sociale psychologie van intimiteit en attractie
-
Upload
renes002 -
Category
Technology
-
view
1.500 -
download
1
description
Transcript of sociale psychologie van intimiteit en attractie
Atractie en intieme relaties
2008 - 2009
Bram Buunk Pieternel Dijkstra
Wat wil de man?
Verschil tussen de sexes
Dilemma Stel, je hebt een serieuze relatie, en je voelt
je sterk verbonden aan je partner. Stel je voor dat je erachter komt dat je partner interesse had in een ander. Wat zou je het ergst vinden?
A Als je erachter komt dat je partner een diepe emotionele band met die ander is aangegaan
B Als je erachter komt dat je partner sex heeft gehad met die ander.
Evolutionair psychologische visie
Mannen meest jaloers bij seksuele ontrouw; Waarom? mogelijkheid dat in kind van iemand anders geïnvesteerd wordt
Vrouwen meest jaloers bij ‘emotionele’ ontrouw; Waarom? kans dat de man haar verlaat en zijn ‘resources’ aan een andere vrouw besteedt
0102030405060708090
100
Sexuele vs emotionele ontrouw
vrouwen
mannen
Perc
enta
ge d
at
sexuele
on
trou
w
het
erg
st v
indt
Mars & Venus? Yankelvich studie
Heb jij liever:
Een koopje m.b.t. kleding
OF
Fantastische sex
Mannen = 14%; Vrouwen= 46%
Mannen = 76%; Vrouwen = 41%
Nog meer Mars en Venus? Hoe intelligent moet een potentiele ‘date’ zijn?Hoe intelligent moet een potentiele ‘date’ zijn?
DATEDATE SEXSEX STEADYSTEADY MARRIAGEMARRIAGE
Inte
llige
nce
En dat is nog En dat is nog duidelijker voor duidelijker voor “one-night stands”“one-night stands”
Women
Men
Minimaal gewenste intelligentie Minimaal gewenste intelligentie Minimaal gewenste intelligentie Minimaal gewenste intelligentie
Wat heb je te verliezen?
Deze resultaten suggeren dat vrouwen Deze resultaten suggeren dat vrouwen selectiever worden wanneer de kans op selectiever worden wanneer de kans op zwangerschap toeneemtzwangerschap toeneemt
En dat mannen selectiever worden wanneer En dat mannen selectiever worden wanneer relaties aanspraak op hun “resources’ relaties aanspraak op hun “resources’ kunnen maken kunnen maken
Maar dat tegelijkertijd zij minder selectief Maar dat tegelijkertijd zij minder selectief zullen worden wanneer er “low investment zullen worden wanneer er “low investment reproductive opportunity” (!) isreproductive opportunity” (!) is
DATEDATE SEXSEX STEADYSTEADY MARRIAGEMARRIAGE
Inte
llige
nce
En dat is nog duidelijker En dat is nog duidelijker voor “one-night stands”voor “one-night stands”
Women
Men
Nog meer: “Wil jij met mij…
Stappen?” Naar mijn appartement?” Naar bed?”
Go outGo out Go to apartmentGo to apartment Go to bedGo to bed
Vrouwen
Mannen
% “
Ja”
zegg
ers
00
2020
4040
6060
8080
100100
Ongeveer helft Ongeveer helft van beide sexes van beide sexes “ja” tegen ‘date’“ja” tegen ‘date’
Geen enkele Geen enkele ♀ zei ja tegen sexzei ja tegen sex
♂ zeiden sneller ja zeiden sneller ja tegen sextegen sex
(Clark & Hatfield, 1989)
Nog meer …
Waar letten Mars en Venus op? Parental investment: mannen en vrouwen
letten op verschillende kenmerken (Buss) Mannen letten meer dan vrouwen op kenmerken
die duiden op vruchtbaarheid en gezond nageslacht: fysieke kenmerken, jeugdigheid
Vrouwen letten meer dan mannen op kenmerken die duiden op mogelijkheid van man om te zorgen voor moeder en kind: macht, rijkdom, ambitie
Contactadvertenties!
-20-20
10s10s
00
-10-10
10s10s
2020
1010
00
-10-10
20s20s 30s30s 40s40s 50s50s 60s60s
2020
1010
-20-20
20s20s 30s30s 40s40s 50s50s 60s60s
LEEFTIJD MANLEEFTIJD MAN LEEFTIJD VROUWLEEFTIJD VROUW
VE
RS
CH
IL V
AN
LE
EF
TIJ
DV
ER
SC
HIL
VA
N L
EE
FT
IJD
Oudste voorkeurOudste voorkeur
Jongste voorkeurJongste voorkeur
Kenrick & Keefe, Behavioral & Brain Sciences, (1992).
Contact advertenties van jonge mannen laten geen voorkeur voor
jongere partner zien
Vrouwen van alle leeftijden vragen man van of ouder
dan eigen leeftijd
Huwelijken laten gelijk patroon zien
Maar ouderen mannen prefereren partners jonger
dan zichzelf
Contact advertentiesContact advertenties
Willen vrouwen alleen status? Voorkeur van vrouwen voor status i.p.v.
fysieke aantrekkelijkheid hangt af van ovulatie cyclusOver het algemeen, preferen vrouwen statusTijdens ovulatie, preferen vrouwen eigenlijk
attractieve, symmetrische, ‘sex-typed’ kerels Overspel ‘rates’ nemen toe tijdens
ovulatieWaarom?
Toch in het algemeen… Competitie tussen mannen op basis van
status, macht en rijkdom (‘De mijne heeft status’)
Competitie tussen vrouwen op basis van uiterlijk, jeugdigheid (‘miss-verkiezingen’; gebruik van make-up, “beperkt houdbaar”)
Echter! Uit een studie van Campbell, Graziano, & West,
(1995) blijkt dat dominantie in een man alleen van belang is wanneer hij ook aardig is
Jensen-Campbell, Graziano, & West,
1995 In een studie lazen vrouwen over een man die: niet dominant (“niet assertief” “rustig” “stil”) was
of dominant (“assertief” “dapper” “spraakzaam”)
In een studie lazen vrouwen over een man die: niet dominant (“niet assertief” “rustig” “stil”) was
of dominant (“assertief” “dapper” “spraakzaam”)
De man werd verder gepresenteerd als: Onaardig (“onbeschoft” “egoïstisch”
“competitief”) of Aardig (“attent” “meewerkend” “sympathiek”)
De man werd verder gepresenteerd als: Onaardig (“onbeschoft” “egoïstisch”
“competitief”) of Aardig (“attent” “meewerkend” “sympathiek”)
Resultaten Jensen-Campbell, et al.
niet dominant dominant
niet dominant dominant
99
55
33
11
OnaardigOnaardig
77
wenselijkheid als
een afspraakje
wenselijkheid als
een afspraakje
AardigAardig
Als de man onaardig, was vonden vrouwen hem onwenselijk als afspraakje
Als de man onaardig, was vonden vrouwen hem onwenselijk als afspraakje
Onafhankelijk van of hij dominant was of niet
Onafhankelijk van of hij dominant was of niet
Jensen-Campbell, et al.99
55
33
11
OnaardigOnaardig
77
AardigAardig
Als hij aardig was vonden vrouwen hem wenselijk als afspraakje
Als hij aardig was vonden vrouwen hem wenselijk als afspraakje
wenselijkheid als
een afspraakje
wenselijkheid als
een afspraakje
En zijn wenselijkheid nam toe als hij ook dominant was.
En zijn wenselijkheid nam toe als hij ook dominant was.
niet dominant dominant
niet dominant dominant
De rol van context: ‘Excitation transfer’
Mensen proberen verhoogde fysiologische arousal te verklaren d.m.v situationele aanwijzingen (Schachter & Singer)
In sommige situaties zijn er zowel positieve als negatieve cues (ambiguïteit), welke kan leiden tot misattributie van arousal
Dutton & Aron, 1974, brug experiment:
Resultaten Brug experiment
Sexuele inhoud verhalen
0.8
2.47
0.61
1.41
0.5
1
1.5
2
2.5
3
Mannelijke interviewer Vrouwelijke interviewer
Enge brug
Geen enge brug
Resultaten Brug experiment
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
stevig wankelbrug
man
vrouw
% mannen wat terugbelt voor extra info% mannen wat terugbelt voor extra info
Echter!
Kenrick & Cialdini exptMannen rennen 15
sec. of 2 min.DAN zien ze meteen
video van:• Zeer aantrekkelijke
vrouw• Niet aantrekkelijke
vrouw 0
2
4
6
8
10
15 sec 2 min
attractief Niet attractief
Dus arousal zorgt voor versterking van aanwezig
respons: Mooi wordt mooier en Lelijk wordt lelijker!!!
Dus ‘mooi’ is goed?
Onderwijzers beoordelen mooie leerlingen als slimmer (Clifford & Walster, 1973)
Aantrekkelijke mensen worden meer geholpen; handtekeningen ophalen (Chaiken, 1979)
Rechters delen lagere straf uit aan aantrekkelijke mensen (Downs & Lyons, 1991)
Moeders zijn meer ‘responsive’ ten aanzien van mooie baby’s ! (Langlois et al, 1995)
Aantrekkelijke mensen verdienen meer (Hamermesh & Biddle, 1994)
Wat is aantrekkelijk?
Objectief? Veel culturele overlap (bijv grote ogen, kleine neus, symmetrie), babies voorkeur voor aantrekkelijke gezichten
Of subjectief? Aantrekkelijkheid van lichaamskenmerken sterk verschillend over culturen, sterke modeinvloeden (tijd)
Aantrekkelijk?
Andere invloeden op attractie-oordeel Stemming Relatie of niet:
hoe meer liefde voor partner, hoe minder aantrekkelijk anderen (Johnson & Rusbult, 1989)
Mate van behoefte aan relatie (welke bijvoorbeeld stijgt tegen sluitingstijd; Pennebaker et al, 1979; Madey et al, 1996)
1
2
3
4
5
10 uur 12 uur half 2
relatie
geen relatie
Pratfall effect Kan je ook TE mooi
zijn? Trivia Bowl Expt
(Aronson): IV’s: Competentie
(hoog/laag); Blunder (niks vs koffie morsen)
DV: Aantrekkelijkheid vs onaantrekkelijkheid van de ander
Trivia bowl results
0
2
4
6
8
10
controle ‘pratfall’
attractief Niet attractief
Gelijkheid: Matching phenomenon
in demografische kenmerken in interesses, voorkeuren, waarden in attitudes in aantrekkelijkheid in persoonlijkheidskenmerken
Conclusie: “Het enige complementaire in attractie is sekse.”
Psychologische fenomenen die aantrekkelijk
beinvloeden Nabijheid, ‘mere exposure’ (Zajonc, 1968) ‘Hard to get’, maar selectief Fatal Attraction: aantrekkelijke eigenschappen
worden na verloop van tijd hoogst irritant (bijv. onschuldigheid, grappig)
Geheime relatiesextra arousal > misattributieonderdrukken van gedachten (Wegner, Lane,
& Dimitri, 1994) > preoccupatie
(Geheime) relaties en attractie
2.6
2.7
2.8
2.9
3
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
Attractie
geen contact
contact (nietgeheim)geheim contact
Definierende kenmerken van ‘Liefde’
PASSIEPASSIE
INTIMACYINTIMACY
COMMITMENTCOMMITMENT
Bereid om als liefde te definiëren, verbintenis
voor lange termijn
Hechte band, delen, steun
IntimiteitIntimiteit
••
PassionPassion••
Sternberg’s ‘Triangular Theory of Love’
Fysiologische arousal, verlangen samen te
zijn
• • Decision/Decision/CommitmentCommitment
Interpersoonlijke relaties en
welbevinden Myers: verband tussen positieve relaties en
geluk is een ‘deep truth’ de gelukkigste studenten zijn zij die tevreden zijn met
hun liefdesleven (Emmons, 1983) zij die genieten van hechte relaties met anderen,
kunnen beter omgaan met tegenslagen (Perlman & Rook, 1987)
Yuppies, die een hoog inkomen en werksucces verkiezen boven het hebben van goede vrienden of een vaste partner, zijn ongelukkiger (Perkins, 1991)
Wanneer mensen bij anderen zijn, ervaren zij de meest positive emoties (Csikszentmihalyi & Larson, 2000)
Huwelijk en geluk
mannenvrouwen
0
10
20
30
40
50
getrouwd
alleen
gescheiden
Perc
en
tag
e “
Heel g
elu
kkig
”
Langdurig: Wat krijgen we ervoor? Comfort en vertrouwen Sociale steun Het is gezonder Betrokkenheid vanuit de
man Moeder – kind band bij vrijwel
alle zoogdieren Bij 95 % van de zoogdieren
doet man vrijwel niets aan ‘opvoeding’
Mensen zijn uniek…
Wat als de relatie misloopt?
Beëindigen van romantische relatie één van de meest stressvolle gebeurtenissen in leven van mens
Volgt een 3-fasen patroon
PROTESTPROTEST
WANHOOPWANHOOP
AFSTANDAFSTAND
Poging om contact te Poging om contact te herstellenherstellen
Passiviteit en Passiviteit en hulpeloosheidhulpeloosheid
Gebrek aan zorg en Gebrek aan zorg en warmte naar ex-warmte naar ex-
geliefdegeliefde
Wie heeft er het meeste last van als het
misgaat? Mannen of vrouwen? Vrouwen beëindigen vaker een
relatie (2/3 van scheidingen) Mannen veel vaker last van
‘distress’ (vooral lange termijn) vaak als gevolg van gebrek aan sociale steun en gebrek aan ‘coping’ vaardigheden
Echter klopt voor studenten en ouderen. Maar ook het geval bij middelbaar? Waarom?
Distress by Sex in Three Age Groups
0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
0.3
0.35
College (age 18-24) Perimenopause (age 38-45)
Elderly (age 68-75)
Age