Amai mijn (h)oren ! Doekoffer voor tieners en jongeren over de ...
Spelen met tieners
-
Upload
lindsey-pinnock -
Category
Documents
-
view
237 -
download
5
description
Transcript of Spelen met tieners
Bijlage bij Koerier april - juni 2013
inclusief uitgewerkte
spelen
De leefwerelD van tienersDe tienergeboDenjouw houDing als animatortieneractiviteitenleuke anekDotes
www.jeugddienstdonbosco.be |3
Een tienerwerking hebben op het speelplein is niet altijd even eenvoudig.
Tieners vragen namelijk vaak aparte aandacht van moni’s die toch
wel wat ervaring hebben met hen. Met dit dossier willen we zowel
animatoren als hoofdanimatoren wat verder helpen op het vlak van
tienerwerking. Velen onder jullie hebben waarschijnlijk al een heleboel
ervaring, maar wat extra ideeën en spelmateriaal kunnen nooit kwaad.
We beginnen het dossier door nog even te herhalen wie die zogenaamde
tieners nu precies zijn. Daarna volgt een opfrissing van de basiscursus:
leefwereld, straffen en belonen bij tieners, en een aantal tips die je ook
bij andere leeftijdsgroepen kunt gebruiken. De ‘tienergeboden’ zijn wel
specifiek voor tieners, om op een goede manier afspraken te maken nog
voor de zomer begint. Na die herhaling (voor de meesten dan toch) gaan
we verder met tieneractiviteiten. Hoe begin je hieraan, wat zijn mogelijke
knutsel- en kookactiviteiten, en welke algemene spelactiviteiten slaan
enorm aan bij tieners? Hier krijg je activiteiten die je zo kan meenemen
naar het plein deze zomer. Een kleine aanpassing hier en daar in de
regels en thema’s, en je hebt een gloednieuw spel voor tieners. Het helpt
je een pak vooruit tijdens de voorbereiding. Verder gaan we even langs
bij ervaren animatoren en hoofdanimatoren die jaren bij tieners hebben
gestaan op het speelplein. We stellen hen een aantal specifieke vragen,
waarbij we polsen naar mogelijkheden. Uit die interviews blijkt telkens
weer hoe verschillend de Don Boscowerkingen zijn, maar ook hoe
gelijklopend de visie vaak is. We sluiten af met enkele leuke anekdotes
over tieneractiviteiten: zowel uit het standpunt van de tieners zelf, als uit
het standpunt van de moni’s die bij de tieners staan.
David
inleiding
Wie zijn de tieners? ..... 03De leefwereld van tieners ..... 04
Straffen en belonen bij tienerS De tienergeboden ..... 05
jouw houding als animator ..... 05tieneractiviteiten
Hoe begin ik aan een tieneractiviteit? ..... 06Knutselen met tieners ..... 07
Koken met tieners ..... 07Uitgewerkte spelen..... 08
ervaringeninterviews ..... 12
leuke anekdotes ..... 19ventiel ..... 20
colofon ..... 20
INHOUDSopgave
Wie Zijn De tienerS?
Onder tieners verstaan wij jongeren van 12 tot 15 jaar. Ze worden vaak pubers of adolescenten genoemd. Soms zijn het nog echt kinderen, op sommige momenten zijn ze te groot om te spelen zoals er op het speel-plein vaak gespeeld wordt.
Op sommige speelpleinen hebben ze een aparte plek verworven, op andere werkingen wordt er dan weer geen specifieke aandacht aan geschonken. Hoe jouw situatie ook is, de tieners blijven een aparte groep op het speelplein, die vaak een aparte aanpak vraagt! Ze moeten zich thuis voelen op het plein en kunnen samen met hun moni’s bespreken welke activiteiten ze graag en welke ze net niet willen doen. Het gebeurt dan ook regelmatig dat pleinen daarvoor iets oudere moni’s kiezen (met wat meer ervaring). Dat wordt vaak gedaan om het leeftijdsverschil niet te klein te maken, want vanaf 16 jaar kan je op de meeste speelpleinen moni worden. Moni’s komen ook soms uit de tiener-groep, en hen bij de tieners zetten om spelen te organiseren, verloopt dus soms moeilijk.
Tieners zijn daarnaast echter geen ‘luilakken’ die ‘niet willen spelen’. Dat wordt wel vaak gebruikt als excuus om weinig energie en tijd te investeren in de tienerwerking. Niets is echter minder waar, want wanneer je voldoende uitdaging en afwisseling voorziet, heb je ze ‘in no time’ mee in je spel. Tieners worden daarnaast ook vaak benaderd in groep, waar-bij mensen vaak vergeten dat de interesses en de leefwereld van de verschillende tieners erg uiteenlopend kunnen zijn. Je kunt niet stellen dat ‘dé tiener’ bestaat, net zo min als ‘dé kleuter’ of ‘hét lagereschoolkind’.
spelen mettieners
DE LEEFWERELD VAN TIENERS
straffen en belonen bij TIENERS
tieners hebben, net zoals de andere leeftijdsgroepen op een speelplein, een aantal specifieke kenmerken waarin ze verschillen van die andere leeftijdsgroepen.
Er is natuurlijk altijd overlap tussen
de leeftijdsgroepen en dat is hier
zeker ook het geval. Kinderen van
11 à 12 jaar lijken soms al enorm
goed op tieners en sommige tieners
zou je eigenlijk nog bij de lagere
school zetten.
De volgende kenmerken kan je
gemakkelijk herkennen in tieners en
het helpt je vooruit om in te spelen
op hun noden en wensen. Sommige
zaken zijn namelijk zo voor de hand
liggend dat je ze zou vergeten, maar
via deze lijst geven we je even een
opfrissing.
Tieners vinden samen optrekken
belangrijker dan samen spelen. Dat
houdt in dat ze niet enthousiast zullen
meedoen als ze het spel niet leuk
vinden, maar eerder gezellig willen
babbelen met hun vrienden.
Er is een afnemende invloed van
gezagsfiguren. Tieners vinden dat
ze niet altijd moeten
luisteren en ze hoeven
hun moni helemaal niet
leuk te vinden.
Tieners nemen afstand
van hun ‘kindrol’.
Wanneer een moni hen
te kinderachtig bena-
dert, worden ze kwaad.
Er is kliekjesvorming,
want tieners willen
het liefst van al bij
hun vrienden in de
groep zitten. Wanneer hun vrienden
uitgelachen of uitgescholden worden,
kunnen ze daar enorm heftig of
emotioneel op reageren.
Lichamelijke kenmerken spelen
een belangrijke rol in het leven van
tieners. Ze vragen regelmatig de
mening van hun vrienden over hun
eigen kleren en/of kapsel.
Tieners hebben heel vaak een beste
vriend of vriendin, en dat vermelden
ze graag.
Het rolmodel speelt een belangrijke
rol in het leven van tieners.
Tieners zijn mondig en gaan graag in
discussie. In het spel komt dat vaak
terug wanneer er valsgespeeld wordt.
belonen en straf-fen bij tieners kan op exact dezelfde manier gebeuren als bij andere leeftijdsgroepen. Hierbij heb-ben we enkele tips.
• Doe wat je belooft. Als je na
een bepaald gewenst gedrag een
beloning hebt beloofd, dan moet die
er ook komen. Stel ze niet uit!
• Beloon niet na ELK gewenst
gedrag. Wie altijd beloont, leert aan
dat kinderen en ook tieners nooit iets
‘gratis’ moeten doen en dat niets
kan zonder beloning. Op die manier
wordt belonen niet meer interessant
en zullen de tieners telkens grotere
beloningen verwachten.
• Kies af en toe samen. Wanneer
tieners iets mispeuteren, kun je
gerust in discussie gaan met hen.
Op die manier kun je hen zelf
vragen welke straf ze het meest
gepast vinden bij herhaald verkeerd
gedrag en welke beloning ze zichzelf
eventueel zouden geven wanneer ze
het slechte gedrag niet meer stellen.
• Denk niet te snel aan grootse
dingen. Grootse beloningen zijn
erg moeilijk op veel speelpleinen.
Met kleine dingen krijg je evenveel
gedaan.
• Een straf kwijtschelden is OOK
een beloning!
• Geef geen straf op het moment
dat je erg boos bent. Het kan
gebeuren dat tieners je het bloed van
onder je nagels halen, maar op zo’n
moment is het beter om jezelf even
af te zonderen en een medemoni of
de hoofdmoni het incident te laten
oplossen.
• Doe een check-up om te weten of
de tieners wel op de hoogte zijn van
wat er van hen verwacht wordt. Een
nieuwe tiener op het speelplein kent
bijvoorbeeld nog niet alle regels.
• Een straf moet ook echt een straf
zijn. Wanneer de tiener hem weg-
lacht, is het geen straf. Tieners lachen
wel nogal snel zaken weg, maar je
merkt toch aan hun houding of het
hen iets kan schelen of niet.
spelen mettieners
|4
www.jeugddienstdonbosco.be |5
JOUW HOUDING ALS ANIMATOR
• Wees consequent. Ongewenst
gedrag neemt toe als je de ene keer
wel straft en de andere keer niet. Ze
zullen zeker en vast testen hoe ver ze
kunnen gaan.
• Bestraf enkel het gedrag, NIET DE
PERSOON. Het is niet de tiener zelf
die slecht is, het is het gedrag dat hij
of zij stelt dat niet goed is.
• Een straf haalt het meeste uit wan-
neer ze zinvol is en dus iets te maken
heeft met het foute gedrag.
• Een aangekondigde straf moet
uitgevoerd worden en niet uitgesteld
of kwijtgescholden.
• Een straf moet uitvoerbaar zijn.
Pas op met dreigementen die je niet
kan waarmaken.
• Wees mild, want een straf moet
niet erger zijn dan nodig.
• Laat een straf SNEL volgen op het
ongewenste gedrag, zodat de tieners
goed weten waarom ze gestraft
worden.
• Kinderen (en dus ook tieners)
moeten weten WAAROM ze gestraft
worden. Leg hen dus uit waarom je
een straf uitdeelt en wat er precies zo
verkeerd was aan het gedrag dat ze
gesteld hebben.
• Vergeet een kind niet uit de straf te
halen!
• Afhankelijk van de situatie gaat
een straf vaak in fasen, waarbij je
eerst één of enkele waarschuwingen
geeft voor je de tiener effectief straft.
De tienergebodenWanneer je met tieners werkt, kan het
handig zijn om op voorhand afspra-
ken te maken met hen, zodat ze niet
voor verrassingen komen te staan.
Op die manier weten de tieners wat
er van hen verwacht wordt en kan
je als moni ook effectief straffen
wanneer de afspraken niet nagevolgd
worden. Het geeft je een back-up
wanneer het fout loopt.
Bij het opstellen van die afspraken
mag en kan je zeker in discussie
gaan, zodat je duidelijk je eigen
standpunt naar voren kan brengen
over het waarom van bepaalde
afspraken.
Het volgende voorbeeld komt van op
Speelplein Kinderland.
De tienergeboDen
1. Bovenal hoort je gsm op het plein
niet zichtbaar te zijn.
2. Je mp3- speler of iPod blijft best
thuis.
3. Afval hoort in de vuilnisbak, niet
op de grond of in de tienertent.
4. Naar huis mag je enkel met een
briefje van je ouders, op voorhand
ingediend.
5. Kinderen van andere groepen
horen niet in de tent, het is de
TIENERtent.
6. Draag zorg voor elkaars en je
eigen materiaal.
7. Heb respect voor elkaar, zo krijg
je dat ook terug.
8. Handel nooit achter de moni´s hun
rug. Wat wij niet mogen weten,
hoort niet op het plein. Zo kom je
ook niet in de problemen.
9. Let op je taal. Heb je niets
positiefs te zeggen, hou dan je
mond. Ook gaan we niet spuwen
op de grond.
10. En ten slotte: amuseer je, want
daarom zijn we hier!
tieners zijn zeker niet de gemakkelijkste klanten voor animatoren op het speel-plein. en het is niet alle animatoren gegeven een goeie tieneranimator te zijn (maar dat geldt bij kleuters evenzeer). een goede tienermoni beschikt over een aantal ‘extra’ elementen, die bij jongere kinderen niet altijd naar voren komen.Samen met de tieners ben je continu op zoek naar het juiste evenwicht tussen:
• Wat tieners mogen: tieners mogen
al meer dan kinderen, maar nog niet
alles natuurlijk (te oud voor de pop, te
jong voor de liefde).
• Wat tieners willen: tieners willen
van alles (en direct).
• Wat tieners kunnen: tieners
kunnen meer dan hun jongere
collega’s op het speelplein.
Je houding als animator bij tieners
start uiteraard bij de basisbegelei-
dingshouding die geldt voor alle
leeftijden, maar bij tieners komt er
al eens iets anders bij kijken. De
tieneranimator is namelijk vaak de
vertaler tussen de tieners en andere
animatoren of kinderen (want tieners
drukken zich nogal eens ongeluk-
kig uit). Een goede tienermoni zijn,
vraagt totale inzet. Daarnaast moet
je risico’s durven nemen en op het
randje spelen, maar het is ook de
bedoeling om evenwicht te brengen
in een dynamische en minder stabiele
tienergroep. Flexibiliteit is belangrijk.
Het kan gebeuren dat de tieners
geen zin hebben in de activiteit die
jij gepland had. Hou daarom wat
andere zaken achter de hand en
speel zeker in op voorstellen die uit
de groep zelf komen. De conflicten
waar je als tienermoni mee te maken
krijgt, zijn vaak van een andere aard
dan bij de jongere kinderen op het
plein. Empathie is daarbij belangrijk.
Als laatste is het belangrijk dat je als
tienermoni sympathie hebt voor de
tieners, de juiste persoon op de juiste
plaats maakt heel veel uit!
spelen mettieners
TIENERACTIVITEITEN
Hoe begin ik aan een tieneractiviteit?beginnen aan een tieneractiviteit kan op dezelfde manier gebeuren als beginnen aan een activiteit voor eender welke andere leeftijdsgroep.Hierbij moet je een aantal dingen in je achterhoofd houden, namelijk dat er voldoende uitdaging en afwisseling in moet zitten om de tieners langere tijd bezig te kunnen houden en hun aandacht niet te snel te laten afleiden door zaken in de buurt die interessanter lijken. een aantal tips:
• Ken je klassiekers: de tieners
doen die ook nog graag (bv. verstop-
pertje, potje-stamp, muziekquiz, enz.)
• Pimp je klassiekers:
- nalU: bekende activiteiten in een
overtreffende trap plaatsen (bv. een
vlottentocht waarbij je zo’n extreem
groot vlot bouwt dat de tieners er
allemaal samen op kunnen eten)
- Start to PlaY: bekende
activiteiten die een doel krijgen of een
echt resultaat (bv. naar een barbecue
toewerken op het einde van de
week, waarbij ze de volledige week
door al het materiaal ervoor moeten
verdienen)
- Mr. ProPer: bekende activitei-
ten een frisse wending geven (bv. een
casino waarbij je zelf nieuwe gokspel-
letjes uitvindt, of hen er laat uitvinden)
- brico: de tieners doen zaken
graag zelf (bv. laat ze een kubb-
tornooi organiseren voor jongeren,
waarbij ze zelf reclame moeten
maken en alles in elkaar steken)
• relax: tieners luieren ook wel
eens graag, dat geeft hen een echt
vakantiegevoel.
• Tieners komen naar het speelplein
om samen te zijn en nieuwe mensen
te ontmoeten.
• Het verrassingselement in je
spelen zorgt voor uitdaging. Een
gezonde dosis gestoordheid helpt om
je tieners mee te krijgen in het spel.
• Kom uit je kot: tieners trekken
er erg graag opuit.
Wanneer je een tieneractiviteit
uitwerkt, is vertrekken van een thema
dat speelt tussen de tieners een goed
idee. Voorzie een brainstorm met je
moniteam, waarbij je alle thema’s
opschrijft die in je opkomen. Daarna
begin je thema’s te combineren of er
te schrappen door een veto te stellen.
Wanneer je net niet die ‘thema’s’
wilt die tieners bezighouden, maar
een gewoon thema nieuw leven wilt
inblazen, zorg er dan voor dat het
interessant blijft (zelfs het thema
kabouters kan tieners boeien als het
juist wordt aangebracht, denk maar
aan kabouter Wesley).
“ Wanneer je zonder inspiratie zit om een tieneractiviteit op te vullen, denk dan eens terug aan je eigen tienerjaren en de activiteiten die je toen gedaan hebt.“
spelen mettieners
|6|6
www.jeugddienstdonbosco.be |7
Knutselen met tienersrenovatie(premie): Veel tiener-
werkingen hebben een eigen kot of
lokaal. Met houten latten, planken,
hamers en nagels kunnen ze aan de
slag om bij te bouwen of te verbou-
wen. Je kan ze een veranda aan hun
lokaal laten bouwen met doorschij-
nende plastiek, of er een saloon van
laten maken met klapdeuren. De
handige harry’s kan je eventueel met
elektriciteit laten knutselen, zodat
ze lampen kunnen monteren of een
deurbel die op batterijen werkt. Er
kan een douche in elkaar gestoken
worden, door een oude emmer met
wat gaten in op te hangen, een lange
tuinslang aan te sluiten en die in de
emmer te leggen.
Wanneer de tieners hiermee bezig
zijn, kan je ze een renovatiepremie
aanbieden. Geef hen dat geld echter
niet zomaar en laat ze goed naden-
ken over een plan. Ze moeten zaken
opzoeken, prijzen vergelijken en er
op die manier bewust mee omgaan.
Willen ze geen moeite
doen, dan krijgen ze
geen premie, zo simpel
is het. Hierbij mag je
gerust ‘hard to get’ spe-
len, want hoe minder je
hen op een schoteltje
aanbiedt, des te meer
respect zullen ze ervoor
opbrengen. Je kan hun
motivatie testen door
een beetje tegen te
wringen.
nooit te oud om een kamp te
bouwen: Tieners hebben vaak
zin om nog eens
een echt kamp te
bouwen. Onderschat
ze niet, want ze
kunnen technische
pareltjes in elkaar
steken: twee ver-
diepingen of meer,
een echte boomhut,
twee aparte kampen
met een apenbrug
tussen beide, een
lange steile trap, een
terras aan hun kamp, een eigen tafel
om aan te eten, hangmatten, …
't containerpark: In veel
gemeenten kan je langsgaan bij het
containerpark of een fikse korting
krijgen in de kringloopwinkel als
je op voorhand goed afspreekt (al
worden kringloopwinkels wel alsmaar
strenger gereglementeerd). Je kunt
er heel toffe spullen vinden om je
tienerlokaal mee in te richten: oude
lampen, zetels, prenten, enz. De
creatieve zielen kunnen zelfs aan
de slag door het oude materiaal te
pimpen. In cd-winkels en dergelijke
heb je ook de optie om gratis posters
en oude cd’s te krijgen.
t-shirts: Tieners zijn graag bezig
met zaken voor zichzelf die ze kunnen
bijhouden. T-shirts beschilderen is
een hele leuke knutselactiviteit die
erg populair is. Ze kunnen hun t-shirt
naar hartenlust versieren en dragen
op het speelplein. In de Wibra en de
Zeeman vind je heel goedkope witte
T-shirts.
Koken met tienerscocktails
Kopieer een aantal recepten en laat
de tieners in kleine groepen werken.
Je kan eventueel gebruik maken van
plastieken borrelglaasjes.
Je kan ze zelf laten experimenteren
met de verschillende drankjes,
waarbij ze gerangschikt worden van
zoet (bv. grenadine) naar zuur (bv.
citroensap) of bitter (bv. tonic). Je
kunt werken met kleine glaasjes voor
sterke smaken en grote bekers voor
aanvullers zoals sinaasappelsap.
Als je de tijd beperkt en de regel
oplegt dat je zelf moet proeven wat
je maakt, geef je een extra spannend
element aan de kookactiviteit.
Daarnaast kun je veel aandacht
besteden aan het lokaal versieren
in het thema ‘cocktails’, of aan de
cocktails zelf versieren met fruit,
suiker en decoratiemateriaal.
spelen mettieners
Uitgewerkte spelenPaintball door Arne Vyt
Materiaal:
Pvc-buisjes van 30 à 40 cm lang
2 emmers halfvol met water
Een halve bus verf in elke emmer
Veel wc-papier
Voordeel:
Een heel leuk spel wanneer je het
goed inkleedt
Nadeel:
Het opruimwerk achteraf
Tip: Niet te veel verf gebruiken, zodat
de propjes wc-papier uit elkaar
spatten op inslag
De nacht van Imago door Evy Carna
Een activiteit voor tieners die wij elk
jaar doen, is de nacht van Imago. Dat
is een activiteit die loopt van acht uur
’s avonds tot acht uur ’s morgens.
De jongeren vinden dat altijd erg fijn
en kijken er enorm naar uit. Het gaat
om een nacht die bestaat uit verschil-
lende delen, die allemaal behoren tot
een overkoepelend spel, allemaal in
thema. ’s Nachts is er een snack om
de buiken te vullen, waarna iedereen
weer actief kan meedoen.
Capture the flag door Jan Merckx
Materiaal:
Waterballonnen
Waterpistolen
Emmers
Materiaal om kampen mee te bouwen
Kegels
Het spel wordt gespeeld in twee
ploegen, op een terrein waar
voldoende materiaal ligt om twee
kampen mee te bouwen: palletten,
houten balken, doeken, enz. De
teams krijgen 5 minuten de tijd om
hun materiaal van de hoop te nemen
en ergens een kamp te bouwen. In
elk kamp ligt een emmer of vlag. Je
verdedigt de emmer in je eigen kamp
en probeert die van het andere team
te veroveren. Wie met water geraakt
wordt, moet terug naar zijn of haar
startpunt (bv. een kegel die je moet
tikken).
Elke ronde duurt 5 minuten. Het
is de bedoeling dat de aanvallers
de emmer in het kamp van de
verdedigers kunnen tikken. Na een
aantal ronden worden de aanvallers
verdedigers en omgekeerd.
Een variant is dat je in het bos een
teamleider moet escorteren van punt
A naar punt B zonder dat de tegen-
standers je kunnen raken.
Waterglijbaandoor Dieter Verpoest en Katrijn Arts
Op een helling plastiek vastleggen
(goed checken), dat met een
tuinslang en bruine zeep glibberig
maken, en dan glijden maar!
WoodstockDieter Verpoest en Katrijn Arts
In de voormiddag knutsel je een
bubbelbad en een zweethut, waar-
door je een ‘wellness center’ krijgt. In
de namiddag wordt de sfeer versterkt
door getokkel van gitaarklanken en
een ‘chille’ sfeer. Alles kan en alles
mag (behalve seks, drugs en alcohol
natuurlijk).
Een-tegen-allen met uitdagende opdrachten
• Met rekkertjes dingen afschieten
• Verstoppertje of Kiekeboe
in spiegelbeeld
De zoeker mag enkel achter zich
kijken via een spiegel die hij of zij
voor zich moet houden.
Rough gamesLevende bowling
Levende mikado
spelen mettieners
|8
www.jeugddienstdonbosco.be |9
Dracula
Materiaal:
Kaartjes met ‘mens’ en één met
‘vampier’ op, en het soort gast dat je
bent
Kaartjes met opdrachten
Knoflook- en kruiskaartjes
Doeken
Houten palletten
Lichte spots
Cd-speler
Griezelige muziek en klokkengelui
Decoratiemateriaal
Verkleedkleren
Voorbereiding:
Richt een groot lokaal in, in ver-
schillende kleine kamers. Gebruik
daarvoor houten latten en veel
lakens. De kamers moeten zo
goed mogelijk verduisterd worden.
In de centrale ruimte mag er wat
meer licht zijn. In de verschillende
kamers mogen een aantal attributen
staan, zoals een tafel, een oud bed,
spiegels, enz. Ten slotte neem je een
‘griezelig’ liedje op van ongeveer
twee minuten, met klokkengelui erna.
De tieners komen bijeen in de
centrale ruimte en trekken elk een
kaartje. Iedereen is zogezegd een
gast in een hotel (op
het kaartje staat het
soort bezoeker dat
je bent: bejaarde,
handelsreiziger, enz.).
Er is ook één vampier.
De vampier heeft als
opdracht om gedu-
rende het spel zoveel
mogelijk mensen te
‘bijten’ door hen een
kneep in de nek te
geven. De tieners
houden hun eigen
kaartje goed bij en
laten het niet aan
anderen zien. Daarna
trekken ze nog een ander soort
kaartje: knoflook, kruis, een open
opdracht of een geheime opdracht.
Als de tieners een knoflook- of kruis-
kaartje trekken, zijn ze in de volgende
ronde immuun tegen vampierbeten.
Ze gaan door met trekken tot ze een
opdrachtenkaartje hebben. De open
opdrachten worden voorgelezen in
de cirkel, de geheime opdrachten
houden ze voor zichzelf.
Voorbeelden van opdrachten:
Tijdens de volgende ronde verstop je
je onder het bed, doe je alle ramen
open, maak je een praatje met de
gasten, enz. De vampier voert de
opdracht op het kaartje niet uit, maar
probeert zoveel mogelijk gasten
te bijten. Trekt de vampier zelf een
knoflook- of kruiskaartje, dan kan hij
of zij in de volgende ronde niemand
bijten.
Wanneer de klokken opnieuw
luiden, komt iedereen terug naar de
verlichte centrale plaats. Alle spelers
gooien hun opdrachtkaartje in een
mandje. Wie gebeten is, gooit er ook
ongezien zijn of haar menskaartje bij.
Een neutrale persoon telt de mens-
kaartjes in het mandje en signaleert
hoeveel vampieren er bijgekomen
zijn. De volgende ronde gaan die
nieuwe vampieren mee op jacht naar
mensen-bloed. De tieners trekken
opnieuw een kaartje en de volgende
ronde wordt ingeluid.
Je kunt hierop variëren. De
‘gebeten’ gasten moeten bijvoor-
beeld hun kaartje ongezien in een
grote kom gooien tijdens de ronde.
Na enkele rondes doe je navraag bij
de overlevenden wie volgens hen de
hoofdvampier is. Ze krijgen één gok.
Gokken ze fout, dan zijn ze ook dood.
De bedoeling is dat de hoofdvampier
ongezien door het spel komt, dus
te veel mensen bijten in één keer is
niet goed, want dan verklapt hij of zij
zichzelf.
Goed voor De Lijn
Eén van de tieners verkleedt zich als
chique dame of heer en stapt op een
bus in de stad (liefst een drukbezette
bus). De rijke van dienst neemt zijn
of haar gsm en bestelt een drankje.
spelen mettieners
Aan de volgende halte stapt er een
butler op met een drankje, en hij of
zij stapt ook weer af. Daarna volgen
nog een manicure, een masseur, een
fitnesstrainer, enz.
De bedoeling is om het zo realistisch
mogelijk te maken (en dus niet te veel
te overdrijven) want des te meer kun
je genieten van de reacties van de
gewone busgebruikers. Er kunnen
eventueel ook ouders ingeschakeld
worden!
Etalage
Vraag in een winkel of de tieners
voor één uurtje de rol van winkelpop
kunnen/mogen overnemen. Dat
moet goed voorbereid worden. Op
het speelplein kun je typische poses
uitproberen en kijken welke je lang
kan volhouden. Schmink jezelf een
beetje zodat je het verschil niet te
gauw merkt en probeer tijdens het
spelen te zwaaien naar iemand.
Wanneer die er iemand anders bij
haalt, blijf je stilstaan. Wanneer
iemand wegkijkt, kan je plots van
pose veranderen en de persoon doen
twijfelen.
Je kan hierop heel wat varianten
proberen, zoals een stukje slow
motion spelen met twee poppen of
een knop aanbieden waar mensen
op kunnen drukken en dan gebeurt
er iets.
Party
Een fuiflocatie op maat van de iets
kleinere tienergroep? Het kan zeker
en vast! Zoek de grootste en luidste
cd-speler die er te vinden is en trek
ermee naar de toiletten van je speel-
plein. Zorg er wel voor dat er zeker
nog minstens één toilet overblijft voor
de andere kinderen en moni’s van het
speelplein. Plak al de andere toiletten
af met zwart plastic of zwarte
doeken. Hang hier en daar een spotje
(gebruik eventueel een rookmachine,
waarbij je natuurlijk oplet voor
eventuele rookmelders) en zorg als
het kan voor blacklights (die een
leuk effect geven met het aanwezige
toiletpapier). Je kan met lippenstift (of
iets anders dat afwasbaar is) bood-
schappen schrijven op de spiegels
of verzoeknummers achterlaten.
Je bouwt met andere woorden de
toiletten om tot een discotheek voor
een echte TOILETPARTY!
Festival
Een stralende zon, een lekker
drankje, goeie muziek en een gras-
veld. Dat is pas vakantie!
Zoek met je tieners een ideale
plek in de zon en bouw er je eigen
festivalterrein op: een zonneweide,
een bar, de dj en een podium. Je kan
lekker luieren en dansen in de zon,
cocktails maken, een neptattoo laten
plaatsen, bandjes maken voor elkaar,
enz. Misschien is er onder de tieners
iemand die wel dj-skills heeft of kent
er iemand een beginnend bandje dat
live wil komen optreden. Alles kan en
alles mag (ongeveer toch).
De Mol
Trek met je groep tieners naar een
middelgrote stad (of begin in je eigen
stad) en scheid twee van hen af van
de rest van de groep. Geef hen een
half uur voorsprong. Dan vertrekt
de rest van de groep, met als doel:
de eerste twee zo snel mogelijk
terugvinden. Als voorbereiding
geef je iedere speler een kaart
mee van de stad en spreek je een
plaats af waar je na een uur of twee
weer bijeenkomt. Daarnaast is een
telefoonnummer voor als er iets fout
loopt ook altijd handig.
Hierop kan je een aantal varianten
spelen, met bijvoorbeeld foto’s of tips
die achtergelaten worden.
Paparazzi
Zoek een hele drukke winkelstraat
uit en haal een aantal tieners uit
de groep. Je geeft hen een digitaal
fototoestel en zorgt ervoor dat ze
zich verspreiden over de lengte van
de straat. Zij zijn even de ‘paparazzi’.
De rest van de groep vertrekt aan
het uiteinde van de straat. Het is
spelen mettieners
|10
www.jeugddienstdonbosco.be |11
de bedoeling dat zij de hele straat
doorkruisen zonder gefotografeerd te
worden door de paparazzi. Belangrijk
detail: de paparazzi kunnen
uitgeschakeld worden. Wanneer zij
gezien worden door iemand van de
groep moeten ze hun fototoestel
onmiddellijk afgeven.
Dit alles vraagt om een sterk staaltje
camouflagewerk en is enorm
spannend (en leuk om te zien voor
voorbijgangers).
Een profiel: iedereen krijgt een stuk
muur voorbehouden. Daarop hoort
een profielfoto (mee te
brengen, maken op het
speelplein of een zelf-
portret) en wat weetjes.
Voorzie ruimte voor
statusupdates. Reageren
op elkaars status kan
met een welgemikte
post-it of met een stukje
beschreven papierplak-
band. Er zijn ook kleine
envelopjes, zodat je
privéberichten kan sturen.
De fotopagina is een muur vol foto’s.
Je kan elkaar taggen door met een
stuk wol verbinding te leggen tussen
de foto en het profiel van de getagde.
Gênante tags zijn met een eenvoudig
knipje te verwijderen!
Vind ik leuk: kleefbare duimpjes die je
overal op het speelplein kwijt kan. Op
een leuke foto of statusupdate, maar
ook op je favoriete boom of animator.
spelen mettieners
ERVARINGEN
Interviews
De chatroom: dat is een lokaal met
zetels of stoelen waar je kan kletsen.
Geef het een digitaal gevoel door
smileymaskers op te zetten die je
emoties weergeven. Een andere
mogelijkheid is om enkel geschreven
communicatie toe te laten, maar erg
gezellig is dat nu ook weer niet.
Hou de highscores bij van allerhande
spelletjes die de tieners vaak spelen.
Probeer ook wat typische facebook-
games naar de analoge wereld te
brengen. Angry Birds moet lukken
met knuffels en blokken. Voor Pillow
Fight heb je niet veel fantasie nodig.
CityVille kan Lego populair maken
op het speelplein. Met FarmVille krijg
je de tieners misschien zelfs in de
moestuin?
Fanpagina’s van beroemdheden
moeten voor echte bewonderaars
geen probleem zijn om op te maken.
Stel wat Joepies en andere vaklitera-
tuur ter beschikking.
Het zwemmen, de kinderfuif, de pret-
parkuitstap: allemaal evenementen
die je kan aanmaken. Voorzie
invulfiches (naam, locatie, start- en
einduur, details) op A3-formaat die
de tieners kunnen gebruiken en
ophangen op de evenementen-
muur. Bij elk evenement zijn er
drie kolommen: Uitgenodigd (hier
hang je met post-its de namen van
alle genodigden op), Misschien en
Aanwezig. De genodigden kunnen
zichzelf in de juiste kolom hangen.
Om meldingen te voorzien, heb je
enkele vrijwilligers nodig die elke
activiteit op de analoge Facebook
spotten en alle betrokkenen op de
hoogte brengen. Dat kan door die
mensen persoonlijk te porren, of met
een verwijderbare boodschap op de
profielpagina.
naam en voornaam: arne vyt
• ervaring met tieners?
Ik denk dat ik ondertussen vijf jaar
bij de tienertjes sta op speelplein
GroeneZone.
• Wat is op jouw plein een
tiener?
Oei, wij hebben veel soorten: de ‘stille-
kes’; de luidere; de meisjesversierders;
de extreme meisjesversierders;
meisjes die zichzelf versieren met
nagellak, mascara, stijltangen, enzo-
voort. Maar om droog op de vraag te
antwoorden: iemand tussen 12 en 16
jaar. Al is dat taalkundig niet correct
want een tiener is eigenlijk iemand
tussen 10 en 19 jaar.
• Hoe zie jij deze leeftijdsgroep?
Zoals deze prent, maar dan alles
samen!
• Hoe ziet de tienerwerking
eruit op jullie plein?
spelen mettieners
|12
www.jeugddienstdonbosco.be |13
ERVARINGEN
Interviews Er zijn elke week tussen de 20 en
40 tieners en hiermee doen wij elke
dag gemiddeld twee begeleide
activiteiten.
• Wat is het verschil met andere
leeftijdsgroepen?
Veel minder gebonden aan de vaste
structuur van het speelplein: geen
vaste uren voor vrij spel, middageten,
enzovoort. De tieners hebben ook
een veel ‘cooler’ lokaal, en er worden
veel meer activiteiten georganiseerd
op verplaatsing: in de stad of in een
park in de buurt, bijvoorbeeld.
• Heb je leuke anekdotes over
de tieners?
Classified information.
• Wat doe je met moeilijk
gedrag?
Oei, dat is een moeilijke vraag. Op
Google vind je heel veel boeken
en presentaties daarover, maar het
allerbelangrijkst is volgens mij dat je
het moeilijke gedrag moet zien en er
sowieso op moet reageren. Hoe je
erop moet reageren, is afhankelijk van
de situatie, dat kan ik hier niet in twee
zinnen uitleggen. Iemand omschreef
het eens als volgt: “Als je wilt leren
hoe je met zulk moeilijk gedrag moet
omgaan, is een zus of een vriendin
gedurende een bepaalde periode van
de maand een ideaal proefpersoon!”
Ik neem geen enkele verantwoorde-
lijkheid voor die uitspraak!
• Maken jullie specifieke
afspraken met de tieners?
“De monitoren zijn de eeuwige goden
die u in dit land Groenezone zullen
leiden.”
Verder de klassiekers: in een groep
blijven, niet te veel aan je liefje
plakken, geen speciale kruiden, geen
wapens, enzovoort.
• Hoe begin jij meestal
aan het uitwerken van een
tieneractiviteit?
Denken aan dingen die je zelf leuk
vindt, meestal vinden de tieners
die dingen ook wel leuk. Ik schrijf
tijdens het jaar leuke zaken op die
ik zie in tv-programma’s. In het
programma Oplichters zat bijvoor-
beeld een categorie ‘Bar Tricks’. Ik
heb die opgezocht op het internet en
verwerkt in een activiteit.
“ Leuke anekdotes over tieners? That’s classified information!“ Arne Vyt
• Welke knutselactiviteiten
werkte je ooit uit met tieners?
Geen, tenzij het tienerlokaal inkleden
of een reuzenkatapult sjorren telt als
knutselen.
spelen mettieners
naam en voornaam: elke emmers
• ervaring met tieners?
Ik heb nu vijf jaar ervaring met
tieners. Ik heb een aantal puber-
kampen meegedaan als monitor
en hoofdmonitor op Akindo.
Daarnaast ben ik drie jaar op rij
mee geweest als reisbegeleider van
adolescentenkampen in Italië.
• Wat is op jouw plein
een tiener? Hoe zie jij die
leeftijdsgroep?
Een tiener is voor mij een individu
tussen de speelse wereld van
kinderen en de verantwoordelijke
wereld van volwassenen. Tieners
doen heel veel indrukken op en
moeten ook op die manier bena-
derd worden. Hun ontwikkeling is
nog volop bezig en alle aspecten
moeten gestimuleerd worden. Ik zie
die leeftijdsgroep als zeer boeiend
maar zeker ook als een uitdaging.
De lichamelijke en emotionele
ontwikkeling van die doelgroep
brengt heel veel dynamiek met zich
mee. Daar moet je rekening mee
houden. Het is zeker ook een meer-
waarde aan deze leeftijdsgroep.
“ Met slecht gedrag mag je niet akkoord gaan, maar de persoon moet je blijven aanvaarden.“ Elke Emmers
• Hoe ziet de tienerwerking
eruit op jullie plein?
De tienerwerking richt zich vooral
op die verschillende ontwikkelings-
aspecten tussen spelen en leren.
Samenwerking en uitdagingen komen
meer en meer aan bod in het spel en
de activiteiten. Identiteit is ook altijd
een belangrijke pijler omdat tieners
hun imago ontzettend belangrijk
vinden. In kampthema’s wordt dat
vaak gebruikt.
• Wat is het verschil met andere
leeftijdsgroepen?
Het verschil met andere groepen zit
‘m waarschijnlijk in de vrijheden en
de verantwoordelijkheden van eigen
inzet tijdens spelen of activiteiten
en de keuzemogelijkheden die ze
krijgen. Ze leren dan met beide
kanten van de medaille omgaan.
•Hebjeleukeanekdotesover
de tieners?
Ik zou er duizenden kunnen vertellen.
Het leuke aan tieners is hun puurheid,
hun ongezouten mening en hun ‘in
vraag stellen’. Ze zijn nog op ontdek-
king naar zichzelf. Je leert jezelf het
beste kennen door anderen, en een
kamp is daar ideaal voor.
• Wat doe je met moeilijk
gedrag?
Ik denk dat een team hebben heel
belangrijk is. Je moet ten eerste
kijken wat voor gedrag het is. Is
het acuut? Normoverschrijdend?
Aandacht vragen? Pas na overleg
met medebegeleiding kun je inspelen
op gedrag. Maar welk gedrag er ook
gesteld wordt: met slecht gedrag
mag je niet akkoord gaan, maar de
persoon moet je blijven aanvaarden.
• Maken jullie specifieke
afspraken met de tieners?
Nee, niet meteen.
• Hoe begin jij meestal
aan het uitwerken van een
tieneractiviteit?
We starten altijd vanuit een thema.
We bedenken doelstellingen om te
bereiken tijdens dit spel en leggen
de uitdagingen ook vast aan de hand
van het niveau dat we verwachten.
Dat is bijvoorbeeld anders voor
12-jarigen in een groep van een
meerderheid 16-jarigen.
• Welke knutselactiviteiten
werkte je ooit uit met tieners?
Knutselactiviteiten komen niet zo
heel vaak voor, maar wel zeer veel
creatieve activiteiten zoals vlotten
of zeepkisten bouwen, festivals
organiseren, koken, enzovoort.
naam en voornaam: evy carna
• ervaring met tieners?
Ik sta al vijf jaar als monitor op de
vakantiewerking Imago in Hechtel. Ik
ben altijd graag bezig geweest met
jeugd en wou daarom graag moni
worden nadat ik zelf jongere was op
Imago. De activiteiten die we met
de jongeren doen, zijn onze zelfge-
maakte spelen, van zes tot half tien
in de avond. Dat maakt het fijn omdat
het zo vlak voor het slapengaan is.
De jongeren zijn altijd zeer enthou-
siast en bij het avondwoordje is het
altijd fijn om achteraf even te horen
dat ze het fijn vonden en dat je ze iets
kan bijleren met je avondwoordje.
“De activiteiten die we met de jongeren doen, zijn onze zelfgemaakte spelen en dat maakt het zo fijn.“” Evy Carna
• Wat is op jouw plein een
tiener?
Op ons plein is een tiener 13 tot 15
jaar, van het eerste tot het derde
middelbaar.
• Hoe zie jij die leeftijdsgroep?
Ik zie die groep als vrolijke jeugd die
zich in de vakantie wil amuseren en
veel nieuwe mensen wil leren kennen
op het plein.
• Hoe ziet de tienerwerking
eruit op jullie plein?
We houden activiteit van zes tot
half tien ‘s avonds. We houden een
momentje samen voor uitleg en dan
begint het spel met de inkleding. Na
het spel is er een barmoment om
even te babbelen, en dan mengen
de moni’s zich onder de jongeren.
Daarna is er de ‘uitkleding’, nog wat
spelen mettieners
|14
www.jeugddienstdonbosco.be |15
uitleg en een avondwoordje. Het blijft
tenslotte een Don Boscoplein.
• Wat is daarbij het verschil met
andere leeftijdsgroepen?
Op Imago hebben we enkel deze
leeftijdsgroep.
• Heb je leuke anekdotes over
de tieners?
De tieners zijn altijd veel
enthousiaster dan ik dacht. Ze komen
met plezier en doen altijd goed mee,
dat verbaast me keer op keer.
• Wat doe je met moeilijk
gedrag?
We proberen de jongere telkens te
motiveren om toch actief mee te
doen. Als ze echt moeilijk doen, halen
we de hoofdleiding erbij en houden
we een korte bespreking met de hele
groep.
• Maken jullie specifieke
afspraken met de tieners?
Tijdens het spel vragen we de gsm
af te geven. Niet alleen om te zorgen
dat ze meedoen, maar ook voor
de veiligheid van het toestel. Wij
tolereren geen alcohol en ook geen
drugs, dat is normaal. Voor de rest
mogen ze zichzelf zijn op het plein.
• Hoe begin jij meestal
aan het uitwerken van een
tieneractiviteit?
Ik begin altijd met een thema dat
gepast is voor de leeftijd, en dan
kijken we welk soort spel we daar-
rond kunnen verzinnen. Zo blijft het
interessant voor zowel jongens als
meisjes.
• Welke knutselactiviteiten
werkte je ooit uit met tieners?
Een knutselactiviteit heb ik nog niet
gedaan met tieners.
naam en voornaam: fabio caponi
• ervaring met tieners?
Ik zit nu ondertussen al zes jaar op
speelpleinwerking Heidevreugde. Ik
sta elk jaar voor de tieners en samen
met mijn medemoni’s doen we ons
best om de tieneractiviteiten zo leuk
en interessant mogelijk te maken.
De laatste twee jaar hebben we een
dagje zee ingelast, wat tot nu toe
zeer goed meevalt!
• Wat is op jouw plein een
tiener?
De tieners die zich bij ons op het
plein inschrijven, moeten in het eerste
of tweede middelbaar zitten.
• Hoe zie jij deze leeftijdsgroep?
De tieners vind ik persoonlijk een van
de leukste groepen op het plein. Met
hen kan je grotere activiteiten doen.
De manier van met elkaar omgaan is
ook helemaal anders dan de omgang
met kleuters of lagereschoolkinderen.
• Hoe ziet de tienerwerking
eruit op jullie plein, en wat is
daarbij het verschil met andere
leeftijdsgroepen?
Ons plein begint om 8.30 uur en
eindigt om 17 uur, maar de tiener-
werking is enkel in de namiddag. Ze
eindigt wel samen met de rest van de
kinderen. Aangezien de tieners ouder
zijn, maar een halve dag werking
hebben en maar drie weken in plaats
van vijf, mogen de activiteiten iets
specialer zijn. Een dagje zwemmen,
een stadsspel of rallybiken, dat moet
toch kunnen!?
“ De reacties van de mensen die passeren bij het spelletje POTS zijn hilarisch!“” Fabio Caponi
• Heb je leuke anekdotes over
de tieners?
POTS! Dat is een leuk spelletje om te
doen op een uitstap. POTS = STOP.
Wanneer iemand ‘POTS’ roept, blijft
de volledige groep stilstaan voor
enkele seconden. De reacties van de
mensen die passeren, zijn hilarisch!
• Wat doe je met moeilijk
gedrag?
Dat hangt van tiener tot tiener af. Een
tiener die moeilijk gedrag vertoont, is
nooit fijn.
• Maken jullie specifieke
afspraken met de tieners?
Ik denk dat de afspraken niet
speciaal verschillen van die voor de
andere kinderen op het plein.
• Hoe begin jij meestal
aan het uitwerken van een
tieneractiviteit?
We hebben een werkgroep die
zich in de loop van het jaar bezig-
houdt met de voorbereiding van
tieneractiviteiten.
• Welke knutselactiviteiten
werkte je ooit uit met tieners?
Gipsmaskers maken is fijn om eens
te doen, hoewel het zorgt voor een
dikke smurrie!
naam en voornaam: jan Merckx
• ervaring met tieners?
Veertien jaar ervaring met tieners op
speelplein Halle, zeven jaar ervaring
met tieners op de verschillende
vormingen van Jeugddienst
Don Bosco.
• Wat is op jouw plein een
tiener?
Op ons speelplein is dat een +13’er:
elke jongere die 13 jaar of ouder is.
• Hoe zie jij die leeftijdsgroep?
Tieners zijn de ‘chillende’, actieve,
wispelturige, kritische, onvoorspel-
bare en keileuke meisjes en jongens
die nog te jong zijn om mee te
draaien als animator, maar wel al
ouder zijn dan de meeste andere
kinderen op het speelplein.
• Hoe ziet de tienerwerking
eruit op jullie plein?
De tienerwerking op ons speelplein
probeert in de eerste plaats een
spelen mettieners
soort vriendengroep te zijn die
openstaat voor nieuwe mensen.
De tieners hebben hun eigen lokaal
waar ze elkaar kunnen ontmoeten,
aangepaste activiteiten en hun eigen
leiding. Ze gaan in vergelijking met de
rest van de kindjes op het speelplein
ook wat vaker buiten het plein op
stap.
• Wat is daarbij het verschil met
andere leeftijdsgroepen?
Het verschil met andere groepen
is dat de tieners meer uitgedaagd
worden in de spelletjes die ze
aangeboden krijgen, dat er vaker
naar input van hen zelf wordt gepolst
en dat het allemaal wat feller en een
beetje gewaagder mag. Het idee dat
de groep een eigen identiteit heeft,
is ook het sterkst aanwezig bij de
tienerwerking.
Bij de tieners in leiding staan vraagt
wel wat flexibiliteit. Soms heb je een
spel voorbereid dat erg leuk kan zijn,
maar is de zin er niet bij de groep
om het op dat moment te spelen. Ik
probeer altijd iets achter de hand te
hebben als vervanging. Het voorbe-
reide spel kan dan altijd nog op een
later moment van pas komen. Het
belangrijkste is dat iedereen zich
amuseert en dat de sfeer goed zit.
“ Het belangrijkste is dat iedereen zich amuseert en dat de sfeer goed zit.“ Jan Merckx
• Heb je leuke anekdotes over
de tieners?
Aan de ene kant doen tieners graag
erg stoer, maar toen er tijdens een
overnachting op het speelplein
plots een bende gemaskerde en
gewapende mannen binnenviel, werd
het erg stil. Toen ze door de ban-
dieten naar de speelplaats werden
meegenomen en daar ‘vogeltje, gij
zijt gevangen’ moesten zingen, was
dat bij de meesten met knikkende
knietjes. Maar toen achteraf bleek
dat het allemaal opgezet spel was
en iedereen aan een Fanta mocht
slurpen, hoorde je overal ‘Aaah, ik
was niet bang hoor’ en ‘Ik had het
wel door!’ (lacht)
Dat worden dan straffe verhalen die
nog jaren meegaan bij de tieners die
erbij waren.
• Wat doe je met moeilijk
gedrag?
Moeilijk gedrag wordt individueel
besproken met de tiener in kwestie.
Vaak volstaat het om met een kwink-
slag duidelijk te maken dat iets niet
kan. Als een bepaald moeilijk gedrag
door de hele groep wordt gesteld,
bespreken we het met de hele groep.
Meestal zien we dat dit niet nodig is,
want er komt vanuit de groep zelf al
vaak reactie tegen moeilijk gedrag
van enkele individuen. Eerlijk gezegd
kan ik de keren dat ik me als anima-
tor of zelfs hoofdanimator echt boven
de hele groep heb moeten stellen
wegens moeilijk gedrag bij tieners op
één hand tellen.
• Maken jullie specifieke
afspraken met de tieners?
Niet roken, geen drugs
Respect voor elkaar
Gsm’s worden afgegeven
Bij de tienerwerking komen, is
meedoen met de activiteiten
Plezier staat voorop
• Hoe begin jij meestal
aan het uitwerken van een
tieneractiviteit?
Meestal denk ik terug aan wat ik als
tiener zelf leuk vond om te doen. Ook
vertrek ik vaak van een gezelschaps-
spel of een thema dat aansluit bij de
leefwereld van de tieners, en werk ik
van daaruit naar iets nieuws toe.
• Welke knutselactiviteiten
werkte je ooit uit met tieners?
Ik ben zelf niet zo’n grote knutse-
laar maar we hebben wel ooit met
de tieners met gips gewerkt, een
spookhuis gemaakt, action painting
gedaan, graffiti gespoten, het tiener-
lokaal volledig ‘gepimpt’ en een half
galabal gehouden.
naam en voornaam: Katrijn arts en Dieter verpoest
• ervaring met tieners?
Speelplein Oud-Heverlee
Katrijn: zes jaar speelplein: drie jaar
moni, drie jaar als HM, waarvan twee
jaar pleinleiding. De zomer van 2013
wordt de zevende speelpleinzomer. In
totaal zes weken ervaring bij tieners.
Dieter: vijf jaar speelplein: twee jaar
als moni, drie jaar als HM waarvan
twee jaar als pleinleiding. De zomer
van 2013 wordt de zesde speelplein-
zomer. In totaal negen weken ervaring
bij de tieners: drie weken als moni en
zes als hoofdmoni. Als pleinleiding
focussen we sowieso ook op tieners.
• Wat is op jouw plein
een tiener? Hoe zie jij die
leeftijdsgroep?
Het is een leeftijdsgroep die uitdaging
nodig heeft, die ook zelfstandig-
heid wil, en die daarbij de grenzen
aftast. In de mate van het mogelijke
proberen we daar bij de activiteiten
en de begeleiding rekening mee te
houden.
• Hoe ziet de tienerwerking
eruit op jullie plein? Wat is
daarbij het verschil met andere
leeftijdsgroepen?
De tieners zijn onderverdeeld in drie
deelgroepen. De JIP’s zijn de jongens
van 12-13 jaar, de MIP’s zijn de
meisjes van 12-13 jaar en de VIP’s
zijn de jongens én meisjes van 14-15
jaar. Alleen dat laatste is dus een
gemengde groep. Bij elke deelgroep
staan twee monitoren, in totaal zijn
dat er dus zes. Die monitoren worden
begeleid door twee hoofdmonitoren.
De grens hoofdmoni-moni is bij
de tienerwerking opvallend kleiner
dan bij de andere leeftijdsgroe-
spelen mettieners
|16
www.jeugddienstdonbosco.be |17
pen. Dat komt deels doordat de
werking kleinschaliger is – bij de
middengroep zijn er bijvoorbeeld
zes deelgroepen. Daardoor zijn de
tienerhoofdmonitoren vaak ook actief
aanwezig tijdens het spel.
De oudste tieners, de VIP’s, mogen
ook als meespeelmoni meedoen, wel
exclusief bij de kleuters. Zo kunnen
ze proeven van het moni-zijn op het
speelplein en wordt de drempel om
zelf de stap naar het monischap te
zetten kleiner.
• Heb je leuke anekdotes over
de tieners?
Tijdens de tienertweedaagse in de
zomer van 2011 zijn er twee plein-
leiders mee gaan koken, onder wie
Katrijn. Voor het avontuur zijn ze in
de auto blijven slapen: zetels plat,
slaapzak en slapen maar. Nu, bij ons
op het plein is het de afspraak dat de
tieners hun gsm niet voortdurend bij
de hand hebben. Ze geven hem aan
het begin van de speelpleindag af.
Tijdens de tienertweedaagse was dat
ook zo, al kregen ze die wel een korte
tijd terug, voor het slapengaan. De
gsm’s werden in een goed afgesloten
doos bewaard door de kookploeg in
de auto. Toen de twee ‘kookies’ nog
rustig lagen te slapen, begon rond
7 uur ’s ochtends de ene gsm na de
andere af te gaan: blijkbaar stellen de
meeste tieners hun wekker om 7 uur
in om goed op tijd aan te komen op
het speelplein.
Een van de geliefde activiteiten van
de – stoere – tieners is Jack-Ass,
naar het gelijkaardige tv-programma.
De monitoren en hoofdmonitoren
wilden dat dus ook weleens als
activiteit doen: in een winkelkarretje
van een helling rijden, levende
bowling, enzovoort. Een van de
activiteiten was door het venster
springen van de eerste verdieping en
terechtkomen op een kussentapijt
op het koertje aan de tienerlokalen.
Alles voor de veiligheid van onze
tieners, dacht onze moni Michiel, en
hij ging als eerste om te testen of
het veilig genoeg was: als hij het kon
zonder kleerscheuren, dan mocht
het. Michiel sprong en kwam met zijn
achterwerk op de kussens terecht.
Tot daar liep het nog goed, ware het
niet dat hij door de schok toch zijn
staartbeentje had bezeerd. Geen
springactiviteit voor onze tieners dus.
Elk jaar sluiten we de tienerzomer af
met een fuifje. Het is vooral leuk om
te zien hoe sommige meisjes er echt
helemaal opgemaakt aankomen, als
was het een of ander galabal.
Tijdens de tienerfuif, die traditie-
getrouw plaatsvindt op de laatste
donderdagavond van de speelplein-
zomer, was er zowaar een koppeltje
ontstaan dat in een innige omhelzing
en met dito gekus afscheid van
elkaar nam … tot de volgende dag,
weliswaar. Op ons plein sluiten we
elke speelpleinzomer af met een
megaslotformatie: alle kindjes worden
dan naar de formatie gebracht en
de hoofdmoni’s en moni’s voorzien
verschillende categorieën waar de
kinderen iets kunnen winnen. ‘Wie
is het meest aantal dagen naar het
speelplein gekomen’, dat soort
dingen. Ook voor de tieners zijn er zo
categorieën, al zijn die eerder speels,
plagend en/of suggestief bedoeld.
‘Wie is de grootste belofte als moni’,
bijvoorbeeld, met de bedoeling die
persoon al wat te strikken als moni.
Het was de hoofdmonitoren en
monitoren natuurlijk niet ontgaan dat
er de dag voordien op de slotfuif een
koppeltje was ontstaan. Onder groot
applaus werd dat koppeltje dan ook
benoemd tot het ‘beste koppeltje van
de speelpleinzomer’. De jongen kon
er alvast niet mee lachen: zijn moeder
stond aan de zijkant toe te kijken en
wist nog van niets!
• Wat doe je met moeilijk
gedrag?
Als Don Boscospeelplein proberen
we voldoende kansen te geven aan
de kinderen die naar ons speelplein
komen. Toch zijn er ook regels en
afspraken die nageleefd moeten
worden en het gebeurt weleens dat
iemand de grenzen aftast. Zeker bij
de tieners zijn die grenzen al iets
uitdagender om te ‘bewaken’. De
eersten om op moeilijk gedrag te
reageren, zijn monitoren en hoofd-
monitoren. Bij specifieke problemen
wordt er doorverwezen naar de
pleinleiding.
Het eerste middel om preventief om
te gaan met moeilijk gedrag zijn de
‘tienertiengeboden’ die de tieners
aan het begin van de zomer krijgen
en ondertekenen. Afhankelijk van het
gebeurde en in samenspraak met
de pleinleiding, de hoofdmoni én de
tiener wordt het stappenplan van
het speelplein gevolgd en stellen we
eventueel een contract op.
• Maken jullie specifieke
afspraken met de tieners?
We werkten de ‘tienertiengeboden’
uit. Daarin beschrijven we een speel-
pleindag voor de tieners en wat we
van hen verwachten. We geven die
bij inschrijving aan de tieners en de
ouders mee. De versie voor de tiener
is in de jij-vorm geschreven, zodat
ze zich persoonlijk aangesproken
voelen. De tieners geven aan het
begin van de zomer de ‘tienertien-
geboden’ ondertekend af aan de
hoofdmoni, zodat ze zich niet kunnen
verschuilen achter het excuus “Maar
ik kende die afspraak niet?!”.
Vorige zomer was de eerste met
duidelijke ‘tienertiengeboden’ die
we ook heel consequent hebben
nageleefd. Mede daardoor werd het
een schitterende zomer in de tiener-
werking. Ook in de andere werkingen,
hoor, maar daar gaat dit interview niet
over. (lacht)
• Hoe begin jij meestal
aan het uitwerken van een
tieneractiviteit?
We willen de tieners betrekken bij
de invulling van hun speelpleinweek.
spelen mettieners
Zo vragen we hen geregeld welke
activiteiten ze willen doen. In de mate
van het mogelijke houden we daar
dan rekening mee.
We sluiten elke speelpleindag af
met een evaluatie, waarin de tieners
de activiteiten van die dag kunnen
evalueren. De tieners willen geregeld
ook samen spelen, over hun deel-
groepen heen. Zo wordt al eens een
dagdeel voorzien waar JIP’s en MIP’s
een activiteit hebben of waarin JIP’s,
MIPS’s én VIP’s samen spelen.
De voorbereiding voor de speelplein-
dag begint telkens met een evaluatie
van de speelpleindag door de moni’s.
Daarin worden positieve dingen aan-
gehaald en eventuele vragen samen
opgelost. Nadien gaan de monitoren
bijeenzitten om hun activiteit voor te
bereiden.
De activiteiten voor de tieners worden
op zich voorbereid zoals een activiteit
voor een andere deelgroep, waarbij
rekening wordt gehouden met de
doelgroep, het terrein, de inkleding,
enz. De activiteiten zijn over het
algemeen wel iets uitdagender en
ruiger.
•Welkeknutselactiviteiten
werkte je ooit uit met tieners?
Om tieners te boeien met
knutselactiviteiten moet het al iets
‘extreems’ hebben. Zo maakten we
ooit eens een waterglijbaan in het
bos. Op een van de hellingen legden
we voldoende plastiek. We zorgden
dat het tamelijk vast lag, en met de
tuinslang en bruine zeep werd dat
glibberig gemaakt. En dan: glijden
maar!
Een andere keer maakten de tieners
een parcours in zoutdeeg. Op het
parcours plaatsten ze de ene lucifer
na de andere. Op het eind, toen alles
klaar was, werden de eerste lucifers
ontstoken, waarna alles zich als een
lopend vuurtje verspreidde – letterlijk
dan, wel te verstaan. Het was wel
véél werk voor maar een heel korte
tijd spektakel, maar de tieners waren
erdoor geboeid.
naam en voornaam: renate vandersteene en chloé S. Meredith
•Ervaringmettieners?
Speelplein Kinderland: acht
jaar ervaring als animator en
hoofdanimator, waarvan drie jaar
tieners. Verschillende activiteiten
die binnen een volledig uitgewerkte
(thema)week kaderden, met extra’s
zoals tocht, stadsspel en daguitstap
naar zee, carwash, snoepverkoop en
dropping.
•Watisopjouwpleineen
tiener?
Vanaf het eerste middelbaar ben je
een tiener. Die leeftijdsgroep staat
duidelijk los van de lagere school.
Ze hebben hun eigen tent, eigen
regels en een eigen tijdsschema, en
ze komen maar drie in plaats van vijf
weken.
•Hoeziejijdieleeftijdsgroep?
Voor ons was die leeftijdsgroep een
extra uitdaging: balanceren tussen
activiteiten organiseren en voldoende
vrije tijd geven; grondig overwegen
welke thema’s zullen aanslaan en
welke niet; omgaan met moeilijke
situaties die zich bij de lagere
school minder vaak voordoen, zoals
koppeltjes, ontsnappende tieners,
gsm-gebruik, enzovoort.
•Hoezietdetienerwerking
eruit op jullie plein?
Drie weken tijdens de
speelpleinperiode mogen de tieners
afzakken naar speelplein Kinderland.
Ze hebben hun eigen lokaal – een
tent – en hebben ook een eigen
tijdsschema. Binnen dat eigen tijds-
schema voorzien we een afwisseling
van activiteiten en vrije momenten.
De tieners zijn meestal met 20 à
25 en hebben twee animatoren die
bij hen staan ter begeleiding. Die
animatoren zijn altijd hoofdmoni’s of
ervaren moni’s.
De tieners helpen ook soms bij de
jongere leeftijdsgroepen. Zo laten we
hen proeven van het animatorschap
en geven we hen al wat voorbereiding
mee.
•Watisdaarbijhetverschilmet
andere leeftijdsgroepen?
De tieners hebben meer privileges
dan de andere leeftijdsgroepen,
bijvoorbeeld op het vlak van gsm-
gebruik, dagindeling en snoep.
Die tellen wel enkel als ze alleen in
de tent zitten. Daarnaast hebben
ze meer inspraak en vrijheid in de
spelen.
•Hebjeleukeanekdotesover
de tieners?
Het hamster-zit-vast-in-de-kak-spel
waarbij de tieners zich massaal als
hamsters schminken, de zeedag, een
groot tijdsspel, watercantus en doop.
•Watdoejemetmoeilijk
gedrag?
Het hangt ervan af welk gedrag en
welke situatie. Eerst proberen we
in dialoog te gaan en afspraken
te maken. Als dat echt niet werkt,
raadplegen we de pleinleiding, bellen
we eventueel de ouders op, en als
laatste optie wordt de tiener van het
speelplein verwijderd.
•Makenjulliespecifieke
afspraken met de tieners?
Ja, de tien(er)geboden. Wij zaten
aan het begin van iedere tienerweek
samen met de groep om bepaalde
afspraken te maken.
•Hoebeginjijmeestal
aan het uitwerken van een
tieneractiviteit?
We vertrekken van een thema en
brainstormen. Alle thema’s die we
willen, schrijven we op en werken we
dan verder uit. Enkele voorbeelden:
‘het leven zoals het is: studenten-
spelen mettieners
|18
www.jeugddienstdonbosco.be |19
Leuke anekdotesRegenactiviteit: verdien potjes en
verzamel zoveel mogelijk regenwater.
Het winnende team mag zijn water
over een ‘slachtoffermoni’ uitgieten.
Zeer geslaagde activiteit!
Nachtspel in het Begijnhofpark!
Angsten werden overwonnen,
Deborah werd onzichtbaar in het
donker, handjes werden bang vastge-
houden en het werd al snel een van
de leukste momenten uit heel mijn
tienercarrière!
Als vervolg op het regenspel hebben
we een sneeuwspel gemaakt. Er
waren vier posten:
1. Bouw een iglo met bierbakken
2. Sneeuwballengevecht
(papierproppen in bloem)
3. Met een ‘snowboard’ van de
zandberg glijden
4. IJshockey: hockey op een zeil met
bruine zeep en een bevroren water-
ballon in plaats van een balletje.
Anekdote erbij: de tieners hadden
al de hele zomer gevraagd om te
schaatsen, dus we hadden de dag
op voorhand gezegd dat ze hand-
schoenen moesten meebrengen.
De teleurstelling was tamelijk groot
toen we hen enkel een zeil konden
aanbieden, maar gelukkig was de
‘ijshockey’ awesome!
Vuile spelen: paintball met in verf
gedoopte propjes wc-papier en
die dan afvuren met een pvc-buis!
Hi-la-risch!
Een hele dag in het thema van stro of
‘een nest’ eieren verzamelen aan de
hand van opdrachten, en dan
's nachts in kampen zitten en die eieren
verdedigen tegen de andere teams.
Wie nog eieren overhad op het einde
van de nacht had gewonnen , jeuj!
Over beken springen, door velden
lopen achter het vee en plots twee
ezels zien paren. Haha!
Het was een keuze-activiteit waarbij
de tieners – vooral jongens – een
kamp moesten bouwen en wapens
maken om zich te verdedigen tegen
de kannibalen die hun kamp gingen
aanvallen. Het klinkt alsof tieners
dat niet tof zouden vinden, maar ze
gingen er echt in op. Twee moni's
hadden zich verkleed in halve beesten
en gingen dan het kamp aanvallen.
Geniaal eigenlijk, maar vooral geschikt
voor jongens.
We merkten dat de meisjes tijdens de
speluitleg vaak afgeleid waren door
lieveheersbeestjes en dus hadden we
de dag nadien een keuzeactiviteit:
Chinese tuintjes maken voor lieve-
heersbeestjes. Poppenhuis voor
tieners dus eigenlijk!
Gaan wandelen met een kookwekker.
Als hij afliep, moest je links of rechts
afslaan. Dat betekende dus ook door
weien, over beken, enz.
Onze tieners hebben eens een
spookhuis gemaakt voor onze
kleuters. Net iets te griezelig, spijtig
genoeg: met spinnen die naar
beneden kwamen, veel te veel rook,
groene spots, griezelige spoken waar
de kleuters van schrokken, enz. Een
aantal kleuters zijn uiteraard beginnen
wenen, maar hoe dan ook hebben de
tieners zich rot geamuseerd. Zowel
met het maken van het spookhuis
als met het troosten van die kleine
‘ukkies’ achteraf.
club’, knaagdieren, filmsterren, en
Angry Birds.
We informeerden bij de tieners wat ze
wilden, of ze vooral georganiseerde
activiteiten verkozen of liever meer
‘op het gemak’. Op basis van hun
feedback pasten we soms ook de
weekplanning aan, maar dat hebben
we maar weinig moeten doen. De
grote lijnen van de tienerweken
liggen op voorhand al vast, maar
de invulling kan variëren naargelang
wensen en wijzigingen.
•Welkeknutselactiviteiten
werkte je ooit uit met tieners?
Studentenlintjes, stop-motion, borden
schilderen, Angry Birds maken, vaak
verwerkt in spelvorm.
spelen mettieners
spel
en m
et t
iene
rs B
ijlage
bij
Koer
ier a
pril
- ju
ni 2
013
tijdschrift Koerier bijlage "Spelen met tieners"
redactieDavid Logie
Met dank aanArne Vyt, Evy Carna, Jan Merckx, Dieter Verpoest, Katrijn Arts,
Elke Emmers, Fabio Caponi, Renate Vandersteene,
Chloé S. Meredith
illustraties Ventiel
taalcorrecties Bart Boone
vormgeving Lindsey Pinnock
Drukwerk KH drukwerken
verantwoordelijke uitgeverGuido Stoop
Jeugddienst Don Bosco vzw
Naamsesteenweg 37, 3001 Heverlee, 016 24 16 20
Websiteswww.jeugddienstdonbosco.be
www.avondwoordjes.be
www.donboscoyouth.net
facebook.com/jddonbosco
blog www.jdbwereldwijd.wordpress.com
colofon
VenTieL