchmarking;4. ‘Andere’ waarderingsmethoden

8

Page 9: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Mededeling begrip staatssteun:grondtransacties

§ Taxatie vooraf nog steeds een geschikte waarderingsmethode?

- ‘In het geval van de verkoop van gronden is een taxatie die een onafhankelijke deskundige vóór de aanvang van de onderhandelingen uitvoert om de marktwaarde te bepalen op grond van algemeen aanvaarde marktindicaties en taxatiecriteria, in beginsel voldoende ‘

9

Page 10: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Mededeling begrip staatssteun:grondtransacties

§ Hiërarchie/rangorde tussen empirische en niet-empirische methoden? 

Ontwerpmededeling:

‘Indien aan de hand van specifieke marktgegevens, zoals hierboven aangegeven, niet empirisch kan worden bepaald dat een transactie marktconform is, kan dit worden beoordeeld via i) benchmarking of ii) andere waarderingsmethodes’

10

Page 11: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Mededeling begrip staatssteun:grondtransacties

Definitieve mededeling:‘Indien een transactie via een inschrijvingsprocedure of op voet van gelijkheid heeft plaatsgevonden, levert dit direct en specifiek bewijs op dat de transactie marktconform is. Indien een transactie echter niet via een inschrijvingsprocedure plaatsvindt of indien de maatregel van de overheidsinstanties niet op voet van gelijkheid met die van particuliere marktdeelnemers plaatsvindt, betekent dit niet automatisch dat de transactie niet marktconform is. In dit soort zaken kan de marktconformiteit nog steeds worden beoordeeld via i) benchmarking of ii) andere waarderingsmethoden’.

11

Page 12: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Mededeling begrip staatssteun:grondtransacties

§ Balans verschuift van meer formele benadering naar een materiële benadering:‒ Niet de procedure is leidend, maar de economische realiteit 

‒ 5% margeregeling biedt geen garantie meer

§ Verzwaring van administratieve lasten:‒ Commissie roept overheden op om ‘de robuustheid’  van de waardering te bevestigen door de uitkomst van de waardering te vergelijken met alternatieve waarderingsmethoden. 

12

Page 13: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Mededeling begrip staatssteun: infrastructuur  

§ Nieuwe paragraaf over staatssteun en infrastructurele projecten 

§  Aeroports de Paris en Flughafen Leipzig/Halle: bouw, exploitatie en gebruik kunnen afzonderlijk van elkaar economische activiteit zijn  kan er dus sprake zijn van staatssteun

§ Europese Commissie: niet alleen voor luchthavens, maar ook van toepassing op andere infrastructuurvoorzieningen 

Page 14: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Mededeling begrip staatssteun: infrastructuur  

§ Drie potentiële begunstigden

14

beheerder

eindgebruiker

ontwikkelaar/aannemer/ eigenaar

Beheerder / exploitant

eindgebruiker

Page 15: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Mededeling begrip staatssteun: infrastructuur 

§ Geval van niet-economische activiteit: geen staatssteunregels, ‒ Overheidsgezag: politie, militaire installaties, luchtverkeersleiding OF

‒ Het niet gebruiken om goederen of diensten op een markt aan te bieden 

§ Geval van gemengd gebruik van zowel economische als niet-economische activiteiten: alleen de financiering ter dekking kosten economische activiteit onder de staatssteunregels 

§ Geval van gemengd gebruik met vooral niet-economische activiteiten: geen staatssteunregels indien niet-economische de hoofdactiviteit is en economische activiteit een ondersteunend karakter heeft. ‒  ondersteunende activiteiten van marginale omvang  niet meer 20% 

15

Page 16: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Infrastructuur & beïnvloeding handelsverkeer

§ Infrastructuur met lokaal karakter: waarschijnlijk geen beïnvloeding interstatelijk handelsverkeer 

§ Beïnvloeding van het interstatelijke handelsverkeer uitgesloten in gevallen: ‒ Infrastructuur voorziening heeft geen directe concurrentie ; 

‒ Particuliere financiering sector is onbeduidend; en 

‒ Infrastructuur niet ontworpen om specifieke onderneming of sector selectief te begunstigen 

16

Page 17: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Steun ontwikkelaar/eigenaar per sector  §  Overzicht Commissie over hoe zij denkt het steunkarakter en bijbehorende financiering van infrastructuurprojecten te beoordelen in verschillende sectoren 

§  Commissie let vooral op economische activiteit, concurrentie, investeringsbereidheid particulieren 

§  Breedbandinfrastructuur & energie-infrastructuur

§  Spoorweginfrastructuur & infrastructuur voor stadsvervoer 

17

Page 18: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Steun beheerder   § Staatssteun op niveau van de ontwikkelaar/eigenaar betekent ook staatssteun op het niveau van de beheerder, indien er sprake is van een voordeligere prijs dan de prijs die zij onder normale marktomstandigheden voor het beheren van een vergelijkebare infrastructuur zouden moeten betalen 

§ Ook hier MEO-beginsel 

§ Uitsluiten door bijvoorbeeld een open en niet-discriminatoire aanbesteding 

18

Page 19: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Steun eindgebruikers  §  Staatssteun op het niveau van de eindgebruiker is mogelijk, indien de beheerder van de infrastructuur staatssteun heeft ontvangen en daardoor voordelige voorwaarden doorberekent aan eindgebruiker

§  MEO-beginsel 

§ Uitsluiten door bijvoorbeeld een open en niet-discriminatoire aanbesteding, benchmarking of een algemeen aanvaarde standaardwaarderingsmethode 

19

Page 20: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

AGVV: lokale infrastructuur

§ Artikel 56 AGVV§  § Infrastructuur in de AGVV : ‒ steun voor breedbandinfrastructuur;

‒ steun voor sportinfrastructuur en multifunctionele recreatieve infrastructuur; 

‒ steun voor lokale infrastructuurvoorzieningen.

20

Page 21: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

§ Bullets (20pt)

Bronvermelding (16pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)1. Opsomming (20pt)

§ Bullets # (18pt)Sub-kop lichtblauw (20pt) KAPITALEN-KOP (20PT) 

Alleen tekst

Conclusie  

§ Begrip staatssteun verder opgehelderd en in lijn met Europese rechtspraak en beschikkingspraktijk 

§ Vervallen Mededeling grondtransacties 

§MEO-beginsel & waarderingsmethoden 

§Meer duidelijkheid over staatssteun en infrastructuur 

21

Page 22: Staatssteun, grondtransacties & infrastructuur

TEXT LEVELS

1

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (40pt)

Promotie

Wij houden liever geen afstand

Vragen?