Sprengen, Heide en Veen - fietsgilde-apeldoorn.nl Heide en Veen.pdf · Even voorbij huisnummer 15...
7
Stichting Fietsgilde Apeldoorn: www.fietsgilde-apeldoorn.nl Pagina 1 van 7 Sprengen, Heide en Veen Route langs de sprengen rond Vaassen en het Tongerense en Wisselse veen. Start: De Hamer (tussen de knooppunten 63 en 26) Lengte: ca. 49 KM 63 – 26 – 13 – 46 – 45 - 75 – 44 – 42 – 43 – 22 – 20 – 21 – 05 – 07 – 65 – 64 – 98 – 99 – 78 – 76 – 77 – 19 – 63 – 26 De route voert langs een aantal sprengen tussen Niersen en Vaassen, door de Kroondomeinen naar Gortel, over de Tongerense heide, langs het Tongerense en Wisselse veen, een groot gedeelte van de “Baronnenlijn” tussen Epe en Apeldoorn en nog een rondje om het Kievitsveld. Over verharde wegen en fietspaden. Horeca onderweg: - Bij het begin/eind: café De Hamer - Tussen knooppunt 45 en 75: Camping De Hefterkamp - Tussen knooppunt 44 en 42: Camping De Wildhoeve - Bij knooppunt 21 een klein stukje richting knooppunt 26: De Witte Berken. - Bij knooppunt 64 linksaf richting knooppunt 62: diverse horeca in het centrum van Epe. - Tussen knooppunt 64 en 98: De Koperen Ezel. - Tussen knooppunt 98 en 99: Kiosk bij het Kievitsveld. - Bij knooppunt 76 rechtdoor richting knooppunt 75: Daams Molen in Vaassen. 98 24 37 40 41 42 43 63 26 13 46 45 75 44 42 43 22 20 21 05 07 65 64 62 98 99 78 76 77 19
Transcript of Sprengen, Heide en Veen - fietsgilde-apeldoorn.nl Heide en Veen.pdf · Even voorbij huisnummer 15...
Stichting Fietsgilde Apeldoorn: www.fietsgilde-apeldoorn.nl
Pagina 1 van 7
Sprengen, Heide en Veen
Route langs de sprengen rond Vaassen en het Tongerense en Wisselse veen.
Start: De Hamer (tussen de knooppunten 63 en 26)
Lengte: ca. 49 KM
63 – 26 – 13 – 46 – 45 - 75 – 44 – 42 – 43 – 22 – 20 – 21 – 05 – 07 – 65 – 64 – 98 – 99 – 78 – 76 – 77 –
19 – 63 – 26
De route voert langs een aantal sprengen tussen Niersen en Vaassen, door de Kroondomeinen naar
Gortel, over de Tongerense heide, langs het Tongerense en Wisselse veen, een groot gedeelte van de
“Baronnenlijn” tussen Epe en Apeldoorn en nog een rondje om het Kievitsveld. Over verharde wegen
en fietspaden.
Horeca onderweg:
- Bij het begin/eind: café De Hamer
- Tussen knooppunt 45 en 75: Camping De Hefterkamp
- Tussen knooppunt 44 en 42: Camping De Wildhoeve
- Bij knooppunt 21 een klein stukje richting knooppunt 26: De Witte Berken.
- Bij knooppunt 64 linksaf richting knooppunt 62: diverse horeca in het centrum van Epe.
- Tussen knooppunt 64 en 98: De Koperen Ezel.
- Tussen knooppunt 98 en 99: Kiosk bij het Kievitsveld.
- Bij knooppunt 76 rechtdoor richting knooppunt 75: Daams Molen in Vaassen.
98
24
37
40
41 42
43
63
26
13
46
45 75
44
42
43
22
20 21
05
07 65
64
62
98
99
78
76
77
19
Stichting Fietsgilde Apeldoorn: www.fietsgilde-apeldoorn.nl
Pagina 2 van 7
Tussen knooppunt 13 en 46, na
huisnummer 146, ligt aan de rechterkant
een zandpad dat langs een aantal
sprengkoppen leidt. Als u dit pad links
aanhoudt komt u na een paar bruggetjes
weer op dezelfde weg terug en daar
kunt u rechts afslaan en de route naar
knooppunt 46 verder vervolgen.
Dit gebied heet de Motketel, en bij het
eerste bruggetje staat een informatie
bord.
De Motketel is een nat gebied, waar de
grondwaterstand net onder maaiveld
aanwezig is. In de periode 1600-1800 n.
Chr. zijn in dit gebied sprengkoppen
gegraven, waarna het aangegraven
water via de beken werd gebruikt ten
behoeve van de watermolens in het
gebied naar en bij Vaassen. In de 18e
eeuw stonden er 17 watermolens in dit
gebied.
De naam Motketel had te maken met humus en met wilde zwijnen (een ‘mot’ of ‘motte’ is een
vrouwelijk zwijn en een ‘ketel’ is een dagrustplaats voor wilde zwijnen). Maar ook is de naam
Motketel gerelateerd aan het mogelijk voorkomen van heksen, die vroeger onder bepaalde
omstandigheden in dit gebied voorkwamen.
De “rode lijn” volgend fietst u
langs een aantal sprengkoppen en
komt u weer op de
oorspronkelijke route (“blauwe
lijn”) uit.
13
26
63
19
77
46
Stichting Fietsgilde Apeldoorn: www.fietsgilde-apeldoorn.nl
Pagina 3 van 7
Tussen knooppunt 45 en 75 fietst u over de Niersenseweg langs de Hartense Molenbeek.
Even voorbij huisnummer 15 staat aan de linkerkant nogmaals een informatiepaneel over de
Motketel.
Even verder fietst u over de Emmalaan, en hier ziet rechts een aantal sprengen, waaronder
de “Rode beek” en de “Nieuwe Beek”. De “Rode beek” heeft zijn naam te danken aan de
rode kleur van het water. Dit is ijzer dat in het water is opgelost. In de Veluwe zit vaak ijzer in
de grond en als dit oplost in water krijgt het water een rode kleur. Dit rode water is niet zo
handig voor wasserijen die verderop stonden, dus werd het rode water zorgvuldig van het
heldere water gescheiden. Hier staat ook een informatie bord.
Aan het einde van de Emmalaan, vlak voor knooppunt
75, ziet u aan de rechterkant nog de overblijfselen van
de watermolen Het Kraaiennest. De molen is inmiddels
afgebroken, wel kunt u het verval in de spreng (waar
vroeger het waterrad was) zien.
Even voorbij knooppunt 75 kunt u nog de Cannenburger
Molen bekijken, één van de weinige watermolens in
Vaassen die nog in bedrijf is. Sla de Prins Bernhardlaan
is en volg de “rode lijn” in onderstaand plaatje.
45
75
75 Cannenburger
Molen Het Kraaiennest
Stichting Fietsgilde Apeldoorn: www.fietsgilde-apeldoorn.nl
Pagina 4 van 7
Tussen knooppunt
22 en 20 fietst u
over de
Tongerense
Heide.
Halverwege
bevindt zich op
een heuvel een
uitzichtpunt en
een
informatiebord
over het
Tongerense
heide.en het
Wisselse veen.
Tussen knooppunt
05 en 07 fietst u
langs het
Wisselse Veen.
Bij de P-Plaats,
waar het fietspad
begint, staat een
informatiebord over het Wisselse Veen.
75 45
44
42
43
43
22
20
21
05
07
65
Tongerense Heide
Wisselse Veen
Stichting Fietsgilde Apeldoorn: www.fietsgilde-apeldoorn.nl
Pagina 5 van 7
Tussen de knooppunten 98 en 99 fietst u langs het Kievitsveld, een recreatiegebied ontstaan
door zandwinning ten behoeve van de aanleg van de A50.
Tussen de knooppunten 99 en 78 fietst u tussen de Grift en Het Apeldoorns Kanaal, en komt
u langs een oude sluis.
65
98
99
78
Stichting Fietsgilde Apeldoorn: www.fietsgilde-apeldoorn.nl
Pagina 6 van 7
Tussen knooppunt 78 en 76 fietst u langs een van de weinige wasserijen in Vaassen die nog
operationeel zijn, wasserij Van Delden.
Oorspronkelijk had Vaassen 17 watermolens, veel
van die molens zijn in de loop der tijden
omgebouwd tot wasserij. Aan de Deventerstraat,
huisnummer 104, bevindt zich de wasserij van Van
Delden. Dit is een echte molenaarsfamilie die
vroeger ook meerdere molens bezat. Op de
huidige plaats aan de Deventerweg stond vroeger
de Amsterdamse Molen, gevoed door de Hartense
beek. Gebouwd als kopermolen, later papiermolen,
en tenslotte wasserij.
Het gebouwtje links op de foto is de molen. Net
achter de overkluizing van de beek hing het in 1962 verwijderde waterrad. Molengoot nog
aanwezig.
78
76
77
Van Delden
Stichting Fietsgilde Apeldoorn: www.fietsgilde-apeldoorn.nl
Pagina 7 van 7
Bij knooppunt 19 kunt u even rechtsaf
slaan en een klein stukje richting
knooppunt 13 fietsen.
Hier ligt de Wenumse Watermolen. Al
in 1313 wordt een watermolen op deze
plaats vermeld. In 1395 kwam deze
korenmolen in het bezit van de Hertog
van Gelre; in 1493 verkreeg het klooster
Monnikhuizen bij Arnhem de
watermolen. Ten tijde van de Reformatie
(ca. 1580) kwam de molen in bezit van
Gedeputeerde Staten van het Kwartier
van Veluwe. Later werd de molen weer
particulier bezit, en in 1767 werd Daniël
de Jongh eigenaar. Hij liet de molen
verbouwen tot kopermolen, waarbij
tevens de molenvijver werd aangelegd.
In 1858 liet de leerfabrikant Peter Kok
Ankersmit de molen verbouwen tot
korenmolen en liet er een runmolen aan
toevoegen. Later werd deze runmolen
verbouwd tot kaasmakerij.
In 1917 werd het huidige gebouw
opgericht en werd er uitsluitend graan
gemalen, met een koppel op waterkracht
en twee koppels die door een
dieselmotor werden aangedreven. Dit
duurde tot 1965, toen het gaandewerk
beschadigd raakte en de molen stilgezet
moest worden. In 1972 verkreeg de
gemeente Apeldoorn de molen. Hij wordt
beheerd door Stichting De Wenumse
Watermolen en in 1985 gerestaureerd.
In een deel van het pand bevindt zich
een feestzaal; de molen maalt op
vrijwillige basis graan voor veevoer. De
Wenumse Molen is de eerste zaterdag
van de maand te bezoeken.
77
19
63
Wenumse
Watermolen
